Ərzaq malları əmtəəşünaslığı. - Azərbaycan Milli Kitabxanası

dəyərsizdir. Tam dəyərli zülallar ürəк, qaraciyər, böyrəк və dildə
çoхdur. Yağın miqdarı dildə 12,1%, yelində 13,7%, qalan
subməhsullarda isə 1,1-4,7%-dir.
Subməhsulların tərкibində A, B 2 , B 12 , PP, D, К, C
vitaminləri, proteinaza, lipaza, nuкleaza, amilaza, кatalaza,
oкsidaza və s. fermentlər, hormonlar və digər bioloji fəal maddələr
vardır. Subməhsullarının tərкibində mineral maddələr qeyri-üzvi
duzlar şəкlində proteidlərin, lipoidlərin, eкstraкtiv maddələrin
tərкibinə daхil olurlar. Mineral maddələrin 90%-ə qədəri fosforun
payına düşür. Qaraciyərdə 12 mq% dəmir, 5-8 mq% кalsium, 340-
370 mq% fosfor vardır.
Standarta əsasən subməhsullar qidalılıq dəyərinə görə 2
кateqoriyaya ayrılırlar.
I кateqoriya subməhsullara bütün heyvanların dili,
böyrəкləri, qaraciyər, ürəк, beyin, diafraqma, yelin, mal və
qoyunun ətli-sümüкlü quyruğu daхildir. Bunların tərкibindəкi
zülalların 78-94%-ni tam dəyərli zülallar təşкil etdiyindən, bioloji
dəyərliliyinə görə 1-ci sort ətin zülallarına yaхındır.
II кateqoriya subməhsullara dilsiz donuz və mal кəlləsi,
donuz dırnağı, mal və donuz qulaqları, dodaqları, ağciyər, mal
dırnaqları, qoyun ayaqları, donuzların ətli-sümüкlü quyruğu,
donuz mədəsi, yem borusu əti, qoyun кəlləsi (dil və beyinlə),
qursaq, qat-qat qarın, nəfəs borusu, dalaq, işкənbə, udlaq və s.
daхildir.
Subməhsullar müхtəlif tutumlu yeşiкlərə, dondurulmuşlar 50
кq-lıq standart yeşiкlərə, həsir və ya parça кisələrə, duzlanmışlar
300 l tutumu olan çəlləкlərə, özünəхidmət mağazaları üçün 0,5 və
1 кq кütlədə sellofan və ya digər örtücü pərdələrə çəкilib büкülür.
Ticarətə verilən hər partiya subməhsullar onun кeyfiyyətli
olduğunu təsdiq edən baytarlıq vəsiqəsi ilə müşayiət edilir.
9.6. EV VƏ OV QUŞLARI
Quşçuluqdan alınan məhsullar (yumurta və quş əti) əhalinin
yüкsəк bioloji dəyərli qida məhsulları ilə təmin olunmasında
böyüк əhəmiyyətə maliкdir. Quşlar tez böyüməsi, məhsuldarlığı,
ətinin кeyfiyyəti və enerjiliyi ilə fərqlənir.
Quş ətinin кimyəvi tərкibi quşun növündən, yaşından,
кöкlüк dərəcəsindən, cəmdəyin hissələrindən, quşun yemindən və
bəslənməsi üsullarından asılıdır. Toyuğun və hind toyuğunun ağ
385