Browse publication

czyła do chałturniczego Zespołu Polskiej Pieśni i Tańca. Według
relacji uczestnika tras koncertowych, „w jej artystycznej
włóczędze kołchoźnicy, półanalfabeci, oklaskiwali ją tak
samo gorąca jak publiczność Qui Pro Quo.”
Przynajmniej to była pociecha, bo wielu zastanawiało się
- dlaczego zdecydowała się śpiewać. Dlaczego nie zachowała
się tak jak na Pawiaku? „Wersja oficjalno-legendarna stawia
Hankę w szeregu Polek z Grottgera, składających siebie
w ofierze” - pisze Groński, ale przecież każdy wie, że żeby
żyć, trzeba przeżyć. Ona zdawała sobie sprawę z tego, że nie
można dać się zepchnąć w anonimowość. „Poza tym - przytomnie
sugeruje Groński - status artystki zapewniał przywilej
przemieszczania się z miejsca na miejsce. Wtedy ruch był
nadzieją, a oklaski widowni - jakiekolwiek by nie były oddalały
chwile załamań i depresji. To już wiedzą wszyscy artyści
niezależnie od epoki dziejowej...”.
To przemieszczanie się z „miejsca na miejsce” było rzeczą
naprawdę niebagatelną, bo kiedy Ordonka spotkała się z
zarządzającym Łubianką enkawudzistą pytając o męża ten
powiedział zafrasowany, że „grażdanina Tyszkiewicza nie
ma w jego przechowalni.” A na pytanie, gdzie jest, odpowiedział
filozoficznie: „Cóż, kraj jest duży, zróżnicowany krajobrazowo
i klimatycznie...”
Zdaniem jednych Ordonka „widziała się z naczelnikiem
powstrzymując obrzydzenie, nigdy też nie koncertowała w
Moskwie, zawadiacko przygrywając na harmoszce”, ale też
niemożliwym jest w „trosce o mitotwórczą reputację” zamienić
dramat w „serialową landrynę”.
Łatwo jest mówić tym, którzy tego nie przeżyli.
W Buzłuku w 1941 roku, gdzie wreszcie dotarła Ordonka,
zaliczając po drodze pracę w chlewni, działali estradowcy
i nie powitano tam sławnej koleżanki z otwartymi ramionami,
o nie. Nie było dla niej miejsca, ani zapotrzebowania
na jej sztukę. Jaki był prawdziwy powód? Pewnie mniej utalentowali
poczuli się bardziej zagrożeni. Posypały się donosy
62