012012 - Prešovská univerzita v Prešove

012012 - Prešovská univerzita v Prešove 012012 - Prešovská univerzita v Prešove

22.10.2014 Views

Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM Chrześcijaństwo a religie pozachrześcijańskie w nauczaniu papieża Jana Pawła II Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM Instytut teologii Fundamentalnej Katolickiego Universytetu Lubelskiego Jana Pawla II, Lublin Abstract: This article analyzes the view of John Paul II on non- Christian religions from the perspective of religion theology and then follows and continues the doctrine of the II. Vatican Council. John Paul II. is an advocate of dialogue in the context of the Church‘s relationship to other religions, even if it was necessary to perceive the differences between Christianity and non-Christian religions, as well as differences inside them. The dialogue should be based on mutual respect and the values contained in these religions. It also refuses to reduce Christianity to a position of one of religions, as the pluralist - relativistic theology of religion tries. Christianity still has a unique position among the other religions, because it as the only one dispose of the fullness of revelation, the fullness of the redemption means and the most ideal form of cultus - the Eucharist, in which it manifests uniquely the presence of God in the world and His relationship with a man. Key words: Christianity. Non-Christian Religions. Dialogue. Church. Revelation. 1. Historyczno-doktrynalny kontekst nauczania papieża II Sobór Watykański zapoczątkował nową postawę Kościoła katolickiego wobec współczesnego świata; jednym z wielu pojęć określających tę postawę jest dialog (począwszy od enc. Pawła VI Ecclesiam suam). Charakteryzuje ono także relację Kościoła do religii pozachrześcijańskich, zarysowaną przede wszystkim w deklaracji Nostra aetate, ale także w konstytucjach Lumen gentium, Gaudium et spes oraz dekrecie Ad gentes; fragmentarycznie także w innych dokumentach. Pierwszy w dziejach nauczania Magisterium dokument, poświęcony wyłącznie religiom – Nostra Aeta- 66

THEOLOGOS 1/2012 | ŠTÚDIE te – miał później wiele praktycznych konsekwencji, świadczących jednoznacznie o zainteresowaniu religiami i dialogiem międzyreligijnym w Kościele katolickim w stopniu nie spotykanym w żadnej innej religii świata 1 . Jest to znamienne i stanowi absolutne novum na tle dotychczasowego nastawienia chrześcijaństwa, a zwłaszcza chrześcijańskiej teologii – do religii pozachrześcijańskich, które – poza nielicznymi wypowiedziami Ojców Kościoła – było zdecydowanie negatywne. Magisterium kościelne natomiast wypowiadało się na ich temat jedynie pośrednio, przy rozpatrywaniu innych problemów teologicznych, z związku z czym do Vaticanum II pozytywnych wypowiedzi Kościoła na temat religii pozachrześcijańskich, a raczej ich wyznawców, traktowanych indywidualnie, było niewiele. Trzeba jednak podkreślić, że wypowiedzi soborowe odnośnie do religii pozachrześcijańskich mają charakter praktyczny, pastoralny, a nie stricte teoretyczno-teologiczny; określają one postawę Kościoła wobec religii „pogańskich”, nie zawierają natomiast wiążących rozstrzygnięć w kwestiach np. ich objawionego czy zbawczego charakteru 2 . Niezależnie od kościelnej praxis okres posoborowy charakteryzuje się niezwykłą intensywnością badań teologicznych nad religiami pozachrześcijańskimi, przy czym nie sposób nie zauważyć dość znacznego zróżnicowania poglądów teologicznych w zakresie zasadniczych problemów teologicznoreligijnych, jakimi są głównie zagadnienia genezy religii pozachrześcijańskich, ich miejsce i rola w historii zbawienia oraz stosunek chrześcijaństwa do nich. Oficjalne stanowisko Kościoła wobec współczesnych poglądów teologicznoreligijnych wyraża deklaracja Dominus Iesus Kongregacji Nauki Wiary (2000 r.) 3 . Na takim tle sytuuje się pontyfikat papieża Jana Pawła II, największego rzecznika dialogu międzyreligijnego obecnych czasów. Kładąc wciąż nacisk na realizację w Kościele postanowień ostatniego Soboru, papież 1 H. Waldenfels. Fenomen chrześcijaństwa wśród religii świata. Warszawa 1995 s. 35. 2 Ze względu na ledwie rozpoczęte badania teologiczne na temat religii pozachrześcijańskich Sobór nie chciał ani ich hamować, ani też dokonywać przedwczesnych rozstrzygnięć, a zadaniem przygotowywanego dokumentu o relacji Kościoła do religii pozachrześcijańskich nie miała być teologiczna ocena tych religii. Zob. E. Kopeć. Kościół a religie niechrześcijańskie. ZN KUL 4(1966) s. 31; Y. Congar Kwestia objawienia. W: Nowy obraz Kościoła po soborze Watykańskim II. Red. B. Lambert. Warszawa 1968 s. 159 n.; E. Bulanda. Misyjny dialog Kościoła dzisiejszego z religiami niechrześcijańskimi. W: Kościół w świetle Soboru. Red. H. Bogacki, S. Moysa. Poznań 1968 s. 427; S. Nagy. Wprowadzenie do Deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich. W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań 1968 s. 332). W takim razie doktryna soborowa jest punktem wyjścia, a nie dojścia w teologicznej refleksji nad religiami. 3 Por. M. Rusecki (red.). Wokół Deklaracji Dominus Iesus. Lublin 2001. 67

Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM<br />

Chrześcijaństwo a religie pozachrześcijańskie<br />

w nauczaniu papieża Jana Pawła II<br />

Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM<br />

Instytut teologii Fundamentalnej Katolickiego Universytetu Lubelskiego<br />

Jana Pawla II, Lublin<br />

Abstract: This article analyzes the view of John Paul II on non-<br />

Christian religions from the perspective of religion theology and then<br />

follows and continues the doctrine of the II. Vatican Council. John Paul<br />

II. is an advocate of dialogue in the context of the Church‘s relationship to<br />

other religions, even if it was necessary to perceive the differences between<br />

Christianity and non-Christian religions, as well as differences inside them.<br />

The dialogue should be based on mutual respect and the values contained<br />

in these religions. It also refuses to reduce Christianity to a position of one of<br />

religions, as the pluralist - relativistic theology of religion tries. Christianity<br />

still has a unique position among the other religions, because it as the only<br />

one dispose of the fullness of revelation, the fullness of the redemption means<br />

and the most ideal form of cultus - the Eucharist, in which it manifests<br />

uniquely the presence of God in the world and His relationship with a<br />

man.<br />

Key words: Christianity. Non-Christian Religions. Dialogue. Church.<br />

Revelation.<br />

1. Historyczno-doktrynalny kontekst nauczania papieża<br />

II Sobór Watykański zapoczątkował nową postawę Kościoła katolickiego<br />

wobec współczesnego świata; jednym z wielu pojęć określających<br />

tę postawę jest dialog (począwszy od enc. Pawła VI Ecclesiam suam).<br />

Charakteryzuje ono także relację Kościoła do religii pozachrześcijańskich,<br />

zarysowaną przede wszystkim w deklaracji Nostra aetate, ale także w konstytucjach<br />

Lumen gentium, Gaudium et spes oraz dekrecie Ad gentes; fragmentarycznie<br />

także w innych dokumentach. Pierwszy w dziejach nauczania<br />

Magisterium dokument, poświęcony wyłącznie religiom – Nostra Aeta-<br />

66

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!