Zastita zrtava i prevencija trgovine ljudima - UN.GIFT.HUB - UN ...

More documents

Recommendations

Info

ZAŠTITA ŽRTAVA I PREVENCIJA TRGOVINE LJUDIMA U SRBIJI Treća žrtva je raseljeno lice sa Kosova, maloletna, roditelji su razvedeni, prekinuta komunikacija i saradnja oko dece nakon razvoda, konfliktna komunikacija roditelja. I u fazi otkrića da je dete u lancu trgovine, ostaje fokus na ličnim potrebama roditelja, dok su zanemarene potrebe deteta. Materijalni status porodice u nivou nižeg proseka. Devojka je kokainski zavisnik. Prekinula školovanje po završenom osmom razredu. Četvrta žrtva je stara 25 godina, srpske nacionalnosti, potiče iz porodice koja je opterećena različitim formama disfunkcionalnosti (prekinut odnos roditelja koji žive u istom stanu, alkoholizam oca, invalidnost majke, preuranjeni gubitak — smrt rođene sestre). Sklopila je zajednicu sa mladićem romske nacional-nosti, iz ove zajednice ima dete, zavisnica je od psihoaktivnih supstanci, trenutno je na metadonskoj terapiji odvikavanja, poslednjih godinu dana je u porodici. Dve maloletnice koje su zaštićene izmeštanjem iz primarnog okruženja (smešene u hraniteljsku porodicu) su deca iz razvedenih brakova/raskinute vanbračne zajednice roditelja. Saradnje oko potreba dece od razdvajanja roditelja nije bilo. U oba slučaja dominantni vaspitači deci su bile babe. U jednom slučaju majka je lice teško ometeno u mentalnom razvoju, a u drugom je postojao dugogodišnji prekid relacije sa majkom. Jedna devojčica je ušla u lanac prostitucije sa 13 godina, a druga sa 14. Jedna devojčica potiče iz porodice koja je korisnik MOP-a, a druga je živela u porodici skromnih materijalnih mogućnosti. Na osnovu iznetih rezultata istraživanja o profilu žrtava i potencijalnih žrtava jasno je i koji su faktori viktimizacije trgovinom ljudima. Ne možemo reći da se to može desiti svakom, jer profil žrtava jeste prilično ujednačen, odnosno žrtve su najčešće lica na čijoj strani obično stoji splet više faktora viktimizacije 79 . Siromaštvo smatramo jednim od važnih faktora viktimizacije u posmatranom periodu. Naime, i pored usvojene Strategije za smanjenje siromaštva 80 , koja obuhvata niz mera usmerenih ka posebno osetljivim grupama na društvenim marginama, a među kojima je najveći broj potencijalnih žrtava trgovine ljudima, kao i tendencije opadanja siromaštva u periodu do 2009. godine, registrovana je pojava novog siromaštva. Najveći broj siromašnih je među decom uzrasta do 13 godina 81 , a potom sledi uzrasna kategorija od 14 do 18 godina. Alarmantno je da se procenat siromašnih u ovoj kategoriji povećao u 2009. godini u odnosu na 2008. i prethodni trend opadanja. Naime, u periodu od 2003. do 2007. godine apsolutno siromaštvo u Srbiji je prepolovljeno (čime je ostvaren cilj Strategije), ali je taj trend zaustavljen 2008, da bi finansijska kriza uticala na ponovno povećanje broja siromašnih u zemlji. 82 79 U obrazloženju Predloga Direktive o sprečavanju i suzbijanju trgovine ljudima i zaštiti žrtava iz 2010. godine stoji: “Društvena ranjivost je glavni uzročnik trgovine ljudima. Vulnerabilnost proizlazi iz ekonomskih i društvenih faktora kao što su siromaštvo, diskriminacija žena, oružani sukobi, nasilje u porodici, disfunkcionalne porodice i lične prilike kao što su godine starosti, zdravstveno stanje ili invaliditet”, Proposal for a Directive of the European Parliament and the Council on Preventing and combating trafficking in human beings, and protecting victims, repealing Framework Decision 2002/629/JHA, Brussels, 29. 3. 2010. COM(2010)95 final, p. 2. 80 U Srbiji je siromaštvo definisano kao višedimenzionalni fenomen koji, pored nedovoljnih prihoda za zadovoljenje životnih potreba, podrazumeva i nemogućnost zapošljavanja, neodgovarajuće stambene uslove i neadekvatan pristup socijalnoj zaštiti, zdravstvenim, obrazovnim i komunalnim uslugama. U ostale ključne aspekte siromaštva ubrojani su i neostvarivanje prava na zdravu životnu sredinu i prirodna bogatstva, pre svega na čistu vodu i vazduh. 81 Vlada RS, Ko su siromašni u Srbiji?, http://www.prsp.gov.rs/kosu.jsp. 82 Vlada RS, Praćenje socijalne uključenosti u Srbiji: pregled i trenutno stanje socijalne uključenosti u Srbiji na osnovu praćenja evropskih i nacionalnih pokazatelja, 2010, str. 16. 72
Zajednički program UNHCR, UNODC i IOM za borbu protiv trgovine ljudima u Srbiji Značajan faktor viktimizacije jeste i neobrazovanje ili niži nivo obrazovanja (a videli smo da je većina žrtava, odnosno potencijalnih žrtava u ovoj kategoriji) 83 . I ovaj faktor jeste usko povezan sa siromaštvom i marginalizacijom 84 . Neobrazovana lica obično nemaju potrebna saznanja i veštine da se čuvaju od rizičnih situacija, nemaju prilike da se informišu o opasnostima koje prete od viktimizacije, povodljivija su i lakovernija. S druge strane, neobrazovanost obično znači i nezaposlenost i siromaštvo, te s tim u vezi veću izloženost riziku viktimizacije trgovinom ljudima. Može se zaključiti i da trend rasta siromaštva koincidira sa pojavom svetske ekonomske krize. Imajući u vidu predviđanja ekonomista da će kriza najviše uticati na ekonomiju Srbije u 2011. godini, može se očekivati povećanje siromaštva, a s tim u vezi i trgovine ljudima. Nasilje u porodici, disfunkcionalne porodice i poremećeni odnosi predstavljaju drugi bitan faktor koji od pojedinaca koji su trpeli nasilje ili nisu imali adekvatnu porodičnu podršku i zaštitu kao deca stvara podesne potencijalne žrtve. Nasilje je s jedne strane povezano i sa socioekonomskim položajem porodice (ili je bar u porodicama lošijeg socioekonomskog položaja ono vidljivije i/ ili ogoljenije), a sa druge strane sa teškom i sporom razgradnjom patrijarhalnog modela porodice i predrasuda koje se vezuju za očekivane društvene i porodične uloge muškarca i žene, pojavom diverziteta porodičnih modela i neadekvatnog društvenog odgovora na ovaj oblik nasilja, i uopšte visok prag društvene tolerancije na nasilje i negovanje kulture nasilja. A najčešće žrtve nasilja u porodici jesu upravo žene i deca, dakle oni koji su najčešće i žrtve trgovine ljudima. Jedan od oblika nasilja u porodici, ili njegov nastavak može biti trgovina ljudima, te se tako članovi porodice koji imaju moć u istoj (npr. roditelji) mogu pojaviti u ulozi trgovaca decom. Takođe, u želji da pobegne od nasilja, žrtva nasilja se lako može obreti u novoj ulozi — ulozi žrtve trgovine ljudima. Internalizacija uloge žrtve (nasilja u porodici) može ometati spoznaju viktimizacije trgovinom ljudima i činiti žrtvu veoma podesnom za kontrolisanje i manipulacije različite vrste. Podaci o rasprostranjenosti nasilja nad ženama 85 i decom 86 su alarmantni i čini se da je nasilje u porastu, ali se to može tumačiti i većom vidljivošću ove pojave i spremnošću da se ona prijavi, kao i da se na nju reaguje. Što se tiče zaštite dece bez (adekvatnog) roditeljskog staranja, veliki broj njih ostaje nevidljiv za sistem. Pretpostavka je i da mnogo ove dece živi na periferiji gradova, ali s obzirom na to da većina njih nije ni upisana u matične knjige rođenih, evidencija o njihovom postojanju počinje da biva vidljiva tek kada ih policija dovede zbog skitnje, prošnje ili krađe. Jedan broj dece koja žive na ulici je ipak registrovan u evidenciji ustanova socijalne zaštite. To su uglavnom deca koja su pobegla od siromaštva u porodici ili su ih roditelji 83 Najveći broj siromašnih registrovan je u porodicama sa šest ili više članova, kao i među osobama koje nemaju završenu osnovnu školu i među nezaposlenima i radno neaktivnim osobama. Ibidem, str. 23-24; Da trendovi u ovoj sferi nisu obećavajući govore najnoviji podaci: stopa nezaposlenosti u Srbiji je u aprilu 2010. godine iznosila 19,2% (18,6% za muško stanovništvo i 20,1% za žensko), a u odnosu na isti mesec 2009. porasla je za 3,6%. Stopa neformalne zaposlenosti (zaposlenost “na crno”) u aprilu 2010. godine iznosi 19,8%. Najviša stopa zaposlenosti jeste u Beogradu - 39,6%, a najmanja u Vojvodini - 35,4% (prema: Republički zavod za statistiku, Anketa o radnoj snazi, Saopštenje od 30. juna 2010). 84 O značaju obrazovanja i njegovoj vezi sa siromaštvom i nejednakošću govori i Evropska komisija: “Znanje je motor održivog razvoja... Jačanje obrazovanja je jedan od najefikasnijih načina borbe protiv nejednakosti i siromaštva”, Commission Working Document: Consultation on the Future “EU2020” Strategy, Brussels, 24. 11. 2009, COM(2009) 647 final, p. 5. 85 I. Vidaković, “Rasprostranjenost nasilja u porodici”, u: V. Nikolić-Ristanović (ur.) Porodično nasilje u Srbiji, Viktimološko društvo Srbije, Prometej, Beograd, 2002, str. 13—14. 86 O podacima o nasilju nad decom u porodici (i uopšte o nasilju nad decom): Nacionalna strategija za prevenciju i zaštitu dece od nasilja, “Službeni glasnik RS”, br. 122/08. 73
Page 3 and 4:
ZAŠTITA ŽRTAVA I PREVENCIJA TRGOV
Page 5 and 6:
Zajednički program UNHCR, UNODC i
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22: Zajednički program UNHCR, UNODC i
Page 71: Zajednički program UNHCR, UNODC i
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 188:
show all

Zastita zrtava i prevencija trgovine ljudima - UN.GIFT.HUB - UN ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?