Zastita zrtava i prevencija trgovine ljudima - UN.GIFT.HUB - UN ...

ZAŠTITA ŽRTAVA I PREVENCIJA TRGOVINE LJUDIMA U SRBIJI
uloge države, odnosno nevladinih organizacija u sistemu zaštite dece žrtava.
Na ovom mestu se opredeljujemo za postavku u kojoj je, u kontestu
problema zaštite dece žrtava trgovine ljudima, ključna uloga civilnog društva
praćenje rada državnih službi i formulisanje preporuka, te pružanje ekspertske
pomoći institucijama sistema u obavljanju zadataka za koje same institucije
moraju da preuzmu punu odgovornost — pri čemu u ovaj korpus zadataka
svakako spada i zaštita dece žrtava trgovine ljudima.
Jasno je tako da je uloga centara za socijalni rad u oblasti zaštite dece
žrtava ključna za ustanovljavanje održivog sistema socijalnog uključivanja, naročito
dece koja su posebno izložena riziku od trgovine ljudima (deca koja žive ispod
linije siromaštva, deca izbeglice i raseljena lica, deca sa poremećajem u razvoju,
deca iz neuslovnih romskih naselja, deca migranti, deca koja žive i rade na ulici,
deca bez roditeljskog staranja, deca žrtve incesta). Ponovićemo da su rezultati
istraživanja pokazali potpunu spremnost centara za socijalni rad za poštovanje
Opšteg protokola za zaštitu dece od zlostavljanja i zanemarivanja, kao i odlično
poznavanje mera iz domena porodičnopravne zaštite 166 i spremnost za njihovu
primenu, ali i poznavanje odredbi Pravilnika o organizaciji, normativima i standardima
rada centara za socijalni rad koji se tiču dostupnosti usluga i neodložnih
intervencija, što podrazumeva hitnost u postupanju u slučajevima prepoznavanja
dece žrtava trgovine ljudima. Sa druge strane, kvalitet pruženih usluga s obzirom
na raspoložive finansijske pa i ljudske resurse, ali i znanje i kapacitete zaposlenih
u sistemu zaštite, može da se procenjuje prema konkretnim primerima pružene
zaštite, što će delimično biti učinjeno u poglavlju koje opisuje studije slučajeva.
Kvalitet rada tako delimično opisuje i već pomenuti odnos žrtava i potencijalnih
žrtava prema sistemu socijalne zaštite, koji se retko prepoznaje kao mesto sigurnosti
i dugoročne i održive zaštite.
U kontekstu primarnog zbrinjavanja dece žrtava, imajući u vidu razvijenost
mreže ustanova socijalne zaštite u Republici Srbiji, a u cilju ustanovljavanja
održivog sistema za zaštitu dece žrtava, nužan je angažman svih
zainteresovanih aktera iz mapiranih ustanova socijalne zaštite na jačanju kapaciteta
za smeštaj dece u ustanove socijalne zaštite (prema Odluci o mreži
ustanova socijalne zaštite za smeštaj korisnika 167 ) i u hraniteljske porodice
(prema Pravilniku o hraniteljstvu).
S druge strane, kao i u kontekstu zaštite punoletnih žrtava trgovine ljudima,
organizacije građanskog društva su trenutno (a po svoj prilici će ostati i
ubuduće) garant celovitosti i sveobuhvatnosti sistema pomoći deci žrtvama, kao
i garant za uključivanje drugih sistema u procese pomoći.
Iz svega pomenutog slede i preporuke: 169
• Insistirati na poštovanju prava deteta na porodično okruženje, što podrazumeva
temeljniji i dugoročniji rad sa roditeljima, odnosno porodicom deteta
166
Najvažnije mere zaštite porodice su: starateljstvo, hraniteljstvo, usvojenje, nadzor nad vršenjem roditeljskog prava (preventivni
i korektivni), pokretanje postupka za delimično ili potpuno lišenje roditeljskog prava i različite vrste ekspertske pomoći.
Mere su predviđene Porodičnim zakonom, “Službeni glasnik”, br. 18/05.
167
Odluka o mreži ustanova socijalne zaštite za smeštaj korisnika, “Službeni glasnik RS”, br. 51/08.
168
Pravilnik o hraniteljstvu, “Službeni glasnik RS”, br. 36/08.
169
Važno je naglasiti da su pomenute mere već predviđene nacionalnim zakonodavstvom, te da se zahtevi tiču hitnosti i
kvaliteta primene.
130