recenzje - Portret

zerojedynkowy. Te wiersze mają w
sobie zamierzoną pretensjonalność,
to rodzaj błazeństwa maskującego
rozpacz i konieczność stanięcia z
problemem twarzą w twarz. Pierwsze
dwie fazy oznaczają kolejne etapy
procesu dojrzewania do decyzji,
trzecia faza obrazuje sam jej
moment, natomiast czwarta wyraża
pragnienie upodmiotowienia się w
nowej skórze. To był też taki czas, w
którym najmocniej doświadczałam
samotności, no i generalnie zanosiło
się na katastrofę. Najpierw duszne,
bezwietrzne lato, a potem wrzesień,
w którym nadzwyczaj często radio
emitowało „Epitaph”, a mądrzy
ponurzy panowie wieszczyli wojnę
cywilizacji. Oj, było apokaliptycznie
[śmiech].
„Niepokoję się niczym
zwierzę przed nastaniem burzy”
piszesz w wierszu „Rdza” i
nie jest to Twój jedyny utwór,
w którym pojawia się motyw
strachu. Czy wierzysz w funkcję
katharsis poezji, katharsis
zarówno dla piszącego jak i dla
odbiorców? Czy możliwe jest
za pomocą wierszy ujawnienie
i oswojenie swoich lęków i
umożliwienie przejścia takiego
procesu czytelnikowi?
Oczywiście, że poezja może
pełnić funkcję terapeutyczną,
tak jak może spełniać mnóstwo
innych funkcji, w zależności od
naszych indywidualnych potrzeb,
uwarunkowań, preferencji. Myślę,
że możliwe jest zarówno oswojenie,
jak i spotęgowanie swoich lęków
za pomocą wierszy. Czytam sporo
poezji, uwielbiam też wracać do
ulubionych utworów, ale one nie
zawsze działają na mnie w ten sam
sposób, chociaż zdarzają się też
takie, które nieodmiennie mnie
przygnębiają. Uważam, że równie
dobrze poezja może nie pełnić
żadnej funkcji, może być kompletnie
nieużyteczna. Niedobrze natomiast,
gdy nie wywołuje żadnej reakcji.
„Tyle lat postępu, a w kwestii
rozstrzygającej rozkładamy
76
ręce” czytamy w wierszu „Empora”. Z Twoich wierszy
można wywnioskować, że ludzie to istoty nieporadne i
zagubione, zwłaszcza w sferze uczuć, a światem rządzi
chaos, a nie jakieś prawa czy siły. Czy faktycznie tak
postrzegasz rzeczywistość?
Jest znacznie gorzej – uważam, że światem rządzi
patriarchat [śmiech]. Staram się nie generalizować i
uwzględniać kontekst, który może wpływać na moją ocenę
rzeczywistości. Interesują mnie mechanizmy ludzkich
zachowań, tworzenia się uprzedzeń, dyskryminacji,
replikowania systemu kulturowej opresji, normatywności,
a szczególnie heteronormatywności. To wszystko nie są
obserwacje optymistyczne, ale nawet jeśli czasem wpędzają
mnie w doła, tym bardziej motywuję się do działania. Jestem
idealistką, która wierzy w sens pracy na rzecz społecznej
zmiany. Wiem, że ludzie nie rodzą się z nienawiścią we krwi i
że uprzedzeń można się pozbyć, trzeba tylko nad tym pracować,
edukować, wspierać się wzajemnie. Oczywiście nie jest to
do końca bezinteresowne z mojej strony, bo należę do grupy
społecznej podwójnie marginalizowanej: ze względu na płeć i
ze względu na orientację psychoseksualną. Jasne więc, że zależy
mi bardzo, żeby wykopać dyskryminację z miejsca, w którym
żyję. Co innego metapoziom i eschatologia – tu faktycznie
rozkładam ręce. Nie wierzę, nawet w boginię [śmiech].
Większość Twoich wierszy jest bardzo prosta w
formie, jednak już, na przykład, utwór „wieje i rozwiewa
mnie” ujawnia pewne skłonności do działania na
poziomie słowa, języka, efektowną grę lingwistyczną.
Na ile słowo w sensie formalnym jest dla Ciebie istotne
przy budowaniu tekstu?
To jest chyba tak, że ja do końca świadomie nie uczestniczę
w budowaniu tekstu. Chcę powiedzieć, że proces nadawania
formy nie jest dla mnie najważniejszy, zaryzykowałabym
stwierdzenie, że w moim przypadku w ogóle się nie odbywa.
Albo raczej odbywa się bez mojego udziału, dzieje się tylko
i wyłącznie w wyniku zapisywania emocji, a nie mojej
zaplanowanej i przemyślanej pracy nad tekstem. Tak naprawdę,
nie znam się na pisaniu wierszy, staram się tylko uchwycić i
zatrzymać moment, w którym odczuwam w określony sposób,
moment, którego nie chcę stracić. Natomiast słowo zawsze
było dla mnie bardzo ważne, nie tylko w poezji, również w
codziennym posługiwaniu się językiem. Zważam na słowa,
staram się je ostrożnie i świadomie dobierać, używać z
premedytacją. Często mówię uczestniczkom moich warsztatów,
że słowa, jakimi się posługują i jakimi się określają, mają
cholernie duże znaczenie.
Czy któryś z wierszy jest Ci szczególnie bliski? Jeśli
tak, to który i dlaczego?
Szczególny sentyment mam do utworu „pełnia”,
który kończy się słowami: „w końcu / nie zależymy od /
układu gwiazd / nigdy nie wiadomo / kiedy dopadnie nas
/ pełnia”. Jest w tym wierszu niesamowita siła, optymizm,
poczucie sprawczości. Piszę w nim o „patrzeniu przed