recenzje - Portret

najintymniejszych nawet, uczuć, stanów, emocji,
przeżyć? Czy bliższa jest Ci poezja zaangażowana,
służąca jakiejś sprawie, czy raczej poetyckie starcia
samej ze sobą?
Najwyraźniej to nie przypadek, skoro taką zbieżność
da się dostrzec. Rzeczywiście wiersz jest dla mnie zapisem
emocji, zapisem tej jednej jedynej chwili, w której odczuwam
w określony sposób. Dlatego zazwyczaj nie powracam do
napisanego utworu, nie ingeruję w treść ani w formę, nie
poprawiam go. W moim przekonaniu nawet najmniejsza
zmiana spowodowałaby, że to, co napisałam, nie będzie
już odzwierciedlać tego, co wtedy czułam. Jest to kwestia
uczciwości wobec siebie, chociaż zdaję sobie sprawę z tego, że
takie podejście do pisania skutkuje brakiem dbałości o warsztat.
Nie traktuję poezji instrumentalnie, moje wiersze zawierają
emocje, a nie tezy. Ciekawa jestem, czy Twoje pytanie o poezję
zaangażowaną wynika z tego, czym się zajmuję, czy z tego,
kim jestem? Bo tak się składa, że moje najintymniejsze uczucia
nierozerwalnie wiążą się z moją orientacją psychoseksualną.
A więc może się zdarzyć, że kiedy napiszę o tym, że bardzo
chciałabym mieć dziecko, może to zostać odczytane jako
zaangażowanie w walkę o prawo do wychowywania dzieci przez
pary homoseksualne. I chociaż mogę się upierać, że manifestuję
w moich wierszach tylko moje uczucia, to przecież „prywatne
jest polityczne”, więc nie da się tego tak zupełnie rozdzielić.
W dodatku wcale nie zamierzam się odżegnywać od mojej
działalności społecznej, co może dodatkowo komplikować
sprawę. To są już jednak kwestie interpretacyjne.
Jesteś trenerką genderową, współzałożycielką
nieformalnej grupy, a następnie Fundacji Przestrzeń
Kobiet. Osoba tak aktywna postrzegana jest jako ktoś,
kto osiągnął już bardziej zaawansowany „poziom
świadomości” i teraz pomaga, delikatnie nakierowuje
innych, bardziej zagubionych. Jednocześnie w Twoich
wierszach pojawia się dużo strachu, bezradności. Czy te
obrazy wykluczają się, czy raczej uzupełniają, tworząc
właściwy portret autorki-osoby mówiącej w wierszach?
W ogóle nie postrzegam mojej pracy w kategoriach
„pomocy zagubionym” ani siebie jako posiadaczki jakiejś
„wyższej świadomości”. Natomiast rzeczywiście prowadzę
warsztaty, podczas których pracujemy z grupą na stereotypach,
uprzedzeniach, własnych przekonaniach i w tym kontekście
moja postawa jest bardzo ważna. Podobnie rzecz się ma,
jeśli chodzi o warsztaty o charakterze wzmacniającym,
empowermentowym, włączającym, podczas których służę
uczestniczkom wsparciem. Ale nie posunęłabym się do
stwierdzenia, że świadomość własnych praw, świadomość
nierówności i motywacja do zmiany, czy aktywność
obywatelska, uwalniają od wszelkich lęków i niepewności. A
ponieważ nie mogę pozwolić sobie na to, aby moje strachy
„wyłaziły” w pracy, przeznaczam im inną, tę intymniejszą
przestrzeń, przestrzeń wiersza. Tu mogą zaistnieć w całej
okazałości. Odpowiadając na Twoje pytanie, te obrazy uważam
za komplementarne, ale nie jestem w stanie powiedzieć, czy
tworzą „właściwy portret autorki”.
Twoje wiersze mają często
postać wypowiedzi skierowanej
do jakiegoś konkretnego
odbiorcy, nieokreślonego „ty”,
stanowią jakby list, trochę
przypominają zapis rozmowy.
Czy pisząc mimowolnie
myślisz o kimś konkretnym
i to przekłada się na formę,
czy raczej jest to zaplanowany
zabieg poetycki, budujący
intymną atmosferę tomu?
Nie mógł być to zaplanowany
zabieg poetycki, dlatego że wiersze
z „Ekstremizmów” pochodzą z
bardzo różnych okresów w moim
życiu, nie mogłam więc przewidzieć,
że znajdą się w jednym tomie. A
jeśli faktycznie udało się zbudować
intymną atmosferę tomu, znaczna w
tym zasługa redaktora. Rzeczywiście,
nie są to utwory z gatunku „do
przypadkowego przechodnia”
[śmiech]. Zazwyczaj myślę o
konkretnej, bliskiej mi osobie i
rzecz jasna, ma to wpływ na formę
wypowiedzi. Twoja sugestia, że
niektóre wiersze zbliżone są do
formy listu, przypomniała mi, że
bardzo dawno temu pisałam bardzo
duże ilości listów i bardzo lubiłam
tę formę komunikacji z bliskimi
osobami. Być może ta skłonność ma
wpływ także na to, co chcę przekazać
za pośrednictwem poezji.
Cztery wiersze spośród
opublikowanych w
„Ekstremizmach” tworzą pewną
całość, łączą je tytuły „Pierwsza
faza”, „Druga faza”, itd. O
jakich fazach jest w nich mowa,
kolejnych fazach czego?
To są bardzo stare wiersze,
sprzed siedmiu lat. Opowiadają o
przełomowym momencie w moim
życiu, kiedy „sytuacja niepokojącej
asymilacji” stała się nie do zniesienia
i znalazłam się w punkcie, w którym
mogłam albo „wymknąć się oknem”
albo „usamodzielnić przestrzeń” i
zacząć żyć w zgodzie ze sobą. Brzmi
patetycznie, ale był to właśnie wybór
75