recenzje - Portret

ecenzje
Portowe nabrzeża, zamiejskie rozmowy
telefoniczne, dworcowe kina
Przesiąknięte uryną, płótna niderlandzkich
mistrzów,
Wytatuowane ramiona, transkrypcje
organowe.
Zanim w końcu przestaniesz pierdolić bez
sensu, idź i umyj się,
Bo już świta”. (s. 13-14)
Widoczna na końcu ironia pojawia się
również w innych utworach tego autora.
Oto kolejny sposób, w jaki Śliwka unika
płycizn sprozaizowanego stylu, który sobie
wybrał. Puszczone do czytelnika perskie
oko nadaje lekkości wierszom. To, że nie
pojawia się ono przesadnie często, świadczy
też o wyczuciu materii poetyckiej. Śliwka
nie dąży do „fajności” za wszelką cenę, raczej
filtruje zastaną rzeczywistość poprzez luźną,
dystansującą się do zbyt ścisłych norm, twórczą
osobowość, czego konsekwencją są dosyć
ciekawe teksty. Oto przykład pochodzący z
tomiku „Niepogoda dla kangura”:
„Jest git. Nikt nic nie wie.
Zwyczajny dzień. Nic się nie dzieje.
Matka podlewa rosnące na balkonie
konopie,
Które posadziłem wśród innych roślin.
Mówię jej,
Że jak tylko wyrośnie z tego coś
porządnego,
To się niewąsko upalimy. Nie protestuje.
Nie uderza palcem wskazującym w czoło.
Myślę, że moja matka wie, w czym rzecz”.
(s. 28)
Poeta unika też poczucia wyczerpania
omawianym idiomem przez proste odejście od
niego w radykalnie inną stronę. Najbardziej
uwidacznia się to w tomiku „Gambit” (1998),
złożonym z dwóch równoważących się części.
Pierwsza z nich to kilkustronicowy, moim
zdaniem nieco za bardzo rozgadany i ciągnący
w stronę prozy, epominiczny poemat. Drugą
część „Gambitu” wypełniają natomiast bardzo
skupione, ekstremalnie krótkie utworu w
tradycji starych mistrzów poezji z Dalekiego
Wschodu.
„Przejaśniło się uśmiechnięty Budda
Widać w tych utworach poetycką dojrzałość i świadomość
przewagi obrazu i treści nad jakąkolwiek wypracowaną formą.
Trzeba mieć odwagę, by odejść od sprawdzonego już przez
siebie i znajomego sposobu pisania w stronę form bardziej
hermetycznych i skierowanych do wewnątrz. Podane tutaj
wiersze nie wydają się być jednorazowym eksperymentem,
ponieważ podobny styl organizowania przestrzeni lirycznej
możemy zobaczyć w najnowszych, niepublikowanych jeszcze
nigdzie, wierszach, które znajdujemy pod koniec „Dżajfy i
Gibany”. Ta część tego zbioru, nazwana bezpretensjonalnie
„Nowe wiersze”, zawiera w sobie parę utworów, które
zaciekawiają i zostają po lekturze w głowie. Najbardziej chyba
godne wspomnienia są utwory „z podróży” Śliwki po Irlandii:
„Noc w Derrynasaggart Mountains
Siadam na werandzie, tyłem do śpiących
W ogrodzie pawi. Otwieram pierwszą z brzegu książkę
(miękka zielona oprawa), a tam:
When we’re drunk we’re riotous
When we’re sober we’re self-righteous
Us Irish. Us Polish”. (s. 147)
Śliwka oczywiście nie rezygnuje całkowicie ze swojej
specjalności, czyli dłuższych form nawiązujących do
bitnikowskich tradycji, jednakże utwory tego typu mają już
zupełnie inny oddźwięk. Poeta staje się mniej buńczuczny,
a bardziej liryczny. Paradoksalnie dzieje się to dzięki
ograniczeniu „bycia poetą” na rzecz „bycia mężem i ojcem”.
Śliwka wraca do starej formy, samsara po raz kolejny wykonuje
obrót, ale podmiot liryczny nie jest już ten sam. Tak najlepiej
można zdefiniować rozwój – bo, że jest o krok naprzód, nie ma
wątpliwości – specyficznego pisania Krzysztofa Śliwki. By nie
być gołosłownym, na koniec pragnąłbym przytoczyć fragment
zamykającego ten zbiór wierszy utworu „Pittura metafisica”:
„Nasz syn powoli upodabnia się do Buddy
Czasami jednak przypomina cesarza Hajle Selassie,
Zwycięskiego Lwa Plemienia Judy,
Kiedy usypiamy go dźwiękiem pozytywek
Lub suszarką do włosów, jakby to była
Narodowa Orkiestra Etiopii pod batutą Boba Marleya,
Albo Parada Miłości Na Rzecz Kosmicznej Jedności [...]”.
(s. 151)
Wagabunda staje się pater familiae, nie przestaje jednak być
przy tym poetą. Nie trzeba więcej.
Krzysztof Śliwka,
Dżajfa i Gibana,
Wyd. Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum
Animacji Kultury w Poznaniu,
Poznań 2008.
Czeka na talerz darmowej pomidorówki”.
(s. 57)
„Toshiro Mifune nie żyje: pęcherzyki
powietrza
Odrywają się od napiętych cum”. (s. 58)
162