recenzje - Portret

poszedł do tego doktora z kopertą i
ten go odprawił. Potem Pawłowską
rozkroił i po ptakach było... ledwie
zaszyli i zaraz poszła do Piotra.
Zjedzona była od środka... ale może
ten lekarz uczciwy jednak, co?
- Potrafi pani pocieszyć, pani
Marto.
- E tam, weź się pan w garść,
panie Rysiu. Tu trzeba działać i to
szybko. Nie ma co zwlekać. A jest
przecież jeszcze szansa.
- Niech pani nawet mnie nie
namawia na tę śmieszność. Boga w
sercu pani nie ma? Nawet jak tu na
miejscu mam skonać, więcej do niego
z kopertą nie pójdę. Brata też na
śmieszność nie wyślę! Już on dostał
za swoje! Lepsza śmierć niż robić
sobie z gęby cholewę.
- A bo to ja pana tam z tym
posyłam? Mam lepszy sposób.
- Jaki?
- Prosty.
- Pani Marto!
- Nie będzie pani Marty, będzie
pani Jadzia! Widzisz pan?
- Jaka Jadzia?
- A zwyczajna, Gadzińska, salowa
Jadzia.
- Niby jak?
- Normalnie, sprząta jego gabinet
codziennie. Dawaj pan tę kopertę.
Tylko tę samą, z pocztówką w
środku, żeby wiedział, że w pańskiej
sprawie. Może on się boi świadków?
No i w czasie wizyty zwyczajnie
nie umie wziąć. Rozumiesz pan? A
Jadzia jakby nigdy nic, wsadzi mu
we fartuch i tyle. Z rana konował
namaca, wyczuje, czy mu pasuje,
pozna, że od pana... no i spokojniej
zaśniesz pan na stole. Zbudzony
zobaczysz lepsze życie i będzie po
ptakach. Wrócisz pan do karmienia
tych mew za oknem, bo zamróz
idzie.
***
Patrzył na zakupioną paczkę
papierosów i wahał się. To już
nie to samo, uleczył się z nałogu
po poprzedniej operacji. Nigdy
nie chciało mu się tak palić, jak
wówczas. Palenie było wtedy
prawdziwą katorgą. Kartki na
papierosy, limity, ukradkiem
kupowany tytoń, przywożony gdzieś
z południa i zdobywane z trudem
30
bibułki. Wkręcał papier w małe maszynki do domowego
wyrobu papierosów. Sam nabył taką w kiosku przy kościele, u
starego handlarza, którzy miał kontakt z prywaciarzami. Na
szczęście nie opuszczało go oddanie żony, niech spoczywa
w pokoju. Wspomagała, jak mogła. Tyle razy podpatrywała
męża skręcającego papierosy, że nie sprawiało jej to żadnego
trudu. Zresztą była pewna, że ma więcej cierpliwości i jej
szczupłe palce gwarantowały wyższą jakość. Przynosiła
domowe papierosy razem z domowymi pierogami, gołąbkami i
kompotem z jabłek i gruszek, ale to nie rozwiązywało problemu.
W szpitalu panował zakaz palenia, a zamiast palarni były
schody, wąskie, z drewnianą poręczą, o którą wspierali się
chorzy. Stali wszyscy jak widma w jednakowych szlafrokach
w pionowe pasy, bez względu na wiek i płeć. Gdy wracali do
swoich sal, smród tanich wietnamskich papierosów dobitnie
przenikał ze szlafroków w piżamy i ciągnął się leniwie, by wraz
z nimi wciskać się w szpitalną pościel, w którą kładli się powoli,
zrzucając filcowe kapcie.
Dziś po raz pierwszy wszedł do tutejszej palarni i nie
przeszkadzał mu ciężki smród dymu połączonego z tanim
odświeżaczem powietrza. Nad głową mruczał wentylator,
a salowa Jadzia wbiła oczy w podłogę. Wcisnęła dłonie w
kieszenie fartucha, przylegała plecami do ściany i nie odzywała
się. Wyjął powoli papierosa i patrzył przez chwilę na drżący
płomień zapalniczki. Czekał na słowa salowej, ale nie rwała
się do relacji. Poruszyła się delikatnie i z prawej kieszeni
wyciągnęła wymiętą kopertę. Nie podnosząc wzroku podała.
- Powiedział, że jak jeszcze raz zrobię coś takiego, doniesie
ordynatorowi.
- Przepraszam, pani Jadziu, nie powinienem pani narażać,
ale rozumie pani, tonący...
- Co mam nie rozumieć, panie? Przecież takiego lekarza to
ja nie widziałam, jak żyję. Takich to już na świecie nie ma. Inny
dla świętego spokoju by wziął, żeby człowiekowi nerwów nie
psuć. Jak on taki dobry, jak za sprawiedliwego chce robić, to po
drodze z roboty oddałby biedakom w domu małego dziecka,
na obiady. Ale człowiekowi by szansy nie odmawiał. A tak? Do
czego to podobne?
- Co go obchodzą moje szanse, pani Jadziu? On swojego
interesu pilnuje.
- Każdy ma swój interes. Podły świat, jeden drugiemu po
plecach wlezie, byle swoje ugrać. Żyć się nie chce w tej dziczy,
panie Zdanecki, żyć się nie chce, a robić trzeba. To już pójdę do
swojego dzieła. Szyby miałam przetrzeć w drzwiach, podłogę w
zabiegowym zdezynfekować, co tu po mnie? Ja na nic się panu
nie przydam.
- Dziękuję, wiele pani dla mnie zrobiła.
- Co pan! Nic nie zrobiłam, chandra tylko została! Prostej
sprawy człowiek załatwić nie może, bo jeden szlachetny się
trafił, tfu, na psa buty.
- Niech pani już o tym nie myśli. Było-minęło, a pani ma w
niebie policzone.
Ale mówił już do pleców schowanych pod błękitem
fartucha. Już nie było Jadzi, Marty też nie było, ani lekarza.
Została koperta w dłoni, wygnieciona, z głupawym kwiatkiem
w lewym rogu, z banknotami bez wartości. Trzy razy zaciągnął
się papierosem i poczuł zawrót głowy, mdłości, a smród w
ustach napełnił go odrazą. Zgasił go szybko w stojącej obok
popielniczce. Wyszedł z palarni i przemknął korytarzem do
schodów.