You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
to miała dużo czasu na przemyślenia<br />
i zajmowanie się sobą. Czy bohaterka<br />
zaingerowała w związek Lövborga<br />
i pani Elvsted z braku zajęcia i<br />
nudy? Czy dlatego też zasugerowała<br />
samounicestwienie i podsunęła do<br />
tego narzędzie swojemu dawnemu<br />
„przyjacielowi”? Moim zdaniem,<br />
kierują nią inne pobudki. Z nudy<br />
i poczucia przyzwoitości mogła<br />
wyjść za Tesmana, ale od momentu<br />
wzmianki o wizycie Lövborga<br />
powraca dawne uczucie, które<br />
tak bardzo chciała zamaskować<br />
chłodem, że zaczęła walczyć sama<br />
ze sobą. Zgubiły ją jednak zazdrość i<br />
tłumione pożądanie.<br />
Jedną z cech, która łączy<br />
dramat Ibsena z dramatem<br />
antycznym, jest katharsis. Czy<br />
czujesz się współodpowiedzialna<br />
za „oczyszczenie wnętrza”<br />
widza?<br />
Aktor jest jednym z elementów<br />
spektaklu teatralnego. Odbiór<br />
widza uzależniony jest przecież od<br />
adaptacji tekstu, założeń reżysera i<br />
scenografa. Grając, nie myślę o tym,<br />
czy widownia ma szansę przeżyć<br />
katharsis. Zawsze staram się być<br />
tu i teraz, jak najbardziej w środku<br />
wydarzeń. Nie mogę być w środku<br />
i na zewnątrz zarazem. Jeśli jednak<br />
ktoś z publiczności przeżyje takie<br />
„oczyszczenie”, o którym mówimy, to<br />
będzie mi bardzo przyjemnie.<br />
Dramaty Ibsena często<br />
nawiązywały do nurtu<br />
naturalistycznego. Pisarz jednak<br />
nie był w pełni naturalistą<br />
jako zbyt mocno przekonany<br />
o moralnej odpowiedzialności<br />
jednostki za swój los. Jaką<br />
odpowiedzialność zaakcentował<br />
tworząc postać Heddy Gabler?<br />
Heddzie wydaje się, że tłumiąc<br />
uczucia i emocje, które są dla<br />
niej równoznaczne ze słabością,<br />
a kierując się umysłem i zimną<br />
kalkulacją, zachowuje kontrolę<br />
nad sobą i światem. Tylko ona<br />
jest odpowiedzialna za swój<br />
los i postępowanie. Ćwiczy się<br />
w „megakontroli”. Jej relacje z<br />
otaczającym światem muszą być<br />
również bardzo poprawne. Żadnych skandali, wypróbowane<br />
szanujące się towarzystwo. Wydaje się, że jej odpowiedzialność<br />
jest absolutna. Potrafi sobie nawet wytłumaczyć słuszność<br />
samozniszczenia Lövborga, zakładając, że ostatecznie była<br />
to jego decyzja, że miał do tego wolną wolę. Bierze także<br />
odpowiedzialność za ostatni strzał. Nie jest zalęknioną ofiarą,<br />
lecz wybiera rozwiązanie zgodne z jej życiową filozofią.<br />
„Sumienie Europy” – tak właśnie nazywany jest<br />
Henrik Ibsen, a jego dzieła odbierane są jako „utworydrogowskazy”.<br />
Jakie przesłanie niesie postać Heddy?<br />
Co Ty chciałaś przekazać widzom odgrywając jej rolę?<br />
Postawa życiowa głównej bohaterki jest ostrzeżeniem<br />
przed logicznym planowaniem uczuć, przed próbą zimnej<br />
kalkulacji naszych zachowań i relacji. Przestrogą przed<br />
tworzeniem perfekcyjnego świata, przed stawianiem piękna<br />
fizycznego i materialnego ponad duchowością. W końcu przed<br />
konsekwentnym kierowaniem się pragnieniem własnego ego<br />
przy równoczesnym odrzuceniu jakichkolwiek odruchów<br />
empatii.<br />
Ibsen w swoich dramatach chciał zawsze wyważyć<br />
argumenty za i przeciw w kontekście spraw ludzkich.<br />
Jakie argumenty przemawiają za postacią Heddy<br />
Gabler? Czy jest możliwa obrona człowieka, który<br />
postrzegany jest jako „potwór”?<br />
Kiedy na próbach czytanych rozmawialiśmy o Heddzie,<br />
wielu kolegów mówiło o niej, że jest potworem. Ja nie mogłam<br />
konstruować roli z myślą, że mam pokazać jakieś monstrum.<br />
Starałam się znaleźć powód, dlaczego Hedda zachowuje się<br />
tak, a nie inaczej. Zrozumieć, co ją ukształtowało. Jakie ma<br />
wartości, sposób myślenia, jak została wychowana, jakie są<br />
jej doświadczenia z mężczyznami. Poza tym wielokrotnie<br />
widziałam kobiety zachowujące się w ten sposób. Czy były<br />
potworami? Może nie doświadczyły nigdy miłości, może były<br />
poranione i w ataku widziały jedyny kontakt ze światem?<br />
Zawsze łatwiej jest ocenić niż zrozumieć. Myślę, że w pewien<br />
sposób Hedda była swoją własną ofiarą. Sama zamknęła się w<br />
klatce i dokonała autodestrukcji.<br />
Odgrywając rolę, aktor pozbawiony jest na chwilę<br />
własnej tożsamości. Jak się czułaś, kiedy Hedda Gabler<br />
„pożyczyła” sobie Twoje ciało i umysł?<br />
Zmęczona. Bardzo zmęczona. Napięcie i hamowanie<br />
emocji jest bardzo wypalające. Kumulowanie w sobie<br />
niezadowolenia, frustracji światem, niezgody i zazdrości, nie<br />
należą do przyjemnych, prawdę mówiąc, są mi dosyć obce.<br />
Zaobserwowałam natomiast dosyć ciekawe zjawisko, że<br />
zwracając się do ludzi nieznoszącym odmowy „heddowym”<br />
tonem, powodowałam u niektórych natychmiastową atencję i<br />
bezzwłoczne wykonanie prośby. Na szczęście tylko u niektórych.<br />
Nie zaliczam tego doświadczenia do najprzyjemniejszych…<br />
197
Change language