WZÓR hsbnr. Nazwa przedmiotu - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

STUDIUM ARCHIWISTYCZNO-BIBLIOTEKOZNAWCZE
INFORMACJE O PRZEDMIOTACH OBOWIĄZKOWYCH
(według roczników w porządku alfabetycznym)
WZÓR
hsbnr. Nazwa przedmiotu (Nazwa przedmiotu w języku angielskim)
– hsbnr (h – historia, sb – studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze,
nr – numer przedmiotu)
Rok, semestr
Wymiar godzin ogółem (wymiar godzin z podziałem na semestry)
ECTS – ilość punktów ECTS
Prowadzący zajęcia
Forma zaliczenia poszczególnych semestrów zajęć: z – zaliczenie, zo – zaliczenie
z oceną, e – egzamin
I ROK
hsb01. Archiwistyka (Archivistics)
Rok 1, semestr 1
Wymiar: 10 h konwersatorium + 10 h ćwiczeń
ECTS: 3 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Józef Marecki, prof. UPJPII (konwersatorium), s. mgr
lic. Jadwiga Kupczewska (ćwiczenia)
Forma zaliczenia: zo (konwersatorium) + zo (ćwiczenia)
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Konwersatorium.
Studenci mają poznać kolejną naukę pomocniczą historii zajmującą
się wiedzą o archiwach i archiwaliach, poznać metody i zasady klasyfikowania,
porządkowania i inwentaryzacji archiwaliów. Poznanie procesów
aktotwórczych i form dokumentów, ksiąg wpisów, akt czynności
i akt spraw na tle historii kancelarii w Polsce na przykładzie archiwaliów
i ich kopii. Procesy aktotwórcze prowadzące do powstawania dokumentów,
ksiąg wpisów, akt czynności i akt spraw na tle historii kancelarii
w Polsce, formy dokumentów, na przykładzie archiwaliów i ich kopii.
Celem jest także zapoznanie studentów z podstawowymi problemami ba-
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
1

dawczymi archiwistyki i problemami zawodowymi dziedziny archiwalnej.
Zapoznają się także z historią zasobu archiwalnego i archiwów na tle
historii ustroju Polski.
Ćwiczenia.
Zajęcia odbywają się w Archiwum Kapitulnym w Krakowie. Studenci
poznają: 1) dyplomy – głównie średniowieczne, 2) rękopisy, 3) księgi
wytworzone przez kancelarię biskupią – Libri privilegiorum, 4) dokumentację
działalności Kapituły, 5) inwentarze, 6) akta wizytacyjne katedry
wawelskiej. Zajęcia dają możliwość poznania zasad szeroko rozumianego
udostępniania akt, przybliżają problemy związane z konserwacją
i profilaktyką archiwalną, a także z reprodukcją materiałów archiwalnych.
Spis zalecanych lektur:
Robótka H., Wprowadzenie do archiwistyki, Toruń 2002.
Robótka H., Ryszewski B., Tomczak A., Archiwistyka, Warszawa 1989.
Wyczawski H. E., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych,
Kalwaria Zebrzydowska 1989.
hsb02. Dzieje archiwów kościelnych na ziemiach polskich.
Kancelarie biskupie i zakonne (History of church archives in
Polish territory. Episcopal and monastic archival records)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 15 h wykładu
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Józef Marecki, prof. UPJPII
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Celem wykładu jest poznanie dziejów archiwów diecezjalnych na
ziemiach polskich, kształtowanie się zasobu na przestrzeni wieków i ich
współczesnej zwartości. Ponadto omawiane będą dzieje archiwów zakonnych,
najstarsze archiwa w opactwach i wspólnotach mendykanckich,
organizacja archiwów w zgromadzeniach zakonnych ze szczególnym
uwzględnieniem wspólnot zakonnych na ziemiach polskich. Archiwa
centralne (kurii generalnych i prowincjonalnych) oraz lokalnych wspólnot
zakonnych. Funkcjonowanie archiwów wspólnot zakonnych na ziemiach
polskich na przestrzeni stuleci. Inwentarze, katalogi i pomoce archiwalne
w polskich archiwach zakonnych. Kancelaria zakonna
w okresie staropolskim, w latach zaborów i w XX wieku.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
2

Spis zalecanych lektur:
Archivistica Ecclesiastica, red. S. Duca, B. Pandźić, Citta del Vaticano
1967.
Pańków S., Archiwa, Warszawa 1975.
Wyczawski H. E., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych,
Kalwaria 1989.
hsb03. Dzieje archiwów państwowych na ziemiach polskich
i ich zasób (History and resources of national archives in Polish
territory)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 15 h wykładu
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr Mieczysław Różański
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
W czasie wykładu studenci zapoznają się strukturą i historią archiwów
staropolskich, archiwów w okresie zaborów, archiwów II Rzeczypospolitej
oraz archiwów Polski Ludowej. Podane zostają także ogólne
warunki rozwoju archiwów w III Rzeczpospolitej.
Spis zalecanych lektur:
Kutrzeba S., Historia źródeł dawnego państwa polskiego, cz. 3: Archiwa,
Lwów 1926.
Pańków S., Archiwa, Warszawa 1975.
Tomczak A., Zarys dziejów archiwów polskich, Toruń 1982.
hsb04. Dzieje polskich bibliotek i ich zasób (History and resources
of Polish libraries)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 15 h wykładu
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: dr Przemysław Stanko
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Kurs ma na celu omówienie głównych podstawowych modeli funkcjonowania
oraz charakteru księgozbiorów, które pojawiły się w Polsce
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
3

od średniowiecza po wiek XX. W czasie spotkań postaramy się naszkicować
proces otwierania bibliotek dla kolejnych grup społecznych. Równolegle
z prezentacją historycznego i socjologicznego aspektu tego rodzaju
ośrodków dokonamy przeglądu i rekonstrukcji bibliotecznych
struktur organizacyjnych, przestrzeni architektonicznej w jakiej księgozbiory
polskie funkcjonowały, rozmiarów wybranych kolekcji oraz stopnia
ich zachowania.
Spis zalecanych lektur:
Wykaz literatury otrzymują studenci podczas zajęć.
hsb05. Edytorstwo źródeł (Editing of the sources)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 15 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Jan Szczepaniak, prof. UPJPII
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Na zajęciach studenci poznają zasady edycji źródeł najnowszych (wybór
teksty, technika edycji). Ponadto w ramach ćwiczeń przygotowują do
edycji protokoły Komisji Prawnej Episkopatu Polski z lat 1928–1939.
Spis zalecanych lektur:
Friedberg M., Wydawanie drukiem źródeł archiwalnych, Warszawa 1963.
Górski K., Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Warszawa 1975.
Ihnatowicz I., W sprawie zasad publikowania źródeł historycznych XIX
i XX wieku, „Przegląd historyczny” 52 (1961), s. 164–172.
hsb06. Historia ustroju i administracji ziem polskich (History
of the political and administration system in Polish territory)
Rok1, semestr 1
Wymiar: 15 h wykładu
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr Mieczysław Różański
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Poprzez analizę porównawczą ukazane zostają konstytucje, struktury
sejmu, sądownictwa i szkolnictwa oraz samorządów terytorialnych.
Przedstawiony zostaje także podział administracyjny ziem polskich.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
4

Spis zalecanych lektur:
Borucki M., Konstytucje polskie 1791–1997, Warszawa 2002.
Gajewski S., Nowacka K., Historia ustroju Polski, Olsztyn 2003.
Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 2001.
Kallas M., Historia ustroju Polski, Warszawa 2005.
Łaszewski R., Salmonowicz S., Historia ustroju Polski, Toruń 2001.
hsb07. Metodyka pracy archiwalnej (Methodology of archivist’s
work)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 15 h konwersatorium + 15 h ćwiczeń
ECTS: 3 pkt.
Prowadzący: mgr Magdalena Marosz
Forma zaliczenia: zo (konwersatorium) + zo (ćwiczenia)
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Rozwój archiwistyki na świecie i w Polsce, kształtowanie się terminologii
archiwalnej, zasady rozmieszczenia zasobu archiwalnego, narodowy
zasób archiwalny i jego struktura, sieci archiwalne, struktura wewnętrzna
archiwum, podstawowe standardy przechowywania, teoria kształtowania
zasobu archiwalnego, metody oraz kryteria i narzędzia selekcji, metody
opracowania zasobu, przegląd i systematyka pomocy archiwalnych, zasady
udostępniania materiałów archiwalnych.
Spis zalecanych lektur:
Bielińska M., Współczesne funkcje archiwistyki. Problemy teoretyczne,
„Roczniki Biblioteki Narodowej” 3 (1967), s. 75–83.
Metodyka pracy archiwalnej, red. S. Nawrocki, S. Sierpowski, Poznań
2004.
Mitiajew K. G., Teoria i praktyka pracy archiwalnej, Warszawa 1954.
hsb08. Muzealnictwo i ekspozycja (Museum management and
exhibition development)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 5 h ćwiczeń
ECTS: 1 pkt.
Prowadzący: dr Lucyna Rotter
Forma zaliczenia: z
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
5

Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
W trakcie zajęć studenci zapoznają się z zasadami wypożyczania eksponatów,
przygotowywania wystaw, sporządzania opisów i katalogów,
ekspozycji archiwaliów oraz ogólnymi przepisami dotyczącymi działalności
muzeów.
hsb09. Nauki pomocnicze historii (Auxiliary sciences of history)
Rok 1, semestr 1
Wymiar: 10 h konwersatorium + 10 h ćwiczeń
ECTS: 3 pkt.
Prowadzący: dr Lucyna Rotter
Forma zaliczenia: zo (konwersatorium) + zo (ćwiczenia)
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Zajęcia z nauk pomocniczych historii i archiwistyki mają przygotować
studenta do pracy ze źródłami (poznanie źródła historycznego, pomóc
w jego krytyce i ocenie) oraz zapoznać z podstawami archiwistyki.
W trakcie wykładów i ćwiczeń zajęć studenci poznają dzieje i rozwój nauk
pomocniczych oraz elementy paleografii i neografii, chronologii, bibliologii,
genealogii, heraldyki (świeckiej, kościelnej i zakonnej), symboliki,
emblematyki, metrologii, kostiumologii, dyplomatyki, sfragistyki,
geografii historycznej, numizmatyki, nauki o znakach władzy i prawa
i kartografii historycznej.
Poznają podstawowe zasady archiwizowania, przechowywania archiwaliów
i udostępniania zbiorów.
Spis zalecanych lektur:
Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX
wieku, Warszawa 2003.
Semkowicz W., Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Kraków 1999.
Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001.
Uwaga: wykaz literatury z zakresu poszczególnych działów nauk pomocniczych
historii otrzymują studenci podczas zajęć.
hsb10. Organizacja i zarządzanie współczesną biblioteką
(Structure and management of a present day library)
Rok 1, semestr 2
Wymiar: 20 h konwersatorium
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
6

ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: prof. dr hab. Zdzisław Pietrzyk
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Treści merytoryczne:
wyjaśnienie pojęcia organizacja,
wyjaśnienie pojęcia systemu w zarządzaniu,
struktury organizacyjne w teorii,
struktura organizacyjna Biblioteki Jagiellońskiej,
pojęcie zarządzania,
pojęcie kierowania,
zarządzanie bibliotekami na bazie ich różnorakich funkcji.
Cele przedmiotu:
wskazanie przemian zachodzących w zarządzaniu biblioteką,
zapoznanie z teorią zarządzania,
zapoznanie z praktyką zarządzania na przykładzie Biblioteki Jagiellońskiej.
Spis zalecanych lektur:
Wykaz literatury otrzymują studenci podczas zajęć.
hsb11. Rozwój form kancelaryjnych (Development of the archival
records study)
Rok 1, semestr 1
Wymiar: 20 h wykładu
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr Wacław Umiński CM
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
W trakcie zajęć omawiany jest zarys historii instytucji wytwarzających
dokumentację archiwalną w poszczególnych okresach, ewolucja
form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza po czasy
nam współczesne. Podawane są informacje o kancelariach i formach dokumentowania
w poszczególnych okresach. Studenci zapoznają się z następującymi
terminami: archiwum odbiorcy, dyplomatyka, organizacja
i funkcjonowanie kancelarii wyłączności dokumentu, księgi wpisów
i kancelaria akt spraw. Innym blokiem tematycznym jest omówienie kancelarii
książęcej, królewskiej, sądów grodzkich i ziemskich, kościelnej,
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
7

administracji terenowej – w poszczególnych zaborach, w drugiej Rzeczypospolitej
i po II wojnie światowej. Szczególną uwagę zwraca się na
różnicę pomiędzy dokumentem elektronicznym a tradycyjnym, ich autentycznością
i wiarygodnością. Ostatnim blokiem tematycznym jest przegląd
i analiza rodzajów dokumentacji aktowej i nieaktowej powstających
w różnych systemach kancelaryjnych.
Spis zalecanych lektur:
Inwentarz Metryki Koronnej. Księgi wpisów i dekretów polskiej kancelarii
królewskiej z lat 1447–1795, oprac. I. Sułkowska-Kurasiowa,
M. Woźniakowa, Warszawa – Łódź 1975.
Maleczyński K., Bielińska M., Gąsiorowski A., Dyplomatyka wieków
średnich, Warszawa 1971.
Nawrocki S., Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza
do końca XX wieku, Poznań 1998.
Robótka H., Rozwój form kancelaryjnych i współczesne rodzaje dokumentów
archiwalnych. Dokumentacja geodezyjno kartograficzna, Toruń
1985.
Rostocki W., Kancelarie i dokumentacja aktowa urzędów administracji
w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1867), Warszawa
1967.
hsb12. Rynek wydawniczy i księgarski (Publishing and book
market)
Rok 1, semestr 1
Wymiar: 5 h konwersatorium
ECTS: 1 pkt.
Prowadzący: mgr Renata Zając
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Zapoznanie z literaturą przedmiotu. Zarys historii rynku książki
w Polsce po roku 1989. Struktura rynku wydawniczo-księgarskiego: wydawnictwa,
księgarstwo hurtowe, księgarstwo detaliczne, sprzedaż bezpośrednia.
Główne trendy na rynku wydawniczym. Rynek w liczbach.
Targi książki w Polsce. Rynek książki katolickiej jako autonomiczny
segment rynku wydawniczego i zjawisko niepowtarzalne w skali światowej.
Spis zalecanych lektur:
Wykaz literatury otrzymują studenci podczas zajęć.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
8

hsb13. Ustrój i organizacja Kościoła na ziemiach polskich
(Systematic organisation and hierarchy of the Church in Polish
territory)
Rok 1, semestr 1
Wymiar: 15 h wykładu
ECTS:2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Józef Marecki, prof. UPJPII
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
W czasie wykładu przedstawiona zostaje budowa polskiej organizacji
kościelnej od XII wieku do czasów współczesnych. Studenci poznają
struktury organizacji Kościoła na ziemiach polskich. Zapoznają się także
z podstawową terminologią.
Spis zalecanych lektur:
Buczek K., Pierwsze biskupstwa polskie, Kraków 1995.
Chrześcijaństwo w Polsce, red. J. Kłoczowski, Lublin 1992.
Jakubowski W. J., Ustrój Kościoła Katolickiego: wybrane zagadnienia
instytucjonalne, Warszawa 2002.
Kłoczowski J., Rozwój i problematyka badań nad geografią historyczną
Kościoła katolickiego, „Roczniki Humanistyczne”, t. 11 (1962), z. 2,
s. 5–93.
Kościół w Polsce, red. J. Kłoczowski, t. 1–2, Kraków 1970.
Kumor B., Dzieje ustroju kościelnego w Polsce, [w:] Historia Kościoła…,
t. 1, cz. 2, s. 108–110.
Kumor B., Dzieje ustroju Kościoła w Polsce, [w:] Historia Kościoła…,
t. 1, cz. 1, s. 149–151.
Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich 968–1939, „Archiwa
Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 18 (1969), s. 285–352; t. 19 (1969),
s. 271–351; t. 20 (1970), s. 253–374; t. 21 (1970), s. 309–404; t. 22
(1971), s. 319–402; t. 23 (1971), s. 361–399; t. 24 (1972), s. 361–404.
Litak S., Kościół łaciński w Rzeczypospolitej około 1772 roku. Struktury
administracyjne, Lublin 1996.
hsb14. Zarys historii książki (Outline history of the book)
Rok 1, semestr 1
Wymiar: 20 h wykładu
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: dr Monika Jaglarz
Forma zaliczenia: z
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
9

Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Zarys historii wytwarzania, rozpowszechniania i gromadzenia książek
począwszy od starożytności po współczesność (książka rękopiśmienna,
stare druki, wiek XIX i XX), uzupełniony podstawowymi informacjami
dotyczącymi konserwacji i ochrony książki oraz warsztatu historyka
książki. Oprócz wykładu przewidziano pokaz zbiorów specjalnych.
Spis zalecanych lektur:
Bieńkowska B., Chamerska H., Zarys dziejów książki, Warszawa 1987.
Bieńkowska B., Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa 2005.
Encyklopedia wiedzy o książce (EWOK), Wrocław 1971.
Głombiowski K., Szwejkowska H., Książka rękopiśmienna i biblioteka
w starożytności i średniowieczu, wyd. 3, Wrocław 1983.
Szwejkowska H., Książka drukowana XV–XVIII w. Zarys historyczny,
Wrocław 19873.
II ROK
hsb15. Archiwum zakładowe (Institutional archives)
Rok 2, semestr 3
Wymiar: 20 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: dr Anna Czocher
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Zajęcia mają przygotować studenta do pracy w archiwum zakładowym.
Studenci zapoznają się z organizacją i zadaniami archiwów zakładowych
i składnic akt. Poszczególne zajęcia obejmować będą zagadnienia
z zakresu podstaw prawnych postępowania z dokumentacją, rodzajów
współczesnej dokumentacji i jej klasyfikacji archiwalnej, zasad archiwizowania
i brakowania dokumentacji, organizacji pracy w archiwum. Ponadto
omówione zostaną systemy kancelaryjne i zasady obiegu dokumentacji.
Spis zalecanych lektur:
Wykaz literatury otrzymują studenci podczas zajęć.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
10

hsb16. Czytelnictwo i metody pracy z czytelnikiem (Bookreading
and the means of working with the reader)
Rok 2, semestr 3
Wymiar: 20 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Jan Bednarczyk, mgr Danuta Rebech
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
1. Główne pojęcia w czytelnictwie:
czytać, lektura, recepcja, czytelnictwo, czytelnik, odbiorca, publiczność
czytelnicza, książka, periodyk, informacja, literatura,
teksty nieliterackie.
2. Metody i techniki badań czytelnictwa:
badanie jako proces poznawczy (przebieg, cechy, reguły),
hipoteza (składniki i budowa),
sposoby odbioru próby reprezentacyjnej,
techniki badań (ankieta, wywiad, test, obserwacja, eksperyment,
analiza, wnioskowanie statystyczne).
3. Uwarunkowania procesu czytania:
wiek, wykształcenie, uwarunkowania środowiskowe, inne uwarunkowania
demograficzne (płeć, tradycja, czas wolny), uwarunkowania
komunikacyjne, czynniki indywidualne.
4. Poznawanie czytelnika:
poziom techniki czytania, zainteresowania i nastawienia, odbiór
tekstów nieliterackich, odbiór literatury pięknej.
5. Bibliotekarz w pracy z czytelnikiem:
podział form i zasady ich realizacji (indywidualne, quasizbiorowe,
zbiorowe, zespołowe).
6. Biblioteki kościelne ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek parafialnych.
Czytelnictwo religijne w kontekście badaniach ankietowych
maturzystów.
Cel: Zapoznanie studentów z głównymi pojęciami w czytelnictwie,
sposobami jego poznawania, metodyką pracy z czytelnikiem oraz z problematyką
i typami bibliotek kościelnych.
Spis zalecanych lektur:
Wojciechowski J., Czytelnictwo.
Wojciechowski J., Podstawy pracy z czytelnikiem.
Ponadto studentów obowiązują artykuły z czasopism bibliotekarskich
i nie tylko, które są dobierane każdorazowo do zajęć z najnowszych numerów
czasopism.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
11

hsb17. Gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów
bibliotecznych (Accumulation, study of and access to library
resources)
Rok 2, semestr 3
Wymiar: 20 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: mgr inż. Dorota Górska
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Celem nauczania jest przekazanie słuchaczom podstawowej wiedzy
z zakresu zadań, funkcji i procesów działalności współczesnej biblioteki,
obejmującej:
elementy systemu informacyjno-wyszukiwawczego w bibliotece i ich
współdziałanie, a także usługi biblioteki;
strukturę komputerowych, zintegrowanych systemów bibliotecznych,
ich przykłady, a także podstawowe pojęcia bibliotecznych baz danych;
podstawowe pojęcia i typologię języków informacyjno-wyszukiwawczych,
w tym klasyfikacji bibliotecznych;
podstawowe pojęcia, normy i znaczenie opisu bibliograficznego dokumentów
w systemach komputerowych;
możliwości wykorzystania w bibliotece nowoczesnych metod i narzędzi
pozyskiwania informacji naukowej, w tym korzystanie z Internetu,
katalogi rozproszone, biblioteki cyfrowe itp.
Słuchacze są zobowiązani do przygotowania krótkiego opracowania
pisemnego z zakresu języków informacyjno-wyszukiwawczych, bibliotecznych
baz danych lub systemów komputerowych.
Spis zalecanych lektur:
Bibliotekarstwo, pod red. Z. Żmigrodzkiego, wyd. 2, Warszawa 1998.
Dobrowolski Z., Franke J., W labiryncie Internetu: poradnik nawigacji
dla bibliotekarzy, Warszawa 2000.
Radwański A., Jak komputeryzować bibliotekę, Warszawa 2000.
Ratajewski J., Wprowadzenie do bibliotekoznawstwa czyli wiedza o bibliotece
w różnych dawkach, Warszawa 2002.
Wykaz literatury dodatkowej otrzymują studenci podczas zajęć.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
12

hsb18. Informatyka archiwalna i biblioteczna (Information
technology in libraries and archives)
Rok 2, semestr 4
Wymiar: 30 h ćwiczeń
ECTS: 3 pkt.
Prowadzący: ks. dr Wacław Umiński CM
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Studenci poznają relacyjne bazy danych oraz elementy bazy danych
a także programy i systemy SEZAM, PRADZIAD, IZA, MIKROFILM,
ELA, SUMA, RAP, NADZÓR, TOPOGRAF, PUZZLE, KITA, FILMIK,
AFISZ, MAPY.
hsb19. Metodyka pracy archiwalnej (Methodology of archivist’s
work)
Rok 2, semestr 3
Wymiar: 15 h konwersatorium + 15 h ćwiczeń
ECTS: 3 pkt.
Prowadzący: mgr Magdalena Marosz
Forma zaliczenia: zo (konwersatorium) + zo (ćwiczenia)
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Studenci poznają się z podstawową terminologią stosowaną w archiwistyce
i podstawowymi pomocami archiwalnymi stosowanymi przez archiwistów.
Spis zalecanych lektur:
„Archeion” [czasopismo wydawane przez Naczelną Dyrekcję Archiwów
Państwowych].
„Archiva Ecclesiastica” [czasopismo wydawane przez Stowarzyszenie
Archiwistów Kościelnych].
Polski słownik archiwalny, red. W. Maciejewska, Warszawa 1974.
hsb20. Neografia niemiecka i polska (German and Polish neography)
Rok 2, semestr 4
Wymiar: 20 h ćwiczeń
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
13

ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: dr Przemysław Stanko
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Ćwiczenia mają na celu zapoznanie studentów ze specyfiką pism nowożytnych
(w j. polskim, i j. niemieckim). Na zajęciach omawiane jest
pismo drukowane i rękopiśmienne. Studenci ćwiczą umiejętność czytania
i rozumienia tekstów z XVI–XX wieku. W trakcie ćwiczeń studenci zapoznają
się z krojami pisma i tablicami neograficznymi ukazującymi
ewaluację pisma. Studenci zapoznają się także z epigrafiką staropolską na
przykładzie wybranych inskrypcji do końca XVIII w.
Spis zalecanych lektur:
Górski K., Neografia Podręcznik pisma neogotyckiego XVI–XX w., Warszawa
1978.
hsb21. Ochrona zbiorów archiwalnych i bibliotecznych. Profilaktyka
konserwatorska (Protection of the archival and library
resources. Preservation and conservation)
Rok 2, semestr 4
Wymiar: 10 h konwersatorium + 10 h ćwiczeń
ECTS: 3 pkt.
Prowadzący: mgr Magdalena Marosz (konwersatorium), mgr Małgorzata Bochenek
(ćwiczenia)
Forma zaliczenia: z (konwersatorium) + zo (ćwiczenia)
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Przedmiot „Ochrona zbiorów archiwalnych” obejmuje zagadnienia
z zakresu charakterystyki materiałów archiwalnych (papier, skóra, nowoczesne
nośniki informacji) oraz problematyki odpowiedniego przechowywania
zbiorów. Na zajęciach prezentowane są typowe zniszczenia
obiektów archiwalnych oraz objaśniane mechanizmy ich powstawania.
Szeroko omawiana jest problematyka związana z właściwym zabezpieczeniem
archiwaliów oraz utrzymaniem odpowiednich warunków klimatycznych
w magazynach, pracowniach oraz salach ekspozycyjnych.
Przedstawiane są zagadnienia masowej dezynfekcji, odkwaszania, masowej
konserwacji oraz digitalizacji zbiorów a także problematyka przechowywania
zbiorów specjalnych takich jak kolekcje fotografii, map
i pergaminów.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
14

Spis zalecanych lektur:
Dąbrowski J., Siniarska-Czaplicka J., Rękodzieło papiernicze, Warszawa 1991.
Kwaśny papier, red. T. Łojewski, Z. Pietrzyk, Kraków 2001.
Notes Konserwatorski, t. 1–8, Warszawa 1998–2004.
Zyska B., Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem, t. 1–4,
Katowice 1991–1998.
hsb22. Paleografia łacińska (Latin palaeography)
Rok 2, semestr 4
Wymiar: 20 h ćwiczeń
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: dr Przemysław Stanko
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Zapoznanie słuchaczy z rozwojem pisma łacińskiego na przestrzeni
wieków i z podstawowymi pojęciami dotyczącymi książki rękopiśmiennej
oraz ćwiczenia w odczytywaniu tekstów. Omówione zostają Początki
pisma w starożytności (do wykształcenia dojrzałego pisma alfabetycznego)
oraz materiał pisarski, narzędzia i sposoby pisania w starożytności
i średniowieczu.
Spis zalecanych lektur:
Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Binkermajer, B. Kocowski,
J. Trzynadlowski, Wrocław – Warszawa – Kraków 1971.
Giejsztor A., Zarys dziejów piśmiennictwa łacińskiego, Warszawa 1973.
Semkowicz W., Paleografia łacińska, Kraków 2002.
hsb23. Przepisy prawne państwowe i kościelne dotyczące archiwów
i bibliotek (Protection of the archival and library resources.
Preservation and conservation)
Rok 2, semestr 4
Wymiar: 20 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Józef Marecki, prof. UPJPII
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
W trakcie zajęć studenci zapoznają się z prawodawstwem kościelnym
(kodeksy prawa kościelnego z 1917 i 1983 roku, Kodeks Prawa Kano-
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
15

nicznego dla Kościołów Wschodnich) ustawodawstwo synodalne i prawo
partykularne, wybrane przepisy zakonne. Prezentowane są i analizowane
wypowiedzi papieży kierowane do archiwistów i dotyczące działalności
archiwów kościelnych. Przedstawione są także ustalenia konkordatowe
pomiędzy Stolicą Apostolską a rządem Rzeczpospolitej dotyczące archiwów
kościelnych. Omawiane są przepisy państwowe dotyczące działalności
(ustawa z 1983 roku), statuty i regulaminy archiwów państwowych.
Prowadzone są ćwiczenia w analizowaniu i układaniu statutów i regulaminów
dla przykładowych archiwów kościelnych.
Spis zalecanych lektur:
Pomoce: teksty Kodeksu Prawa Kanonicznego (1917, 1983) oraz Kodeksu
Prawa Kanonicznego dla Kościołów Wschodnich, statuty i regulaminy
archiwów, ustawa z 3 lipca 1983 roku.
hsb24. Seminarium dyplomowe (Seminar)
Rok 2, semestr 3–4
Wymiar: 30 h (15/15) ćwiczeń
ECTS: 2+2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Józef Marecki, prof. UPJPII, dr Lucyna Rotter,
dr Przemysław Stanko, ks. dr Wacław Umiński CR
Forma zaliczenia: z/z
hsb25. Ustrój i organizacja wspólnot zakonnych (Systematic
organisation and hierarchy of monastic communities)
Rok 2, semestr 3
Wymiar: 10 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: ks. dr hab. Józef Marecki, prof. UPJPII
Forma zaliczenia: zo
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
W trakcie konwersatoriów studenci zapoznają się z:
1. Historią życia zakonnego (najstarsze formy życia zakonnego, monastycyzm,
zakony żebracze, wspólnoty kanonickie, zgromadzenia zakonne
i inne instytuty życia konsekrowanego).
2. Organizacją wspólnot mniszych, zakonów mendykanckich i nowożytnych
zgromadzeń zakonnych.
3. Ustrojem wybranych wspólnot zakonnych na przestrzeni dziejów.
4. Urzędami i funkcjami zakonnymi – terminologia polska i łacińska.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
16

5. Prawodawstwem wybranych wspólnot zakonnych.
6. Strojem zakonnym i heraldyką zakonną.
Spis zalecanych lektur:
Kolak W., Marecki J., Leksykon godeł zakonnych, Łódź 1994.
Łoziński B., Leksykon zakonów w Polsce, Warszawa 1998.
Wietz J. K., Bohmann P., Rys historyczny zgromadzeń zakonnych obojej
płci wraz z rycerskiemi zakonami i orderami państw, t. 2: Zakony żeńskie,
Warszawa 1848.
Inne pozycje bibliograficzne podawane są w trakcie zajęć.
hsb26. Wiedza o książce współczesnej (The study of contemporary
literature)
Rok 2, semestr 4
Wymiar: 10 h konwersatorium
ECTS: 2 pkt.
Prowadzący: mgr Jerzy Wolak
Forma zaliczenia: z
Treści merytoryczne i cele przedmiotu:
Celem przedmiotu jest przedstawienie książki jako wciąż istotnego
elementu współczesnej kultury Zachodu w momencie dla owego medium
przełomowym. Kurs składa się z pięciu powiązanych ze sobą refleksji:
1. Książka jako medium – analiza współczesnego zainteresowania
książką i stopnia jej opiniotwórczości.
2. Książka jako produkt – od ostatniej kropki postawionej przez autora,
poprzez wszelkie zabiegi redakcyjne i współczesne techniki poligraficzne
aż do gotowego woluminu.
3. Książka jako towar – przegląd tendencji dominujących na współczesnym
rynku wydawniczo-księgarskim oraz nowoczesnych metod
handlu książką.
4. Książka jako dzieło sztuki – przypomnienie bezpowrotnie odchodzącego
w niebyt aspektu działalności edytorskiej.
5. Śmierć książki? – przedstawienie procesu wypierania tekstu linearnego
przez hipertekst a papieru przez materiały półprzewodnikowe.
Spis zalecanych lektur:
Wykaz literatury otrzymują studenci podczas zajęć.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Katalog przedmiotów kierunku Historia specjalność Archiwistyka – 2010/2011
Studium archiwistyczno-bibliotekoznawcze. Informacje o przedmiotach obowiązkowych
17