Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II
02.10.2014 • Views
Share Embed Flag

Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
upjp2.edu.pl

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong><br />

nr 5 (<strong>70</strong>) 2012<br />

listopad – grudzień<br />

Biuletyn informacyjny <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie ISSN 1842-2244<br />

Inauguracja nowego roku akademickiego<br />

Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

Doktorat honoris causa<br />

dla ks. prof. Wendelina Knocha

W numerze<br />

z życia uczelni<br />

Wydarzyło się ..................................................... 3<br />

Uroczysta inauguracja roku akademickiego 2012/2013 .................. 4<br />

Przemówienie inauguracyjne rektora ................................. 4<br />

Nagrody Rektora ................................................... 9<br />

Uchwała Senatu w sprawie nadania tytułu doktora honoris causa<br />

ks. prof. dr. hab. Wendelinowi Knochowi .............................. 10<br />

Laudacja .......................................................... 11<br />

Podziękowanie. Lectio magistralis. .................................... 13<br />

konferencje<br />

Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej. ............... 16<br />

Sacrum i przyroda – Człowiek w ogrodzie Pana ......................... 18<br />

Oblicza chciwości a życie publiczne .................................... 19<br />

Wokół wyzwań współczesnej pracy socjalnej ............................ 21<br />

Indywidualizacja procesu nauczania języków obcych... ................... 23<br />

Wizyta delegacji UPJP<strong>II</strong> we Lwowie. .................................. 24<br />

Jan Paweł <strong>II</strong> − Człowiek dialogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

nie tylko nauka<br />

Wywiad z bp. prof. dr. hab. Tadeuszem Pieronkiem ..................... 28<br />

Sobór Watykański <strong>II</strong> w obiektywie ks. prof. dr. hab. Tadeusza Pieronka. .... 30<br />

Erasmus Staff Week for Librarians w Budapeszcie ....................... 32<br />

Sukces Psalmodii na Festiwalu w Tarnowie. ............................ 33<br />

Nowa Płyta Psalmodii. .............................................. 34<br />

Wielkie urodziny ................................................... 34<br />

Inauguracja na Uniwersytecie Trzeciego Wieku ......................... 36<br />

Biblioteka UPJP<strong>II</strong> w latach 1989−2010 oraz 2010−2012 .................. 36<br />

Filozoficzny esej o prozaicznym życiu ................................. 37<br />

Wydawnictwo Naukowe na Targach Książki. ........................... 40<br />

Prezentacja – Biuro Informacji i Promocji ............................. 42<br />

studenci<br />

Moje duszpasterstwo. ............................................... 37<br />

Wiersze Marka Psonki .............................................. 38<br />

Relacja ze spotkania z Marcinem Wroną ............................... 39<br />

<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong><br />

Biuletyn Informacyjny<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie<br />

Redakcja<br />

31-002 Kraków, ul. Kanonicza 9<br />

tel./faks 12 3<strong>70</strong> 86 06<br />

e-mail: rzecznik@upjp2.edu.pl<br />

Redaktor prowadząca<br />

Monika Wiertek<br />

Opracowanie graficzne<br />

Marta Jaszczuk<br />

Zdjęcia na okładce<br />

Sebastian Wojnowski<br />

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych<br />

oraz zastrzega sobie prawo do skrótów<br />

i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku.<br />

Numer zamknięto 15 listopada 2012 roku.<br />

Nakład 500 egz.<br />

Wydawca<br />

<strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

Wydawnictwo Naukowe<br />

recenzje .........................................................43

Wydarzyło się<br />

• 28 września 2012 roku odbyła się tradycyjna pielgrzymka<br />

wspólnoty akademickiej UPJP<strong>II</strong> do Kalwarii<br />

Zebrzydowskiej.<br />

• 6 października 2012 roku Międzyzakonny Wyższy<br />

Instytut Katechetyczny zorganizował warsztat Sztuka<br />

aktywnego słuchania.<br />

• 8−12 października 2012 roku odbyły się wykłady<br />

Jedwabne adamaszki włoskie prowadzone przez<br />

prof. Annę Marię Colombo z Turynu, zaproszoną<br />

przez Instytut Historii Sztuki i Kultury.<br />

• 13−14 października 2012 roku w Ojcowskim Parku<br />

Narodowym miało miejsce XX Międzynarodowe<br />

Sympozjum Sacrum i przyroda – Człowiek w ogrodzie<br />

Pana, współorganizowane przez Katedrę Teologii Pastoralnej<br />

Szczegółowej Wydziału Teologicznego.<br />

• 25 października 2012 roku odbyła się uroczysta inauguracja<br />

roku akademickiego 2012/2013 na Uniwersytecie<br />

Trzeciego Wieku.<br />

• 25−26 października 2012 roku w Preszowie na Słowacji<br />

odbyła się konferencja Ad fontes liturgicos<br />

współorganizowana przez Instytut Liturgiczny Wydziału<br />

Teologicznego.<br />

• 26 października 2012 roku Międzywydziałowe Studium<br />

Języków Obcych zorganizowało konferencję<br />

Indywidualizacja procesów nauczania języków obcych<br />

– badania naukowe i praktyka.<br />

• 6 listopada 2012 roku odbyła się konferencja Wyzwania<br />

współczesnej pracy socjalnej współorganizowana<br />

przez Katedrę Pracy Socjalnej i Profilaktyki<br />

Społecznej Wydziału Nauk Społecznych.<br />

• 6−8 listopada 2012 roku odbyły się V<strong>II</strong> Dni <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong>.<br />

• 16 października 2012 roku odbyła się uroczysta inauguracja<br />

roku akademickiego 2012/2013.<br />

• 7 listopada 2012 roku UPJP<strong>II</strong> nadał godność doktora<br />

honoris causa ks. prof. Wendelinowi Knochowi.<br />

• 17 września 2012 roku ks. prof. dr hab. Michał Heller<br />

otrzymał Statuetkę Złotego Hipolita – wyróżnienie<br />

nadawane przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego.<br />

• 18 października 2012 roku Katedra Teologii Życia<br />

Wydziału Teologicznego współorganizowała konferencję<br />

Powołanie lidera biznesu.<br />

• 23−24 października 2012 roku odbyła się konferencja<br />

z cyklu Etyka a życie publiczne pod hasłem<br />

Oblicza chciwości a życie publiczne zorganizowana<br />

przez Katedrę Etyki Wydziału Filozoficznego.<br />

• 7 listopada 2012 roku Katedra Historii Europy<br />

Środkowo-Wschodniej Wydziału Historii i Dziedzictwa<br />

Kulturowego zorganizowała konferencję<br />

Ks. Szczepan Szydelski (1872−1967) – uczony, duszpasterz,<br />

działacz społeczny.<br />

• 10 listopada 2012 roku odbyła się sesja naukowa<br />

Dzieje miasta Pilzna współorganizowana przez Instytut<br />

Historii UPJP<strong>II</strong>.<br />

Informujemy, iż <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie realizuje projekt Efektywność zarządzania i jakość kształcenia<br />

miarą sukcesu w UPJP<strong>II</strong> w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego Poddziałanie<br />

4.1.1 Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni.<br />

Okres realizacji projektu: 1 września 2012 roku – 31 sierpnia 2014 roku.<br />

Celem głównym projektu jest wzrost efektywności zarządzania oraz jakości kształcenia w Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Przedmiotem projektu jest wdrożenie modelu zarządzania jakością w uczelni w okresie 1 września 2012 roku – 31 sierpnia 2014 roku.<br />

Grupą docelową objętą wsparciem w ramach projektu jest kadra akademicka <strong>Uniwersytet</strong>u.<br />

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

z życia uczelni<br />

Uroczysta inauguracja<br />

roku akademickiego 2012/2013<br />

na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

tekst: Monika Wiertek<br />

zdjęcia: Sebastian Wojnowski<br />

16 października 2012 roku <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie uroczyście zainaugurował czwarty<br />

rok swojej działalności. Świętowanie tradycyjnie rozpoczęło<br />

się Eucharystią odprawioną o godz. 10.00 w kolegiacie<br />

akademickiej św. Anny. Przewodniczył jej abp<br />

Wacław Depo, a homilię wygłosił bp Andrzej Jeż.<br />

Po mszy świętej wspólnota akademicka UPJP<strong>II</strong><br />

prowadzona przez poczet sztandarowy w pochodzie<br />

udała się do Filharmonii Krakowskiej na dalszą część<br />

uroczystości, na którą złożyło się przemówienie inauguracyjne<br />

rektora ks. dr. hab. Władysława Zuziaka,<br />

prof. UPJP<strong>II</strong>, odczytanie nadesłanych listów gratulacyjnych,<br />

immatrykulacja studentów I roku przeprowadzona<br />

przez prorektora ks. prof. dr. hab. Macieja<br />

Ostrowskiego oraz wręczenie złotych i srebrnych medali<br />

za długoletnią służbę.<br />

Na zakończenie spotkania zebrani wysłuchali wykładu<br />

inauguracyjnego wygłoszonego przez ks. prof.<br />

dr. hab. Krzysztofa Góździa z Katolickiego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Lubelskiego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>.<br />

Przemówienie inauguracyjne<br />

rektora <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

Po raz kolejny mam zaszczyt dokonać otwarcia nowego<br />

roku akademickiego na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Na początku pragnę pozdrowić ks. kardynała Stanisława<br />

Dziwisza, Wielkiego Kanclerza naszego <strong>Uniwersytet</strong>u,<br />

z którym łączymy się duchowo, przekazując wyrazy<br />

wdzięczności za troskę i opiekę, jaką otacza naszą<br />

wspólnotę akademicką.<br />

Eminencjo, Szanowni Goście, pozwólcie, że odczytam<br />

list Wielkiego Kanclerza naszej uczelni skierowany<br />

do wszystkich uczestników dzisiejszej uroczystości.<br />

4<br />

Eminencje, Ekscelencje, Magnificencjo, Księże Rektorze,<br />

Wysoki Senacie <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie, Czcigodni i Szanowni Profesorowie,<br />

Drodzy Zebrani.<br />

Nie mogąc osobiście uczestniczyć w uroczystości inauguracji<br />

nowego roku akademickiego UPJP<strong>II</strong> z powodu<br />

udziału w pracach X<strong>II</strong>I Zwyczajnego Zgromadzenia<br />

Ogólnego Synodu Biskupów, pragnę zapewnić o mojej<br />

duchowej jedności z jej uczestnikami. Niech jej świadectwem<br />

będzie to krótkie słowo, przesłane na ręce Jego Magnificencji<br />

Księdza Rektora.<br />

Przede wszystkim dziękuję bardzo serdecznie za zaszczycenie<br />

nas swoją obecnością i wspólne przeżywanie<br />

tej ważnej dla nas wszystkich chwili. Szczególne wyrazy<br />

wdzięczności składam Jego Ekscelencji Abp. Wacławowi<br />

Depo za przewodniczenie Eucharystii w kolegiacie św.<br />

Anny oraz Jego Ekscelencji Bp. Andrzejowi Jeżowi za wygłoszenie<br />

homilii.<br />

Wspólnota profesorska i studencka <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie przeżywa dzisiaj radosną<br />

uroczystość inaugurującą nowy rok akademicki.<br />

Po raz kolejny zabrzmi pieśń „Gaudeamus igitur”, zwiastując<br />

nadejście miesięcy wypełnionych nauką i pracą<br />

na rzecz naszej Almae Matris. Z radością spoglądam

na rozwój tej uczelni, powołanej do życia przez bł. <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong>, na odnoszone przez nią sukcesy i jej wkład<br />

w rozwój badań naukowych.<br />

Kolejny rok niesie ze sobą nowe wyzwania, które cała<br />

społeczność akademicka z pewnością podejmie z optymizmem<br />

i nadzieją. W nowy rok akademicki wpisuje się Rok<br />

wiary, rozpoczęty przez papieża Benedykta XVI w dniu 11<br />

października br. w pięćdziesiątą rocznicę otwarcia Soboru<br />

Watykańskiego <strong>II</strong>. Ufam, że <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> wniesie<br />

swój wkład w jego pogłębione przeżywanie, także przez<br />

nową refleksję nad dokumentami soborowymi.<br />

Młodzieży akademickiej, a zwłaszcza studentom,<br />

którzy dzisiaj symbolicznie przystępują do immatrykulacji,<br />

składam serdeczne życzenia radości ze studiowania<br />

oraz satysfakcji w zdobywaniu wiedzy. Wszystkim<br />

pracownikom życzę wielu dalszych sukcesów w twórczej<br />

pracy naukowo-dydaktycznej i administracyjnej, aby poprzez<br />

nią służyli prawdzie, przyczyniali się do rozwoju<br />

nauki, Kościoła i naszej uczelni. Z serca pozdrawiam całą<br />

wspólnotę akademicką.<br />

Stanisław kard. Dziwisz<br />

Metropolita Krakowski<br />

Witam i pozdrawiam Waszą Eminencję ks. kardynała<br />

Franciszka Macharskiego, wieloletniego i zasłużonego<br />

Wielkiego Kanclerza naszej uczelni.<br />

Witam Wasze Ekscelencje, Księży Biskupów: abp.<br />

Wacława Depo, któremu dziękuję za przewodniczenie<br />

Eucharystii w kolegiacie św. Anny i za obecność wśród<br />

nas, bp. Andrzeja Jeża, któremu jestem wdzięczny za wygłoszenie<br />

homilii oraz bp. bielsko-żywieckiego Tadeusza<br />

Rakoczego. Drogi abp. Wacławie, bp. Andrzeju oraz bp.<br />

Tadeuszu, dziękuję za dotychczasową współpracę i liczę<br />

na Waszą dalszą życzliwość wobec naszej uczelni.<br />

Witam naszych krakowskich księży biskupów – bp.<br />

Tadeusza Pieronka, bp. <strong>Jana</strong> Szkodonia, bp. <strong>Jana</strong> Zająca,<br />

bp. Damiana Muskusa oraz bp. Grzegorza Rysia.<br />

Serdecznie witam władze miasta i województwa:<br />

przede wszystkim pana Jerzego Millera – Wojewodę<br />

Małopolskiego. Witam pana Stanisława Bisztygę<br />

– przewodniczącego Sejmiku Województwa Małopolskiego,<br />

pana Józefa Pilcha – wiceprzewodniczącego<br />

Rady Miasta Krakowa, pana prof. dr. hab. Franciszka<br />

Ziejkę – przewodniczącego Społecznego Komitetu<br />

Ochrony Zabytków Krakowa oraz pana Wincentego Janowiaka<br />

– dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego<br />

i Rozwoju Edukacji Kuratorium Oświaty. Swoją<br />

obecnością zaszczycił nas także pan senator prof. dr<br />

hab. Kazimierz Wiatr – mam wielką nadzieję, że nasza<br />

wzajemna współpraca będzie się w dalszym ciągu układać<br />

równie owocnie i pomyślnie.<br />

Witam Magnificencje rektorów uczelni krakowskich:<br />

pana prof. Wojciecha Nowaka – rektora <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego. Magnificencjo, drogi Rektorze,<br />

jesteśmy świadomi naszych silnych więzi z <strong>Uniwersytet</strong>em<br />

Jagiellońskim i osobiście mam nadzieję na dalsze<br />

rozwijanie naszej współpracy.<br />

Witam i pozdrawiam pana dr. hab. inż. Tadeusza<br />

Słomkę, prof. AGH – rektora Akademii Górniczo-Hutniczej,<br />

pana prof. dr. hab. inż. Włodzimierza Sadego – rektora<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Rolniczego, panią prof. Ewę Kutryś<br />

– rektora Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, pana<br />

dr. hab. Krzysztofa Surówkę, prof. UEK − prorektora ds.<br />

kształcenia i studentów <strong>Uniwersytet</strong>u Ekonomicznego<br />

w Krakowie, pana prof. dr. hab. inż. Leszka Mikulskiego<br />

– prorektora Politechniki Krakowskiej, pana prof. dr.<br />

hab. inż. Zbigniewa Ślipka – rektora Państwowej Wyższej<br />

Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, pana dr. hab.<br />

<strong>Jana</strong> Suchanicza, prof. UP − prorektora ds. studenckich<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Pedagogicznego, pana prof. Rafała Jacka<br />

Delektę − prorektora ds. badań naukowych i współpracy<br />

międzynarodowej Akademii Muzycznej, pana prof. dr.<br />

hab. Edwarda Mleczkę − prorektora ds. nauki Akademii<br />

Wychowania Fizycznego, panią prof. dr hab. Marię Kapiszewską<br />

– prorektora ds. nauki i nauczania Krakowskiej<br />

Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego,<br />

pana dr. Macieja Hodorowicza – prorektora Podhalań-<br />

z życia uczelni<br />

5

z życia uczelni<br />

6<br />

skiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym<br />

Targu. W szczególny sposób witam rektorów i prorektorów<br />

uczelni kościelnych, z którymi stale współpracujemy<br />

w wielu dziedzinach. Witam i pozdrawiam:<br />

ks. prof. dr. hab. Henryka Pietrasa – rektora Akademii<br />

Ignatianum, ks. dr. hab. Zbigniewa Kubackiego, prof.<br />

PWTW – rektora <strong>Papieski</strong>ego Wydziału Teologicznego<br />

w Warszawie Collegium Bobolanum, o. prof. dr. hab. Andrzeja<br />

Derdziuka – prorektora ds. nauki i rozwoju Katolickiego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Lubelskiego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, o. dr.<br />

hab. Kazimierza Lubowickiego, prof. PWT – prorektora<br />

ds. naukowo-dydaktycznych <strong>Papieski</strong>ego Wydziału<br />

Teologicznego we Wrocławiu, ks. dr. hab. Dariusza Kroka<br />

– prodziekana Wydziału Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Opolskiego, ks. dr. hab. Mariana Dudę – dyrektora Wyższego<br />

Instytutu Teologicznego w Częstochowie.<br />

W tym szacownym gronie rektorów w sposób<br />

szczególny witam i szczerze dziękuję za przybycie moim<br />

czcigodnym poprzednikom – rektorom: ks. prof. dr.<br />

hab. Adamowi Kubisiowi, bp. prof. dr. hab. Tadeuszowi<br />

Pieronkowi i ks. prof. dr. hab. Janowi Dyduchowi.<br />

Witam szanownych państwa konsulów. Wśród nas<br />

są: pan dr Werner Köhler – konsul Republiki Federalnej<br />

Niemiec, pan Marek Lisansky – konsul Republiki<br />

Słowackiej, pan dr Janusz Postolko − konsul honorowy<br />

Republiki Meksyku, pan Witalij Maksymenko − konsul<br />

generalny Ukrainy, pan Victor Kolesnikov – konsul<br />

generalny Federacji Rosyjskiej, pan Janusz Kahl – konsul<br />

Królestwa Danii, Szwecji i Finlandii, pan Gerald<br />

Eidherr − konsul Republiki Austrii oraz pani Agnieszka<br />

Kamińska − konsul honorowy Republiki Malty.<br />

Witam czcigodnych księży infułatów: ks. infułata<br />

Bronisława Fidelusa – wikariusza generalnego arcybiskupa<br />

krakowskiego, ks. infułata Władysława Gasidłę,<br />

ks. infułata Janusza Bielańskiego.<br />

Słowa przywitania i wdzięczności za przybycie kieruję<br />

także do członków Kapituły Metropolitalnej oraz<br />

członków Kapituły Kolegiackiej św. Anny – szczególnie<br />

pozdrawiam ks. prof. Tadeusza Panusia, któremu dziękuję<br />

za życzliwe przyjęcie naszej wspólnoty akademickiej<br />

w kolegiacie uniwersyteckiej.<br />

Witam przedstawicieli Krakowskiej Kurii Metropolitalnej,<br />

księży dziekanów Archidiecezji Krakowskiej,<br />

księży rektorów Wyższych Seminariów Duchownych,<br />

Wydziałów Teologicznych i Dyrektorów Instytutów<br />

Teologicznych, związanych z nami umową o współpracę,<br />

przedstawicieli służb mundurowych, Scanmedu<br />

oraz Banku BPH, a także przedstawicieli mediów.<br />

Serdecznie witam nowe władze dziekańskie naszej<br />

uczelni: ks. dr. hab. Wojciecha Zyzaka, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

– dziekana Wydziału Teologicznego, ks. dr. hab. Janusza<br />

Mączkę, prof. UPJP<strong>II</strong> – dziekana Wydziału Filozoficznego,<br />

ks. prof. dr. hab. <strong>Jana</strong> Szczepaniaka – dziekana<br />

Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego, ks. prof.<br />

dr. hab. Janusza Mastalskiego – dziekana Wydziału Nauk<br />

Społecznych oraz ks. prof. Ireneusza Stolarczyka – dziekana<br />

Wydziału Teologicznego Sekcja w Tarnowie.<br />

Witam Wysoki Senat, Profesorów, Wykładowców<br />

oraz Pracowników Administracji i Biblioteki naszego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u. W szczególny sposób pragnę powitać emerytowanych<br />

pracowników. Wszystkim dziękuję serdecznie<br />

za długoletnią pracę dla dobra naszej uczelni i bardzo<br />

cieszę się z Waszej dzisiejszej obecności pośród nas.<br />

Serdecznie witam między nami studentów pierwszego<br />

roku. Dzisiejszy dzień jest Waszym świętem, gdyż po<br />

raz pierwszy przekraczacie mury <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie jako członkowie naszej<br />

społeczności akademickiej. W tym roku blisko tysiąc<br />

młodych ludzi odbierze indeksy naszej uczelni. Jest mi<br />

niezmiernie miło powitać Was w tym gronie z nadzieją,<br />

że czas, który tu spędzicie, będzie ważnym etapem w realizacji<br />

Waszych marzeń o karierze zawodowej, a także<br />

pozostawi w Waszej pamięci wiele dobrych wspomnień.<br />

Jako rektor wspieram Was i życzę wielu sukcesów naukowych<br />

oraz realizacji wszystkich zamierzonych celów.<br />

Serdecznie witam wszystkich niewymienionych<br />

przeze mnie imiennie dostojnych gości, a obecnych<br />

proszę o włączenie się w te powitania i obfite oklaski<br />

dla nich.<br />

Wkraczamy w kolejny, czwarty już rok akademicki<br />

na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

– uczelni rozwijających się możliwości i dużych wyzwań,<br />

ale także zobowiązujących tradycji. Będzie to bowiem<br />

także sześćset szesnasty rok działalności naszego<br />

Wydziału Teologicznego, wywodzącego się z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego.<br />

Bolesną i niepowetowaną stratą dla każdej uczelni<br />

jest śmierć młodych ludzi. W minionym roku akademickim<br />

z naszej wspólnoty odeszło od nas na zawsze,<br />

pozostawiając nas w smutku i żałobie, dwoje młodych<br />

ludzi: pan Bartłomiej Hajda – student teologii oraz pani<br />

Anna Zawodniak – doktorantka Wydziału Teologicznego.<br />

Proszę Państwa o powstanie i uczczenie ich pamięci<br />

chwilą ciszy i modlitwy.<br />

Rozpoczynający się nowy rok akademicki jest kolejnym<br />

wyzwaniem dla nas wszystkich. Dla studentów I roku<br />

jest otwarciem nowego, niezwykłego okresu w ich życiu.<br />

Dla naukowców rozpoczyna się kolejny etap intelektualnego<br />

rozwoju, przekazywania wiedzy i inspirowania<br />

młodych ludzi do jej zdobywania. Dla wszystkich pracowników<br />

to czas rzetelnej pracy na rzecz uczelni.<br />

Z radością chcę ogłosić, iż od 1 września br. <strong>Uniwersytet</strong><br />

<strong>Papieski</strong> zaczął realizować projekt w ramach<br />

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego<br />

Funduszu Społecznego, którego głównym celem jest<br />

wzrost efektywności zarządzania oraz jakości kształcenia.<br />

Ten projekt to wielka szansa rozwoju dla naszej<br />

uczelni, dlatego bardzo proszę wszystkich pracowników<br />

o zaangażowanie i pomoc w jego realizacji.<br />

Rozpoczęliśmy także modernizację budynków dydaktycznych,<br />

aby naszym pracownikom i studentom zapewnić<br />

jak najlepsze warunki do pracy i nauki. Przy ul.<br />

Franciszkańskiej powstaje także nowocześnie wyposażone<br />

studio telewizyjne, które służyć będzie studentom

dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Równocześnie<br />

chciałbym w tym miejscu podziękować Centrum<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> oraz Krakowskiej Kapitule Katedralnej,<br />

zwłaszcza ks. infułatowi Bronisławowi Fidelusowi – wikariuszowi<br />

generalnemu i ks. prałatowi Janowi Kabzińskiemu<br />

– wikariuszowi biskupiemu za udostępnienie<br />

nam sal w budynku przy ul. Kanoniczej 18.<br />

Otwarcie nowego roku akademickiego jest dobrym<br />

momentem, aby przedstawić najważniejsze wydarzenia<br />

mijających miesięcy. W grudniu ubiegłego roku świętowaliśmy<br />

uroczyście 30. rocznicę powołania <strong>Papieski</strong>ej<br />

Akademii Teologicznej w Krakowie. Był to także pierwszy<br />

rok działalności cieszącego się ogromnym zainteresowaniem<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Trzeciego Wieku oraz Stowarzyszenia<br />

Absolwentów Academia Nostra, którego celem<br />

jest integracja środowiska absolwentów naszej uczelni.<br />

Ważnym wydarzeniem było nadanie przez <strong>Uniwersytet</strong><br />

<strong>Papieski</strong> godności doktora honoris causa kard.<br />

prof. Tarcisio Bertonemu. Warto wspomnieć także pobłogosławienie<br />

organów dla Międzyuczelnianego Instytutu<br />

Muzyki Kościelnej przez księdza kardynała Stanisława<br />

Dziwisza. Są to największe w Krakowie organy<br />

mechaniczne, zakupione i odnowione przez Fundację<br />

im. Świętej Królowej Jadwigi dla UPJP<strong>II</strong>, które od tamtej<br />

pory służą studentom muzyki kościelnej. Ponownie<br />

dziękuję wszystkim, którzy włączyli się w to dzieło.<br />

Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym<br />

rozpoczęliśmy dostosowywanie naszych programów<br />

studiów do Krajowych Ram Kwalifikacji. Wymaga to<br />

wielkich nakładów pracy od naszych pracowników dydaktycznych<br />

i administracyjnych, dlatego już teraz bardzo<br />

serdecznie dziękuję wszystkim za zaangażowanie<br />

i pomoc w realizacji tego zadania.<br />

Wciąż rozwija się nasza współpraca międzynarodowa.<br />

W ubiegłym roku akademickim przebywali u nas<br />

z wykładami gościnnymi prof. Adrian Reimers z University<br />

of Notre Dame oraz Brian Groves z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Sacro Cuore w Mediolanie. Coraz więcej studentów<br />

wyjeżdża na studia lub staż zagraniczny w ramach programu<br />

Erasmus; z możliwości tego programu korzystają<br />

też nasi pracownicy.<br />

Gratuluję naszemu studentowi, który w ubiegłym<br />

roku akademickim otrzymał stypendium Ministra Nauki<br />

i Szkolnictwa Wyższego – klerykowi Krzysztofowi<br />

Porosło.<br />

Intensywnie rozwijają się wszystkie wydziały uczelni:<br />

Wydział Teologiczny otworzył nowe studia podyplomowe<br />

z franciszkanizmu oraz podyplomowe studia<br />

pastoralne. Gratuluję sukcesu s. dr Annie Emmanueli<br />

Klich – dyrektor Międzyzakonnego Wyższego Instytutu<br />

Katechetycznego w Krakowie, która znalazła się<br />

w gronie ekspertów Synodu Biskupów. W tym roku Instytut<br />

proponuje także zajęcia z języka chińskiego. Natomiast<br />

Instytut Prawa Kanonicznego rozpoczął starania<br />

o przekształcenie w wydział.<br />

Wydział Filozoficzny otworzył nową specjalność:<br />

Philosophy in Science oraz podyplomowe studia Nauka<br />

i religia. Ogromnie cieszy mnie sukces Koła Naukowego<br />

Studentów Filozofii, które wygrało konkurs<br />

Struna 2011 na Koło Naukowe Roku. Dzięki staraniom<br />

wspomnianego Koła zaczęło ukazywać się nowe<br />

czasopismo: „Racjonalia. Z Punktu Widzenia Humanistyki”.<br />

Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego uruchomił<br />

podyplomowe studia semiologiczne. Godne<br />

pochwały są także warsztaty historyczne, które pracownicy<br />

Wydziału prowadzą z młodzieżą szkół średnich.<br />

Dzięki takim działaniom Wydział czynnie włącza się<br />

w promocję uczelni, za co bardzo mu dziękuję.<br />

Wydział Nauk Społecznych otworzył studia podyplomowe<br />

Asystent rodziny oraz Superwizja w zawodach<br />

wsparcia społecznego. Pracownicy Wydziału podejmują<br />

także współpracę międzynarodową − Instytut<br />

Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej bierze udział<br />

w Programie Unii Europejskiej Leonardo da Vinci. Natomiast<br />

w Instytucie Nauk o Rodzinie przygotowywany<br />

jest międzynarodowy projekt dotyczący edukacji z pracy<br />

socjalnej dla studiów <strong>II</strong> stopnia. Warto wspomnieć<br />

zaawansowane starania Wydziału o otwarcie studiów<br />

<strong>II</strong>I stopnia w zakresie nauk o rodzinie i nauk o mediach.<br />

W planach jest także powołanie Instytutu Pracy<br />

Socjalnej i Profilaktyki Społecznej.<br />

Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie zorganizował<br />

wiele ogólnopolskich konferencji naukowych i aktywnie<br />

współpracuje z licznymi ośrodkami naukowymi<br />

w kraju i za granicą, co zaowocowało wieloma publikacjami<br />

oraz projektami badawczymi.<br />

Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej może<br />

poszczycić się organizacją V<strong>II</strong> Dni Muzyki Kościelnej<br />

i wielu wspaniałych koncertów.<br />

Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu<br />

kontynuując przedsięwzięcia z lat ubiegłych, współorganizował<br />

m.in. XV Dzień Judaizmu i X<strong>II</strong> Dzień Islamu<br />

w Kościele katolickim w Polsce oraz IV Ekumeniczny<br />

Maraton Biblijny. Niezwykle cenną inicjatywą jest<br />

wykład monograficzny przygotowany we współpracy<br />

z Ministerstwem Spraw Zagranicznych: ABC relacji<br />

chrześcijańsko- i polsko-żydowskich. W nadchodzącym<br />

roku Instytut zaprasza także na wykład w języku angielskim,<br />

który będą prowadzić profesorowie z włoskiego<br />

Sophia University Institute.<br />

z życia uczelni<br />

7

z życia uczelni<br />

8<br />

Nasz uniwersytet oferuje<br />

młodym ludziom nie<br />

tylko studia w sercu Krakowa,<br />

ale także szerokie<br />

możliwości rozwijania<br />

swoich pasji. Zachęcam<br />

wszystkich studentów<br />

do korzystania z naszych<br />

propozycji spędzania czasu<br />

wolnego od zajęć. Przy<br />

uczelni działa uświetniający<br />

dzisiejszą uroczystość<br />

śpiewem chór Psalmodia,<br />

któremu gratuluję wszystkich<br />

sukcesów, zwłaszcza<br />

zdobycia Grand Prix XIV<br />

Małopolskiego Konkurs<br />

Chórów „O złotą strunę...” oraz Grand Prix <strong>II</strong>I Ogólnopolskiego<br />

Festiwalu Muzyki Chóralnej „Sacra Ecclesiae<br />

Cantio” i udziału w Międzynarodowym Kongresie Pueri<br />

Cantores w Granadzie. Młodzi adepci dziennikarstwa<br />

mogą stawiać pierwsze kroki w zawodzie, tworząc<br />

internetowe Radio Bonus, które do dyspozycji ma profesjonalnie<br />

wyposażone studio radiowe lub współpracując<br />

z biuletynem informacyjnym „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”.<br />

Na uczelni działa także Samorząd Studencki, 8 kół naukowych<br />

oraz Duszpasterstwo Akademickie.<br />

Aktywnie pracuje nasze Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych,<br />

organizując obozy integracyjne, szkolenia,<br />

zajęcia sportowe, kursy języka migowego oraz uczestnicząc<br />

w organizacji Krakowskich Dni Integracji. Biuro<br />

Karier przygotowało liczne warsztaty rozwojowe i doradztwa<br />

zawodowego. Prężnie rozwija się Wydawnictwo<br />

Naukowe, którego siedziba została przeniesiona z ul.<br />

Franciszkańskiej na ul. Bobrzyńskiego. W tym miejscu<br />

chciałbym serdecznie podziękować wszystkim pracownikom<br />

Wydawnictwa za zaangażowanie i sprawną przeprowadzkę<br />

oraz złożyć wyrazy uznania za paroletnią<br />

pracę i duże poświęcenie dotychczasowemu dyrektorowi<br />

− o. dr. Jerzemu Brusiło. W ubiegłym roku akademickim<br />

Wydawnictwo prowadziło bogatą działalność wydawniczą,<br />

a swoje publikacje promowało m.in. na targach<br />

książki w Krakowie i Warszawie. Aktywnie działa też Biblioteka<br />

poprzez organizację wystaw okolicznościowych,<br />

Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół<br />

Polskich oraz ciągłą pracę nad gromadzeniem dokumentów<br />

i klasyfikowaniem księgozbioru.<br />

Nasza uczelnia od dwunastu lat organizuje konferencje<br />

Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji<br />

europejskiej, w których uczestniczą hierarchowie Kościoła,<br />

politycy, parlamentarzyści europejscy oraz publicyści.<br />

Włączamy się także w organizację Dni <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> oraz Dni Tischnerowskich, które gromadzą<br />

wielu krakowskich studentów.<br />

Jako rektor pragnąłbym, aby nowy rok akademicki<br />

był czasem dobrze wykorzystanym przez nas wszystkich:<br />

na rozwój projektów badawczych, zacieśnienie<br />

współpracy ze znanymi ośrodkami naukowymi w Polsce<br />

i za granicą, połączenie sił w celu polepszenia wyników<br />

rekrutacji oraz zdynamizowanie wszystkich sfer<br />

życia uniwersyteckiego. Jako uczelnia kościelna aktywnie<br />

włączymy się w obchody Roku Wiary poprzez organizację<br />

konferencji naukowych i ożywione duszpasterstwo<br />

mające na celu odnowienie i pogłębienie naszej<br />

wiary. Już teraz serdecznie zapraszam na organizowane<br />

z tej okazji wydarzenia.<br />

Szanowni Państwo!<br />

Najbliższe miesiące niosą ze sobą nowe wyzwania,<br />

które cała nasza społeczność akademicka podejmuje<br />

z optymizmem i nadzieją.<br />

Pracownikom i studentom serdecznie dziękuję za<br />

wspólnie przepracowany ubiegły rok. Mam nadzieję, że<br />

nie zabraknie Wam energii do podejmowania nowych<br />

wyzwań, a sprostanie im będzie źródłem satysfakcji<br />

i kolejnych sukcesów. Pracownikom życzę wszelkiej pomyślności<br />

i twórczej pracy dla rozwoju naszej uczelni.<br />

Młodzieży akademickiej, która dzisiaj przystępuje do<br />

immatrykulacji, składam serdeczne życzenia radości ze<br />

studiowania oraz satysfakcji ze zdobywania wiedzy.<br />

Z ufnością wkraczamy w nowy rok akademicki<br />

2012/2013, który uważam za otwarty.<br />

Quod bonum, felix, faustum fortunatumque sit.

Nagrody Rektora<br />

dla pracowników, wykładowców oraz studentów<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

z życia uczelni<br />

1. Nagroda Rektora za osiągnięcia<br />

w pracy naukowo-dydaktycznej i organizacyjnej<br />

Wydział Filozoficzny<br />

ks. prof. dr hab. Józef Makselon<br />

o. dr hab. Stanisław Bafia CSsR<br />

o. dr Marek Urban CSsR<br />

dr Joanna Mysona Byrska<br />

ks. dr Wojciech Grygiel FSSP<br />

Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego<br />

ks. prof. dr hab. Stanisław Piech<br />

ks. prof. dr hab. Bogdan Stanaszek<br />

ks. dr hab. Andrzej Witko, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

s. dr Susi Ferfoglia<br />

dr Józef Cezary Kałużny<br />

Wydział Nauk Społecznych<br />

prof. dr hab. Walery Pisarek<br />

dr Maria Ligęza<br />

Wydział Teologiczny<br />

ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

o. dr hab. Dariusz Kasprzak OFMCap, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

ks. dr hab. Jan Dziedzic<br />

o. dr Jerzy Brusiło OFM<br />

ks. dr Wojciech Węgrzyniak<br />

Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie<br />

ks. dr hab. Piotr Łabuda<br />

ks. dr hab. Andrzej Michalik<br />

Międzywydziałowe Studium Języków Obcych<br />

mgr Estera Matuszewska<br />

2. Nagroda Rektora dla pracowników administracji<br />

mgr Iwona Bąk<br />

mgr Barbara Chmielek<br />

mgr Edyta Czerwińska CHR<br />

Feliks Jaworski<br />

mgr Anna Nowak<br />

mgr Aleksandra Parafińska<br />

mgr Beata Wieczorek<br />

Elżbieta Wnęk<br />

Urszula Zajgier<br />

3. Nagroda Rektora za najlepszą pracę doktorską<br />

• ks. dr Dariusz Grelecki (WT), Doskonałość chrześcijańska<br />

w nauczaniu pasterskim biskupa i arcybiskupa Stanisława<br />

Szymeckiego, promotor: ks. prof. dr hab. Kazimierz<br />

Panuś<br />

• dr Marta Ficoń (WT), Od piekła do nadziei zbawienia.<br />

Rozwój kwestii zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu świętego<br />

w teologii katolickiej i jej egzystencjalna doniosłość,<br />

promotor: ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

• dr Paweł Such (WF), Analogia u Mistrza Eckharta, promotor:<br />

prof. dr hab. Karol Tarnowski<br />

4. Nagroda Rektora za najlepszą pracę magisterską<br />

• mgr Tomasz Białokurec (WT), Umrzeć z Chrystusem,<br />

aby żyć z Nim dla Boga. Analiza literacko-retoryczna<br />

Rz 6, 1–7, 6, promotor: ks. prof. dr hab. Roman Pindel<br />

• s. mgr Alicja Rutkowska CHR (WT), Miejsce chrztu<br />

i jego teologia, promotor: ks. dr Jarosław Superson SAC<br />

• ks. mgr Mateusz Świstak (WTSwT), Kanon Rzymski<br />

w Mszale bł. <strong>Jana</strong> XX<strong>II</strong>I, promotor: ks. dr Bolesław<br />

Margański<br />

• mgr Piotr Urbańczyk (WF): O logicznych aspektach zagadnienia<br />

oszukiwania samego siebie, promotor: ks. dr<br />

hab. Adam Olszewski<br />

• mgr Bożena Bąk (WNS), Rola rodziny w rehabilitacji<br />

osoby po udarze mózgu, promotor: dr Bożena Gulla<br />

• mgr Marlena Sędłak (WHiDK), Działalność misyjna<br />

o. Józefa Markiewicza SI w latach 1903−1908, promotor:<br />

ks. prof. dr hab. Jacek Urban<br />

• mgr Dawid Rzepka (WHiDK), Wpływ systemu komunistycznego<br />

i marksistowskiej estetyki muzycznej na<br />

twórczość kompozytorów polskich w latach 1945−1956,<br />

promotor: ks. prof. dr hab. Andrzej Zając<br />

5. Nagroda Rektora za najlepszą pracę licencjacją<br />

(licencjat zawodowy)<br />

• Piotr Bystranowski (WF), Kontrfaktyczna teoria przyczynowości<br />

i jej metafizyka. Tło historyczne i niektóre<br />

problemy, promotor: ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek<br />

• Karol Chlipalski (WNS), Prawo przedruku w internetowych<br />

serwisach informacyjnych, promotor: dr Elżbieta<br />

Czarny-Drożdżejko<br />

• Urszula Miernik, Motywy osób zaskarżających małżeństwo<br />

przed sądem kościelnym, promotor: ks. dr hab.<br />

Piotr Kroczek<br />

• Paweł Gofron (WHiDK), Kwestia Senatu w koncepcjach<br />

ustrojowych klubów Sejmu Ustawodawczego <strong>II</strong> Rzeczypospolitej<br />

w świetle debaty konstytucyjnej, promotor: ks.<br />

prof. dr hab. Bogdan Stanaszek<br />

Złote Medale za długoletnią służbę otrzymali:<br />

ks. prof. dr hab. Tadeusz Mieczysław Borutka<br />

ks. prof. dr hab. Stanisław Pamuła<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

Srebrne Medale za długoletnią służbę otrzymali:<br />

ks. dr hab. Andrzej Marek Baczyński, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

ks. dr hab. Andrzej Mirosław Bruździński, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

ks. prof. dr hab. Krzysztof Tadeusz Kościelniak<br />

ks. prof. dr hab. Józef Krzywda CM<br />

ks. dr Antoni Andrzej Świerczek<br />

ks. dr hab. Wojciech Życiński SDB, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

9

Uchwała nr 18/2012 Senatu<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

z dnia 21 maja 2012 w sprawie<br />

nadania stopnia doktora honoris causa<br />

ks. prof. Wendelinowi Knochowi<br />

– emerytowanemu profesorowi teologii <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum<br />

Działając na podstawie Statutu <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie (pkt. 20, 8), Senat UPJP<strong>II</strong> zebrany na<br />

posiedzeniu zwyczajnym w dniu 21 maja 2012 roku, po uzyskaniu nihil obstat Kongregacji Edukacji Katolickiej z dnia<br />

4 października 2011 roku i zapoznaniu się z jednomyślną uchwałą Rady Wydziału Teologicznego o przyznaniu ks. prof.<br />

Wendelinowi Knochowi doktoratu honoris causa WT UPJP<strong>II</strong>, a także pozytywnymi recenzjami ks. prof. Thomasa Marschlera<br />

i o. prof. dr. hab. Andrzeja Napiórkowskiego OSPPE, postanawia nadać ks. prof. Wendelinowi Knochowi stopień<br />

doktora honoris causa Wydziału Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, w szczególności za:<br />

––<br />

promowanie uniwersalnych wartości chrześcijańskich w Niemczech w latach po Soborze Watykańskim <strong>II</strong>;<br />

––<br />

wybitne osiągnięcia naukowe na polu teologii dogmatycznej, zwłaszcza w zakresie sakramentologii, jak również<br />

teologii fundamentalnej, szczególnie w zakresie eklezjologii, odzwierciedlające się w przekładach na język włoski,<br />

francuski i polski;<br />

––<br />

życzliwość i aktywne wspieranie <strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej w Krakowie w czasach nieuznawania naszej<br />

uczelni przez władze PRL;<br />

––<br />

całościowe i wieloletnie zaangażowanie w organizowanie współpracy pomiędzy naszymi uczelniami oraz wymianę<br />

pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów.<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

rektor<br />

Kraków, 21 maja 2012<br />

10<br />

zdjęcia: Sebastian Wojnowski

ks. prof. dr hab. dr h. c. Adam Kubiś<br />

<strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

Laudacja dla ks. prof. Wendelina Knocha<br />

z okazji przyznania mu<br />

stopnia doktora honoris causa<br />

przez Wydział Teologiczny<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie<br />

Eminencjo, Ekscelencje, Magnificencje, czcigodni Profesorowie<br />

i Studenci Wydziału Teologicznego, szanowni zebrani<br />

– Panie i Panowie, drodzy Goście!<br />

Senat i Rektor <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie zwrócił się do mnie z prośbą o wygłoszenie<br />

laudacji dla szanownego ks. prof. dr. hab. Wendelina Knocha<br />

z Wydziału Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry<br />

w Bochum z racji przyznania mu honorowego doktoratu<br />

przez Wydział Teologiczny naszej uczelni. Czynię to z głębokim<br />

przekonaniem, jak też i wielkim szacunkiem dla<br />

dostojnego Gościa.<br />

Należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na okoliczność<br />

nadania ks. prof. Wendelinowi Knochowi zaszczytnej<br />

godności doktora honorowego naszego uniwersytetu.<br />

Obie uczelnie obchodzą w tym roku trzydziestolecie<br />

współpracy naukowej. Jest to okoliczność bardzo ważna.<br />

Otóż kiedy <strong>Uniwersytet</strong> Jagielloński w Krakowie i <strong>Uniwersytet</strong><br />

Ruhry w Bochum zawarły umowę o wzajemnej współpracy<br />

w 1979, ówczesny dziekan Wydziału Teologii Katolickiej<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum Richard Schaeffler<br />

w porozumieniu ze swoimi kolegami z Wydziału Teologicznego<br />

zwrócił się do prof. dr. Knuta Ipsena, rektora <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum, z postulatem nawiązania współpracy<br />

naukowej z Wydziałem Teologicznym <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego. Uzasadniając swoją prośbę, dziekan Schaeffler<br />

stwierdził, że taki wydział istnieje i jest odnotowywany<br />

w Annuario Pontificio przy UJ w rubryce zatytułowanej<br />

„Wydziały teologiczne przy uniwersytetach państwowych”.<br />

Rektor Knut Ipsen z wielką życzliwością przyjął propozycję<br />

Wydziału Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum.<br />

Odpowiedni wniosek skierował do kompetentnych<br />

władz <strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego, które także pozytywnie<br />

odniosły się do wzmiankowanej propozycji, ale nie otrzymał<br />

na nią pisemnej odpowiedzi. W związku z tym drogą<br />

bezpośredniej korespondencji pomiędzy Papieską Akademią<br />

Teologiczną w Krakowie (działającą wówczas faktycznie<br />

dopiero od dwóch miesięcy) i <strong>Uniwersytet</strong>em Ruhry<br />

w Bochum doszło do uzgodnienia tekstów niemieckiego<br />

i polskiego o wzajemnej naukowej współpracy między wymienionymi<br />

uczelniami. Podpisanie umowy 2 xi 1982 miało<br />

bardzo uroczysty charakter.<br />

W związku z tym należy odnotować znamienny szczegół.<br />

Dotyczy on przyznania godności doktora honorowego<br />

(11 vii 1985) biskupowi Marianowi Jaworskiemu, rektorowi<br />

<strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej przez Wydział Teolo-<br />

gii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum. <strong>Uniwersytet</strong><br />

obchodził w tym czasie dwudziestolecie swego istnienia.<br />

Z jego strony nadano wówczas doktorat honoris causa prof.<br />

Stanisławowi Nahlikowi z wydziału prawa UJ. Ambasador<br />

PRL zapowiedział swoją obecność na uroczystości wręczenia,<br />

ale w międzyczasie dotarła doń wiadomość, że i rektor<br />

<strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej – nieuznawanej przed<br />

PRL uczelni teologicznej – otrzymuje również doktorat honoris<br />

causa na Uniwersytecie Ruhry. Było to przyczyną, jak<br />

mniemam, że ambasador polski odwołał swój udział w uroczystości<br />

nadania doktoratu honorowego prof. Nahlikowi.<br />

Na tym sprawa się nie zakończyła. Rektor <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum Knut Ipsen został poproszony do ambasady<br />

polskiej, by wyjaśnić sprawę przyznania doktoratu honoris<br />

causa biskupowi Jaworskiemu. Odpowiedź rektora Ipsena<br />

była bardzo prosta: w Republice Federalnej Niemiec<br />

w tego rodzaju sprawach uczelnie nie kierują się instrukcjami<br />

władz państwowych. Informację tę przekazał mi osobiście<br />

Knut Ipsen. Tak więc umowa między naszymi uczelniami<br />

miała, jak widać, również aspekt polityczny.<br />

Istnieją wszakże inne ważniejsze wymiary zawartej<br />

umowy. Mówili o nich rektorzy Knut Ipsen i Marian Jaworski<br />

w czasie jej podpisania. Prof. Ipsen wyznał: „Nie można<br />

bowiem zapomnieć koszmarnych wydarzeń [grauenhafte<br />

Ereignisse] z przeszłości Polaków, których sprawcami<br />

byli Niemcy. […] Dzisiaj pragniemy uczcić niemieckich<br />

i polskich naukowców, którzy chcą służyć współczesnemu<br />

rozwojowi wspólnego dziedzictwa naukowego i kulturowego<br />

Europy”. Z kolei Marian Jaworski oświadczył, że we<br />

wzajemnych kontaktach „chodzi o ubogacenie naukowego<br />

postępu i wzajemnego pojednania naszych narodów. […]<br />

Umowa jest wprawdzie małym, ale niewątpliwie ważnym<br />

kamykiem w mozaice wzajemnej naukowej współpracy”.<br />

Ks. prof. dr hab. Wendelin Knoch zapewne nie tylko<br />

znał, lecz także bardzo dokładnie widział i doceniał współpracę<br />

pomiędzy naszymi uczelniami. Recenzenci: ks. prof.<br />

Thomas Marschler z <strong>Uniwersytet</strong>u w Augsburgu i o. prof.<br />

Andrzej Napiórkowski z UPJP<strong>II</strong> położyli nacisk na naukowy<br />

dorobek odznaczonego. W mojej laudacji pragnę<br />

przede wszystkim przedstawić całościowe zaangażowanie<br />

Wendelina Knocha we współpracę naszych uczelni.<br />

Prof. Knoch urodził się 20 viii 1943 w rodzinie profesora<br />

akademickiego, święcenia kapłańskie przyjął przez posługę<br />

kard. Josepha Höffnera 2 vi 1969 w katedrze w Ko-<br />

11

lonii. Posługiwał najpierw jako subsydiar do specjalnych<br />

zadań w dekanacie Bonn-Południe, a następnie jako wikariusz<br />

w parafii św. Sebastiana w Bonn-Poppelsdorf. Równocześnie<br />

podjął studia z teologii, uwieńczone doktoratem,<br />

a następnie habilitacją na uniwersytecie Wilhelma Fryderyka<br />

w Bonn. W 1983 rozpoczął wykłady z teologii fundamentalnej<br />

w Arcybiskupim Teologicznym Fakultecie w Paderborn.<br />

W latach 1991 do 2008 jako profesor był kierownikiem<br />

Katedry (Lehrstuhl) Dogmatyki i Historii Dogmatów<br />

na Wydziale Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum.<br />

W katedrze w Kolonii 15 xii 2006 kard. Joachim Meissner<br />

wręczył mu nadaną przez papieża Benedykta XVI<br />

godność Prałata Honorowego Jego Świątobliwości.<br />

Od chwili objęcia Katedry Dogmatyki i Historii Dogmatów<br />

na Wydziale Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum profesor był głęboko przekonany o doniosłości<br />

umowy zawartej między jego wydziałem a ówczesną<br />

Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie i aktywnie<br />

zaangażował się w jej realizację. Rzecz zrozumiała,<br />

że potrzebował do tego własnej przekonujacej motywacji.<br />

W tym czasie ze strony Wydziału Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum współpracą z Papieską Akademią<br />

Teologiczną oprócz dziekanów – co jest zrozumiałe<br />

– zajmował się z wielkim oddaniem i życzliwością prof.<br />

dr Günter Lange. Tutaj składam mu jeszcze raz w imieniu<br />

własnym i uczelni wyrazy autentycznej wdzięczności. Regularną<br />

obecność w Krakowie w ramach swojej specjalności<br />

Wendelin Knoch rozpoczął w 1991. Nie zadowoliła<br />

go jednak tylko naukowa wymiana na szczeblu wyłącznie<br />

profesorskim. Kiedy przejął odpowiedzialność za współpracę,<br />

postarał się instytucjonalne partnerstwo rozszerzyć<br />

także o wymianę studentów. Zapewne owocem tego trudu<br />

było odznaczenie przez Papieską Akademię Teologiczną<br />

godnością doktora honoris causa prof. dr. hab. Hermanna<br />

Josefa Pottmeyera, wybitnego profesora teologii fundamentalnej.<br />

Nie można wreszcie pominąć faktu, że prof.<br />

Knoch był teologiem (Kollege) cenionym przez kard. Josepha<br />

Ratzingera, prefekta Kongregacji Nauki Wiary,<br />

a obecnie papieża Benedykta XVI.<br />

Wendelin Knoch jest autorem wielu prac naukowych<br />

i popularnonaukowych, recenzji profesorskich i doktorskich.<br />

Brał udział między innymi w opracowaniu zbiorowym<br />

dzieł wszystkich słynnego teologa K. Rahnera. Na<br />

szczególną uwagę zasługują dzieła: Ustanowienie sakramentów<br />

przez Chrystusa: przyczynek do teologii sakramentów<br />

wczesnej scholastyki od Anzelma z Laon do Wilhelma<br />

z Auxerre oraz Wczesna scholastyka i jej eklezjologia.<br />

Wprowadzenie. Wydawnictwo Pallottinum wydało w języku<br />

polskim jego pracę pt. Bóg szuka człowieka.<br />

Dewizą ks. prof. Knocha posługującego w Kościele<br />

równocześnie w wielu miejscach i funkcjach: duchowych,<br />

pastoralnych i naukowych było adagium wypowiedziane<br />

przy okazji przejścia na emeryturę w 2008: „Czas był dla<br />

mnie ważny i zarazem stawiający wymagania”. I mógł też,<br />

patrząc na swoją posługę w Kościele, powiedzieć: „Rzeczywistym<br />

celem mojego życia jako nauczyciela akademickiego<br />

i duchowego przewodnika było prowadzenie<br />

kolejnych pokoleń studentów do źródeł teologii i do fundamentów<br />

wiary”.<br />

Będąc uczonym, rozumiał, jak wspomniałem, także posługę<br />

pastoralną, co szczególnie uwidacznia się w jego zaangażowaniu<br />

na rzecz Rodziny Kolpinga w parafii w Hattingen,<br />

a także w prowadzeniu w randze przeora przez wiele<br />

lat członków Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu w Jeruzalem<br />

w Essen. Ten papieski zakon, wspólnota modlitwy<br />

i duchowości, wspiera ideą i materialnymi środkami potrzeby<br />

katolickiego Kościoła w Ziemi Świętej.<br />

Tytuł doktora honoris causa otrzymywany dzisiaj<br />

przez ks. prof. Knocha na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, uniwersytecie, który powołał do życia<br />

Benedykt XVI, papież z Niemiec, następca na Stolicy<br />

Piotrowej papieża z Polski, <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, stanowi dla obu<br />

uczelni z całą pewnością wielki zaszczyt. Tym bardziej że<br />

nadaje go Wydział Teologiczny, powołany do życia przez<br />

papieża Bonifacego IX na prośbę królowej Jadwigi pod<br />

koniec XIV wieku. Wydział ten należy do najstarszych<br />

w Europie (siódmy z kolei). Wydaje się, że dynamicznie<br />

rozwijająca się współpraca – jakiś znak czasu (signum<br />

temporis) – największej uczelni Zagłębia Ruhry powinna<br />

się w jej trzydziestolecie poszerzyć de jure – moim<br />

zdaniem – o współpracę na innych obszarach nauki. Ze<br />

strony UPJP<strong>II</strong> mam na myśli Wydział Historii i Dziedzictwa<br />

Kulturowego oraz Nauk Społecznych. Współpraca de<br />

facto istnieje już z Wydziałem Filozoficznym <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry. Trzeba bowiem, żeby ziarno gorczycy, wrzucone<br />

w glebę polskiej i niemieckiej nauki, rozrastało się<br />

w krzew, na którym będą zasiadały ptaki przyszłych pokoleń,<br />

owoc nowej ewangelizacji.<br />

12

ks. prof. dr hab. Wendelin Knoch<br />

Uroczystość<br />

przyznania stopnia doktora honoris causa<br />

na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

Podziękowanie<br />

Eminencjo, Czcigodny Księże Kardynale, Magnificencjo,<br />

Księże Rektorze, Dziekani, Szanowne Koleżanki i Koledzy,<br />

Szanowni Państwo.<br />

Odpowiednie podziękowanie za przyznany mi tytuł<br />

akademicki doktora honoris causa musi po pierwsze<br />

– aby podkreślić wagę tego wyróżnienia – uwzględnić<br />

historię <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie,<br />

pierwszego uniwersytetu papieskiego w Polsce.<br />

<strong>Uniwersytet</strong> Jagielloński założony 12 v 1364 roku przez<br />

króla Kazimierza Wielkiego (<strong>II</strong>I) 1 , zaledwie parę lat po praskim,<br />

początkowo obejmował tylko trzy wydziały: artes liberales,<br />

tj. gramatykę, retorykę i dialektykę, czyli trivium, oraz<br />

jako quadrivium muzykę, astronomię, arytmetykę i geometrię,<br />

a także wydział medyczny i prawniczy 2 . Wkrótce jednak<br />

wraz z rozpoczynającą się właśnie chrystianizacją Litwy pojawiła<br />

się potrzeba dobrego wykształcenia duchowieństwa.<br />

Po ustanowieniu (11 i 1397) z inicjatywy królowej Jadwigi,<br />

a za aprobatą papieża Bonifacego IX jako czwartego fakultetu<br />

wydziału teologicznego nastąpiło, konieczne na skutek<br />

trudnych kolei losu, odnowienie uniwersytetu w 1400 3 .<br />

Kształcenie studentów odbywało się nie według modelu<br />

włoskiego, lecz paryskiego i praskiego 4 . Zgodnie<br />

z nim warunkiem studiowania na wszystkich fakultetach,<br />

z których najważniejszym był wydział teologii, było ukończenie<br />

studium artes, były one bowiem traktowane jako<br />

część filozofii, a więc jednocześnie jako wstęp do teologii<br />

5 . Od tamtej pory profesura z teologii ma w hierarchii<br />

akademickiej najwyższą rangę 6 .<br />

Po drugie: patrząc w szerszej perspektywy, uniwersytet<br />

od swych początków związany jest trwale nie tylko<br />

z historią Krakowa, lecz również z jego kulturą. Dlatego<br />

1 Por. F. Cardini, M. T. Fumagalli Beonio-Borcchieri, Universitäten<br />

im Mittelalter. Die europäischen Stätten des Wissens,<br />

Milano 1991, s. 120.<br />

2 <strong>Uniwersytet</strong> został zatwierdzony przez Urbana<br />

V 1 ix 1364 roku bullą, w której papież ustanowił biskupa krakowskiego<br />

kanclerzem uniwersytetu. „Kazimierz zobowiązuje<br />

się do opłacania trzech profesorów prawa kanonicznego i pięciu<br />

profesorów praca cywilnego, dwóch profesorów medycyny,<br />

jednego nauczyciela sztuk wyzwolonych i rektora (którym musiał<br />

być student)”, tamże.<br />

3 Dokument Władysława Jagiełły o odnowie uniwersytetu<br />

datowany na 16 lipca 1400, por. tamże, przyp. 1, s. 122 – ślub Jadwigi<br />

z Wielkim Księciem Litewskim odbył się w roku 1386.<br />

4 W Pradze studiowało wielu profesorów; por. tamże, s. 122.<br />

5 Autorytetami byli tu: Jean Buridan, Albert Wielki i Jan<br />

Duns Szkot; por. tamże.<br />

6 S. Waltoś, The Jagiellonian University; ancient and modern,<br />

Kraków 1998, s. 1–6.<br />

także horyzont wydziału teologicznego od swego zarania<br />

ma zasięg europejski 7 . Weźmy na przykład – w odniesieniu<br />

do Krakowa – Wita Stwosza i jego dzieła, które są<br />

sztuką najwyższych lotów 8 . Przede wszystkim wymienić<br />

należy ołtarz główny w kościele Mariackim, który nawet<br />

bez pierwotnego zwieńczenia, jak napisano we współczesnym<br />

Stwoszowi źródle, „w całym chrześcijańskim świecie<br />

i po wieki” 9 ugruntował sławę swego twórcy. Zatrudniony<br />

przez krakowską radę miejską z inicjatywy norymberskiego<br />

towarzystwa handlowego Stromerów, Kamererów<br />

i Seilerów do wykonania największego retabulum tamtych<br />

czasów, Stwosz rozpoczął pracę na tym dziełem 25 v 1477<br />

w najważniejszym kościele parafialnym miasta, a ukończył<br />

w święto św. Jakuba, 25 vii 1489. Za swoją pracę otrzymał<br />

zapłatę w wysokości 2008 guldenów węgierskich 10 .<br />

Po trzecie: europejska ranga Krakowa, która ówczesnej<br />

stolicy Polski przyniosła także rozkwit ekonomiczny,<br />

uchroniła wydział teologiczny przed zamknięciem się duchowym<br />

i intelektualnym na przemiany zewnętrzne. Przypomnijmy,<br />

że – co było ważne nie tylko z perspektywy kościelno-politycznej<br />

– przed pięć dekad XV wieku swoją<br />

ostoję miał tu koncyliaryzm 11 . Do spektrum akademickie-<br />

7 „Biskupi krakowscy utrzymywali intensywne kontakty<br />

szczególnie z Kolonią i Liège”; J. Purchla, Krakau. Mitten in<br />

Europa, Kraków 2008, s. 20, 42n, tu także informacje dotyczące<br />

handlu i kultury.<br />

8 Na ten temat zob.: J. Fajt; M. Hörsch, Die Blütezeit spätgotischer<br />

Skulptur in Krakau, [w:] Tür an Tür. Polen–Deutschland.<br />

1000 Jahre Kunst und Geschichte. Ausstellungskatalog, Köln<br />

u.a. 2011, s. 180–185; ilustracje z komentarzem s. 186–201.<br />

9 Tamże, s. 184; por. także: V. Funk, V. Stoß, Der Krakauer<br />

Marienaltar, Freiburg 1985.<br />

10 Zob. dokładnie na ten temat: Fajt, Hörsch, Die Blütezeit<br />

spätgotischer Skulptur in Krakau, dz. cyt., por. przyp. 8, s. 183n.<br />

11 „Nauczający w Krakowie niemiecki dominikanin Johann<br />

Falkenberg stawał w obronie monarchii uniwersalnej papieża,<br />

podczas gdy profesorowie stojący po stronie kanclerza<br />

Piotra Wysza i Mateusza z Krakowa – wówczas profesora w Heidelbergu<br />

– krytykowali system fiskalny kurii i opowiadali się<br />

za usunięciem kupczących godnościami papieży” (F. Cardini, M.<br />

T. Fumagalli Beonio-Borcchieri, Universitäten im Mittelalter…,<br />

13

14<br />

go jako katedra fundowana (założona przed rokiem 1405)<br />

należała także profesura matematyki i astronomii, która<br />

spośród swoich studentów może się pochwalić m.in. Mikołajem<br />

Kopernikiem. Znana jest ponadto katedra astrologii<br />

– która będąc sławną na cały świat, przyciągała do<br />

Krakowa uczniów z różnych krajów 12 .<br />

Po czwarte: należy wspomnieć o ścisłych kontaktach,<br />

które z Krakowa poprzez Niemcy i Italię prowadziły<br />

do Rzymu 13 . Przypomnijmy: zróżnicowanie refleksji teologicznej<br />

w okresie wczesnej scholastyki, którego symbolem<br />

w XI wieku jako przeciwległe bieguny mogą być Bernard<br />

z Clairvaux i Piotr Abelard 14 , konkurująca różnorodność<br />

szkół teologicznych od klasycznej scholastyki po schyłek<br />

tej naznaczonej przez sławne umysły – a mianowicie Bonawenturę,<br />

Alberta Wielkiego, Tomasza z Akwinu i <strong>Jana</strong><br />

Dunsa Szkota aż po Franciszka Suareza 15 – szkoły teologicznej,<br />

splatają się z „klasycznym” wykształceniem greckim,<br />

przekazanym poprzez arabskich uczonych – największy<br />

wpływ mają tu przede wszystkim Awicenna i Rajmund<br />

Lullus 16 – oraz tyleż głębokie, co pewne siebie badania<br />

astrologiczne. W połączeniu z nadzwyczajną radością życia<br />

i surową duchowością mistyki 17 tworzy się niepowtarzalny<br />

dz. cyt., przyp. 1, s. 128). Dopiero po 50 latach, w roku 1449 pod<br />

naciskiem króla i papieża nastąpił odwrót od koncyliaryzmu.<br />

12 Tu bierze swój początek opowieść Mann im Mond<br />

[Człowiek na księżycu], por. E. Bassiura, Das legendäre Krakau<br />

(deutsch–polnisch), Kraków 2000, s. <strong>70</strong>.<br />

13 Por. J. Purchla, Krakau. Mitten in Europa, dz. cyt., s. 11.<br />

14 S. Ernst, Petrus Abaelardus, Münster 2003; ponadto:<br />

W. Knoch, Der Streit zwischen Bernhard von Clairvaux und Petrus<br />

Abaelard – ein exemplarisches Ringen um verantworteten<br />

Glauben, „Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie“<br />

38 (1991), s. 299–315.<br />

15 Przykładowo na ten temat: Thomas Marschler, Die spekulative<br />

Trinitätslehre des Francisco Suarez SJ in ihrem philosophisch-theologischen<br />

Kontext, Münster 2007 (Beiträge zur Geschichte<br />

der Philosophie und Theologie des Mittelalters, Neue<br />

Folge tom 71).<br />

16 L. Hödl, Averroes, Averroismus I. i <strong>II</strong>.; [w:] Lexikon des Mittelalters,<br />

t. I, s. 1291–1295 (Lit.); H. Rietlinger, Raymundus Lullus<br />

(1232/33–1316), [w:] Lexikon des Mittelalters, t. V<strong>II</strong>, s. 490–494 (Lit.).<br />

17 Wymieńmy przykładowo opata Joachima z Fiore<br />

(1130/35–1202), Johannesa Taulera (1300–1361) oraz Jakuba Böhme<br />

(1575–1624), mrocznego wizjonera z Görlitz.<br />

klimat intelektualny i duchowy, z którego pełni renesans<br />

i barok czerpią w fascynujący sposób w sztuce i kulturze,<br />

w architekturze i pomnikach. Jakże imponująco prezentuje<br />

się w tym względzie Kraków. „Bodaj najznamienitszym<br />

przykładem sztuki włoskiej w Krakowie jest powstały na<br />

przełomie XV<strong>II</strong>/XV<strong>II</strong>I wieku kościół św. Anny, będący jednocześnie<br />

kościołem uniwersyteckim. Został on zaprojektowany<br />

przez Tylmana van Gamerena, spolonizowanego<br />

Holendra, który wykształcenie zdobył we Włoszech. Kościół<br />

ten jest szczytowym osiągnięciem baroku rzymskiego<br />

i stanowi przykład jedności sztuk” 18 .<br />

Po piąte: nie dziwi fakt, że w owym czasie wewnątrz<br />

Kościoła dochodzi do konfliktów o dużym znaczeniu,<br />

w swych konsekwencjach aż po dziś obecnych na wielu<br />

płaszczyznach. Fale reformacji 19 i oświecenia z wyzwaniami<br />

wynikającymi z kształtujących się właśnie nauk<br />

przyrodniczych z ich kryterium falsyfikalności jako relatywizowania<br />

roszczenia do prawdy absolutnej 20 uformowały<br />

i określiły horyzont duchowy Europy nowożytnej.<br />

Stąd wzięła się dla Kościoła konieczność zrobienia przełomowego<br />

kroku, na który odważył się Sobór Watykański<br />

<strong>II</strong> (1962–1965) pod wpływem postulowanego przez<br />

błogosławionego papieża <strong>Jana</strong> XX<strong>II</strong>I aggiornamento. Dokumenty<br />

tego soboru, jego konstytucje i dekrety są nie<br />

tylko zobowiązującą wytyczną dla badań i nauczania teologicznego.<br />

Uzasadniają one jednocześnie konieczność<br />

i owocność wewnątrzteologicznej, międzynarodowej wymiany<br />

intelektualnej i duchowej w obrębie zasobu wiedzy<br />

teologicznej postulowanego dla solidnego kształcenia.<br />

To przekonanie przenika trwające już 30 lat partnerstwo<br />

pomiędzy Wydziałem Teologicznym <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry<br />

w Bochum a Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie,<br />

podniesioną przez papieża do rangi uniwersytetu.<br />

Dzisiejsza uroczystość, której centralną częścią jest wyróżnienie<br />

mojej osoby, potwierdza dobitnie owocność tej<br />

wymiany, która wykraczając poza teologiczno-naukowy<br />

wymiar, od lat poszerza również horyzont intelektualny<br />

i życiowy naszych studentów.<br />

Po szóste: w tym miejscu nie wolno zapomnieć o patronie<br />

tego uniwersytetu, błogosławionym Janie Pawle <strong>II</strong>,<br />

któremu – co było wyjątkowym wydarzeniem – rektor<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego w czerwcu 1983 roku nadał<br />

tytuł doktora honoris causa wszystkich wydziałów 21 . Trzeba<br />

bowiem z wielką wdzięcznością przypomnieć, że Karol<br />

Wojtyła już w czasach krakowskich (jako wikariusz kapitularny,<br />

a później jako biskup) aż po wybór na papieża<br />

domagał się konsekwentnie kontynuacji tradycji dawne-<br />

18 J. Purchla, Krakau. Mitten in Europa, dz. cyt., s. 117.<br />

19 W roku 1591 król Zygmunt <strong>II</strong>I Waza kazał zniszczyć kościół<br />

kalwiński i ariański w Krakowie, por. J. Purchla, Krakau.<br />

Mitten in Europa, dz. cyt., s. 97.<br />

20 Na ten temat: Opat Prof. Dr. M. Heim OCist, Der Platz<br />

der Theologie in der universitas scientiarum, [w:] G. Ratzinger,<br />

R. Zörb (Hrsg.), Zum 85. Geburtstag. Festschrift für den Heiligen<br />

Vater Papst Benedikt XVI., s. 127–138, tu zwłaszcza s. 132n, Rohrbach<br />

b. Weimar 2012.<br />

21 S. Dziedzic, Alma Mater Jagiellonica, Kraków, brw, s. 69.

go wydziału teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego 22 .<br />

Jestem pewny, że papież Jan Paweł <strong>II</strong> jako niebieski orędownik<br />

poprzez swoje błogosławieństwo będzie prowadził<br />

ten uniwersytet dobrą drogą.<br />

Eminencjo, Magnificencjo, Ekscelencje, Dziekani,<br />

Szanowne Koleżanki i Koledzy, Szanowni Państwo, czując<br />

się zakorzenionym w sprawdzonym, a także osobiście<br />

ubogacającym środowisku, moje podziękowania za przyznaną<br />

mi godność akademicką kieruję do wszystkich, którzy<br />

zdecydowali o wyróżnieniu mojej osoby.<br />

Pomijając fakt, że jako prałat Jego Świątobliwości mogę<br />

być pewny – także kolegialnej – życzliwości papieża Benedykta<br />

XVI, nie bez znaczenia była dla mnie rekomendacja<br />

w Watykanie ze strony Waszej Eminencji jako Wielkiego<br />

Kanclerza tego uniwersytetu i wieloletniego najbliższego<br />

współpracownika błogosławionego papieża <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>.<br />

Proszę pozwolić mi, Księże Kardynale, wspomnieć przy<br />

okazji serdecznego podziękowania dla Księdza Kardynała<br />

o ubogacającym zdarzeniu, które zawdzięczam przychylności<br />

Waszej Eminencji. Nazwa tego uniwersytetu przywodzi<br />

mi bowiem na myśl dwa spotkania z papieżem Janem<br />

Pawłem <strong>II</strong>, które miały miejsce po koncelebrowanej liturgii<br />

w jego prywatnej kaplicy. Podczas nich papież wyraził<br />

najpierw swoje uznanie dla Wydziału Teologicznego w Bochum,<br />

dla niego nierozerwalnie związanego z nadaniem<br />

doktoratu honoris causa jego wieloletniemu przyjacielowi<br />

kardynałowi Jaworskiemu. Podarowany mi następnie w antykamerze<br />

różaniec jako duchowy testament tego błogosławionego<br />

papieża stał się dla mnie zobowiązaniem do bratersko-kapłańskiej<br />

pamięci w modlitwie, którą, wyrażając<br />

moją wdzięczność, obejmuję także Waszą Eminencję.<br />

Serdeczne podziękowanie jestem winien również Magnificencji,<br />

Rektorowi tego <strong>Uniwersytet</strong>u, Senatowi wraz<br />

ze wszystkimi kolegami w gremiach decydujących o wyróżnieniu<br />

całokształtu mojej działalności naukowej. Jestem<br />

świadom, że wraz ze mną wyróżniony i uczczony zostaje<br />

jednocześnie Wydział Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry. Fakt ten podkreśla także obecność naszego<br />

dziekana prof. Frevela i delegacji profesorskiej z Bochum.<br />

Uznanie dla naszego partnerstwa, którego tło historyczne<br />

i znaczenie opisał w znamiennych słowach czcigodny<br />

laudator, były wieloletni rektor <strong>Papieski</strong>ej Akademii<br />

Teologicznej, doktor honorowy Wydziału Teologicznego<br />

w Bochum, ks. prof. dr hab. Adam Kubiś, podkreśla jednocześnie<br />

obopólne zobowiązanie do pielęgnowania i pogłębiania<br />

naszej współpracy.<br />

Na zakończenie nie mogę nie podziękować osobie,<br />

która od wielu lat zaangażowana jest w nasze partnerstwo<br />

i przyczyniła się do zorganizowania tej uroczystości,<br />

a mianowicie ks. Janowi Dziedzicowi, oraz recenzentom:<br />

o. Andrzejowi Napiórkowskiemu i Thomasowi Marschlerowi,<br />

a także laudatorowi.<br />

Dziękuję także tym wszystkim, którzy przez wszystkie<br />

te lata wspierali nasze partnerstwo, poprzez swój wkład<br />

ubogacali i organizacyjnie w sposób kompetentny i taktownie<br />

mu towarzyszyli.<br />

Dziękuje wreszcie wszystkim, którzy zatroszczyli się<br />

o godne przygotowanie uroczystości promocji.<br />

Do słów podziękowania dołączam serdeczne życzenia<br />

błogosławieństwa dla wszystkich Państwa, zwłaszcza<br />

zaś dla intelektualnego i duchowego rozwoju <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie w badaniach naukowych<br />

i pracy dydaktycznej: Deo adiuvante: Ad multos<br />

annos felicissimos!<br />

22 A. Kubiś, Bischof Karl Wojtyla, der Domkapitular der Krakauer<br />

Erzdiözese und die neue Etappe der Geschichte der ehemaligen<br />

Theologischen Fakultät der Jagiellonen-Universität – streszczenie,<br />

„Wrocławski Przegląd Teologiczny”, 19 (2011) nr 1, s. 50n.<br />

15

konferencje<br />

X<strong>II</strong> konferencja z cyklu<br />

Rola Kościoła katolickiego<br />

w procesie integracji europejskiej<br />

tekst: Monika Wiertek<br />

zdjęcia: Sebastian Wojnowski<br />

16<br />

W dniach 14−15 września br. w podkrakowskich Tomaszowicach<br />

odbyła się kolejna konferencja z cyklu Rola<br />

Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej.<br />

W tym roku jej uczestnicy: hierarchowie Kościoła, politycy,<br />

parlamentarzyści europejscy oraz publicyści pochylili<br />

się nad tematem Chrześcijańskie oczekiwania wobec<br />

kształtu Europy.<br />

Konferencje z tego cyklu zwoływane są co roku<br />

w połowie września w celu poddania publicznej debacie<br />

roli polityka chrześcijańskiego w jednoczącej się Europie.<br />

Ich wysoki poziom merytoryczny i prestiż sprawia,<br />

że przybywają na nią licznie wybitni politycy i działacze<br />

społeczni, znaczący ludzie Kościoła, przedstawiciele<br />

uczelni, a także duże grono słuchaczy, również z zagranicy.<br />

Organizowane są przez <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, Fundację Konrada Adanauera<br />

w Polsce, Fundację Roberta Schumana w Luksemburgu,<br />

Frakcję Europejskiej Partii Ludowej w Parlamencie Europejskim<br />

oraz Wydawnictwo Wokół nas z Gliwic.<br />

Pierwszego dnia obrad uczestników przywitał bp<br />

prof. Tadeusz Pieronek – pomysłodawca konferencji<br />

oraz przewodniczący komitetu organizacyjnego, Marszałek<br />

Województwa Małopolskiego Marek Sowa, wiceprzewodniczący<br />

Grupy EPL (Chrześcijańscy Demokraci)<br />

w Parlamencie Europejskim oraz członek Zarządu<br />

Fundacji Roberta Schumana dr Jan Olbrycht, a także<br />

kard. Stanisław Dziwisz. Metropolita krakowski podkreślił,<br />

że w debacie dotyczącej przyszłości Europy głos<br />

Kościoła powinien być słyszalny, gdyż jej obywatele<br />

nie mogą żyć bez duchowego zaplecza. Następnie Tomasz<br />

Arabski – szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów<br />

odczytał list premiera Donalda Tuska skierowany do<br />

uczestników konferencji. „Europy, jaką znamy i w której<br />

żyjemy, nie można zrozumieć bez odniesienia do wartości<br />

chrześcijańskich. Wolność polityczna, rządy prawa,<br />

idea godności człowieka, największe europejskie wartości<br />

i instytucje są owocem dziedzictwa Zachodu, które<br />

głęboko tkwi w chrześcijaństwie” – napisał premier.<br />

Po przywitaniach nastąpiło wprowadzenie do tematyki<br />

spotkania. Najpierw zaprezentowano nagranie wideo<br />

z wystąpieniem Viviane Reding – komisarz ds. Sprawiedliwości<br />

UE, która niestety nie mogła osobiście uczestniczyć<br />

w konferencji. Później przemawiał Władysław<br />

Bartoszewski – Sekretarz Stanu oraz pełnomocnik ds.<br />

Dialogu Międzynarodowego w Kancelarii Prezesa Rady<br />

Ministrów. Podkreślił on, iż Europejczycy powinni zastanowić<br />

się, czy chcą pozostać wierni ideom założycieli<br />

Unii. Zaznaczył też, iż duchowym ojcem Europy jest nie<br />

tylko Konrad Adenauer, Alcide De Gasperi czy Robert<br />

Schuman, ale także Jan Paweł <strong>II</strong> ze względu na postulaty<br />

fundowania wspólnoty europejskiej na fundamencie<br />

Ewangelii i wartości chrześcijańskich. Bartoszewski<br />

stwierdził też, iż integracji gospodarczej powinno towarzyszyć<br />

bliskie Polakom pojęcie solidarności i że kryzys<br />

ekonomiczny może stać się szansą do refleksji nad zasadami,<br />

według których funkcjonują społeczeństwa.<br />

W panelu dyskusyjnym Jaki kształt polityczny przyjmie<br />

UE – czy koncepcja „ojców Europy” jest jeszcze aktualna?<br />

udział wzięli: Romana De Gasperi – córka jednego<br />

z twórców powojennego ładu w Europie, Alcide’a De<br />

Gasperiego i wiceprezydent Fundacji jego imienia, Klaus<br />

Otto Skibowski – publicysta i pisarz, były doradca Kanclerza<br />

RFN Konrada Adenauera oraz dr Jacek Saryusz-<br />

-Wolski – wiceprzewodniczący Europejskiej Partii Ludowej<br />

(Chrześcijańskiej Demokracji). Debatę moderował<br />

dr Jan Olbrycht. Romana De Gasperi mówiła o zamierzeniach<br />

jej ojca, który chciał zbudować Europę bezpieczną<br />

i rozwijającą się, uwypukliła, iż podstawą jego działań<br />

wraz z Konradem Adenauerem oraz Robertem Schumanem<br />

było oparcie w chrześcijaństwie. Poparł ją Jacek Saryusz-Wolski,<br />

dodając, iż u źródeł kryzysu politycznego<br />

i ekonomicznego leży kryzys wartości – kwestionowanie<br />

zasady dobra wspólnego, solidarności i odpowiedzialności.<br />

„Albo Europa będzie odwoływała się do wartości, albo<br />

jej nie będzie” – zaznaczył w swoim wystąpieniu.

konferencje<br />

Salem Kaku, Ziyad Raoof, Jarosław Gowin<br />

W drugiej sesji dyskusyjnej prelegenci pochylili się<br />

nad zagadnieniem Świeckość – wartość czy zagrożenie?<br />

Prof. Rocco Buttiglione, wiceprzewodniczący parlamentu<br />

Włoch przedstawił referat Ewolucja pojęcia laicite, w którym<br />

przedstawił różne rodzaje świeckości. Prof. Libero<br />

Gerosa, dyrektor Instytutu Prawa Kanonicznego i Porównawczego<br />

Religii w Lugano mówił na temat świeckości<br />

i religii, a Krzysztof Zanussi zaprezentował zagadnienie<br />

Sacrum i profanum w sztuce. Zwrócił on uwagę słuchaczy<br />

na fakt, że pojęcie sacrum, jak również świętokradztwa<br />

staje się dla ludzi niezrozumiałe. „Świętość zniknęła<br />

ze sztuki i ona cierpi z tego powodu, a pojęcie świętości<br />

oznaczające, że coś nas przekracza, właściwie w sztuce nie<br />

istnieje” – mówił reżyser.<br />

Drugi dzień konferencji organizatorzy poświęcili<br />

na debatę Oczekiwania wobec kształtu Europy – chrześcijańska<br />

wizja przyszłości Europy. W dyskusji wzięli<br />

udział: Jean-Claude Hollerich – arcybiskup Luksemburga,<br />

dr Jarosław Gowin – polski minister sprawiedliwości,<br />

Zbigniew Derdziuk – prezes ZUS, Zbigniew Nosowski<br />

– redaktor naczelny miesięcznika „Więź” oraz Elmar<br />

Brok – przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych<br />

w Parlamencie Europejskim. Dyskusję moderował<br />

dziennikarz Marek Zając. Interesujące było wystąpienie<br />

abp. Hollericha, który przedstawił swój sposób postrzegania<br />

Europy z perspektywy kilkuletniego pobytu w Japonii.<br />

Stwierdził, że zauważalne<br />

jest spychanie chrześcijan<br />

na margines życia<br />

publicznego: „Wielu chrześcijan<br />

w Europie nie czuje<br />

się traktowanymi serio.<br />

Chrześcijanin jest «wiecznie<br />

wczorajszy», czyli zapatrzony<br />

w przeszłość,<br />

a jego wiara spychana jest<br />

wyłącznie w sferę prywatną”.<br />

Zwrócił uwagę, iż Europę<br />

z kryzysu może wyprowadzić<br />

właśnie oparcie<br />

w wartościach chrześcijańskich:<br />

wzmacnianie rodziny,<br />

obrona praw człowieka,<br />

opowiadanie się za życiem.<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

W czasie konferencji zaprezentowano także książkę<br />

Wartości chrześcijańskiej demokracji autorstwa dr.<br />

Norberta Neuhausa, eksperta ds. gospodarki i Horsta<br />

Langesa, byłego posła do PE. Spotkanie zakończyły<br />

dwa wystąpienia: dr. Christiana Schmitza – dyrektora<br />

Fundacji Konrada Adenauera w Polsce oraz ks.<br />

dr. hab. Władysława Zuziaka, prof. UPJP<strong>II</strong> – rektora<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Rektor UPJP<strong>II</strong> powiedział: „W dobie sekularyzacji<br />

niejednokrotnie można odnieść wrażenie, że głos<br />

chrześcijan, odnoszący się także do prawa naturalnego,<br />

często nie jest respektowany, a wręcz bywa usuwany<br />

z debaty publicznej ze względu na tzw. neutralność<br />

aksjologiczną. Być może zresztą to sami chrześcijanie,<br />

poprzez swoich przedstawicieli w parlamentach<br />

czy innych instytucjach publicznych, są za mało obecni<br />

w dyskursie społecznym i zdecydowani w obronie<br />

swoich poglądów? Chrześcijańska tożsamość Europy<br />

nie określa bowiem niczyich przywilejów ani prerogatyw,<br />

ale mówi przede wszystkim o zadaniach stojących<br />

przed wierzącymi. Dlatego uważam, że temat<br />

tegorocznej konferencji był bardzo potrzebny, gdyż<br />

trzeba wspólnie zastanowić się nad kształtem przyszłej<br />

Europy, ale i nad tym, co chrześcijanie jako obywatele<br />

mogą i powinni w sposób twórczy wnieść we<br />

wspólne europejskie dziedzictwo”.<br />

od prawej: Monika Wiertek, Małgorzata Wojewoda, Władysław Bartoszewski, Małgorzata Sroka<br />

17

konferencje<br />

XX Międzynarodowe Seminarium<br />

Sacrum i przyroda<br />

Człowiek w ogrodzie Pana<br />

tekst: Elżbieta Zastawnik<br />

zdjęcie: Maciej Z. Maśliński<br />

W dniach 13−14 października br. odbyło się XX Międzynarodowe<br />

Seminarium Sacrum i przyroda zorganizowane<br />

przez Katedrę Teologii Pastoralnej Szczegółowej Wydziału<br />

Teologicznego UPJP<strong>II</strong> przy współpracy Greckokatolickiego<br />

Fakultetu Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u w Preszowie, Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego oraz Oddziału Krakowskiego<br />

PTTK im. ks. Karola Wojtyły, Koła nr 1 „Pielgrzym”. Wzięli<br />

w nim udział także przedstawiciele <strong>Uniwersytet</strong>u Lwowskiego.<br />

Podczas tegorocznego spotkania uczestnicy pochylili<br />

się nad tematem Człowiek w ogrodzie Pana. W odkrywaniu,<br />

czym dla człowieka jest obcowanie z naturą daną mu jako<br />

dar od Stwórcy, pomagały zebranym nie tylko wystąpienia<br />

zaproszonych gości z kraju i zagranicy, ale także okolica Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego. Różnorodność krajobrazu<br />

oraz znajdujące się na terenie Parku miejsca sakralne wspierały<br />

słuchaczy w otwarciu się na zaproponowaną przez organizatorów<br />

tematykę. Prelegenci, choć reprezentowali różne<br />

środowiska, kraje i zawody, podkreślali wzajemne oddziaływanie<br />

na siebie człowieka i otaczającego go środowiska.<br />

Reprezentanci <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie w swoich wystąpieniach skupili się na przedstawieniu<br />

kondycji i życia człowieka. Mówili o człowieku<br />

umieszczonym przez Boga w biblijnym ogrodzie Eden<br />

(ks. prof. dr hab. Roman Pindel), zwrócili też uwagę, w jaki<br />

sposób przyroda wpływa na rozwój ludzkiej osobowości<br />

(ks. dr hab. Jan Dziedzic) i na zdrowie psychiczne człowieka<br />

(ks. dr Jan Klimek).<br />

Goście z Ukrainy (Zvenysłava Mamčur, Jurij Zinko, Inna<br />

Sirenko, Maria Nadraga, Andrij Prokopiw) w swoich pierwszym,<br />

wspólnym referacie zaprezentowali historyczny i obecny<br />

stan przyrodniczych obszarów chronionych w Galicji oraz<br />

rolę Ukraińskiej Cerkwi w rozwoju działalności ochronnej<br />

celem zachowania dziedzictwa przyrodniczego na poziomie<br />

krajowym i regionalnym. Prelegenci zwrócili uwagę, iż w tę<br />

działalność zaangażowane są organizacje zarówno społeczne,<br />

jak i religijne, skupione przy Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej.<br />

Drugi z referatów koncentrował się wokół roślin<br />

biblijnych w Ogrodzie Botanicznym Lwowskiego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Narodowego im. Iwana Franki. Mówcy zwrócili w nim<br />

uwagę m.in. na walory tego rodzaju ekspozycji dla osób odwiedzających<br />

ogród, jak też dla naukowców. Wykład ten dobrze<br />

współbrzmiał z wcześniejszym przedłożeniem dr Zofii<br />

Włodarczyk z <strong>Uniwersytet</strong>u Rolniczego w Krakowie, która<br />

zwróciła uwagę na funkcję, jaką spełniają założone przez nią<br />

Ogrody Biblijne w Myczkowcach i Proszowicach. Mówczyni<br />

zaprezentowała ich rolę przyrodniczą, kulturową, a przede<br />

wszystkim duchową. Pozwalają one bowiem lepiej zrozumieć<br />

Ziemię Świętą i poznać przesłanie Biblii.<br />

Goście ze Słowacji w swoich referatach skupili się na przedstawieniu<br />

wspólnych zależności, jakie łączą każdego człowieka<br />

ze światem przyrody. Pierwszy z prelegentów, dr Peter Tirpák,<br />

skoncentrował się na wychowawczo-formacyjnej roli<br />

kontaktu z naturą. Natomiast doc. dr hab. Marek Petro przybliżył<br />

zgromadzonym dokumenty wydane przez Konferencję<br />

Biskupów Słowacji dotyczące problematyki ochrony przyrody<br />

oraz inne akty łączące się z omawianym podczas seminarium<br />

problemem. Kolejny mówca, dr Gabriel Pal’a, w prezentowanym<br />

przedłożeniu zastanawiał się, czy ów kontakt człowieka<br />

z przyrodą nie stanowi manipulacji ze strony człowieka.<br />

Kolejni prelegenci skupiali się na różnych innych ważnych<br />

aspektach bytności człowieka „w ogrodzie Pana”.<br />

Prof. dr hab. Zbigniew Mirek z Instytutu Botaniki PAN im.<br />

W. Szafera w Krakowie swoją uwagę skoncentrował na ekotycznej<br />

i ekoteologicznej bytności człowieka w przyrodzie.<br />

Wraz ze słuchaczami zastanawiał się, co naprawdę dla człowieka<br />

oznacza bycie „w ogrodzie Pana” i jaka jest jego od-<br />

18

powiedzialność za to miejsce. Zwrócił też uwagę, iż ludzie<br />

mogą reprezentować różne modele bycia w nim (np. bycie<br />

turystą lub krajoznawcą). Jak w pełni rozkoszować się<br />

korzystaniem z daru przebywania w przyrodzie przedstawił<br />

w swoim referacie uczeń I Liceum Ogólnokształcącego<br />

w Krakowie Kajetan Rajski, przybliżając zgromadzonym<br />

osobę i życie św. Teresy Wielkiej.<br />

Joanna Pociask-Karteczka, profesor Instytutu Geografii<br />

i Gospodarki Przestrzennej UJ, zwróciła uwagę na problem<br />

gospodarki wodnej, który zaczyna dotykać coraz<br />

większych obszarów ziemi. W swoim przedłożeniu odniosła<br />

się nie tylko do przedstawienia genezy kwestii hydrologicznej<br />

w ujęciu kosmicznym (budując analogie z tekstami<br />

biblijnymi np. Rdz. 1, 1−2.7; 21, 17; 22, 11; 37, 35), ale<br />

także odwołując się do Księgi Rodzaju (2, 8−14), zapoznała<br />

zebranych z hydrologią „ogrodu Pana”. Jako specjalista<br />

w swojej dziedzinie zilustrowała skutki gospodarowania<br />

człowieka zasobami wodnymi oraz wzajemne relacje: człowiek<br />

– woda, zwłaszcza na obszarze Azji Mniejszej.<br />

Nad genezą kształtowania przestrzeni przyrodniczej<br />

w czasach średniowiecza i współczesnych na przykładzie<br />

dwóch zakonów: cystersów z Milicza i marianów z Lichenia<br />

zastanawiał się mgr Maciej Maśliński z Zespołu Szkół Specjalnych<br />

im. Janusza Korczaka w Ostrowie Wielkopolskim. Jak<br />

mówił, cystersi zagospodarowując przyrodę, pozyskiwali produkty<br />

do utrzymania i wyżywienia współbraci; marianie − dla<br />

usług pielgrzymkowo-turystycznych. Zatem oba zgromadzenia<br />

w ten sposób przyczyniły się do rozwoju swojego regionu.<br />

Idąc po myśli przedmówcy, dr Józef Partyka, zastępca dyrektora<br />

Ojcowskiego Parku Narodowego, w swoim referacie<br />

skupił się na pytaniu, czy działania człowieka podejmowane<br />

na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej powodują<br />

konflikty z tamtejszą przyrodą, czy też prowadzą do symbiozy<br />

z nią. Uczestnicy mogli zapoznać się z problemami, z którymi<br />

na co dzień zmagają się pracownicy nie tylko Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego, ale także innych parków narodowych<br />

i krajobrazowych w Polsce. Wyraził nadzieję, iż seminaria takie<br />

jak Sacrum i przyroda mogą służyć łączeniu wiedzy teoretycznej<br />

z praktycznymi inicjatywami ochrony środowiska.<br />

Ostatni wykład poświęcony był regionowi samego Ojcowa.<br />

Dr Dominik Ziarkowski z <strong>Uniwersytet</strong>u Ekonomicznego<br />

w Krakowie przedstawił Ojców w XIX i na początku<br />

XX wieku jako „ogród Boży i ludzki”. Zwrócenie uwagi<br />

na walory tej miejscowości w aspekcie historycznym było<br />

podprowadzeniem do kolejnych punktów seminarium,<br />

które miały prowadzić do bezpośredniego poznania wartości<br />

przyrodniczych i kulturowych Ojcowskiego Parku<br />

Narodowego. Wieczorną porą w sobotę uczestnicy odwiedzili<br />

zabytkowe obiekty sakralne w Grodzisku.<br />

Natomiast niedziela, 14 października, była połączeniem<br />

wspólnej Eucharystii i modlitwy z wędrówką szlakami Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego. Jak co roku intencją tego dnia było<br />

połączenie teorii z praktyką oraz zilustrowanie prezentowanych<br />

poprzedniego dnia w referatach treści. Był to też czas,<br />

kiedy uczestnicy seminarium mieli okazję uczyć się, jak efektywnie<br />

i z pożytkiem można wykorzystywać czas wolny, korzystając<br />

z daru Stwórcy, jakim jest piękno stworzonego świata.<br />

Konferencja<br />

Oblicza chciwości<br />

a życie publiczne<br />

tekst: Agnieszka Słodyczka<br />

zdjęcie: Archiwum Katedry Etyki<br />

To już V konferencja z cyklu Etyka i życie publiczne organizowana<br />

przez Katedrę Etyki Wydziału Filozoficznego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie. Patronem<br />

wydarzenia niezmiennie była sekcja Etyki Życia Publicznego<br />

Polskiego Towarzystwa Etycznego. Tym razem badacze<br />

naukowi zajęli się chciwością. Dwudniowa konferencja<br />

(23−24 października br.) pt. Oblicza chciwości a życie publiczne<br />

odbyła się przy ul. Kanoniczej 9. Nad jej właściwym<br />

przebiegiem czuwała dr Joanna Mysona Byrska. Uroczystego<br />

otwarcia konferencji dokonał ks. dr hab. Arkadiusz<br />

Baron, prof. UPJP<strong>II</strong>, który przedstawił zdanie <strong>Jana</strong> Chryzostoma<br />

na temat chciwości, a także życzył wszystkim udanego<br />

i owocnego sympozjum oraz twórczych publikacji.<br />

Pierwszą część Chciwością sterowani rozpoczął dr hab.<br />

Jan Poleszczuk, prof. UwB prelekcją Chciwość i racjonalność<br />

zachowań społecznych. Prelegent przedstawił oblicze chciwości<br />

z punktu widzenia socjologicznego, skupiając się na powstawaniu<br />

„kultury cwaniactwa” i interakcjach definiujących<br />

zjawisko chciwości: egoizmie, samokontroli, izolacji społecznej<br />

czy pragnieniach. Jak sam podkreślał, wszystko zależy<br />

o tego, czy człowiek w swoich dążeniach przekroczy pewną<br />

miarę, a problem polega na tym, co definiuje ową miarę i jakiego<br />

jest typu. Następny prelegent, dr hab. Piotr Bartula (UJ)<br />

w referacie Cena absolutu humorystycznie przedstawił jakże<br />

poważny obraz chciwości, opowiadając historię uczonego,<br />

filozofa i wynalazcy Józefa Hoene-Wrońskiego i bogatego<br />

kupca Piotra Arsona. Arson był tak zafascynowany ideologią<br />

Wrońskiego, że zaczął sponsorować jego badania, co<br />

tamten chytrze umiał wykorzystać. W zamian za długoletnie<br />

nauki i wspieranie majątkiem filozofa, ów miał mu wyjawić<br />

tajemnicę Absolutu, czego oczywiście w końcu nie zrobił.<br />

Arson założył swojemu mistrzowi proces, który niestety<br />

haniebnie przegrał. Chciwość jednak zabrała Wrońskiemu<br />

wszystko i ostatecznie zmarł w nędzy. Dr Bartula doskonale<br />

ukazał w swoim wystąpieniu obraz gnostycyzmu, pokusę<br />

„stawania się bogami”. Chciwość ma wiele twarzy i wielu<br />

teoretyków rozpatrywało ten problem, co przedstawiła kolejna<br />

referentka – dr hab. Magdalena Żardecka-Nowak, prof.<br />

UR (Rzeszów) w referacie Chciwość jak egzemplifikacja racjonalności<br />

nierozumnej. Zarys historyczny i literacki omówiony<br />

przez prelegentkę szeroko przedstawił różne odmiany pojęcia<br />

chciwości, skupiając się przede wszystkim na dorobku<br />

J. Rawlsa, wielkiego teoretyka sprawiedliwości.<br />

Dr hab. Witold Nowak, prof. UR (Rzeszów) w wystąpieniu<br />

Chciwość – imaginarium dawne i współczesne w sposób<br />

klarowny ukazał zmianę omawianej przywary na przestrzeni<br />

dziejów. Prelegent rozpoczął od starożytnych rozważań<br />

wielkich filozofów, analizując następnie chciwość<br />

w kontekście teologii grzechu w średniowieczu, a na ko-<br />

konferencje<br />

19

konferencje<br />

20<br />

kulturowym, ale może być również niebezpieczna, gdyż<br />

„tworzy” ludzi jako produkty, sama tworzy własnych odbiorców,<br />

wpływa na nas nieustannie. Szczególnie niebezpieczne<br />

jest to dla dzieci, które są najbardziej podatną grupą<br />

pod względem psychicznego odbioru bodźców, więcej<br />

pamiętają, lepiej znają marki. Niewątpliwie ważna jest tutaj<br />

rola rodzica. Reklama ma niezwykłą siłę, powinna być<br />

zatem uczynna – propagować także wartości. Problem polega<br />

na tym, że nasze wartości są zaburzone. Ten aspekt<br />

rozwinął ks. dr hab. Zbigniew Waleszczuk (Niemcy), którego<br />

zdaniem kapitalizm jest przyczyną rozwoju chciwości.<br />

Ludzie biorą udział w wyścigu, w pogoni za tym, aby<br />

być lepszym. Mamy do czynienia z ekonomizacją społeczeństwa,<br />

w której człowiek jest „urzeczowiony” – traktowany<br />

jak przedmiot. Po tym wystąpieniu miała miejsce<br />

dyskusja, która zakończyła pierwszą część sesji.<br />

Drugi dzień konferencji rozpoczął się od projekcji filmu<br />

Chciwość w reżyserii J. C. Chandora, wyświetlonego w Kinie<br />

Pod Baranami. Następnie uczestnicy udali się ponownie<br />

na Kanoniczą 9 na dyskusję „po filmie i o filmie”, prowadzoną<br />

przez dr. Adama Workowskiego (UPJP<strong>II</strong>). Część<br />

druga wystąpień odbywała się jednocześnie w dwóch salach,<br />

zatem słuchacz miał do wyboru, na którą prelekcję<br />

się udać. W pierwszej sali początkowe wystąpienie przypadło<br />

ks. prof. Pavolowi Dancakowi (UP Preszów, Słowacja),<br />

który w referacie Skromność w kontekście wolności<br />

i odpowiedzialności poruszył kwestię konsumpcjonizmu<br />

jako owocu chciwości, ale przede wszystkim zajął się cnotą,<br />

jaką jest skromność, o której nie można nie wspomnieć,<br />

chcąc mówić o chciwości. Prelegent podkreślił, iż ową szlachetną<br />

cechę warunkują granice. Człowiek bowiem musi<br />

umieć wyznaczać sobie granice, aby nie popaść w niewolę.<br />

To właśnie ograniczenie sobie dobrobytu, aby „nie mieć<br />

więcej niż potrzeba” jest rozwiązaniem, prowadzi do wolności.<br />

Powinniśmy na nowo nauczyć się, jak być pokornym.<br />

Problematykę tę w kontekście technologicznym poruszyła<br />

dr Barbara Koc-Kozłowiec (WSEiI, Lublin), omawiając<br />

swoje badania na temat treści przekazywanych w sieci przez<br />

internautów. Prelegentka podkreśliła, iż w sieci narażeni jesteśmy<br />

na zainteresowanie oraz agresję ze strony nieprzyjaznych<br />

nam osób. Dlatego także zdaniem badanych absolutnie<br />

nie powinniśmy podawać w internecie swoich osobistych<br />

danych, a także informacji o bliskich. Prelegentka<br />

podkreśla, że to właśnie przede wszystkim w sieci musimy<br />

być ostrożni, gdyż dostęp do informacji nigdy przedtem nie<br />

był tak łatwy jak w dobie internetu. Kolejne wystąpienie<br />

– mgr Agnieszki Wloki (UŚ, Katowice) Chciwość – konieczność<br />

czy wybór? miało na celu przypomnienie dawnych,<br />

zapomnianych wartości, w których miejsce pojawiają się<br />

pseudowartości. Przyczyna jest jedna – chciwość. Autorka<br />

porusza zagadnienie mechanizmu „błędnego koła”, w jaki<br />

popada ludzkość poprzez sztucznie generowane potrzeby.<br />

Ważnym aspektem jest tutaj skupienie się na freudowskiej<br />

zasadzie rzeczywistości oraz konsekwencjach wywołanych<br />

przez chciwość w życiu każdej jednostki. Kolejny prelegent<br />

natomiast przedstawił słuchaczom niezwykle ciekawy<br />

punkt do dyskusji. Dr Adam Workowski (UPJP<strong>II</strong>) w swodr<br />

hab. Piotr Bartula, UJ; dr Sławomir Drelich, UMK Toruń; dr hab. Magdalena<br />

Żardecka-Nowak, prof. UR (Rzeszów); dr hab. Jan Poleszczuk, prof. UwB (Białystok)<br />

niec ukazał rolę chciwości w czasach nowożytnych – poprzez<br />

dowartościowanie tego zjawiska – gdyż jest swoistym<br />

motorem działań, który pobudza rozwój technologiczny<br />

i ideowy w świecie konsumpcyjnym. Dr Robert Piechowicz<br />

(UPJP<strong>II</strong>) w interesujący sposób rozwinął tę koncepcję w referacie<br />

Powinność chcenia, czyli jak perswazja pobudza nasze<br />

potrzeby, pokazując w nietuzinkowy sposób (na przykładzie<br />

reklam), jak konsumpcja generuje chciwość. Slogany<br />

reklamowe atakują nas wszędzie i to one wyzwalają w nas<br />

potrzebę posiadania danego produktu. Tego typu komunikaty<br />

tworzą specyficzny „świat chcenia”. Ważna przy tym<br />

jest reakcja odbiorcy, od której żywotność reklamy zależy.<br />

Takie slogany jak np.: „dołącz do nas”, „dołącz do najlepszych”,<br />

„zmieniamy jutro… dziś” czy wizja, że mogą do nas<br />

mówić „panie kierowniku” – niewątpliwie kuszą. Odnosi<br />

się to z kolei do chciwej natury człowieka. Prelegent obnażył<br />

ten świat ułudy, który sami tworzymy, gdyż każdy z nas<br />

pragnie dążyć do ideału – chcemy dobrze wyglądać, czuć<br />

się potrzebni i ważni. Kolejny mówca, dr Mariusz Makowski<br />

(UEK) ukazał słuchaczom niekonwencjonalny sposób<br />

odbierania chciwości, mianowicie z punktu widzenia psychologii.<br />

Powołując się na koncepcję psychoanalityczki Melanie<br />

Klein, odwołał się do wczesnego okresu życia człowieka<br />

− karmienia go piersią przez matkę. Dziecko „pożąda”<br />

piersi, jest chciwe, a gdy jej nie dostaje, wpada we frustrację.<br />

Można zatem poniekąd stwierdzić, że chciwość wysysamy<br />

wraz z mlekiem matki. W naszych życiowych działaniach<br />

dążymy po prostu do redukcji owej frustracji poprzez np.:<br />

materializm, pracoholizm, narcyzm, infoholizm czy dążenie<br />

do nadkontroli własnego ciała. Ponadto prelegent swoje<br />

rozważania odnosił do psychospołecznej teorii rozwoju<br />

Erika Eriksona, teorii potrzeb Abrahama Maslowa czy innych<br />

teoretyków psychoanalitycznych.<br />

Dr Piotr Michalik (UPJP<strong>II</strong>) przedstawił jeden z aspektów<br />

swoich badań nad opodatkowaniem związków wyznaniowych<br />

w USA w referacie: Między fiskusem, chciwością<br />

i hojnością – darowizny na cele charytatywne w federalnym<br />

systemie podatkowym USA. Zdaniem autora<br />

chciwość ukazuje się również podczas odliczenia podatkowego<br />

darowizny na cele charytatywne. Odnosi to do<br />

problematyki amerykańskiego prawa podatkowego, gdzie<br />

związki wyznaniowe klasyfikowane są jako organizacje<br />

pożytku publicznego. Kolejna prelegentka przeniosła słuchaczy<br />

ponownie w świat reklamy. Dr Maria Klobusicka<br />

(UKF Nitra, Słowacja) w prelekcji Człowiek w niewoli reklamy<br />

przedstawiła ciekawy punkt rozpatrywania chciwości.<br />

To reklama szuka nas, jest naszym stałym elementem

im referacie Moralisty walka z chciwością skupił się na pozytywnych<br />

aspektach chciwości, podając w wątpliwość, czy<br />

owa przywara wywołuje tylko negatywne skutki. Przecież,<br />

jak było wspomniane, zachęca do działania. Ponadto – co<br />

jest w złego w posiadaniu dóbr? Moralista powie, że istotą<br />

życia jest „być”, a nie „mieć”, ale dlaczego potępia się własność<br />

prywatną? Może być ona dobra, jeśli będziemy się nią<br />

dzielić, korzystać z niej, a nie tylko ją gromadzić. Prelegent<br />

wysnuł istotną kwestię do rozważania. Kalwin zalecał zarabianie<br />

i pomnażanie majątku na chwałę Bożą, ponieważ<br />

likwidacja dóbr wcale nie zlikwiduje przyczyny złych skutków.<br />

Pieniądze, które napędzają gospodarkę, mogą być dobre,<br />

o ile nie niszczą relacji międzyludzkich.<br />

W drugiej sali rozważano w tym czasie kwestię finansową<br />

chciwości, między innymi w prelekcjach: dr Agnieszki<br />

Łukasiewicz-Kamińskiej z UKSW (Chciwość na rynkach<br />

usług finansowych jedną z przyczyn kryzysu finansowego),<br />

mgr Małgorzaty Korbaś (Ekonomiczne uwarunkowania<br />

chciwości) czy mgr. Michała Miklasa, który w referacie<br />

Chciwość jako wartość – „mito-ontologia” wolnego rynku<br />

w ekonomii i polityce poruszył problem źródeł współczesnych<br />

kryzysów, ale także legitymizacji chciwości i konsekwencji,<br />

do jakich ona prowadzi nie tylko w sferze ekonomii.<br />

Kolejna część wystąpień dotyczyła mediów, problematykę<br />

tą poruszył w swoim wystąpieniu ks. dr hab. Michał<br />

Drożdż, prof. UPJP<strong>II</strong> (Chciwość w kontekście komercyjności<br />

jako zagrożenie dla misyjności mediów) oraz dr Sławomir<br />

Drelich (UMK, Toruń) w prelekcji Media żarłoczne i krwiopijcze,<br />

czyli o sensacyjności przekazów medialnych, w której<br />

przedstawił dążenia mediów do zdobywania mas ludzkich.<br />

Aby to osiągnąć, bazują na sensacyjności, gdyż to ona najbardziej<br />

przyciąga widzów. Prelegent omówił funkcje mediów<br />

i ich hierarchii, która z czasem uległa zmianie. Początkowo<br />

najważniejsza była funkcja informacyjna, która<br />

jednak zeszła na drugi plan na rzecz funkcji rozrywkowej.<br />

Ponadto media w swej chciwości pragną spełniać rolę wychowawczą<br />

i osiągają na tym polu sukcesy − to one kształtują<br />

społeczeństwo, kontrolują poglądy, manipulują i wywołują<br />

pewne zachowania, bo w końcu wiemy tyle o świecie,<br />

ile zobaczymy za pomocą mediów. Nieco odmienny punkt<br />

widzenia przedstawił mgr Paweł Wieczorek (SWPS, Warszawa)<br />

w prelekcji Chciwość mediów czy odbiorców? Dla kogo<br />

ścigają się dziennikarze, którą przygotował razem z mgr<br />

Marceliną Szumer. Autorzy referatu, którzy sami pracują<br />

w mediach jako redaktorzy i dziennikarze, poruszyli kwestię<br />

walki mediów o widza polegającą na proponowaniu im<br />

banalnych i brukowych tematów, przy jednoczesnym konkurowaniu<br />

z innymi mediami.<br />

W ostatniej części konferencji uczestnicy pochylili się<br />

nad konsumpcyjnym aspektem chciwości. Mgr Wojciech<br />

Zieliński (UPJP<strong>II</strong>) w prelekcji O tym, jak Platon, Marks<br />

i Baudrillard spotkali się w galerii handlowej ukazał wymiar<br />

filozoficzny tego zjawiska, mgr Katarzyna Cikała (UPJP<strong>II</strong>)<br />

skupiła się na potrzebach konsumenta, a mgr Zofia Węgrzyn<br />

(UR) w wystąpieniu Konsumowanie w społeczeństwie<br />

płynnej nowoczesności jako nowe oblicze chciwości<br />

szeroko przedstawiła rozważania Zygmunta Baumana dotyczące<br />

konsumpcji. Dr Joanna Mysona Byrska w prelekcji<br />

Chciwość jako motor konsumpcji omówiła istotę tego zjawiska,<br />

w którym góruje stale nienasycony konsument, dzięki<br />

czemu konsumpcja stale rośnie, a świat się rozwija.<br />

Konferencję zakończono dyskusją, a także pewnymi<br />

wnioskami i podsumowaniem. Dr Joanna Mysona Byrska<br />

podziękowała wszystkim za przybycie i tak owocne<br />

prelekcje, dzięki którym mogliśmy poznać różne oblicza<br />

chciwości, zgodnie z intencjami organizatorów.<br />

Pozostali prelegenci: dr Irena Trzcieniecka-Schneider<br />

(UR, Kraków), Czy chciwość jest mierzalna?; dr Anna Marek-Bieniasz<br />

(AJD, Częstochowa), Etyka środowiskowa a problem<br />

konsumpcjonizmu w dobie kryzysu ekologicznego; mgr<br />

Anna Markiewicz (UPJP<strong>II</strong>), Chciwość niejedno ma imię; mgr<br />

Sylwia Zydek (UW Wrocław), O niestarzejącym się obliczu<br />

chciwości. Próba analizy kaznodziejstwa A. Węgrzynowicza<br />

(1658-1721); mgr Bogumił Strączek (Ignatianum, Kraków),<br />

Chciwość jako forma pragnienia mimetycznego w ujęciu René<br />

Girarda; mgr Anna Piotrowska-Kiełb (UW Wrocław),<br />

Łakomstwo jest to jako wór dziurawy, który nigdy napełniony<br />

być nie może. Obrazowanie pojęcia chciwości w świetle osiemnastowiecznych<br />

wybranych kazań z jezuickiej drukarni w Kaliszu;<br />

mgr Grażyna Bilik (UPJP<strong>II</strong>), Nienasyceni adrenaliną.<br />

Aspekt etyczny sportów ekstremalnych.<br />

Zachęcamy do śledzenia informacji o cyklu konferencji<br />

Etyka a życie publiczne na profilu: www.facebook.<br />

com/Ethicsandthepubliclife<br />

Wokół wyzwań<br />

współczesnej pracy socjalnej<br />

tekst: Małgorzata Duda<br />

Dokonujące się przeobrażenia społeczno-ekonomiczne<br />

i gospodarcze, które przynoszą wyraźnie i niepodważalnie<br />

pozytywne efekty w wielu dziedzinach życia, stały się również<br />

źródłem niekorzystnych zjawisk społecznych, osłabiających<br />

poczucie bezpieczeństwa socjalnego i generujących<br />

na niespotykaną skalę takie zjawiska jak bezrobocie, bezdomność,<br />

ubóstwo, alkoholizm, narkomania. W procesie<br />

polskiej transformacji wiele grup społecznych, w tym polska<br />

rodzina, znalazło się w sytuacji marginalnej, wzrasta<br />

systematycznie liczba osób, które tracą zdolność do samodzielnego<br />

zaspokajania swoich potrzeb na poziomie minimum<br />

egzystencjalnego i wymagają pomocy socjalnej.<br />

Starzenie się społeczeństwa, postępująca pauperyzacja<br />

i ograniczenie funkcji opiekuńczej państwa sprawiły,<br />

że coraz więcej osób korzysta ze wsparcia specjalistów<br />

zatrudnionych w różnych instytucjach lub organizacjach<br />

przy rozwiązywaniu życiowych problemów. Wzrasta więc<br />

społeczne zapotrzebowanie na profesjonalistów wyposażonych<br />

w określoną wiedzę i umiejętności, którzy mogą<br />

wspomagać jednostki, rodziny, grupy, środowiska lokalne<br />

w usuwaniu przeszkód uniemożliwiających aktywne<br />

uczestniczenie w życiu społecznym.<br />

konferencje<br />

21

konferencje<br />

22<br />

Aby sprostać narastającemu zapotrzebowaniu na pomoc<br />

społeczną i pracę socjalną, w ostatnich latach zapoczątkowano<br />

proces przeobrażania polityki społecznej.<br />

Wprowadza się zmiany prawno-organizacyjne systemu<br />

pomocy społecznej i intensyfikuje prace nad nowym modelem<br />

roli zawodowej pracowników socjalnych, tj. osób,<br />

które tradycyjne już zajmują się zorganizowanym i celowym<br />

działaniem prospołecznym. W poszukiwaniach tych<br />

akcentuje się wyraźną potrzebę profesjonalizacji, widząc<br />

w niej podstawę procesu przekształcania nie tylko tej grupy<br />

zawodowej, ale całego systemu społecznego kraju.<br />

6 listopada 2012 roku Teatr Bagatela w Krakowie otworzył<br />

swoje drzwi dla pracowników socjalnych, studentów<br />

i gości seminarium naukowego zorganizowanego przez<br />

Katedrę Pracy Socjalnej i Profilaktyki Społecznej <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie oraz Regionalny<br />

Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie. Pretekstem<br />

do spotkania, wymiany myśli i dyskusji było zbliżające<br />

się Święto Pracownika Socjalnego, w ramach którego<br />

zostały wręczone nagrody i wyróżnienia pracownikom socjalnym,<br />

laureatom drugiej już edycji konkursu na najlepszego<br />

Pracownika Socjalnego Małopolski 2012 roku.<br />

W wymianie myśli na temat wyzwań współczesnej pracy<br />

socjalnej w Polsce uczestniczyli: prof. dr hab. Krzysztof<br />

Frysztacki z Instytutu Socjologii UJ, mgr Krystyna Wyrwicka<br />

− dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej<br />

MPiPS, dr Marta Łuczyńska z Zakładu Teorii i Metod<br />

Pracy Socjalnej UW oraz dr Katarzyna Ponikowska-<br />

-Cichoń z Instytutu Socjologii UŚ.<br />

Zawód pracownika socjalnego na przestrzeni kilkudziesięciu<br />

lat bardzo ewoluował: od opiekuna społecznego,<br />

który został powołany w gminach na mocy Rozporządzenia<br />

Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928<br />

roku, aż do pracownika socjalnego. Oficjalnie wprowadzenie<br />

zawodu pracownika socjalnego do nomenklatury<br />

zawodów nastąpiło w Polsce dopiero w 1966 roku zarządzeniem<br />

Ministra Oświaty. Natomiast Ministerstwo Pracy<br />

i Polityki Społecznej rozporządzeniem z dnia 20 kwietnia<br />

1995 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności<br />

dla potrzeb rynku pracy, w części „Zawody i specjalności”<br />

wpisało w grupie zawodów 34 – pracownicy pozostałych<br />

specjalności, symbol 346 – czyli zawód pracownik socjalny,<br />

co ostatecznie umiejscowiło ten rodzaj działalności zawodowej<br />

w odpowiednim miejscu.<br />

W tym duchu uczestnicy seminarium zwrócili szczególną<br />

uwagę na kształcenie do profesji społecznych,<br />

w których chodzi o uzyskanie efektu finalnego, jakim jest<br />

posiadanie przez absolwentów instytucji kształcących wysokiego<br />

poziomu kompetencji zawodowych, nie tyle mających<br />

wymiar formalny w postaci dyplomu ukończenia<br />

szkoły, ile przede wszystkim tych, których istotę stanowi<br />

system wiedzy, umiejętności i predyspozycji osobowych.<br />

Opanowanie kompetencji właściwych profesjom społecznym<br />

jest zasadniczym celem procesu edukacji i jednocześnie<br />

efektem jego przebiegu. Wskazano na konieczność<br />

współpracy pomiędzy ośrodkami akademickimi a dysponentami<br />

polityki społecznej państwa, na szczeblu Ministerstwa<br />

Pracy i Polityki Społecznej, jak również Regionalnych<br />

Ośrodków Polityki Społecznej.<br />

W obliczu pojawiających się nowych kwestii społecznych<br />

jednym z poważniejszych dylematów jest ten dotyczący<br />

problemu: kim ma być pracownik socjalny XXI wieku – czy<br />

ma to być pracownik administracyjny czy terenowy? Czy<br />

ma to być social worker czy community worker? Odpowiedzi<br />

na te pytania są o tyle istotne, że w dużym stopniu zależy od<br />

nich zarówno sposób organizacji systemu pomocy społecznej,<br />

jak i sposób edukowania służb społecznych.<br />

Jeśli przyjmiemy, że pracownik socjalny sprowadza<br />

swoją aktywność do problemów jednostki, rodziny i/lub<br />

gospodarstwa domowego, to powinniśmy powołać w ramach<br />

innych służb publicznych takie nowe zawody jak animator<br />

społeczności lokalnej czy edukator środowiskowy.<br />

Jeśli natomiast pracownik socjalny ma być także organizatorem<br />

społeczności lokalnej, to redefinicji wymaga przypisanie<br />

zadań poszczególnych podmiotom pomocy społecznej<br />

i jej służbom. Tak czy inaczej, pracowników socjalnych<br />

trzeba jednak wyprowadzić zza biurek, gdyż w tej chwili<br />

nie mają oni bardzo często czasu na realizację pracy socjalnej<br />

czy środowiskowej. To z kolei wiąże się z koniecznością<br />

ograniczania biurokracji albo z koniecznością wprowadzenia<br />

do OPS i PCPR pracowników administracyjnych, którzy<br />

przejmą od pracowników socjalnych zadania związane<br />

ze sprawozdawczością i monitoringiem.<br />

Zawód pracownika socjalnego niesie z sobą ogromny<br />

potencjał emocjonalny, stąd przedstawiono stan prac nad<br />

wprowadzeniem w obszar pracy socjalnej profesjonalnych<br />

superwizorów, których zadaniem ma być m.in. ograniczenie<br />

rozmiarów wypalenia zawodowego. Uczestnicy seminarium<br />

mogli zapoznać się z interesującym wystąpieniem<br />

na temat klastrów społecznych − współczesnych wariantów<br />

znanej i stosowanej metody pracy środowiskowej.<br />

W toku dyskusji zgromadzeni podkreślili konieczność<br />

podejmowania dalszych działań na rzecz popularyzacji<br />

profesjonalnej pracy socjalnej, wskazywanie na jego misję<br />

wzmacniania człowieczeństwa i poszanowania dla ludzkiej<br />

godności.<br />

S. dr Anna Emmanuela Klich OSU<br />

ekspertem na Synodzie Biskupów<br />

Miło nam poinformować, iż s. dr Anna Emmanuela<br />

Klich OSU − adiunkt w Katedrze Teologii<br />

i Informatyki Biblijnej UPJP<strong>II</strong> oraz dyrektor<br />

Międzyzakonnego Wyższego Instytutu Katechetycznego<br />

w Krakowie została mianowana<br />

przez Ojca Świętego Benedykta XVI ekspertem<br />

na X<strong>II</strong>I Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów<br />

na temat Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary<br />

chrześcijańskiej. Synod odbył się w Rzymie<br />

w dniach 7−28 października 2012 roku. Wywiad<br />

na temat uczestnictwa siostry w synodzie ukaże<br />

się w kolejnym numerze.<br />

Siostrze Annie serdecznie gratulujemy!

Konferencja<br />

Indywidualizacja procesu<br />

nauczania języków obcych<br />

– badania naukowe i praktyka<br />

tekst: Monika Małecka<br />

zdjęcie: Bożena Tuszewska<br />

Dynamicznie zmieniający się świat stawia przed młodymi<br />

ludźmi nowe wyzwania: korzystanie z technologii informacyjnej,<br />

umiejętność komunikacji w różnorodnym<br />

środowisku, zrozumienie podobieństw i różnic kulturowych.<br />

W tym kontekście nauczanie języków obcych<br />

to już nie tylko zapoznawanie z nowym systemem językowym,<br />

ale przede wszystkim zaznajomienie słuchacza<br />

z różnymi strategiami uczenia się, rozwijanie jego autonomii<br />

oraz budowanie kompetencji interkulturowych.<br />

(z informatora konferencyjnego)<br />

Piątkowy poranek 26 października br. przywitał nas rześką,<br />

słoneczną aurą. Do budynku głównego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie przy ul. Franciszkańskiej<br />

1 przybyli pracownicy naukowi, doktoranci, lektorzy<br />

z różnych uczelni krakowskich oraz z innych stron<br />

Polski, a nawet z tak bliskiego naszemu sercu Lwowa. To<br />

uczestnicy konferencji pod hasłem Indywidualizacja procesu<br />

nauczania języków obcych − badania naukowe i praktyka,<br />

pierwszej w murach naszej szacownej Almae Matris<br />

konferencji z dziedziny dydaktyki języków obcych, zorganizowanej<br />

z inicjatywy Międzywydziałowego Studium<br />

Języków Obcych przy współudziale Biura Współpracy<br />

z Zagranicą oraz Biura ds. Osób Niepełnosprawnych.<br />

Szczególne słowa uznania należą się naszym koleżankom:<br />

Joannie Małosze i Agnieszce Kościńskiej, które były pomysłodawczyniami<br />

i siłą napędową tegoż zjazdu.<br />

Obrady czas zacząć…<br />

Po otwarciu i ciepłym powitaniu wszystkich zgromadzonych<br />

przez mgr Marię Banach − kierownika MSJO oraz<br />

wygłoszeniu słowa wstępnego przez ks. prorektora Arkadiusza<br />

Barona, który trafnie podkreślił wagę, jaką w dzisiejszych<br />

czasach zyskuje konieczność zindywidualizowanego<br />

podejścia do procesu nauczania w każdej dyscyplinie<br />

wiedzy, gdyż quidquid recipitur ad modum recipientis recipitur<br />

(cokolwiek się przyjmuje, przyjmuje się na sposób<br />

przyjmującego), obrady zostały zainaugurowane dwoma<br />

wykładami plenarnymi.<br />

W pierwszym z nich prof. Katarzyna Karpińska-Szaj<br />

z <strong>Uniwersytet</strong>u im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,<br />

gość honorowy konferencji, przedstawiła rehabilitacyjne<br />

aspekty nauczania języków obcych, zwłaszcza w stosunku<br />

do osób z zaburzeniami mowy i słuchu. W jej innowacyjnym<br />

ujęciu nauka języka obcego od podstaw pozwala<br />

na swoisty „powrót” do wczesnych etapów przyswajania<br />

kategorii językowych i tym samym do uporządkowania<br />

pojęć w ramach poszczególnych podsystemów, również<br />

w odniesieniu do języka ojczystego.<br />

Zgoła odrębny temat poruszył ks. dr hab. Michał<br />

Drożdż, prof. UPJP<strong>II</strong> − dyrektor Instytutu Dziennikarstwa<br />

i Komunikacji Społecznej, który w swym wystąpieniu zatytułowanym<br />

Komunikacja i informacja naukowa w społeczeństwie<br />

budowanym na wiedzy i informacji wprowadził<br />

nas w świat nowych technologii, przybliżając problem<br />

wykorzystania zasobów internetowych w promocji badań<br />

naukowych oraz kwestię otwartego dostępu do treści i narzędzi<br />

wirtualnych, również w kontekście oprotestowanego<br />

porozumienia ACTA.<br />

Po wysłuchaniu wykładów plenarnych uczestnicy mieli<br />

możliwość śledzenia interesujących referatów (a było ich<br />

prawie 20) zgrupowanych w kilku sekcjach tematycznych.<br />

Poszczególne odczyty traktowały m.in. o miejscu technologii<br />

informacyjnych i komunikacyjnych w nauczaniu języków<br />

obcych, autonomii ucznia i nauczyciela w procesie<br />

dydaktycznym, rozwoju sprawności językowo-komunikacyjnych<br />

w kontekście uczestnictwa w programie LLP<br />

Erasmus, indywidualizacji treści, metod i środków stosowanych<br />

w nauczaniu językowym oraz dydaktyce języka<br />

w przypadku osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych.<br />

Nie sposób w tym miejscu wymienić szczegółowo<br />

prelegentów i poruszonych przez nich zagadnień, dlatego<br />

serdecznie zachęcam wszystkich zainteresowanych do lektury<br />

tomu pokonferencyjnego.<br />

W tanecznym rytmie esperanto<br />

Obradom towarzyszyła wystawa Ludwik Zamenhof − twórca<br />

esperanta, w 125. rocznicę powstania języka międzynarodowego<br />

oraz prezentacja oferty wydawniczej Wydawnictwa<br />

WSiP.<br />

Organizatorzy zadbali również o nasze doznania estetyczne,<br />

zapraszając wszystkich uczestników na występ<br />

grupy scenicznej Szkoły Tańca Jane Austen. W tanecznym<br />

rytmie francuskiej Gaillardy, włoskiego Leoncello, angielskiego<br />

Rufty Tufty czy szkockiego Cranberry Tart zostaliśmy<br />

porwani w fascynującą podróż historyczną po różnych<br />

kręgach językowo-kulturowych Europy.<br />

Wystąpienia okazały się udane, a obrady owocne<br />

i rokujące na przyszłość. Nie pozostaje więc nic innego,<br />

jak oczekiwać na kolejną konferencję.<br />

konferencje<br />

23

konferencje<br />

Wizyta delegacji<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

w Instytucie Teologicznym im. św. abp. Józefa Bilczewskiego we Lwowie<br />

tekst: ks. Józef Wołczański<br />

zdjęcia: Światosław Słobodian<br />

24<br />

W trakcie sympozjum – ks. dr Jacek Uliasz, ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong>,<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong>, ks. dr hab. Jacenty Mastej<br />

Przez wiele dziesięcioleci istniały ścisłe więzi pomiędzy krakowskim<br />

i lwowskim uniwersyteckim środowiskiem naukowo-teologicznym.<br />

Ograniczając się jedynie do XX stulecia,<br />

warto przywołać osobę krakowskiego duchownego ks. prof.<br />

dr. hab. Józefa Bilczewskiego (1860−1923), absolwenta Wydziału<br />

Teologicznego UJ, pełniącego w latach 1891−1900<br />

funkcję kierownika Katedry Teologii Dogmatycznej na Wydziale<br />

Teologicznym <strong>Uniwersytet</strong>u Lwowskiego oraz rektora<br />

Almae Matris w roku akademickim 1900/1901, a wreszcie<br />

metropolity lwowskiego w latach 1900−1923. Z kolei<br />

ks. prof. dr hab. Maciej Sieniatycki (1869−1949) przeniósł<br />

się w roku 1909 z <strong>Uniwersytet</strong>u Lwowskiego do Krakowa,<br />

obejmując w Uniwersytecie Jagiellońskim Katedrę Teologii<br />

Dogmatycznej. Podobnie jeden z najwybitniejszych w dobie<br />

najnowszej historyków Kościoła w Polsce ks. prof. dr<br />

hab. Jan Fijałek (1864−1936) pracował początkowo w Uniwersytecie<br />

Lwowskim (1896−1912), a następnie od roku<br />

1912 w Krakowskiej Wszechnicy.<br />

W dobie powojennej, naznaczonej dramatem ekspatriacji<br />

Polaków oraz całych polskich instytucji ze<br />

Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich na Zachód,<br />

fakultet teologiczny UJ wzmocniło kilku wybitnych<br />

uczonych, a zarazem pedagogów z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Jana</strong> Kazimierza we Lwowie. Jednym z nich był wybitny<br />

biblista i orientalista, ks. prof. dr hab. Aleksy Klawek<br />

(1890−1969), kierownik Katedry Starego Testamentu<br />

w UJK (1923−1939), a następnie na Wydziale Teologicznym<br />

(1945−1954) i Wydziale Filologicznym UJ od<br />

roku 1954. Podobny los przypadł w udziale ks. prof. dr.<br />

hab. Piotrowi Stachowi (1886−1961), którego zatrudniono<br />

w charakterze kierownika Katedry Nowego Testamentu<br />

w UJK (1919−1939), a następnie w Uniwersytecie<br />

Jagiellońskim po <strong>II</strong> wojnie światowej (1950−1953).<br />

Swoistą kontynuację tej krakowsko-lwowskiej tradycji<br />

przyniosły lata po rozpadzie Związku Sowieckiego.<br />

Z chwilą reaktywowania struktur Kościoła rzymskokatolickiego<br />

na Ukrainie 16 stycznia 1991 roku doszło do<br />

odbudowy podstawowych instytucji kościelnych w całej<br />

metropolii lwowskiej, w tym w jej stolicy – Lwowie. Z dużym<br />

opóźnieniem, bo dopiero w roku 1996, erygowano<br />

Seminarium Duchowne z siedzibą w zakupionym kompleksie<br />

budynków sowieckiego sanatorium „Elektron”<br />

w Brzuchowicach koło Lwowa (diecezja kamieniecko-<br />

-podolska dysponowała własnym seminarium duchownym<br />

już w październiku 1991 roku). Pierwsza inauguracja<br />

działalności instytucji miała miejsce 16 października<br />

1997 roku. Obsadę personalną wychowawców stanowili<br />

duchowni urodzeni i pracujący w granicach dotychczasowego<br />

ZSRR, jak również zaproszeni do współpracy kapłani<br />

z Polski. Podobnie rzecz się miała z kadrą dydaktyczno-naukową;<br />

niemal wszystkie dyscypliny wykładali<br />

wychowawcy, a jedynie wykłady z historii Kościoła powierzono<br />

w latach 1996−2000 ks. dr. Józefowi Wołczańskiemu<br />

z <strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej w Krakowie.<br />

Z biegiem lat okresowo pomocą służyli także inni krakowscy<br />

pracownicy naukowi, m.in. ówczesny rektor PAT<br />

ks. prof. dr hab. Jan Dyduch, ks. dr hab. Piotr Majer, ks.<br />

prof. dr hab. Tomasz Jelonek, ks. prof. dr hab. Andrzej<br />

Zwoliński. Aktualnie w roku akademickim 2012/13 zajęcia<br />

prowadzą dwaj dojeżdżający wykładowcy z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie: ks. dr<br />

hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong> oraz ks. prof. dr hab.<br />

Andrzej Zwoliński, natomiast ks. prof. dr hab. Jelonek<br />

w Krakowie finalizuje jako promotor kilka prac magisterskich<br />

lwowskich alumnów.<br />

Dobrą okazję do odnowienia, a zarazem wzmocnienia<br />

krakowsko-lwowskich relacji na gruncie naukowym<br />

stworzyła inauguracja roku akademickiego 2012/2013,<br />

która odbyła się 20 października w Seminarium Duchownym<br />

oraz Instytucie Teologicznym im. św. abp.<br />

Józefa Bilczewskiego we Lwowie. Instytucja ta została<br />

erygowana 25 stycznia 2009 roku przez metropolitę<br />

lwowskiego obrządku łacińskiego abp. dr. Mieczysława<br />

Mokrzyckiego z myślą o kształceniu alumnów oraz katolickiej<br />

inteligencji świeckiej. Formalnie studenci podzieleni<br />

są na dwa kursy: dla kleryków (6-letnie studia) i dla<br />

studentów świeckich i sióstr zakonnych (5-letnie studia).<br />

W grudniu bieżącego roku Instytut zostanie afiliowany<br />

do Katolickiego <strong>Uniwersytet</strong>u Lubelskiego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Lublinie. Natomiast alumni na ostatnim etapie<br />

studiów otrzymują indeksy studentów Wydziału Teologicznego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie,<br />

uzyskując tam dyplomy magisterskie. W roku<br />

akademickim 2011/2012 w Instytucie studiowało<br />

36 alumnów i 35 innych studentów, w roku akademickim

2012/2013 − 32 kleryków i 44 świeckich.<br />

Do dyspozycji Instytutu pozostaje<br />

nowoczesny gmach naukowo-<br />

-dydaktyczny z dobrze wyposażoną<br />

biblioteką, usytuowany w kompleksie<br />

budynków Seminarium Duchownego<br />

archidiecezji lwowskiej we Lwowie-Brzuchowicach.<br />

W uroczystościach inauguracyjnych<br />

uczestniczyli – obok innych<br />

gości – delegaci <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie:<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof.<br />

UPJP<strong>II</strong> – rektor, ks. dr hab. Piotr<br />

Majer (Instytut Prawa Kanonicznego<br />

na Wydziale Teologicznym), ks.<br />

dr Piotr Steczkowski (Instytut Prawa<br />

Kanonicznego na Wydziale Teologicznym),<br />

ks. dr hab. Józef Wołczański,<br />

prof. UPJP<strong>II</strong> (Wydział Historii<br />

i Dziedzictwa Kulturowego). Mszy<br />

św. przewodniczył bp dr Krzysztof<br />

Nitkiewicz (Sandomierz) w koncelebrze<br />

z abp. dr. Mieczysławem Mokrzyckim<br />

(Lwów), bp. dr. Leonem<br />

Małym (Lwów) oraz kilkudziesięcioma<br />

kapłanami z Polski i Ukrainy.<br />

W uroczystości brali także udział<br />

przedstawiciele Konsulatu Generalnego<br />

Rzeczpospolitej Polskiej we<br />

Lwowie, reprezentant Wydziału Teologii<br />

Katolickiego <strong>Uniwersytet</strong>u Lubelskiego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, a zarazem<br />

rektor Seminarium Duchownego<br />

w Rzeszowie ks. dr hab. Jacenty Mastej,<br />

dziennikarze z kręgu Kościoła<br />

rzymskokatolickiego we Lwowie,<br />

siostry i bracia zakonni, alumni, jak<br />

również studenci świeccy. Zaproszenie<br />

zignorowali jednak zwierzchnicy<br />

Cerkwi Greckokatolickiej Archieparchii<br />

Lwowskiej oraz biskupi innych<br />

wschodnich konfesji, rektorzy<br />

i wykładowcy ukraińskich seminariów<br />

duchownych we Lwowie. Rektor<br />

naszej uczelni ks. dr hab. Władysław<br />

Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong> wygłosił<br />

wykład inauguracyjny w języku polskim<br />

na temat: O potrzebie teologii<br />

i jej współczesnych wyzwaniach, który<br />

został z wielkim uznaniem przyjęty<br />

przez słuchaczy. Sprawozdanie<br />

z ubiegłego roku akademickiego złożył<br />

dyrektor Instytutu Teologicznego<br />

ks. dr Jacek Uliasz (diecezja sandomierska).<br />

Zarówno prelegent, jak<br />

i rektor lwowskiego Seminarium<br />

Podczas inauguracji - ks. dr Jacek Uliasz, ks. dr hab. Piotr Majer, ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong>,<br />

ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong>, ks. dr Oleg Salaman<br />

Duchownego ks. mgr lic. Oleg Salamon,<br />

a także krakowska delegacja<br />

wystąpili w togach uniwersyteckich,<br />

co przydało całej uroczystości rangi<br />

należnej tego typu wydarzeniom.<br />

Całości dopełnił obrzęd immatrykulacji<br />

nowych studentów, akt wręczenia<br />

nagród za osiągnięcia naukowo-<br />

-organizacyjne oraz przemówienia<br />

gospodarzy i niektórych gości.<br />

W przeddzień inauguracji, 19<br />

października, Instytut Teologiczny<br />

zorganizował konferencję naukową<br />

zainspirowaną rocznicą zwołania Soboru<br />

Watykańskiego <strong>II</strong>, jak również<br />

proklamacją Roku Wiary w Kościele<br />

katolickim. Animatorem spotkania<br />

był dyrektor Instytutu ks. dr Jacek<br />

Uliasz, który wygłosił wprowadzenie<br />

zatytułowane: Benedykt XVI<br />

dla utwierdzenia braci we wierze.<br />

Uczestnikom zaprezentowano 7 referatów<br />

z dziedziny teologii, historii<br />

oraz prawa kanonicznego. I tak<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof.<br />

UPJP<strong>II</strong> wygłosił odczyt O potrzebie<br />

wiary w świecie ponowoczesnym.<br />

Rektor rzeszowskiego Seminarium<br />

Duchownego ks. dr hab. Jacenty Mastej<br />

przedstawił referat Eklezjotwórczy<br />

wymiar wiary. Ks. dr hab. Józef<br />

Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong> zapoznał<br />

słuchaczy z tematem Świadkowie<br />

wiary Kościoła rzymskokatolickiego<br />

na Ukrainie Sowieckiej 1945−1991,<br />

ilustrując wystąpienie licznymi fotografiami<br />

z epoki. Dyrektor Wyższego<br />

Instytutu Nauk Religijnych<br />

św. Tomasza z Akwinu w Kijowie<br />

o. mgr lic. Wojciech Surówka OP<br />

omówił zagadnienie Rola wspólnoty<br />

w przekazie wiary. Z kolei trzej<br />

prawnicy z ośrodków krakowskiego,<br />

lwowskiego i rzeszowskiego podjęli<br />

w swych wystąpieniach aspekty kanoniczno-teologiczne.<br />

Tak więc ks.<br />

dr hab. Piotr Majer (UPJP<strong>II</strong>) zajął<br />

się kwestią: Przepisy prawa kanonicznego<br />

o przechowywaniu Najświętszej<br />

Eucharystii – konsekwencją wiary<br />

w obecność Pana. Przedstawiciel<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Rzeszowskiego i UPJ-<br />

P<strong>II</strong> ks. dr Piotr Steczkowski przedstawił<br />

referat Skutki kanoniczne formuły<br />

„Wyznania wiary” z 1989 r. Ostatni<br />

z prelegentów – związany z ośrodkiem<br />

lwowskim ks. dr Leon Mały<br />

przedłożył wystąpienie na temat: Kościół<br />

jako Sakrament – punktem wyjścia<br />

dla wiary i prawa kościelnego.<br />

Wszystkie referaty z wyjątkiem<br />

ostatniego wygłoszono w zrozumiałym<br />

dla słuchaczy języku polskim,<br />

a tylko jeden w języku ukraińskim.<br />

Warto tu dodać, iż zdecydowana<br />

większość zajęć we lwowskim Instytucie<br />

Teologicznym i Seminarium Duchownym<br />

prowadzona jest w języku<br />

polskim. Decyduje o tym brak jakiejkolwiek<br />

literatury filozoficzno-teologicznej<br />

i prawno-historycznej Kościoła<br />

obrządku łacińskiego w języku<br />

ukraińskim, przewaga wykładowców<br />

z polskich środowisk uniwersyteckich,<br />

a wreszcie przydatność naszego<br />

języka ojczystego w pracy pastoralnej<br />

na terenie archidiecezji lwowskiej<br />

z wiernymi o polskim rodowodzie.<br />

Kilkudniowa wizyta we Lwowie<br />

pracowników naukowych krakowskiego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie stałą się do-<br />

konferencje<br />

25

konferencje<br />

brą okazją do intensyfikacji obustronnej współpracy.<br />

Rzecz jasna instytucją bogatszą w doświadczenia, a zarazem<br />

w oferty kooperacji jest bez wątpienia uczelnia<br />

krakowska, choć nie wolno marginalizować roli lwowskich<br />

gospodarzy. To oni mogą ułatwić nawiązanie kontaktów<br />

z innymi instytucjami badawczo-naukowymi<br />

nie tylko w samym Lwowie, ale nawet w pozostałych obwodach<br />

Ukrainy zachodniej czy centralnej. Warto ten<br />

wątek brać pod uwagę w myśleniu o kierunkach rozwoju<br />

naszej uczelni zorientowanej głównie na zachodnioeuropejskie<br />

ośrodki uniwersyteckie, gdy tymczasem Europa<br />

Środkowo-Wschodnia wydaje się idealnym wręcz<br />

polem promocji idei leżących u fundamentów <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie. Niektóre<br />

polskie uczelnie od lat już z tej szansy korzystają.<br />

Literatura<br />

1. M. Skowyra, Działalność Wyższego Seminarium Duchownego<br />

archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego we Lwowie ze<br />

szczególnym uwzględnieniem lat 1996–2006, „Studia Leopoliensia”,<br />

2009, t. 2, s. 115–117.<br />

2. J. Uliasz, Sprawozdanie z działalności Instytutu Teologicznego<br />

za rok akademicki 2009/2010, „Studia Leopoliensia”, 2010,<br />

t. 3, s. 9.<br />

3. J. Uliasz, Sprawozdanie z działalności Instytutu Teologicznego<br />

Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego im. św. abp. Józefa<br />

Bilczewskiego za rok akademicki 2011/2012, „Studia Leopoliensia”,<br />

2012, t. 5, s. 9.<br />

4. J. Wołczański, Wydział Teologiczny <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Jana</strong> Kazimierza<br />

we Lwowie 1918–1939, Kraków 2002.<br />

5. J. Wołczański, Lwowskie Seminarium Duchowne po <strong>II</strong> wojnie<br />

światowej, „Cracovia Leopolis”, 1998, z. 2, s. 5-8.<br />

6. Relacja pisemna ks. dr. Jacka Uliasza dla autora, Lwów 1 XI 2012 r.<br />

7. Informacje własne.<br />

Jan Paweł <strong>II</strong> − Człowiek dialogu<br />

Relacja z V<strong>II</strong> Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

tekst: Piotr Guzdek<br />

zdjęcia: Krzysztof Mleczko, Sebastian Wojnowski<br />

26<br />

W dniach 6−8 listopada br. odbyła się w Krakowie<br />

siódma edycja Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>. Tematem rozważań<br />

uczyniono zagadnienie dialogu w nauczaniu Karola<br />

Wojtyły. W licznym gronie organizatorów, do którego<br />

należą wszystkie krakowskie uczelnie, znalazły<br />

się również: Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe<br />

„Fides et Ratio”, Instytut Dialogu Międzykulturowego<br />

im. <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, Centrum <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> „Nie lękajcie<br />

się”, a także państwowe wyższe szkoły zawodowe<br />

z Małopolski i Podkarpacia. Przewodniczącym komitetu<br />

organizacyjnego był ks. prof. dr hab. Maciej Ostrowski,<br />

prorektor <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie. Patronat honorowy sprawowali: Metropolita<br />

Krakowski kard. Stanisław Dziwisz, kard. Franciszek<br />

Macharski, Marszałek Województwa Małopolskiego<br />

Marek Sowa oraz Prezydent Miasta Krakowa Jacek<br />

Majchrowski.<br />

W bogaty program tegorocznych Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

wpisały się panele dyskusyjne: Szkoły ekonomiczne.<br />

Dialog czy konfrontacja? w Uniwersytecie Ekonomicznym<br />

oraz Jan Paweł <strong>II</strong> − papież dialogu w Państwowej<br />

Wyższej Szkole Zawodowej w Oświęcimiu. Akademia<br />

Wychowania Fizycznego zaprezentowała wystawę<br />

Ślady <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> są wokół nas alpinisty, dyplomaty<br />

i lekarza psychiatry prof. Zdzisława <strong>Jana</strong> Ryna. W Państwowej<br />

Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu<br />

wystawiono spektakl poezji śpiewanej Słowa najprostsze<br />

z tekstami i muzyką Jacka Mazaneca. W Uniwersytecie<br />

Rolniczym dialog uczyniono przedmiotem warsztatów<br />

komunikacji społecznej. Krakowska Akademia<br />

im. Frycza Modrzewskiego zaprezentowała wystawę<br />

prac artysty rzeźbiarza prof. Czesława Dźwigaja (autora<br />

ponad <strong>70</strong> pomników <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>) zatytułowanych<br />

Nieboskłony, a także zaprosiła zainteresowanych na pokaz<br />

filmu Nosiciele wiary przygotowanego przez studentów<br />

tej uczelni. W kościele św. Krzyża w Krakowie<br />

uczestnicy koncertu chóru Psalmodia UPJP<strong>II</strong> mogli<br />

wysłuchać m.in. utworów Józefa Świdra Modlitwa do<br />

Bogarodzicy i O, Ziemio polska czy Andrzeja Koszewskiego<br />

Zdrowaś, Królewno Wyborna. Akademia Górniczo-Hutnicza<br />

zorganizowała koncert zespołu Trzecia<br />

Godzina Dnia w Klubie Studio. Z inicjatywy Akademii<br />

Muzycznej w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła<br />

odbył się koncert Missa in Angustiis (Msza Nelsońska)<br />

Hob XX<strong>II</strong>:11 Josepha Haydna w wykonaniu Chóru<br />

i Orkiestry Kameralnej Akademii oraz solistów studentów<br />

Wydziału Wokalno-Aktorskiego pod dyrygenturą<br />

Stanisława Krawczyńskiego. Na Scenie Klasycznej Państwowej<br />

Wyższej Szkoły Teatralnej wykonano program<br />

artystyczny Poezje Karola Wojtyły, w którym wystąpili<br />

Anna Polony i Jacek Romanowski.<br />

Liczne sesje naukowe, sympozja i konferencje dopełniły<br />

całości. Pośród nich najważniejszym wydarzeniem

pozostaje jak co roku Międzynarodowe<br />

Sympozjum Naukowe – tym<br />

razem na temat Wokół koncepcji<br />

dialogu <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Auli Collegium<br />

Novum UJ. Otwarcia sympozjum<br />

dokonali rektor <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego prof. dr hab.<br />

Wojciech Nowak oraz metropolita<br />

krakowski kard. Stanisław Dziwisz.<br />

Wśród zaproszonych prelegentów<br />

należy wskazać honorowego gościa<br />

metropolitę lwowskiego abp. Mieczysława<br />

Mokrzyckiego, ale również<br />

ks. prof. dr. hab. <strong>Jana</strong> Wala z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie, prof. dr. hab. Stanisława<br />

Grygiela z <strong>Papieski</strong>ego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Laterańskiego w Rzymie<br />

czy prof. dr. hab. Władysława Stróżewskiego<br />

z Akademii Ignatianum<br />

w Krakowie.<br />

Nieodzownym elementem Dni<br />

stał się studencki konkurs literacki,<br />

zawsze związany z tematem przewodnim<br />

edycji, którego przedmiotem<br />

jest analiza filozoficznych, teologicznych<br />

i literackich tekstów Karola<br />

Wojtyły, połączona z twórczym<br />

rozwinięciem jego myśli. Szczególny<br />

nacisk położono na znajomość<br />

nauczania <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> oraz samodzielność<br />

koncepcji autorskiej.<br />

Pośród nagrodzonych znaleźli się<br />

studenci teologii, filozofii historii,<br />

filologii angielskiej i lingwistyki stosowanej<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Adama Mickiewicza<br />

w Poznaniu, <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz<br />

Akademii Ignatianum. Laureatom<br />

wręczono nagrody po mszy świętej<br />

sprawowanej przez kard. Stanisława<br />

Dziwisza w Sanktuarium Błogosławionego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Dla profesjonalistów i amatorów fotografii<br />

dział promocji Politechniki<br />

Krakowskiej zorganizował konkurs<br />

fotograficzny, którego laureaci zostali<br />

uhonorowani nagrodami pieniężnymi<br />

oraz ekspozycją ich twórczych<br />

kompozycji autorskich na wystawie<br />

wernisażu.<br />

W wygłoszonych referatach i prowadzonych<br />

dyskusjach podjęto szereg<br />

zagadnień. Nakreślono stosunek<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> do dialogu międzykulturowego.<br />

Wskazano miejsce<br />

dialogu w sferze społecznej<br />

i politycznej oraz zakotwiczenie<br />

postaci polskiego papieża w muzyce<br />

popularnej i pieśni amatorskiej.<br />

Rozważono temat dialogu sztuki<br />

z wiecznością oraz dialogu jako<br />

ocalenia osoby i spotkania człowie-<br />

ka twarzą w twarz. Ukazano dialog<br />

chrześcijaństwa z ateizmem humanistycznym.<br />

Przedstawiano <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> jako figurę zbiorowej wyobraźni<br />

XIX i XX wieku. Poszukiwano<br />

źródeł i inspiracji teatru Karola<br />

Wojtyły oraz prezentowano<br />

jego zmaganie się z cierpieniem<br />

i umieraniem.<br />

Organizację Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

zaproponowały w rok po śmierci<br />

papieża uczelnie wyższe zrzeszone<br />

w Kolegium Rektorów Szkół Wyższych<br />

Krakowa. Pierwsza edycja odbyła<br />

się w 2006 roku, a jej przewodnim<br />

tematem była Wielowymiarowość<br />

Prawdy. W następnych latach<br />

przedmiotem refleksji organizatorzy<br />

uczynili Dobro w 2007, Piękno<br />

w 2008, Wiarę i Naukę w 2009, Wolność<br />

w 2010 roku. Inicjatywa ta ma<br />

na celu popularyzację dziedzictwa<br />

intelektualnego i kulturalnego Karola<br />

Wojtyły. V<strong>II</strong> Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

zakończyły się na terenie Krakowa<br />

8 listopada, lecz swoim zasięgiem<br />

objęły również Krosno, Oświęcim,<br />

Tarnów i Nowy Sącz.<br />

konferencje<br />

27

nie tylko nauka<br />

Największą przyjemnością i pożytkiem<br />

było przeżywanie tego Soboru<br />

O Soborze Watykańskim <strong>II</strong> z bp. prof. dr. hab. Tadeuszem Pieronkiem – rektorem <strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej<br />

w Krakowie w latach 1998−2004 rozmawia Monika Wiertek.<br />

28<br />

11 października 1962 roku rozpoczął się Sobór Watykański<br />

<strong>II</strong>. Ksiądz Biskup przebywał wtedy w Rzymie. Co<br />

tam Księdza Biskupa sprowadziło? Jak Ksiądz Biskup<br />

wspomina ten dzień, jaka atmosfera panowała wtedy<br />

w Watykanie?<br />

Znalazłem się w Rzymie rok wcześniej, jesienią 1961<br />

roku. Rozpocząłem studia na Rocie Rzymskiej i byłem<br />

obecny przy ogłaszaniu przez kardynała Pericle Felici<br />

zapowiedzi Soboru Watykańskiego <strong>II</strong>. Nie tej pierwszej,<br />

której autorem był papież Jan XX<strong>II</strong>I, ale tego dokumentu,<br />

który został odczytany w przedsionku Bazyliki św.<br />

Piotra – mam nawet zdjęcie tego faktu, nienajlepsze, ale<br />

mam. I potem czekaliśmy na rozwój wydarzeń. Był to<br />

bardzo intensywny rok, pełen niepewności dotyczących<br />

tego, czym ten Sobór może być dla Kościoła. Były oczywiście<br />

różnego rodzaju doniesienia prasowe, pojawiały<br />

się książki, które pobudzały myślenie i takie, które stwarzały<br />

atmosferę sensacji. W każdym razie czuć było, że<br />

zbliża się coś wielkiego. Dotyczyło to zwłaszcza dwóch<br />

nurtów, które potem, na Soborze, stały się głośne: niektórzy<br />

postulowali otwarcie Kościoła, a inni chcieli go<br />

jeszcze bardziej obwarować murami. Rozpoczęcie Soboru<br />

było bardzo spektakularne. Proszę sobie wyobrazić<br />

setki biskupów, którzy się zjawili na otwarcie Soboru<br />

w uroczystych strojach biskupich z mitrami na głowach,<br />

i to chyba, o ile dobrze pamiętam, jednakowymi.<br />

Szli oni od Portone di Bronzo (Spiżowej Bramy) przez<br />

plac łukiem do Bazyliki św. Piotra. Drzwi się zamknęły.<br />

Było to niesamowite przeżycie. Sobór nie był otwarty<br />

dla takich przeciętniaków jak my – studenci. Była jednak<br />

pewna nowość, polegająca na tym, że przy Soborze<br />

działało biuro prasowe. Po każdym spotkaniu plenarnym<br />

biskupów, które odbywały się codziennie, ukazywał<br />

się komunikat prasowy i można było dowiedzieć<br />

się, co się działo. Ten biuletyn był także publikowany po<br />

polsku, redagował go późniejszy arcybiskup Szczepan<br />

Wesoły przy współudziale innych polskich księży.<br />

Dostać się na Sobór nie było łatwo, ale można też<br />

powiedzieć, że nie było to za trudne. Największy udział,<br />

ale techniczny, mieli tzw. assignatores locorum − czyli<br />

księża wskazujący miejsce. Cała główna ława Bazyliki<br />

była dostosowana do wszystkich obecnych na Soborze<br />

biskupów, można powiedzieć, że przypominała trybuny.<br />

Każdy uczestnik miał swoje miejsce, z którego też<br />

przemawiał. My nie braliśmy udziału w merytorycznych<br />

pracach Soboru, byliśmy co najwyżej do dyspozycji<br />

jego uczestników. Nadawaliśmy się do tego, żeby coś<br />

przepisać, coś przynieść, kupić, a przy okazji się czegoś<br />

dowiedzieć, ale nie były to rzeczy, które wychodziłyby<br />

poza tajemnicę soborową. Wielu rzeczy się nie wiedziało.<br />

Wiele rzeczy było ilustrowanych przez prasę na różne<br />

sposoby, szukano sensacyjek, prowokowano. Były<br />

rozdawane ulotki przez polskie służby specjalne, szkalujące<br />

Episkopat Polski. Szukano różnych sposobów.<br />

Był to pracowity czas dla biskupów, z całą pewnością.<br />

Musieli rano pojechać albo pójść na sesje. Część<br />

z nich mieszkała w <strong>Papieski</strong>m Kolegium Polskim na<br />

Piazza Remuria 2a, a większość w Polskim <strong>Papieski</strong>m<br />

Instytucie Kościelnym, tam, gdzie ja również mieszkałem<br />

jako student, na Via Pietro Cavallini 38. Stamtąd<br />

było do Bazyliki 10 minut. Niemniej jednak starsi ludzie<br />

nie pokonywali tych odległości pieszo – dowoziło<br />

się ich specjalnymi autobusami. Mam nawet zdjęcia biskupów,<br />

siedzących w tych autobusach, gdy po kilku godzinach<br />

pracy wracali na obiad. Po obiedzie mieli przerwę<br />

i niektórzy po prostu zostawali w domu, mogli sobie<br />

zagospodarować ten czas. Niektórzy byli zaangażowani<br />

w pracę różnych komisji. To była gonitwa bez przerwy<br />

na te komisje w Rzymie i poza nim. Oczywiście była też<br />

konieczność podejmować pracę w takich komisjach poza<br />

okresem sesji soborowych i przyjechać do Rzymu<br />

w innych miesiącach. W taki sposób biskup Wojtyła<br />

przyjeżdżał na sesje do Ariccia – miejscowości pod Rzymem<br />

koło Castel Gandolfo, gdzie niejednokrotnie z komisją<br />

siedział do późnej nocy nad dokumentami, żeby<br />

przedstawić później swoją opinię i redagować te dokumenty.<br />

Atrakcyjną stroną Soboru było to, że przyjeżdżali<br />

ludzie ze świata – było sporo Polaków, zwłaszcza księży,<br />

którzy prowadzili duszpasterstwo w Anglii, Niemczech<br />

czy w Stanach Zjednoczonych. To ożywiało nasze<br />

kontakty, także z uczestnikami Soboru. Nasi biskupi<br />

nie mieli pieniędzy – dostawali po pięć dolarów na wyjazd,<br />

a tamci byli w lepszej sytuacji pod tym względem,<br />

więc zapraszali nas od czasu do czasu na jakąś wycieczkę<br />

poza Rzym, trochę odetchnąć innym powietrzem,<br />

zjeść wspólnie obiad czy kolację. Toczyło się życie towarzyskie,<br />

do którego dołączali na przykład dziennikarze<br />

polscy, świeccy uczestnicy Soboru: pan prof. Świerzawski,<br />

Jerzy Turowicz, świeccy Polacy z zagranicy: prof.<br />

Habicht ze Szwajcarii, no i to grono ludzi, które towarzyszyło<br />

Soborowi z różnych względów: ze względu na<br />

swoją wiedzę fachową czy na możliwości pomocy biskupom.<br />

Było dosyć ciekawie. Taka stara emigracja.<br />

Które chwile Soboru najbardziej zapadły w pamięć Księdzu<br />

Biskupowi?<br />

To jest bardzo trudno powiedzieć. Były momenty, kiedy<br />

się szło uczestniczyć w sesjach – nie w czasie ob-

ad, tylko przed albo po. Trzeba było mieć specjalny<br />

bilet − można było pójść, zobaczyć, jak to wygląda czy<br />

iść do baru na kawę, porozmawiać, czasem coś im załatwić.<br />

Były takie momenty, kiedy odbywały się takie<br />

audiencje poszczególnych grup u Ojca Świętego.<br />

Kiedyś udało mi się dostać do Pawła VI. Biskupi zebrali<br />

się w Instytucie Polskim, żeby iść na taką popołudniową<br />

audiencję, więc biskup Wojtyła mi powiedział:<br />

„Pójdziesz ze mną”. „Dobrze, bardzo chętnie”.<br />

I znalazłem się na schodach w holu Instytutu, a kardynał<br />

Wyszyński pyta: „A ten gdzie?”. Biskup Wojtyła<br />

odpowiedział: „Idzie ze mną do Ojca Świętego”. „A, to<br />

dobrze”. Więc takie okazje były. Można było wpaść<br />

zrobić jakieś zdjęcie – ja dokumentowałem to na tyle,<br />

na ile mogłem. Zdjęć z Soboru mam około dwustu,<br />

ale były robione z pozycji dostępnych dla każdego,<br />

nie miałem wejścia specjalnego. Raz, drugi byłem<br />

w auli, to zrobiłem parę zdjęć. Najwięcej okazji było<br />

natomiast przy wyjściu z Bazyliki, na Placu św. Piotra,<br />

ewentualnie w tych dwóch domach, w których<br />

byliśmy, czy na jakiejś wycieczce. Największą przyjemnością<br />

i pożytkiem było przeżywanie tego Soboru.<br />

Nawet jeśli nie mieliśmy dostępu do „kuchni” – co<br />

potem okazało się najbardziej ciekawe − to ta atmosfera<br />

wynikała z wielkiego wydarzenia, na którym zawsze<br />

coś się dzieje. Tematyka była bardzo obszerna.<br />

Pierwszy dokument, który został opublikowany, dotyczył<br />

liturgii: zmiana języka, ustawienia księdza twarzą<br />

do ludzi, tłumaczenia tekstów, w ogóle sensacyjne<br />

rzeczy. Oczekiwanie, kiedy to wejdzie w życie – ale<br />

to już było w Polsce. Gdy wróciłem, obserwowałem,<br />

że te zmiany zachodziły bardzo wolno. Myślę, że podyktowane<br />

to było roztropnością, żeby nie „wywalać”<br />

wszystkiego od razu, tak jak się to stało na Zachodzie<br />

i skutkowało źle. Może zmiany były za wolne, przykrojone<br />

– ale może przykrojone do naszych możliwości?<br />

Przecież nawet soborowych dokumentów nie było<br />

– tłumaczenia ukazały się chyba dopiero w styczniu<br />

1968 roku. I to w ilości 10 tysięcy egzemplarzy na całą<br />

Polskę – co to było?<br />

Który z dokumentów soborowych miał według Księdza<br />

Biskupa największe znaczenie?<br />

To zależy od punktu widzenia. Jeżeli patrzymy na to,<br />

który z nich dał nową wizję Kościoła, to będzie to<br />

przede wszystkim Konstytucja dogmatyczna o Kościele<br />

Lumen gentium z wizją Kościoła jako wspólnoty i Konstytucja<br />

o Kościele w świecie współczesnym Gaudium<br />

et spes. Ale jeśli popatrzymy na skutki dalekosiężne<br />

i dotąd nieprzetrawione, to będzie Deklaracja o wolności<br />

religijnej Dignitatis humanae, której do tej pory ludzie<br />

nie mogą zrozumieć i z której można bardzo dużo<br />

zaczerpnąć, chociażby w kwestii dialogu ze współczesnym<br />

światem. Ta wolność jest często opacznie rozumiana,<br />

ale jest ona wielką wartością i trzeba z niej<br />

umiejętnie korzystać dla dobra wszystkich.<br />

Pięćdziesiąt lat to może jeszcze za mało na właściwą<br />

ocenę Soboru, ale co Ksiądz Biskup uważa za najważniejszą<br />

zmianę wprowadzoną przez niego: reformę liturgii,<br />

otwarcie ekumeniczne czy może coś jeszcze innego?<br />

Nie sądzę, aby na to pytanie można było dać sensowną<br />

odpowiedź. Co konkretnie? Wszystko. Sobór trzeba<br />

traktować jako całość. Wszędzie są jakieś zmiany<br />

– niektóre za słabe, inne mocniejsze, ale wydaje<br />

mi się, że ogromny przełom nastąpił czy ciągle następuje<br />

w Kościele poprzez asymilację tych treści doktrynalnych,<br />

pastoralnych, które przyniósł Sobór, także<br />

przez błędy, jakie zostały dokonane przy niewłaściwym<br />

stosowaniu Soboru. Pani mówi: pięćdziesiąt lat<br />

to jest za mało – nie, to nie jest za mało, to jest wystarczający<br />

czas, żeby dać ocenę. I ta ocena będzie przez<br />

różnych dawana różnie. Kilka lat po Soborze powstała<br />

myśl zwołania Soboru Watykańskiego <strong>II</strong>I, dlatego, że<br />

tamten nie poszedł dalej, że według niektórych trzeba<br />

iść jeszcze głębiej w reformie Kościoła, że wtedy będzie<br />

jakiś porządek. Uważam, że to jest myślenie błędne.<br />

Trzeba najpierw przyswoić sobie i zastosować to,<br />

co jest mądrego w tym Soborze, a jest tam niezmiernie<br />

dużo takich rzeczy. Gdybyśmy to zrozumieli i to<br />

wprowadzili w życie, byłoby idealnie. Nie ma ideałów<br />

na świecie, zawsze są pomieszane z jakimiś błędami,<br />

z niedopracowaniem. Żeby dać taki przykład – Deklaracja<br />

o wolności religijnej uznaje możliwość, a nawet<br />

obowiązek działania człowieka według jego sumienia.<br />

Sumienie może być dobrze lub źle ukształtowane – to<br />

trudno, sumienie jest bezpośrednią normą moralności<br />

i także wiary w pewnym sensie. I to w połączeniu<br />

z zasadą godności człowieka wymaga, żeby taki pogląd<br />

uszanować, tolerować. Tolerować nie w tym znaczeniu,<br />

że toleruję tylko to, co mi się podoba. Wymagana<br />

jest przede wszystkim zasadnicza obrona swojej<br />

tożsamości. A reszta – szanować u człowieka to, co on<br />

myśli, to, co on robi. Była taka kwestia małżeństw mieszanych.<br />

To problem od wieków – już św. Paweł o tym<br />

mówił. Dokumenty wykonawcze, które ukazały się po<br />

Soborze Watykańskim <strong>II</strong> na temat tych małżeństw, były<br />

rewolucją w stosunku do przepisów poprzednich,<br />

ale już po kilku latach trzeba było je zmieniać, żeby<br />

poszerzyć te rozwiązania o głębsze widzenie wolności.<br />

Tak jak dawniej narzucano, że małżeństwa mieszane<br />

mają obowiązek chrzczenia dzieci w wierze katolickiej,<br />

tak teraz się z tego obowiązku rezygnuje. Nie<br />

można narzucać żadnej praktyki religijnej siłą, jakimś<br />

rodzajem przymusu, chociażby moralnego. Ecclesia<br />

semper reformanda – Kościół zawsze jest w reformie.<br />

Czasem skręca źle, a czasem dobrze. Najlepiej, żeby to<br />

było jakieś continuum i pewnie w jakimś sensie jest.<br />

Kościół zmienia się na lepsze, chociaż przypina mu się<br />

wiele łatek, nie zdając sobie sprawy z tego, że to mu<br />

właściwie na dobre wychodzi.<br />

Dziękuję za rozmowę.<br />

nie tylko nauka<br />

29

30<br />

Sobór Watykański <strong>II</strong> w obiektywie b

p. prof. dr. hab. Tadeusza Pieronka<br />

31

nie tylko nauka<br />

32<br />

Erasmus Staff Week for Librarians w Budapeszcie<br />

tekst i zdjęcia: Danuta Gurdak, Agnieszka Dec<br />

W dniach 24–28 września br. odbyło się tygodniowe<br />

szkolenie dla bibliotekarzy (Erasmus Staff Week<br />

for Librarians) w ramach programu Erasmus. Miało<br />

ono miejsce w Bibliotece <strong>Uniwersytet</strong>u im. Loránda<br />

Eötvösa w Budapeszcie (ELTE Egyetemi Könyvtár)<br />

i wzięło w nim udział 55 osób z 31 bibliotek europejskich.<br />

Bibliotekę <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie reprezentowały: Agnieszka Dec − pracownik<br />

Działu Opracowania Formalnego Biblioteki<br />

oraz Danuta Gurdak − kierownik Działu Czasopism.<br />

Program obejmował wspólny udział bibliotekarzy<br />

akademickich bibliotek europejskich w wykładach,<br />

prezentacjach, dyskusjach i przedsięwzięciach związanych<br />

z bibliotekami, informacją naukową, rozwojem<br />

elektronicznych usług bibliotecznych oraz zastosowaniem<br />

nowoczesnej technologii cyfrowej w celu ochrony<br />

i zabezpieczenia dziedzictwa kulturowego.<br />

Biblioteka uniwersytecka ELTE, będąca gospodarzem<br />

spotkania, swą historią sięga roku 1561, zaś od<br />

roku 1876 mieści się w pałacu przy Ferencik tere. Posiada<br />

imponujące i cenne zbiory, w tym kolekcję 189<br />

kodeksów rękopiśmiennych oraz 1 200 inkunabułów.<br />

Obecnie Biblioteka posiada prawie 2 miliony jednostek<br />

bibliotecznych. Jej zbiory wespół z 8 bibliotekami wydziałowymi<br />

i ponad 50 bibliotekami instytutowymi liczą<br />

w sumie 3 600 000 dokumentów. Katalog komputerowy<br />

online Biblioteki, obecnie prowadzony w systemie<br />

bibliotecznym Aleph, zawiera prawie milion rekordów<br />

opisów bibliograficznych.<br />

Uczestnikom warsztatów zaprezentowano <strong>Uniwersytet</strong>,<br />

Bibliotekę wraz z jej historią, strukturą organizacyjną,<br />

pełnionymi funkcjami i usługami oraz biblioteki wydziałowe<br />

i instytutowe. Oczywiście nie zabrakło pokazywanych<br />

z dumą zabytków piśmienniczych. Dyrektor<br />

Biblioteki osobiście prezentował XIV-wieczny egzemplarz<br />

Divina Comedia Dantego Alighieriego, zdobiony<br />

niepoddającymi się upływowi czasu niezwykłymi, kolorowymi<br />

iluminacjami. Innym razem, zwiedzając wystawę<br />

zorganizowaną specjalnie dla uczestników programu<br />

Budynek Parlamentu na lewym brzegu Dunaju<br />

Agnieszka Dec i Danuta Gurdak w Bibliotece ELTE<br />

Erasmus, a poświęconą manuskryptom, inkunabułom<br />

i starodrukom, odnalazłyśmy między innymi pierwszy<br />

egzemplarz drukowany w języku węgierskim, pochodzący<br />

z krakowskiej drukarni Hieronima Wietora.<br />

Nie sposób było zwiedzić wszystkich wydziałów<br />

uczelni wraz z ich bibliotekami, zatem by móc porównać<br />

wrażenia, wybierałyśmy różne z oferowanych<br />

opcji. I tak Danuta Gurdak zwiedziła 9 bibliotek instytutowych<br />

na Wydziale Sztuki i Humanistyki. Każda<br />

z nich była jedyna w swoim rodzaju. Agnieszka Dec<br />

zwiedziła Bibliotekę Wydziału Pedagogiki i Psychologii,<br />

gdzie istnieje dział bardzo dobrze wyposażony<br />

w programy i urządzenia dla osób niewidomych i niedowidzących.<br />

Do bardzo miłych i ciekawych zaliczyć<br />

można wspólną wycieczkę całej grupy do uniwersyteckiego<br />

ogrodu botanicznego i jej maleńkiej, ale zabytkowej<br />

i niezwykle klimatycznej biblioteki.<br />

Istniała również możliwość wykazania swych kwalifikacji<br />

zawodowych, jak również porównania rodzajów<br />

i sposobów wykonywanych prac podczas zajęć panelowych<br />

w poszczególnych oddziałach Biblioteki ELTE. Goście<br />

z kolei chętnie prezentowali swoje rodzime uniwersytety<br />

i biblioteki na tak szerokim, międzynarodowym<br />

forum. Była to niebywała okazja do rozmów i wymiany<br />

poglądów nie tylko z węgierskimi kolegami po fachu, ale<br />

również z bibliotekarzami z całej niemal Europy.<br />

Warto nadmienić, że były tam osoby między innymi<br />

z Niemiec, Francji, Belgii, Hiszpanii, Portugalii, Włoch,<br />

Rumunii, Grecji, Estonii, Finlandii, a nawet Laponii. Grupa<br />

z Polski liczyła 5 osób (BUW, UMCS i UPJP<strong>II</strong>), natomiast<br />

jako jedyna z tej grupy, dokonana przed tak licznym<br />

audytorium, była właśnie prezentacja <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie i jego Biblioteki.<br />

Oczywiście nie zabrakło czasu na zwiedzanie pięknego<br />

Budapesztu, a ze względu na bardzo sprzyjającą<br />

i letnią pogodę oraz rzesze turystów przeciągało się ono<br />

do późnych godzin nocnych. Trzeba przyznać, że był<br />

to tydzień bardzo ciekawy. Efektem tego spotkania są<br />

nie tylko nawiązane kontakty i wyniesione doświadcze-

nie, ale także inspiracje i chęć zrealizowania ich w naszej Bibliotece. Owocem<br />

spotkania są także plany utworzenia wspólnej platformy do dalszych<br />

kontaktów, z wykorzystaniem nowoczesnych komunikatorów czy portali,<br />

na przykład Facebooka.<br />

Osoby organizujące i realizujące projekt w Bibliotece ELTE – na czele z dyrektorem<br />

Biblioteki dr. Szögi László oraz prowadzącą i koordynującą program<br />

Ewą Palfi − oprócz profesjonalizmu i kompetencji okazywały nieustannie niezwykle<br />

otwartą, serdeczną i bardzo gościnną postawę. Z pewnością projekt,<br />

w ramach którego odbywały się warsztaty, ze wszech miar wart jest polecenia.<br />

Program spotkania dostępny online: www.unica-network.eu/news/erasmus-staff-week-for-librarians-elte-budapest-24-28092012<br />

Strona domowa Biblioteki ELTE: www.elte.hu/en/university_library<br />

Sukces Psalmodii<br />

na Festiwalu w Tarnowie<br />

tekst: Monika Nowak<br />

zdjęcie: Marek Pawełek<br />

Kolejna nagroda na koncie chóru Psalmodia nie jest<br />

chyba dla nikogo zaskoczeniem. Tym razem zespół pod<br />

przewodnictwem znakomitego dyrygenta Włodzimierza<br />

Siedlika nowe trofeum przywiózł z Tarnowa.<br />

W sobotę 29 września br. miał tam miejsce <strong>II</strong>I Ogólnopolski<br />

Festiwal Muzyki Chóralnej Sacra Ecclesiae<br />

Cantio zorganizowany pod patronatem Wydziału Muzyki<br />

Kościelnej Kurii Diecezjalnej w Tarnowie, Bazyliki<br />

Katedralnej w Tarnowie oraz kilku instytucji tego miasta<br />

zajmujących się propagowaniem muzyki kościelnej.<br />

Festiwal miał na celu upowszechnianie sakralnej muzyki<br />

chóralnej, podnoszenie kultury muzycznej, promocję<br />

miasta, a co najważniejsze − integrację między chórzystami.<br />

Założenia te zostały w pełni zrealizowane podczas<br />

XIV-wieczny egzemplarz<br />

„Divina Comedia” Dantego Alighieriego<br />

konkursu. Do Tarnowa przybyły chóry z Krakowa, Warszawy,<br />

Rzeszowa, Nowego Sącza i wielu innych miejsc<br />

w Polsce. Kościół Matki Bożej Fatimskiej, gdzie odbywały<br />

się konkursowe przesłuchania, wypełnił się tego<br />

dnia wspaniałą muzyką. Każdy z zespołów miał 15 minut<br />

na zaprezentowanie przygotowanego programu. Po<br />

ostatnim występie obchody Festiwalu przeniosły się do<br />

Bazyliki Katedralnej w Tarnowie, gdzie odbyła się msza<br />

święta pod przewodnictwem biskupa ordynariusza Andrzeja<br />

Jeża z udziałem wszystkich chórów przybyłych na<br />

konkurs. Gdy wybrzmiało finalne Gaude Mater Polonia,<br />

ogłoszono wyniki trwających cały dzień przesłuchań.<br />

Wszyscy czekali na ten moment z niecierpliwością.<br />

Grand Prix Festiwalu przypadło oczywiście Psalmodii!<br />

Jest to druga w tym roku nagroda Grand Prix dla<br />

chóru <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Już wkrótce ukaże się także kolejna płyta nagrana<br />

przez zespół − tym razem zaprezentowane nam zostaną<br />

utwory Stanisława Moniuszki.<br />

Serdecznie gratulujemy Psalmodii i czekamy na kolejne<br />

sukcesy, nagrody i nagrania!<br />

nie tylko nauka<br />

33

nie tylko nauka<br />

Nowa płyta<br />

Psalmodii<br />

tekst: Alicja Widzisz<br />

zdjęcia: Jan Klos<br />

22 listopada 2012 roku w ramach<br />

V<strong>II</strong>I Dni Muzyki Kościelnej<br />

w Archidiecezji Krakowskiej<br />

odbył się koncert promujący<br />

nową płytę CD chóru UPJP<strong>II</strong>,<br />

na której znajdują się utwory<br />

Stanisława Moniuszki.<br />

Warto się zaopatrzyć w nowy<br />

krążek naszego chóru. Dlaczego?<br />

Powodów jest co najmniej kilka! Chór Psalmodia pod batutą Włodzimierza<br />

Siedlika tchnął w utwory Moniuszki zupełnie nową energię. Każda kompozycja<br />

przesycona jest inną emocją, jest inaczej zinterpretowana i przedstawiona.<br />

Muzyka tego XIX-wiecznego kompozytora pełna jest natchnienia i uczuć. Pełna<br />

emocji jednocześnie porywa prostotą, przemawia do każdego, a dodatkowo<br />

dzięki swej przystępności łatwo wpada w ucho. Podczas pracy nad utworami<br />

byliśmy zachwyceni kompozycjami, ich siłą wyrazu oraz poruszeniem, jakie<br />

w nas wywołały.<br />

Na płycie znajduje się kilka mniej znanych utworów religijnych z dorobku<br />

twórczego Moniuszki. Najbardziej rozbudowaną formą jest Msza łacińska Des-<br />

-dur, bogata w różnego rodzaju środki muzyczne – począwszy od imitacji, po<br />

duety solistów czy też fakturalne zróżnicowanie tekstu. Ecce lignum crucis to<br />

motet w tonacji d-moll z Mszy Piotrowińskiej, wspaniały dialog pomiędzy czterogłosowym<br />

chórem a barytonem solo, obfitujący w wiele napięć harmonicznych i zmian dynamicznych. Do pozostałych<br />

kompozycji należą: motet Agnus Dei do słów Józefa Ignacego Kraszewskiego, Benedictus, Do Boga. Psalm 137 oraz dwa<br />

preludia organowe, w których zostały wykorzystane tematy z pieśni Kto się w opiekę odda Panu swemu i Gorzkie żale.<br />

Dyrygent starannie wydobył i podkreślił stronę wyrazową w każdym utworze. Na uwagę zasługują również śpiewne<br />

duety solistów oraz niezwykły i dyskretny akompaniament organowy Marka Pawełka.<br />

Nagrania płyty dokonano w kościele świętych Augustyna i <strong>Jana</strong> Chrzciciela w Krakowie w dniach 22, 23 i 26 marca<br />

2012 roku. Warto wspomnieć, że ów krążek otwiera cykl nagrań pod wspólnym tytułem Polska Muzyka Chóralna. Jest to<br />

projekt, który Stowarzyszenie Passionart (w skład którego wchodzą chórzyści Psalmodii) podjęło się realizować w najbliższych<br />

latach. Jego celem jest prezentacja utworów polskich kompozytorów wszystkich okresów jak najszerszemu gronu<br />

odbiorców.<br />

Oprócz naszego chóru na płycie można usłyszeć solistów: Annę Filimowską-Wolfinger (sopran), Elżbietę Król-Dryję<br />

(alt), Piotra Szewczyka (tenor) oraz Macieja Drużkowskiego (baryton).<br />

Płytę można nabyć w Księgarni Logos oraz drogą elektroniczną − wystarczy do nas napisać e-mail na adres: info@psalmodia.pl.<br />

Zachęcamy do zasłuchania się!<br />

Wielkie urodziny<br />

tekst: Alicja Widzisz<br />

zdjęcia: Marek Pawełek, Alicja Widzisz<br />

34<br />

Rok 2012 obfitował w wiele ważnych wydarzeń i jubileuszy<br />

znanych osób. Chór Psalmodia jak zawsze starał się w nich<br />

aktywnie uczestniczyć i uświetniać swoją obecnością chociaż<br />

niektóre. Na szczególną uwagę zasługują uroczystości jubileuszowe<br />

dwóch kompozytorów: Wojciecha Kilara, który skończył<br />

w tym roku 80 lat, oraz Juliusza Łuciuka, który obchodził<br />

85. rocznicę urodzin.<br />

Dedykacja dla Wojciecha Kilara

Warto bardzo krótko przybliżyć sylwetki obu kompozytorów,<br />

wspominając ich największe zasługi.<br />

Wojciech Kilar otrzymuje płytę Psalmodii<br />

Wojciech Kilar – nazwisko rozpoznawane na całym<br />

świecie, głównie za sprawą muzyki filmowej, którą,<br />

jak mawiają niektórzy, „pisze od ręki”. Bardzo mocno<br />

związany ze Śląskiem, szczególnie z Katowicami,<br />

w których mieszka. Prywatnie to niezwykle skromny<br />

i kulturalny człowiek, darzący każdego szacunkiem.<br />

W ostatnim okresie swojej twórczości dąży do<br />

znacznego uproszczenia formy, oszczędnych wypowiedzi<br />

muzycznych. Hołduje estetyce minimalizmu<br />

– jak sam twierdzi, nawiązuje w ten sposób do historii<br />

naszej cywilizacji, jak również do powtarzalności<br />

modlitw, litanii, koronki, różańca, psalmów. W jednym<br />

z wywiadów powiedział: „bo im coś jest prostsze,<br />

tym tak naprawdę trudniejsze, bo jest nagie”. Jego<br />

niedoścignionymi wzorami muzycznymi są kompozycje<br />

Ravela i Szostakowicza. O jego muzyce, sposobie<br />

komponowania, tworzenia kulminacji oraz stopniowej<br />

degradacji napięć w każdej kompozycji można<br />

wiele pisać i przytaczać wiele przykładów. Utwory Kilara<br />

popularne są nie tylko w Polsce. Co ciekawe, powstało<br />

(i powstaje) mnóstwo nowych opracowań jego<br />

dzieł – ostatnimi czasy chociażby Orawa w aranżacji<br />

na 12 saksofonów lub odważna aranżacja polskich DJ-<br />

-ów w tegorocznej edycji Festiwalu Sacrum Profanum<br />

– Polish Icons. W ten sposób dyrygenci, animatorzy<br />

Juliusz Łuciuk otrzymuje płytę Psalmodii<br />

muzyki cały czas odkrywają Kilara na nowo, próbują<br />

rozmaitych kombinacji brzmieniowych i czerpią z jego<br />

kompozycji niebywałą inspirację.<br />

Juliusz Łuciuk związany jest ze środowiskiem<br />

krakowskim. Był uczniem Stanisława Wiechowicza,<br />

uczestnikiem seminariów u samego Oliviera Messiaena.<br />

Podobnie jak Wojciecha Kilara cechuje go<br />

ogromna pokora wobec świata i ludzi, jak również dominacja<br />

duchowości w jego muzyce i inspiracja religią<br />

chrześcijańską. Bardzo trafna jest wypowiedź Macieja<br />

Negreja o Łuciuku, którą pozwolę sobie przytoczyć:<br />

„Wygląda na to, że Juliusz Łuciuk zawsze realizował<br />

cele własne. Zgodne z własnym sumieniem, upodobaniami,<br />

smakiem, wiedzą i wewnętrzną potrzebą.<br />

To droga zasługująca na szacunek. Nie ma w tym nic<br />

z próby narzucania komukolwiek własnego punktu<br />

widzenia”. Od samego początku jego kompozycjom<br />

muzycznym towarzyszyło brzmienie głosu ludzkiego.<br />

Niemal każdy chór ma jego utwory w swoim repertuarze.<br />

Od lat <strong>70</strong>. XX wieku można zauważyć znaczne<br />

uproszczenie stylu, nawiązania do brzmień neotonalnych,<br />

połączonych ze specyficznym rodzajem narracji<br />

i ekspresji.<br />

Włodzimierz Siedlik, Juliusz Łuciuk i część chórzystów<br />

Chór Psalmodia miał możliwość zaśpiewać wraz<br />

z Chórem i Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Częstochowskiej<br />

na koncercie z okazji jubileuszu 85. rocznicy<br />

urodzin Juliusza Łuciuka. Wykonaliśmy wtedy<br />

dzieło wokalno-instrumentalne na mezzosopran, tenor,<br />

baryton, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną<br />

– Sanctus Adalbertus Flos Purpureus (Święty Wojciech<br />

kwiat szkarłatny). Choć uroczystości w Filharmonii<br />

Częstochowskiej miały miejsce 17 listopada 2012<br />

roku, brzmienie utworu do dziś pozostaje w uszach<br />

wielu chórzystów.<br />

Obaj jubilaci zostali przez nas obdarowani naszą<br />

pierwszą płytą CD Totus Tuus, do której dołączyliśmy<br />

serdeczne życzenia z podpisami dyrygenta Włodzimierza<br />

Siedlika oraz chórzystów. Były to skromne wyrazy<br />

wielkiej wdzięczności, jakie mogliśmy złożyć na ich ręce,<br />

dziękując za wspaniałe kompozycje, których wiele<br />

mamy w swoim repertuarze.<br />

nie tylko nauka<br />

35

nie tylko nauka<br />

Uroczystość inauguracji roku akademickiego 2012/2013<br />

na Uniwersytecie Trzeciego Wieku<br />

tekst i zdjęcie: Teresa Partyka<br />

Uroczystość związana z rozpoczęciem roku akademickiego<br />

2012/2013 dla słuchaczy <strong>Uniwersytet</strong>u Trzeciego<br />

Wieku na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie odbyła się w dniu 25 października br. w kościele<br />

św. Mikołaja w Krakowie przy ul. Kopernika 9.<br />

Na początku ks. dr Tadeusz Nosek, proboszcz parafii<br />

św. Mikołaja w Krakowie powitał wszystkich, którzy<br />

pozytywnie odpowiedzieli na zaproszenie. Przywitał<br />

także rektora <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie ks. dr. hab. Władysława Zuziaka, prof.<br />

UPJP<strong>II</strong>, dyrektora <strong>Uniwersytet</strong>u Trzeciego Wieku Akademii<br />

Ignatianum ks. prof. dr. hab. Romana Darowskiego<br />

SJ oraz duszpasterzy tej parafii, która na mocy bulli<br />

inkorporacyjnej papieża Piusa <strong>II</strong> w październiku 1462<br />

roku stała się beneficjum <strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego.<br />

Słowa przywitania skierował także do innych dostojnych<br />

gości. Zaznaczył, że dzisiejsza uroczystość wpisu-<br />

je się także w obchody 550-lecia parafii św. Mikołaja, na<br />

terenie której znajduje się 6 uczelni krakowskich.<br />

Następnie ks. dr Tadeusz Nosek odczytał dwa listy<br />

od rektorów uczelni z terenu parafii: prof. dr. hab. inż.<br />

Kazimierza Furtaka – rektora Politechniki Krakowskiej<br />

oraz prof. dr. hab. Piotra Laidlera – prorektora <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum.<br />

Wykład inauguracyjny wygłosił prof. dr hab. med.<br />

Zdzisław Gajda (Collegium Medicum UJ). Uroczystej<br />

mszy świętej inaugurującej rok akademicki na Uniwersytecie<br />

Trzeciego Wieku przewodniczył rektor UPJP<strong>II</strong><br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong>. Homilię<br />

wygłosił ks. dr Tadeusz Nosek.<br />

<strong>Uniwersytet</strong> Trzeciego Wieku na Uniwersytecie<br />

<strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie działa od<br />

ubiegłego roku akademickiego i cieszy się dużym<br />

zainteresowaniem osób po 50. roku życia,<br />

nieaktywnych zawodowo. Tak jak w poprzednim<br />

roku została przygotowana bogata oferta<br />

wykładów z różnych dziedzin, spotkań kulturalnych<br />

i towarzyskich, dni skupienia. Szczegółowe<br />

informacje: ul. Franciszkańska 1, 31–004<br />

Kraków, tel. 12 422 57 85, wew. 725, e-mail:<br />

utw@upjp2.edu.pl, www.utw.upjp2.edu.pl.<br />

Biblioteka <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

w latach 1989−2010 oraz 2010−2012<br />

36<br />

W dniu rozpoczęcia obrad dorocznej Konferencji<br />

Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich<br />

– 17 września br. w gmachu Biblioteki <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie otwarta<br />

została wystawa przedstawiająca jej rozwój w czasach,<br />

gdy funkcję dyrektora pełnił ks. dr hab. Jan Bednarczyk,<br />

w latach późniejszych wespół ze swym zastępcą<br />

mgr. Władysławem Szczęchem.<br />

Wystawę przygotowali bibliotekarze będący wieloletnimi<br />

i zasłużonymi pracownikami, biorącymi<br />

udział w zachodzących w niej przemianach, a tym samym<br />

− współtwórcy ukazanej części historii Biblioteki.<br />

Postery zawierające fotografie i towarzyszące im<br />

opisy ukazują najbardziej istotne aspekty związane<br />

z Biblioteką, poczynając od nieustannie powiększających<br />

się zbiorów, poprzez komputeryzację, wieloletnie<br />

zaangażowanie w działalność Federacji Bibliotek<br />

Kościelnych Fides, jak i wydawanie Biuletynu Bibliotek<br />

Kościelnych Fides. Zaakcentowano również aspekt<br />

budowania wzajemnych więzi między pracownikami<br />

podczas wspólnych wycieczek, których inicjatorem<br />

i gorącym zwolennikiem był także ks. dr hab. Jan Bednarczyk.<br />

Jednak najistotniejsza część wystawy dotyczy zaszczepionej<br />

również przez ówczesnego dyrektora Biblioteki<br />

idei budowy nowoczesnego gmachu bibliotecznego<br />

oraz kolejnych etapów jej realizacji, z punktem<br />

centralnym, czyli wizytą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, który poświęcił<br />

budynek. Ukazano też przeprowadzkę, związaną z reorganizacją<br />

całości zbiorów pod kątem wolnego dostępu<br />

do nich według opracowanego w Bibliotece systemu<br />

klasyfikacji.<br />

W Bibliotece została zainicjowana również działalność<br />

wystawiennicza, której obecna wystawa jest kolejną<br />

odsłoną. Zachęcamy do jej obejrzenia!<br />

Organizatorzy

Filozoficzny esej<br />

o prozaicznym życiu<br />

tekst i zdjęcie: Małgorzata Zawadzka<br />

studenci<br />

Akcja Biura ds. Osób Niepełnosprawnych UPJP<strong>II</strong><br />

Dzisiejszy świat promuje to, co silne, niezależne, zaradne.<br />

Człowiek sukcesu to taki, który nie potrzebuje niczyjej<br />

pomocy, który doskonale radzi sobie ze swoimi<br />

problemami i nie okazuje słabości. Chcemy żyć w świecie<br />

silnych herosów, nie znających strachu bohaterów<br />

i niezłomnych wojowników. Czy taki świat jest możliwy?<br />

Paradoks polega na tym, że czasem źle oceniamy<br />

siłę i słabość, nie dostrzegamy własnego strachu, a bezradność<br />

innych jest tylko złudna. Co oznacza siła, zaradność,<br />

niezależność?<br />

Śladami Tatarkiewicza<br />

Tak jak kiedyś Tatarkiewicz badał pochodzenie sześciu<br />

pojęć 1 , tak my dzisiaj rozpoczynamy cykl poświęcony<br />

trzem słowom, które zawojowały współczesny świat. Te<br />

słowa to: siła, zaradność i niezależność. Te trzy słowa<br />

stały się ostoją dzisiejszego społeczeństwa. Nie będziemy<br />

przeprowadzali aż tak rzetelnej analizy, jakiej dokonał<br />

Tatarkiewicz, ale spróbujemy zrozumieć, co oznaczają<br />

i odsłonić prawdziwe ich oblicze. Może przy okazji<br />

uda się odsłonić prawdziwe oblicze człowieka?<br />

Siła<br />

Kult siły i silnego człowieka panował właściwie od zawsze.<br />

I nie chodzi tutaj tylko o ćwiczoną przez Spartan<br />

siłę fizyczną, ale przede wszystkim o siłę duchową.<br />

Najpierw Grecy, a później chrześcijanie podkreślali siłę<br />

ducha jako największą siłę człowieka. Nawet potępiany<br />

przez wielu Nietzsche podkreślał wielkość, która miała<br />

być przede wszystkim wielkością ducha.<br />

Jak dziś rozumiemy siłę? Dziś siła to odporność na<br />

stres, umiejętność pracy pod presją, zdolność do walki<br />

o swoje miejsce w społeczeństwie. Jeśli ktoś nie potrafi<br />

zadbać o swoją pozycję, to zostaje nazwany słabeuszem<br />

bez charakteru. W takim społeczeństwie nie ma miejsca<br />

dla osób z problemami. Niepełnosprawność też się nie<br />

kwalifikuje, bo czy osoba z niepełnosprawnością potrafi<br />

zadbać o siebie, walczyć jak lew o swoje stanowisko, pokazać<br />

wszystkim, co potrafi? Osoba taka jest raczej zagubiona,<br />

samotna i nie potrafi walczyć o swoje. Trzeba<br />

jej ustępować, pomagać − nie jest silną jednostką, która<br />

może wiele zdziałać dla społeczeństwa. Czy aby na pewno?<br />

Przecież osoby z niepełnosprawnością świetnie odnajdują<br />

się na rynku pracy, są sumienne, doskonale radzą<br />

sobie z obowiązkami. Nie potrafią głośno krzyczeć?<br />

Gdyby chciały, to by potrafiły. Ale po co?<br />

1 W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2005.<br />

Czy w tym krzyku i agresywnej walce o posiadanie<br />

władzy i pieniędzy nie kryje się strach przed bezradnością,<br />

samotnością i myśl, że tak naprawdę brakuje nam<br />

pewności siebie?<br />

Kult siły to kult strachu, że opanuje nas niemoc.<br />

Ciężko przyznać się do błędów i słabości, ale tak naprawdę<br />

to emocje, słabość są tym, co zrównuje wszystkich<br />

ludzi. Należy pamiętać, że w życiu może być tak jak<br />

w ludowym powiedzeniu: „Tak się ten świat obraca, jednych<br />

podnosi, a drugich wywraca”. Nigdy nie wiadomo,<br />

kiedy z samego szczytu spadniemy na sam dół. Siła też<br />

ma swoje granice. I tą granicą nie musi być wózek, może<br />

być nią własny strach. Człowiek silny to nie taki, który<br />

jest w pełni sprawny. Człowiek silny to taki, który nie<br />

boi się być sobą i nie boi się własnych słabości.<br />

Moje duszpasterstwo<br />

tekst: Agnieszka Gawron<br />

Spotkaniem z wierzącym człowiekiem, wspólnotą,<br />

ludźmi, na których można liczyć, rozwojem, stylem życia<br />

i modlitwy − to kilka odpowiedzi studentów <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie na pytanie,<br />

czym jest dla nich duszpasterstwo.<br />

Po wakacyjnej przerwie wszyscy przechodzimy do<br />

fazy intensywnych działań. Tak samo jest z Duszpasterstwem<br />

Akademickim Patmos, które przygotowało<br />

bogatą ofertę dla studentów naszej uczelni. Warsztaty,<br />

kursy, spotkania z członkami Juventus Christiana,<br />

współpraca z różnymi instytucjami − to tylko część niespodzianek.<br />

Warto zaznaczyć, że jedną z głównych zasad<br />

opiekuna ks. dr. Lucjana Bielasa jest kształtowanie<br />

oraz udoskonalanie duszpasterstwa według pomysłów<br />

jego członków. Duszpasterz nie narzuca niczego, jedynie<br />

pomaga w budowaniu wspólnoty.<br />

Gdzie możesz pójść i co zrobić?<br />

• W każdą niedzielę w kościele św. Marka (ul. św.<br />

Marka 10) o godz. 19.00 możesz uczestniczyć we<br />

mszy świętej.<br />

• W każdy drugi i czwarty piątek miesiąca o godz.<br />

17.00 odbywa się czytanie Pisma Świętego z pogłę-<br />

37

studenci<br />

bioną analizą wraz z benedyktynami w Tyńcu, po<br />

którym odprawiana jest msza święta o 18.30.<br />

• Codziennie o 13.15 odprawiana jest msza święta<br />

w kaplicy w budynku <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie przy ul. Franciszkańskiej 1.<br />

• We wtorki możesz udać się do kościoła św. Anny,<br />

gdzie o 7.30 w kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej<br />

odmawiana jest jutrznia, a po niej śniadanie<br />

i dyskusja na temat usłyszanych czytań.<br />

• W każdy drugi czwartek miesiąca masz możliwość<br />

spotkania się z członkami najstarszego duszpasterstwa<br />

(założonego w 1918 roku) − Juventus Christiana<br />

o godz. 17.00 w kolegiacie akademickiej św. Anny<br />

(ul. św. Anny 11).<br />

Czego możesz się dowiedzieć?<br />

Jak powiedział Arystoteles: „prawdziwa wiedza to<br />

znajomość przyczyn”, dlatego też podczas warsztatów<br />

Jestem kobietą, jestem mężczyzną i co dalej?, uczestnicy<br />

wraz z pomocą prowadzących będą analizować<br />

zagadnienia takie jak: antykoncepcja, seks, miłość,<br />

wolność jednostki, po to, aby zobaczyć, jak wpływają<br />

one na nasze życie i podejmowane przez nas decyzje.<br />

Warsztaty będą odbywać się w poniedziałki o godz.<br />

19.00 w Dziupli (kościół św. Marka). Chętni mogą dokonać<br />

zapisów poprzez wysłanie zgłoszenia na adres:<br />

wojtekj@op.pl.<br />

Kolejną propozycją dla studentów są rekolekcje adwentowe:<br />

Bóg stał się człowiekiem. Wiara po Auschwitz,<br />

które będą miały miejsce od 7 do 9 grudnia br. Ks. Lucjan<br />

Bielas oraz ks. Manfred Deselaers poprowadzą<br />

rozważania w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.<br />

Dodatkowe informacje o rekolekcjach są dostępne<br />

na stronie na www.cdim.pl.<br />

Jak 112<br />

Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, kiedy doznamy jakiegoś<br />

wypadku, choroby. W takich sytuacjach dzwonimy pod<br />

numer 112 i mamy pewność, że ktoś nas wysłucha oraz<br />

udzieli pomocy. Podobnie jest z naszym sumieniem. Ono<br />

również potrzebuje kontaktu ze specjalistą. Dzwoniąc pod<br />

numer 602 765 467 możemy otrzymać odpowiedni „opatrunek”<br />

dla naszego sumienia, ponieważ na całodobowym<br />

dyżurze czeka na zgłoszenia ks. Lucjan Bielas.<br />

To nie koniec<br />

Duszpasterstwo działające przy UPJP<strong>II</strong> nie ogranicza się<br />

tylko do spotkań modlitewnych, chce robić więcej, wykraczać<br />

poza przyjęte standardy, podkreślając tym swoją wyjątkowość.<br />

Mam tutaj na myśli m.in. zawiązanie współpracy<br />

z Dziełem Kolpinga oraz utworzenie Koła Misyjnego.<br />

„Żeby dokonać wielkich rzeczy, musimy nie tylko działać,<br />

ale także marzyć, nie tylko planować, ale także wierzyć”<br />

(J. A. Thibault). Działanie, planowanie, wiara − te wszystkie<br />

elementy charakteryzują duszpasterstwo. Chcesz przekonać<br />

się, o jakie wielkie rzeczy chodzi? Dołącz do nas!<br />

Byłaś Julią<br />

c<br />

Wiersze naszego studenta<br />

Marka Psonki<br />

Parmenidejski świat<br />

Jeden kamień<br />

odjąć<br />

kamień<br />

to<br />

Nieistnienie<br />

czy<br />

Jeden?<br />

Zaproszenie<br />

na uroczystość ślubną<br />

w niemodnej<br />

białej kopercie<br />

cierpliwy spacer<br />

po ogrodzie<br />

zamiast krwawego<br />

jabłka<br />

z Bogiem człowiekiem<br />

komunia<br />

przyjdziesz?<br />

Halinie Poświatowskiej<br />

Widziałem<br />

Jak na deskach teatru<br />

Odgrywałaś Julię<br />

Byłaś stara<br />

Pomarszczona<br />

Filiżanka kawy<br />

Zadrżała w dłoni<br />

Krzyczałaś<br />

Na wysokim balkonie<br />

Do zjawy<br />

Po spektaklu<br />

Za kurtyną<br />

Przygryzałaś wargi<br />

Dosypując cukru<br />

Podobno<br />

Wiesz jak zaparzyć miłość<br />

By miała smak kawy<br />

38

„Nie jestem żadnym mistrzem, jestem rzemieślnikiem”<br />

relacja ze spotkania z Marcinem Wroną<br />

studenci<br />

tekst: Aleksandra Wojdyła<br />

zdjęcia: Karolina Twardosz<br />

19 listopada br. w ramach cyklu spotkań Podsłuchaj mistrza. Radio Bonus<br />

zaprasza na… odbyło się spotkanie z redaktorem Marcinem Wroną. Była<br />

to już trzecia tego typu rozmowa zorganizowana przez nasze uczelniane<br />

Radio Bonus. Po Arturze Andrusie i Brygidzie Grysiak przyszła kolej na<br />

znanego z programu Pod napięciem reportera – Marcina Wronę.<br />

Marcin Wrona urodził się w Krakowie i tu studiował anglistykę na<br />

Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia przerwał, kiedy w roku 1988 spotkał<br />

na swojej drodze reportera Radia Kraków. „Mam duże szczęście<br />

w życiu. Na obozie językowym w Nowej Hucie poznałem dziennikarza<br />

Radia Kraków, któremu nasunąłem się pod mikrofon. Potem zaprosił<br />

mnie do studia. Powiedział, żeby przyjść za rok na praktyki, więc przyszedłem”<br />

– wspominał Marcin Wrona. To właśnie dziennikarstwo radiowe<br />

jest jego największą miłością: „Radio to przyjemność, telewizja<br />

to ciężka praca”. Od 2006 roku jest korespondentem Faktów w Stanach<br />

Zjednoczonych. Jak zaznacza, jest dziennikarzem mediów polskojęzycznych<br />

i w Ameryce jest tylko czasowo. Wrażenia z pobytu w USA opisał<br />

niedawno w swojej książce Wrony w Ameryce. Twierdzi, że jest „generalnie<br />

nieśmiałym człowiekiem”. Jako korespondent w Stanach Zjednoczonych<br />

z tą nieśmiałością walczy. Wielbiciel dobrego jedzenia, ostatnio pokochał<br />

szczególnie kuchnię etiopską. Ma żonę Aleksandrę i córkę Marię.<br />

Jeden z najbardziej znanych polskich korespondentów cierpliwie<br />

i z uśmiechem odpowiadał na wszystkie zadawane mu przez studentów<br />

pytania. O swoim zawodzie mówił: „Korespondent musi umieć mało<br />

spać. Ja żyję z momentu na moment. Mogę coś zaplanować na weekend,<br />

ale potem dzwoni telefon o piątej rano i nici z planów”. Mimo to dziennikarz<br />

zaznaczył, że swoją pracę kocha ponad wszystko: „Codziennie spotykam<br />

się z innymi zagadnieniami, sytuacjami. Nie wiem, co robiłbym,<br />

gdybym codziennie pracował nad podobnym tematem. Pewnie bym<br />

zwariował”. Zanim został korespondentem, prowadził popularny talk<br />

show Pod napięciem. To właśnie za ten program otrzymał w 1999 roku<br />

tytuł Hieny Roku, przyznawany przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich.<br />

Zapytany o to, skomentował: „Byłem oburzony otrzymaniem Hieny,<br />

bo nigdy nie byłem członkiem żadnego stowarzyszenia dziennikarzy.<br />

Dlaczego ktoś, kto nie ma ze mną nic wspólnego, ma mnie oceniać?<br />

Mnie oceniają moi szefowie”. Po 8 latach pracy nad programem pojawiła<br />

się propozycja wyjazdu do Stanów Zjednoczonych. Początki były trudne:<br />

„Musiałem uczyć się zawodu na nowo. Tam wszystko wygląda inaczej.<br />

Trzeba się nauczyć realiów pracy, tego, że jest się jednym z miliona korespondentów<br />

z dalekich krajów”. Także mentalność Amerykanów zaskoczyła<br />

nieśmiałego z natury Polaka: „Amerykanie bardzo rzadko uciekają<br />

przed kamerą. Nigdy się nie spotkałem z tym, żeby dziennikarstwo by-<br />

ło zawodem nielubianym. Amerykanie sami się<br />

garną do telewizji”. Jak podkreślał gość spotkania,<br />

Ameryka zdecydowanie nie jest już „krainą<br />

marzeń”. Szczególnie dla dziennikarzy. Marcin<br />

Wrona stwierdził: „Na amerykańskim rynku<br />

medialnym jest potworny kryzys. Mój kolega<br />

operator, który ma wszystkie potrzebne akredytacje<br />

i może wejść wszędzie o każdej porze, szuka<br />

pracy”. Na końcu redaktor Wrona opowiadał<br />

także o swoim życiu prywatnym, o swoich tęsknotach<br />

i marzeniach: „W Stanach najbardziej<br />

brakuje mi rodziców. Brakuje mi kontaktów<br />

z moimi przyjaciółmi z dawnych lat. Brakuje mi<br />

wyjścia na krakowski Rynek. Jestem krakusem,<br />

mam Kraków w żyłach, we krwi”.<br />

19 listopada br. trzy osoby zatrudnione w Bibliotece UPJP<strong>II</strong>: Danuta Rebech, Marta Wójtowicz-Kowalska<br />

oraz Danuta Gurdak zdały egzamin państwowy przed Komisją Egzaminacyjną do przeprowadzenia<br />

postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego<br />

pracownika dokumentacji i informacji naukowej powołaną przez Ministra Nauki i Szkolnictwa<br />

Wyższego. W ten sposób panie uzyskały kwalifikacje zawodowe dyplomowanego bibliotekarza.<br />

Serdecznie gratulujemy!<br />

39

Wydawnictwo Naukowe<br />

na Targach Książki<br />

Jesienią wszyscy entuzjaści literatury mają okazję odwiedzić dwie imprezy wydawnicze – Targi Książki w Krakowie oraz<br />

Kiermasz Wydawców Katolickich w Lublinie. Można tam nie tylko zapoznać się z różnorodną ofertą publikacji (w dobrej cenie!),<br />

ale także spotkać się z autorami, uczestniczyć w wykładach i konkursach z nagrodami.<br />

Wydawnictwo Naukowe <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie jak co roku prezentowało swoją ofertę i w Krakowie,<br />

i w Lublinie. Dużą popularnością cieszyły się nowe publikacje (Od piekła do zbawienia Marty Ficoń, Rozwój w trudzie<br />

egzystencji Joanny Mikołajczyk), ale także te objęte wyprzedażą. W sumie wydawnictwo sprzedało prawie 800 książek!<br />

Krakowskie targi obecnością uświetnili<br />

literaci – Andrzej Stasiuk,<br />

Andrzej Pilipiuk, Ewa Lipska i Dorota Masłowska<br />

Sferę sacrum reprezentowali m.in.<br />

ksiądz profesor Jan Kracik,<br />

ojciec Józef Augustyn SJ, ojciec Michał Olszewski SCJ oraz zawsze radosny ojciec Leon Knabit OSB. Możn<br />

Chwilowy powrót do czasów dzieciństwa – dzięki Wandzie Chotomskiej i Edwardowi Lutczynowi.<br />

Gwiazdy estrady – Urszula Dudziak i Artur Andrus.

Pracownicy wydawnictwa – Rafał Bober i Paulina Paduchowska.<br />

Redakcja – Marta Jaszczuk, Katarzyna Romanek i Lucyna Sterczewska.<br />

oraz publicyści i dziennikarze: Rafał Ziemkiewicz, Krzysztof Ziemiec, prof. Andrzej Nowak i Szymon Hołownia.<br />

a było również spotkać aktorów: Stanisława Mikulskiego i Małgorzatę Braunek,<br />

a nawet dwie byłe prezydentowe: Marię Wałęsę i Jolantę Kwaśniewską.<br />

Sportowcy i podróżnicy: Andrea Anastasi, Krzysztof Hołowczyc, Martyna Wojciechowska oraz bosonogi Wojciech Cejrowski.<br />

zdjęcia: Marta Jaszczuk

nie tylko nauka<br />

Biuro Informacji i Promocji<br />

mgr Monika Wiertek<br />

rzecznik prasowy<br />

mgr Krzysztof Mleczko<br />

kierownik<br />

Ukończył zarządzanie i marketing<br />

w Szkole Wyższej im. Bogdana Jańskiego.<br />

Człowiek, który musi ogarnąć<br />

dominujący w Biurze kobiecy żywioł.<br />

Dba o doskonałą organizację wszystkich<br />

uroczystości uniwersyteckich.<br />

Planuje, czuwa nad terminami, koordynuje<br />

wszystkie działania Biura.<br />

A gdy potrzeba, z wdziękiem pilnuje<br />

grilla. Na UPJP<strong>II</strong> pracuje od 2010 roku.<br />

Żonaty, ma dwie córki.<br />

Absolwentka filologii polskiej<br />

na Uniwersytecie Jagiellońskim.<br />

Na UPJP<strong>II</strong> pracuje<br />

od 2011 roku. Często na<br />

pierwszej linii ognia. Odpowiada<br />

za kontakty z mediami<br />

oraz prasą akademicką.<br />

Redaguje biuletyn „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”,<br />

Biuletyn Informacji<br />

Publicznej UPJP<strong>II</strong> oraz wiele<br />

drobiazgów, nie zapominając,<br />

że w słowie jest siła.<br />

Pracują czasem od wielu lat,<br />

a tak słabo ich znamy… Czas to zmienić!<br />

Rozpoczynamy nowy cykl na łamach „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”.<br />

W kolejnych numerach<br />

będziemy<br />

prezentować<br />

pracowników<br />

naszego uniwersytetu.<br />

Aby dać<br />

dobry przykład,<br />

zaczynamy<br />

od siebie.<br />

mgr lic.<br />

Monika<br />

Winiarska<br />

koordynator<br />

promocji<br />

Z wykształcenia teolog<br />

(po <strong>Papieski</strong>ej<br />

Akademii Teologicznej).<br />

Artystyczna dusza.<br />

Wydeptał do niej<br />

ścieżkę każdy, kto<br />

przygotowywał choć jedną konferencję na naszej uczelni.<br />

Przygotowuje projekty graficzne plakatów i innych materiałów<br />

promocyjnych, czuwa nad spójną promocją <strong>Uniwersytet</strong>u,<br />

kipi pomysłami podczas Festiwalu Nauki czy targów edukacyjnych,<br />

a także dba o piękną oprawę wszystkich ważnych<br />

imprez akademickich. Na uczelni pracuje od 2002 roku.<br />

mgr lic. Justyna Kastelik<br />

koordynator strony www<br />

Ukończyła historię Kościoła na <strong>Papieski</strong>ej<br />

Akademii Teologicznej. Dba o to, żeby<br />

strona internetowa uczelni była przejrzysta<br />

pod względem estetycznym i merytorycznym.<br />

Obdziela pracowników papierem<br />

firmowym lub wizytówkami. Zawsze<br />

pełna energii i skłonna do pomocy.<br />

Na uczelni pracuje od 8 lat.<br />

Przy okazji chcieliśmy podziękować studentom, którzy zawsze wspierają nasze działania!<br />

42

polecamy publikacje<br />

Roman Pałaszewski OFMConv, Bracia mniejsi konwentualni w archidiecezji<br />

wrocławskiej w latach 1945–1972, Kraków 2012<br />

Publikacja przedstawia w oparciu o źródła archiwalne historię braci mniejszych konwentualnych<br />

w archidiecezji wrocławskiej od czasu zakończenia <strong>II</strong> wojny światowej aż<br />

do reorganizacji placówek minoryckich na Dolnym Śląsku, dokonanej przez prowincjała<br />

o. prof. Joachima Bara w 1972 roku, a polegającej na likwidacji wszystkich placówek<br />

wiejskich. Dzięki życzliwości pary książęcej Henryka <strong>II</strong> Pobożnego i jego żony<br />

Anny pierwsi minoryci przybyli do Wrocławia i osiedlili się w klasztorze przy wzniesionym<br />

kościele św. Jakuba. Powstające zakony minorytów trwały aż do pruskiej sekularyzacji<br />

zakonów w 1810 roku. W 1945 roku po 135 latach od pruskiej kasaty powrócili do<br />

swoich klasztorów lub objęli nowe placówki przekazane im przez władze administracji<br />

apostolskiej Dolnego Śląska, włączając się do czynnej pracy duszpasterskiej, a zapotrzebowanie<br />

na polskich kapłanów na Ziemiach Odzyskanych było ogromne. Minoryci<br />

odnawiali powierzone im świątynie, restaurowali plebanie, wznosili nowe, prowadzili kancelarie, archiwa parafialne,<br />

zakładali biblioteki, cieszyli się dużym autorytetem wśród społeczności, w której działali. Rozwijali różne formy duszpasterstwa<br />

– od życia liturgiczno-sakramentalnego, poprzez wielką pracę katechetyczno-kaznodziejską z rekolekcjami<br />

i misjami parafialnymi, do działalności w okrojonych przez władze państwowe organizacjach i stowarzyszeniach religijnych,<br />

prowadzili także działalność charytatywną, szerzyli kult Maryjny, przybliżali wiernym postać o. Maksymiliana<br />

Kolbego. Prowadząc prace na wzór księży diecezjalnych, wypełniali swoje powinności zakonne.<br />

Renata Dulian<br />

Zdzisław Gogola OFMConv, Dzieje ruchu hippisowskiego, Kraków 2012<br />

Na rynku księgarskim ukazała się publikacja pracownika naukowego <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, historyka o. dr. hab. Zdzisława Gogoli OFMConv poświęcona<br />

ruchowi hippisowskiemu – kontrkulturze kontestacyjnej Zachodu <strong>II</strong> połowy lat<br />

60. i początków lat <strong>70</strong>. XX stulecia. Nazwa ruchu wywodzi się z j. angielskiego: hippie; to be<br />

hip – żyć dniem dzisiejszym, a jego istotę stanowił gwałtowny bunt ludzi młodych przeciw<br />

instytucjom i wartościom świata ludzi dojrzałych, określanych mianem establishmentu.<br />

Krytykowano konsumpcjonizm, materializm, własność prywatną, kwestionowano normy<br />

moralne, sprzeciwiano się społecznym nakazom, obnażano hipokryzję i konformizm<br />

dominujące w sytych społeczeństwach Zachodu. Ruch ten zainicjował narodziny i eskalację<br />

ideologii pacyfistycznych oraz ekologicznych, wywołał zainteresowanie kulturą duchową<br />

Dalekiego Wschodu czy wreszcie zainicjował tzw. rewolucję seksualną.<br />

Prezentowana publikacja ujmuje problem w trzech aspektach: ruch hippisowski jako<br />

zjawisko społeczne, doktryna moralna oraz próba moralnej oceny hippizmu. Zawiera<br />

nadto odniesienia do recepcji ruchu na gruncie ówczesnego PRL-u. Pożytecznym<br />

novum omawianej pracy wydaje się refleksja autora na temat relacji Kościoła katolickiego już nie tyle względem historycznego<br />

hippizmu, ile współcześnie funkcjonujących subkultur, popularnych wśród młodego pokolenia. Tak więc owe<br />

dwa kręgi narracyjne: przeszłość i współczesność sprawiają, że lektura książki emocjonalnie angażuje czytelnika, a sugestywny<br />

język narracji ułatwia percepcję treści.<br />

ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

Z okazji<br />

zbliżających się świąt<br />

Bożego Narodzenia<br />

redakcja „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”<br />

składa wszystkim<br />

czytelnikom<br />

najserdeczniejsze życzenia,<br />

aby radość i pokój tych dni<br />

zagościły na zawsze<br />

w naszych sercach,<br />

rodzinach<br />

i miejscach pracy.

polecamy publikacje<br />

Wydawnictwa Naukowego <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

ą Ośrodskiego<br />

Jaykulturorezentacja<br />

lepszego<br />

ctwa <strong>Jana</strong><br />

Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

11<br />

Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

Maria Zboralska, Przekraczanie siebie jako podstawa antropologii teologicznej<br />

Karola Wojtyły – <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, Kraków 2012<br />

W serii Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> ukazały się:<br />

• Człowiek żyjący drogą Kościoła<br />

red. ks. Jan Daniel Szczurek<br />

• Niewyczerpane źródło świętości<br />

ks. Cezary Smuniewski<br />

• Św. Jan od Krzyża w recepcji Karola Wojtyły<br />

– <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, red. ks. Jan Machniak<br />

• Krakowska szkoła antropologiczna<br />

red. o. Jarosław Kupczak OP, Jolanta Majka<br />

• Paradoks egzystencji etycznej<br />

Jan Galarowicz<br />

• Teologia kultury integralnej<br />

Dariusz Radziechowski<br />

• Kapłaństwo prezbiterów w nauczaniu <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

ks. Wojciech Zyzak<br />

• Czym jest „nowy feminizm” <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>?<br />

red. Jarosław Kupczak OP, Maria Zboralska<br />

• Jan Paweł <strong>II</strong>. Posługa myślenia<br />

red. Jarosław Kupczak, Dariusz Radziechowski<br />

• Taka milcząca wzajemność. „Pieśń o Bogu ukrytym”<br />

Karola Wojtyły w świetle doktryny św. <strong>Jana</strong> od Krzyża<br />

Joanna Tebień<br />

W swojej dysertacji doktorskiej autorka stara się udowodnić, że „przekraczanie siebie”<br />

stanowi podstawę antropologii teologicznej Karola Wojtyły, analizując trzy wymiary tego<br />

pojęcia: autotranscendencję, transcendencję w kierunku drugiego człowieka oraz transcendencję<br />

w kierunku Boga. Pojęcia te przedstawia z perspektywy filozoficznej, poetycko-<br />

-dramatycznej i teologicznej. Stara się przedstawić, w jaki sposób horyzont przekraczania<br />

siebie jest obecny w tekstach w okresie przed pontyfikatem i w jego trakcie. Największym<br />

wzorem człowieczeństwa i najdoskonalszym wcieleniem przekraczania siebie w tych<br />

trzech wymiarach jest Jezus Chrystus. Potwierdzeniem tego są słowa zawarte w encyklice<br />

Redemptor hominis: „W Chrystusie i przez Chrystusa najpełniej objawił się ludzkości Bóg,<br />

najbardziej się do niej przybliżył – i równocześnie w Chrystusie i przez Chrystusa człowiek<br />

zdobył pełną świadomość swojej godności, swojego wyniesienia, transcendentnej<br />

wartości samego człowieczeństwa, sensu swojego bytowania”.<br />

Renata Dulian<br />

W serii Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> ukażą się:<br />

• <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> teologia męczeństwa<br />

<strong>Vita</strong>li Siarko SchP<br />

• Pojęcie milczenia i jego funkcja w relacji między<br />

Bogiem i człowiekiem w homiliach <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

ks. Paweł Gabara<br />

Marta Ficoń<br />

Od piekła<br />

Marta Ficoń, Od piekła do nadziei Zbawienia. Rozwój kwestii zbawienia<br />

dzieci zmarłych bez chrztu świętego w teologii katolickiej i jej egzystencjalna<br />

doniosłość, Kraków 2012<br />

do nadziei<br />

zbawienia<br />

Rozwój kwestii zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu świętego<br />

w teologii katolickiej i jej egzystencjalna doniosłość<br />

Autorka w sposób wnikliwy przedstawia zagadnienie zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu<br />

świętego w całej historii chrześcijaństwa. W tym celu analizuje teksty, począwszy od Pisma<br />

Świętego, poprzez dzieła wczesnych ojców Kościoła, zarówno greckich, jak i łacińskich, teologów<br />

wczesnego średniowiecza, doktorów scholastycznych, autorów czasów przed- i potrydenckich,<br />

aż po współczesnych myślicieli katolickich. W ten sposób ukazuje, jak zabobonne<br />

i niegodne praktyki dotyczące sakramentu chrztu oraz pogrzebu ustąpiły miejsca<br />

pełnemu nadziei obrzędowi pochówku dziecka nieochrzczonego. W pierwszym tysiącleciu<br />

chrześcijaństwa nieochrzczone dzieci widziano w piekle pod wpływem popieranej przez<br />

św. Augustyna nauki o grzechu pierworodnym jako osobistym grzechu każdego człowieka<br />

„preegzystującym” w Adamie. Ten grzech mógł usunąć tylko chrzest święty jako źródło łaski.<br />

Tytuł rozprawy Od piekła do nadziei Zbawienia ukazuje przemianę, jaka dokonała się<br />

w myśleniu teologicznym na ten temat. Szczególny zwrot w tej kwestii teologicznej zaczyna się od czasów Soboru Watykańskiego<br />

<strong>II</strong>, który podkreślał Boże pragnienie zbawienia wszystkich ludzi. Teoria otchłani zaczęła znikać z publikacji teologicznych<br />

pod wpływem nauki o ostatecznym powołaniu człowieka oraz danej każdemu człowiekowi przez Ducha Świętego łączności<br />

z misterium paschalnym Chrystusa. Opublikowany w 2007 roku najważniejszy dokument dotyczący tego zagadnienia<br />

Nadzieja zbawienia dla dzieci umierających bez chrztu wskazuje na miłosierdzie Boże dla tych najmniejszych.<br />

Renata Dulian<br />

Stosunki kulturowe, etniczne i religijne na przestrzeni dziejów<br />

Культурные, этнические и религиозные отношения на протяжении веков<br />

REGIONES EUXINUM SPECTANTES<br />

REGIONES<br />

EUXINUM<br />

SPECTANTES<br />

Stosunki kulturowe, etniczne i religijne<br />

Regiones euxinum spectantes. Stosunki kulturowe, etniczne, religijne na<br />

przestrzeni dziejów, pod red. Łukasza Gędłka, Tomasza Krzyżowskiego<br />

i Michała Michalskiego, Kraków 2012<br />

na przestrzeni dziejów<br />

Region czarnomorski z jego bogatą kulturą i zawiłą historią budził zainteresowanie badaczy.<br />

Z inspiracji doktorantów <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie powstała<br />

Культурные, этнические<br />

и религиозные отношения<br />

на протяжении веков<br />

publikacja, w której naukowcy z różnych ośrodków badawczych Polski, Ukrainy, Białorusi,<br />

Mołdawii oraz Rosji prezentują swoje artykuły. Obejmują one zagadnienia i problemy,<br />

z różnych okresów historycznych, a to, co je łączy, to obszar wokół Morza Czarnego. Wyodrębnione<br />

grupy tematyczne odsyłają do publikacji poświęconych starożytności, średniowieczu,<br />

obecności genueńskiej na Krymie, walce o dominację toczonej przez Rzeczpospolitą<br />

Obojga Narodów, Imperium Osmańskie i Carską Rosję. Zamieszczono również artykuły<br />

poświęcone stosunkom etnicznym i wyznaniowym, wśród których znajdziemy biografię<br />

sufragana tyraspolskiego Wincentego Lipskiego (1795–1875) czy literacko-artystyczny obraz<br />

relacji między państwami i narodami Azji Mniejszej a mieszkańcami Słowiańszczyzny Południowej na przestrzeni dziejów.<br />

Znajdziemy również artykuły poświęcone czasom najnowszym tego regionu, np. dziejom Kościoła rzymskokatolickiego<br />

w Odessie (1917–1991) czy polityce Unii Europejskiej wobec regionu czarnomorskiego.<br />

Renata Dulian

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!