pełna wersja do pobrania - Protetyka Stomatologiczna

PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 6, 496-499
Leczenie zespołowe pacjentki z tyłozgryzem całkowitym
z protruzją, powikłanym brakami zębowymi – opis przypadku
Interdisciplinary treatment of a patient with class II division I malocclusion,
complicated missed teeth – a case report
Natalia Budna¹, Jerzy Gładkowski¹, Barbara Pietrzak-Bilińska²
1
Z Katedry Protetyki Stomatologicznej IS Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik: prof. dr hab. E. Mierzwińska-Nastalska
2
Z Zakładu Ortodoncji IS Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik: dr n. med. B. Siemińska-Piekarczyk
HASŁA INDEKSOWE:
leczenie interdyscyplinarne, wady zgryzu, braki zębowe
KEY WORDS:
interdyscyplinary treatment, malocclusion, missed
teeth
Streszczenie
Leczenie stomatologiczne pacjentów jest często
utrudnione na skutek współistniejących wad zgryzu
czy nieprawidłowości zębowych. W celu prawidłowej
rehabilitacji pacjenta niezbędna staje się współpraca
specjalistów z zakresu różnych dziedzin stomatologii.
Celem pracy jest przedstawienie etapów leczenia zespołowego
– ortodontycznego, protetycznego i chirurgicznego,
pacjentki z tyłozgryzem całkowitym z protruzją,
powikłanym brakami zębowymi. W wielu przypadkach
tylko interdyscyplinarne leczenie może umożliwić pełną
rehabilitację narządu żucia zarówno pod względem
czynnościowym, jak i estetycznym.
Summary
Dental treatment of patients is often difficult due to
coexisting malocclusion and dental anomalies. In order
to perform the correct patient’s rehabilitation becomes
necessary cooperation of specialists in various fields of
dentistry. The aim of this paper is to present the stages
of the team treatment – orthodontic, prosthetic and
surgical treatment of a patient with class II division I
malocclusion, complicated missed teeth. In many cases,
only the interdisciplinary treatment may enable the full
rehabilitation of the stomatognatic system in terms of
both functional and aesthetical aspects.
Pełną rehabilitację narządu żucia zarówno pod
względem czynnościowym, jak i estetycznym zapewnić
może ścisła współpraca specjalistów z zakresu
różnych dziedzin stomatologii (1, 2, 3, 4,).
Poważne problemy kliniczne wymagające leczenia
interdyscyplinarnego lekarz stomatolog napotyka u
pacjentów w każdej grupie wiekowej, a trudności
w leczeniu mogą wynikać zarówno z istniejących
objawów wad wrodzonych, jak i urazów, czy przebytych
zabiegów w obrębie twarzoczaszki. Warto
podkreślić konieczność wczesnej rehabilitacji zespołowej,
co pozwoli zapobiec nieprawidłowej pracy
mięśni, a co za tym idzie, nasileniu wad szczękowo-twarzowych
i w efekcie ułatwi późniejsze
warunki leczenia.
Wrodzony brak zawiązków – hipodoncja czy oligodoncja
jest stosunkowo częstą anomalią (2, 4, 5,
6). Poza teoriami filogenetycznymi zmian w uzębieniu,
przyczyną braku zawiązków mogą być dziedziczność,
zaburzenia endokrynologiczne, wrodzo-
496

Leczenie tyłozgryzu
na dysplazja tkanki endodermalnej, jak również
rzadkie zespoły chorobowe, takie jak: zespół endodermalny
Brooka, zespół Aperta, zespół Christa-
Siemensa-Touraine’a, zespół Rapp-Hodgkina, zespół
Franceschettiego-Jadassohna i wiele innych
(7, 8). Przyczyną trudności w rehabilitacji protetycznej
są znaczne zniekształcenia podłoża protetycznego
w następstwie nieprawidłowego wzrostu
kości szczęk, spowodowanego brakiem zawiązków
zębów mlecznych i stałych.
Podobnie pacjenci młodociani po urazach w obrębie
twarzoczaszki wymagają interdyscyplinarnego
podejścia do leczenia. Uważa się, że nie należy
stosować uzupełnień protetycznych mogących
zaburzyć wzrost kostny do momentu zakończenia
rozwoju kostnego (4). Na podstawie zdjęć rentgenowskich
nadgarstka czy oceny kręgów szyjnych
określa się wiek kostny, który następnie porównuje
się z odpowiadającym mu wzorcem w atlasie
dla danego wieku kalendarzowego i płci (9,
10). Pacjenci młodociani zaopatrywani są początkowo
w uzupełnienia tymczasowe, a po zakończeniu
wzrostu w długoczasowe uzupełnienia protetyczne.
Zespołowego, ortodontyczno-protetyczno-
-chirurgicznego, leczenia wymagają także pacjenci
z rozszczepami podniebienia ze współistniejącymi
brakami w uzębieniu (11).
Największą grupę wymagającą terapii zespołowej
stanowią pacjenci dorośli z nieleczonymi w
dzieciństwie lub rozwijającymi się wtórnie wadami
zgryzu. Powikłanie zaburzeń zgryzu brakami zębowymi
stanowi często poważny problem w prawidłowym
leczeniu pacjentów.
Opis przypadku
Ryc. 1a, b, c. Warunki wewnątrzustne przed leczeniem.
Pacjentka w wieku 51 lat, zgłosiła się z prośbą o
leczenie protetyczne. W wywiadzie podała, że nigdy
nie użytkowała uzupełnień protetycznych.
W badaniu klinicznym zewnątrzustnym stwierdzono
cechy tyłozgryzu całkowitego i obniżenie
wysokości zwarcia objawiające się skróceniem
dolnego odcinka twarzy, cofnięciem i wywinięciem
wargi dolnej oraz pogłębieniem bruzdy wargowo–
bródkowej. W badaniu wewnątrzustnym
zdiagnozowano IV klasę braków wg Galasińskiej-
Landsbergerowej, zarówno w szczęce jak i w żuchwie,
jak również braki jakościowe zębów trzonowych
i przedtrzonowych (ryc. 1 a, b, c). Wadę
zgryzu sklasyfikowano jako tyłozgryz całkowity z
protruzją siekaczy górnych. Przerośnięte wędzidełko
wargi górnej było przyczyną znacznej wielko-
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2011, LXI, 6 497

N. Budna i inni
Ryc. 2. Protezy tymczasowe w jamie ustnej.
Ryc. 4. Zdjęcie wewnątrzustne – uzupełnienia protetyczne
w szczęce.
Ryc. 3. Pacjentka w trakcie leczenia ortodontycznego.
Ryc. 5. Zdjęcie wewnątrzustne – uzupełnienia protetyczne
w żuchwie.
ści diastemy. W celu zaplanowania leczenia zlecono
zdjęcie pantomograficzne i zdjęcia zębowe, oraz
wykonano wyciski anatomiczne do modeli diagnostycznych.
Jednocześnie ustalono wspólną konsultację
z lekarzem ortodontą i chirurgiem stomatologicznym,
w wyniku której zaplanowano leczenie
zespołowe, wieloetapowe, wymagające współpracy
różnych specjalistów.
W pierwszym etapie wykonano dwie protezy
tymczasowe – częściowe osiadające górną i dolną,
w prawidłowej wysokości zwarcia i relacji szczęki
do żuchwy (ryc. 2). Etap ten uzupełniło wykonanie
kontrolnych zdjęć stawów skroniowo-żuchwowych
strony prawej i lewej w zwarciu, rozwarciu i zgryzie
konstrukcyjnym. W badaniu kontrolnym pacjentka
nie zgłaszała żadnych dolegliwości, ani problemów
z adaptacją do nowych warunków zwarciowych.
Następnie rozpoczęto kolejny etap leczenia
zespołowego – leczenie ortodontyczne (ryc. 3).
Zastosowano stały aparat ortodontyczny cienkołukowy
(fragmentaryczny na zęby 13, 12, 11, 21, 22,
23), mający na celu prawidłowe ustawienie zębów
siecznych i kłów w szczęce. W tym samym czasie
pacjentka przeszła zabieg chirurgicznego podcięcia
przerośniętego wędzidełka wargi górnej. Po
półrocznym leczeniu ortodontycznym i osiągnięciu
zamierzonego efektu zdjęto aparat, a dla stabilizacji
wyników leczenia zastosowano stały retainer przyklejony
kompozytem do powierzchni podniebiennych
górnych przednich zębów.
W następnym etapie leczenia zaplanowano stałe
uzupełnienia długoczasowe. Po endodontycznym
498 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2011, LXI, 6

Leczenie tyłozgryzu
Ryc. 6. Zdjęcie wewnątrzustne – stan po zakończeniu
leczenia.
przygotowaniu zębów 15, 17, 35 wykonano wkłady
koronowo-korzeniowe i korony lane licowane porcelaną.
Ząb 24 ze względu na krótką część korzeniową
zaopatrzono wkładem korzeniowym z kulistym
elementem retencyjnym typu Rhein.
Następnie wykonano uzupełnienia ruchome długoczasowe
– protezę szkieletową górną i dolną
(ryc. 4, 5). Adaptacja do protez przebiegała bez problemów,
pacjentka pozostaje pod kontrolą lekarza
protetyka (ryc. 6).
Podsumowanie
Podjęte zespołowe leczenie pacjentki doprowadziło
do uzyskania całkowitej, czynnościowej rehabilitacji
narządu żucia. Bez udziału specjalistów
i zabiegów z różnych dziedzin stomatologii terapia
nie przyniosłaby oczekiwanych i trwałych efektów.
Dzięki wdrożeniu interdyscyplinarnego postępowania
możliwe stało się użytkowanie uzupełnień
protetycznych przywracających prawidłową funkcję
żucia, poprawę mowy i wyglądu pacjentki, co
było bardzo ważne nie tylko z punktu widzenia
funkcjonalnego ale również i psychologicznego.
Piśmiennictwo
1. Ciechowicz K., Mateńko D., Feder T., Kubani M.,
Zadurska M.: Zespołowe leczenie ortodontyczno-
-chirurgiczno-protetyczne pacjentów z zespołem
ektodermalnym. Protet. Stomatol., 2007, LVII, 3,
157-162.
2. Gawor E., Ciechowicz B., Niesłuchowska M.,
Zadurska M., Piekarczyk J., Mierzwińska-Nastalska
E.: Interdyscyplinarne leczenie pacjenta z hipodoncją
oraz współistniejącą progenią i mikrognatią ─
opis przypadku. Protet. Stomatol., 2003, LIII, 5,
285-290.
3. Kawala B., Rzeszut A., Kawala M., Minch L.,
Kozanecka A., Matthews-Brzozowska T.: Zespołowe
leczenie pacjentów dorosłych ─ opis przypadku.
Czas. Stomatol., 2008, 61, 9, 652-655.
4. Bielicka B., Downarowicz P., Kowala B., Matthews-
Brzostowska T.: Skojarzone leczenie ortodontyczno-protetyczne
w rozległych brakach zawiązków
zębów – opis przypadku. Protet. Stomatol., 2007,
LVII, 4, 276-280.
5. Dobies K. i wsp.: Rehabilitacja protetyczna w
przypadku anodoncji uzębienia stałego. Protet.
Stomatol., 1993, XLIII, 2, 95-99.
6. Zadurska M., Siemińska-Piekarczyk B., Pietrzak-
Bilińska B. i wsp.: Hipodoncja -częstość, postacie
oraz inne objawy na podstawie piśmiennictwa
i własnego materiału. Czas. Stomat., 1999, 52, 9,
614-620.
7. Nieminen P., Arte S., Pirinen S., Peltonen L., Thesleff
I.: Gene defect in Hypodontia: exclusion of MSX 1
and MSX 2 as candidate genes. Hum. Genet., 2005,
96, 305-308.
8. Biedziak B.: Etiologia i występowanie agenezji zębów
– przegląd piśmiennictwa. Dent. Med. Probl.,
2004, 41, 3, 531-535.
9. Kuc-Michalska M.: Ocena dojrzewania kręgów
szyjnych (CYM) u pacjentów ortodontycznych.
Twój Przegląd Stomatologiczny 2008, 9, 94-99.
10. Kopczyńska-Sikorska J.: Atlas radiologiczny rozwoju
kości dłoni i nadgarstka. PZWL, Warszawa,
1969.
11. Szeląg J., Matthews-Brzostowska T.: Leczenie skojarzone
pacjenta z rozszczepem podniebienia i brakiem
siekacza bocznego w szczęce– opis przypadku.
Protet.Stomat., 2004, LIV, 5, 328-332.
Zaakceptowano do druku: 28.IV.2011 r.
Adres autorów: 02-006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59.
© Zarząd Główny PTS 2011.
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2011, LXI, 6 499