Druk nr 4602 - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

SEJM 

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 

VI kadencja 

Prezes Rady Ministrów 

RM 10-85-11 

Druk nr 4602 

Warszawa, 12 sierpnia 2011 r. 

Pan 

Grzegorz Schetyna 

Marszałek Sejmu 

Rzeczypospolitej Polskiej 

Szanowny Panie Marszałku 

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 

2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt 

ustawy 

- o zmianie ustawy - Kodeks karny, 

ustawy - Kodeks postępowania 

karnego, ustawy o wykonywaniu kary 

pozbawienia wolności poza zakładem 

karnym w systemie dozoru 

elektronicznego oraz niektórych innych 

ustaw. 

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności 

proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej. 

Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu 

w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister 

Sprawiedliwości. 

Z poważaniem 

(-) Donald Tusk

Projekt 

z dnia 

U S T A W A 

o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy 

o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru 

elektronicznego oraz niektórych innych ustaw 1) 

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, 

z późn. zm. 2) ) wprowadza się następujące zmiany: 

1) w art. 63 po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu: 

„§ 1a. Na poczet orzeczonej kary zalicza się okres stosowania aresztu domowego, 

zaokrąglając do pełnego dnia, przy czym dwa dni aresztu domowego równają się jednemu 

dniowi kary pozbawienia wolności, zaś jeden dzień aresztu domowego równa się jednemu 

dniowi kary ograniczenia wolności lub jednej dziennej stawce grzywny.”; 

2) art. 95a otrzymuje brzmienie: 

„Art. 95a. § 1. Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego 

zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, popełnione 

w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sąd może orzec, że wobec sprawcy po 

odbyciu tej kary lub warunkowym zwolnieniu, będzie stosowany środek zabezpieczający, 

który może przybrać postać: 

1) umieszczenia sprawcy w zakładzie zamkniętym, 

2) skierowania sprawcy na leczenie ambulatoryjne, 

3) skierowania sprawcy na kontrolowane leczenie ambulatoryjne 

– w celu odbycia terapii farmakologicznej lub psychoterapii zmierzających do 

zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez 

obniżenie zaburzonego popędu seksualnego sprawcy. Terapii farmakologicznej nie stosuje 

się, jeżeli jej przeprowadzenie spowodowałoby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia 

skazanego. 

§ 2. Sąd orzeka umieszczenie sprawcy, o którym mowa w § 1, skazanego za 

przestępstwo określone w art. 197 § 2 lub 3, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na

leczenie ambulatoryjne lub kontrolowane leczenie ambulatoryjne. 

§ 3. Kontrolowane leczenie ambulatoryjne polega na zastosowaniu wobec sprawcy 

kontroli miejsca pobytu przy użyciu aparatury monitorującej, określonej 

w przepisach o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym 

w systemie dozoru elektronicznego. Skierowanie na kontrolowane leczenie ambulatoryjne 

można orzec, jeżeli wobec sprawcy tytułem środka karnego, o którym mowa w art. 41a 

orzeczono obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych miejscach lub 

zakaz zbliżania się do określonych osób. 

§ 4. W okresie do 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub 

przed wykonaniem kary sąd ustala: 

1) potrzebę i sposób wykonywania orzeczonego środka, o którym mowa w § 1, 

2) sposób wykonywania orzeczonego środka, o którym mowa w § 2. 

§ 5. Sąd może zarządzić zmianę sposobu wykonywania środka zabezpieczającego. 

§ 6. Sąd zarządza umieszczenie w zakładzie zamkniętym sprawcy, który uchyla się od 

leczenia ambulatoryjnego lub kontroli miejsca pobytu przy użyciu aparatury monitorującej. 

§ 7. Przepisy art. 94 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.”. 

Art. 2. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. 

Nr 89, poz. 555, z późn. zm. 3) ) wprowadza się następujące zmiany: 

1) art. 124 otrzymuje brzmienie: 

„Art. 124 § 1. Termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało 

nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego, w polskim urzędzie 

konsularnym lub złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez 

osobę pozbawioną wolności w administracji odpowiedniego zakładu, przez członka załogi 

polskiego statku morskiego kapitanowi statku, zaś w wypadku oskarżonego, wobec którego 

stosuje się areszt domowy, a który nie ma możliwości złożenia pisma za pośrednictwem 

operatora uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej lub innych osób – 

przekazane osobie wyznaczonej do odbioru pisma przez organ, do dyspozycji którego 

oskarżony pozostaje. 

§ 2. Termin uważa się za zachowany, gdy przed jego upływem oskarżony, wobec 

którego stosuje się areszt domowy, zawiadomił organ, do dyspozycji którego pozostaje, 

o gotowości przekazania pisma, jeżeli przekazał je osobie wyznaczonej, o której mowa w § 1, 

gdy tylko osoba ta zgłosiła się po odbiór pisma.”; 

2

2) w art. 249: 

a) w § 4 zdanie drugie otrzymuje brzmienie: 

„Przepis niniejszy stosuje się do tymczasowego aresztowania oraz do aresztu 

domowego tylko w razie orzeczenia kary pozbawienia wolności.”, 

b) § 5 otrzymuje brzmienie: 

„§ 5. Prokurator i obrońca mają prawo wziąć udział w posiedzeniu sądu dotyczącym 

przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania oraz aresztu domowego, a także 

rozpoznania zażalenia na zastosowanie lub przedłużenie tych środków zapobiegawczych. 

Niestawiennictwo prokuratora lub obrońcy należycie zawiadomionych o terminie nie tamuje 

rozpoznania sprawy.”; 

3) w art. 250 § 1 otrzymuje brzmienie: 

„§ 1. Tymczasowe aresztowanie oraz areszt domowy może nastąpić tylko na mocy 

postanowienia sądu.”; 

4) w art. 253 § 2 i 3 otrzymują brzmienie: 

„§ 2. Zastosowany przez sąd środek zapobiegawczy może być w postępowaniu 

przygotowawczym uchylony lub zmieniony na łagodniejszy również przez prokuratora; nie 

dotyczy to zmiany tymczasowego aresztowania na areszt domowy. 

§ 3. Sąd lub prokurator niezwłocznie zawiadamia pokrzywdzonego, jego 

przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, 

o uchyleniu, nieprzedłużeniu lub zmianie tymczasowego aresztowania albo aresztu 

domowego na łagodniejszy środek zapobiegawczy, chyba że pokrzywdzony oświadczy, iż 

z takiego uprawnienia rezygnuje.”; 


„§ 2. Na postanowienie w przedmiocie wniosku oskarżonemu zażalenie przysługuje 

tylko wtedy, gdy wniosek został złożony po upływie co najmniej 3 miesięcy od dnia wydania 

postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego 

dotyczącego tego samego oskarżonego.”; 

6) w art. 264 dodaje się § 4 w brzmieniu: 

„§ 4. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do aresztu domowego.”; 

3

7) po art. 265 dodaje się art. 265a – 265e w brzmieniu: 

„Art. 265a. § 1. Areszt domowy stosuje się na wniosek oskarżonego, wobec którego 

jest stosowane tymczasowe aresztowanie. 

§ 2. W postępowaniu przygotowawczym wniosek składa się do prokuratora, który 

najpóźniej w ciągu 3 dni przekazuje wniosek sądowi lub wydaje postanowienie 

o nieuwzględnieniu wniosku. 

§ 3. W przedmiocie wniosku rozstrzyga w postępowaniu przygotowawczym sąd 

rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a po wniesieniu aktu oskarżenia – 

sąd, przed którym sprawa się toczy. 

§ 4. Sąd rozstrzyga w przedmiocie wniosku najpóźniej w ciągu 3 dni. 

Art. 265b. § 1. Areszt domowy można zastosować, jeżeli: 

1) stan zdrowia oskarżonego nie stoi temu na przeszkodzie, 

2) oskarżony posiada miejsce stałego pobytu, a warunki mieszkaniowe oskarżonego 

umożliwiają funkcjonowanie aparatury monitorującej, określonej w przepisach 


elektronicznego. 

§ 2. Aresztu domowego nie stosuje się, jeżeli zachodzą okoliczności określone 

w art. 258 § 1 pkt 2 lub zachodzi obawa, że oskarżony nie będzie przestrzegał obowiązków 

związanych ze stosowaniem tego środka. 

§ 3. Jeżeli oskarżony zamieszkuje wspólnie z innymi osobami pełnoletnimi wymagana 

jest pisemna zgoda tych osób, dołączona do wniosku, o którym mowa 

w art. 265a § 2, na zainstalowanie aparatury monitorującej i przeprowadzanie w lokalu 

mieszkalnym czynności kontrolnych związanych z funkcjonowaniem tej aparatury oraz 

zachowaniem oskarżonego. Cofnięcie zgody jest nieskuteczne. 

§ 4. Na wniosek oskarżonego, sąd stosujący areszt domowy zawiadamia organ opieki 

społecznej, jeżeli zachodzi istotna potrzeba udzielenia oskarżonemu wsparcia 

w czasie stosowania tego środka. 

Art. 265c. § 1. Jeżeli zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku o zmianę 

tymczasowego aresztowania na areszt domowy sąd wydaje postanowienie o zmianie 

tymczasowego aresztowania na areszt domowy pod warunkiem, że w miejscu pobytu 

oskarżonego nie później niż w określonym dniu uruchomiona zostanie aparatura 

4

monitorująca. W razie spełnienia warunku tymczasowe aresztowanie ulega zmianie na areszt 

domowy z chwilą uruchomienia aparatury monitorującej. 

§ 2. Wydając postanowienie, o którym mowa w § 1, sąd poucza oskarżonego 

o uprawnieniach i obowiązkach związanych ze stosowaniem aresztu domowego, a także 

o konsekwencjach naruszenia obowiązków. Pouczenie to należy doręczyć oskarżonemu na 

piśmie; oskarżony potwierdza podpisem otrzymanie pouczenia. 

§ 3. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, należy wskazać miejsce stosowania 

aresztu domowego oraz określić obszar stosowania tego środka. Art. 251 § 2 stosuje się 

odpowiednio. 

§ 4. Przez miejsce stosowania aresztu domowego rozumie się lokal mieszkalny, 

w którym zostało zainstalowane i uruchomione stacjonarne urządzenie monitorujące. 

§ 5. Przez obszar stosowania aresztu domowego rozumie się przestrzeń, której granice 

w każdym kierunku są wyznaczone przez określoną w postanowieniu sądu maksymalną 

odległość od stacjonarnego urządzenia monitorującego, która nie może przekraczać 

200 metrów. 

Art. 265d. § 1. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując areszt domowy, 

oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. 

§ 2. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć 

postępowania przygotowawczego w terminie określonym w § 1, na wniosek prokuratora sąd 

pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może 

przedłużyć areszt domowy na dalszy okres oznaczony. Art. 263 § 6 stosuje się odpowiednio. 

§ 3. Okres stosowania aresztu domowego liczy się od dnia, w którym uruchomiono 

aparaturę monitorującą w związku z rozpoczęciem wykonywania tego środka. Łączny okres 

stosowania aresztu domowego w sprawie nie może przekroczyć 2 lat. 

§ 4. Do okresu stosowania aresztu domowego nie wlicza się dnia, w którym oskarżony 

przebywał, chociażby przez krótki czas, poza obszarem stosowania aresztu domowego bez 

wezwania lub zezwolenia organu procesowego albo z naruszeniem warunków tego 

zezwolenia. 

Art. 265e. § 1. Jeżeli przemawia za tym wzgląd na dobro postępowania lub potrzeba 

prawidłowego wykonania aresztu domowego, sąd, a w postępowaniu przygotowawczym 

również prokurator, może nałożyć na oskarżonego obowiązek powstrzymania się od kontaktu 

z określonymi osobami, powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania środków 

5

odurzających lub obowiązek innego określonego zachowania; w razie potrzeby można 

zmienić nałożony obowiązek, zwolnić oskarżonego z obowiązku lub nałożyć nowy. 

§ 2. Na postanowienie w przedmiocie nałożenia, zmiany lub zwolnienia 

z obowiązku przysługuje zażalenie. Zażalenie na postanowienie prokuratora przysługuje do 

sądu rejonowego, w którego okręgu prowadzi się postępowanie. 

§ 3. Jeżeli oskarżony narusza porządek prawny, nie stosuje się do obowiązku 

nałożonego na podstawie § 1 lub związanego ze stosowaniem aresztu domowego sąd 

właściwy do zastosowania tymczasowego aresztowania, zaś w razie upływu terminów 

wskazanych w art. 263 § 1 i 3 – sąd właściwy do jego przedłużenia może zmienić areszt 

domowy na tymczasowe aresztowanie.”; 


„Art. 344. Jeżeli oskarżony jest tymczasowo aresztowany lub stosuje się wobec niego 

areszt domowy, sąd z urzędu rozstrzyga o utrzymaniu, zmianie lub uchyleniu tego środka. 

W razie potrzeby orzeka także o innych środkach zapobiegawczych.”; 

9) w art. 413 w § 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie: 

„2) rozstrzygnięcie co do kary i środków karnych, a w razie potrzeby, co do zaliczenia 

na ich poczet tymczasowego aresztowania i zatrzymania, aresztu domowego oraz środków 

zapobiegawczych wymienionych w art. 276.”; 


„Art. 417. Zaliczeniu na poczet orzeczonej kary podlega również okres tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego odbytego przez oskarżonego w innej sprawie, w której 

postępowanie toczyło się równocześnie, a zapadł w niej prawomocny wyrok uniewinniający, 

umorzono postępowanie albo odstąpiono od wymierzenia kary.”; 

11) w art. 420 § 1 i 2 otrzymują brzmienie: 

„§ 1. Jeżeli wyrok nie zawiera rozstrzygnięcia co do przepadku, zaliczenia 

tymczasowego aresztowania, zatrzymania, aresztu domowego lub środków zapobiegawczych 

wymienionych w art. 276 albo dowodów rzeczowych, sąd orzeka o tym postanowieniem na 

posiedzeniu. 

§ 2. Jeżeli sąd nieprawidłowo zaliczył okres zatrzymania, tymczasowego aresztowania 

lub aresztu domowego na poczet orzeczonej kary, stosuje się odpowiednio przepis § 1.”; 

6


„§ 2. W postępowaniu przygotowawczym, w przedmiocie tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego w stosunku do żołnierzy, o których mowa w § 1 pkt 1, 

a także do żołnierzy sił zbrojnych państw obcych i członków ich personelu cywilnego, 

o których mowa w § 1 pkt 3, orzeka jednoosobowo wojskowy sąd okręgowy.”. 

Art. 3. W ustawie z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia 

wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz. U. z 2010 r. 

Nr 142, poz. 960) wprowadza się następujące zmiany: 

1) w art. 1 po punkcie 4 dodaje się punkt 5 i 6 w brzmieniu: 

„5) organizowanie i kontrolowanie wykonywania aresztu domowego; 

6) organizowanie i kontrolowanie wykonywania obowiązku powstrzymywania się 

od przebywania w określonych miejscach lub zakazu zbliżania się do 

określonych osób orzeczonych wobec sprawcy skierowanego na kontrolowane 

leczenie ambulatoryjne, o którym mowa w art. 95a § 1 i 2 Kodeksu karnego.”; 

2) po Rozdziale 5 dodaje się Rozdział 5a i 5b w brzmieniu: 

„Rozdział 5a 

Organizowanie i kontrolowanie wykonywania aresztu domowego 

Art. 83a. Do wykonywania aresztu domowego stosuje się aparaturę monitorującą, 

o której mowa w art. 2 ust. 1 i 4. 

Art. 83b. W sprawach organizowania i kontroli aresztu domowego właściwy jest sąd 

penitencjarny, w okręgu którego jest lub ma być wykonywany areszt domowy. 

Art. 83c. 1. Prawomocne postanowienie o zmianie tymczasowego aresztowania na 

areszt domowy przesyła się sądowi penitencjarnemu. 

2. Niezwłocznie po otrzymaniu postanowienia sąd penitencjarny żąda nadesłania 

informacji od upoważnionego podmiotu dozorującego. 

Art. 83d. Jeżeli informacje nadesłane przez upoważniony podmiot dozorujący 

7

wskazują na niemożność zastosowania aresztu domowego, sąd penitencjarny wydaje 

postanowienie o niemożności wykonania postanowienia o zmianie tymczasowego 

aresztowania na areszt domowy. Na postanowienie to przysługuje zażalenie. 

Art. 83e. 1. Jeżeli warunki techniczne nie stoją na przeszkodzie wykonywaniu aresztu 

domowego w miejscu wskazanym przez sąd właściwy do stosowania tego środka, 

upoważniony podmiot dozorujący przekazuje stosowną informację sądowi penitencjarnemu, 

wskazując datę możliwej instalacji stacjonarnego urządzenia monitorującego oraz założenia 

oskarżonemu nadajnika. 

2. Po otrzymaniu informacji, o której mowa w ust. 1, sędzia penitencjarny wydaje 

zarządzenie, w którym: 

1) określa rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych; 

2) wskazuje miejsce zainstalowania stacjonarnego urządzenia monitorującego zgodnie 

z postanowieniem o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy; 

3) wyznacza datę instalacji stacjonarnego urządzenia monitorującego oraz założenia 

oskarżonemu nadajnika; data nie może przekraczać dnia określonego 

w postanowieniu o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy. 

3. Odpis zarządzenia przesyła się niezwłocznie sądowi, który wydał postanowienie 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy oraz upoważnionemu podmiotowi 

dozorującemu. 

Art. 83f. Po otrzymaniu odpisu zarządzenia, o którym mowa w art. 83e ust. 2, sąd, 

który wydał postanowienie o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy poleca 

przetransportowanie oskarżonego do miejsca stosowania aresztu domowego zgodnie 

z wyznaczoną datą instalacji. 

Art. 83g. 1. Upoważniony podmiot dozorujący niezwłocznie informuje sąd 

penitencjarny, zaś sąd penitencjarny informuje sąd, który wydał postanowienie 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy o uruchomieniu albo niemożności 

uruchomienia aparatury monitorującej, podając jednocześnie przyczyny, z powodu których 

uruchomienie nie nastąpiło. 

2. Upoważniony podmiot dozorujący niezwłocznie informuje sąd penitencjarny, zaś 

sąd penitencjarny informuje organ, do dyspozycji którego pozostaje oskarżony, 

o każdorazowym udaremnieniu lub utrudnieniu przeprowadzenia czynności kontrolnych 

8

związanych z funkcjonowaniem tej aparatury lub zachowaniem oskarżonego, a także 

o każdorazowym opuszczeniu przez oskarżonego obszaru stosowania aresztu domowego. 

Art. 83h. 1. Oskarżony, wobec którego zastosowano areszt domowy, 

ma obowiązek stałego nieprzerwanego przebywania na obszarze stosowania tego środka, 

wskazanym w postanowieniu sądu, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. 

2. Oskarżony, wobec którego zastosowano areszt domowy, obowiązany jest ponadto: 

1) nosić nadajnik; 

2) chronić aparaturę monitorującą przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, 

unieczynnieniem lub innym uczynieniem jej niezdatną do użytku; 

3) udostępniać nadajnik i stacjonarne urządzenie monitorujące upoważnionemu 

podmiotowi dozorującemu w celu sprawdzenia prawidłowości ich funkcjonowania, naprawy 

lub wymiany; 

4) odbierać połączenia telefoniczne przychodzące do stacjonarnego urządzenia 

monitorującego; 

5) jeżeli sąd zobowiązał oskarżonego do określonego zachowania w czasie stosowania 

aresztu domowego – umożliwić kontrolę wykonania tego obowiązku, w szczególności 

poprzez udzielanie informacji lub wyjaśnień. 

Art. 83i. 1. Oskarżony, wobec którego zastosowano areszt domowy, może opuścić 

obszar stosowania aresztu domowego, jeżeli zaistniała nagła i niezależna od oskarżonego 

sytuacja, bezpośrednio zagrażająca życiu lub zdrowiu człowieka, zaś dalsze przebywanie 

oskarżonego na tym obszarze mogłoby wywołać istotne skutki dla zdrowia. 

2. Przed opuszczeniem obszaru stosowania aresztu domowego oskarżony jest 

obowiązany powiadomić centralę monitorowania o zaistniałej sytuacji; centrala 

monitorowania niezwłocznie zawiadamia organ, do dyspozycji którego oskarżony pozostaje. 

3. Oskarżony jest obowiązany powrócić na obszar stosowania aresztu domowego 

niezwłocznie po ustaniu zagrożenia dla życia lub zdrowia. 

Art. 83j. 1. Oskarżony, wobec którego zastosowano areszt domowy może, na 

wezwanie lub za zezwoleniem organu, do dyspozycji którego pozostaje, opuścić obszar 

stosowania aresztu domowego na czas niezbędny: 

1) dla realizacji prawa wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, posłów, 

senatorów, posłów do Parlamentu Europejskiego i przedstawicieli do organów samorządu 

9

terytorialnego oraz prawa udziału w referendum; 

2) dla udziału w czynności procesowej. 

2. Oskarżony ma obowiązek wystąpić do organu wskazanego w ust. 1 

z wnioskiem o zezwolenie na opuszczenie obszaru stosowania aresztu domowego nie później 

niż 5 dni przed terminem wyborów, referendum lub czynności procesowej, chyba że został 

wezwany do udziału w czynności procesowej w sprawie, w której zastosowano areszt 

domowy. We wniosku oskarżony powinien wskazać miejsce, czas i rodzaj czynności, organ 

procesowy, który ma czynność przeprowadzić oraz sygnaturę akt lub inne oznaczenie sprawy. 

3. Organ może odmówić zezwolenia na udział oskarżonego w czynności procesowej 

w uzasadnionych wypadkach, a także gdy wniosek został złożony z naruszeniem terminu 

określonego w ust. 2. Organ odmawia zezwolenia, jeżeli zachodzi przypuszczenie, że 

czynność ta została spowodowana przez oskarżonego lub inne osoby w celu utrudnienia 

prawidłowego wykonywania aresztu domowego. 

4. Organ, do dyspozycji którego oskarżony pozostaje, odmawia zezwolenia na udział 

oskarżonego w wyborach lub referendum jedynie wówczas, gdy oskarżony nie ma prawa 

wybierania lub prawa do udziału w tym referendum. 

5. Wzywając oskarżonego do udziału w czynności procesowej lub udzielając 

zezwolenia na opuszczenie obszaru stosowania aresztu domowego, organ wskazany 

w ust. 1 może zarządzić, aby oskarżony w czasie pobytu poza tym obszarem pozostawał 

w asyście osoby godnej zaufania lub aby oskarżonemu założono nadajnik umożliwiający 

ustalenie miejsca jego pobytu. Nadajnik ten jest usuwany, gdy oskarżony powróci na obszar 

stosowania aresztu domowego. 

6. W wezwaniu oraz postanowieniu o udzieleniu zezwolenia określa się czas przed 

rozpoczęciem i po zakończeniu czynności, kiedy oskarżony może pozostawać poza obszarem 

stosowania aresztu domowego, zaś w wypadku udziału w wyborach i referendum – godzinę 

dozwolonego opuszczenia tego obszaru oraz godzinę obowiązkowego powrotu na ten obszar. 

Czas i godziny określa się w wymiarze umożliwiającym oskarżonemu dojazd. O treści 

wezwania i postanowienia należy poinformować upoważniony organ dozorujący. 

7. Na postanowienie o odmowie zezwolenia przysługuje oskarżonemu zażalenie. 

Zażalenie na postanowienie prokuratora rozpoznaje sąd rejonowy, w którego okręgu toczy się 

postępowanie. 

Art. 83k. 1. W wypadkach szczególnie ważnych dla oskarżonego, uzasadnionych 

warunkami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi, organ do dyspozycji którego oskarżony 

10

pozostaje może mu zezwolić na opuszczenie obszaru stosowania aresztu domowego na czas 

nie dłuższy niż 5 dni. O udzieleniu zezwolenia organ informuje sąd penitencjarny w terminie 

umożliwiającym przekazanie tej informacji ze stosownym wyprzedzeniem upoważnionemu 

podmiotowi dozorującemu. 

2. Art. 83j ust. 5 stosuje się odpowiednio. 

Art. 83l. 1. W wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach organ, do 

dyspozycji którego oskarżony pozostaje, może zmienić miejsce stosowania aresztu 

domowego. Art. 83c – 83g oraz art. 265c § 1 Kodeksu postępowania karnego stosuje się 

odpowiednio. 

2. W szczególnie uzasadnionych wypadkach organ, do dyspozycji którego oskarżony 

pozostaje, może zmienić obszar stosowania aresztu domowego. Odpis prawomocnego 

postanowienia przesyła się sądowi penitencjarnemu, który informuje o dokonanej zmianie 

upoważniony podmiot dozorujący. 

3. Na postanowienie w przedmiocie zmiany miejsca lub obszaru stosowania aresztu 

domowego przysługuje zażalenie. 

Art. 83m. Do organizacji i kontroli wykonywania aresztu domowego stosuje się 

odpowiednio przepisy Rozdziałów 4 i 5, z wyłączeniem przepisów w zakresie regulującym 

zadania sądowego kuratora zawodowego. 

Rozdział 5b 

Organizowanie i kontrolowanie wykonywania obowiązku powstrzymywania się od 

przebywania w określonych miejscach lub zakazu zbliżania się do określonych osób 

orzeczonych wobec sprawcy skierowanego na kontrolowane leczenie ambulatoryjne 

Art. 83n. W razie skierowania sprawcy na kontrolowane leczenie ambulatoryjne, 

o którym mowa w art. 95a § 1 i 2 Kodeksu karnego, miejsce pobytu sprawcy jest 

kontrolowane przy użyciu aparatury monitorującej, o której mowa w art. 2 ust. 1 i ust. 4 pkt 1 

i 3. 

Art. 83o. Do organizacji i kontroli wykonywania obowiązku powstrzymywania się od 

przebywania w określonych miejscach lub zakazu zbliżania się do określonych osób 

orzeczonych wobec sprawcy skierowanego na kontrolowane leczenie ambulatoryjne stosuje 

11

się odpowiednio przepisy art. 8, 8a, 15, 16, 25 – 27, 44 i 55 niniejszej ustawy, a także 

przepisy Rozdziałów 4 i 5, z wyłączeniem przepisów w zakresie regulującym zadania 

sądowego kuratora zawodowego. 

Art. 4. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, 

poz. 94, z późn. zm. 4) ) wprowadza się następujące zmiany: 


„Art. 66. § 1. Umowa o pracę wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika 

w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej 

bez wypowiedzenia umowę o pracę z winy pracownika. 

§ 2. Jeżeli tymczasowe aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, umowa 

o pracę wygasa z upływem trzech miesięcy nieobecności w pracy z powodu zastosowania 

tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego, chyba że pracodawca wyraził zgodę na 

wykonywanie przez pracownika pracy w formie telepracy; w takim wypadku przepisów 

art. 67 8 , 67 9 , 67 11 , 67 16 i 67 17 nie stosuje się. 

§ 3. Pracodawca, pomimo wygaśnięcia umowy o pracę z powodu tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego, jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli 

postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający, a pracownik 

zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia. Przepisy 

art. 48 stosuje się odpowiednio. 

§ 4. Przepisów § 3 nie stosuje się, w przypadku gdy postępowanie karne umorzono 

z powodu przedawnienia albo amnestii, a także w razie warunkowego umorzenia 

postępowania.”; 

2) art. 155 2 otrzymuje brzmienie: 

„Art. 155 2 . (123) § 1. Przepis art. 155 1 § 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio do pracownika 

powracającego do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po 

trwającym co najmniej miesiąc okresie: 

1) urlopu bezpłatnego, 

2) urlopu wychowawczego, 

3) odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, 

okresowej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych, 

4) tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego, 

12

6) odbywania kary pozbawienia wolności, 

7) nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.”. 

Art. 5. W ustawie z dnia 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy niezawodowych 

(Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 693, z późn. zm. 5) ) w art. 37 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 

„1. Żołnierzowi, który został zawieszony w czynnościach służbowych albo wobec 

którego zastosowano tymczasowe aresztowanie lub areszt domowy, zawiesza się od 

najbliższego terminu płatności wypłatę połowy uposażenia zasadniczego oraz wypłatę 

dodatków o charakterze stałym.”. 

Art. 6. W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. 


1) w art. 83 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 

„2. Nauczyciel i dyrektor szkoły zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniu 

obowiązków w razie zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego albo w razie pozbawienia go wolności w związku z postępowaniem karnym.”; 


„1. Wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela w okresie zawieszenia w pełnieniu 

obowiązków może ulec ograniczeniu, a w razie zastosowania tymczasowego aresztowania lub 

aresztu domowego ulega ograniczeniu najwyżej do połowy, w zależności od stanu rodzinnego 

nauczyciela, począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po 

miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie.”. 

Art. 7. W ustawie z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. 

Nr 146, poz. 1188, z późn. zm. 7) ) w art. 95j ust. 1a otrzymuje brzmienie: 

„1a. Sąd dyscyplinarny orzeka o tymczasowym zawieszeniu w czynnościach 

zawodowych adwokata lub aplikanta adwokackiego, w stosunku do którego w prowadzonym 

przeciwko niemu postępowaniu karnym zastosowano tymczasowe aresztowanie, w terminie 

14 dni od daty powzięcia wiadomości o tymczasowym aresztowaniu. Jeżeli w stosunku do 

tymczasowo aresztowanego adwokata lub aplikanta adwokackiego nie wszczęto w chwili 

orzekania o tymczasowym aresztowaniu postępowania dyscyplinarnego albo brak jest 

wniosku o tymczasowe zawieszenie, sąd dyscyplinarny ogranicza tymczasowe zawieszenie 

13

do czasu trwania tymczasowego aresztowania, z tym, że jeżeli tymczasowe aresztowanie 

zostało zmienione na areszt domowy sąd dyscyplinarny może orzec o przedłużeniu 

tymczasowego zawieszenia na czas trwania aresztu domowego.”. 

Art. 8. W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych 

(Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z późn. zm. 8) ) art. 11 otrzymuje brzmienie: 

„Art. 11. 1. Urzędnik państwowy zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniu 

obowiązków służbowych do czasu wygaśnięcia stosunku pracy w razie zastosowania wobec 

niego tymczasowego aresztowania, chyba że wcześniej rozwiązano z nim stosunek pracy bez 

wypowiedzenia z jego winy lub upłynął już okres wypowiedzenia przed tymczasowym 

aresztowaniem urzędnika. 

2. Jeżeli przed wygaśnięciem stosunku pracy tymczasowe aresztowanie zostało 

zmienione na areszt domowy, urzędnik państwowy pozostaje zawieszony w pełnieniu 

obowiązków służbowych do czasu wygaśnięcia stosunku pracy, chyba że pracodawca wyraził 

zgodę na wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy. 

3. Wynagrodzenie urzędnika państwowego w okresie tymczasowego aresztowania lub 

aresztu domowego ulega ograniczeniu do połowy, chyba że wykonywał on pracę w formie 

telepracy. Jeżeli zapadł wyrok uniewinniający lub postępowanie karne zostało umorzone, 

urzędnikowi państwowemu wypłaca się pozostałą część wynagrodzenia, chyba że 

postępowanie karne umorzono warunkowo lub na podstawie amnestii, a zainteresowany 

w przepisanym trybie nie domagał się rehabilitacji.”. 

Art. 9. W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. 

Nr 142, poz. 1591, z późn. zm. 9) ) art. 28g otrzymuje brzmienie: 

„Art. 28g. W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań 

i kompetencji wójta spowodowanej jedną z następujących okoliczności: 

1) tymczasowym aresztowaniem lub aresztem domowym, 

2) odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo 

nieumyślne, 

3) odbywaniem kary aresztu, 

4) niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni 

– jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach, w których 

powołano więcej niż jednego zastępcę – pierwszy zastępca.”. 

14

Art. 10. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, 

poz. 277, z późn. zm. 10) ) w art. 125 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 

„1. Policjantowi, wobec którego zastosowano tymczasowe aresztowanie lub areszt 

domowy zawiesza się od najbliższego terminu płatności 50 % ostatnio należnego 

uposażenia.”. 

Art. 11. W ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. 

z 2005 r. Nr 234, poz. 1997, z późn. zm. 11) ) w art. 43 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 

„1. Funkcjonariusza zawiesza się w czynnościach służbowych na okres nie dłuższy niż 

3 miesiące w razie zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego lub wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego w sprawie o przestępstwo 

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Jeżeli okres 

tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego jest dłuższy niż 3 miesiące, zawieszenie 

ulega z mocy prawa przedłużeniu do czasu zakończenia tymczasowego aresztowania lub 

aresztu domowego.”. 

Art. 12. W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. 

z 2009 r. Nr 12, poz. 68, z późn. zm. 12) ) w ustawie wprowadza się następujące zmiany: 

1) w art. 71b ust. 3 otrzymuje brzmienie: 

„3. Wymiar urlopu wypoczynkowego i dodatkowego urlopu wypoczynkowego 

strażaka powracającego do służby w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 

miesiąc okresie: 

1) urlopu bezpłatnego, 

2) urlopu wychowawczego, 

3) zawieszenia w czynnościach służbowych, 

4) tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego, 

5) nieusprawiedliwionej nieobecności na służbie, 

ulega proporcjonalnemu obniżeniu o ten okres, chyba że przed rozpoczęciem się tego okresu 

strażak wykorzystał urlop w przysługującym mu albo wyższym wymiarze.”; 


„1. Strażakowi, wobec którego zastosowano tymczasowe aresztowanie lub areszt 

domowy zawiesza się od najbliższego terminu płatności 50 % ostatnio należnego 

15

uposażenia.”. 

Art. 13. W ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. 

Nr 41, poz. 214 oraz Nr 53, poz. 273) w art. 42d ust. 1 otrzymuje brzmienie: 

„1. Stosunek pracy inspektora wygasa w przypadku: 

1) zrzeczenia się obywatelstwa polskiego; 

2) prawomocnego orzeczenia pozbawienia praw publicznych; 

3) skazania prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne 

przestępstwo skarbowe; 

4) prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby 

cywilnej lub wydalenia z pracy w urzędzie; 

5) upływu 3 miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego, chyba że pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie 

pracy w formie telepracy w okresie aresztu domowego; 

6) śmierci inspektora.”. 

Art. 14. W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. 

z 2007 r. Nr 231, poz. 1701, z późn. zm. 13) ) wprowadza się następujące zmiany: 

1) w art. 91 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie: 

„1. Mianowany kontroler zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniu obowiązków 

służbowych do czasu wygaśnięcia stosunku pracy w razie zastosowania wobec niego 


wykonywanie w okresie aresztu domowego pracy w formie telepracy. 

2. Wynagrodzenie mianowanego kontrolera w okresie tymczasowego aresztowania 

lub aresztu domowego ulega ograniczeniu do połowy, chyba że wykonuje pracę w formie 

telepracy. Jeżeli zapadł wyrok uniewinniający lub postępowanie karne zostało umorzone, 

mianowanemu kontrolerowi wypłaca się pozostałą część wynagrodzenia, z zastrzeżeniem 

ust. 3.”; 

2) w art. 91a ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie: 

„1. Stosunek pracy z mianowanym kontrolerem wygasa wskutek: 

1) śmierci; 

2) zrzeczenia się obywatelstwa polskiego; 

16

3) upływu 3 miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego 

aresztowania, aresztu domowego albo odbywania kary pozbawienia wolności, chyba że 

pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie pracy w formie telepracy w okresie aresztu 

domowego; 

4) uprawomocnienia się wyroku skazującego za przestępstwo umyślne; 

5) uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego o ukaraniu karą 

dyscyplinarną wydalenia z pracy w Najwyższej Izbie Kontroli; 

6) wyboru na posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego lub 

radnego. 

2. W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy z powodu tymczasowego aresztowania 

lub aresztu domowego stosuje się odpowiednio art. 66 § 3 i 4 Kodeksu pracy.”. 

Art. 15. W ustawie z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. z 2004 r. 

Nr 163, poz. 1712 14) ) w art. 109 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie: 

„2. Funkcjonariuszowi, wobec którego zastosowano tymczasowe aresztowanie lub 

areszt domowy w związku z wszczętym postępowaniem karnym, zawiesza się od 

najbliższego terminu płatności wypłatę połowy uposażenia zasadniczego oraz wypłatę 

dodatków. 

3. W przypadku uchylenia zawieszenia w czynnościach służbowych, tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego, funkcjonariuszowi wypłaca się zawieszoną część 

uposażenia, chociażby nawet został już zwolniony ze służby, jeżeli: 

1) postępowanie dyscyplinarne zostało zakończone, a funkcjonariuszowi nie 

została wymierzona kara dyscyplinarna wydalenia ze służby lub nie został obniżony stopień; 

2) postępowanie przed organem właściwego samorządu zawodowego zostało 

zakończone, a funkcjonariuszowi nie została wymierzona kara zawieszenia lub pozbawienia 

prawa wykonywania zawodu lub specjalności zawodowej; 

3) postępowanie karne zostało umorzone albo funkcjonariusz został 

uniewinniony prawomocnym wyrokiem sądu.”. 

Art. 16. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. Nr 98, 

poz. 1071, z późn. zm. 15) ) art. 23 otrzymuje brzmienie: 

„Art. 23. 1. Kurator zawodowy zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniu 

obowiązków służbowych w razie zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania lub 

aresztu domowego, chyba że pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie w okresie aresztu 

17

domowego pracy w formie telepracy. 

2. Wynagrodzenie kuratora zawodowego w okresie tymczasowego aresztowania lub 

aresztu domowego ulega ograniczeniu do połowy, chyba że wykonuje pracę w formie 

telepracy. Jeżeli w stosunku do kuratora zawodowego zapadł wyrok uniewinniający lub 

postępowanie karne zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania 

karnego, kuratorowi przysługuje wyrównanie wynagrodzenia za okres tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego.”. 

Art. 17. W ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego 

oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154, z późn. zm. 16) ) wprowadza się 

następujące zmiany: 


„Art. 61. Stosunek służbowy funkcjonariusza wygasa w przypadku: 

1) śmierci funkcjonariusza; 

2) nieobecności funkcjonariusza w służbie przez okres powyżej 3 miesięcy 

z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że wcześniej nastąpiło zwolnienie 

funkcjonariusza ze służby; jeżeli przed wygaśnięciem stosunku pracy tymczasowe 

aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, stosunek służbowy funkcjonariusza 

wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności w pracy, chyba że właściwy przełożony wyraził 

zgodę na wykonywanie zadań służbowych w okresie aresztu domowego w formie telepracy.”; 


„4. Do okresu nieprzerwanej służby w rozumieniu ust. 1 – 3 nie zalicza się okresów 

tymczasowego aresztowania, aresztu domowego oraz odbywania kary pozbawienia wolności, 

chyba że funkcjonariusz został uniewinniony lub postępowanie karne zostało umorzone albo 

że wykonywał zadania służbowe w formie telepracy.”; 


„1. Funkcjonariuszowi, wobec którego zastosowano tymczasowe aresztowanie lub 

areszt domowy zawiesza się od najbliższego terminu płatności 50 % ostatnio należnego 

uposażenia, chyba że wykonuje zadania służbowe w formie telepracy.”. 

Art. 18. W ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy 

18

zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593, z późn. zm. 17) ) wprowadza się następujące 

zmiany: 


„1. Żołnierzowi zawodowemu, który został zawieszony w czynnościach służbowych 

albo wobec którego zastosowano tymczasowe aresztowanie lub areszt domowy, zawiesza się 

od najbliższego terminu płatności połowę ostatnio otrzymanego uposażenia zasadniczego 

oraz wypłatę dodatków o charakterze stałym, a także wypłatę należności pieniężnych, o 

których mowa w art. 94 oraz art. 95 pkt 1 i 3.”; 


„3. Do okresu zawodowej służby wojskowej, o którym mowa w ust. 1 i 2, zalicza się 

okresy pełnienia nieprzerwanej czynnej służby wojskowej, z wyłączeniem okresów 

zawieszenia w czynnościach służbowych, tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego, chyba że prawomocnym orzeczeniem postępowanie karne lub dyscyplinarne, 

będące przyczyną zawieszenia, tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego, zostało 

umorzone bądź żołnierz został uniewinniony na podstawie prawomocnego wyroku lub 

orzeczenia o uniewinnieniu w postępowaniu dyscyplinarnym.”. 

Art. 19. W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej (Dz. U. Nr 223, 

poz. 2217, z późn. zm. 18) ) w art. 30 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 

„2. Zawieszenie odbywania służby zastępczej może nastąpić w razie: 

1) rozwiązania umowy o wykonywanie pracy przez osobę podlegającą 

kwalifikacji wojskowej skierowaną do odbycia służby zastępczej z przyczyn leżących po 

stronie podmiotu, jeżeli nie ma możliwości natychmiastowego skierowania osoby 

podlegającej kwalifikacji wojskowej do odbycia służby zastępczej do innego podmiotu; 

2) zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności albo kary aresztu, 

wykonania kary ograniczenia wolności albo zastosowania tymczasowego aresztowania lub 

aresztu domowego wobec osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej; 

3 ) złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez osobę 

podlegającą kwalifikacji wojskowej; 

4) niezdolności osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej do odbywania 

służby zastępczej z powodu choroby; 

5) stwierdzenia u osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej odbywającej 

służbę zastępczą przeciwwskazań do wykonywania pracy określonego rodzaju, jeżeli nie ma 

19

możliwości natychmiastowego skierowania osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej do 

odbycia służby zastępczej na innym stanowisku pracy albo do innego podmiotu; 

6) niezapewnienia przez podmiot osobie podlegającej kwalifikacji wojskowej 

odbywającej służbę zastępczą bezpłatnego zakwaterowania, jeżeli nie ma możliwości 

natychmiastowego skierowania osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej do odbywania 

służby zastępczej do innego podmiotu; 

7) zaistnienia ważnych spraw rodzinnych u osoby podlegającej kwalifikacji 

wojskowej, które nie kwalifikują jej do uznania za osobę konieczną do sprawowania opieki 

nad członkiem rodziny wspólnie z nim zamieszkałym, albo spraw osobistych w szczególności 

związanych z prowadzeniem przez osobę podlegającą kwalifikacji wojskowej 

przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego, albo innej działalności gospodarczej.”. 

Art. 20. W ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa 

(Dz. U. Nr 169, poz. 1417, z późn. zm. 19) ) wprowadza się następujące zmiany: 


„Art. 51. 1. Stosunek pracy radcy tymczasowo aresztowanego ulega z mocy prawa 

zawieszeniu na czas trwania tego aresztowania. 

2. Jeżeli przed rozwiązaniem stosunku pracy tymczasowe aresztowanie zostało 

zmienione na areszt domowy, stosunek pracy pozostaje zawieszony, chyba że pracodawca 

wyraził zgodę na wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy. 

3. W okresie zawieszenia stosunku pracy radcy przysługuje wynagrodzenie 

w wysokości połowy wynagrodzenia miesięcznego przysługującego mu w dniu 

tymczasowego aresztowania. 

4. W przypadku prawomocnego umorzenia postępowania karnego lub postępowania 

w sprawie o przestępstwo skarbowe albo wydania prawomocnego wyroku uniewinniającego 

wypłaca się pozostałą część wynagrodzenia, chyba że postępowanie umorzono warunkowo 

albo z powodu przedawnienia lub amnestii. 

5. Okres zawieszenia stosunku pracy wskutek tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze 

radcy.”; 


„1. Stosunek pracy radcy Prokuratorii Generalnej ulega rozwiązaniu z jego winy bez 

20

wypowiedzenia w razie: 

1) niespełniania wymogów koniecznych do zajmowania stanowiska 

służbowego radcy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1, 2 lub 5; 

1a) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzonego 

prawomocnym orzeczeniem sądu; 

2) prawomocnego orzeczenia środka karnego pozbawienia praw publicznych 

albo zakazu zajmowania stanowiska w urzędach organów władzy publicznej lub 

wykonywania zawodu prawniczego; 

3) nieobecności w pracy przez okres 3 miesięcy z powodu tymczasowego 


pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy; 

4) dwukrotnego otrzymania negatywnej oceny kwalifikacyjnej; 

5) prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy 

w Prokuratorii Generalnej.”. 

Art. 21. W ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 



„1. Stosunek pracy mianowanego nauczyciela akademickiego wygasa z mocy prawa 

w przypadku: 

1) stwierdzenia, że mianowanie nastąpiło na podstawie fałszywych lub 

nieważnych dokumentów; 

2) prawomocnego orzeczenia przez sąd utraty praw publicznych; 

3) prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną pozbawienia prawa 

wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego na stałe lub na czas określony; 

4) prawomocnego orzeczenia środka karnego w postaci zakazu zajmowania 

określonego stanowiska, w przypadku gdy orzeczenie to dotyczy wykonywania obowiązków 

nauczyciela akademickiego; 

5) upływu trzymiesięcznego okresu nieobecności w pracy z powodu 


wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy; 

6) odbywania kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności; 

7) upływu okresu mianowania; 

21

8) śmierci nauczyciela akademickiego.”; 


„2. Nauczyciel akademicki zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniu 

obowiązków z dniem jego tymczasowego aresztowania. Jeżeli przed wygaśnięciem stosunku 

pracy tymczasowe aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, stosunek pracy 

pozostaje zawieszony, chyba że pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie pracy w okresie 

aresztu domowego w formie telepracy.”; 


„1. Wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela akademickiego w okresie zawieszenia 

w pełnieniu obowiązków może ulec obniżeniu, a w razie zastosowania tymczasowego 

aresztowania lub aresztu domowego ulega obniżeniu najwyżej do połowy, w zależności od 

stanu rodzinnego nauczyciela akademickiego, począwszy od pierwszego dnia miesiąca 

kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie. W okresie 

zawieszenia w pełnieniu obowiązków nie przysługują dodatki do wynagrodzenia oraz 

wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.”. 

Art. 22. W ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym 

(Dz. U. Nr 104, poz. 708, z późn. zm. 21) ) wprowadza się następujące zmiany: 


„Art. 65. Stosunek służbowy funkcjonariusza wygasa w przypadku: 

1) śmierci funkcjonariusza lub stwierdzenia zaginięcia, o którym mowa 

w art. 98 ust. 4; 


z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że wcześniej nastąpiło zwolnienie 

funkcjonariusza ze służby; jeżeli przed wygaśnięciem stosunku służbowego tymczasowe 

aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, stosunek służbowy wygasa z upływem 

3 miesięcy nieobecności funkcjonariusza w służbie, chyba że właściwy przełożony wyraził 

zgodę na wykonywanie zadań służbowych w okresie aresztu domowego w formie telepracy.”; 

2) w art. 93a ust. 5 otrzymuje brzmienie: 

„5. Do okresu służby, od którego zależy wysokość nagrody rocznej, nie wlicza się 

22

okresów: 

1) urlopu bezpłatnego; 

2) za które funkcjonariuszowi nie przysługuje prawo do uposażenia, o których 

mowa w art. 105; 

3) zawieszenia w czynnościach służbowych, tymczasowego aresztowania 

oraz aresztu domowego, chyba że postępowanie będące przyczyną zawieszenia lub 

aresztowania umorzono albo w jego wyniku funkcjonariusz został uniewinniony, albo że 

funkcjonariusz w okresie aresztu domowego wykonywał zadania służbowe w formie 

telepracy.”; 


„1. Funkcjonariuszowi, wobec którego jest stosowane tymczasowe aresztowanie lub 

areszt domowy zawiesza się od najbliższego terminu płatności 70 % ostatnio należnego 

uposażenia, chyba że wykonuje zadania służbowe w formie telepracy.”. 

Art. 23. W ustawie dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby 

Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 710, 

z późn. zm. 22) ) wprowadza się następujące zmiany: 


„2. Funkcjonariusza można zwolnić ze służby w przypadku: 

1) niewywiązywania się z obowiązków służbowych w okresie odbywania 

służby stałej, stwierdzonego w dwóch kolejnych opiniach, między którymi upłynęło co 

najmniej 6 miesięcy; 

2) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo inne niż określone 

w ust. 1 pkt 4; 


z powodu tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego; 

4) objęcia kierowniczego stanowiska państwowego albo objęcia funkcji 

z wyboru w organach samorządu terytorialnego; 

5) nabycia prawa do emerytury w pełnym wymiarze, określonego 

w przepisach odrębnych; 

6) gdy wymaga tego ważny interes służby; 

7) likwidacji jednostki organizacyjnej SKW albo SWW lub jej reorganizacji 

23

połączonej ze zmniejszeniem obsady etatowej, jeżeli przeniesienie funkcjonariusza 

odpowiednio do innej jednostki organizacyjnej SKW albo SWW lub na niższe stanowisko 

służbowe nie jest możliwe; 

8) dwukrotnego niestawienia się bez usprawiedliwienia przed komisją 

lekarską, do której został skierowany w celu określenia jego stanu zdrowia.”; 


„4. Do okresu nieprzerwanej służby w rozumieniu ust. 1 – 3 nie zalicza się okresów 

tymczasowego aresztowania, aresztu domowego oraz odbywania kary pozbawienia wolności, 

chyba że funkcjonariusz został uniewinniony lub postępowanie karne zostało umorzone.”; 


„Art. 100. 1. Funkcjonariuszowi, wobec którego jest stosowane tymczasowe 

aresztowanie lub areszt domowy zawiesza się od najbliższego terminu płatności 50 % ostatnio 

należnego uposażenia.”. 

Art. 24. W ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. 

Nr 89, poz. 589, z późn. zm. 23) ) art. 60 otrzymuje brzmienie: 

„Art. 60. Pracownik Państwowej Inspekcji Pracy zostaje z mocy prawa zawieszony 

w pełnieniu obowiązków służbowych w razie tymczasowego aresztowania do czasu 

wygaśnięcia stosunku pracy, chyba że wcześniej rozwiązano z nim stosunek pracy. 

Pracownik pozostaje zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych do czasu wygaśnięcia 

stosunku pracy, jeżeli tymczasowe aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, chyba 

że pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie 

telepracy.”. 

Art. 25. W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych 

(Dz. U. Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 229, poz. 1494) 

w art. 35 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 

„1. Stosunek pracy pracownika samorządowego tymczasowo aresztowanego ulega 

zawieszeniu z mocy prawa. Pracownik pozostaje zawieszony w pełnieniu obowiązków 

służbowych, jeżeli tymczasowe aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, chyba że 

pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie 

24

telepracy.”. 

Art. 26. W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, 

poz. 1505, z późn. zm. 24) ) wprowadza się następujące zmiany: 


„Art. 68. 1. Stosunek pracy członka korpusu służby cywilnej ulega z mocy prawa 

zawieszeniu w razie zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego, chyba że pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie pracy w okresie aresztu 

domowego w formie telepracy. W okresie zawieszenia członek korpusu służby cywilnej 

otrzymuje połowę wynagrodzenia przysługującego mu do dnia tymczasowego aresztowania. 

2. W przypadku umorzenia postępowania karnego albo wydania wyroku 

uniewinniającego członkowi korpusu służby cywilnej należy wypłacić pozostałą część 

wynagrodzenia miesięcznego; nie dotyczy to warunkowego umorzenia postępowania 

karnego. 

3. Okres zawieszenia stosunku pracy wskutek tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze 

członka korpusu służby cywilnej.”; 


„Art. 70. Stosunek pracy urzędnika służby cywilnej wygasa w razie: 

1) odmowy złożenia ślubowania; 

2) utraty obywatelstwa państwa należącego do Unii Europejskiej lub innego 

państwa, którego obywatelom na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa 

wspólnotowego przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej 

Polskiej; 

3) prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby 

cywilnej; 

4) prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo lub umyślne 

przestępstwo skarbowe; 

5) prawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub zakazu 

wykonywania zawodu urzędnika w służbie cywilnej; 

6) upływu trzech miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego 


25

pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy; 

7) odmowy wykonania decyzji w sprawie przeniesienia, o którym mowa 

w art. 62 i 63, lub niepodjęcia pracy w urzędzie, do którego urzędnik został przeniesiony 

w trybie art. 66.”; 


„1. W razie wygaśnięcia stosunku pracy urzędnika służby cywilnej z powodu 

tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego, dyrektor generalny urzędu, w którym 

urzędnik ten wykonywał pracę, jest obowiązany ponownie zatrudnić go, uwzględniając jego 

przygotowanie zawodowe, jeżeli postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok 

uniewinniający, a urzędnik zgłosił swój powrót do pracy w ciągu siedmiu dni od 

uprawomocnienia się orzeczenia.”. 

Art. 27. W ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. Nr 79, 

poz. 523, Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz. 1528) w art. 94 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 

„1. Funkcjonariusza zawiesza się w czynnościach służbowych w razie zastosowania 

wobec niego tymczasowego aresztowania lub aresztu domowego.”. 

Art. 28. W ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. 

Nr 96, poz. 618) wprowadza się następujące zmiany: 


„1. Stosunek pracy mianowanego pracownika naukowego wygasa z mocy prawa 

w przypadku: 






pracownika naukowego; 



wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy; 


26


7) śmierci pracownika naukowego.”; 


„2. Pracownik naukowy lub badawczo-techniczny zostaje z mocy prawa zawieszony 

w pełnieniu obowiązków z dniem jego tymczasowego aresztowania. Pracownik naukowy lub 

badawczo-techniczny pozostaje zawieszony w pełnieniu obowiązków, jeżeli tymczasowe 

aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, chyba że pracodawca wyraził zgodę na 

wykonywanie pracy w okresie aresztu domowego w formie telepracy.”; 


„1. Wynagrodzenie zasadnicze pracownika naukowego lub badawczo-technicznego 

w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków może ulec obniżeniu, a jeżeli wobec 

pracownika zastosowano tymczasowe aresztowanie lub areszt domowy ulega obniżeniu 

najwyżej do połowy, w zależności od stanu rodzinnego pracownika naukowego lub 

badawczo-technicznego, począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego 

następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie. W okresie zawieszenia 

w pełnieniu obowiązków nie przysługują dodatki do wynagrodzenia oraz wynagrodzenie za 

godziny ponadwymiarowe.”. 

Art. 29. W ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. 

Nr 96, poz. 619 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 455) wprowadza się następujące zmiany: 


„1. Stosunek pracy mianowanego pracownika naukowego wygasa z mocy prawa 

w przypadku: 






pracownika naukowego; 



27

wykonywanie pracy w formie telepracy; 



7) śmierci pracownika naukowego.”; 


„2. Pracownik naukowy lub badawczo-techniczny zostaje z mocy prawa zawieszony 

w pełnieniu obowiązków z dniem jego tymczasowego aresztowania. Jeżeli tymczasowe 

aresztowanie zostało zmienione na areszt domowy, pracownik pozostaje zawieszony 

w pełnieniu obowiązków, chyba że pracodawca wyraził zgodę na wykonywanie pracy 

w okresie aresztu domowego w formie telepracy.”; 


„1. Wynagrodzenie zasadnicze pracownika naukowego lub badawczo-technicznego 

w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków może ulec obniżeniu, a jeżeli wobec 

pracownika zastosowano tymczasowe aresztowanie lub areszt domowy ulega obniżeniu 

najwyżej do połowy, w zależności od stanu rodzinnego pracownika naukowego lub 

badawczo-technicznego, począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego 

następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie. W okresie zawieszenia 

w pełnieniu obowiązków nie przysługują dodatki do wynagrodzenia oraz wynagrodzenie za 

godziny ponadwymiarowe.”. 

Art. 30. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r. 

1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ustawę z dnia 

17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy niezawodowych, ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta 

Nauczyciela, ustawę z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, ustawę z dnia 16 września 1982 r. 

o pracownikach urzędów państwowych, ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, ustawę z dnia 

6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawę z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawę z dnia 24 sierpnia 

1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, ustawę z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, ustawę z dnia 

23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, ustawę z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu, 

ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych, ustawę z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa 

Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawę z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy 

zawodowych, ustawę z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej, ustawę z dnia 8 lipca 2005 r. 

o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, ustawę z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym, 

ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. 

28

o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawę 

z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, ustawę z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach 

samorządowych, ustawę z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, ustawę z dnia 9 kwietnia 2010 r. 

o Służbie Więziennej, ustawę z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych oraz ustawę z dnia 

30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk. 

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, 

poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, 

poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, 

poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, 

poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, 

z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, 

Nr 124, poz. 859, Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, 

poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, 

poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98, poz. 626, 

Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, 

poz. 1474, Nr 240, poz. 1602 oraz z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24, poz. 130, Nr 39, poz. 202, Nr 48, poz. 245, 

Nr 72, poz. 381, Nr 94, poz. 549 i Nr 117, poz. 678. 


poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, 

z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, 

poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, 

Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, 

Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, 

poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, 

poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849 

i Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, 

poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651, 

z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 27, poz. 162, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716, 

Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206, 

poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 98, poz. 626, Nr 106, poz. 669, Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842, 

Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 48, poz. 245 i 246, Nr 112, poz. 654 i Nr 117, poz. 678. 

4) 

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, 

poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, 

poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, 

Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, 

poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, 

poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, 

poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, 

Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, 

poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz. 1460 i Nr 237, 

poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 56, poz. 458, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817, Nr 99, poz. 825, Nr 115, 

poz. 958, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1704, z 2010 r. Nr 105, poz. 655, Nr 135, poz. 912, Nr 182, 

poz. 1228, Nr 224, poz. 1459, Nr 249, poz. 1655 i Nr 254, poz. 1700 oraz z 2011 r. Nr 36, poz. 181, Nr 63, 

poz. 322, Nr 80, poz. 432 i Nr 144, poz. 855. 

5) 


poz. 1271, Nr 166, poz. 1363 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1609 i Nr 179, poz. 1750, z 2005 r. 

Nr 122, poz. 1025, z 2007 r. Nr 176, poz. 1242, z 2008 r. Nr 208, poz. 1308, z 2009 r. Nr 161, poz. 1278, 

z 2010 r. Nr 113, poz. 745 oraz z 2011 r. Nr 22, poz. 114. 

6) 



Nr 176, poz. 1238, Nr 191, poz. 1369 i Nr 247, poz. 1821, z 2008 r. Nr 145, poz. 917 i Nr 227, poz. 1505, 

z 2009 r. Nr 1, poz. 1, Nr 56, poz. 458, Nr 67, poz. 572, Nr 97, poz. 800 i Nr 213, poz. 1650 i Nr 219, poz. 1706. 

7) 


poz. 1317, Nr 210, poz. 1628 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 7, poz. 45, Nr 47, poz. 278, Nr 200, 

poz. 1326 i Nr 217, poz. 1429 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 142, poz. 830. 

8) 


poz. 1071, Nr 123, poz. 1353 i Nr 128, poz. 1403, z 2002 r. Nr 1, poz. 18, Nr 153, poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052, 

z 2003 r. Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 10, poz. 71 i Nr 169, poz. 1417, z 2006 r. Nr 45, poz. 319, Nr 170, 

poz. 1218, Nr 218, poz. 1592 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, z 2008 r. Nr 157, poz. 976 i Nr 227, 

29

poz. 1505, z 2010 r. Nr 165, poz. 1118, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229, poz. 1494 oraz z 2011 r. Nr 82, poz. 451. 

9) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, 

Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, 

poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 

i Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 

i Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, 

poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146 i Nr 40, poz. 230. 

10) 


poz. 390, Nr 120, poz. 818, Nr 140, poz. 981 i Nr 165, poz. 1170, z 2008 r. Nr 86, poz. 521, Nr 171, poz. 1065 

i Nr 237, poz. 1651, z 2009 r. Nr 22, poz. 120, Nr 62, poz. 504, Nr 85, poz. 716, Nr 97, poz. 803, Nr 98, 

poz. 817, Nr 115, poz. 959, Nr 157, poz. 1241, Nr 168, poz. 1323, Nr 195, poz. 1502, Nr 201, poz. 1540, Nr 206, 


Nr 127, poz. 857, Nr 164, poz. 1108, Nr 182, poz. 1228, Nr 238, poz. 1578 i Nr 240, poz. 1602 oraz z 2011 r. 

Nr 53 poz. 273. 

11) 


poz. 708 i 711 i Nr 170, poz. 1218, z 2007 r. Nr 57, poz. 390 i Nr 82, poz. 558, z 2008 r. Nr 86, poz. 521, 

Nr 195, poz. 1199, Nr 216, poz. 1367 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 22, poz. 120, Nr 85, poz. 716, Nr 98, 

poz. 817, Nr 157, poz. 1241, Nr 168, poz. 1323 i Nr 201, poz. 1540, z 2010 r. Nr 127, poz. 857, Nr 164, 

poz. 1108, Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz. 1578 oraz z 2011 r. Nr 53, poz. 273. 

12) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 

i Nr 18, poz. 97 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857, Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz. 1578. 

13) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1315, Nr 225, 

poz. 1502, z 2009 r. Nr 227, poz. 1505, oraz z 2011 r. Nr 238, poz. 1578, Nr 182, poz. 1228 i Nr 227, poz. 1482. 

14) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r., Nr 210, poz. 2135, z 2006 r., 

Nr 104, poz. 708, Nr 104, poz. 711, z 2008 r., Nr 66, poz. 402, z 2009 r., Nr 22, poz. 120, Nr 85, poz. 716, 

z 2010 r., Nr 127, poz. 857, oraz z 2010 r., Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz. 1578. 

15) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1787, z 2002 r. 

Nr 213, poz. 1802, z 2004 r. Nr 153, poz. 1271, Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 169, poz. 1410, oraz z 2010 r. 

oraz Nr 182, poz. 1228. 

16) 


poz. 1228, Nr 238, poz. 1578 oraz z 2011 r. Nr 53, poz. 273. 

17) 

Zmiany teksty jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 28, 

poz. 143, Nr 107, poz. 679, Nr 113, poz. 745, Nr 127, poz. 857, Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz. 1578. 

18) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1496 oraz z 2009 r. 

Nr 22, poz. 120. 


Nr 170, poz. 1217, Nr 218, poz. 1592, z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 79, poz. 660, 

Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 182, poz. 1228. 

20) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708 

i 711, Nr 144, poz. 1043 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 80, poz. 542, Nr 120, poz. 818, Nr 176, poz. 1238 

i 1240 i Nr 180, poz. 1280, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, z 2009 r. Nr 68, poz. 584, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, 

poz. 1278 i Nr 202, poz. 1553, z 2010 r. Nr 57, poz. 359, Nr 75, poz. 471, Nr 96, poz. 620, Nr 127, poz. 857 oraz 

z 2011 r. Nr 45, poz. 235. 

21) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 158, poz. 1122 i Nr 218, 

poz. 1592, z 2007 r. Nr 25, poz. 162, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 85, poz. 716, 

Nr 105, poz. 880 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 151, poz. 1014, Nr 182, poz. 1228, Nr 238, poz. 1578 oraz 

z 2011 r. Nr 53, poz. 273 i Nr 84, poz. 455. 


Nr 25, poz. 162, z 2009 r. Nr 85, poz. 716, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 22, poz. 114, Nr 53, 

poz. 273 i Nr 84, poz. 455. 


poz. 33 i Nr 20, poz. 106, z 2010 r. Nr 109, poz. 708, Nr 182, poz. 1228, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1725 

oraz z 2011 r. Nr 73, poz. 390. 

24) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241, Nr 219, 

poz. 1706 oraz z 2011 r. Nr 82, poz. 451. 

9/08/em 

30

UZASADNIENIE 

Cele projektu 

Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie normatywnych podstaw do szerszego 

wykorzystania w postępowaniu karnym, na wszystkich jego etapach, możliwości 

wynikających z rozwoju nowych technologii – w tym wypadku technologii zdalnego 

monitorowania zachowania ludzkiego przy użyciu aparatury elektronicznej. W obecnym 

stanie prawnym aparatura monitorująca jest wykorzystywana jedynie na etapie postępowania 

wykonawczego, w ramach jednego z systemów wykonywania kary pozbawienia wolności. 

Podkreślenia wymagają istotne korzyści z posługiwania się w procesie karnym 

aparaturą monitorującą zachowanie osoby poddanej kontroli, przejawiające się 

w szczególności w trzech aspektach: 

– obiektywnym charakterze uzyskiwanych informacji dotyczących zachowania osoby 

poddanej kontroli, 

– nieprzerwanym dostępie do informacji dotyczących aktualnego zachowania tej 

osoby, 

– znacznym obniżeniu kosztów kontroli zachowania osoby monitorowanej, 

w stosunku do kontroli sprawowanej bez zastosowania aparatury monitorującej, stanowiącym 

rezultat ograniczenia aktywności czynnika ludzkiego w zakresie sprawowania kontroli, przy 

zagwarantowaniu bardzo wysokiej jej efektywności. 

Wprowadzenie podstaw do monitorowania zachowania osoby skazanej za ciężkie 

przestępstwo seksualne, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, na 

etapie stosowania wobec niej środka zabezpieczającego w postaci terapii w warunkach 

ambulatoryjnych, istotnie podwyższy element prewencyjny związany ze stosowaniem środka 

zabezpieczającego, zwiększając możliwość szybkiej reakcji na zachowania świadczące 

o ponawianiu przez skazanego aktywności mogącej doprowadzić do ponownego popełnienia 

przestępstwa seksualnego. 

Wprowadzenie nowego środka zapobiegawczego – aresztu domowego, powiązanego 

z elementem kontroli zachowania oskarżonego wykonywanej przy zastosowaniu aparatury 

monitorującej, umożliwi efektywną realizację celów zapobiegawczych przez środek 

niemający charakteru pozbawienia wolności. Tym samym projektowana nowelizacja 

przeciwdziałać będzie nazbyt częstemu sięganiu przez organy postępowania karnego po

środek o charakterze izolacyjnym, jakim jest tymczasowe aresztowanie – kosztowne dla 

Skarbu Państwa i wywierające istotny wpływ na rozmiary populacji osadzonych 

w jednostkach penitencjarnych. 

Poniżej zostaną omówione poszczególne części projektu. 

ART. 1 – ZMIANY W KODEKSIE KARNYM 

W art. 63 K.k. wprowadza się nowy przepis § 1a, regulujący kwestię zaliczania 

aresztu domowego na poczet orzeczonej kary. Areszt domowy, zgodnie z przyjętym 

rozwiązaniem, ma być zaliczany w ten sposób, że dwa dni aresztu domowego będą się 

równać jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, zaś jeden dzień aresztu domowego 

będzie się równać jednemu dniowi kary ograniczenia wolności lub jednej dziennej stawce 

grzywny. Należy podkreślić, że areszt domowy stanowi w istocie środek o charakterze 

pośrednim, usytuowany pomiędzy środkiem znacznie bardziej represyjnym, jakim jest 

tymczasowe aresztowanie, a innymi środkami (dozorem Policji i zakazem opuszczania kraju), 

w wypadku których ograniczenia nałożone na oskarżonego są znacznie mniej dolegliwe. 

Areszt domowy stanowi formę obowiązku określonego zachowania, przy czym zachowanie to 

sprowadza się do przebywania we własnym mieszkaniu, przy zachowaniu pełnego kontaktu z 

domownikami, jak też kontaktu ze światem zewnętrznym za pośrednictwem telefonu czy 

Internetu. Uciążliwość tego środka dla oskarżonego jest zatem znacząco mniejsza niż w 

wypadku tymczasowego aresztowania, co wywarło wpływ na przyjęty sposób przeliczania. 

Projekt dokonuje modyfikacji art. 95a K.k. w celu podwyższenia efektywności 

kontroli zachowania prawomocnie skazanych sprawców najcięższych przestępstw 

seksualnych poprzez wprowadzenie nowego środka zabezpieczającego, jakim jest 

skierowanie na kontrolowane leczenie ambulatoryjne. W ten sposób dopełnione zostaną 

unormowania ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – 

Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny 

skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 206, poz. 1589). Ustawa ta, która weszła 

w życie w dniu 8 czerwca 2010 r., wprowadziła nowe rozwiązania dotyczące środków 

zabezpieczających stosowanych wobec sprawców zbrodni zgwałcenia pedofilskiego oraz 

zgwałcenia kazirodczego, popełnionych w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych. 

W takiej sytuacji wobec sprawcy stosuje się obligatoryjnie środek zabezpieczający w postaci 

terapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu 

2

popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego 

popędu seksualnego. W celu odbycia terapii sprawca może być umieszczony w zakładzie 

zamkniętym albo skierowany na leczenie ambulatoryjne. 

Projekt w art. 95a § 1 i 2 K.k. wprowadza trzecią formę środka zabezpieczającego – 

skierowanie sprawcy na kontrolowane leczenie ambulatoryjne, zdefiniowane w art. 95a § 3. 

Kontrolowane leczenie ambulatoryjne ma polegać na zastosowaniu wobec sprawcy kontroli 

miejsca pobytu przy użyciu aparatury monitorującej, określonej w przepisach o wykonywaniu 

kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. 

Środek karny przewidziany w art. 41a K.k. jest w takich sytuacjach orzekany obligatoryjnie, 

z tym, że może przybierać różnorakie formy. Skierowanie na kontrolowane leczenie 

ambulatoryjne można będzie orzec, jeżeli wobec sprawcy tytułem środka karnego, o którym 

mowa w art. 41a orzeczono obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych 

miejscach lub zakaz zbliżania się do określonych osób. W takim wypadku za pomocą 

aparatury monitorującej będzie kontrolowane przestrzeganie tego obowiązku lub zakazu, przy 

jednoczesnej kontroli miejsca pobytu sprawcy. Przede wszystkim jednak przewidziana 

w projekcie możliwość kontrolowania miejsca pobytu skazanego przy wykorzystaniu 

aparatury monitorującej stanowi dodatkowe zabezpieczenie – ma na celu ochronę 

potencjalnych ofiar w sytuacji, gdy sprawca przebywa na wolności, a nie został jeszcze 

poddany terapii. Kontrola będzie prowadzona przy użyciu systemów wykorzystujących 

technologię GPS. 

Potrzeba i możliwości kontroli powinny zostać ocenione przez sąd w okresie do 

6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub przed wykonaniem kary 

(art. 95a § 4 K.k.). Chodzi tu przede wszystkim o możliwości techniczne, związane z liczbą 

wolnych miejsc w systemie, ale też o możliwości natury psychologicznej. Sprawca, w razie 

skierowania na kontrolowane leczenie ambulatoryjne, będzie musiał stale samodzielnie 

ładować baterie w nadajniku. Sąd musi ocenić, na ile skazany daje gwarancję spełniania 

takiego obowiązku. 

Czas trwania kontrolowanego leczenia ambulatoryjnego nie będzie z góry określony, 

jednak sąd – uznając, że nie zachodzi potrzeba dalszej kontroli lub z innych względów – 

będzie mógł w każdej chwili zmienić ten środek na „zwyczajne” leczenie ambulatoryjne na 

podstawie art. 95a § 5 K.k. Z drugiej strony, uchylanie się przez sprawcę od kontroli będzie 

powodować umieszczenie sprawcy w zakładzie zamkniętym (art. 95a § 6 K.k.) 

Ponadto w art. 95a § 1 K.k. wprowadzono drobną korektę – zamiast słów „po odbyciu 

tej kary” projektodawca wprowadza słowa „po odbyciu tej kary lub warunkowym 

3

zwolnieniu”. Poprawka ta ma na celu doprecyzowanie brzmienia przepisu. 

W dotychczasowym brzmieniu przepis nasuwał wątpliwości w zakresie osób warunkowo 

przedterminowo zwolnionych. W stosunku do takich osób karę uznaje się za odbytą z chwilą 

warunkowego zwolnienia, ale tylko wówczas, jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 

6 miesięcy nie odwołano warunkowego zwolnienia (art. 82 K.k.) – tak więc dopiero po 

zakończeniu okresu próby i upływie dalszych 6 miesięcy można stwierdzić, czy kara jest 

odbyta, czy nie. 

ART. 2 – ZMIANY W KODEKSIE POSTĘPOWANIA KARNEGO 

Podstawowe zmiany dotyczące instytucji aresztu domowego: art. 265a – 265e K.p.k. 

Projektowana ustawa przewiduje wprowadzenie do katalogu środków polskiego prawa 

procesowego nowego środka zapobiegawczego, określanego jako „areszt domowy”. 

Areszt domowy jako środek zapobiegawczy jest znany prawu rozmaitych krajów, 

w tym Francji (gdzie został wprowadzony do kodeksu postępowania karnego ustawą 

z 24 listopada 2009 r.) oraz większości stanów USA. Instytucja elektronicznego 

monitorowania oskarżonych zwolnionych za kaucją znana jest też ustawodawstwu Wielkiej 

Brytanii. 

Zgodnie z projektem, wykonywanie tego środka ma być kontrolowane przy użyciu 

aparatury monitorującej: w miejscu zamieszkania oskarżonego montowane jest stacjonarne 

urządzenie monitorujące, zaś sam oskarżony jest obowiązany nosić nadajnik w postaci 

lekkiej, plastikowej obręczy umieszczanej zwykle na kostce u nogi. Oskarżony, wobec 

którego zastosowano areszt domowy będzie miał obowiązek stałego, nieprzerwanego 

przebywania w zasięgu stacjonarnego urządzenia monitorującego, czyli w określonym przez 

sąd promieniu od tego urządzenia. 

Środek ten, poszerzając katalog dotychczas dostępnych metod oddziaływania na 

zachowanie osoby oskarżonej (podejrzanego) o popełnienie przestępstwa, z jednej strony 

umożliwi minimalizację liczby wypadków stosowania tymczasowego aresztowania do tych, 

w których w szczególności z uwagi na konieczność przeciwdziałania ewentualnemu 

matactwu zastosowanie środka o charakterze izolacyjnym będzie niezbędne, z drugiej zaś 

strony – wprowadzi możliwość efektywnej kontroli zachowania osoby stojącej pod zarzutem 

popełnienia przestępstwa. 

Przesłanki dopuszczalności zastosowania aresztu domowego zostały określone 

w art. 265a K.p.k. Zgodnie z tym przepisem, areszt domowy stosuje się na wniosek 

4

oskarżonego, wobec którego jest stosowane tymczasowe aresztowanie. Oznacza to, że 

w każdym wypadku przed zastosowaniem aresztu domowego będzie wobec oskarżonego 

stosowany surowszy środek w postaci tymczasowego aresztowania. Nie będzie możliwe 

zastosowanie aresztu domowego wobec osoby, która nie została tymczasowo aresztowana. 

Po drugie zaś, areszt domowy będzie stosowany wyłącznie na wniosek tej osoby. 

Rozwiązanie takie spowodowane jest względami praktycznymi i psychologicznymi. 

Zastosowanie aresztu domowego wymaga uprzednich czynności, dokonywanych nie przez 

organy ścigania, ale przez upoważniony podmiot dozorujący (dalej: UPD). Pracownicy UPD 

muszą ustalić, czy istnieje techniczna możliwość zamontowania i prawidłowego 

funkcjonowania aparatury monitorującej w miejscu zamieszkania. Tego rodzaju ustalenia 

zajmują zwykle kilka dni. Nie jest zatem możliwe stosowanie aresztu domowego jako 

pierwszego środka zapobiegawczego w stosunku do podejrzanego doprowadzonego przez 

Policję. Nie wydaje się również celowe orzekanie projektowanego środka zapobiegawczego 

w sytuacji, gdy oskarżony nie jest zainteresowany zastosowaniem wobec niego aresztu 

domowego, gdyż instalacja i kontrola funkcjonowania stacjonarnego urządzenia 

monitorującego łączy się z koniecznością udostępniania mieszkania pracownikom UPD, zaś 

specyficzny charakter tego środka powoduje, że oskarżony musi zaakceptować i przemyśleć 

(lub wręcz uzgodnić z rodziną) sposób znoszenia oczywistych i niebagatelnych 

niedogodności związanych z niemożnością opuszczenia miejsca pobytu. 

Art. 265a K.p.k. określa również właściwość sądu i tryb postępowania z wnioskiem 

oskarżonego o zmianę tymczasowego aresztowania na areszt domowy. W postępowaniu 

przygotowawczym wniosek jest kierowany do prokuratora jako do organu, do dyspozycji 

którego pozostaje oskarżony. Prokurator w ciągu 3 dni wydaje postanowienie 

o nieuwzględnieniu wniosku (podlegające zaskarżeniu na podstawie art. 254 § 2 K.p.k.) lub, 

jeżeli dostrzega podstawy do uwzględnienia wniosku, przekazuje go sądowi, który rozstrzyga 

w tym przedmiocie. Prokurator nie jest bowiem uprawniony do zmiany tymczasowego 

aresztowania na areszt domowy. Właściwy do wydania takiego rozstrzygnięcia będzie sąd 

rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a po wniesieniu aktu oskarżenia – 

sąd, przed którym sprawa się toczy. W odróżnieniu od regulacji dotyczących tymczasowego 

aresztowania projekt nie przewiduje możliwości odstępstwa od właściwości miejscowej sądu 

w wypadkach niecierpiących zwłoki. Trudno bowiem uznać, że przy stosowaniu aresztu 

domowego może dojść do wypadków niecierpiących zwłoki, uzasadniających zmianę 

właściwości sądu. 

Na etapie postępowania sądowego wniosek jest kierowany do sądu bez pośrednictwa 

5

prokuratora. Sąd, po otrzymaniu wniosku, rozstrzyga w jego przedmiocie zgodnie z art. 254 

K.p.k. – to jest, wydaje postanowienie o odmowie uwzględnienia wniosku, podlegające 

zaskarżeniu na zasadach określonych w art. 254 § 2 K.p.k., albo uwzględnia wniosek, 

wydając postanowienie określone w art. 265c § 1 K.p.k. Sąd jest obowiązany rozstrzygnąć 

w przedmiocie wniosku najpóźniej w ciągu 3 dni. 

Art. 265b K.p.k. określa warunki stosowania projektowanego środka 

zapobiegawczego. Z samej istoty tego środka wynika, że areszt domowy można zastosować, 

jeżeli oskarżony posiada miejsce stałego pobytu, a warunki mieszkaniowe oskarżonego 

umożliwiają funkcjonowanie aparatury monitorującej, ponadto zaś stan zdrowia oskarżonego 

nie stoi temu na przeszkodzie (art. 265b § 1 K.p.k.). Aresztu domowego nie będzie można 

zatem stosować wobec osób wymagających częstej pomocy lekarskiej, łączącej się 

z wizytami w przychodniach czy pobytami w szpitalach, a także wobec osób, których 

czynności psychiczne są zaburzone, gdyż w takiej sytuacji oskarżony nie daje gwarancji 

prawidłowego zrozumienia nałożonych na niego obowiązków ani stosowania się do nich. 

W art. 265b § 2 określono negatywne przesłanki stosowania środka: obawę matactwa 

lub obawę, że oskarżony nie będzie przestrzegał obowiązków związanych ze stosowaniem 

aresztu domowego. 

Art. 265b § 3 wprowadza kolejny warunek. Zamontowane urządzenie stacjonarne 

wymaga raz w miesiącu przeprowadzenia kontroli, co łączy się z koniecznością uzyskania 

przez pracowników UPD dostępu do mieszkania. Z uwagi na to, że oskarżony zamieszkuje 

wspólnie z innymi osobami pełnoletnimi, wymagana jest uprzednia zgoda tych osób, 

udzielona na piśmie, na zainstalowanie aparatury monitorującej i przeprowadzanie w lokalu 

mieszkalnym czynności kontrolnych związanych z funkcjonowaniem tej aparatury oraz 

zachowaniem oskarżonego. Cofnięcie zgody jest nieskuteczne. Z uwagi na fakt, że sąd lub 

prokurator muszą rozpoznać wniosek w ciągu 3 dni, zgoda taka powinna zostać dołączona do 

wniosku. 

W przypadku wystąpienia istotnej potrzeby udzielenia oskarżonemu wsparcia w czasie 

stosowania aresztu domowego, projekt nakłada na sąd (w art. 265b § 4 K.p.k.) obowiązek 

zawiadomienia o zastosowaniu tego środka organu opieki społecznej. Chodzi tu o organ 

opieki społecznej właściwy według miejsca wykonywania aresztu domowego. Sytuacja taka 

powinna mieć miejsce wyjątkowo, jedynie w odniesieniu do osób, które nie mogą liczyć na 

pomoc rodziny i bliskich w załatwianiu codziennych spraw czy robieniu zakupów. 

Art. 265c K.p.k. wprowadza sposób zmiany tymczasowego aresztowania na areszt 

domowy. Jest to sposób znany już prawu polskiemu i określony w art. 257 K.p.k. 

6

w odniesieniu do poręczenia majątkowego. Jeżeli zachodzą podstawy do uwzględnienia 

wniosku o zmianę tymczasowego aresztowania na areszt domowy sąd wydaje postanowienie 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy, pod warunkiem że w miejscu 

pobytu oskarżonego nie później niż w określonym dniu uruchomiona zostanie aparatura 

monitorująca. W razie spełnienia warunku tymczasowe aresztowanie ulega zmianie na areszt 

domowy z chwilą uruchomienia aparatury monitorującej. Jeżeli warunek nie został spełniony 

– to jest, uruchomienie aparatury z jakichkolwiek powodów nie nastąpiło – tymczasowe 

aresztowanie nie zostanie uchylone. Oskarżony w dalszym ciągu będzie miał wówczas status 

tymczasowo aresztowanego, co umożliwi przetransportowanie go z powrotem do aresztu 

śledczego. Przepis ten znajdzie zastosowanie np. w sytuacji, gdy mimo wcześniejszych 

uzgodnień z UPD niemożliwy okaże się wstęp do lokalu, gdzie oskarżony ma miejsce pobytu. 

Uwzględniając wniosek oskarżonego o zmianę tymczasowego aresztowania na areszt 

domowy, sąd będzie miał na względzie jedynie przesłanki dotyczące celowości zmiany 

środka zapobiegawczego, natomiast kwestia możliwości technicznych nie będzie na tym 

etapie rozpoznawana. Możliwości takie może bowiem ocenić jedynie sąd penitencjarny, który 

za pomocą systemu teleinformatycznego uzyskuje w tej mierze informacje od upoważnionego 

podmiotu dozorującego. Stąd też w projektowanej regulacji przyjęto warunkową formę tej 

decyzji sądu orzekającego. Wprowadzenie takiego właśnie kształtu decyzji sądu wynika 

również z faktu, że środek izolacyjny w postaci tymczasowego aresztowania jest zmieniany 

na inny środek, który można by określić jako „separacyjny”, bowiem jego istota sprowadza 

się do swoistej separacji oskarżonego poprzez ścisłe ograniczenie swobody jego 

przemieszczania się. Areszt domowy, nie będąc środkiem izolacyjnym, nie jest jednak 

również środkiem „wolnościowym”, takim jak dozór Policji. Nie jest zatem możliwe 

wprowadzenie regulacji, polegającej na umożliwieniu oskarżonemu swobodnego 

przemieszczania się między aresztem śledczym a miejscem zamieszkania. Niezbędne jest 

tutaj ograniczenie swobody oskarżonego, co oznacza konieczność utrzymania tymczasowego 

aresztowania do czasu uruchomienia aparatury monitorującej. Zarazem jednak, aby w ogóle 

możliwe było uruchomienie tej aparatury, konieczne jest poczynienie szeregu ustaleń 

i dokonanie rozmaitych czynności faktycznych, które powinny znajdować legitymację prawną 

w postanowieniu sądu o zastosowaniu aresztu domowego. Dlatego też projektodawca 

wprowadził rozwiązanie pośrednie i warunkowe. 

Zgodnie z art. 265c § 2, wydając postanowienie o zmianie środka, sąd poucza 

oskarżonego o uprawnieniach i obowiązkach związanych ze stosowaniem aresztu domowego, 

a także o konsekwencjach naruszenia obowiązków. Pouczenie to należy doręczyć 

7

oskarżonemu na piśmie; oskarżony potwierdza podpisem otrzymanie pouczenia. Oskarżony 

przed rozpoczęciem wykonywania aresztu domowego powinien bowiem posiadać pełną 

świadomość ograniczeń swobody, łączących się ze stosowaniem tego środka. 

W postanowieniu o zastosowaniu aresztu domowego należy wskazać miejsce 

stosowania aresztu domowego oraz określić obszar stosowania tego środka. Art. 251 § 2 

stosuje się odpowiednio, co ma na celu objęcie rozstrzygnięć o zastosowaniu aresztu 

domowego takimi samymi wymogami, jakie dotyczą rozstrzygnięć o zastosowaniu 

tymczasowego aresztowania, zarówno w zakresie oznaczania czasu trwania i terminu 

stosowania środka zapobiegawczego, jak i przesądzenia właściwości sądu podejmującego 

takie rozstrzygnięcie po wydaniu orzeczenia nieprawomocnie kończącego postępowanie. 

W art. 265c § 4 i 5 K.p.k. zdefiniowano miejsce i obszar stosowania aresztu 

domowego. Przez miejsce stosowania aresztu domowego rozumie się więc lokal mieszkalny, 

w którym zostało zainstalowane i uruchomione stacjonarne urządzenie monitorujące. Przez 

obszar stosowania aresztu domowego rozumie się przestrzeń, której granice w każdym 

kierunku są wyznaczone przez określoną w postanowieniu sądu maksymalną odległość od 

stacjonarnego urządzenia monitorującego, niemogącą przekraczać 200 metrów. Oznacza to, 

że obszar, w obrębie którego oskarżonemu wolno będzie się poruszać, może być większy niż 

sam tylko lokal mieszkalny. Spowodowane jest to koniecznością uwzględniania potrzeb 

oskarżonych, którzy muszą np. korzystać z toalety znajdującej się poza lokalem mieszkalnym 

albo obrządzać zwierzęta gospodarskie. Gdyby nie pojęcie „obszaru”, w stosunku do takich 

osób stosowanie aresztu domowego byłoby niemożliwe. 

Kolejnym przepisem o charakterze procesowym jest art. 265d K.p.k., normujący czas 

trwania środka zapobiegawczego oraz zasady jego przedłużania Podobnie jak w wypadku 

tymczasowego aresztowania, w postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując areszt 

domowy, będzie mógł oznaczyć jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeżeli ze 

względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania 

przygotowawczego w terminie określonym w § 1, na wniosek prokuratora sąd pierwszej 

instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, będzie mógł 

przedłużyć areszt domowy na dalszy okres oznaczony. Projekt w art. 265d § 2 K.p.k. 

przewiduje odpowiednie stosowanie do aresztu domowego art. 263 § 6 K.p.k., określającego 

termin wystąpienia do sądu z wnioskiem o przedłużenie tymczasowego aresztowania. Przepis 

ten będzie znajdował zastosowanie wyłącznie do przedłużania stosowania aresztu domowego 

w postępowaniu przygotowawczym na podstawie wniosku złożonego przez prokuratora. 

Łączny okres stosowania aresztu domowego w sprawie nie będzie mógł przekroczyć 

8

2 lat. Okres ten, jak wyżej wskazano, liczy się od dnia, kiedy uruchomiono aparaturę 

monitorującą, rozpoczynając wykonywanie tego środka. Zgodnie z art. 265d § 4 k.p.k. nie 

wlicza się do niego dnia, w którym oskarżony przebywał, chociażby przez krótki czas, poza 

obszarem stosowania aresztu domowego bez wezwania albo zezwolenia organu procesowego 

lub z naruszeniem warunków tego zezwolenia. Prawo nie może bowiem premiować uchylania 

się przez oskarżonego od obowiązków związanych z aresztem domowym – obowiązków 

dobrowolnie przyjętych. Kwestie opuszczania obszaru aresztu domowego za zezwoleniem 

zostały unormowane w nowelizowanej ustawie z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu 

kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego 

i zostaną omówione niżej. 

W celu wzmocnienia skuteczności nowego środka zapobiegawczego, projekt 

w art. 265e K.p.k. dodatkowo daje możliwość nałożenia na oskarżonego obowiązku 

określonego zachowania się w czasie stosowania tego środka, jeżeli jest to niezbędne do 

zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub uzasadnione potrzebą prawidłowego 

wykonania aresztu domowego. Sąd lub prokurator będzie mógł zakazać oskarżonemu na 

przykład kontaktowania się z określonymi osobami – w tym osobami ze środowiska 

przestępczego – czy też nadużywania alkoholu lub używania środków odurzających. Na 

postanowienie w tym przedmiocie będzie przysługiwać zażalenie. W art. 265e § 3 K.p.k. 

wprowadzono w związku z tym samoistną przesłankę zastosowania tymczasowego 

aresztowania w stosunku do oskarżonego, który nie stosuje się do obowiązku nałożonego na 

podstawie § 1 lub obowiązku związanego ze stosowaniem aresztu domowego, albo też 

narusza porządek prawny. W takim wypadku sąd właściwy do zastosowania tymczasowego 

aresztowania, zaś w razie upływu terminów wskazanych w art. 263 § 1 i 3 K.p.k. – sąd 

właściwy do jego przedłużenia może uchylić areszt domowy i zastosować tymczasowe 

aresztowanie. Obowiązki związane ze stosowaniem aresztu domowego zostały unormowane 

w nowelizowanej ustawie z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia 

wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. 

Pozostałe zmiany w K.p.k. 

Przewidziany projektem sposób wykonywania aresztu domowego nie narusza 

uprawnień procesowych oskarżonego, wobec którego stosuje się ten środek zapobiegawczy. 

Oskarżony w szczególności może kontaktować się ze swoim obrońcą, ma prawo składania 

pism i wniosków procesowych i prawo do korespondencji. Przyjęto zasadę, że czynności te 

oskarżony wykonuje, korzystając z pomocy rodziny, domowników, firmy kurierskiej czy też 

9

osób trzecich. Wyjątkowo, w przypadku braku takich możliwości, projekt przewiduje 

możliwość przekazania pisma osobie wyznaczonej do jego odbioru przez organ, do 

dyspozycji którego oskarżony pozostaje, lecz tylko w wypadkach, gdy termin do złożenia 

pisma jest zawity. Projektowany art. 124 § 2 K.p.k. wprowadza wyjątek od ogólnej zasady 

wyrażonej w art. 122 § 1 K.p.k. Termin zawity uważa się bowiem za zachowany, jeżeli przed 

jego upływem oskarżony zawiadomił organ, do dyspozycji którego pozostaje o zamiarze 

złożenia pisma. Warunkiem koniecznym jest także przekazanie pisma przez oskarżonego 

osobie wyznaczonej przez organ procesowy, gdy tylko osoba ta zgłosiła się po odbiór pisma. 

Przekazanie to jest więc skuteczne także, w przypadku gdy nastąpiło ono po upływie terminu 

zawitego. Przyjęcie proponowanej regulacji umożliwi podjęcie przez organ, do dyspozycji 

którego oskarżony pozostaje, takich czynności organizacyjnych, które z jednej strony 

umożliwią odbiór pisma z miejsca wykonywania aresztu domowego przez wyznaczoną osobę, 

z drugiej zaś nie spowodują zakłóceń w normalnym funkcjonowaniu organu. 

Projekt przewiduje – w związku z wprowadzeniem nowego środka zapobiegawczego 

w postaci aresztu domowego – dokonanie szeregu zmian w przepisach odnoszących się 

aktualnie wyłącznie do tymczasowego aresztowania, mających na celu objęcie ich 

dyspozycjami również nowego środka. Uzasadniony bowiem jest pogląd, że z uwagi na 

pewien element podobieństwa zachodzący między aresztem domowym a tymczasowym 

aresztowaniem, sprowadzający się do pozbawienia oskarżonego możliwości swobodnego 

wyboru miejsca pobytu, przy permanentnym kontrolowaniu – choć z zastosowaniem różnych 

metod – jego zachowania w tym zakresie, to właśnie unormowania odnoszące się do 

tymczasowego aresztowania powinny być konstrukcyjnym wzorcem ukształtowania 

przepisów określających tryb stosowania nowego środka zapobiegawczego. 

Projekt przewiduje nowelizację przepisu art. 249 § 4 K.p.k. prowadzącą do 

rozciągnięcia określonej w nim zasady – zakazującej stosowania tymczasowego aresztowania 

na etapie postępowania międzyinstancyjnego w wypadku orzeczenia kary wolnościowej – 

również na areszt domowy. Tym samym po wydaniu wyroku przez sąd pierwszej instancji 

możliwe będzie zastosowanie względnie kontynuacja aresztu domowego tylko w wypadku 

wymierzenia oskarżonemu kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia. 

Ponadto przewiduje się, analogicznie jak w wypadku tymczasowego aresztowania, 

zapewnienie prokuratorowi i obrońcy możliwości wzięcia udziału w posiedzeniu sądu 

dotyczącym przedłużenia stosowania aresztu domowego. 

Przez nowelizację art. 250 § 1 K.p.k. projekt przewiduje wprowadzenie zasady że 

zastosowanie (jak również przedłużenie stosowania) aresztu domowego następować będzie, 

10

na wniosek prokuratora, wyłącznie na podstawie postanowienia sądu. Nowelizacja art. 253 

§ 2 K.p.k. polega na wyłączeniu możliwości zmiany decyzją prokuratora, w postępowaniu 

przygotowawczym, tymczasowego aresztowania na areszt domowy. Stanowi to konsekwencję 

zasady, że areszt domowy stosuje wyłącznie sąd. Nowelizacja art. 253 § 3 K.p.k. ma zaś na 

celu rozszerzenie wynikającego z tego przepisu obowiązku zawiadomienia pokrzywdzonego 

przez organ procesowy o uchyleniu, nieprzedłużeniu albo zmianie tymczasowego 

aresztowania na inny środek zapobiegawczy. Dyspozycją tego przepisu zostaną objęte 

również wypadki uchylenia, nieprzedłużenia albo zmiany aresztu domowego na środek 

łagodniejszy, bądź zmiany tymczasowego aresztowania na areszt domowy. 

Zmiana w art. 254 § 2 K.p.k. spowodowana jest koniecznością rozciągnięcia na areszt 

domowy regulacji, dotyczącej możliwości zaskarżania postanowień w przedmiocie wniosku 

o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. 

Ponadto projekt przewiduje rozciągnięcie na areszt domowy również przepisów 

art. 264 § 1 i 2, art. 344, art. 413 § 2 pkt 2, art. 417, art. 420 oraz art. 654 § 2 K.p.k. Są to 

zmiany o charakterze dostosowującym – gdyby nie zostały wprowadzone, doszłoby do 

powstania luki prawnej. 

ART. 3 – ZMIANY W USTAWIE O SDE 

Z uwagi na obszerność materii normatywnej, koniecznej do uregulowania wykonania 

aresztu domowego oraz kontrolowanego leczenia ambulatoryjnego, a także specyfikę obu 

tych środków (o czym niżej) niezbędne okazało się wprowadzenie nowych przepisów do 

ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem 

karnym w systemie dozoru elektronicznego. 

Potrzeba nowelizacji powyższej ustawy wynika z przyjętych rozwiązań prawnych, 

uwzględniających szczególny charakter monitoringu elektronicznego. W chwili obecnej 

dostęp do systemu monitorowania mają wyłącznie sędziowie penitencjarni. W toku prac 

legislacyjnych rozważano rozszerzenie systemu w taki sposób, aby dostęp do niego zyskali 

również sędziowie orzekający w postępowaniu karnym, prokuratorzy i kuratorzy zawodowi. 

Oznaczałoby to konieczność rozbudowy infrastruktury teleinformatycznej centralnej części 

systemu SDE, wyprodukowania i wydania nowych imiennych kart kryptograficznych 

umożliwiających dostęp do systemu, przeprowadzenia szkoleń, itp. Z uwagi na koszty, 

zrezygnowano więc z tego rozwiązania, opierając się na istniejącym systemie. To zaś łączy 

się z koniecznością wprowadzenia zmian w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu 

11

kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego oraz 

nałożenia nowych obowiązków na sędziów penitencjarnych. 

Zmiana w art. 1 wynika z konieczności rozszerzenia materii będącej przedmiotem 

regulacji ustawowej. Projektowany rozdział 5a obejmuje regulacje dotyczące aresztu 

domowego, zaś rozdział 5b – regulacje dotyczące kontrolowanego leczenia ambulatoryjnego. 

W art. 83a i 83b wskazano ogólne reguły dotyczące wykonywania aresztu domowego: 

określono, przy użyciu jakiej aparatury jest wykonywany oraz jaki sąd jest właściwy do 

organizowania i kontroli wykonywania tego środka. 

Art. 83c – 83g wprowadzają tryb procedowania w związku z postanowieniem 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy. Prawomocne postanowienie 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy przesyła się więc sądowi 

penitencjarnemu, który niezwłocznie żąda nadesłania informacji od upoważnionego podmiotu 

dozorującego. 

Jeżeli informacje nadesłane przez upoważniony podmiot dozorujący wskazują na 

niemożność zastosowania aresztu domowego, sąd penitencjarny wydaje postanowienie 

o niemożności wykonania postanowienia o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt 

domowy. Na postanowienie to przysługuje zażalenie. 

Jeżeli natomiast warunki techniczne nie stoją na przeszkodzie wykonywaniu aresztu 

domowego w miejscu wskazanym przez sąd właściwy do stosowania tego środka, 

upoważniony podmiot dozorujący przekazuje stosowną informację sądowi penitencjarnemu, 

wskazując datę możliwej instalacji stacjonarnego urządzenia monitorującego oraz założenia 

oskarżonemu nadajnika. Po otrzymaniu informacji, sędzia penitencjarny wydaje zarządzenie, 

w którym: 

1) określa rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych, 

2) wskazuje miejsce zainstalowania stacjonarnego urządzenia monitorującego zgodnie 

z postanowieniem o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy, 

3) wyznacza datę instalacji stacjonarnego urządzenia monitorującego oraz założenia 

oskarżonemu nadajnika; data nie może przekraczać dnia określonego w postanowieniu 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy. 

Zarządzenie to nie podlega zaskarżeniu, ma ono bowiem jedynie charakter 

wykonawczy w stosunku do postanowienia sądu o zmianie środka zapobiegawczego. 

Po otrzymaniu odpisu powyższego zarządzenia, sąd, który wydał postanowienie 

o zmianie tymczasowego aresztowania na areszt domowy, poleca przetransportowanie 

oskarżonego z miejsca stosowania tymczasowego aresztowania do miejsca stosowania aresztu 

12

domowego zgodnie z wyznaczoną datą instalacji. 

Upoważniony podmiot dozorujący niezwłocznie informuje sąd penitencjarny, zaś sąd 

penitencjarny informuje sąd, który wydał postanowienie o zmianie tymczasowego 

aresztowania na areszt domowy, o uruchomieniu albo niemożności uruchomienia aparatury 

monitorującej, podając jednocześnie przyczyny, z powodu których uruchomienie to nie 

nastąpiło. 

Jeżeli najpóźniej w dniu wskazanym w postanowieniu o zmianie środka 

zapobiegawczego aparatura została prawidłowo uruchomiona – to jest, zainstalowano 

stacjonarne urządzenie monitorujące, założono oskarżonemu nadajnik i rozpoczęło się 

przekazywanie sygnału do centrali monitorowania – tymczasowe aresztowanie ulega zmianie 

na areszt domowy z chwilą uruchomienia aparatury (art. 265c § 1 K.p.k.). 

Jeżeli już po zastosowaniu aresztu domowego oskarżony lub inne osoby utrudniają 

lub udaremniają przeprowadzenie czynności kontrolnych związanych z funkcjonowaniem tej 

aparatury lub zachowaniem oskarżonego, lub jeżeli oskarżony samowolnie opuści obszar 

stosowania aresztu domowego, upoważniony podmiot dozorujący niezwłocznie poinformuje 

sąd penitencjarny, zaś sąd penitencjarny poinformuje organ, do dyspozycji którego pozostaje 

oskarżony. 

W kolejnych przepisach, to jest art. 83h – 83k unormowano obowiązki oskarżonego 

związane ze stosowaniem aresztu domowego oraz określono przypadki, kiedy może on 

opuścić obszar stosowania aresztu domowego. 

Zgodnie z projektowanym art. 83h, oskarżony musi wypełniać następujące obowiązki: 

− stałe, nieprzerwane przebywanie w miejscu stosowania aresztu domowego, 

w granicach obszaru określonego w postanowieniu sądu, 

− noszenie nadajnika, 

− chronienie stacjonarnego urządzenia monitorującego i nadajnika przed utratą, 

zniszczeniem, uszkodzeniem, unieczynnieniem lub innym uczynieniem 

niezdatnym do użytku, 

− udostępnianie, na każde żądanie, upoważnionemu podmiotowi dozorującemu 

stacjonarnego urządzenia monitorującego i nadajnika, w celu sprawdzenia 

prawidłowości funkcjonowania tych urządzeń, naprawy lub wymiany, 

− odbieranie połączeń telefonicznych, przychodzących do stacjonarnego 

urządzenia monitorującego, 

− umożliwienie kontroli wykonania obowiązku określonego zachowania się 

oskarżonego, o ile takowy został nałożony, w szczególności przez udzielanie 

13

informacji lub wyjaśnień. 

Istotą środka zapobiegawczego w postaci aresztu domowego jest stałe i nieprzerwane 

przebywanie oskarżonego w miejscu wskazanym w postanowieniu sądu. Projekt przewiduje 

odstępstwa od tej zasady. 

Pierwszym z nich – przewidzianym w art. 83i – jest nagła i niezależna od oskarżonego 

sytuacja, nie tylko bezpośrednio zagrażająca jego życiu lub zdrowiu, lecz również 

powodująca, że dalsze przebywanie na obszarze stosowania środka mogłoby wywołać istotne 

skutki dla zdrowia. Nie dotyczy to zatem sytuacji, o których oskarżony wiedział 

z wyprzedzeniem i powinien był poinformować organ procesowy (np. planowane wyburzenie 

budynku, gdzie oskarżony zamieszkuje), ani mogących wywołać jedynie błahe skutki 

zdrowotne (np. zachorowanie jednego z domowników na katar). Ponadto przepis wprowadza 

wymóg, aby sytuacja była niezależna od oskarżonego, co ma na celu wykluczenie groźnych 

sytuacji, które oskarżony sam spowodował, aby pod tym pretekstem opuścić miejsce 

stosowania aresztu domowego. Należy podkreślić, że przepis normuje jedynie okoliczności, 

kiedy oddalenie się oskarżonego bez zezwolenia będzie uznane za usprawiedliwione. 

W innych sytuacjach, np. takich, które oskarżony sam – intencjonalnie lub nie – spowodował, 

oskarżony również będzie mógł opuścić obszar stosowania aresztu, gdyż wobec kolizji norm 

pierwszeństwo uzyska zachowanie jego życia lub zdrowia, jednakże jego oddalenie się poza 

obszar stosowania środka zostanie uznane za „nieusprawiedliwione” i będzie mogło pociągać 

za sobą konsekwencje przewidziane w art. 265e § 3 K.p.k. Natomiast w każdym wypadku 

dzień, kiedy oskarżony opuścił obszar stosowania aresztu wskutek nagłej sytuacji nie będzie 

wliczany do okresu stosowania aresztu domowego, gdyż de facto środek nie będzie wówczas 

wykonywany. 

Zgodnie z art. 83i ust. 2, przed opuszczeniem obszaru stosowania aresztu domowego 

oskarżony jest obowiązany powiadomić centralę monitorowania o zaistniałej sytuacji, zaś 

centrala monitorowania niezwłocznie zawiadamia organ, do dyspozycji którego oskarżony 

pozostaje. Powiadomienie takie nie spowoduje żadnej trudności dla oskarżonego, gdyż 

kontakt między oskarżonym a centralą monitorowania jest natychmiastowy i odbywa się za 

pośrednictwem stacjonarnego urządzenia monitorującego. Art. 83i ust. 3 stanowi, że 

oskarżony jest obowiązany powrócić do obszaru stosowania aresztu domowego niezwłocznie 

po ustaniu zagrożenia życia lub zdrowia. 

Drugim odstępstwem od zasady nieprzerwanego przebywania oskarżonego w miejscu 

stosowania aresztu domowego jest możliwość wskazana w art. 83j, czyli oddalenie się za 

zezwoleniem organu procesowego. Przepis ten zawiera zamknięty katalog sytuacji, przy 

14

wystąpieniu których oskarżony może oddalić się z miejsca oznaczonego w postanowieniu 

sądu, a mianowicie: 

− w celu realizacji prawa wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, 

senatorów, posłów do Parlamentu Europejskiego i przedstawicieli do organów 

samorządu terytorialnego oraz udziału w referendum, 

− w celu udziału w czynności procesowej w tej oraz w innej sprawie (karnej, 

cywilne, rodzinnej itd., w charakterze oskarżonego, pokrzywdzonego, świadka, 

strony itp.). 

Projekt zakłada, że oddalenie oskarżonego z miejsca oznaczonego w postanowieniu 

sądu ma charakter wyjątkowy oraz może nastąpić tylko na niezbędny czas. Jeżeli czynność 

procesowa ma zostać przeprowadzona w innej sprawie, oskarżony ma obowiązek nie później 

niż 5 dni przed terminem czynności procesowej wystąpić do organu, do dyspozycji którego 

pozostaje, z wnioskiem o zezwolenie na opuszczenie obszaru stosowania aresztu domowego, 

wskazując miejsce, czas i rodzaj tej czynności, organ procesowy, który ma czynność 

przeprowadzić oraz sygnaturę akt lub inne oznaczenie sprawy. Organ, do dyspozycji którego 

oskarżony pozostaje, może w uzasadnionych wypadkach odmówić zezwolenia na udział 

oskarżonego w czynności procesowej. Organ ma obowiązek odmówić zezwolenia, jeżeli 

zachodzi przypuszczenie, że czynność ta została spowodowana przez oskarżonego lub inne 

osoby w celu utrudnienia prawidłowego wykonywania aresztu domowego. Ma to na celu 

uniknięcie sytuacji, w których zezwolenie byłoby nadużywane. 

W odniesieniu do wyborów i referendum, oskarżony również ma obowiązek 

powiadomić organ procesowy nie później niż 5 dni przed terminem, jednak organ odmawia 

zezwolenia na udział oskarżonego w wyborach lub referendum jedynie wówczas, gdy 

oskarżony nie ma prawa wybierania lub prawa do udziału w tym referendum. 

W art. 83j ust. 5 zawarto dodatkową regulację dotyczącą kontrolowania zachowania 

oskarżonego. Udzielając zezwolenia na opuszczenie obszaru stosowania aresztu domowego, 

organ, do dyspozycji którego oskarżony pozostaje, może zarządzić, aby oskarżony w czasie 

pobytu poza tym obszarem pozostawał w asyście osoby godnej zaufania lub aby oskarżonemu 

założono nadajnik umożliwiający ustalenie miejsca jego pobytu poza obszarem stosowania 

aresztu domowego. Nadajnik ten jest usuwany, gdy oskarżony powróci na obszar stosowania 

aresztu domowego. 

Przepis art. 83j ust. 6 nakłada na organ procesowy obowiązek, aby określić czas przed 

rozpoczęciem i po zakończeniu czynności, kiedy oskarżony może pozostawać poza obszarem 

aresztu domowego. Czas ten określa się w wymiarze umożliwiającym dojazd, a zatem nie 

15

dłuższym. Rozwiązanie to wynika z faktu, że organ procesowy, z jednej strony, nie ma 

możliwości, by przewidzieć, jak długo będzie trwała przeprowadzana w innej sprawie 

czynność z udziałem oskarżonego, a z drugiej strony, nie może dopuścić do sytuacji, kiedy 

oskarżony będzie w sposób zupełnie niekontrolowany przebywał poza obszarem stosowania 

aresztu domowego. Zgodnie z ust. 7, na postanowienie o odmowie zezwolenia przysługuje 

oskarżonemu zażalenie. Zażalenie na postanowienie prokuratora rozpoznaje sąd rejonowy, 

w którego okręgu toczy się postępowanie. 

Z kolei rozwiązania przyjęte w art. 83k odpowiadają instytucji znanej w Kodeksie 

karnym wykonawczym, a mianowicie przepustce udzielonej oskarżonemu w stosunku do 

którego stosowane jest tymczasowe aresztowanie (art. 141a § 1 K.k.w.). Oddalenie się jest 

możliwe w wypadkach szczególnie ważnych dla oskarżonego, uzasadnionych warunkami 

zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi i może trwać nie dłużej niż 5 dni. O oddaleniu się 

oskarżonego decyduje sąd lub prokurator, do dyspozycji którego oskarżony pozostaje. Projekt 

wprowadza możliwość kontrolowania zachowania oskarżonego przy udziale osoby godnej 

zaufania lub założenia mu nadajnika GPS. Decyzję w tym zakresie podejmuje organ, do 

którego dyspozycji oskarżony pozostaje. Ma to uniemożliwić udzielenie omawianego 

zezwolenia także oskarżonemu, którego postawa nie uzasadnia przypuszczenia, że w czasie 

pobytu poza miejscem wykonywania aresztu domowego będzie przestrzegał porządku 

prawnego. 

Innej jeszcze sytuacji dotyczy art. 83l. Organ, do dyspozycji którego oskarżony 

pozostaje może zmienić miejsce stosowania aresztu domowego jedynie w wyjątkowych, 

szczególnie uzasadnionych wypadkach. Art. 83c – 83g oraz art. 265c § 1 Kodeksu 

postępowania karnego stosuje się wówczas odpowiednio. Oznacza to, że postanowienie 

o zmianie miejsca stosowania aresztu domowego jest wydawane pod warunkiem 

uruchomienia w nowym miejscu aparatury monitorującej we wskazanym terminie. 

Postanowienie jest przekazywane do sądu penitencjarnego, który przeprowadza procedurę 

analogiczną jak w wypadku zastosowania aresztu domowego. Następnie oskarżony jest 

konwojowany do nowego miejsca stosowania środka. 

W szczególnie uzasadnionych wypadkach organ, do dyspozycji którego oskarżony 

pozostaje będzie mógł zmienić również obszar stosowania aresztu domowego – a zatem 

zwiększyć go lub zmniejszyć. Ta decyzja nie wymaga już konsultacji z UPD, toteż odpis 

prawomocnego postanowienia przesyła się sądowi penitencjarnemu, który informuje UPD 

o dokonanej zmianie. Na postanowienie w przedmiocie zmiany miejsca lub obszaru 

stosowania aresztu domowego ma przysługiwać zażalenie. 

16

W odniesieniu do kontrolowanego leczenia ambulatoryjnego, wprowadzonego 

w art. 95a K.k., projekt przewiduje zamieszczenie w ustawie z dnia 7 września 2007 r. 


elektronicznego nowego rozdziału, oznaczonego jako Rozdział 5b. Rozdział ten zawiera 

jedynie dwa przepisy: art. 83n określa rodzaj aparatury monitorującej, używanej w razie 

skierowania sprawcy na kontrolowane leczenie ambulatoryjne (jest to aparatura w systemie 

GPS), zaś art. 83o wskazuje na odpowiednie stosowanie szeregu przepisów ustawy o SDE. 

ART. 4 – 29 

W art. 4 – 29 projektodawca dokonuje nowelizacji szeregu ustaw, które zawierają 

regulacje dotyczące tymczasowego aresztowania związane z umową o pracę, stosunkiem 

pracy i stosunkiem służbowym. Projekt dostosowuje brzmienie tych regulacji tak, aby 

uwzględniało ono wprowadzenie nowego środka zapobiegawczego. Przyjęto zasadę, że skutki 

prawne aresztu domowego w sferze prawa pracy są co do zasady zbieżne ze skutkami 

zastosowania tymczasowego aresztowania, jednak ze względu na odmienny charakter tego 

środka wprowadzono też istotną różnicę: jeżeli tymczasowe aresztowanie zostało zmienione 

na areszt domowy, umowa o pracę lub stosunek pracy wygasa z upływem trzech miesięcy 

nieobecności w pracy z powodu zastosowania tymczasowego aresztowania lub aresztu 

domowego, chyba że pracodawca wyraził zgodę na świadczenie pracy w domu lub w formie 

telepracy. W takim wypadku stosunek pracy czy stosunek służbowy nie ulega zawieszeniu ani 

wygaśnięciu. Decyzja ta jest uzależniona od woli pracodawcy. 

W art. 4 – 29 dokonuje się nowelizacji 26 ustaw, to jest: 

w art. 4. – ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, 

w art. 5. – ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy 

niezawodowych, 

w art. 6. – ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, 

w art. 7. – ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, 

w art. 8. – ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów 

państwowych, 

w art. 9. – ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, 

w art. 10. – ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, 

w art. 11. – ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, 

w art. 12. – ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, 

17

w art. 13. – 

w art. 14. – 

w art. 15. – 

w art. 16. – 

w art. 17. – 

w art. 18. – 

w art. 19. – 

w art. 20. – 

w art. 21. – 

w art. 22. – 

w art. 23. – 

w art. 24. – 

w art. 25. – 

w art. 26. – 

w art. 27. – 

w art. 28. – 

w art. 29. – 

ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, 

ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, 

ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu, 

ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych, 

ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa 

Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, 

ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej 

żołnierzy zawodowych, 

ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej, 

ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu 

Państwa, 

ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie 

wyższym, 

ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze 

Antykorupcyjnym, 

ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy 

Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu 

Wojskowego, 

ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji 

Pracy, 

ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach 

samorządowych, 

ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, 

ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, 

ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, 

ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk. 

ART. 30 

Art. 30 określa datę wejścia w życie ustawy. Zgodnie z projektem, ustawa powinna 

wejść w życie z dniem 1 stycznia 2012 r. Z tą datą cały obszar Rzeczypospolitej Polskiej 

będzie objęty systemem dozoru elektronicznego. 

18

OCENA SKUTKÓW REGULACJI 

1. Ocena skutków prawnych 

Poza zmianami przewidzianymi w projekcie, ustawa nie wywołuje innych skutków 

prawnych. 

2. Podmioty, na które będzie oddziaływała ustawa 

Projekt ustawy oddziaływać będzie na szeroki krąg podmiotów. 

Z rozwiązań objętych projektem korzystać będą, z jednej strony, organy postępowania 

karnego, władne do ich zastosowania, z drugiej zaś strony, rozwiązania te znajdą 

zastosowanie wobec osób mających w postępowaniu karnym status oskarżonych 

(podejrzanych), a także osób skazanych za ciężkie przestępstwa seksualne. 

Projektowane rozwiązania będą miały wpływ na stan populacji jednostek 

penitencjarnych. Poprzez podwyższenie zapobiegawczego waloru istniejących środków 

zapobiegawczych oraz wprowadzenie aresztu domowego nowa regulacja powinna korzystnie 

wpłynąć na liczbę osadzonych w tych jednostkach. 

Korzystne skutki z wprowadzenia proponowanych rozwiązań będą dotyczyć osób 

potencjalnie narażonych na sprzeczne z prawem zachowaniem sprawcy przestępstwa 

seksualnego popełnionego w rezultacie zaburzenia preferencji seksualnych, na etapie 

prowadzonej wobec tego sprawcy terapii. 

Projektowana ustawa wywrze również wpływ na upoważnione podmioty dozorujące, 

poszerzając zakres ich czynności. 

3. Ocena skutków gospodarczych 

Projektowana ustawa nie wywołuje skutków gospodarczych. 

4. Ocena skutków finansowych 

Wejście projektowanej ustawy w życie nie pociągnie za sobą skutków finansowych 

dla Skarbu Państwa. Opracowane rozwiązania wykorzystują wyłącznie istniejące zasoby 

kadrowe oraz funkcjonującą infrastrukturę teleinformatyczną stosowaną obecnie do realizacji 

przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza 

zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. Pojemność istniejącego systemu 

w pełni umożliwia wykonywanie zadań związanych z aresztem domowym oraz 

kontrolowanym leczeniem ambulatoryjnym. 

19

Uzasadnione jest przypuszczenie, że wejście w życie projektowanej nowelizacji 

spowoduje korzystne skutki będące następstwem zmniejszenia liczby tymczasowych 

aresztowań, w rezultacie wprowadzenia możliwości stosowania aresztu domowego, co 

pociągnie za sobą bardzo istotny skutek w postaci zmniejszenia ogólnej liczby osób 

osadzonych w jednostkach penitencjarnych. Średni miesięczny koszt pobytu jednego 

osadzonego w jednostce penitencjarnej wynosi ok. 2 300 zł. Tymczasem szacunkowy 

miesięczny koszt kontrolowania skazanego w systemie dozoru elektronicznego to ok. 540 zł. 

5. Wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki, rynek pracy, 

sytuację i rozwój regionalny 

Projektowana ustawa nie wywołuje skutków w sferze konkurencyjności zewnętrznej 

i wewnętrznej gospodarki, rynku pracy i w zakresie rozwoju regionalnego. 

KONSULTACJE SPOŁECZNE 

Projekt ustawy w ramach konsultacji został przekazany do zaopiniowania Sądowi 

Najwyższemu, Prokuratorowi Generalnemu, Krajowej Radzie Sądownictwa, sądom 

powszechnym oraz powszechnym jednostkom organizacyjnym prokuratury, a także 

Stowarzyszeniu Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszeniu Prokuratorów „Ad 

Vocem”, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia”, Naczelnej Radzie Adwokackiej, 

Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. 

Sąd Najwyższy postulował m.in., aby usunąć przepis mówiący o obszarze stosowania 

aresztu domowego i ograniczyć się jedynie do nałożenia na oskarżonego obowiązku 

przebywania w mieszkaniu, ponieważ takie rozwiązanie przyjęto w przepisach 

przedwojennych. Postulat ten nie jest jednak adekwatny do rozwoju techniki, który nastąpił 

od tamtych czasów, a w szczególności do przyjętego sposobu kontroli za pomocą urządzenia 

stacjonarnego. Uwzględniono natomiast uwagę Sądu Najwyższego dotyczącą zastąpienia 

sformułowania „miejsce stałego zamieszkania” sformułowaniem „miejsce stałego pobytu”, 

użytym również w art. 6 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia 

wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. 

Helsińska Fundacja Praw Człowieka pozytywnie odniosła się do projektu, zauważając 

jednak, że ograniczenie czasu stosowania aresztu domowego do 2 lat może powodować, że po 

upływie tego okresu zostanie ponownie zastosowane tymczasowe aresztowanie. Rzecznik 

Praw Obywatelskich również wyraził wątpliwość co do tego rozwiązania, zauważając, że 

areszt domowy jest środkiem łagodniejszym niż tymczasowe aresztowanie. Uwagi te nie 

20

zostały jednak uwzględnione, ponieważ w ocenie projektodawcy nie wydaje się 

prawdopodobne, aby w toku postępowania karnego organ procesowy bez istotnych powodów 

zastosował surowszy środek zapobiegawczy w postacie tymczasowego aresztowania jedynie 

z uwagi na upływ terminu stosowania aresztu domowego. 

Prokuratury i sądy zgłosiły szereg uwag, dotyczących m.in. wprowadzenia możliwości 

uchylenia przez prokuratora tymczasowego aresztowania i zastosowania aresztu domowego, 

a także wprowadzenia szerszych przesłanek negatywnych stosowania aresztu domowego. 

Uwagi te nie zostały uwzględnione, zarówno z uwagi na fakt, że sąd jako jedyny powinien 

stosować środki tak mocno ograniczające wolność człowieka, jak też z racji faktu, że 

zasadność zmiany tymczasowego aresztowania na areszt domowy będzie w każdym wypadku 

oceniana przez sąd stosownie do okoliczności sprawy, charakteru czynu i okoliczności 

osobistych oskarżonego. 

Uwzględniono uwagi licznych sądów i prokuratur dotyczące sposobu zaliczania 

aresztu domowego na poczet kary pozbawienia wolności. Uwzględniono uwagi dotyczące 

braku sankcji za złamanie obowiązków związanych z aresztem domowym, wprowadzając 

przepis pozwalający na zastosowanie w takim wypadku tymczasowego aresztowania. 

Uwzględniono również uwagę dotyczącą potrzeby doprecyzowania sytuacji wskazanych 

w art. 124 § 2 K.p.k., a także w art. 4 ustawy. 

ZAINTERESOWANIE PRACAMI NAD PROJEKTEM USTAWY 

Projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej, 

w trybie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia 

prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337). Nie zgłoszono 

zainteresowania pracami nad projektem ustawy w trybie art. 7 powołanej ustawy. 

ZGODNOŚĆ Z PRAWEM UNII EUROPEJSKIEJ 

Projekt nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. 

2-08-dg 

21

Ł 

Ę 

ś 

ł 

Ó 

ś 

ę 

ś ł 

ż 

ś ł ą 

ź ł ś ł 

ą Ż Ą 

ę 

ą ś ą ł 

ę ą ą ę 

ę 

ż 

ś 

ś

Druk nr 4602 - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?