Diagnoza SpoÅeczno-Gospodarcza Gminy Starachowice

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

DIAGNOZA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA 

GMINY STARACHOWICE 

Opracowanie: 

Świętokrzyskie Centrum 

Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej 

25-308 Kielce ul. Bodzentyńska 44a 

tel.: (0-41) 344 66 30, 344 77 62 

stel: (0-41) 343 00 38, 344 41 60 

1 

Gmina Starachowice 

ul. Radomska 45, 27-200 Starachowice 

Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 

www.um.starachowice.pl


SPIS TREŚCI 

WSTĘP ............................................................................................................................................................................. 4 

I. SFERA PRZESTRZENNO – EKOLOGICZNA ..................................................................................................... 6 

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY............................................................................................................. 6 

1.1. HISTORIA I TRADYCJE ....................................................................................................................................... 6 

1.2. MIASTO STARACHOWICE DZISIAJ ................................................................................................................. 7 

2. ŚRODOWISKO NATURALNE .............................................................................................................................. 10 

2.1. POŁOŻENIE I UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI ................................................................................ 10 

2.2. SFERA PRZYRODNICZO – KRAJOBRAZOWA .............................................................................................. 15 

2.3. GLEBY .................................................................................................................................................................. 20 

2.4. ZASOBY WODNE ................................................................................................................................................ 23 

2.5. STAN POWIETRZA ............................................................................................................................................. 30 

2.6. LASY ........................................................................................................................................................................ 31 

2.7. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA ........................................................................................................... 32 

3. INFRASTRUKTURA ............................................................................................................................................... 34 

3.1. WODOCIĄGI ......................................................................................................................................................... 34 

3.2. GOSPODARKA ŚCIEKOWA................................................................................................................................ 35 

3.3. GOSPODARKA ODPADAMI .............................................................................................................................. 38 

3.4. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ CIEPLNĄ I ELEKTRYCZNĄ .................................................................... 44 

3.5. GAZOWNICTWO ................................................................................................................................................. 45 

3.6. TELEFONIZACJA ................................................................................................................................................ 45 

3.7. TRANSPORT I KOMUNIKACJA ....................................................................................................................... 46 

4. ŁAD PRZESTRZENNY - KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............................ 54 

II. SFERA SPOŁECZNA ............................................................................................................................................. 66 

1. DEMOGRAFIA ..................................................................................................................................................... 66 

1.1. LICZBA I STRUKTURA LUDNOŚCI ................................................................................................................ 66 

1.2. BEZROBOCIE I RYNEK PRACY ...................................................................................................................... 69 

2. WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW .................................................................................................................... 74 

2.1. SYTUACJA MIESZKANIOWA ............................................................................................................................ 74 

3. EDUKACJA, KULTURA, SPORT I REKREACJA ................................................................................................ 78 

3.1. EDUKACJA ............................................................................................................................................................. 79 

3.2. KULTURA ............................................................................................................................................................. 84 

3.3. SPORT .................................................................................................................................................................. 110 

3.4. PROMOCJA GMINY I ATRAKCJE TURYSTYCZNE ................................................................................... 114 

2 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



4. POMOC SPOŁECZNA I BEZPIECZEŃSTWO MIESZKAŃCÓW GMINY .................................................. 128 

4.1. POMOC SPOŁECZNA ....................................................................................................................................... 128 

4.2. BEZPIECZEŃSTWO ......................................................................................................................................... 156 

5. OCHRONA ZDROWIA ......................................................................................................................................... 178 

III. SFERA GOSPODARCZA .................................................................................................................................... 181 

1. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA ....................................................................................................................... 181 

1.1. SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA „STARACHOWICE” ................................................................... 183 

1.2. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ.............................................................. 189 

1.3. PODMIOTY Z III SEKTORA ............................................................................................................................ 195 

1.4. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI KLUCZOWYCH ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH ............ 208 

2. WŁADZE LOKALNE ......................................................................................................................................... 211 

2.1. STRUKTURA ORGANIZACYJNA GMINY ..................................................................................................... 211 

2.2. MŁODZIEŻOWA RADA MIASTA .................................................................................................................... 213 

2.3. DZIAŁANIA URZĘDU MIEJSKIEGO W STARACHOWICACH W KIERUNKU USPRAWNIENIA I 

PODNIESIENIA JAKOŚCI OBSŁUGI INTERESANTA ..................................................................................... 214 

2.4. GMINA JAKO UCZESTNIK LOKALNEGO OBROTU GOSPODARCZEGO ........................................... 219 

3. BUDŻET GMINY STARACHOWICE ................................................................................................................ 232 

3.1. BILANS DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETOWYCH .......................................................................... 232 

3.2. DOCHODY .......................................................................................................................................................... 235 

3.3. WYDATKI Z BUDŻETU GMINY .................................................................................................................... 237 

3.4 KONDYCJA FINANSOWA GMINY .................................................................................................................. 240 

IV. ANALIZA PORÓWNAWCZA (BENCHMARKING) ...................................................................................... 243 

1. SFERA PRZESTRZENNO – EKOLOGICZNA ................................................................................................. 244 

2. SFERA SPOŁECZNA ............................................................................................................................................ 254 

3. SFERA GOSPODARCZA ....................................................................................................................................... 264 

V. ANALIZA SWOT ................................................................................................................................................... 275 

VI. SPIS TABEL ......................................................................................................................................................... 289 

VII. SPIS WYKRESÓW .............................................................................................................................................. 294 

VIII. SPIS RYSUNKÓW ............................................................................................................................................. 297 

3 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 


WSTĘP 


Celem przygotowania Diagnozy społeczno – gospodarczej Gminy Starachowice jest uzyskanie 

dokładnego wglądu w sytuację gospodarczą i społeczną Gminy. Zgromadzone są w nim bardzo 

szczegółowe dane o wszystkich aspektach funkcjonowania Gminy i to nie tylko według stanu na dzień 

opracowywania Diagnozy społeczno - gospodarczej, ale 10 lat wstecz. Dzięki temu istnieje możliwość 

dokonania analizy historycznej, czyli wszechstronnego porównania poziomu rozwoju Gminy 

na przestrzeni ostatnich kilku lat. 

Diagnoza społeczno - gospodarcza pokazuje także pewne trendy rozwojowe i jest podstawą 

do obiektywnej, opartej na faktach, oceny możliwości dalszego rozwoju Gminy. Jest on opisem stanu, 

do którego będzie się można odwoływać w trakcie realizacji strategii, śledząc postępy wdrażania 

zaplanowanych działań. 

Gminy: 

Diagnoza społeczno - gospodarcza zawiera analizę następujących obszarów funkcjonowania 

• środowisko naturalne, 

• demografia, 

• warunki życia mieszkańców (w tym sytuacja mieszkaniowa, wodociągi i kanalizacja, drogi, 

gospodarka odpadami, usługi dla ludności), 

• działalność gospodarcza, 

• mienie komunalne, 

• rynek pracy (w tym bezrobocie), 

• oświata, 

• kultura, sport i rekreacja, 

• działalność organizacji pozarządowych, 

• pomoc społeczna, 

• ochrona zdrowia, 

• bezpieczeństwo publiczne, 

jak również analizę porównawczą Miasta Starachowice wobec innych miast – konkurentów z obszaru 

województwa świętokrzyskiego, tj. Kielc, Ostrowca Świętokrzyskiego oraz Skarżyska – Kamiennej. 

Analizie porównawczej poddano statystyczne ujęcia elementów wpływających bezpośrednio 

na rozwój społeczny i gospodarczy takich sfer jak: 

przestrzenno – ekologiczna, 

4 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



społeczna oraz 

gospodarcza. 

Poszczególne dane statystyczne uwzględnione w analizie porównawczej opracowano w oparciu 

o dostępne materiały wydawane przez Główny Urząd Statystyczny (stan na 31.12.2009 r.), Powiatowy 

Urząd Pracy oraz dane Urzędu Miejskiego w Starachowicach. 

5 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



I. SFERA PRZESTRZENNO – EKOLOGICZNA 

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY 

1.1. Historia i tradycje 

Tereny dzisiejszego miasta Starachowice noszą ślady 

działalności gospodarczej sprzed dwóch tysiącleci. Wytapiane 

w licznych dymarkach żelazo było uznanym towarem 

wymiennym dla tutejszych osadników i wędrowało ożywionym 

szlakiem handlowym do ościennych krain. W XV wieku 

w granicach dzisiejszego miasta istniała wieś Minera 

Starzechowska posiadająca, między innymi, kuźnicę żelaza. 

Prawdopodobnie w związku z działalnością kuźnicy właściciele 

tych terenów, Cystersi, umożliwili lokację w XVI wieku folwarku i wsi Starachowice - osady górniczohutniczej. 

Bujny rozkwit przemysłu w regionie przypada na wiek XIX, głównie dzięki zasługom księdza 

Stanisława Staszica i ówczesnego ministra skarbu Królestwa Polskiego, Franciszka Ksawerego 

Druckiego-Lubeckiego. Na ten okres datuje się również powstanie Wielkiego Pieca, pracującego 

do 1968 roku. W 1920 roku podjęto decyzję o budowie fabryki zbrojeniowej w Starachowicach, 

co stworzyło szansę rozwoju miasta. W czasie tworzenia Centralnego Okręgu Przemysłowego, 

Starachowice były znane jako producent dział polowych i armat przeciwlotniczych. 

Po odbudowie z wojennych zniszczeń w Starachowicach powstała w 1949 roku Fabryka Samochodów 

Ciężarowych „STAR‖. Pionierska w warunkach polskich produkcja samochodów ciężarowych szeroko 

rozsławiła Starachowice i przez wiele lat pozwalała odnosić sukcesy w dziedzinie motoryzacji na rynku 

krajowym, Europy oraz świata. Pozwoliła również na prężny rozwój wielu mniejszych i większych 

zakładów kooperujących z FSC. Ponadto w mieście nastąpił rozwój przemysłu metalurgicznego, 

drzewnego, spożywczego oraz ceramicznego. Miasto otrzymało nowoczesną infrastrukturę 

kanalizacyjną, wodociągową, gazową i dobrze rozwiniętą sieć drogową. W roku 1962 zamknięto 

ostatnią podziemną kopalnię rud żelaza „Majówka‖, a w 1994 r. udokumentowane złoża rud żelaza 

zostały wykreślone z krajowego rejestru złóż kopalin. Zakończyło to ponad tysiącletnią tradycję 

górnictwa na terenie miasta. 

6 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



1.2. Miasto Starachowice dzisiaj 

Powierzchnia Starachowic wynosi 32 km². Miasto 

położone jest w połowie drogi pomiędzy Warszawą 

a Krakowem (ok. 170 km). Dobrze rozwinięta sieć 

drogowa umożliwia stałą komunikacje z tymi 

ośrodkami. Linia kolejowa biegnąca wzdłuż koryta 

rzeki przecina miasto, a bliskość dużego węzła 

kolejowego w Skarżysku-Kamiennej ułatwia połączenie 

z całym krajem. Najbliższe otoczenie miasta stanowią 

trzy gminy wiejskie Brody, Mirzec i Pawłów oraz miasto i gmina Wąchock. 

Miasto Starachowice wraz z sąsiednimi gminami tworzy Powiat Starachowicki. Zajmuje 

on powierzchnię 540 km² i zamieszkuje go ok. 100 tys. mieszkańców. Powiat Starachowicki wraz 

z dwunastoma powiatami ziemskimi i powiatem grodzkim Kielce wchodzi w skład Województwa 

Świętokrzyskiego. Starachowice stanową centrum administracyjno – gospodarcze oraz kulturalne 

powiatu skupiające ważniejsze urzędy m.in. Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe, Urząd Skarbowy, 

Urząd Celny, Sąd Rejonowy, Prokuraturę Rejonową. 

Tarasowa dolina rzeki Kamiennej nadaje miastu niepowtarzalny charakter i klimat. 

W południowej części widnokręgu widać pasmo Gór Świętokrzyskich z najwyższymi szczytami Łysicą 

i Łysą Górą. Wokół miasta rozciąga się wielokilometrowy pas lasów, z przewagą drzewostanów 

sosnowych, wspaniale nadających się do rekreacji i wypoczynku. 

7 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Podstawowe dane geograficzne przedstawia poniższa tabela: 

Położenie: 

Obszar miasta 

Wyżyna Kielecko-Sandomierska, 51°04'N 21°04' E 

31,85 km² 

Rozciągłość: 

wsch.-zach. 

płn.-płd. 

11,7 km 

13,45 km 

Punkt miasta: 

Najwyższy 

Najniższy 

264 m n.p.m. 

213 m n.p.m. 

Tabela I.1.2-2 Dane geograficzne (źródło: www.um.starachowice.pl). 

W obrębie Starachowic znajdują się trzy cechujące się bogactwem flory i fauny, 

malowniczo położone zbiorniki wodne: Pasternik, Piachy i Lubianka. Najbliższa okolica obfituje też 

w atrakcje umożliwiające uprawianie sportów wodnych, wędkarstwa czy wypoczynku związanego 

z plażowaniem. Atrakcją, której nie sposób pominąć są również pomniki przyrody ożywionej, głównie 

wiekowe drzewa w liczbie kilkunastu sztuk rosnące na terenie Miasta. 

Współczesne Starachowice, to prężnie działający ośrodek przemysłowy przyjazny dla jego 

mieszkańców i odwiedzających. Jest to ważny ośrodek administracyjny, siedziba władz gminy i powiatu. 

Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna, infrastruktura okołobiznesowa oraz usługowo-handlowa, 

przyroda, ludzie, tradycje, historia i teraźniejszość oraz perspektywiczne myślenie tworzą i będą 

tworzyły to miasto. 

Obecnie Starachowice to znaczący w województwie świętokrzyskim ośrodek administracyjny 

i przemysłowy. Wieloletnie tradycje przemysłu metalowego, metalurgicznego i drzewnego coraz 

8 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wyraźniej ustępują bardziej zróżnicowanej gospodarce. Poza branżą samochodową i maszynową 

rozwijają się inne dziedziny wytwórczości, np. przetwórstwo mięsne, produkcja materiałów 

budowlanych, mebli i obuwia, a także usługi transportowe. Dzięki dywersyfikacji przemysłowej 

w poszczególnych sektorach nastąpił rozwój ceramiki sanitarnej, poligrafii, elektrotechniki 

oraz przemysłu tekstylnego. W przeciągu minionych 10 lat liczba przedsiębiorstw wzrosła o 65%. 

Aktualnie w obrębie Starachowic funkcjonuje około 4000 podmiotów. 

Ważnym czynnikiem wpływającym na atrakcyjność inwestycyjną miasta jest Specjalna Strefa 

Ekonomiczna „Starachowice‖. Tereny w podstrefach, oferowane inwestorom obejmują zarówno 

obszary zabudowane obiektami przemysłowymi - hale produkcyjne, budynki magazynowe, biurowe - 

jak też obszary wyposażone w infrastrukturę techniczną, ale bez budynków. W trakcie negocjacji 

inwestor dokonuje wyboru konkretnego terenu pod potrzeby planowanej inwestycji. 

Starachowice mają szansę stać się w niedalekiej przyszłości jednym z bardziej atrakcyjnych 

pod względem gospodarczym obszarów w województwie świętokrzyskim. Inwestorzy mogą tu liczyć 

na korzystne warunki inwestowania, pełną informację i życzliwość władz samorządowych. 

9 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2. ŚRODOWISKO NATURALNE 

2.1. Położenie i ukształtowanie powierzchni 

Położenie geograficzne: 

Starachowice usytuowane są na styku trzech jednostek geograficznych: Wzgórz Koneckich, 

Przedgórza Iłżeckiego oraz Wyżyny Opatowskiej. Rzeka Kamienna stanowi dla nich naturalną granicę. 

Takie nagromadzenie jednostek geograficznych powoduje różnorodność krajobrazu oraz sprawia, 

że występuje tu wielka rozmaitość form i formacji geologicznych. W samym mieście i okolicy 

uwidaczniają się na powierzchni skały wszystkich okresów geologicznych historii ziemi. 

Miasto położone jest w połowie drogi pomiędzy Warszawą a Krakowem (ok. 170 km). Podobna 

odległość dzieli Starachowice od Rzeszowa, Lublina, Łodzi i Katowic. Dobrze rozwinięta sieć drogowa 

umożliwia stałą komunikację zarówno z tymi ośrodkami, jak i pozostałymi w regionie świętokrzyskim. 

Rysunek I. 2.1-1 Przebieg dróg krajowych i wojewódzkich zlokalizowanych w regionie świętokrzyskim. 

(źródło:http://pio.wrota-swietokrzyskie.pl/web/guest/349.) 

10 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Przez region świętokrzyski przebiegają odcinki ośmiu ciągów komunikacyjnych zaliczonych 

do kategorii dróg krajowych, o łącznej długości 731,876 km. Są to: 

- droga nr 7 Gdańsk - Warszawa - Kielce - Kraków – Chyżne, 

- droga nr 9 Radom - Ostrowiec Świętokrzyski – Opatów – Łoniów - Rzeszów – Barwinek, 

- droga nr 42 Namysłów – Radomsko – Końskie – Skarżysko - Kamienna – Rudnik, 

- droga nr 73 Wiśniówka – Kielce – Busko Zdrój – Tarnów – Jasło, 

- droga nr 74 Sulejów – Kielce – Kraśnik – Frampol – Zamość – Hrubieszów, 

- droga nr 77 Lipnik – Sandomierz – Stalowa Wola – Jarosław – Przemyśl, 

- droga nr 78 Chałupki – Gliwice – Szczekociny – Nagłowice – Jędrzejów – Chmielnik, 

- droga nr 79 Warszawa – Zwoleń – Sandomierz – Kraków – Katowice – Bytom. 

Niezwykle istotnym elementem infrastruktury technicznej mającym wpływ na rozwój ekonomiczny 

i społeczny wspólnot lokalnych jest układ oraz stan sieci dróg lokalnych. 

Na tle powiatu starachowickiego przez Miasto Starachowice przebiegają następujące drogi powiatowe. 

Stanowią one centralną sieć dróg powiatowych, umożliwiającą połączenia miast ze sobą, połączenia 

siedzib powiatu z siedzibami gmin, połączenia siedzib gmin ze sobą i są obciążone ruchem komunikacji 

publicznej. Wykaz dróg przebiegających przez miasto Starachowice przedstawia poniższa tabela: 

Nazwa drogi 

Długość 

drogi 

(km) 

ul. Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego (najazd na wiadukt od ul. Iłżeckiej) 0,340 

ul. Iłżecka 2,724 

ul. Marszałka Piłsudskiego 1,714 

ul. Targowa 0,271 

ul. 17 Stycznia 1,088 

ul. Kolejowa 0,647 

ul. Dworcowa 0,080 

ul. Hutnicza 0,192 

ul. Spółdzielcza 0,314 

ul. Majówka 0,828 

ul. Jana Mrozowskiego 0,399 

ul. Szkolna 0,970 

ul. Leśna 2,301 

11 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



ul. Miodowa 0,118 

ul. 6 Września 1,265 

ul. Zgodna 2,750 

ul. Nowowiejska 1,987 

ul. Długa 1,989 

Razem 20,991 

Tabela I.2.1-1 Drogi powiatowe w mieście Starachowice (źródło: http://zdpstarachowice.pl/index.php/article/show/wykaz-drog-powiatowych/). 

Wykaz dróg gminnych publicznych prezentuje poniższa tabela. 

Nazwa drogi Nazwa drogi Nazwa drogi 

ul. Agrestowa ul. Akacjowa ul. Aleja NM Panny 

ul. Dr Andrzeja ul. Beskidzka ul. Bieszczadzka 

ul. Bławatkowa ul. Brzozowa ul. Bratkowa 

ul. Bugaj ul. Bukowa ul. Borówkowa 

ul. Botaniczna ul. Bohaterów ul. Jerzego Bajana 

ul. gen. Józefa Bema 

ul. Ks. Stanisława 

Brzóski 

ul. Bohaterów 

Westerplatte 

ul. Batalionów 

Chłopskich 

ul. Boczna 

ul. Fryderyka Chopina ul. Ciasna ul. Cicha 

ul. Świętej Barbary 

ul. Cisowa ul. Cmentarna ul. Czereśniowa 

ul. Cegielniana 

ul. Dionizego 

Czachowskiego 

ul. Daleka ul. Dębowa ul. Dobra 

ul. Józefa Chłopickiego 

ul. Doktorska ul. Dolna ul. Stanisława Dubois’a 

ul. Działki ul. Działkowa ul. Głogowa 

ul. Bartosza 

ul. Górzysta 

ul. Górna 

Głowackiego 

ul. Grabowa ul. Graniczna ul. Gruntowa 

12 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



ul. Grzybowa ul. Artura Grottgera ul. Hutnicza 

ul. Iglasta ul. Iłżecka ul. Jabłoniowa 

ul. Jagodowa ul. Jałowcowa ul. Jarzębinowa 

ul. Jasna ul. Jaśminowa ul. Jelenia 

ul. Jesienna ul. Jesionowa ul. Jeżynowa 

ul. Jodłowa ul. Jana Pawła II ul. por. Jurka 

ul. Kalinowa ul. Karpacka ul. Jana Kilińskiego 

ul. Klonowa ul. Kombatantów ul. Konstytucji 3-Maja 

ul. Kościelna ul. Tadeusza Kościuszki ul. Kopalniana 

ul. Krańcowa ul. Kręta ul. Krótka 

ul. Krucza ul. Kwiatowa ul. Tadeusza Krywki 

ul. Jana 

ul. Kornatka 

ul. Kanałowa 

Kochanowskiego 

ul. Kasztanowa ul. Wąsika Kowalskiego ul. Lachy 

ul. Fryderyka Lempe ul. Lenartowska ul. Letnia 

ul. Leszczynowa ul. Letniskowa ul. Lipowa 

ul. Lubianka ul. XX-Lecia ul. Mariana Langiewicza 

ul. Łazy ul. Łączna ul. Łąkowa 

ul. Łysogórska ul. 1 Maja ul. 9 Maja 

ul. Makowa ul. Malinowa ul. Juliana Marchlewskiego 

ul. Martenowska ul. Mała ul. Adama Mickiewicza 

ul. Mieszała ul. Miła ul. Młynarska 

ul. Modrzewiowa ul. Morelowa ul. Morenowa 

ul. Myśliwska ul. Stanisława Moniuszki ul. Miodowa 

ul. Ludwika 

ul. kpt Mariańskiego ul. Nad Młynówką 

Mierosławskiego 

ul. Nad Kamienną ul. Nadrzeczna ul. Na Stoku 

ul. Na Szlakowisku ul. Nasienna ul. Nauczycielska 

ul. Niecała ul. Niska ul. Nowa 

13 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



ul. Marcelego Nowotki ul. mjr Nurta ul. Objazdowa 

ul. Olszynowa ul. Orzechowa ul. Osiedlowa 

ul. Owocowa ul. Parcelowa ul. Partyzantów 

ul. Pasternik ul. Pastwiska ul. Perłowa 

ul. Piaskowa ul. Piastowska ul. Piesza 

ul. Marszałka 

ul. Przechodnia 

ul. Pochyła 

Piłsudskiego 

ul. Podgórze ul. Podhalańska ul. Podlesie 

ul. Pogodna ul. Polna ul. Południowa 

ul. Powstania 

ul. Przekopowa 

ul. Przeskok 

Styczniowego 

ul. Poznańska ul. Poprzeczna ul. Parkowa 

ul. Emilii Plater ul. mjr Ponurego ul. Plac Rynek 

ul. Józefa 

Radoszewskiego 

ul. inż. Władysława 

Rogowskiego 

ul. Różana 

ul. por. Robota 

14 

ul. Mikołaja Reja 

ul. Sadowa 

ul. Sąsiedzka ul. Skalista ul. Skałka 

ul. Marii Curie- ul. Słoneczna 

ul. Juliusza Słowackiego 

Skłodowskiej 

ul. Smugowa ul. Sosnowa ul. Spadowa 

ul. Spokojna ul. Sportowa ul. Stalowa 

ul. Stalowników ul. Staropolska ul. Stawowa 

ul. Strażacka ul. Strugowa ul. Strzelnicza 

ul. Sudecka ul. Stroma ul. Szaszki 

ul. Karola 

Szymanowskiego 

ul. Szeroka 

ul. Spacerowa 

ul. Sztolnia ul. Składowa ul. Zygmunta Sierakowskiego 

ul. Sybiraków ul. chor. Szorta ul. Śląska 

ul. Świerkowa ul. Tatrzańska ul. Topolowa 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



ul. Tulipanowa ul. Turystyczna ul. Romualda Traugutta 

ul. Wachm. Tarzana ul. Tęczowa ul. Ustronie 

ul. Warszawska ul. Wanacja ul. Wąwóz 

ul. Wesoła ul. Wiązowa ul. Wiejska 

ul. Widok ul. Wierzbowa ul. Stanisława Wigury 

ul. Wiklinowa ul. Wiosenna ul. Wiśniowa 

ul. Wojska Polskiego ul. 6 Września ul. Wrzosowa 

ul. Wschodnia ul. Wspólna ul. Wylotowa 

ul. Wysoka ul. Wąchocka ul. Wielkopiecowa 

ul. Zacisze ul. Zaułek ul. Zielona 

ul. Zwierzyniecka ul. Zdrojowa ul. Ziołowa 

ul. Druhny Zjawy ul. Ignaca Zaczkiewicza ul. Żurawia 

ul. Żabia ul. Żwirki ul. Żytnia 

ul. Źródlana 

ul. Stefana Żeromskiego 

Tabela I.2.1-2 Drogi gminne w mieście Starachowice (źródło: www.um.starachowice.pl) 

Ponadto w Starachowicach jest zlokalizowanych szereg dróg niepublicznych, czyli dróg nie zaliczonych 

do żadnej z kategorii dróg publicznych na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach 

publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn. zm.). W szczególności są to drogi osiedlowe, 

dojazdowe do obiektów, place przed dworcami kolejowymi i autobusowymi, pętle autobusowe. 

2.2. Sfera przyrodniczo – krajobrazowa 

Miasto Starachowice położone jest w północnej części województwa świętokrzyskiego na terenie 

obejmującym głównie dolinę rzeki Kamiennej. 

15 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Zgodnie z podziałem fizyko-geograficznym rejon Starachowic znajduje się w obrębie Wyżyny 

Kielecko-Sandomierskiej. Wzdłuż rzeki Kamiennej przebiega granica dwóch mezoregionów. Na północ 

od rzeki Kamiennej znajduje się Przedgórze Iłżeckie, zaś na południe Płaskowyż Suchedniowski. 

Starachowice cechuje urozmaicona rzeźba terenu. Wyżynny charakter obszaru miasta przecina 

dolina rzeki Kamiennej. Najwyższy punkt terenu osiąga wysokość około 264 m n.p.m., a najniższy 

punkt położony jest na około 213 m n.p.m. Różnice wysokości dochodzą do 50 m. Duże 

zróżnicowanie wykazują nachylenia terenu dochodzące w miejscach stromych krawędzi do 25%, 

a często nawet większe - do 45%. Od północy miasto otacza kompleks Lasów Iłżeckich, natomiast 

od południa i zachodu kompleks lasów Sieradowickich. Obszar leśny zajmuje 23,8 % ogólnej 

powierzchni gminy. 

Szata roślinna i zwierzęca: 

Miasto otoczone jest ze wszystkich stron lasami. Od północy na Przedgórzu Iłżeckim są to Lasy 

Starachowickie zwane i znane bardziej pod nazwą Puszczy Iłżeckiej, w której utworzono Obszar 

Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej, zaś od południa Na Płaskowyżu Suchedniowskim są 

to Lasy Siekierzyńskie zwane Puszczą Świętokrzyską, w której utworzono Sieradowicki Park 

Krajobrazowy. Zajmują one powierzchnię 682,2 ha, co jest bardzo korzystne dla jego mieszkańców. 

Tereny leśne w południowej części miasta stanowią otulinę Sieradowickiego Parku Krajobrazowego. 

Park położony jest w północnej części Gór Świętokrzyskich pomiędzy doliną rzeki Kamiennej a Doliną 

Bodzentyńską. Wraz ze strefą ochronną zajmuje powierzchnię 16 236 ha. 

Tereny leśne charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem siedlisk, składu gatunkowego 

drzewostanów oraz struktury wiekowej. Występuje na tym obszarze 12 typów siedliskowych lasu 

od boru świeżego, do olsu oraz 11 zespołów roślinności leśnej, wśród których dominują lasy mieszane 

świeże oraz lasy mieszane z dużym udziałem jodły i modrzewia. W runie leśnym występuje 

57 gatunków roślin prawnie chronionych, z których 47 objętych jest ochroną ścisłą. Wśród nich 

16 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



występują paprocie, widłaki, a z roślin zielonych m.in.: goździk kosmaty, pluskwica europejska, tojad 

dzióbaty, powojnik prosty, sasanka wiosenna i otwarta, rosiczka długolistna, parzydło leśne, wawrzynek 

wilczełyko, bluszcz pospolity, naparstnica zwyczajna, gnidosz rozesłany i królewski. 

Lasy Sieradowickiego Parku stanowią ostoję dla zwierząt, w tym wielu gatunków chronionych. 

Spotkać tu można nietoperza, łasicę, gronostaja. Ptaki reprezentowane są m.in. przez bociana białego 

i czarnego, myszołowa zwyczajnego, jastrzębia gołębiarza, zimorodka, dudka, słonkę, bażanta, 

cietrzewia. Występują tu płazy – żaba, rzekotka drzewna, ropucha oraz gady – jaszczurka zwinka 

i żyworodna, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata. Świat owadów reprezentują biegacz, trzmiel 

oraz motyle - mieniak i paź królowej. 

Lasy w otoczeniu Starachowic są to w głównej mierze lasy Skarbu Państwa, w zarządzie 

Nadleśnictwa Starachowice i Nadleśnictwa Skarżysko-Kamienna. Zgodnie z ustawą z dnia 28 września 

1991 r. o lasach, lasy położone w odległości 10 km od granic administracyjnych miasta są lasami 

ochronnymi. Lasy ochronne to lasy pełniące (wyłącznie lub dodatkowo) funkcję pozaprodukcyjne 

związane z ochroną gruntów, wód, infrastruktury oraz terenów zamieszkanych przez człowieka 

i zagrożonych skutkami zjawisk żywiołowych, np. powodzią. 

Na większej powierzchni terenów leśnych występują drzewostany z panującą sosną zwyczajną, 

a na niewielkiej z przewagą jodły pospolitej. Domieszkowo spośród gatunków iglastych występuje 

świerk pospolity i modrzew europejski. Drzewostany z panującymi gatunkami liściastymi zajmują 

niewielką powierzchnię lasów, a wśród nich największy udział mają dęby: szypułkowy i bezszypułkowy. 

Występują też drzewostany z przewagą brzozy i olszy czarnej. Spośród gatunków liściastych 

domieszkowo występują grab pospolity, lipa drobnolistna, buk zwyczajny, topola osika, jesion, 

jarzębina. 

Tereny zieleni miejskiej, która również spełnia ważną rolę 

w lokalnym środowisku, zajmują znaczącą część powierzchni 

Starachowic. W centrum miasta położony jest Park Miejski 

o powierzchni 10 ha. 

Pozostałe tereny zieleni miejskiej obejmują 

powierzchnię 31,1 ha. Do nich należy 

doliczyć tereny zieleni osiedlowej, zakładowej i nasadzenia w pasach dróg. 

17 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Pomniki przyrody 

Na terenie miasta znajduje się 8 pomników przyrody ożywionej (11 drzew). 

Są to głównie wiekowe drzewa, a większość z nich to dęby: 

1. Dąb szypułkowy żyje 1000 lat i dłużej. Osiąga 30 -50 m wysokości przy średnicy pnia 2-3 m. 

Owoce drzewa żołędzie osadzone 1-3 na szypułkach. 

2. Dąb bezszypułkowy żyje 400-500 lat. Osiąga wysokość do 30 m. Owoce drzewa żołędzie 

osadzone bezpośrednio na gałązkach (bez szypułek). 

 

2 dęby przy ul. Wschodniej 

Dąb bezszypułkowy i dąb szypułkowy (Michałów, ul. Wschodnia 33). Drzewa rosną na terenie 

nieruchomości prywatnej. Wiek drzew: około 250 lat. 

 

dąb przy ul. Fryderyka Lempe 

Dąb szypułkowy (Michałów, ul. Lempe). Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Gminy 

Starachowice. Wiek drzewa: około 300 lat. 

 

dąb przy ul. Konstytucji 3 Maja 

Dąb szypułkowy (zieleniec koło Szkoły Podstawowej Nr 9). Drzewo rośnie na terenie stanowiącym 

własność Gminy Starachowice. Wiek drzewa: około 150 lat. 

 

dąb przy ul. Tadeusza Krywki koło kapliczki św. Barbary 

Dąb szypułkowy (koło kapliczki św. Barbary). Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność 

Gminy Starachowice. Wiek drzewa: około 200 lat. 

18 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

2 dęby przy Alei Armii Krajowej 

Drzewa rosną na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice. Wiek 

drzew: około 150 lat. 

 

2 dęby przy ul. Tadeusza Krywki 

Dęby szypułkowe - 2 sztuki (teren PTTK). Drzewa rosną na terenie stanowiącym własność Gminy 

Starachowice. Wiek drzew: około 200 lat. 

Do pomników przyrody ożywionej zaliczone zostały również dwie topole. Topola biała żyje do 300 

lat. Osiąga wysokość do 40 m. 

 

topola przy ciepłowni „Michałów” 

Topola biała (nad rzeką Kamienną). Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Gminy 

Starachowice. Wiek drzewa: około 80 lat. 

 

topola przy ul. dr Władysława Borkowskiego 

Topola rośnie na terenie stanowiącym własność Skarbu Państwa. Wiek drzewa: około 80 lat. 

19 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Skała – rezerwat w centrum Starachowic 

Wyburzenie targowiska w centrum miasta pomiędzy Aleją Armii 

Krajowej a dzielnicą Majówka sprawiło, że odsłonięte zostały piękne 

wychodnie jurajskich piaskowców, zjawisko unikatowe w centrum miasta 

i jedna z największych atrakcji Starachowic. Stanowią one pomnik 

przyrody nieożywionej „Skałki”, 

czyli odsłonięcie geologiczne. Jest to ściana 

skalna o długości 400 m, wysokości 4-8 m 

powstała częściowo w wyniku eksploatacji 

piaskowców, częściowo zaś naturalnie. 

Budują ją utwory dolnojurajskie – liasowe, zaliczane do serii skłobskiej. 

Są to piaskowce drobne i średnioziarniste, jasnoszare i żółtawe. Podlega 

ochronie zgodnie z decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków 

z dnia 02.10.1987 roku. 

Obecnie trwają prace ziemne, mające na celu wyeksponowanie skałek przysypanych częściowo 

podczas budowy osiedla Majówka. Widać już pierwsze zarysy alejek. 

Wzdłuż nich ustawione zostaną ciągi ławeczek i kosze na śmieci. Teren 

został oświetlony 30 lampami. Podświetlono również skałki, dzięki czemu 

miejsce to stało się jeszcze atrakcyjniejsze. Warto też podkreślić, że teren 

ten objęty będzie systemem monitoringu miejskiego. Zakończy to pierwszy 

etap prac. Kolejne będą kontynuowane w późniejszym okresie. 

2.3. Gleby 

Warunki glebowe miasta Starachowice charakteryzują się wysokim 

udziałem gleb słabych i bardzo słabych. Około 70% całości 

gruntów należy do klasy V, VI i VIZ. 

W Polsce wyróżnia się osiem klas bonitacyjnych oraz klasę VIZ. 

20 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Klasa I – obejmuje jedynie 0,5% wszystkich gleb w Polsce. Dotyczy gleb najlepszych, 

gł. czarnoziemów, a także niektórych mad rzecznych, rędzin, brunatnych. Gleby tej klasy 

przeznacza się pod uprawę pszenicy, buraków cukrowych, warzyw, a także pod drzewa 

owocowe. Gleby tej klasy nie wymagają praktycznie żadnych zabiegów agrotechnicznych. 

Klasa II – stanowi 3,2% wszystkich gleb w Polsce. Do tej klasy zalicza się również czarnoziemy, 

mady, rędziny, brunatne oraz niektóre płowe. Gleby zaliczane do tej klasy również są żyzne i nie 

wymagają zabiegów agrotechnicznych, uprawiać można podobne rośliny jak na glebach klasy I, 

dają one jednak nieco niższe plony. 

Klasa III a – (10,1% powierzchni gruntów ornych) mają gorsze właściwości aniżeli gleby 

zaliczane do dwóch powyższych klas, jednak możliwa jest na nich uprawa zarówno pszenicy, 

jak i buraków. 

Klasa III b – (13,9% powierzchni gruntów ornych) określane są mianem gleb średnio dobrych, 

w skład tej klasy wchodzą głównie: brunatne, płowe i opadowo-glejowe, czarne ziemie, rędziny, 

gleby torfowo – murszowe oraz torfowe. 

Klasa IV a – (22,6% powierzchni gruntów ornych) nazywa się je glebami średniej jakości, 

w skład tej klasy wchodzą takie same gleby jak do klasy III b, ale o nieco gorszych 

właściwościach. 

Klasa IV b – (16,7% powierzchni gruntów ornych) są to gleby średniej jakości, które często są 

nadmiernie wilgotne lub też odznaczające się niedostatkiem wilgoci. 

Klasa V – (20,7% powierzchni gruntów ornych) w skład tej klasy wchodzą gleby słabe, 

o ograniczonych możliwościach produkcyjnych, głównie: brunatne, rdzawe, płowe, bielicowe 

na piaskach i żwirach, mady o słabo wykształconym profilu oraz obfitujące w kamienie rędziny. 

Klasa VI – (11,4% powierzchni gruntów ornych) obejmuje gleby, które praktycznie nie nadają 

się pod uprawę (rdzawe, bielicowe, rankery, inicjalne rędziny, mady o najgorszych 

właściwościach wilgotnościowych. 

Klasa VIZ – (0,9% powierzchni gruntów ornych) gleby te zupełnie nie nadają się pod uprawę, 

przeznacza się je przeważnie pod zalesienie. 

W celu obserwowania zmian jakości gleby prowadzony jest monitoring chemizmu gleb. Badania 

te wykonywane są w oparciu o sieć krajową, cyklicznie co 5 lat, począwszy od 1995 r. Monitoring 

21 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



krajowy gleb obejmuje sieć punktów pomiarowo – kontrolnych reprezentowanych przez 216 profili 

glebowych zlokalizowanych na gruntach ornych całego kraju, w tym 9 w województwie świętokrzyskim. 

Niezależnie od wyników badań pochodzących z sieci krajowej, wykonywanych przez Instytut 

Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska 

w Kielcach dysponuje oceną jakości gleb dokonaną na podstawie badań własnych pochodzących 

z rejonu Starachowic. Badania te prowadzone były po raz pierwszy w 1996 r. i powtórzone w 2001 r. 

Celem ich jest obserwacja zmian zachodzących w okolicznych glebach, spowodowanych 

zanieczyszczeniami pyłowymi i gazowymi pochodzącymi z różnych źródeł zanieczyszczeń, 

znajdujących się na terenie Starachowic. 

Z 10 miejscowości położonych w pobliżu Starachowic 

(w Starachowicach – 3) pobrane i uśrednione próby analizuje się 

pod względem zawartości metali ciężkich i określa się pH. Gleby 

w tym rejonie w większości analizowanych prób wykazują naturalną 

zawartość metali ciężkich, sporadycznie mają podwyższoną zawartość 

niektórych metali określaną jako I stopień zanieczyszczenia, niemniej 

w jednym przypadku stwierdzono średnie zanieczyszczenie określane jako zanieczyszczenie III stopnia. 

Stopień zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi (MC) określono odnosząc stężenia badanych 

substancji do zawartości granicznych przyporządkowanych do sześciu stopni chemicznej jakości gleb. 

Wartości te obejmują: 

stopień 0 - gleby niezanieczyszczone, 

stopień I - gleby o podwyższonej zawartości MC, 

stopień II - gleby słabo zanieczyszczone, 

stopień III - gleby średnio zanieczyszczone, 

stopień IV - gleby silnie zanieczyszczone, 

stopień V - gleby bardzo silnie zanieczyszczone. 

Ocena jakości chemicznej gleb jest podstawą do określenia właściwego, uwzględniającego 

ekologiczne funkcje, rolniczego użytkowania gruntów. 

22 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2.4. Zasoby wodne 

Wody powierzchniowe 

Rzeka Kamienna o całkowitej długości 138,3 km zbiera wody z obszaru zlewni 2007,9 km 

i wpada do Wisły w 324,5 km jej lewego brzegu. Przepływa przez nasze miasto pomiędzy 90 a 99 km, 

dzieląc je na dwie części: lewobrzeżną i prawobrzeżną. Administracyjnie rzeka Kamienna należy 

do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie Oddział w Ostrowcu Świętokrzyskim. 

W granicach Starachowic Kamienna zasilana jest dopływami rzeki Lubianki i Młynówki oraz potokiem 

Czałczyński Smug w północnej części miasta. W obrębie zlewni rzeki Młynówki znajduje się wschodnia 

część miasta, a w obrębie zlewni rzeki Lubianki znajduje się południowa część miasta. 

Rzeka Kamienna ma uregulowane koryto od zbiornika wodnego „Pasternik‖ do nieczynnego mostu 

kolejowego. Najniższe średnie miesięczne przepływy występują 

we wrześniu. W październiku rozpoczyna się wzrost przepływów trwający 

całą zimę z kulminacją w miesiącach marzec-kwiecień, kiedy mają też 

miejsce wezbrania roztopowe. Potem następuje spadek natężenia 

przepływu trwający do czerwca. W miesiącach letnich występują 

krótkookresowe wezbrania związane z intensywnymi opadami. 

Na terenie miasta zlokalizowane są trzy zbiorniki wodne: 

 

 

Zbiornik wodny „Pasternik‖ wybudowany został na rzece 

Kamiennej w 1920 r., w jej 98,4 km. Zajmuje powierzchnię 

52,3 ha i podzielony jest groblą na dwie części: rekreacyjną 

i ujęciową. Taki podział wynika z istniejącego do 1983 r. ujęcia 

brzegowego wody do celów komunalnych i przemysłowych. Pobór wody do celów 

przemysłowych funkcjonował do roku 1996. 

Zbiornik wodny „Lubianka‖ powstał w latach 80-tych XX wieku na rzece Lubianka, poprzez 

wybudowanie zapory czołowej ziemnej z jazem przelewowym o powierzchni 48,3 ha. 

23 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

Zbiornik wodny „Piachy‖, który powstał po istniejącym w latach 60-tych wyrobisku piasku 

o powierzchni 14,4 ha. 

Rzeki i zbiorniki wodne województwa świętokrzyskiego objęte są od kilku lat siecią monitoringu, 

w której prowadzone są badania jakości wód powierzchniowych. Stan czystości wód powierzchniowych 

województwa oceniany jest corocznie w oparciu o analityczne pomiary kontrolne, realizowane 

w ramach monitoringu środowiska dla wód powierzchniowych płynących (sieć podstawowa 

i regionalna) oraz zbiorników zaporowych (sieć regionalna). Badania te wykonuje Laboratorium 

Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach. Podstawowym celem monitoringu wód 

powierzchniowych jest dostarczenie informacji o stanie czystości wód, niezbędnych do ich ochrony 

i wspomagania procesów zarządzania zasobami wodnymi. 

W roku 2006 w granicach powiatu starachowickiego badania wód powierzchniowych 

prowadzone były w 6 przekrojach pomiarowo - kontrolnych zlokalizowanych między innymi na rzece 

Kamiennej (punkt pomiarowo kontrolny Wąchock, Michałów i zbiornik Brody Iłżeckie - jaz). 

Wśród wskaźników decydujących o klasie jakości rzek dominowały wskaźniki biogenne 

(zw. azotu i fosforu), tlenowe (ChZT-Mn i ChZT-Cr), biologiczne - saprobowość fitoplanktonu 

i peryfitonu (wskaźnik saprobowości określa poziom zanieczyszczenia wód martwą materią organiczną 

lub produktami jej gnilnego rozkładu) oraz bakteriologiczne. 

24 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wyniki klasyfikacji ogólnej w badanych punktach pomiarowo kontrolnych rzek powiatu 

starachowickiego w 2006 r. przedstawia poniższa tabela: 

L.p. Rzeka Punkt pomiarowy km Klasa jakości 

1. Kamienna Wąchock 95,2 III 

2. Kamienna Michałów 85,0 III 

3. Kamienna zbiornik Brody - jaz 76,8 V 

4. Pokrzywianka Wieloborowice 5,6 IV 

5. Psarka Świętomarz - IV 

6. Świślina Siekierno 30,6 III 

Tabela I.2.4-1 Klasyfikacja ogólna rzek powiatu starachowickiego w 2006 r. (źródło: WIOŚ 

w Kielcach). 

W 2007 r. na terenie powiatu przeprowadzono badania wód rzeki Kamiennej w dwóch punktach 

kontrolnych – poniżej zbiornika Brody i w m. Michałów. 

L.p. Rzeka Punkt pomiarowy km Klasa jakości 

1. Kamienna Michałów 85,0 III 

2. Kamienna Poniżej zbiornika Brody 76,3 IV 

Tabela I.2.4-2 Wyniki badań kontrolnych rzeki Kamiennej w roku 2007 (źródło: WIOŚ w Kielcach). 

Znacznie lepiej przedstawia się stan czystości rzeki Lubianki i zlokalizowanego na niej zbiornika 

wodnego. Badania wykonywane przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Starachowicach 

wykazały, że jakość wody zbiornika „Lubianka‖ odpowiada wymogom dla II klasy wód 

powierzchniowych. Woda rzeki Młynówki spełnia wymogi dla III klasy czystości. Zdecydowanie 

najbardziej czystym zbiornikiem wodnym w Starachowicach jest zbiornik „Piachy‖, w którym jakość 

wody odpowiada II klasie czystości wód powierzchniowych, ale trzeba zaznaczyć, że ponad 90 % 

wskaźników odpowiada I klasie czystości wód. 

Gmina Starachowice posiada Koncepcję Zagospodarowania Terenu przy zalewie 

Lubianka z 2008 r. Teren objęty opracowaniem znajduje się w południowej części miasta, w obrębie 

osiedla domków jednorodzinnych Lubianka. Obszar ten to tereny zielone o charakterze rekreacyjnym. 

Planowana inwestycja polega na modernizacji wyżej wymienionych terenów, ma na celu rozbudowę 

oraz zwiększenie ich atrakcyjności. 

25 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Koncepcja zagospodarowania terenów przy zalewie Lubianka obejmuje: 

wymianę nawierzchni dwóch placów parkingowych oraz dróg wewnętrznych od ul. Południowej, 

dobudowę drogi wewnętrznej będącej kontynuacją drogi istniejącej, 

budowę chodników stanowiących kompleks alejek, 

rozbudowę budynku magazynowego, 

budowę obiektu dla ratowników pełniącego również funkcję ambulatorium, 

budowę 3 punktów małej gastronomii 

oraz 

elementy małej architektury tj.: plac zabaw, boisko do siatkówki plażowej, zjeżdżalnia wodna, 

ławeczki, kosze na śmieci, latarnie. 

Również dla zalewu Piachy Gmina Starachowice posiada Koncepcję Zagospodarowania Terenu 

z 2008 r. Teren objęty opracowaniem znajduje się w południowo-wschodniej części miasta. Obszary 

te to tereny zielone, nieutwardzone znajdujące się w sąsiedztwie obiektów o charakterze 

przemysłowym. Planowana inwestycja polega na modernizacji wyżej wymienionych terenów i ma 

na celu przebudowę oraz zwiększenia ich atrakcyjności. 

Koncepcja zagospodarowania terenów przy zalewie Piachy obejmuje: 

wymianę nawierzchni placu parkingowego, 

budowę drogi wewnętrznej ze zjazdem do nabrzeża, spełniającej również funkcje drogi 

technicznej, 

26 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



budowę chodników stanowiących kompleks alejek, 

schody prowadzące do plaży, 

rozbudowę istniejącego budynku WOPR, który pełnić ma również funkcję obiektu 

magazynowego, 

budowę molo, 

plac częściowo utwardzony przeznaczony pod inwestycje 

oraz 

elementy małej architektury tj.: boisko do siatki oraz badmintona, drewniane trybuny, 

zjeżdżalnia wodna, ławeczki, stoły piknikowe, latarnie. 

W ślad za planowaniem Gmina Starachowice sukcesywnie i w miarę możliwości finansowych 

podejmuje działania, dające wymierne, mierzalne efekty dotyczące zagospodarowania zbiorników 

Piachy i Lubianka na cele rekreacyjne. 

I tak, na zbiorniku Lubiaka: 

w 2007 roku wykonano remont mola i plaży za sumę 35.000 zł, 

w 2009 roku Gmina Starachowice rozpoczęła starania o przyjęcie terenu rekreacyjnego 

zbiornika od Skarbu Państwa. Zakończyły się one niepowodzeniem. 

Wiosną 2009 roku wykonano: 

3 komplety ławek wraz ze stołami na terenie kąpieliska, 

zamontowano kilka dodatkowych koszy, 

27 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wyremontowano budynek socjalny dla ratowników, 

nawieziono piach na teren plaży. 

Koszt całości przedsięwzięcia wyniósł około 25.000 zł. Ponadto w celu poprawy bezpieczeństwa 

zakupiony został zestaw ratowniczy wraz ze skuterem wodnym za sumę 50.000 zł. Wykonano również 

kontener sanitarny wraz z podłączeniem do sieci miejskiej wodno - kananalizacyjnej za sumę 65.000 zł. 

Z kolei na zbiorniku Piachy: 

w roku 2007 przeniesiono punkty gastronomiczne na obrzeża terenu rekreacyjnego (teren 

rekreacyjny przy zalewie stanowi własność Gminy, a zarządzany jest decyzją prezydenta przez 

MCRiW), 

wiosną 2009 roku wykonano: 

komplety ławek wraz ze stołami, 

zamontowano dodatkowe kosze, 

nawieziono piach na teren plaży, 

wyremontowano budynek socjalny dla ratowników, 

poprawiono parking. 

Koszt całości przedsięwzięcia wyniósł około 15.000 zł. 

Użytek ekologiczny 

Pod względem przyrodniczym zbiornik wodny „Pasternik‖ stanowi jedno z najciekawszych 

miejsc Starachowic. Zbiornik ten został wybudowany na rzece Kamiennej w 1920 roku i zajmuje 

powierzchnię 52,3 ha. Około 42 ha lustra wody, z bogatą szatą roślinną stanowi przede wszystkim 

ostoję dla licznej rodziny ptactwa wodnego. 

28 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni jest to punkt odpoczynku na trasie ptasich wędrówek, które 

podążając z zimowisk lub na zimowiska chętnie się na „Pasterniku‖ zatrzymują. W okresie lęgowym 

rocznie gnieździ się tu 25 gatunków ptaków. Występują tu też liczne ciekawe okazy flory. 

Z ciekawszych i objętych ochroną gatunkową ptaków rok rocznie wyprowadza tu lęgi bączek, 

znajdujący się na europejskiej liście ptaków chronionych i jego większy kuzyn bąk. Z rodziny chruścieli 

trzcinowiska zamieszkują: zielonka, wodnik, kokoszka wodna oraz bardzo pospolita i znana wszystkim 

łyska. 

Z tego też powodu w dniu 24 października 2005 roku Uchwałą Nr XII/6/05 Rada Miejska 

w Starachowicach ustanowiła użytek ekologiczny na terenie zbiornika wodnego „Pasternik”, 

któremu nadano Uchwałą Nr VI/6/06 z dnia 04 września 2006 roku nazwę Użytek ekologiczny im. 

Bolesława Kazimierza Stanisława Papi. 

Użytek ekologiczny zajmuje powierzchnię 12,6 ha i obejmuje część zbiornika od granicy 

północno - zachodniej Miasta Starachowice, graniczącej z Gminą Wąchock przebiegającej 

od ul. Kieleckiej a następnie granica jego biegnie wzdłuż koryta rzeki Kamiennej i załamuje się 

na wysokości posesji PKP przy ul. Źródlanej 21, przebiegając dalej prostopadle do posesji położonej 

przy ul. Kieleckiej 38. Zachodnia granica użytku nakłada się na obrzeża zbiornika. 

Użytek ekologiczny podlega ochronie prawnej polegającej na zakazie: 

 

 

niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru, 

wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac 

związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymaniem, 

remontem lub naprawą urządzeń wodnych, 

29 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

 

 

uszkadzania lub niszczenia gleby, 

dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody 

albo racjonalnej gospodarce wodnej, 

likwidowania, zasypywania i przekształcenia, starorzecza oraz obszarów wodno-błotnych, 

umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia lęgowisk zwierzęcych oraz tarlisk 

i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb, 

zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin na obszarach użytku ekologicznego. 

2.5. Stan powietrza 

Na terenie Miasta Starachowice znajduje się osiem punktów, w których badana jest czystość 

powietrza. Określane są wskaźniki średnioroczne tj. opad pyłu, pył zawieszony, dwutlenek siarki, 

dwutlenek azotu. Wielkość wskaźnika opadu pyłu w dwóch punktach równy jest 45 % dopuszczalnej 

normy, w czterech mieści się w granicach 35 % dopuszczalnej normy, a w pozostałych w granicach 

25 %. Wielkość wskaźnika określającego pył zawieszony stanowi 17 % normy dopuszczalnej. Stężenie 

dwutlenku siarki określane wskaźnikiem średniorocznym stanowi 13 % dopuszczalnej normy a stężenie 

dwutlenku azotu 55 %. 

Pomimo, że stężenie zanieczyszczeń powietrza mierzone na terenie Starachowic w porównaniu 

z dopuszczalnymi normami można interpretować jako dobre, został opracowany program 

uciepłownienia miasta pt. „Koncepcja modernizacji miejskiego systemu ciepłowniczego miasta 

Starachowice‖. Uczestniczą w tym programie dwie firmy ciepłownicze: Zakład Energetyki Cieplnej 

i „EC Starachowice‖ (dawne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej) oraz Gmina Starachowice. 

Zakres opracowanego i realizowanego projektu obejmuje m.in. zagadnienia związane z: 

 

 

 

modernizacją podstawowych źródeł ciepła należących do ZEC-u, tj.: Ciepłowni Rejonowej 

CR-1 przy ul. Kościelnej, Ciepłowni Rejonowej CR-3 przy ul. Ostrowieckiej, 

likwidacją osiedlowych kotłowni lokalnych, 

modernizacją Ciepłowni „Bugaj‖ realizowaną przez EC Starachowice. 

W wyniku wykonanego zakresu rzeczowego już do 2002 r. zlikwidowano 10 kotłowni lokalnych, 

a odbiorcy ciepła przyłączeni zostali do miejskiej sieci ciepłowniczej. W pozostałych kotłowniach 

lokalnych eksploatowanych przez ZEC dokonano przebudowy i modernizacji. Wymieniono kotły 

opalane miałem węglowym na kotły opalane gazem lub olejem opałowym. Zgodnie z „Koncepcją...‖ 

zlikwidowana została najstarsza Ciepłownia C-2 opalana miałem węglowym, zlokalizowana w centrum 

30 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



miasta, przy Al. Armii Krajowej. Zakończono prace związane z połączeniem sieci ciepłowniczej 

zaopatrującej w ciepło północną część miasta, z siecią znajdującą się w południowej części Starachowic. 

Dzięki realizacji tego przedsięwzięcia istnieje możliwość włączenia dodatkowych obiektów do sieci 

ciepłowniczej miasta. Połączenie systemów ciepłowniczych „Północ-Południe‖ pozwala na bardziej 

racjonalną produkcję i wykorzystanie energii cieplnej z Ciepłowni CR-1 oraz Ciepłowni CR-3. 

„EC Starachowice‖ w ramach „Koncepcji...‖ zakończyło budowę kotłowni gazowej o mocy 8,0 MW, 

co pozwoliło na likwidację ciepłowni opalanej paliwem stałym, wyposażonej w 6 kotłów WLM 2,5. 

Likwidacja wyeksploatowanej kotłowni i zastąpienie jej kotłownią gazową przyniosło znaczny efekt 

przy zmniejszeniu emisji zanieczyszczeń. 

2.6. Lasy 

Gmina Starachowice zaliczana jest do obszarów o wysokiej lesistości. Przeważającą większość 

lasów stanowią lasy państwowe. Struktura własności lasów na terenie gminy została przedstawiona 

w poniższej tabeli: 

J. m. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

LEŚNICTWO WSZYSTKICH FORM WŁASNOŚCI 

Powierzchnia gruntów leśnych 

Ogółem hektar 744,9 733,1 732,9 732,4 728,1 728,3 726,0 726,2 731,3 734,3 

lasy ogółem hektar 700,6 688,7 688,5 688,7 684,5 685,6 687,3 687,9 693,0 696,0 

grunty leśne publiczne ogółem hektar 664,9 653,1 654,9 654,4 650,1 650,3 648,0 648,2 654,0 657,0 

grunty leśne publiczne Skarbu 

Państwa hektar 656,9 639,9 639,9 640,4 640,1 640,3 640,0 640,2 640,0 640,0 

grunty leśne publiczne Skarbu 

Państwa w zarządzie Lasów 

Państwowych hektar 643,9 639,9 639,9 640,4 640,1 640,3 640,0 640,2 640,0 640,0 

grunty leśne prywatne hektar 80,0 80,0 78,0 78,0 78,0 78,0 78,0 78,0 77,3 77,3 

Tabela I.2.6-1 Struktura własności lasów (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan 

na 31.12.2009 r.). 

Lasy odgrywają wiodącą rolę w strukturze przyrodniczej gminy, są bowiem najważniejszym 

ogniwem wiążącym główne komponenty środowiska. Tworzą węzły ekologiczne o wybitnych walorach 

przyrodniczych oraz leśne korytarze ekologiczne umożliwiające rozprzestrzenianie się gatunków. 

Obszary leśne spełniają różnego rodzaju funkcje, tj. zapewniają barierę ochronną pozostałym 

31 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



komponentom przyrody, stanowią źródło surowców dla wielu gałęzi gospodarki oraz są cennym 

walorem dla turystki. 

2.7. Program ochrony środowiska 

W dniu 30 sierpnia 2004 r. na sesji Rady Miejskiej w Starachowicach przyjęty został Program 

Ochrony Środowiska dla Gminy Starachowice, którego integralną częścią, stanowiącą oddzielne 

opracowanie, jest Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Starachowice. Program ten został 

sporządzony na podstawie Prawo Ochrony Środowiska, zgodnie z wytycznymi rządowymi i zaleceniami 

II Polityki ekologicznej państwa oraz wszystkimi zapisami dotyczącymi gminy Starachowice zawartymi 

w programach ochrony środowiska dla powiatu starachowickiego, czy województwa świętokrzyskiego. 

Program nie jest dokumentem prawa miejscowego, lecz opracowaniem o charakterze operacyjnym 

przeznaczonym do aktualizacji co 4 lata. Zawiera on diagnozę stanu środowiska oraz priorytety 

ekologiczne do osiągnięcia w perspektywie 4-, 8-, 12-letniej, a także narzędzia i instrumenty jego 

realizacji oraz szczegółowe zestawienie zadań. Opracowany program i plan określa zadania 

dla Prezydenta Miasta w dziedzinie ochrony środowiska, gospodarki odpadami na lata 2004-2007 

z uwzględnieniem perspektyw do roku 2015. Z wykonania programu i planu przez organ wykonawczy 

sporządzane są co dwa lata raporty, które przedstawiane są Radzie Miejskiej. 

Na postawie oceny stanu środowiska i zagospodarowaniu terenu określono zadania do realizacji, 

z których do najważniejszych należą: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

utrzymanie drożności korytarzy ekologicznych rzek, 

budowa sieci kanalizacji sanitarnej i modernizacja oczyszczalni ścieków, 

optymalizacja wykorzystania oczyszczalni poprzez podłączenie gminy Wąchock, 

rozbudowa systemu kanalizacji deszczowej, 

przebudowa i rekultywacja składowiska odpadów w Marcinkowie (gm.Wąchock), 

budowa rejonowego zakładu gospodarki odpadami w Skarżysku-Kamiennej, 

kontynuacja selektywnej zbiórki odpadów, 

dalszy rozwój edukacji ekologicznej, 

dalsze ograniczanie emisji pyłów i gazów do powietrza, poprzez stosowanie paliw przyjaznych 

środowisku i podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej, 

rozwijanie sieci monitoringu środowiska w rejonie potencjalnych źródeł zagrożenia. 

32 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Edukacja ekologiczna 

Problematyka podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz edukacji ekologicznej 

wynikająca z przepisów Prawa ochrony środowiska obejmuje: 

 

 

 

 

 

dostęp do informacji o środowisku, 

udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawach ochrony środowiska, 

udział w postępowaniach w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, skutków realizacji 

planów i programów oraz planowanych przedsięwzięć, 

ochronę środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji, 

edukację ekologiczną w szkołach. 

Przedsięwzięcia z zakresu edukacji ekologicznej organizowane na terenie gminy Starachowice: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

akcja „Sprzątania Świata‖, 

akcja „Nie wypalaj traw‖, 

akcje porządkowania terenów wokół zbiorników wodnych i wzdłuż rzek z okazji „Tygodnia 

Czystości Wód‖, 

konkurs z okazji „Dnia Ziemi‖ i „Dnia Ochrony Środowiska‖, 

konkursy wiedzy ekologicznej, 

konkursy plastyczne, poetycko – muzyczne, fotograficzne o tematyce ekologicznej, 

akcje i konkursy dotyczące dokarmiania ptaków i zwierząt w okresie zimowym, 

publikacje, na łamach lokalnej prasy, artykułów na temat szeroko rozumianej ekologii i ochrony 

środowiska naturalnego, 

prelekcje w szkołach, 

przekazywanie informacji za pośrednictwem telewizji kablowej i lokalnego radia. 

Podsumowanie 

Niezaprzeczalnym atutem Starachowic jest położenie miasta w stosunkowo porównywalnych 

odległościach od dużych miast województw sąsiadujących z województwem świętokrzyskim. 

Takie położenie miasta daje dobre możliwości kooperacji np. przedsiębiorców lub organizacji 

pozarządowych z podmiotami w innych częściach kraju. Problemy komunikacyjne jakie się tu pojawiają, 

czyli brak drogi krajowej północ-południe przebiegającej przez miasto lub w jego bezpośrednim 

sąsiedztwie nie są zależne od władz samorządowych (zarówno w kwestiach lokalizacji takich dróg, jak 

33 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



również w kwestii finansowania, z którym samorząd nie byłby w stanie sobie poradzić). Korzystniejsze 

w tym względzie są połączenia komunikacyjne głównych konkurentów Starachowic, czyli Ostrowca 

Świętokrzyskiego oraz Skarżyska-Kamiennej. Należy mieć jednak na względzie, że ogólnie układ dróg 

w rejonie należy uznać za zadowalający. 

Kolejnym atutem miasta wynikającym z jego położenia jest atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna 

gminy. Niezaprzeczalne atuty jakimi są Góry Świętokrzyskiego, otoczenie lasów (obszar leśny zajmuje 

około 24% powierzchni gminy) oraz trzy zbiorniki wodne dają podstawę do rozbudowy 

i wykorzystania tego potencjału dla dobra miasta i jego mieszkańców. Lokalizacja w dolinie rzeki 

Kamiennej z jej tarasową budową i unikatowym w skali kraju ukształtowaniem terenu miasta sprawia, 

iż Starachowice posiadają olbrzymi potencjał do zagospodarowania. 

Na zakończenie trzeba podkreślić stosunkowo dobry stan środowiska naturalnego w samych 

Starachowicach oraz w jego otoczeniu. 

3. INFRASTRUKTURA 

3.1. Wodociągi 

Zaopatrzenie w wodę 

Miasto jest zwodociągowane w około 97%. Starachowice położone są na obszarze o niskich 

i bardzo niskich zasobach wód wgłębnych i w wodę pitną zaopatrywane są z ujęcia wód głębinowych 

w Trębowcu, odległego o 12 km na północ od miasta. Ujęcie składa się z siedmiu studni głębinowych, 

dwie z nich są studniami awaryjnymi. Sumaryczna wydajność eksploatacyjna ujęcia - 1 340m 3 /h. 

Woda z ujęcia w Trębowcu jest średniotwarda, o lekko zasadowym odczynie. Jakość wód ujęcia 

dla pięciu studni jest oceniana, według klasyfikacji wód podziemnych jako „woda wysokiej jakości‖. 

W wodzie dwóch studni stwierdzono ponadnormatywną zawartość żelaza i manganu. Woda z tych 

dwóch studni tłoczona jest poprzez stację uzdatniania, zaś z pozostałych studni systemem przewiązek 

bezpośrednio do przewodu przesyłowego. Przewodem przesyłowym z rur stalowych o śr. 600 mm 

woda tłoczona jest do zbiorników na terenie stacji wodociągowej „Majówka‖. Przewód przesyłowy 

pracuje już 29 lat. 

34 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Opracowana i zrealizowana została koncepcja „System transportu wody pitnej od ujęcia i stacji 

uzdatniania wody w Trębowcu do m. Starachowice‖. Opracowanie to zakładało szereg zadań 

inwestycyjnych, ale dla mieszkańców Starachowic najważniejsza była realizacja następujących zadań: 

 

 

modernizacja stacji uzdatniania wody z uwagi na nowe bardziej efektywne technologie 

uzdatniania wody pitnej, 

budowa nowej nitki przesyłowej Trębowiec-Starachowice. 

Poniżej przedstawiono urządzenia sieciowe występujące w gminie: 

URZĄDZENIA SIECIOWE 

J. m. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Wodociągi 

Długość czynnej sieci 

rozdzielczej kilometr 181,9 181,9 181,7 184,8 184,9 183,5 183,4 184,7 185,9 186,1 

połączenia prowadzące do 

budynków mieszkalnych i 

zbiorowego zamieszkania sztuka 4 987 5 086 5 270 5 350 5 401 5 467 5 534 5 616 5 673 5 750 

woda dostarczona 

gospodarstwom domowym dam 3 2 329,5 2 313,7 2 138,4 1 386,5 1 145,3 571,9 621,7 571,8 597,4 581,6 

Ludność korzystająca z sieci 

wodociągowej osoba 54 431 54 165 52 449 52 028 51 800 51 502 51 156 50 818 50 542 50 119 

Tabela I.3.1-1 Urządzenia sieciowe w Gminie (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.) 

3.2. Gospodarka ściekowa 

W obecnej chwili długość sieci kanalizacyjnej na terenie miasta wynosi 153,6 km, natomiast 

85,57 % ogólnej liczby mieszkańców Starachowic ma dostęp do sieci kanalizacyjnej. 

Dla zabezpieczenia i ochrony, istniejących na terenie miasta zasobów wód powierzchniowych, 

długofalowym zadaniem w tym zakresie, jest doprowadzenie do takiego stanu, by wszystkie wytwarzane 

ścieki mogły być wcześniej oczyszczone i to w jak największym, możliwym do osiągnięcia stopniu. 

Ochrona wód powierzchniowych jest podmiotem szeregu inwestycji realizowanych przez władze 

samorządowe na terenie miasta. 

Lewobrzeżna część miasta (w stosunku do rzeki Kamiennej), gdzie zlokalizowana jest większość 

zakładów i osiedli mieszkaniowych, posiada dobrze rozwiniętą sieć kanalizacji sanitarnej, natomiast 

35 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



prawobrzeżna część miasta pozostawia w tym zakresie wiele do życzenia. Obecnie długość kanalizacji 

sanitarnej na terenie Miasta Starachowice wraz z przyłączami wynosi 199,4 km. Do kanalizacji 

sanitarnej włączonych jest ok. 500 podmiotów gospodarczych 

i ok. 3500 budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz budynki 

wielorodzinne. Dwa budynki mają oczyszczalnie przydomowe. 

Na terenie miasta pracuje jedna oczyszczalnia miejska 

mechaniczno-biologiczna z równoczesnym usuwaniem związków 

biogennych, o max. przepustowości 29 tys. m 3 /d oraz dwie 

oczyszczalnie przydomowe. 

Ilość oczyszczanych ścieków wynosi 14 000 m 3 /d. Oczyszczalnia ścieków przy ul. Bocznej 

eksploatowana jest od 1962 r. W latach 80-tych przeprowadzono jej rozbudowę i modernizację. 

Natomiast przeprowadzona w latach 1999-2002 modernizacja oczyszczalni ścieków miała na celu 

zwiększenie efektywności oczyszczania ścieków i usuwania związków biogennych. Po uruchomieniu 

zakładów mięsnych stopień oczyszczania ścieków uległ pogorszeniu. Równocześnie perspektywa 

wprowadzenia przez ustawodawcę od 1 stycznia 2001 r. zaostrzonych kryteriów dla odprowadzanych 

ścieków do wód powierzchniowych wymusiła przeprowadzenie modernizacji oczyszczalni. 

Opracowana koncepcja i projekt budowlany zakładał wprowadzenie nowej technologii oczyszczania 

ścieków przy pomocy osadu czynnego i zwiększenie przepustowości do 33 tys. m 3 /d. Z uwagi 

na bardzo wyraźny spadek ilości wytwarzanych ścieków przez przemysł, pod koniec lat 90-tych 

zdecydowano się na etapowanie rozbudowy oczyszczalni ścieków tak, aby uzyskać parametry 

oczyszczonych ścieków oraz przepustowość średniodobową 24 tys. m 3 /d przy ilości doprowadzanych 

ścieków do oczyszczalni średniodobowo 14 tys. m 3 /d. Zakres I etapu został zakończony w 2000 r. 

Efekt co do wielkości parametrów odprowadzanych ścieków został również osiągnięty. 

Miejska oczyszczalnia ścieków posiada na swoim terenie wybudowaną kompostownię 

wyposażoną w sprzęt mechaniczny do utylizacji przefermentowanych odwodnionych osadów 

ściekowych. Kompostownia została wybudowana zgodnie z wymogami i warunkami dla tego typu 

inwestycji. 

Utylizacja osadów ściekowych na pryzmach kompostowych oparta na procesach fermentacji 

tlenowej i tlenowo-beztlenowej, prowadzona w warunkach naturalnych przez okres minimum jednego 

roku, zapewnia otrzymanie produktu o cechach kompostu przydatnego do przyrodniczego 

36 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wykorzystania. Zutylizowane osady ściekowe są systematycznie odbierane i zagospodarowywane 

do użyźniania i rekultywacji terenów zielonych w Starachowicach. 

Ponadto w 2001 r. oddana została do użytku stacja zlewnicza ścieków. Służy ona do odbioru 

nieczystości płynnych dostarczanych samochodami asenizacyjnymi z nie skanalizowanej części miasta, 

z pełną ich kontrolą i rejestracją wyników. Kontrola dotyczy identyfikacji dostawcy, ilości 

oraz parametrów dodatkowych ścieków. 

W 1994 r. rozpoczęto rozbudowę kanalizacji sanitarnej w południowej części miasta. Z uwagi 

na wysokie nakłady finansowe inwestycję podzielono na etapy. W ramach pierwszego etapu 

wybudowana została przepompownia na ul. Sadowej, która umożliwia włączenie nowowybudowanych 

kanałów sanitarnych w południowej części miasta do oczyszczalni ścieków. W latach 1995-2002 

wybudowane zostały kanały sanitarne: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

na osiedlu Wierzbowa skanalizowana została ul. Wierzbowa wraz z przyległymi ulicami, 

ul. 6 Września, 

ul. Miodowa, 

ul. Sybiraków, 

ul. Żytnia, 

Aleja Wyzwolenia, 

ul. Myśliwska, 

ul. Smugowa, 

ul. Nowowiejska. 

W 2002 r. zakończono II etap budowy kanalizacji sanitarnej ul. Smugowej i ul. Jeleniej, 

z przepompownią na ul. Smugowej. W 2003 r. zakończono budowę kanału na ul. Nowowiejskiej. 

Ponadto, widząc potrzebę uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej w południowej części 

miasta, na przełomie roku 2001/2002, opracowano dokumentację dla zadania: „Kanalizacja sanitarna 

w południowej części Starachowic‖. Przygotowana dokumentacja posłużyła miastu do pozyskania 

środków z programu PHARE 2003 Spójność Społeczna i Gospodarcza na realizację tego zadania, 

wchodzącego jako jedno z zadań do opracowanego projektu „Aktywizacja gospodarcza ośrodków 

poprzemysłowych - Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski‖ 

Mając również na uwadze uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej, gminy Starachowice i Mirzec 

oraz Międzygminny Związek Wodociągów i Kanalizacji zrealizowały projekt pn. „Budowa 

37 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



i modernizacja wodociągów, kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków dla MZWiK w Starachowicach‖ 

w ramach środków finansowych Funduszu Spójności. 

W poniższej tabeli przeanalizowano dane dotyczące sieci kanalizacyjnej na przestrzeni 10 lat: 

J. m. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Kanalizacja 

długość czynnej sieci 

kanalizacyjnej kilometr 108,0 109,9 111,9 112,6 113,0 113,4 111,8 147,5 150,4 153,6 

połączenia prowadzące do 

budynków mieszkalnych i 

zbiorowego zamieszkania sztuka 2 265 2 420 3 370 3 447 3 501 3 576 4 058 4 724 4 866 5 034 

ścieki odprowadzone dekametr 3 3 547,8 3 439,7 3 260,8 3 871,9 3 795,4 2 924,9 2 791,7 2 737,7 2 613,0 2 524,4 

ludność korzystająca z sieci 

kanalizacyjnej osoba 49 421 50 054 45 641 45 317 45 217 45 012 44 908 44 877 44 708 44 392 

Tabela I.3.2-1 Kanalizacja (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Na podstawie powyższych danych wynika, że długość sieci kanalizacyjnej na przestrzeni ostatnich 10 lat 

sukcesywnie rosła do roku 2006, natomiast od 2007 r. można zauważyć znaczący wzrost długości 

czynnej kanalizacji sanitarnej na terenie Starachowic. 

3.3. Gospodarka odpadami 

Do obowiązków Gminy należy: 

 

wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące 

do zbierania odpadów komunalnych, 

transport odpadów komunalnych zebranych przez 

właścicieli nieruchomości do miejsc ich odzysku 

lub unieszkodliwienia, 

odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych. 

Na właścicieli nieruchomości zamieszkałych nałożony został obowiązek selektywnej zbiórki odpadów 

komunalnych, polegający na selektywnej zbiórce odpadów „u źródła‖ w podziale na grupy: 

 

 

odpady suche – opakowania szklane, PET-y, folie, tworzywa sztuczne, papier, tektura, kartony, 

tekstylia, drewno, puszki, metal, gumy w tym zużyte opony, 

odpady mokre – zmieszane odpady komunalne takie jak: resztki spożywcze, zmiotki, silnie 

zanieczyszczone odpady suche oraz inne odpady komunalne, 

38 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

 

odpady wielkogabarytowe – np. stare meble, wózki dziecięce, sprzęt gospodarstwa domowego, 

w tym zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, deski, materace itp., 

odpady niebezpieczne – np. baterie, akumulatory, świetlówki, resztki farb i lakierów, 

rozpuszczalniki, środki do impregnacji drewna, oleje, benzyny, leki, opakowania po środkach 

ochrony roślin i nawozach, opakowania po aerozolach itp., 

odpady z remontów – odpady pochodzące z rozbiórek, remontów lub budowy obiektów 

budowlanych, 

odpady roślinne – odpady powstające na terenach zielonych - np. trawa, liście, gałęzie, chwasty. 

Wyselekcjonowane odpady gromadzone są w oznakowanych pojemnikach, które przeznaczone 

są do zbierania odpadów suchych i mokrych. Odpady wielogabarytowe wystawiane są tylko w dzień 

określony harmonogramem zbiórki tych odpadów i w miejsce, które nie będzie stwarzało zagrożenia 

dla osób trzecich. W Starachowicach w sposób kompleksowy uregulowano kwestię sprawnego 

funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi. 

Przed wprowadzeniem systemu były cztery podmioty uprawnione do odbioru odpadów. Dwa 

podmioty były dominujące. Jeden obsługiwał zasoby mieszkaniowe spółdzielni mieszkaniowej, drugi 

zasoby komunalne. Odpady odbierane były na podstawie indywidualnych umów bądź telefonicznych 

zleceń od poszczególnych podmiotów i osób. 

Gmina Starachowice z dniem 01.09.2003 r. przejęła za odpłatnością obowiązek właścicieli 

nieruchomości w zakresie pozbywania się odpadów komunalnych. 

Zgodnie z uchwałą Nr V/17/02 Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 24 czerwca 2002 r. 

w sprawie przeprowadzenia lokalnego referendum dotyczącego przejęcia za odpłatnością przez Gminę 

Starachowice obowiązku właścicieli nieruchomości pozbywania się odpadów komunalnych z terenu 

nieruchomości, w dniu 27.10.2002 r. przeprowadzone zostało referendum w przedmiotowej sprawie. 

Referendum poprzedziła akcja informacyjna i edukacyjna (artykuły w prasie lokalnej, plakaty, ulotki, 

reklamy w radio i telewizji lokalnej). Dzięki temu w referendum wzięło udział 36,05% ogółu 

uprawnionych. Liczba głosów za przejęciem za odpłatnością przez Gminę Starachowice obowiązku 

właścicieli nieruchomości w zakresie pozbywania się odpadów komunalnych z terenu nieruchomości 

stanowiła 83,52% wszystkich głosów ważnych. 

Wyłoniony w wyniku prowadzonego postępowania o zamówieniu publicznym wykonawca 

zgodnie z zawartą umową realizuje następujący zakres rzeczowy: 

39 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



- wyposażanie zamieszkałych nieruchomości w pojemniki i worki na odpady, 

- zabieranie odpadów komunalnych z podziałem na odpady suche, w tym m.in.: opakowania szklane, 

folie, opakowania z tworzyw, papier, tekturę, tekstylia, drewno, metale, odpady mokre, zmieszane 

odpady komunalne oraz odpady wielkogabarytowe, zgodnie z zatwierdzonym harmonogramem, 

- odzysk odpadów suchych i wielkogabarytowych, 

- transport odpadów mokrych na składowisko. 

Równocześnie z podpisaną umową Rada Miejska w Starachowicach podjęła uchwały: 

- Nr V/21/03 z dnia 23.06.2003 r. w sprawie przejęcia przez Gminę Starachowice obowiązku 

właścicieli nieruchomości w zakresie pozbywania się odpadów komunalnych powstałych 

w gospodarstwach domowych, w której ustalona została wysokość opłaty ponoszonej 

przez właścicieli nieruchomości i zasady jej wnoszenia, 

- Nr V/6/06 z dnia 26.06.2006 r. w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości 

i porządku na terenie miasta Starachowice. 

W okresie poprzedzającym wprowadzenie uchwał prowadzona była akcja informacyjno-edukacyjna. 

Mieszkańcy otrzymywali pakiet informacji dotyczący wprowadzanych zasad oraz harmonogram 

wywozu odpadów. W prasie lokalnej ukazał się cykl artykułów na ten temat. 

Odpady wywożone były do 2005 r. na wysypisko odpadów komunalnych w Marcinkowie, od dnia 

1 stycznia 2006 r. wywożone są na wysypisko odpadów komunalnych w Janiku. 

Zakładana w latach 2000-2004 modernizacja wysypiska w Marcinkowie, w tym budowa sortowni, nie 

doszła do realizacji, z uwagi na sprzeciw Gminy Wąchock. 

Obecnie 100% mieszkańców miasta Starachowice objętych jest wywozem posegregowanych 

odpadów komunalnych na mokre, suche, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, 

wielkogabarytowe oraz niebezpieczne. Na zlecenie Gminy, zgodnie z umową z 02.10.2006 r., 

z późniejszymi aneksami, odbioru odpadów dokonuje Przedsiębiorstwo Wywozu Nieczystości Stałych 

ALMAX Sp. z o.o. z Radomia. Zebrane odpady wywożone są do Zakładu Segregacji i Odzysku 

Odpadów w Skarżysku-Kamiennej oraz do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów „Janik‖ Sp. z o.o. 

w gminie Kunów. Odpady suche opakowaniowe do października 2006 r. wywożone były do sortowni 

„ALMAX‖-u w Radomiu, obecnie dostarczane są do Zakładu Segregacji i Odzysku Odpadów 

Oddział Skarżysko-Kamienna. 

40 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Od 1 stycznia 2007 r. zgodnie z zawartą umową z dnia 02.10.2007 r. Przedsiębiorstwo Wywozu 

Nieczystości Stałych „ALMAX‖ Sp. z o.o. raz w miesiącu odbiera odpady niebezpieczne gromadzone 

w siedmiu punktach na terenie miasta. 

W oznakowanych kontenerach gromadzone są odpady niebezpieczne oraz elektrośmieci powstające 

w gospodarstwach domowych. 

Harmonogram wywozu odpadów z posesji oraz harmonogramy zbiórki elektrośmieci i odpadów 

niebezpiecznych, z podaniem miejsc gromadzenia, dnia i godzin odbioru tych odpadów został podany 

do publicznej wiadomości. 

Uchwałą Nr V/6/06 Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 26 czerwca 2006 r. 

w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Starachowice, która zmieniła 

uchwałę Nr V/20/03 Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 23 czerwca 2003 r., dostosowano 

przepisy i zasady dotyczące utrzymania czystości i porządku na terenie miasta. W związku ze zmianą 

przepisów prawnych obecnie trwają prace nad aktualizacją regulaminu. 

Wprowadzając powyższe rozwiązania systemowe – Starachowice jako pierwsze miasto tej 

wielkości w kraju podjęło realizację kompleksowego zarządzania odpadami zachowując wydolność 

finansową, w tym zmniejszając koszty wywozu odpadów ponoszone przez mieszkańców 

oraz co najistotniejsze – następuje stała poprawa czystości środowiska miejskiego. 

Ustalona jest jednostkowa stawka zryczałtowanej miesięcznej opłaty dla jednego mieszkańca. Opłaty 

z gospodarstw domowych w zabudowie wielorodzinnej co miesiąc wpłacane są przez mieszkańców 

do zarządców nieruchomości, a zarządcy dokonują wpłat co kwartał do Gminy. Opłaty z zabudowy 

jednorodzinnej, właściciele uiszczają co kwartał do Gminy. 

Po przejęciu przez gminę obowiązków właścicieli nieruchomości, jednostkowe stawki zryczałtowanej 

opłaty za pozbywanie się odpadów komunalnych z gospodarstw domowych w Starachowicach, 

wynosiły: 

Okres obowiązywania 

Opłata brutto: 

od 

do 

1 osoba/miesiąc 

01.09.2003 r. 31.03.2007 r. 2,60 zł 

01.04.2007 r. 31.03.2008 r. 3,20 zł 

01.04.2008 r. 31.03.2009 r. 5,00 zł 

41 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



01.04.2009 r. 31.12.2009 r. 5,90 zł 

01.01.2010 r. Aktualnie obowiązująca 6,02 zł 

Tabela I.3.3-1 Stawka opłat za wywóz odpadów w gminie Starachowice (źródło: Urząd Miejski 

w Starachowicach). 

W oparciu o posiadane przez Gminę informacje z poszczególnych lat, w tabeli poniżej 

przedstawiono ilość odpadów zebranych z terenu gminy Starachowice w latach 2000-2009: 

Rok 

Zestawienie odpadów zebranych z terenu gminy Starachowice w latach 2000-2009 

Niesegregowane 

(zmieszane) odpady 

komunalne 

2000 13.680 

2001 13.750 

Ilość odpadów komunalnych 

Odpady opakowaniowe 

– ogółem 

2002 13.085 29 

2003 15.644 118 

2004 16.073 264 

2005 12.485 528 

2006 11.054 459 

[Mg] 

Zużyte urządzenia 

elektryczne i elektroniczne 

Odpady 

wielkogabarytowe 

2007 12.882 425 1,88 23,5 

2008 14.747 376 2,45 37,45 

2009 14.580 382 10,04 94,16 

Tabela I.3.3-2 Jednostkowa wielkość zbiórki odpadów komunalnych w gminie Starachowice (źródło: 

Urząd Miejski w Starachowicach). 

Realizowana od września 2003 r. na terenie Starachowic gospodarka odpadami powoduje z jednej 

strony zauważalne zmniejszenie o ok. 20% ilości „dzikich wysypisk‖ z obrzeży miasta, rowów, skupisk 

leśnych, czy innych tego typu miejsc. Z drugiej strony następuje racjonalne wykorzystywanie odpadów. 

Program usuwania azbestu 

Gmina Starachowice od 2005 r., realizuje na terenie miasta akcję usuwania odpadów i wyrobów 

zawierających azbest. Starachowice jako pierwsza gmina w województwie świętokrzyskim zainicjowała 

42 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



taką akcję. Akcja skierowana jest do osób fizycznych, właścicieli budynków z zabudowanymi 

elementami z zawartością azbestu. Zainteresowani mieszkańcy, którzy złożyli wnioski i spełnili warunki 

Regulaminu otrzymali pomoc polegającą na sfinansowaniu demontażu pokrycia dachu oraz transportu 

i utylizacji powstałego odpadu zawierającego azbest lub sfinansowaniu transportu i utylizacji odpadów 

zawierających azbest znajdujących się na terenie nieruchomości. 

Gmina rokrocznie przeznaczała środki na ww. działanie z Gminnego Funduszu Ochrony 

Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz pozyskiwała dodatkowe fundusze z Wojewódzkiego Funduszu 

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach oraz z Powiatowego Funduszu Ochrony 

Środowiska i Gospodarki Wodnej. Prace związane z usuwaniem i utylizacją wykonywały firmy 

wyłonione przez Gminę w drodze zamówienia publicznego. Firmy te miały odpowiedni sprzęt 

i uprawnienia do wykonywania tego typu robót. 

Łącznie w latach 2005-2009 zutylizowano 553 Mg (49 tys. m 2 ) wyrobów i odpadów zawierających 

azbest z 344 posesji, a całkowity koszt realizacji zadania wyniósł 340 tys. zł. Rok 2010 to kolejny etap 

realizacji „Programu usuwania wyrobów zawierających azbest w Gminie Starachowice‖. 

Ilość wyrobów azbestowych planowanych do usunięcia obrazuje poniższy wykres: 

Wykres I.3.3-1 Ilość wyrobów azbestowych planowanych do usunięcia (źródło: Urząd Miejski 


43 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W 2010 r. planowanych jest do usunięcia 56,36 Mg. 

Planowane inwestycje 

Na lata 2010-2012 planuje się wykonanie rekultywacji zamkniętego wysypiska odpadów 

komunalnych w Marcinkowie, Gm. Wąchock. Przewidywany koszt, zgodnie z opracowaną w 2009 r. 

dokumentacją wynosi 2 500 000 zł. Obecnie czynione są starania na pozyskanie środków finansowych 

z WFOŚiGW oraz NFOŚiGW. 

3.4. Zaopatrzenie w energię cieplną i elektryczną 

Starachowice w energię elektryczną zasila Zakład Energetyczny Skarżysko-Kamienna (ZEORK). 

Sieci niskiego napięcia zasilane są z 38 stacji napowietrznych i 102 stacji wewnętrznych. Na terenie 

miasta jest 134 km linii napowietrznej NN (niskiego napięcia) wymagających okablowania. Łączna moc 

dwóch zainstalowanych w Starachowicach GPZ (Główny Punkt Zasilający – stacja transformatorowa), 

tj. GPZ 1 – Starachowice i GPZ – Północ Starachowice, wynosi 107 MVA, zaś obciążenie ~ 40 MW. 

Daje to łącznie ponad dwukrotną rezerwę mocy czynnej, bowiem obciążenie GPZ 1 Starachowice 

wynosi 20% w stosunku do mocy zainstalowanej, natomiast GPZ Starachowice Północ ~55% mocy 

zainstalowanej. Występująca awaryjność sieci przemysłowych średniego i niskiego napięcia we 

wschodnich i południowych częściach miasta wynika z faktu wykonania izolacji z polietylenu 

termoplastycznego. Dlatego niezbędna jest modernizacja tych linii i stacji transformatorowych. 

Na zbiorniku wodnym Pasternik (przy jazie piętrzącym) istnieje mała elektrownia wodna o mocy 70 kW 

i wydajności do 2,5 m 3 /s. Liczbę indywidualnych odbiorców energii elektrycznej szacuje się na 23 tys. 

Daje to rocznie ok. 28 tys. KW zużytej energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. 

Długość sieci cieplnej w Starachowicach wynosi 56,4 km, w tym sieć ciepłownicza – rozdzielcza 

34,4 km z 22,8 km odcinkiem przyłączy, przy 438 jednostkach przyłączy. Aktualnie miasto jest 

zaopatrywane w ciepło przez dwa źródła: 

Centralny system ciepłowniczy „Północ-Południe‖ ZEC. Posiada on w swoich zasobach dwie 

ciepłownie. Jedna znajduje się przy ulicy ul. Kościelnej (CR-01), druga zaś przy ul. Ostrowieckiej 

(C-02). Tworzą one sieć w skład, której wchodzą także kotłownie lokalne Łazy (K-01) i Krywki 

(K-02). 

44 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

Centralny system ciepłowniczy „PEC-Bugaj‖ wraz z EC ,,Starachowice‖ przy ulicy Bugaj. 

Elektrociepłownia doinwestowana amerykańskim kapitałem mając system linii WN i stację PG-4 

zakwalifikowana jest do ogólnokrajowego systemu sieci energetycznej. 

Niniejszy system ciepłowniczy zaopatruje około 72% zasobów mieszkaniowych. Do pozostałej części 

miasta ciepło dostarczane jest przez paleniska indywidualne, w których nośnikiem energetycznym jest 

węgiel - 17%, gaz – 10,4%, a olej opalowy i drewno występuje w ilościach śladowych (ok. 1%). 

Z niekonwencjonalnych źródeł ciepła wykorzystywane są poprodukcyjne odpady drewna (do 6 MW) 

oraz biogaz wytwarzany w oczyszczalni ścieków (0,8 MW). 

3.5. Gazownictwo 

W Starachowicach sieć gazowa osiąga długość 121 km przy ilości 3390 przyłączy. Stanowi to 

ok. 75% zgazyfikowania miasta. Gaz do miasta doprowadzany jest z sieci ogólnokrajowej 

za pośrednictwem dwóch stacji redukcyjno - pomiarowych 1-go stopnia. Pierwsza jest przy 

ul. Radomskiej zasilając bezpośrednio odbiorców północno-wschodniej i północno-zachodniej części 

miasta (os. Orłowo, rejon ul. Kieleckiej ul. Iglasta, Zakładowa, Radomska, Górna do Piłsudskiego). 

Druga stacja redukcyjno - pomiarowa I-go stopnia jest własnością PEC i znajduje się na terenie 

nowoczesnej ekologicznej elektrociepłowni „Bugaj‖. 

System gazowy w mieście posiada dostateczną wydajność dostosowaną do zapotrzebowania odbiorców. 

W najbliższym okresie planuje się rozbudowę sieci gazowniczej w południowej części miasta. Czynione 

są badania nad liczbą potencjalnych odbiorców zainteresowanych odbiorem gazu na osiedlach Wanacja, 

Lubianka i Łazy. 

3.6. Telefonizacja 

Gmina jest w bardzo dobrym stopniu stelefonizowana. Bez ograniczeń dostępna jest również sieć 

telefonii komórkowej, a także stosunkowo łatwy na terenie gminy jest dostęp do Internetu. Od 1992 r. 

funkcjonuje w mieście cyfrowa centrala telefoniczna typu ALKATEL 5-12. Ma ona pojemność 12 tys. 

numerów w pełni realizując zapotrzebowanie na połączenia automatyczne w ruchu krajowym 

i międzynarodowym. Zauważalny jest rozwój na przestrzeni ostatnich lat sieci telefonii komórkowej 

operatorów m.in. ERA, PLUS i ORANGE. Na terenie miasta występują stacje bazowe telefonii 

komórkowych z zainstalizowanymi antenami przekaźnikowych zlokalizowanymi na kotłowniach 

Michałów i Bugaj, przy ul. Martenowskiej, przy Komendzie Państwowej Straży Pożarnej 

45 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



oraz przy ul. Na Szlakowisku. W planach są także: na ul. Moniuszki, na terenie Odlewni Polskich, 

na Osiedlu Orłowo (ul. 1 Maja). W mieście występuje także sieć światłowodowa firmy „Netia‖ oraz 

wielu innych operatorów systemu telefonii stacjonarnej oraz mobilnej. 

3.7. Transport i komunikacja 

Odległość do najbliższych miast: 

Odległość do granicy: 

 

Warszawa - 150 km 

 

z Niemcami - 650 km 

 

Katowice - 202 km 

 

z Ukrainą - 250 km 

 

Kraków - 176 km 

 

z Białorusią - 280 km 

 

Kielce - 50 km 

 

ze Słowacją - 300 km 

 

Radom - 48 km 

Sieć dróg w regionie 

Najbliższe od Starachowic drogi ekspresowe posiadające po dwa pasma ruchu w jednym kierunku to: 

Droga nr 7: Gdańsk – Warszawa – Kielce – Kraków - Chyżne (granica południowa kraju) - 

ok. 17 km, 

 

Droga nr 9: Gdańsk - Warszawa - Rzeszów - Medyka (granica wschodnia kraju) - ok. 14 km. 

Najbliższe od Starachowic autostrady o trzech pasach ruchu w jednym kierunku to: 

 

 

A-4: granica zachodnia kraju - Wrocław - Katowice - Kraków - granica wschodnia kraju 

(ok. 180 km), 

A-1: granica północna kraju - Gdańsk - Toruń - Łódź - Katowice - granica południowa kraju 

(ok. 150 km). 

46 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Układ istniejących i projektowanych dróg transportu kołowego obrazuje załączona mapa. 

Rysunek I.3.1-1 Układ istniejących i projektowanych dróg transportu kołowego (źródło: 

http://pio.wrota-swietokrzyskie.pl) 

O poprawę infrastruktury, bezpieczeństwo mieszkańców Starachowic oraz usprawnienie 

komunikacji zarówno dla zmotoryzowanych jak i pieszych dba zarówno Prezydent Miasta, jak również 

Zarząd Powiatu. W ostatnich latach skutecznie pozyskiwano fundusze zewnętrzne oraz przeznaczano 

na ten cel środki z budżetu gminy oraz powiatu. 

Prowadząc roboty budowlane, modernizacyjne i naprawcze główny nacisk położono na zwiększenie 

funkcjonalności oraz usprawnienie ruchu. Wykonane drogi, nowe połączenia komunikacyjne, ronda, 

mosty, rozjazdy, chodniki w wydatny sposób podniosły standard życia, poszerzyły przestrzeń rozwoju 

gospodarczego i wpłynęły na wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Starachowic, jak również całego 

powiatu starachowickiego. 

Do bardzo ważnych inwestycji związanych z poprawą infrastruktury drogowej realizowanych 

przez Gminę Starachowice zaliczyć należy przede wszystkim przebudowę i modernizację skrzyżowania 

ulic Radomskiej, 1 Maja, Krzosa. Powstało tam nowoczesne rondo, które w dużym stopniu usprawnia 

ruch w tej części miasta, podobnie jak kolejna inwestycja drogowa jaką jest modernizacja ulic 1 Maja 

i gen. Józefa Bema. Inwestycje w infrastrukturę drogową pozwalają lepiej skomunikować przebiegającą 

47 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



przez Starachowice drogę krajowa nr 42, z terenami Specjalnej Strefy Ekonomicznej, położonej 

w północnej części miasta. Bez dogodnego dojazdu strefa nie byłaby w stanie się rozwijać. 

Wartość inwestycji na skrzyżowaniu ulic Radomskiej, 1 Maja, Krzosa wyniosła 4 727 957,36 PLN, 

z czego 60% było dofinansowane z funduszy UE. Wartość projektu pn. „Poprawa komunikacji 

terenów przemysłowych z drogą wojewódzką – rozbudowa ul. Bema i 1 Maja w Starachowicach‖ 

(planowane zakończenie realizacji 15.03.2011) wynosi 13 022 284,53 PLN, w tym 60% dofinansowane 

z funduszy UE. 

W latach 2007–2010 w Starachowicach koszty inwestycji, przebudowy i remontów dróg 

powiatowych wyniosły 14 802 000 zł (w tym: budżet powiatu: 5 539 500 zł, środki zewnętrzne – 

4 883000 zł, środki gminne – 4 379 500 zł): 

2007 

Przebudowano ul. Iłżecką na odcinku od ul. Armii Krajowej do ul. Krańcowej (nowa nawierzchnia oraz 

chodnik na całej długości ulicy). 

2008 

Przebudowano skrzyżowanie ul. Szkolnej z ul. Radomską, wykonano także chodniki. 

2009 

Kontynuowano prace przy remoncie chodnika na ul. Szkolnej. Wykonano przebudowę 

ul. Nowowiejskiej na odcinku od ul. Moniuszki do ul. Wesołej. Ponadto wykonano inwestycję 

polegającą na rozbudowie mostu na rzece Kamiennej w ciągu ul. 17 Stycznia. 

Rozpoczęto także inwestycję, polegającą na kompleksowej przebudowie ulic Hutniczej, 

Marszałka Piłsudskiego, Kolejowej, Spółdzielczej i Targowej. Prace związane z realizacją inwestycji były 

kontynuowane są w 2010 roku. W wyniki inwestycji poprawiła się estetyka tych ulic oraz zwiększył 

komfort poruszania po nich zarówno pieszych jak i zmotoryzowanych. 

Obecnie roboty drogowe przesunęły się na kolejny odcinek, tj. od skrzyżowania z ulicą Wojska 

Polskiego w kierunku ronda w Starachowicach Zachodnich. Koszt całej inwestycji, czyli wykonania 

„przejścia przez miasto”, wynosi 8 137 000 złotych. 

W ramach porozumienia zawartego z Polskimi Liniami Kolejowymi trwa przebudowa przejazdu 

kolejowego w ciągu ul. Radomskiej. Roboty wykonywane są przez PLK S.A. Oddz. w Radomiu. 

Ponadto zakończono przebudowę skrzyżowania ul. Radomskiej z ul. Kanałową. Przebudowa 

skrzyżowania podyktowana została planowaną częściową zmianą organizacji ruchu, mającą na celu 

48 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



rozdział potoków ruchu pojazdów i skierowanie ich częściowo w ul. Radomską, w kierunku drogi 

krajowej nr 42, a częściowo w ul. Kanałową i Rogowskiego w kierunku Alei Wyzwolenia. Takie 

rozwiązanie przyczyni się do usprawnienia komunikacji pomiędzy północną a południową częścią 

miasta. 

Kolejne dwie inwestycje drogowe realizowane na terenie miasta to kompleksowa przebudowa 

ul. 17 Stycznia na odcinku od skrzyżowania z ul. Ostrowiecką do mostu oraz przebudowa ul. Leśnej 

wraz ze skrzyżowaniem z ul. Kopalnianą i budową zatok autobusowych. Obydwie inwestycje mają 

na celu poprawę płynności ruchu drogowego, a także wyeliminowanie zagrożenia dla uczniów 

uczęszczających do zlokalizowanych obok szkół. 

Komunikacja publiczna 

Na terenie miasta występuje autobusowa komunikacja publiczna obsługiwana przez 

komunikację miejską, PKS a także system prywatnych przewoźników. Funkcję publicznej komunikacji 

wiążącej miasto z regionem pełni również PKP. 

PKS obejmuje swym zasięgiem obsługę w obszarze Kielce, Skarżysko-Kamienna, Iłża, Ostrowiec 

Świętokrzyski, Łagów, a także posiada bezpośrednie połączenie z Warszawą, Łodzią, Lublinem, 

Krakowem i Katowicami. Autobusy te odjeżdżają z przystanku dworcowego zlokalizowanego przy 

przystanku kolejowym Starachowice Zachodnie, stanowiącym węzeł przesiadkowy PKP, PKS i MZK. 

Miejski Zakład Komunikacyjny spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest głównym 

przewoźnikiem na terenie Gminy Starachowice. Spółka zatrudnia 158 osób, obsługuje 25 linii 

komunikacyjnych na terenie miasta Starachowice, wykonując przewozy osób na liniach regularnych. 

Dodatkowo Spółka wykonuje przewozy na 8 liniach, które swoim zasięgiem wykraczają poza granice 

miasta Starachowice, są to linie do: Brodów, Rudnika, Rudy, Lipia, Mirca, Osin, Wąchocka, Skarżyska. 

Łączna długość tras obsługiwanych przez Spółkę wynosi 132 km z czego w granicach miasta 53,7 km, 

natomiast długość linii wynosi łącznie 463 km w tym 371,5 km na terenie miasta. Średnio w ciągu 

jednego roboczego dnia autobusy MZK przejeżdżają 7334 km, w soboty 5239 i w niedzielę 3737 km. 

W ciągu roku autobusy MZK Sp. z o.o. przewożą ponad 8 tys. pasażerów. 

Od 2007 roku, następuje ciągły rozwój Spółki. Jeszcze w tym roku zostały uregulowane wszystkie 

zobowiązania w stosunku do wierzycieli; dostosowano stację paliw do wymogów Unii Europejskiej, 

(modernizacja zbiorników tzw. drugi płaszcz wraz z systemem monitoringu i z systemem przeliczania 

49 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



do 15 stopni C) wprowadzając równocześnie samoobsługowy system tankowania paliw, wykonano 

kompleksową modernizację sieci komputerowej. 

W 2008 roku wykonano modernizację budynku administracyjnego, zakupiono 10 nowych 

niskopodłogowych autobusów (4 szt. Solbus i 6 szt. MAN Lion City) wraz z monitoringiem 

wewnętrznym oraz systemem liczenia potoku pasażerów. Ponadto uruchomiono punkt wymiany opon, 

wyremontowano budynek stacji paliw i otworzono sklep z akcesoriami samochodowymi, zakupiono 

kompleksowy system odciągu spalin na 6 stanowisk, doposażono warsztat w nowoczesne narzędzia 

pneumatyczne i elektryczne. 

W 2009 Spółka zakupiła nowoczesny autokar turystyczny MAN dzięki czemu rozszerzyła katalog 

usług o przewozy międzynarodowe. W ciągu ostatnich dwóch lat wykonano przewozy m.in. 

do Portugalii, Hiszpanii, Grecji, Austrii, Francji, Włoch, Turcji, Bułgarii, Danii, Niemiec, Łotwy, 

Ukrainy. Zakończono modernizację budynku administracyjnego dzięki czemu pozyskano najemców, 

np. Oddział Celny. 

W trosce o poprawę jakości usług, od maja 2009 zapoczątkowano wprowadzanie elektronicznego 

biletu miejskiego oraz uruchomienia systemu zarządzającego komunikacją miejską pozwalającego 

w pełni kontrolować punktualność jazdy autobusów, liczbę przewożonych pasażerów i wskaźniki 

eksploatacyjne. 

Spółka podjęła starania o pozyskanie środków zewnętrznych na zakup kolejnych autobusów, 

wymianę wiat przystankowych i wdrożenie pełnej elektronicznej karty miejskiej. 

Część z powyższych działań MZK Sp. z o.o. zrealizował w ramach projektu „Poprawa jakości 

i bezpieczeństwa systemu komunikacyjnego Miasta Starachowice poprzez rozwój infrastruktury 

komunikacji publicznej‖. W rezultacie realizacji projektu na terenie Miasta zostało zamontowanych 

40 nowoczesnych wiat przystankowych z podświetlanymi gablotami reklamowymi. Wyemitowano 

dotychczas blisko 12,5 tys. biletów elektronicznych, zintegrowano i zautomatyzowano przetwarzanie 

danych na potrzeby rozliczeń i eksploatacji oraz zakupiono 10 nowoczesnych niskopodłogowych 

autobusów miejskich Mercedes „Conecto‖. 

Drogi rowerowe 

Obecnie funkcjonują dwa fragmenty zrealizowanych dróg rowerowych - na osiedlu Południe 

i przy ul. Stanisława Staszica. Istnieje szereg miejsc umożliwiających przeprowadzenie ścieżek 

z ominięciem istniejącego układu komunikacji samochodowej: wały rzeki Kamiennej i nadbrzeże 

50 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



zalewu Pasternik, zespół terenów zielonych w centrum miasta, nieczynne linie kolejowe Starachowice - 

Iłża, Starachowice - Rudki. Istniejące ulice posiadają dość duże rezerwy terenowe umożliwiające 

budowę ścieżki w ich liniach rozgraniczających. Przeszkodą w realizacji ścieżek jest znaczna różnica 

wysokości terenów miasta oraz przejazdy kolejowe przy ul. Radomskiej i przy ul. Targowej. 

Sieć linii kolejowych w regionie 

Najważniejszą rolę w obsłudze komunikacyjnej Województwa Świętokrzyskiego spełniają linie 

kolejowe: 

 

Warszawa - Skarżysko-Kamienna - Kielce - Jędrzejów - Miechów - Kraków (połączenie 

komunikacyjne północno-południowych granic kraju), 

Łódź - Końskie - Stąporków - Skarżysko-Kamienna - Starachowice - Ostrowiec Świętokrzyski - 

Przemyśl (połączenie komunikacyjne wschodnio - zachodnich granic kraju). 

W granicach miasta zlokalizowana jest stacja towarowo-osobowa Starachowice Wschodnie, 

a poza tym zlokalizowane są dwa przystanki: Starachowice Zachodnie i Starachowice-Michałów. 

Oprócz ruchu towarowego linia obsługuje lokalny ruch pasażerski. Magistrala kolejowa połączona jest 

ze znaczącym węzłem kolejowym w Skarżysku-Kamiennej, gdzie łączy się linią magistrali w kierunkach: 

Kraków, Katowice lub Warszawa. 

W Starachowicach zlokalizowana jest stacja kolejowa osobowa i przeładunku towarów. 

Rysunek I.3.1-2 Sieć linii kolejowych biegnące przez gminę Starachowice.(źródło: 

www.um.starachowice.pl) 

51 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Największą inwestycją PKP w Starachowicach jest modernizacja linii kolejowej S- 25. Pierwszy 

etap przebudowy drogi kolejowej S-25 na odcinku Skarżysko-Kamienna – Starachowice – Kunów 

został już zakończony. Prace na 27-kilometrowym odcinku drogi obejmowały tor nr 2. Na torze nr 1 

pociągi kursowały według planu organizacji ruchu. Zmodernizowana została nawierzchnia kolejowa 

wraz z torami oraz przejazdy kolejowe. Najważniejszym elementem przebudowy starachowickiego 

odcinka był remont przejazdu kolejowego w Starachowicach Zachodnich. Prace poległy na wymianie 

płyt wielkogabarytowych na nawierzchnię opartą na specjalnym fundamencie. Konstrukcje zapobiegają 

zapadaniu się drogi przy przejeździe. Ponadto podczas modernizacji linii kolejowej S-25 przebudowane 

zostaną obiekty inżynieryjne, w tym urządzenia sterowania ruchem kolejowym. Prace prowadzone są 

przez przedsiębiorstwo napraw infrastruktury. Zadanie to jest częścią programu modernizacji 

połączenia Rzeszowa z Warszawą przez Skarżysko-Kamienna, którego realizacja zakończy się w 2015 

roku. Inwestycja jest finansowana ze środków budżetu państwa. 

Najbliższe porty lotnicze 

Najbliższe lotniska międzynarodowe znajdują się w Warszawie i Krakowie. W Radomiu, w odległości 

ok. 40 km na północ od Starachowic znajduje się lotnisko obsługujące ruch cywilny. 

Ponadto na północny wschód od Kielc, w odległości ok. 40 km od Starachowic, znajduje się lotnisko 

Masłów. "Lotnisko Kielce" w Masłowie powstało w 1937 roku. W okresie międzywojennym było 

drugim lotniskiem w województwie świętokrzyskim (po Sandomierzu). Jest zarejestrowane jako 

lotnisko komunikacji cywilnej w światowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego /ICAO/ pod 

międzynarodowym numerem rejestrowym EP KA. 

o Lotnisko oferuje możliwość lądowania i startu małych statków powietrznych do 19 miejsc. 

o Na lotnisku funkcjonuje oświetlenie pasa startowego i drogi kołowania 

o Na terenie lotniska znajduje się stałe lotnicze międzynarodowe przejście graniczne Kielce- 

Masłów umożliwiające przeprowadzenie odprawy celno-paszportowej (po uzgodnieniu 

z Aeroklubem Kieleckim i Lotnisko Kielce Sp. z o.o.). 

o Na lotnisku jest możliwość tankowania samolotów i śmigłowców paliwem 

(po uzgodnieniu z Aeroklubem Kieleckim). 

52 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Planowana jest rozbudowa lotniska tak, aby mogło przyjmować zwykłych pasażerów. Dzięki tej 

rozbudowie województwo świętokrzyskie zostanie połączone z wszystkimi miastami 

w Polsce i większymi miastami Europy oddalonymi do 1000 km. 

Podsumowanie 

Infrastruktura to podstawowe urządzenia, budynki użyteczności publicznej i instytucje usługowe, 

których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania m.in. gospodarki, ale bardziej 

wskazanym w tym aspekcie byłoby podkreślenie społeczeństwa. Bez odpowiedniej infrastruktury nie 

jest możliwy rozwój i to zarówno na płaszczyźnie gospodarczej, społecznej, kulturalnej czy zdrowotnej. 

Rzadko kiedy ma miejsce sytuacja, w której infrastruktura jest rozwinięta na poziomie nie wymagającym 

nakładów. Niestety inwestycje w infrastrukturę wiążą się z wysoką kapitałochłonnością i skokowym 

sposobem powstawania kosztów. Również przed podobnymi wyzwaniami stają Starachowice. Przy tych 

uwarunkowaniach należy zwrócić uwagę na bardzo wysoki wskaźnik zwodociągowania miasta – około 

97% oraz skanalizowania – 85,57%. Celem władz samorządowych powinno być jak najszybsze pełne 

skanalizowanie miasta lub doprowadzenie do stanu porównywalnego z zwodociągowaniem, 

tym bardziej, że na terenie miasta pracuje miejska oczyszczalnia ścieków, której przepustowość jest nie 

w pełni wykorzystana. 

Z kolei Starachowice bardzo dobrze rozwiązały kwestię gospodarki odpadami i przejęły pełny 

obowiązek od mieszkańców w zakresie pozbywania się odpadów komunalnych. Należy jedynie zwrócić 

uwagę, iż ta wysoce rentowna gałąź gospodarki opanowana jest przez firmy spoza gminy (zarówno 

odbiór odpadów, jak i segregacja, odzysk i unieszkodliwianie). 

Należy zwrócić uwagę na rezerwy mocy energii elektrycznej dostępnej w Starachowicach, choć 

występuje konieczność modernizacji sieci przesyłowych we wschodniej i południowej części miasta. 

Również na dobrym poziomie jest telefonizacja gminy (telefonia stacjonarna oraz mobilna). 

Niezwykle istotnym elementem infrastruktury technicznej mającym wpływ na rozwój wspólnot 

lokalnych jest układ i stan dróg lokalnych oraz możliwość sprawnego i szybkiego przemieszczania się, 

zarówno na terenie gminy, jak i poza nią. W dalszym ciągu widoczna jest konieczność modernizacji 

dróg gminnych, ale także dróg powiatowych na terenie miasta. Inwestycje drogowe muszą usprawniać 

ruch oraz podnosić bezpieczeństwo podróżnych i pieszych. Niestety komunikacja publiczna nie spełnia 

w sposób zadowalający zadania transportu osobowego mieszkańców regionu. W szczególności dotyczy 

53 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



to PKP oraz PKS. W wyniku działań MZK w ostatnich kilku latach nastąpiła poprawa komunikacji 

wewnątrz miasta, jednakże wobec zaniedbań w poprzednim okresie funkcjonowania przedsiębiorstwa 

subiektywne oceny mieszkańców dotyczące komunikacji są bardzo zróżnicowane. 

4. ŁAD PRZESTRZENNY - kierunki zagospodarowania przestrzennego 

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego to dokument określający 

w sposób ogólny planowany sposób zagospodarowania całego terytorium Gminy Starachowice, 

zawierający informacje o położeniu obszarów przeznaczonych pod zabudowę i inne funkcje, 

o przebiegu głównych szlaków komunikacyjnych, terenów chronionych. Studium uwarunkowań 

i zagospodarowania przestrzennego gminy jest aktem planowania przestrzennego gminy, określa 

politykę przestrzenną gminy, pełni trzy funkcje: kształtowanie i wykładnia polityki rozwoju 

przestrzennego gminy, koordynacja ustaleń planów miejscowych, promocja gminy na zewnątrz. 

Studium zostało przyjęte Uchwałą Nr II/7/96 Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 27 lutego 

1996 r. ze zmianami: zmianą uchwaloną uchwałą Nr XII/1/2005 Rady Miejskiej w Starachowicach 

z dnia 24 października 2005 r. oraz zmianą uchwaloną uchwałą Nr IV/5/08 Rady Miejskiej 

w Starachowicach z dnia 25 kwietnia 2008 r. w sprawie zmiany studium. 

Zadaniem Studium, a w przyszłości planów miejscowych oraz działań strategicznych, 

programowych jest wykształcenie przestrzeni publicznych w skali osiedli oraz w skali miasta. Niezbędne 

jest stworzenie w mieście centralnego ośrodka usługowego o funkcji ośrodka regionalnego w skali 

powiatu. 

54 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Przedstawiona w poniższej tabeli waloryzacja przestrzeni miejskiej prezentuje ocenę realizacji 

tkanki miejskiej oraz stopień jej akceptacji w odbiorze przestrzennym: 

Symbol Nazwa Sposób użytkowania 

terenu 

Ocena trwałości 

układu w strukturze 

miasta 

Kierunki niezbędnych 

działań i możliwości 

przekształceń 

1 2 3 4 5 

A 1 STREFA 1 Tereny funkcji 

produkcyjnej (SSE) 

las izolacyjny 

osiedle robotnicze Bugaj 

Elektrociepłownia Bugaj 

Struktura miejska trwała 

do uzupełnienia 

A 2 ORŁOWO Teren osiedla zabudowy 

jednorodzinnej, na 

fragmentach 

wielorodzinnej 

A 3 MIESZAŁA Zabudowa mieszkaniowa 

jednorodzinna, 

nieuporządkowana, tereny 

lasów, rezerwy terenowe 

A 4 WIDOK Zabudowa usługowo 

mieszkalna do 

uzupełnienia 

B 1 RADOMSKA Teren wielofunkcyjny - 

zabudowa produkcyjna 

przemysłu drzewnego, 

Szpital miejski, Usługi 

oświaty, hotel, Stadion 

miejski 

Wprowadzenie drogi 

zbiorczej (obwodnicy 

północnej) 

likwidacja osiedla 

robotniczego oraz odlesienie 

w celu dopełnienia funkcji 

przemysłowych w oparciu o 

projektowaną drogę 

zbiorczą. 

Struktura miejska trwała Organizacja ulicy zbiorczej w 

ciągu istniejących ulic 1-go 

Maja, Stalowej i Bema na 

przedłużeniu drogi 

wojewódzkiej - ul. Krzosa. 

Struktura miejska do 

przekształceń i 

uporządkowania 




- ukształtowana 

B 2 STREFA 2 Obszar do zabudowy Rezerwa terenu pod 

funkcje produkcyjne 

(rozbudowa SSE) 

Uporządkowanie i 

uzupełnienie zabudowy 

mieszkaniowej, ustalenie linii 

zabudowy i standardów 

zabudowy. Uzupełnienie 

infrastruktury technicznej. 


uzupełnienie zabudowy wg 

planu miejscowego z. p. 

terenów położonych między 

ul. Radomską - Sportową- 

Widok (1997 r.) 

Możliwość uzupełnień oraz 

zmiany funkcji 

przemysłowych i składowych 

na rzecz usługowych. 

Uporządkowanie terenu 

zaplecza składowego, 

rekultywacja terenu przed 

nowym zainwestowaniem. 

B 3 

CENTRUM 

(MANHATAN) 

Obszar wielofunkcyjny, 

centrum o charakterze 

dzielnicowym, obszar 

tożsamości miasta 

55 


uzupełnienia i 

przekształceń 

Wymagane uporządkowanie i 


usługowej o charakterze 

centrotwórczym tarasu 

dolnego, wytworzenie i 

rewitalizacja przestrzeni 

publicznych tarasu górnego, 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



B 4 LAS Teren zabudowy 

jednorodzinnej oraz 

urządzeń technicznych i 

produkcyjno skład., tereny 

lasów ochronnych 


ukształtowana 

Na terenie lasów w 

części możliwość 

utworzenia parku 

leśnego z urządzeniami 

sportowo rekreacyjnymi 

rozbiórka kotłowni, 

istniejący pomnik przyrody 

nieożywionej oraz ożywionej. 

Zagospodarowanie zgodnie z 

planem miejscowym z.p. 

Centrum usługowo 

handlowego (1999 r. ze 

zmianami) 

Utrzymanie ochrony 

wartości kulturowych osiedla 

robotniczego „Klarnerowo‖, 

poprawa estetyki, 

wzbogacenie o funkcję 

przestrzeni publicznej. 

B 5 STADION Teren osiedla 

wielorodzinnego i 

jednorodzinnego z 

usługami podstawowymi 

B 6 SKAŁKA Teren zabudowy 

wielorodzinnej i 

jednorodzinnej 

Struktura miejska trwała, 


Struktura miejska trwała, 

ukształtowana z 

możliwością dopełnienia 

funkcji bud. 

jednorodzinnego 

Poprawa estetyki osiedla, 

odtworzenie i utrzymanie 

przestrzeni publicznych w 

skali osiedla i miasta. 

Poprawa estetyki osiedla, 

uczytelnienie ciągów 

przestrzeni publicznej. 

Uzupełnienie zabudowy w 

oparciu o plan miejscowy. 

B 7 MŁYNÓWKA Teren chaotycznej 

zabudowy jednorodzinnej i 

produkcyjno składowej 

oraz technicznej 

B 8 PARK Park miejski, zespół 

historycznego osiedla 

robotniczego, obiekty 

usługowe w tym prawnie 

chronione 

56 

Nie wykształcona 

struktura miejska o 

niskim standardzie, do 

uporządkowania i 

uzupełnień 

Struktura miejska 

ukształtowana trwała 



mieszkaniowej oraz 

usługowej. Ustalenie linii i 

standardów zabudowy oraz 

zasad wprowadzenia 

infrastruktury komunalnej na 

podstawie planu 

miejscowego(do wykonania) 

Przeprowadzenie drogi 

zbiorczej. 

Utrzymanie ochrony w 

formie ustanowienia strefy 

konserwatorskiej. Poprawa 

estetyki terenów 

ogólnodostępnych, 

utrzymanie parku o 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



B 9 

WIERZBNIK 

SKARPA 

Obszar wielofunkcyjny, 

centrum miasta - obszar 

tożsamości miasta 

B 10 ŻEROMSKIEGO Zabudowa mieszkaniowa 

wielorodzinna z usługami 

B 11 ODLEWNIA Obszar zabudowy 

produkcyjno składowej i 

technicznej 

B 12 

CMENTARZ 

KOMUNALNY 

Teren cmentarza 

komunalnego 

W części zabudowy (os. 

Skarpa) wielorodzinnej - 

struktura miejska trwała. 

W części Wierzbnika 

wykształcony 

historyczny układ 

urbanistyczny 

wymagający rewitalizacji 

i uzupełnienia, obszar 

Muzeum Wielkiego 

Pieca 

Trwała, ukształtowana 

struktura miejska 


przekształceń w obrębie 

zakładu dolnego FSC- 

Odlewni do utrwalenia 

funkcjach przestrzeni 

publicznej bez 

wprowadzania inwestycji 

komercyjnych. 


konserwatorskiej na obszarze 

Wierzbnika i Muzeum. 



mieszkaniowej i usługowej. 

Ustalenie linii i standardów 

zabudowy, odtworzenie 

przestrzeni publicznych w 

skali miasta oraz zasad 

wprowadzania infrastruktury 

komunalnej na podstawie 

miejscowego planu 

zagospodarowania 

przestrzennego 

(do wykonania) 

Potrzeba przeprowadzenia 

ulicy zbiorczej w powiązaniu 

z d. NMP. Wymagana 

poprawa estetyki osiedla, 

odtworzenie uczytelnienie 

przestrzeni o charakterze 

publicznym. 

Konieczność 


przestrzennego oraz 

rewitalizacji również poprzez 

zmianę funkcji przemysłowej 

w kierunku usług. Potrzeba 

wykonania ul. Kanałowej 

oraz wiaduktu w ciągu ul. 

2007 Radomskiej. Wymagany 

plan miejscowy 

porządkujący, pozwalający na 

wprowadzenie komunalnej 

infrastruktury o wysokim 

standardzie. 

wg planu miejscowego zp. 

terenu (2000 r.) 

57 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



C 1 ŁAZY ZACHÓD Teren nieuporządkowanej 


wielorodzinnej. Duże 

rezerwy atrakcyjnego 

terenu pod budownictwo 

mieszkaniowe 


ukształtowania 

Stworzenie warunków 

organizacyjnych i 

infrastruktury pod 

budownictwo mieszkaniowe 

Obowiązuje m.p.z.p. między 

ul. NMP, Iłżecka, Długa, 

Łazy Zachód (1998 r.) w 

części terenu. Dla poprawy 

odbioru sylwety miasta 

konieczna rozbudowa 

zespołu bud. średnio 

wysokich. Utrzymanie 

ochrony konserwatorskiej 

fabryki forniru z 

przekształceniem na funkcje 

ogólnomiejskie i obsługi 

komunikacji. 

C 2 

BRAZYLIA 

WSCHÓD 

Teren zabudowy 

jednorodzinnej na 

parcelacji rolnej. Duże 

rezerwy atrakcyjnego 

terenu pod bud. 

mieszkaniowej 

C 3 ŁAZY Teren nie zabudowy 

wzdłuż ul. Łazy oraz 

obrzeżnie zabudowa 

jednorodzinna na 

parcelacji rolniczej 

C4 

DOLINA 

MŁYNÓWKI 

Teren lasów ochronnych 

w części przy ul. Iłżeckiej, 

zabudowa jednorodzinna 

C 5 CONSTAR Teren Zakładów Mięsnych 

ANIMEX przemysłowo 

składowy 

C 6 POLNA Teren nieuporządkowanej 

zabudowy jednorodzinnej 

w tym w strefie istn. 

cmentarza 

C 7 ŁĄKI Teren wielofunkcyjny 


produkcyjno składowej i 

technicznej 

D 1 KORNATKA Tereny lasów 

państwowych ochronnych, 

enklawa zabudowy 

jednorodzinnej Kornatka 



Teren do ukształtowania 

struktury miejskiej, w 

części wymaga scalenia 


wzdłuż ul. Iłżeckiej do 

uzupełnienia 




uporządkowania i 

dopełnienia 


ukształtowana do 

dopełnienia i 


Struktura do 

uzupełnienia 

Wymagane wprowadzenie 

infrastruktury komunalnej 

wg obowiązującego 

m.p.z.p. terenu między ul. 

Długą, Przeskok, Polną, 

Zgodną, Iłżecką 


poprzez budowę 

infrastruktury do realizacji 

zabudowy mieszkaniowej i 

usługowej wg 

obowiązującego m.p.z.p. 

terenów między ul. NMP, 

Iłżecką, Krańcową i Długą 

(2000 r.) 

Potrzeba podjęcia 

opracowań planistycznych w 

celu uzupełnienia struktury. 

Poprawa standardów 

technologicznych, 

ograniczenie emisji na teren 

jednostki C 3. 

Wymagane przeprowadzenie 

ulicy zbiorczej w ciągu ul. 

NMP do ul. Składowej. 

Dopełnienie i uzbrojenie 

techniczne w oparciu o 

m.p.z.p. 

Teren dogodny do lokalizacji 

centrum handlowo 

usługowego 

Wymaga przeprowadzenia 

ulicy zbiorczej do ul. 

Składowej w części wymaga 

odlesienia 

58 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 


D 2 

D 3 

D 4 


MICHAŁÓW 

GÓRNY 

MICHAŁÓW 

NAD DOLINĄ 

MICHAŁÓW 

MIEJSKI 

Rezerwa terenu pod 

zabudowę jednorodzinną 

ulicowa zabudowa 

jednorodzinna na 

parcelacji rolnej 

Dolina rzeki Kamiennej 

teren zalewowy, enklawa 



Ekstensywna zabudowa 

jednorodzinna i 

zagrodowa, w części tereny 

zalewowe 

D 5 PIACHY Teren zabudowy 

przemysłowej w części 

zabudowy jednorodzinnej, 

zalew Piachy 

w części tereny zalewowe 

E 1 PASTERNIK Tereny zalewu Pasternik o 

funkcji retencyjno 

rekreacyjnej 

E 2 

WIERZBOWA 

TRZECH 

KRZYŻY 

Tereny zabudowy 


E 3 KIELECKA Teren zabudowy 

jednorodzinnej, duże 

rezerwy terenów 

budowlanych 

E 4 NOWOWIEJSKA Teren zabudowy 

jednorodzinnej, duże 

rezerwy terenów 

budowlanych 

E 5 POŁUDNIE Teren zabudowany 

obrzeżnie zabudową 

jednorodzinną duże 

rezerwy terenu 

E 6 PASTWISKA Tereny zabudowy 

obrzeżnej na parcelacji 

rolnej 

59 

Struktura do 



uzupełnienia 

Struktura do 

uzupełnienia 


ukształtowana do 



Do utrzymania 




uzupełnienia 


uzupełnienia 








planistycznych, 

organizacyjnych oraz 

realizacja infrastruktury pod 

budowę osiedla zabudowy 


Potrzeba realizacji 

infrastruktury miejskiej w 

związku z możliwością 

uzupełnienia zabudowy. 


konserwatorskiej, 

przełożenie drogi krajowej 

Nr 42, stworzenie podstaw 

planistycznych do 

uzupełnienia zabudowy 

Przeprowadzenie ulicy 

lokalnej śladem bocznicy 

kolejowej. poszerzenie ul. 

Ostrowieckiej 

Wymaga rozbudowy ul. 

Kieleckiej z równoczesnym 

przywróceniem zbiornikowi 

funkcji retencyjnorekreacyjnych 

oraz ochrony 

Wymaga zmian 

wewnętrznego układu 

komunikacyjnego w związku 

z rozbudową 

i segregacją drogi krajowej 

Nr 42 oraz węzła z ul. 

Radomską 

Możliwość przekształcenia 

funkcji produkcyjnych w 

kierunku usług 

Wymaga stworzenia podstaw 

planistycznych oraz rozwoju 

infrastruktury komunalnej – 

przeprowadzenia ulicy 

zbiorczej 


planistycznych oraz rozwoju 

infrastruktury komunalnej – 

przeprowadzenia ulicy 

zbiorczej 


planistycznych do podziałów 

i wprowadzenia 


Wymaga scalenia i podziału, 

wprowadzenia infrastruktury 

komunalnej. Obowiązuje 

m.p.z.p. terenu między ul. 

Łączną, Pastwiska, 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



E 7 PKS Teren zabudowy 

przemysłowej i 


Struktura w części 

ukształtowana, 

w części do dopełnienia 

Kasztanową, smugową, 

Moniuszki z 1999 r. 

Wymaga rozbudowy drogi 

krajowej, wprowadzenia 

infrastruktury komunalnej na 

podstawie m.p.z.p. 

(do wykonania) 

E 8 PODLESIE Tereny zabudowy 

jednorodzinnej, zabudowa 

na parcelacji rolnej, duże 

rezerwy terenu 

E 9 

E 10 

LUBIANKA 

OSIEDLE 

LUBIANKA 

ZALEW 

Osiedle zabudowy 


Tereny zalewu Lubianka. 

Obrzeżna zabudowa 

jednorodzinna 

E 11 KOLONIJKI Tereny chaotycznej 


przemysłowej 







planistycznych do 

wprowadzenia infrastruktury 

komunalnej 

Wymagane wprowadzenie 

ulicy zbiorczej po śladzie 

rezerwy terenowej 

Struktura do dopełnienia Wymagane wykonanie 

przestrzeni publicznej w 

formie alei spacerowej wg 

obowiązującego m.p.z.p. w 

terenów obrzeży zbiornika 

wodnego Lubianka (2000 r.) 

Struktura do 


i dopełnienia duże 

rezerwy terenu pod 

zabudowę 

jednorodzinną 

Wymagane wykonanie 

m.p.z.p. w celu realizacji 


Tabela I.4-1 Waloryzacja przestrzeni miejskiej (źródło: Studium uwarunkowań i kierunków 

zagospodarowania przestrzennego). 

Obowiązujące plany miejscowe 

Na terenie miasta Starachowice obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 

następujących terenów: 

1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów położonych między ul. Sportową, 

Widok i Radomską na obszarze miasta Starachowice. 

2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów położonych miedzy ul. Iłżecką, 

Najświętszej Marii Panny, Długą na obszarze miasta Starachowice. 

3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów położonych miedzy ul. Długą, 

Przeskok, Polną, Zgodną, Iłżecką na obszarze miasta Starachowice. 

4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów położonych miedzy ul. Łączną, 

Pastwiska, Kasztanową, Smugową, Moniuszki na obszarze miasta Starachowice. 

5. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów obrzeży zbiornika wodnego 

Lubianka. 

60 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



6. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów cmentarza komunalnego 

przy ul. Radomskiej wraz z 150m strefą sanitarną. 

7. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów położonych miedzy ul. Najświętszej 

Marii Panny, Iłżecką, Krańcową, Długą na obszarze miasta Starachowice. 

8. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego B3-Centrum Manhattan w obrębie ulic: 

Staszica, Kopalnianej i Al. Armii Krajowej. 

9. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu w obrębie ulic: Moniuszki, Łącznej, 

Żytniej i 6 Września na obszarze miasta Starachowice, zwanego umownie jednostką E5- 

POŁUDNIE. 

10. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu C7-‖ŁĄKI‖ na obszarze miasta 

Starachowice, w obrębie ulic Kardynała Wyszyńskiego, Bocznej i doliny Rzeki Kamiennej. 

11. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu w obrębie ulic: Łącznej, Wrzosowej, 

zachodniej granicy miasta ulic: Południowej, Smugowej, Moniuszki - na obszarze miasta 

Starachowice, zwanego umownie jednostką E8-PODLESIE. 

W świetle przepisów art. 61 ust.1 pkt 4 i ust.2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu 

i zagospodarowaniu przestrzennym, przywoływany jest miejscowy plan zagospodarowania 

przestrzennego miasta Starachowice uchwalony Uchwałą Nr VII / 30 / 77 WRN w Kielcach z dnia 

20 czerwca 1977 r. ogłoszonej w Dz. Urz. WRN Nr 6 z 23.07.1977 r. oraz Uchwałą Nr II/2/91 Rady 

Miejskiej z dnia 26.02.1991 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego miasta ogłoszonej 

w Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 7 z dnia 18 kwietnia 1991 r. oraz Uchwały II / 22 / 99 Rady 

Miejskiej z dnia 01.03.1999 r. w sprawie zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania 

przestrzennego miasta Starachowice. 

W 2007 r. podjęte są opracowania miejscowych planów zagospodarowania następujących jednostek: 

1) MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO terenu w obrębie ulic: 

Kościelnej, Leśnej do granicy lasu od strony wschodniej i północnej, po północnej stronie ulicy 

Iłżeckiej od ulicy Krańcowej do przecięcia z koleją wąskotorową, kolejki wąskotorowej 

do przedłużenia ul. Słonecznej i przedłużenie ul. Słonecznej – na obszarze miasta Starachowice, 

zwanego umownie jednostką B7 – MŁYNÓWKA. 

61 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2) MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO terenu w obrębie ulic: 

Ostrowieckiej, Smugowej, Miodowej, Kasztanowej, Pustowójtówny, Al. Wyzwolenia – na obszarze 

miasta Starachowice, zwanego umownie jednostką E7 – PKS. 

3) MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZETRZENNEGO terenu w obrębie ulic: 

Kieleckiej do południowego brzegu zalewu Pasternik, Moniuszki, Łącznej oraz Południowej 

i zachodniej granicy – na obszarze miasta Starachowice, zwanego umownie jednostką E3 – 

KIELECKA i E4 – NOWOWIEJSKA. 

4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego B9-WIERZBNIK w obrębie ulic: Wojska 

Polskiego, Słowackiego, Kilińskiego, Al. Armii Krajowej, ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 

5) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Strefa‖ w obrębie jednostek A1, A3, B1 i B2 

na obszarze miasta Starachowice. 

6) Miejscowy planu zagospodarowania przestrzennego terenu w obrębie jednostki E 11 

„Kolonijki 1‖ na obszarze miasta Starachowice. 

7) Zmiana Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu C7-Łąki na obszarze miasta 

Starachowice w obrębie ulic: Kardynała Wyszyńskiego, Bocznej i doliny Rzeki Kamiennej. 

62 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Poniżej zaprezentowano mapę z wykazem planów zagospodarowania: 

Rysunek I.3.8-1 Wykaz Planów zagospodarowania (źródło: www.um.starachowice.pl). 

63 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Opisany stan zagospodarowania przestrzeni miejskiej wskazuje na niewątpliwe atuty, jakimi są: 

położenie w malowniczym, urozmaiconym krajobrazie, w nagromadzonych licznie cechach tożsamości 

miasta, rozdrobnionej, przemieszanej strukturze, dość dobrze rozwiniętej infrastrukturze technicznej i 

społecznej. Braki generalnie dotyczą sfery ekonomicznej, nie pozwalają na likwidację barier 

w sprawnym powiązaniu komunikacyjnym miasta, na przekształcenia i rewitalizację obszarów 

zdegradowanych w sensie kompozycji przestrzennej i funkcjonalnej. 

Generalnym mankamentem analizowanego układu jest brak wykształconego systemu przestrzeni 

publicznej o znaczeniu ogólnomiejskim i regionalnym oraz brak czytelnego powiązania w ciągły system 

przestrzeni publicznej w osiedlach mieszkaniowych, gdzie często zatracono te funkcje, traktując 

przestrzeń publiczną jako wolne tereny budowlane. 

W kierunkach studium należy dokonać odtworzenia oraz powiązania miasta w spójnym, 

klarownym systemie przestrzeni miejskiej definiowanej jako „obszar o szczególnym znaczeniu dla 

zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązaniu kontaktów 

społecznych‖. Przeprowadzona waloryzacja przestrzeni miejskiej wskazuje na najważniejsze braki 

infrastrukturalne w poszczególnych jednostkach oraz na ewentualną potrzebę sporządzenia opracowań 

planistycznych. 

Warunkiem zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego miasta jest realizacja zasad 

ekorozwoju, czyli rozwoju, w którym następuje integracja działań politycznych, gospodarczych 

i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów 

przyrodniczych. 

Podsumowanie 

Miasto Starachowice posiada Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 

uchwalone w 2008 roku, czyli dokument można uznać za aktualny. W Starachowicach widoczny jest 

brak przestrzeni publicznych, i to zarówno w skali całego miasta, jak również w skali osiedli. Ponadto 

brak jest w mieście wykształconego centrum, które spełniałoby rolę ośrodka usługowego, a być może 

również rekreacyjnego. 

Niestety miasto nie posiada planów posiada natomiast 11 planów dotyczących wybranych terenów. 

Jednakże plany pokrywające obszar całej gminy są kluczowe z punktu widzenia inwestorów, właścicieli 

działek, osób rozpoczynających poszukiwania miejsca dla własnego domu, a także biur i agentów 

nieruchomości. 

64 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Plan powinien m.in. regulować kwestie przeznaczenia terenów oraz wyraźnie rozgraniczać tereny 

o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, parametry i wskaźniki kształtowania 

zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki 

intensywności zabudowy, szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia 

w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy. 

Brak planu zagospodarowania przestrzennego pokrywającego cały obszar gminy niestety determinuje 

opracowywanie planów dla poszczególnych obszarów miasta, które w konsekwencji mogą nie być 

ze sobą spójne i nie powodują uporządkowania przestrzeni miasta. 

65 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



II. SFERA SPOŁECZNA 

1. DEMOGRAFIA 

1.1. Liczba i struktura ludności 

Według danych GUS na dzień 31 grudnia 2009 roku faktycznie miasto zamieszkuje 51 875 

osób, w tym 27 267 kobiet (52,56%) i 24 608 mężczyzn (47,43%). Średnio na 1 ha przypada 16,3 osoby. 

Dane opisujące sytuację demograficzną Gminy Starachowice zamieszczone zostały 

w poniższej tabeli: 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Stałe miejsce 55 760 55 487 55 167 54 784 54 416 53 960 53 509 53 061 52 705 52 296 

zameldowania - 

ogółem 

Mężczyźni 26 620 26 462 26 279 26 111 25 906 25 681 25 462 25 241 25 052 24 816 

Kobiety 29 140 29 025 28 888 28 673 28 510 28 279 28 047 27 820 27 653 27 480 

Faktyczne miejsce 

zamieszkania 

55 032 54 721 54 464 54 016 53 761 53 337 52 972 52 614 52 320 51 875 

Mężczyźni 26 262 26 099 25 951 25 769 25 591 25 377 25 192 25 027 24 873 24 608 

Kobiety 28 770 28 622 28 513 28 247 28 170 27 960 27 780 27 587 27 447 27 267 

Tabela II.1.1-1 Sytuacja demograficzna w gminie Starachowice (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). 

Z powyższego zestawienia wynika, iż liczba mieszkańców systematycznie maleje, nie tylko 

z powodu ujemnego przyrostu naturalnego, ale również z powodu migracji. 

Obserwuje się niepokojący odpływ ludzi młodych, dla których członkostwo w UE i otwarcie granic, 

daje możliwość podjęcia dobrze płatnej pracy poza regionem. Możliwości edukacji na terenie 

Starachowic na poziomie szkolnictwa wyższego są ograniczone, co również w znaczącym stopniu 

wpływa na odpływ młodych, pragnących dalej się kształcić i najbardziej operatywnych ludzi 

do ośrodków miejskich dających gwarancję bardziej atrakcyjnych i ustabilizowanych perspektyw życia. 

66 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Z kolei ruch naturalny w gminie przedstawia poniższa tabela: 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Urodzenia żywe 

ogółem 445 459 420 434 425 391 443 448 449 478 

mężczyźni 231 254 223 213 221 211 240 230 232 243 

kobiety 214 205 197 221 204 180 203 218 217 235 

Zgony ogółem 

ogółem 515 536 546 526 570 530 594 550 573 602 

mężczyźni 277 292 308 259 310 306 321 310 316 335 

kobiety 238 244 238 267 260 224 273 240 257 267 

Zgony niemowląt 

ogółem 3 4 6 2 2 2 1 4 3 2 

mężczyźni 3 2 5 0 1 1 0 2 2 1 

kobiety 0 2 1 2 1 1 1 2 1 1 

Przyrost naturalny 

ogółem -70 -77 -126 -92 -145 -139 -151 -102 -124 -124 

mężczyźni -46 -38 -85 -46 -89 -95 -81 -80 -84 -92 

kobiety -24 -39 -41 -46 -56 -44 -70 -22 -40 -32 

Tabela II.1.1-2 Ruch naturalny w Gminie w latach 2000-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Porównanie dostępnych danych statystycznych w latach 2000 – 2009 wskazuje na stały spadek 

liczby ludności gminy Starachowice. Składa się na to ujemny przyrost naturalny. Mimo, że liczba 

urodzeń od 2006 r. stale wzrasta, to jednak przy rosnącej liczbie zgonów mieszkańców przyrost 

naturalny na przestrzeni 10 lat utrzymuje się na poziomie ujemnym. 

Według danych GUS na dzień 31 grudnia 2009 roku ludność z przedprodukcyjnej grupy 

wiekowej wynosiła 8 428 osób (w tym 4 075 kobiet), co stanowi 16,24% ogółu mieszkańców gminy. 

Grupa produkcyjna (kobiety od 18 do 59 lat i mężczyźni od 18 do 64 lat) wynosiła 33 090 osoby (w tym 

16 004 kobiet), co stanowi 63,79% ogółu mieszkańców gminy. W wieku poprodukcyjnym było 10 357 

osób ( w tym 7 188 kobiet), co stanowi 19,77% ogółu mieszkańców gminy. 

67 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ludność wg grup wieku i płci 

Rok Ogółem Wiek 

przedprodukcyjny produkcyjny 

(do 17 roku życia) 

razem w tym 

kobiety 

razem 

w tym 

kobiety 

poprodukcyjny 

razem 

w tym 

kobiety 

2000 55 032 12 585 6 084 33 410 16 492 9 037 6 194 

2001 54 721 11 917 5 749 33 653 16 637 9 151 6 236 

2002 54 464 11 391 5 510 33 810 16 716 9 263 6 287 

2003 54 016 10 723 5 191 33 907 16 742 9 386 6 314 

2004 53 761 10 261 4 963 33 961 16 812 9 539 6 395 

2005 53 337 9 753 4 710 33 896 16 760 9 688 6 490 

2006 52 972 9 356 4 523 33 810 16 646 9 806 6 611 

2007 52 614 9 021 4 359 33 561 16 385 10 032 6 843 

2008 52 320 8 750 4 219 33 375 16 220 10 195 7 008 

2009 51 875 8 428 4 075 33 090 16 004 10 357 7 188 

Tabela II.1.1-3 Ludność wg grup wieku i płci (źródło: Bank Danych regionalnych GUS, stan na dzień 

31.12.2009 r.). 

Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem 

2009 

2008 

2007 

2006 

2005 

2004 

2003 

2002 

2001 

2000 

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 

przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny 

Wykres II.1.1- 1 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem (źródło 

Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 r.). 

68 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Podsumowując, pozytywnym zjawiskiem demograficznym na terenie gminy 

Starachowice jest: 

 

wysoki wskaźnik liczby ludności w wieku produkcyjnym, co może pozytywnie wpłynąć 

na rozwój gminy w przyszłości, w połączeniu z korzystnymi warunkami dla osiedlania się 

młodych ludzi 

Natomiast do niekorzystnych zjawisk demograficznych należy: 

 

 

wysoki ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego w 2009 roku, 

niepokojącym zjawiskiem jest także wyższy wskaźnik osób w wieku poprodukcyjnym, 

w porównaniu do wieku przedprodukcyjnego, co może wskazywać na starzenie się 

społeczeństwa. 

1.2. Bezrobocie i rynek pracy 

Jak już wspomniano, według danych GUS na dzień 31 grudnia 2009 roku ludność 

z przedprodukcyjnej grupy wiekowej wynosiła 8 428 osób, grupa produkcyjna wynosiła 33 090 osoby, 

natomiast w wieku poprodukcyjnym było zameldowanych 10 357 osób. 

Ludność należąca do produkcyjnego przedziału wiekowego, a więc potencjalne zasoby 

pracy i bodziec wzrostu gospodarczego, stanowiła w 2009 roku około 63,8% wszystkich 

mieszkańców miasta Starachowice i wykazuje tendencję stałą w porównaniu do lat 

poprzednich. 

Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat liczba zarejestrowanych bezrobotnych kształtowała się 

następująco: 

J. m. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Bezrobotni zarejestrowani wg płci 

Ogółem osoba 5 660 5 511 5 040 3 840 2 854 2 986 3 924 

mężczyźni osoba 2 889 2 687 2 399 1 636 1 222 1 309 1 995 

kobiety osoba 2 771 2 824 2 641 2 204 1 632 1 677 1 929 

Tabela II.1.2-1 Bezrobotni zarejestrowani wg płci (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

69 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 


% 


Dynamikę bezrobocia w latach 2003-2009 przedstawiono na wykresie poniżej: 

Bezrobotni zarejestrowani wg plci (%) 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

Ogółem 

mężczyźni 

kobiety 

0 

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Lata 

Wykres II.1.2-1 Dynamika bezrobocia w latach 2003-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

Według Powiatowego Urzędu Pracy na terenie miasta Starachowice w miesiącu wrześniu 2010 

stan bezrobocia przedstawiał się następująco: 

Liczba bezrobotnych zarejestrowanych wg stanu na 30.09.2010 r. – 3618 osoby 

1. Spadek w porównaniu do poprzedniego miesiąca - 62 

2. Spadek w porównaniu do 30.09.2009 r. - 192 

3. Wzrost w porównaniu do 30.09.2008 r. - 957 

Struktura bezrobocia 

1) Bezrobotni z prawem do zasiłku wg stanu na 30.09.2010 r. - 767 

1. Wzrost w porównaniu do poprzedniego miesiąca - 25 

2. Spadek w stosunku do 30.09.2009 r. - 242 

3. Udział bezrobotnych z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych - 21,2% 

2) Bezrobotne kobiety - ogółem wg stanu na 30.09.2010 r. - 1821 

1. Spadek w porównaniu do poprzedniego miesiąca - 47 

2. Spadek w stosunku do 30.09.209 r. - 159 

3) Bezrobotne kobiety z prawem do zasiłku 30.09.2010 r. - 419 

70 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



1. Udział bezrobotnych kobiet z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie kobiet bezrobotnych wg. 

stanu na 30.09.2010 r. - 23,0% 

2. Bezrobotni inwalidzi - 240 

3. Poszukujący pracy - 72 

Wybrane kategorie osób, będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. 

Ogółem zarejestrowani - 3380 

- do 25 roku życia - 624 

- powyżej 50 roku życia - 951 

- długotrwale bezrobotni - 1805 

Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy wyłączone z ewidencji. – 473, w tym 

z powodu: 

- podjęcia pracy - osoby do 25 roku życia - 60 



- rozpoczęcia szkolenia - osoby do 25 roku życia - 7 



- rozpoczęcia stażu - osoby do 25 roku życia - 42 


71 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Liczbę bezrobotnych wg wieku, wykształcenia i stażu pracy na 30.09.2010 r. przedstawia poniższa tabela: 

Wyszczególnienie 

Liczba 

bezrobotnych 

ogółem 

72 

Udział % 

Liczba 

bezrobotnych 

kobiet 

Wiek 15-17 lat - - - 

18-24 627 17,3 332 

25-34 941 26,0 518 

35-44 697 19,3 367 

45-54 922 25,5 461 

55-59 358 9,9 143 

60-64 lata 73 2,1 - 

Wykształcenie wyższe 425 11,8 269 

policealne i średnie 

935 25,8 512 

zawodowe 

średnie ogólnokształcące 435 12,0 300 

zasadnicze zawodowe 1022 28,3 414 

gimnazjum i poniżej 806 22,3 329 

Staż pracy do 1 roku 433 12,0 248 

1-5 774 21,4 407 

Wg czasu 

pozostawania 

bez pracy w 

miesiącach 

5-10 622 17,2 334 

10-20 673 18,6 350 

20-30 520 14,4 204 

30 lat i więcej 110 3,0 26 

bez stażu 491 13,6 255 

do 1 417 11,5 213 

1-3 571 15,8 288 

3-6 560 15,5 271 

6-12 858 23,7 410 

12-24 712 19,7 334 

pow. 24 505 14 308 

Tabela II.1.2-2 Bezrobotni zarejestrowani wg wieku, wykształcenia i stażu pracy na 30.09.2010 r. 

(źródło: Powiatowy Urząd Pracy). 

Współpraca ze Specjalną Strefą Ekonomiczną w Starachowicach 

Powiatowy Urząd Pracy działając na lokalnym rynku chce pozyskać do współpracy jak najwięcej 

partnerów, którzy są zainteresowani tworzeniem nowych miejsc pracy. Dlatego też podczas 

bezpośrednich wizyt u pracodawców, pośrednicy pracy wizytują również zakłady pracy działające 

na terenie SSE Starachowice. 

W minionym roku Powiatowy Urząd Pracy współpracował z pracodawcami działającymi 

na terenie SSE w zakresie organizacji stażów, jak również tworzenia nowych miejsc pracy w ramach 

refundacji kosztów wyposażenia stanowisk pracy. 

firmami: 

W zakresie organizacji stażów Powiatowy Urząd Pracy współpracował z następującymi 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



1. G-Plus Partners Sp. z o.o. – 1 osoba, 

2. Cerrad Sp. z o.o. – 2 osoby, 

3. Komunalne Przedsiębiorstwo Usługowo Remontowe „KomPUR‖ Sp. z o.o. – 15 osób, 

4. Man Bus Sp. z o.o. – 4 osoby, 

5. PPHU Goset Duo s.c. – 1 osoba. 

W zakresie organizacji miejsc pracy w ramach refundacji kosztów wyposażenia stanowisk pracy, 

Powiatowy Urząd Pracy w 2009 r. realizował 5 umów z następującymi firmami: 

1. Starpol II Sp. z o.o. - 36 stanowisk pracy (realizacja umowy zakończona w 2009 r.), 

2. Komunalne Przedsiębiorstwo Usługowo Remontowe „KomPUR‖ Sp. z o.o. – 2 stanowiska pracy 

(w ramach podpisanej umowy 2 kolejne stanowiska pracy utworzone zostaną w roku bieżącym), 

3. ZPH Prodhurt Bis – 3 stanowiska pracy (realizacja umowy zakończona w 2009 r.), 

4. Promet S.A. – 36 stanowisk pracy (umowa w trakcie realizacji), 

5. PPHU Goset Duo s.c. – 4 stanowiska pracy (umowa w trakcie realizacji). 

Podsumowanie 

Niestety w Starachowicach widoczna jest z roku na rok malejąca liczba mieszkańców. Powodem takiego 

stanu rzeczy jest zarówno ujemny przyrost naturalny, ale również ujemne saldo migracji. Bardzo 

niepokojący jest zestawienie danych obrazujących ludność Starachowic w podziale na grupy wiekowe. 

Wyraźnie widać proces starzenia się społeczeństwa (większa liczba ludności w wieku poprodukcyjnym, 

niż w wieku przedprodukcyjnym). Tendencję tą widać już w roku 2006, natomiast w 2009 r. jest już ona 

bardzo wyraźna. Jest to bardzo istotne z punktu funkcjonowania gminy, szczególnie w obszarach 

oświaty (coraz mniej dzieci i młodzieży w szkołach) oraz pomocy społecznej (zwiększenie 

zapotrzebowania na świadczenia i usługi opiekuńcze). Z kolei pozytywnym zjawiskiem jest w miarę 

stała liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym. Istotnym problemem w Starachowicach jest 

bezrobocie. Jest to problem dotyczący rynku pracy, ale powoduje on niekorzystne konsekwencje 

w wielu innych dziedzinach życia i funkcjonowania zarówno samych mieszkańców, jak i całego miasta. 

Bardzo niepokojąca jest liczba bezrobotnych do 25 roku życia. Ponadto liczba długotrwale 

bezrobotnych – około 34% z ogółu bezrobotnych wskazuje de facto liczbę osób, które już są lub będą 

w niedalekiej przyszłości beneficjentami pomocy społecznej. Osoby te mają w bardzo niewielkim 

stopniu szansę na powrót na rynek pracy. 

73 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2. WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 

2.1. Sytuacja mieszkaniowa 

Rozwój przestrzenny i zabudowa Starachowic ukształtowana poprzez uwarunkowania 

historyczne, gospodarcze i przyrodnicze podzieliła miasto na dwie główne części. Północną – 

uprzemysłowioną z wielorodzinną zabudową mieszkaniową i południową - z terenami głównie 

pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Łącznie tereny zabudowy jedno i wielo rodzinnej zajmują 

w gminie ok. 900 ha, czyli ok. 1/3 powierzchni miasta. 

W latach 1950-1980 poprzez rozwój gałęzi przemysłu samochodowego, metalurgicznego 

i drzewnego rozwijało się tzw. budownictwo przyzakładowe. Do 1960 r. wybudowano z tego tytułu 38 

bloków mieszkalnych z 480 mieszkaniami. Największa ilość mieszkań oddana została w ramach 

budownictwa rad narodowych przez Dyrekcję Budowy Osiedli Robotniczych, która oddała 

w omawianym okresie 65 bloków z 1715 mieszkaniami. Rozwijało się także budownictwo prywatne, 

gdzie powstało 397 domów rozlokowanych na terenie ówczesnych osiedli Wanacja i Starachowic 

Górnych. W 1958 r. rozpoczęła funkcjonowanie Starachowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa (SSM) 

zapoczątkowując budownictwo spółdzielcze. Poprawa w zakresie gospodarki mieszkaniowej pozwoliła 

zmniejszyć wskaźnik zagęszczenia osób na jedną izbę z 1,77 w 1960 r. do 1,17 w 1978 r. 

Po 1989 r. nastąpiła recesja w polityce mieszkaniowej, widoczna w końcu lat 90–tych. 

Aby przeciwdziałać tej niekorzystnej koniunkturze Rada Miejska w listopadzie 2000 r. podjęta uchwałę 

w sprawie Strategii Rozwoju Starachowic. Wśród projektów operacyjnych Strategii „Lokalna polityka 

mieszkaniowa w Starachowicach‖ umieszczona została jako jeden z najważniejszych priorytetów. 

Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie 

gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2001 r. Nr 71 poz. 733) nałożono na Gminę ustawowy 

obowiązek opracowania i uchwalenia wieloletnich programów gospodarowania mieszkaniowym 

zasobem gminy oraz zasad gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy. 

Kierunki i cele w zakresie mieszkalnictwa i polityki mieszkaniowej były przedmiotem analizy 

przez Radę Miejską, tak aby współgrały one z założeniami Strategii Rozwoju Starachowic. 

W tym zakresie Rada Miejska uchwaliła w dniu 26.06.2009 r. Uchwałą Nr VII/7/2009 Program 

gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy w latach 2009-2013, będący aktualizacją 

wcześniejszego programu Rady na lata 2002-2010, opracowany przez Krajowe Stowarzyszenie 

Zarządców Nieruchomości w Radomiu, który szczegółowo omawia sposoby rozwiązywania 

74 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



w/w problemów w ujęciu dynamicznym tj. na przestrzeni następnych 5 lat. Zawarto w nim prognozę 

dotyczącą wielkości oraz stanu technicznego zasobu mieszkaniowego, analizę potrzeb, a także plany 

remontów, modernizacji i zasady polityki czynszowej, w tym sprzedaż lokali. 

Ponadto, w ramach prowadzonej lokalnej polityki mieszkaniowej w Starachowicach, Gmina 

przejęła ze Starachowickiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego „Wspólny Dom‖ Sp. z o.o 

zarząd nad lokalami socjalnymi i lokalami mieszkalnymi, którymi obecnie zarządza i administruje. 

Na lokalnym rynku istnieje obecnie 12 podmiotów zarządzających wspólnotami mieszkaniowymi, 

w których Gmina posiada swoje lokale. 

Realizacja zadań, które w imieniu Gminy prowadzi Referat Lokalowy Wydziału Gospodarki 

Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego, odbywa się poprzez: 

comiesięczne przekazywanie środków finansowych Wspólnotom Mieszkaniowym z tytułu 

utrzymania mieszkań komunalnych w budynkach wspólnot, tj. opłat z tytułu eksploatacji 

i zaliczek na fundusz remontowy, 

prowadzenie spraw remontowych w zakresie zasobu komunalnego, a także nadzór nad ich 

realizacją, w tym prowadzenie postępowań o udzielenie zamówień publicznych w zakresie robót 

remontowych, usług i dostaw, 

dysponowanie lokalami użytkowymi i zawieranie umów z najemcami lokali użytkowych oraz 

zawieranie umów z najemcami lokali mieszkaniowych, 

utrzymanie czystości na gminnych terenach osiedlowych, w tym infrastruktury osiedlowej, 

zimowego utrzymania dróg i ciągów pieszych, 

windykację należności od najemców, 

reprezentowanie Gminy Starachowice jako właściciela w corocznych zebraniach 

sprawozdawczych we wspólnotach mieszkaniowych. 

Z kolei Zarządzeniem Prezydenta Miasta Nr 105/05 z dnia 6 września 2005 r. wprowadzone zostały 

nowe stawki bazowe czynszu najmu w lokalach mieszkalnych, tj. 1,90 zł/m 2 oraz w lokalach socjalnych 

– 0,60 zł/m 2 . 

W 2006 roku oddano do użytku budynek socjalny przy ul. Ostrowieckiej 21a z 37 lokalami 

mieszkalnymi o łącznej powierzchni użytkowej 1.114,40 m², łączny koszt inwestycji wyniósł 1 mln 200 

tys. zł. 

75 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Obecnie Gmina Starachowice realizuje obowiązującą uchwałę Rady Miejskiej Nr X/5/07 z dnia 

10 września 2007 r. w sprawie zasad sprzedaży lokali mieszkalnych stanowiących własność Gminy 

Starachowice na rzecz najemców lokali, która przewiduje sprzedaż lokali mieszkalnych na rzecz 

najemców z bonifikatą w wysokości 97% ceny nieruchomości. 

W Gminie rozpoczęta została procedura w sprawie przeprowadzenia adaptacji byłego hotelu 

pielęgniarek przy ul. Batalionów Chłopskich na wielorodzinny budynek socjalny. Złożony wniosek do 

Banku Gospodarstwa Krajowego określa szacunkowy koszt inwestycji na 7 mln 281 tys. zł. 

Ogólną sytuację mieszkaniową w Starachowicach na przestrzeni 10 ostatnich lat przedstawia 

poniższa tabela: 

J. m. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

ZASOBY MIESZKANIOWE 

Mieszkania miesz. 19 094 19 112 18 815 19 551 19 622 19 685 19 714 19 743 19 807 

Izby izba 62 691 62 811 63 884 66 134 66 426 66 642 66 813 66 964 67 301 0 

powierzchnia użytkowa 

mieszkań metr 2 1 038 237 1 040 823 1 084 510 1 127 956 1 134 532 1 139 266 1 143 211 1 147 260 1 156 162 0 

Mieszkania oddane do użytkowania 

Mieszkania miesz. 34 18 31 76 72 68 31 31 65 28 

Izby izba 111 120 180 437 294 236 177 162 340 156 

powierzchnia użytkowa metr 2 2 700 2 586 4 236 10 482 6 618 5 332 4 053 4 315 8 967 4 797 

Tabela II.2.1-1 Sytuacja mieszkaniowa w Starachowicach (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

Brak 

danych 

76 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Poniższy wykres obrazuje dynamikę wzrostu wyposażenia mieszkań w instalacje sanitarno - techniczne: 

Mieszkania wyposażone w instalacje sanitarno - techniczne 

25 000 

20 000 

15 000 

10 000 

5 000 

0 

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

wodociąg 

łazienka 

centralne ogrzewanie 

gaz sieciowy 

Wykres II.2.1–1 Dynamika wzrostu infrastruktury technicznej – ilość mieszkań w poszczególnych 

latach (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Stan techniczny i wiek budynków jest różnorodny. Najmniej lat mają budynki znajdujące się 

w posiadaniu STBS ,,Wspólny Dom‖ i spółdzielni mieszkaniowych. Ok. 22% budynków miasto 

przejęło po tzw. zasobach zakładowych. Jak wspomniano, mieszkania powstałe do 1992 r. mają szereg 

negatywnych czynników eksploatacyjnych. Wśród nich należy wymienić: 

 

 

 

 

 

wadliwość ścian zewnętrznych budynków (przeciekanie, przemarzanie), 

wadliwość konstrukcji instalacji gazowej, 

niezadowalającą izolację dachów, stropów itp., 

nieszczelność okien oraz drzwi wejściowych i balkonowych, 

niedostateczną automatykę w węzłach ciepłowniczych czułą na zmiany temperatur 

zewnętrznych, 

 

brak właściwego opomiarowania zaworów termostatycznych, podzielników kosztów 

rzeczywistego zużycia energii oraz wodomierzy. 

77 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Gmina prowadzi szeroką politykę mieszkaniową, na podstawie Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 

r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. nr 71 poz.734 z późn. zm.). Dodatki mieszkaniowe 

są dofinansowaniem do wydatków mieszkaniowych wypłacanym przez gminę jej najbiedniejszym 

mieszkańcom. Przyznanie tej pomocy materialnej zależy przede wszystkim od miesięcznych dochodów 

mieszkańca gminy oraz od powierzchni zajmowanego przez niego lokalu. Pomoc ta przyznawana jest 

zawsze na sześć miesięcy i wypłacana jest z budżetu gminy. Decyzję o przyznaniu dodatku 

mieszkaniowego wydaje prezydent miasta. Poziom wypłaconych dodatków mieszkaniowych obrazuje 

następujące zestawienie: 

J.m. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

DODATKI MIESZKANIOWE 

Liczba i kwoty wypłaconych dodatków mieszkaniowych 

ogółem (liczba) szt. 24 093 21 308 18 446 15 134 11 741 11 395 

kwota zł 3 169 981 2 644 539 2 489 048 2 183 644 1 673 229 1 790 847 

W zasobie gminnym 


kwota zł 951 829 802 657 608 265 445 193 366 537 224 008 

W zasobie spółdzielczym 


kwota zł 1 383 200 1 090 716 1 008 383 879 730 639 105 666 457 

W zasobie wspólnot 

mieszkaniowych 


kwota zł 247 196 675 616 802 833 803 011 624 296 860 949 

W zasobie prywatnym 

ogółem (liczba) szt. 547 539 434 327 237 196 

kwota zł 40 085 45 947 37 845 28 435 19 141 27 008 

W zasobie innym 

ogółem (liczba) szt. 184 142 129 107 106 57 

kwota zł 23 642 18 211 16 888 14 790 15 803 9 468 

Tabela II.2.1-2 Liczba i wartość wypłaconych dodatków (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

Podsumowanie 

Zasoby mieszkaniowe będące w posiadaniu gminy wymagają inwestycji i remontów. Należy mieć 

na względzie bezpieczeństwo zamieszkujących je osób oraz możliwość nieszczęśliwych zdarzeń, które 

w konsekwencji mogą narazić gminę na duże straty. Ponadto gmina boryka się z niedoborem lokali 

78 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



socjalnych, które powinna posiadać w swoim zasobie. Mając na względzie to, iż w określonych 

sytuacjach gmina jest zobowiązana do zapewniania takich lokali, ponoszenie kosztów na utrzymanie 

takich mieszkań wydaję się być niezbędne. Starachowice konsekwentnie realizują politykę pomocy 

mieszkaniowej dla najuboższych poprzez wypłacanie dodatków mieszkaniowych. Na przestrzeni lat 

2004-2009 widać wyraźną tendencję do zmniejszania liczby oraz kwot wypłacanych dodatków, z liczby 

ponad 24 tys. w 2004 roku, do około 11,5 tys. w roku 2009. Wskazuje to ewidentnie na poprawę 

sytuacji bytowej mieszkańców miasta na przestrzeni ostatnich lat, jednakże odsetek ludności wciąż 

korzystających z tej formy pomocy samorządu jest zatrważająco duży. 

3. EDUKACJA, KULTURA, SPORT i REKREACJA 

3.1. Edukacja 

Wychowanie przedszkolne obejmuje wspomaganie rozwoju i wczesną edukację dzieci 

od trzeciego roku życia do rozpoczęcia nauki w klasie pierwszej sześcioletniej szkoły podstawowej. 

Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie 

z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społecznokulturowym 

i przyrodniczym. W Starachowicach działa 8 przedszkoli. 

Szkoły podstawowe oraz gimnazja 

Obecnie na terenie gminy Starachowice znajduje się dziewięć szkół podstawowych. Jeżeli chodzi 

o naukę ponadpodstawową, w Starachowicach funkcjonuje 6 szkół gimnazjalnych. 

Należy podkreślić, że samorząd dokłada wszelkich starań, aby zapewnić dzieciom i młodzieży 

pełen dostęp do nowoczesnej nie tylko technicznej infrastruktury edukacyjnej, ale również narzędzi 

wspomagających proces nauczania i zwiększania szans edukacyjnych młodzieży z obszarów wiejskich. 

Wynikiem tego jest m.in. skomputeryzowanie szkół podstawowych i gimnazjalnych (bez specjalnych) 

w 100%. 

79 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Współczynniki skolaryzacji (szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne) w Starachowicach 

współczynnik skolaryzacji brutto 

Lata 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

szkoły podstawowe % 100,84 101,62 101,80 100,50 100,64 99,74 100,39 

gimnazja % 107,31 107,77 107,50 105,91 107,31 108,69 110,56 

współczynnik skolaryzacji netto 

szkoły podstawowe % 99,51 100,03 100,38 99,17 99,43 98,21 98,07 

gimnazja % 101,31 101,14 100,76 99,70 99,07 99,54 100,85 

KOMPUTERYZACJA 

Komputery w szkole 

komputery w szkole 

ogółem szt 256 260 265 375 395 417 411 

szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez 

specjalnych szt 125 120 144 194 222 228 207 

gimnazja dla dzieci i młodzieży bez 


pracownie komputerowe 

ogółem izba 6 19 18 22 22 22 23 


specjalnych izba 4 8 8 10 10 10 11 

gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych izba 2 9 8 10 11 11 11 

komputery podłączone do Internetu 

Ogółem szt 217 214 210 340 376 386 406 



gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych szt 106 113 80 142 172 177 192 

Szkoły podstawowe i gimnazjalne wg poziomu kształcenia 

udział szkół wyposażonych w komputery 


specjalnych % 72,73 88,89 88,89 88,89 88,89 88,89 88,89 

gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych % 83,33 83,33 66,67 100,00 100,00 100,00 100,00 

uczniowie przypadający na 1 komputer 


specjalnych osoba 49,35 51,56 39,88 21,63 16,54 16,47 15,92 

gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych osoba 27,36 26,20 36,80 18,70 14,30 12,94 11,36 

Tabela II.3.1-1 Komputeryzacja w szkołach w Starachowicach (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS Kielce, stan na dzień 31.12.2009 roku). 

Szkoły ponadgimnazjalne i inne 

Na terenie gminy Starachowice funkcjonują 3 licea ogólnokształcące, szkoła muzyczna I stopnia, 

1 ośrodek szkolno-wychowawczy oraz 1 centrum kształcenia praktycznego. Ponadto 3 zespoły szkół 

zawodowych oraz 1 zakład doskonalenia zawodowego. 

80 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Aktualnie w Starachowicach działają oddziały zamiejscowe: 

1. Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki w Łodzi mieszcząca się przy ul. Szkolnej 12. 

Szkoła na kierunku ekonomia prowadzi specjalności integracja europejska 

oraz ekonomia i finanse przedsiębiorstw w systemie niestacjonarnym. 

2. Akademia Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, ul. Szkolnej 10. Akademia 

Humanistyczno - Ekonomiczna w Łodzi (dawniej Wyższa Szkoła Humanistyczno- 

Ekonomiczna) to największa i jedna z najlepszych uczelni niepublicznych w kraju 

(ranking Rzeczpospolitej i Perspektyw). W Starachowicach od 2003 roku działa Punkt 

Informacyjno - Rekrutacyjny przekształcony decyzją Senatu Uczelni z 18 czerwca 

2009 r. w Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny. Uczelnia prowadzi kierunki pedagogika, 

politologia, administracja i filologia polska (komunikacja społeczna, public relations, 

promocja, reklama i reprezentacja firmy). Uczelnia prowadzi zajęcia zarówno w systemie 

stacjonarnym, jak i niestacjonarnym. 

Gmina Starachowice od października 2009 r. realizuje projekt pod nazwą „To lubię – rozwijanie 

umiejętności matematyczno-przyrodniczych uczniów z Gminy Starachowice‖, w ramach Programu 

Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 

Na realizację projektu gmina otrzymała 330 748,49 zł, tj. 100% kosztów jego realizacji. 

Długofalowym celem projektu jest zwiększenie szans młodzieży na kształcenie na uczelniach 

wyższych, na kierunkach technicznych. Projekt pozwoli 750 uczniom rozwijać kompetencje uznane 

przez Unię Europejską za kluczowe, tj. kompetencje matematyczne i informatyczne, co pozwoli 

im lepiej sobie radzić w nowej rzeczywistości społecznej i gospodarczej. W ramach projektu uczniowie 

klas V i VI szkół podstawowych i gimnazjów, dla których Gmina Starachowice jest organem 

prowadzącym, uczestniczą w bezpłatnych zajęciach pozalekcyjnych z matematyki, fizyki, chemii, 

geografii, biologii i przyrody. Uczestnikami zajęć są uczniowie wykazujący zainteresowanie i uzdolnienia 

w kierunku przedmiotów ścisłych. Szkoła często poświęca zbyt mało czasu uczniom zdolnym i nie ma 

dla nich ciekawej oferty. Wielu uczniów zdolnych, pozbawionych właściwej opieki, nie rozwija się 

na miarę swoich możliwości. Praca z uczniem zdolnym jest trudna, ale jednocześnie pasjonująca i dająca 

nauczycielom wiele satysfakcji i zadowolenia. Uczeń taki potrzebuje zadań nietypowych i wymagających 

wysiłku. Projekt oferuje tej grupie uczniów cenne wsparcie. Uczniowie otrzymali niezbędne podręczniki 

81 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



oraz materiały piśmienne. Mała liczebność grup podnosi efektywność nauki. Na potrzeby projektu 

zakupiono 4 tablice interaktywne wraz z projektorami multimedialnymi. Część zajęć dobywa się 

w pracowniach komputerowych z wykorzystaniem ciekawych programów multimedialnych, 

gdyż dzisiejszym uczniom trudno sobie wyobrazić świat bez komputerów i Internetu. Zajęcia prowadzą 

nauczyciele starachowickich szkół, którzy - poza wyższym wykształceniem kierunkowym - mają dużą 

wiedzę informatyczną popartą ukończeniem kursów i studiów podyplomowych w tym zakresie. 

W czerwcu 2010 r. zakończyła się pierwsza edycja zajęć, która trwała od października 2009 r. 

Ukończyło ją 378 uczniów, z których każdy otrzymał „Dyplom udziału w zajęciach matematycznoprzyrodniczych‖. 

Zajęcia spotkały się z bardzo dobrym odbiorem uczniów, ich rodziców, nauczycieli 

i dyrektorów szkół. 

Od września 2010 roku rozpoczęła się druga edycja zajęć, w której udział weźmie kolejnych 375 

uczniów. Realizacja projektu „To lubię – rozwijanie umiejętności matematyczno-przyrodniczych 

uczniów z Gminy Starachowice‖, to jedna z wielu inicjatyw podejmowanych przez władze miasta 

mających na celu podniesienie jakości nauczania w naszych szkołach. To także przykład wykorzystania 

możliwości, jakie stwarza Program Operacyjny Kapitał Ludzki na wsparcie systemu edukacji szkolnej 

i praktycznej realizacji hasła „Człowiek – najlepsza inwestycja‖. Pod tym hasłem Gmina realizowała 

także projekt pn.: „Przezwyciężamy trudności – zajęcia specjalistyczne i dydaktyczno-wyrównawcze 

dla uczniów z Gminy Starachowice‖. 

Ogółem w ramach projektu zrealizowanych zostało 3304 godz. dla 543 uczniów, tj. o 44 uczniów 

więcej niż zakładano. Zajęcia prowadzone były przez nauczycieli starachowickich szkół publicznych, 

zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. W ramach tego zadania zakupionych zostało 60 zestawów 

logopedycznych. 

Rezultatem realizacji projektu jest: 

 

 

 

 

 

 

 

zrealizowanie przez 8 szkół podstawowych i 4 gimnazja z terenu miasta programów 

rozwojowych w ramach projektu, 

poprawa funkcjonowania wspomaganej grupy w zespołach uczniowskich, 

podniesienie motywacji do nauki, 

wzmocnienie wiary w pokonanie trudności edukacyjnych, 

nabycie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, 

zmniejszenie poczucia zagrożenia i lęku przed popełnianiem błędów, 

uzupełnienie wiedzy z danego zakresu, a w efekcie podwyższenie ocen, 

82 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

wyposażenie uczniów w umiejętności związane z asertywnością. 

Baza dydaktyczna szkół wymaga sukcesywnej modernizacji pod względem stanu technicznego 

budynków oraz doposażenia w nowoczesny sprzęt i pomoce dydaktyczne. 

Placówki szkolne systematycznie zdobywają środki na modernizację obiektów i zakup pomocy 

dydaktycznych m.in. ze środków unijnych, pisząc samodzielnie projekty lub poprzez władze 

samorządowe albo za pośrednictwem Ministerstwa Edukacji Narodowej. 

W latach 2006-2010 Powiat Starachowicki przeprowadził szereg inwestycji w szeroko pojętej 

sferze edukacyjnej w następujących placówkach: 

I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki, 

 

II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica, 

III Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Integracyjnymi im. Krzysztofa Kamila 

Baczyńskiego, 

Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala‖, 

Zespół Szkół Zawodowych nr 2 ul. 1 Maja 4, 

Zespół Szkół Zawodowych nr 3 ul. Szkolna 10, 

Centrum Kształcenia Praktycznego ul. Rogowskiego 14, ul. 1 Maja, ul. Radomska 72, 

Młodzieżowy Dom Kultury ul. Leśna 40, 

Państwowe Ognisko Plastyczne ul. Złota 6, 

Międzyszkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjnej i Kompensacyjnej ul. Żeromskiego 1a, 

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul. Jana Mrozowskiego 9, 

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy ul. Stanisława Staszica 16. 

83 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3.2. Kultura 

Instytucje i obiekty Kultury 

Działalność kulturalną na terenie gminy Starachowice inicjuje i realizuje Starachowickie 

Centrum Kultury. Starachowickie Centrum Kultury utworzone 

zostało 28 listopada 1995 roku uchwałą Rady Miejskiej 

Nr XI/13/95. Przedmiotem działania Starachowickiego Centrum 

Kultury jest realizacja obowiązkowych zadań Gminy Starachowice 

w zakresie upowszechniania kultury i sztuki. SCK prowadzi 

działalność zgodnie z kierunkami rozwoju kultury i sztuki 

określonymi przez Radę Miejską. Centrum prowadzi także impresariat artystyczny oraz organizuje 

imprezy dochodowe i zlecone. 

Obecnie Starachowickie Centrum Kultury działa w oparciu o Strategię Rozwoju SCK, 

dopasowaną do Strategii Rozwoju Starachowic, realizując najważniejsze jej tezy i w znaczący sposób 

rozwijając działalność kulturalną poprzez budowanie bazy merytorycznej i technicznej na miarę 

możliwości finansowych i logistycznych. 

SCK jest inicjatorem, realizatorem i współorganizatorem najważniejszych wydarzeń 

artystycznych i kulturalnych oraz społeczno-kulturalnych w mieście. Poprzez wsparcie merytorycznie 

i organizacyjnie ciekawych inicjatyw, staje się strategicznym partnerem dla wielu z nich. 

Stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, partnerzy samorządowi znajdują w Starachowickim 

Centrum Kultury kompetentnego partnera. 

Oferta kulturalna SCK jest zdywersyfikowana, niosąc treści dla szerokiej rzeszy odbiorców. 

W SCK prowadzone są zajęcia muzyczne, taneczne, teatralne. Na bieżąco wyświetlane projekcje kinowe 

w Kinie Miejskim SCK. Powstają także nowe formy i zespoły artystyczne. SCK organizuje koncerty, 

wystawy, prezentacje. 

Własne oraz współorganizowane z Urzędem Miejskim w Starachowicach i produkowane przez 

SCK wielkie imprezy masowe, zyskują każdorazowo wielotysięczną widownię. Koncerty o charakterze 

kameralnym cieszą się także rosnącym zainteresowaniem, gdyż zapotrzebowanie na taką sztukę jest 

olbrzymie. Widowiska historyczne, plenerowe wystawy, edukacja poprzez sztukę cieszą się ogromnym 

uznaniem mieszkańców Starachowic. 

84 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



SCK współtworzy i produkuje wraz z Urzędem Miejskim w Starachowicach najważniejsze 

wydarzenia patriotyczne, inicjując nowe formy dotarcia do mieszkańców. 

Strategia Rozwoju Starachowickiego Centrum Kultury zakłada, że budynek stanowiący bazę 

zostanie wraz z otoczeniem poddany generalnej modernizacji i rewitalizacji. To niezwykle pilne i ważne 

zadanie, którego wartość należy szacować według obserwacji podobnych inwestycji (MCK Skarżysko - 

Kamienna – 18 000 000 zł) na kwotę kilkunastu milionów złotych. Palącym problemem jest 

sporządzenie koncepcji i planu modernizacji. Realizacja powyższej inwestycji pozwoli na udoskonalenie 

oferty i dotarcie z nią do starachowiczan. Miasto pełne kultury to najlepsze miejsce do życia i pracy. 

Koordynacja działań kulturalnych i społecznych, realizacja promocji poprzez kulturę należą 

do podstawowych zadań SCK. Współpracując ściśle z Referatem Sportu, Promocji i Turystyki, SCK 

realizuje wydarzenia będące znakomitym nośnikiem promocji miasta. Starachowickie Centrum Kultury 

zaznacza swoją obecność wszędzie tam, gdzie jest potrzebne. 

Do ważnych wydarzeń kulturalnych ubiegłego roku kalendarzowego (roku 2009) 

Starachowickiego Centrum Kultury należy zaliczyć: 

Koncert Muzyki Organowej i Kameralnej z udziałem światowej sławy artystów, 

XVII Finał WOŚP, 2 koncerty: taneczny i rockowy, 

współorganizacja wystawy historyczno–dokumentalnej „Solidarność‖ (dekoracja, nagłośnienie, 

montaż), 

pomoc w organizacji wieczornicy „Wyzwolenie Starachowic 1945‖ w Domu Nauczyciela 

(dekoracja, nagłośnienie), 

współorganizacja uroczystości wręczenia nagród zasłużonym w sporcie w 2008 roku 

(nagłośnienie, dekoracja, konferansjer), 

spektakl CHLIP – CHOP w wykonaniu Magdy Umer, Andrzeja Poniedzielskiego, 

otwarcie wystawy jubileuszowej Państwowego Ogniska Plastycznego (nagłośnienie, pomoc 

w montażu, dekoracja), 

Dzień Pamięci „Szarego‖: przygotowanie i otwarcie wystawy poświęconej pamięci gen. Hedy 

„Szarego‖, projekcja filmu dokumentalnego - udostępnienie sali kinowej oraz przygotowanie 

nagłośnienia, 

„Koncert Walentynkowy‖, współorganizacja z Młodzieżową Radą Miasta (scenografia, 

nagłośnienie), 

85 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ferie z SCK (dwutygodniowa akcja dla dzieci i młodzieży zajęcia plastyczne, muzyczne 

i taneczne, kino feryjne), 

Tłusty Czwartek na Starówce (organizacja oraz prowadzenie imprezy), 

eliminacje do turnieju tańca Open Dance (produkcja imprezy), 

„Zemsta Nietoperza‖ w wykonaniu Opery Śląskiej (organizacja widowiska), 

Współorganizacja Powiatowego Przeglądu Pieśni i Poezji Patriotycznej, przygotowanie wystawy 

pamięci „Ponurego‖, 

udział zespołu Plejada w Chorągwianych Spotkaniach Artystycznych Kielce 2009, 

pomoc w zorganizowaniu obchodów pamięci pomordowanych w Katyniu w 1940 (nagłośnienie 

uroczystości, wyświetlenie filmu „Katyń‖), 

organizacja finału Open Dance, 

organizacja eliminacji rejonowych XIX Ogólnopolskiego Małego Konkursu Recytatorskiego 

w Starachowicach, 

IV Ogólnopolski Festiwal Piosenki o Zdrowiu (współorganizacja), 

pomoc w organizacji obchodów Święta Konstytucji 3 Maja (nagłośnienie), 

Międzyszkolne Dni Europy (współorganizacja, udostępnienie sali, nagłośnienie, oświetlenie, jury), 

współorganizacja koncertu Stana Borysa w Hotelu Europa (nagłośnienie), 

Plejada Show – koncert Plejady i solistów ze Studia Piosenki SCK, 

organizacja finału XIX Ogólnopolskiego Małego Konkursu Recytatorskiego, 

współorganizacja edycji Przeglądu Chórów Szkolnych „Śpiewająca Polska‖, 

Jarmark u Strzecha (produkcja imprezy), 

Pasaż Wolności (współorganizacja wydarzenia), 

występ Plejady w szpitalu dla chorych dzieci, 

Miejsko – Parafialny Festyn Rodzinny „Jesteśmy razem‖ (współorganizacja, scena, nagłośnienie, 

obsługa), 

Sobótki (organizacja imprezy), 

otwarcie wystawy IPN „Wolności, chleba! Poznański czerwiec’ 56‖ (montaż, nagłośnienie, 

dekoracja, prowadzenie), 

współorganizacja Ogólnopolskich Warsztatów Fotograficznych „Diastar‖, 

86 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Pikniki z Prezydentem Miasta(organizacja imprezy), 

organizacja warsztatów artystycznych w Krasnobrodzie dla Teatru Muzycznego „Nad 

Kamienną‖, 

Festyn GALA DISCO (produkcja wydarzenia), 

Koncerty plenerowe - Muzyczny Parking (organizacja imprezy), 

pomoc w organizacji „Święta Policji‖ (nagłośnienie), 

obsługa Święta Wojska Polskiego (scenografia, nagłośnienie), 

Mega Festyn „Pożegnanie Lata‖ (produkcja wydarzenia), 

współpraca przy obchodach „Starachowickiego Września 1939‖, 

obchody Dni Ukrainy i współorganizacja Międzynarodowych Młodzieżowych Spotkań z Muzyką 

Dawną, 

pomoc w organizacji X Finału Ligi Strzeleckiej PZŁ (nagłośnienie), 

pomoc w organizacji II Festynu Historycznego „Od Prasłowian do Polaków‖ (nagłośnienie), 

Tydzień Świętej Barbary – współorganizacja i produkcja wydarzenia, 

Sylwester pod Gwiazdami – organizacja. 

Urząd Miejski w Starachowicach przy współudziale Starachowickiego Centrum Kultury jest 

również organizatorem historycznych inscenizacji skierowanych dla uczniów starachowickich szkół t.j: 

Inscenizacja „Starachowicki Wrzesień 1939” w ośmiu odsłonach. 

Celem widowiska było upamiętnienie wydarzeń września 1939 roku w Starachowicach, 

włączenie się w obchody 70 rocznicy wybuchu II wojny światowej i obrony miasta, edukacja 

historyczno-patriotyczna mieszkańców. 

Inscenizacja składała się z ośmiu scen: przekazanie karabinu maszynowego wojsku, scena 

pokazująca sytuację w Wierzbniku, dzielnicy Starachowic, tuż przed wybuchem wojny, przygotowania 

do obrony miasta, aresztowanie dywersanta, przemarsz uchodźców, nalot niemiecki i zestrzelenie 

samolotu, wjazd niemieckiej kolumny zmotoryzowanej, walka, pacyfikacja dzielnicy Wanacja 

w Starachowicach, kontratak obrońców miasta. Inscenizacji towarzyszył piknik, gdzie znajdował się 

Muzeobus z historyczną ekspozycją ilustrującą między innymi obronę przeciwlotniczą Polski 

we wrześniu 1939 roku oraz stoiska kolekcjonerskie z militariami. 

87 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Inscenizacja „Zamach” 

Na rynku w Wierzbniku zorganizowana została inscenizacja zamachu na Ericha Schutze, gestapowca. 

Patronat nad rekonstrukcją sprawował prezydent Wojciech Bernatowicz. W samym przedstawieniu 

wzięło udział ponad 100 osób: aktorów scenicznych, statystów oraz członków grup rekonstrukcyjnych 

z Częstochowy i Nowego Targu. Uczestnicy rekonstrukcji to amatorzy, lecz nad całością czuwał 

profesjonalny reżyser, Małgorzata Brama, specjalizująca się w tego typu wydarzeniach. Można było 

zobaczyć pojazdy z tamtych lat, samochód ciężarowy, motocykle oraz samochód terenowy kubelwagen. 

Cała inscenizacja uzupełniona była o efekty pirotechniczne oddające dramaturgię faktycznych, 

historycznych wydarzeń tamtego czasu. Inscenizacja trwała około godziny. Po jej zakończeniu można 

było zobaczyć broń, jaką dysponowały grupy rekonstrukcyjne oraz inne wyposażenie żołnierskie. 

„Dom w Janowicach” 

Inscenizacja odbyła się na uroczysku Wykus. Uroczystości poświęcone zgrupowaniom partyzanckim 

Armii Krajowej „Ponury-Nurt‖. Starachowicki Urząd Miejski, który dołączył do grona 

współorganizatorów uroczystości przygotował inscenizację, którą można było obejrzeć na Wykusie. 

Wystawione na wykusowej polanie przedstawienie pod tytułem „Dom w Janowicach‖ jest oparte 

na jednym z rozdziałów znanej książki Cezarego Chlebowskiego „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie‖. 

Przedstawienie opowiada o pierwszej po wielu latach wizycie Jana Piwnika „Ponurego‖ w rodzinnym 

domu w Janowicach, która miała miejsce w lipcu 1943 r., ale nawiązuje również do wcześniejszych 

epizodów z życia rodziny Piwników. 

88 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Rozbrajanie Austriaków - inscenizacja rozbrojenia przez Polską Organizację Wojskową żołnierzy 

cesarsko-królewskich Austro-Węgier. Ulica Kolejowa została 

zmieniona na Bahnhoffstraße, stacja kolejowa Starachowice 

Wschodnie na Wierzbnik Hauptbanhoff, były przekupki 

handlujące na straganach, patrole austriackie sprawdzające 

paszporty, dużo strzałów i dużo dymu podczas walk Polskiej 

Organizacji Wojskowej z żołnierzami Austro-Węgier. Młodych 

żołnierzy w inscenizacji zagrali uczniowie starachowickich szkół. 

Mieszkańców Wierzbnika zagrali między innymi słuchacze 

Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Lekka broń została 

wypożyczona z Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi, ciężki karabin maszynowy 

i armatkę udało się pozyskać z Muzeum Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej. 

Jak już wspomniano, podstawowym celem działalności SCK jest realizowanie zadań Gminy 

Starachowice w zakresie upowszechniania kultury i sztuki. W związku z tym SCK prowadzi: 

Teatr Muzyczny „Nad Kamienną” (2 grupy i kapela), zajmujący się 

tańcem narodowym i regionalnym, repertuarem biesiadnym 

i obrazkami scenicznymi; 

Studio Taneczne „TAKT” (3 grupy), którego uczestnicy 

specjalizują się w tańcu towarzyskim i układach scenicznych; 

Zespół Tańca i Inscenizacji „PLEJADA” łączy tradycyjne tańce narodowe i regionalne z 

inscenizacjami opartymi o taniec towarzyski, show dance i inne formy 

współczesne. Zespół Tańca i Inscenizacji "PLEJADA" działa 

w Starachowickim Centrum Kultury od roku 1996. Inicjatorki 

powstania zespołu - główni choreografowie, panie Alicja 

Andrzykowska i Maria Wąsala - opracowały nową formułę działalności 

artystycznej. Aktualnie w zespole tańczy ponad 130 osób, dzieci i młodzieży w wieku od 8 do 25 lat. 

Dorobek artystyczny „Plejady‖ to ponad 200 koncertów w wielu ośrodkach kraju, a także w Anglii, 

Niemczech i na Ukrainie. Laury zdobyte na dorocznych Ogólnopolskich Harcerskich Festiwalach 

Kultur Młodzieży Szkolnej m.in. Brązowa Jodła (Kielce 1999), Międzynarodowych Mistrzostwach 

89 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Show Dance – 4 miejsce (Siedlce 2002). W roku 2003 zespół zdobył II miejsce na Konfrontacjach 

Zespołów Dziecięcych i Młodzieżowych w Kielcach, I miejsce na Artystycznych Spotkaniach 

Harcerskich oraz II miejsce w Konkursie Ogólnopolskim o „Złotą Miotłę Baby Jagi‖ Kielce 2003. 

Od kilku lat z Zespołem Tańca i Inscenizacji „Plejada‖ współpracują choreografowie Witold Zapała, 

Janusz Dąbrowski, Kazimierz Górczak i Tomasz Rowiński. Muzyczną opieką otacza zespół Wojciech 

Wąsala. 

Szkółka Rzeźbiarska (ul. Leśna 1), 2 grupy wiekowe, gdzie młodzi adepci sztuki rzeźbiarskiej stawiają 

pierwsze kroki oraz uczestniczą w wystawach, przeglądach i konkursach tematycznych. 

Studio Muzyczne – 4 zespoły i zajęcia indywidualne. 

Orkiestra Dęta – w trakcie tworzenia. 

Teatrzyk Lalki i Aktora „SMERFY”. 

Zespół Estradowy „WIARUSY” (2 grupy), w repertuarze 

którego znajdują się przede wszystkim pieśni patriotyczne 

i wojskowe – współpraca z Klubem Żołnierzy Rezerwy LOK. 

SCK jest również organizatorem cyklicznych imprez i akcji 

promujących miasto a także edukujących kulturalnie dzieci i 

młodzież. 

W Starachowickim Centrum Kultury mieści się również kino miejskie. Podstawowe dane 

dotyczące tego obiektu zaprezentowano w poniższej tabeli: 

kino obiekt 1 

sale liczba 1 

miejsca na widowni miejsca 558 

seanse ogółem ilość 286 

seanse filmy produkcji polskiej ilość 142 

widzowie ogółem osoba 13 122 

widzowie na filmach produkcji polskiej osoba 8 160 

obiekty przystosowane dla osób 

poruszających się na wózkach inwalidzkich 

obiekt 1 

Tabela II.3.2-2 Informacje dotyczące działalności miejskiego kina (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 r.). 

90 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Starachowickie Centrum Kultury - placówka kulturalna rozpoczęła modernizację obiektu. 

Wymienione ma zostać niemal wszystko: ekran, aparatura dźwiękowa oraz projektor, a wszystko 

po to, by dostosować kino miejskie do standardów XXI wieku. Cała modernizacja będzie realizowana 

etapowo. Po pierwszym etapie prac obejmującym wymianę aparatury, przyjdzie kolej na zamontowanie 

nowoczesnych profesjonalnych foteli kinowych, jak również przebudowana zostanie kabina 

projekcyjna, która będzie przystosowana do projektora w wersji cyfrowej, którego kupno jest także 

w planach. Zakup ekranu i dźwiękowej aparatury to kwota 160 tysięcy złotych. Pieniądze na 

sfinansowanie inwestycji pochodzą w 50 procentach z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej zaś 40 

procent dołożyła gmina. 10 procent stanowić będą fundusze własne placówki kulturalnej. 

W przyszłości jest także planowana modernizacja wnętrz sali kinowej, sceny oraz balkonu jak również 

uruchomienie Internetowego Centrum Kultury z telebimem o wielkości 25m 2 , który będzie umożliwiał 

jednoczesny przekaz na przykład konferencji naukowych, bądź też spotkań odbywających się na terenie 

Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. W planach jest również zamontowanie nadajnika, dzięki któremu 

na terenie placówki kulturalnej będzie można mieć dostęp bezpłatny do sieci bezprzewodowej. 

Pieniądze na ten cel placówka kulturalna będzie starała się pozyskać z funduszy unijnych. W sali 

kinowej konieczna jest też wymiana starej, pękającej podłogi i 50-letniej instalacji elektrycznej, montaż 

nowych podestów pod fotele, unowocześnienie sceny oraz zaplecza. Jednym z najbardziej istotnych 

zadań jest także adaptacja akustyczna i architektura wnętrza. W foyer powinna powstać stała galeria 

sztuki. 

Na terenie miasta zlokalizowane są także inne ośrodki prowadzące działalność kulturalną dla 

grup docelowych, między innymi: „Klub Spółdzielczy „Wanacja‖, 

Spółdzielczy Dom Kultury SSM i Młodzieżowy Dom Kultury. 

Młodzieżowy Dom Kultury oddaje do dyspozycji młodych 

ludzi wiele kół i pracowni artystycznych. Są wśród nich zespoły 

teatralne, wokalne, muzyczne, grupy taneczne, recytatorzy, plastycy, 

fotograficy. Muzyka i taniec jako wspólny język narodów ma swoje 

bogate tradycje w Starachowicach. Wyróżniającym się zespołem jest dziewczęcy chór kameralny 

„Portamento‖ oraz zespół „Canzonetta‖ - laureaci nagród i wyróżnień również na szczeblu krajowym. 

Spółdzielczy Klub „Wanacja‖ proponuje różnorodne formy aktywności zarówno dla dzieci, młodzieży 

a także dla dorosłych. Klub seniora „Jarzębina‖ jest jedną z takich propozycji. 

91 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ambasadorami kultury rozsławiającymi imię miasta w kraju i za granica, są Miejska Szkoła 

Tańca „MiM‖, Starachowice Juniors Band – jedyna młodzieżowa orkiestra jazzowa w województwie 

świętokrzyskim, Nauczycielski Chór „Concentus‖ - skupiający entuzjastów tej formy artystycznej 

od 1987 r.. Starachowice są organizatorem wielu imprez kulturalnych o zasięgu lokalnym, powiatowym 

i ogólnokrajowym. Wśród nich na uwagę zasługują Międzynarodowe Dni Muzyki Organowej 

i Kameralnej im. Stefana Ratusińskiego organizowane już od 15 lat przez Starachowickie Centrum 

Kultury. 

Co roku na przełomie września i października we wnętrzach miejskich kościołów i na scenie 

Starachowickiego Centrum Kultury rozbrzmiewa muzyka wybitnych twórców polskich i zagranicznych. 

W Starachowicach gościli m.in. Wiesław Ochman, Zbigniew Macias, Stanisław Soyka, Jun Kurków 

(Rosja), Thomas Meyer (Niemcy),Tercet Ensemble Musica Wariata, Duet „Lo Presti Spnano‖ 

(Włochy), Domingo Losada (Hiszpania), Yoshiko Hara (Japonia), Wolfgang Panhofer (Australia.). 

Podczas Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej można usłyszeć dźwięk 

takich instrumentów jak organy, fortepian, flet, gitara, akordeon, skrzypce, wiolonczela, róg alpejski, 

dudy szkockie i słynna fletnia Pana. Co roku impreza cieszy się dużym zainteresowaniem nie tylko 

w środowisku lokalnym, co czyni Starachowice liczącym się w regionie i kraju ośrodkiem ruchu 

muzycznego. 

Godne uwagi jest przedsięwzięcie realizowane w porozumieniu gmin Starachowic, 

Skarżyska-Kamiennej oraz Ostrowca Świętokrzyskiego – Trójmiasto nad Kamienną. Kulturalna 

Dolina Kamiennej – to działanie finansowane z gminnych budżetów. Polega ono na wykreowaniu 

markowego produktu turystycznego Kulturalna Dolina Kamiennej realizowany na terenie Starachowic, 

Skarżyska-Kamiennej oraz Ostrowca Świętokrzyskiego. Projekt łączy nowatorskie sposoby spędzenia 

czasu z kulturą i tradycją związaną z Doliną Rzeki Kamiennej. W ramach projektu zorganizowano 

festiwale rockowo-bluesowe, muzyczno-literackie, międzykulturowe oraz jazzowe. W ramach projektu 

realizowane są następujące wydarzenia i imprezy: 

TRENDYCJA skupiająca w sobie warsztaty etnograficzne, festiwal mody oraz liczne konkursy. 

LUDZIE DoRZECZY - Piknik Gombrowiczowski, Turnieje im. Leopolda Staffa, Wielki Ogień, 

festiwal bluesowo-rockowy im. M. Kubasińskiej, Jazz nad Kamienną, festiwal jazzowy im. M. Zduniaka, 

ludzie z tej ziemi, ogólnopolski konkurs literatury regionalnej. 

OD PALEOLITU DO ŻELAZA - piknik archeologiczny Rydno, wędrówki Geo-Archeo, warsztaty 

art.-eko. 

92 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



COOLTOURA – cooltoura nad kamienną, noc kupały, zlot czarolotów i dziwadeł. 

TRATWA KULTURALNA – akademia sztuki nad kamienną, Te-Art., Wielki Piec Tygiel Kultur nad 

Kamienną, Grajdoł. 

Unikatowe działanie mające na celu wyprodukowanie przedmiotu artystycznego - gadżetu 

reklamującego region oraz kolekcji ubiorów inspirowanych kulturą ludową Doliny Rzeki Kamiennej, 

łączące tradycję i współczesność; wytypowanego w konkursie kierowanym do studentów wyższej 

uczelni artystycznej, a w perspektywie stworzenie cyklicznego festiwalu wzornictwa z naciskiem 

na inspirację tradycyjną kulturą Polski i regionu. 

Znani artyści pochodzący ze Starachowic 

Krystyna Janda (ur. 18 grudnia 1952 roku – aktorka filmowa i teatralna, prozaik i felietonistka, 

piosenkarka, dyrektor teatru. 

Konrad Imiela (ur. 23 kwietnia 1972 roku) – aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, 

także kompozytor, autor tekstów piosenek i reżyser teatralny. 

Janusz Radek (ur. 6 kwietnia 1968 roku) – wokalista i aktor teatralnych inscenizacji 

muzycznych. 

Jan Krzysztof Szczygieł (Krzysztof Szczygieł) (ur. 27 lipca 1970 roku) – aktor teatralny 

i filmowy, prezenter telewizyjny oraz trener sztuki pracy ze słowem i wizerunkiem osobistym. 

Michał Banach (ur. 29 marca 1969 roku) - aktor teatralny, telewizyjny i filmowy. 

Marek Bargiełowski (ur. 11 września 1942) – aktor, teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser. 

Bogusz Bilewski (ur. 25 września 1930 roku, zm. 14 września 1995 roku) - aktor filmowy 

i teatralny. 

W mieście Starachowice działalność kulturalna prowadzona jest również w oparciu 

o działalność muzealną i biblioteczną. 

93 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Muzeum Przyrody i Techniki Ekomuzeum im. Jana Pazdura 

Muzeum Przyrody i Techniki zostało powołane do życia 1 stycznia 2001 

roku decyzją Rady Powiatu Starachowickiego - Uchwała Rady Powiatu nr 

XXIII/211/2000 z dnia 28.12.2000 r. Jest zatem pierwszym muzeum 

powstałym w XXI wieku w Polsce. Placówka obejmuje obszar 8 hektarów, 

na którym zlokalizowane są obiekty dwóch chronologicznie następujących 

po sobie zakładów wielkopiecowych. Stanowią one doskonałą ilustrację 

technologicznego rozwoju dziewiętnastowiecznego hutnictwa, jako że 

zachowały w całości swój tarasowy układ oraz ciąg technologiczny. Poczynając od estakady kolejowej, 

którą dostarczano na teren zakładu materiały wsadowe przez boksy magazynowe, wieżę ciśnień 

aż do Wielkiego Pieca na paliwo koksowe, który jest najcenniejszym obiektem w Muzeum. 

Nie mniej cenna a nader intrygująca jest jedna z największych na świecie maszyna parowa, która trafiła 

do Starachowic z Powszechnej Wystawy Przemysłowej w Paryżu w 1889 roku. Muzeum Przyrody 

i Techniki to nie tylko metalurgia – jedna z hal hutniczych przeznaczona została na prezentację 

samochodów produkowanych przez byłą Fabrykę Samochodów Cięzarowych. 

Są wśród nich: pierwszy z całej rodziny STAR 20 oraz terenowy STAR 266R 

uczestnik X Rajdu Paryż – Dakar z 1988 roku. 

W 2006 roku Muzeum zakupiło zachowane pozostałości oryginalnego 

papamobile wyprodukowanego na podwoziu STARA 660M2 na potrzeby 

Pierwszej Pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny w roku 1979. Samochód ten jest unikatowym 

eksponatem w muzealnej kolekcji. Przyroda w Muzeum sąsiaduje z techniką nie tylko w nazwie. 

W następnej hali prezentowana jest wystawa paleontologiczna, której najważniejszym elementem jest 

zbiór skamieniałości – tropów zwierząt żyjących w rejonie Gór Świętokrzyskich przed 200 milionami 

lat. Realizacja projektu „Regio Ferrea‖ renowacja i adaptacja na cele kulturalne zabytkowej huty żelaza 

w Starachowicach‖ w latach 2008-2010, o wartości całkowitej ponad 8 mln zł finansowana przez 

Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG), Ministerstwo Kultury 

i Dziedzictwa Narodowego oraz powiat starachowicki, pozwoliła na przystosowanie do potrzeb 

nowoczesnego muzeum wielu obiektów wchodzących w skład XIX-wiecznego zespołu 

wielkopiecowego. W wyniku podjętych prac rewitalizacyjnych udostępnione zostały tereny dotychczas 

niedostępne dla zwiedzających. Stworzono trzy tematycznie ścieżki zwiedzania: przyrodniczą, hutniczą i 

przemysłową, na których czeka odbiorcę szereg nowych i ciekawych atrakcji. Stworzona została 

94 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



nowoczesna wystawa paleontologiczna. Na podstawie pozostawionych tropów naukowcy dokonali 

rekonstrukcji zwierząt, które żyły w regionie Gór Świętokrzyskich w okresach permu, triasu i jury. 

Naturalnej wielkości modele płazów i gadów zostały wykonane przez znaną artystkę Martę Szubert. 

Miary realizmu dopełniają fotopanoramy z wyobrażeniem środowiska naturalnego dla prezentowanych 

okazów oraz ścieżki dźwiękowe, pozwalające przenieść się odbiorcy o miliony lat w przeszłość. Teren 

dawnych składnic rudy żelaza porasta dzisiaj roślinność. Tak oto przyroda odbiera sobie to co przed 

laty człowiek wydarł jej na potrzeby przemysłu. Jako ciekawostkę warto przytoczyć 

fakt, że wraz z importowaną przed laty rudą zupełnie „przypadkowo‖ sprowadzono 

do Polski nieznane u nas gatunki ślimaków. Stworzenia te nie tylko nie wyginęły 

w zdegradowanym krajobrazie huty, ale świetnie się w nim zaklimatyzowały 

stanowiąc dzisiaj jeszcze jedną ciekawostkę dla zwiedzających a wyzwanie dla naukowców – badaczy 

malakofauny. Zamysłem patrona Muzeum prof. Jana Pazdura była prezentacja dwóch tysięcy lat 

dziejów produkcji żelaza – od dymarki do Wielkiego Pieca. Realizując tą ideę na wydzielonym terenie 

porośniętym roślinnością zrekonstruowano osadę dymarską z początku naszej ery (Archeopark), 

w której organizowane są cykliczne pokazy wytopu żelaza w piecach typu kotlinkowego. Ich uczestnicy 

mogą nie tylko zapoznać się z charakterem pracy starożytnych Kuźników, lecz także elementami 

kultury materialnej i duchowej ówcześnie żyjących ludzi. Archeopark to pierwszy etap ścieżki 

dydaktycznej obrazującej historię świętokrzyskiej metalurgii. Kolejnym jej elementem będzie 

średniowieczna kuźnica (Minera Starzechowska) jaka wkrótce zostanie zrekonstruowana. Wycieczkę 

kończyć będzie Zakład Wielkopiecowy jako obraz hutnictwa przełomu XIX i XX wieku. 

Ekomuzeum to „muzeum bez murów‖ – zwiedzający współtworzą placówkę bawiąc się i ucząc 

jednocześnie, przyjemnie spędzają swój wolny czas. Służą temu między innymi organizowane corocznie 

imprezy takie jak: popularno – naukowe „Żelazne Korzenie‖, czy organizowany od 2008 roku Festyn 

Historyczny „Od Prasłowian do Polaków‖. 

Miejska Biblioteka Publiczna im. Adolfa Dygasińskiego 

ul. Kochanowskiego 5, 27-200 Starachowice 

Biblioteka jest gminną jednostką organizacyjną kultury działającą w obrębie krajowej sieci 

bibliotecznej. Służy zaspokajaniu i rozwijaniu potrzeb czytelniczych społeczeństwa 

oraz upowszechnianiu wiedzy i rozwojowi kultury. 

95 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Główne zadania Miejskiej Biblioteki Publicznej (MBP) to: gromadzenie i opracowywanie 

zbiorów, udostępnianie zbiorów czytelnikom, promocja książki i biblioteki, służba informacyjno - 

bibliograficzna. Oprócz swojej podstawowej działalności MBP podejmuje szereg dodatkowych 

inicjatyw edukacyjnych i kulturalnych takich jak: odczyty, spotkania z ludźmi pióra, wystawy, konkursy 

literackie i plastyczne, różnorodne imprezy dla dzieci. 

MBP w Starachowicach posiada sześć filii bibliotecznych i jeden punkt biblioteczny. 

Księgozbiór MBP liczy ogółem ok. 117 tys. woluminów. Biblioteka Główna składa się z: wypożyczalni 

dla dorosłych, czytelni głównej, działu gromadzenia i opracowania zbiorów, działu administracyjnogospodarczego, 

księgowości. Przy Bibliotece Głównej jest również sala wystaw MBP. 

Filia Nr 1 – dla dzieci do lat piętnastu posiada wypożyczalnię, czytelnię oraz prowadzi punkt 

biblioteczny książek nagranych na kasety. Adres: ul. Stanisława Staszica 9, 

Filia Nr 5 „Plastuś” – dla dzieci do 15 lat. Posiada wypożyczalnię i czytelnię. 

Adres: ul. Stefana Żeromskiego 8, 

Filia Nr 6 – wypożyczalnia dla dorosłych. Adres: ul. Stanisława Staszica 9, 

Filia nr 7 – dla wszystkich grup czytelniczych. Posiada wypożyczalnię i czytelnię. 

Adres: ul. Radomska 21, 

Filia Nr 9 – dla wszystkich grup czytelniczych. Posiada wypożyczalnie i kącik czytelniczy. 

Adres: ul. Ostrowiecka 127, 

Filia Nr 10 – biblioteka publiczno-szkolna dla wszystkich grup czytelników. 

Adres: ul. Ignacego Prądzyńskiego 2. 

Poniżej zaprezentowano dane dotyczące działalności bibliotecznej 

Placówki biblioteczne 

biblioteki i filie obiekt 7 

pracownicy bibliotek 

osoba 

7 

1 

księgozbiór wolumin 116 319 

czytelnicy w ciągu roku osoba 7 736 

zewnątrz 

wypożyczenia księgozbioru na 

wolumin 119 619 

punkty biblioteczne ogółem obiekt 1 

Tabela II.3.2-1 Działalność placówek bibliotecznych (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, 

stan na 31.12.2009 r.). 

96 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Działalność domów, ośrodków kultury, klubów i świetlic 

Charakterystykę działalności obiektów kultury w 2009 roku przedstawia poniższa tabela: 

Imprezy organizowane przez jednostkę i uczestnicy 

imprezy 

instytucje ob. 5 

imprezy szt. 372 

seanse filmowe - 8 

wystawy szt 35 

występy zespołów amatorskich - 69 

występy artystów i zespołów zawodowych - 27 

dyskoteki szt 17 

prelekcje, spotkania, wykłady szt 35 

imprezy turystyczne i sportowo - rekreacyjne szt. 76 

konkursy - 32 

uczestnicy imprez 

imprezy osoba 41 127 

seanse filmowe osoba 240 

wystawy osoba 3 390 

występy zespołów amatorskich osoba 11 100 

występy artystów i zespołów zawodowych osoba 10 800 

dyskoteki osoba 2 300 

prelekcje, spotkania, wykłady osoba 2 340 

imprezy turystyczne i sportowo - rekreacyjne osoba 4 110 

konkursy - 4 222 

Koła (kluby) i członkowie 

imprezy 

ogółem szt 28 

politechniczne szt 1 

plastyczne szt 13 

fotograficzne i filmowe szt 2 

turystyczne i sportowo rekreacyjne szt 4 

seniora szt 2 

terapeutyczne szt 1 

uczestnicy imprez 

ogółem osoba 613 

politechniczne osoba 16 

plastyczne osoba 284 

fotograficzne i filmowe osoba 24 

turystyczne i sportowo rekreacyjne osoba 58 

seniora osoba 92 

terapeutyczne osoba 33 

Tabela II.3.2-3 Działalność domów, ośrodków kultury, klubów i świetlic (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 r.). 

97 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Na terenie miasta brak jest wykształconej przestrzeni publicznej (placu) gdzie można 

organizować plenerowe imprezy kulturalne nie licząc terenów wraz z estradą przy ul. Na Szlakowisku. 

Brak generalnie urządzonej przestrzeni publicznej, która obudowana funkcją o charakterze 

kulturotwórczym – księgarnie, galerie, kluby, czytelnie, małe kina, tworzyłaby centrum sprzyjające życiu 

kulturalnemu mieszkańców. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Animatorami kultury w mieście i powiecie, oprócz SCK i MBP, są: 

Młodzieżowy Dom Kultury, 

Spółdzielczy Dom Kultury SSM, 

Klub Spółdzielczy „Wanacja‖, 

Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury, 

111 Artystyczna Drużyna Harcerska ZHP, 

Stowarzyszenie Promocji Talentów przy MDK, 

Stowarzyszenie Promocji Tańca i Muzyki „MiM‖, 

Polskie Stowarzyszenie Edukacji Plastycznej, 

Fundacja Kultury Regionalnej „Radostowa‖, 

Muzeum Regionalne PTTK, 

Państwowa Szkoła Muzyczna im. F. Rybickiego, 

Miejska Szkoła Tańca „MiM‖, 

Państwowe Ognisko Plastyczne, 

Szkoła Muzyczna „Yamaha‖, 

Towarzystwo Przyjaciół Starachowic, 

Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział Starachowice, 

Towarzystwo Przyjaciół Lasu, Koło „Kotyzka‖ w Starachowicach. 

Kalendarz imprez sportowo - rekreacyjnych, turystyczno - krajoznawczych i kulturalnych 

na 2010 rok 

Gmina Starachowice posiada bogate w wydarzenia Kalendarium imprez. Poniższe zestawienie 

przedstawia imprezy sportowo-rekreacyjne, turystyczno-krajoznawcze i kulturalne, organizowane 

przez Referat Sportu, Promocji i Turystyki Urzędu Miejskiego we współpracy z klubami sportowymi, 

98 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



stowarzyszeniami, placówkami oświatowymi i kulturalnymi oraz Miejskim Centrum Rekreacji 

i Wypoczynku na 2010 rok. 

L.p. Nazwa imprezy Termin Miejsce imprezy Współorganizator 

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

7. 

8. 

9. 

10. 

Ogólnopolski Halowy Turniej Piłki 

Nożnej - kategoria junior starszy – 

rocznik 1991-92 


Nożnej – kategoria junior młodszy – 

rocznik 1993 

9.01.2010 r. 

10.01.2010 r. 

XVIII Finał Wielkiej Orkiestry 

Świątecznej Pomocy 10.01.2010 r. 

Europa Cup Winter 2010 - 

Mistrzostwa Europy Zakładów Pracy 

Złaz Turystyczny w rocznicę 

Powstania Styczniowego – Polana 

Langiewicza 

Ferie zimowe dla dzieci i młodzieży: 

-bezpłatna nauka pływania, 

-pokazy ratownictwa wodnego, 

-gry i zabawy w wodzie, 

-turniej tenisa stołowego, 

-halowy turniej piłki nożnej, 

-gry i zabawy sportowe, 

-turnieje, gry i zabawy na powietrzu, 

-gry i zabawy na sztucznym 

lodowisku, 

-spektakle, warsztaty taneczne, 

-kino feryjne, 

-szkółka rzeźbiarska, 

-zajęcia muzyczne, Rock Forum, 

Ogólnopolski Turniej Piłki Nożnej 

Seniorów o Puchar Prezydenta 

Miasta 

III Noworoczny Turniej 

w Halowej Piłce Nożnej 

Służb Mundurowych i Ratowniczych 

VI Złaz Turystyczny „Szlakiem 

Powstańców Styczniowych‖ 

Podsumowanie dorobku sportowego 

za 2009 rok 

11 Halowy Turniej Piłki Nożnej 

„Małolat Start‖ 

Turniej koszykówki dziewcząt szkół 

12. gimnazjalnych o Mistrzostwo 

Starachowic 

Turniej koszykówki chłopców szkół 

13. gimnazjalnych o Mistrzostwo 

Starachowic 

Miejska Hala Sportowa 

przy ul. Jana Pawła II 



Starachowickie 

Centrum Kultury przy 

ul. Radomskiej, teren 

miasta 

15-17.01.2010 r. Miejska Hala Sportowa 


17.01.2010 r. Sieradowicki Park 

Krajobrazowy 

Okres ferii 

18-31.01.2010 r. 

23.01.2010 r. 

styczeń 

styczeń 

styczeń 

styczeń-luty 

styczeń 

styczeń 

Kryta Pływalnia przy 

ul. Wojska Polskiego, 


przy ul. Jana Pawła II, 

kompleks sportowy ul. 

Pustwójtównej, 

lodowisko przy ul. Na 

Szlakowisku, 



ulicy Radomskiej 


– ul. Jana Pawła II 

Miejska 

Hala Sportowa przy 

ulicy Jana Pawła II 

Lasy Starachowickie 

Sala „Olimpia‖ Urzędu 

Miejskiego 



Gimnazjum nr 3 przy 

ul. Leśnej, 



KKS ASPN ―Juventa Perfopol‖ 

Starachowice 

KKS ASPN ―Juventa Perfopol‖ 


Miejski Sztab WOŚP, SCK, 

I.L.O., Komenda Powiatowa 

Państwowej Straży Pożarnej 

w Starachowicach 

Hotel Europa 

PTTK, oddział 


Miejskie Centrum Rekreacji 

i Wypoczynku, Starachowickie 

Centrum Kultury, Liga Obrony 

Kraju, Zarząd Powiatowy Ligi 

Obrony Kraju, Klub 

Płetwonurków „Kalmar‖ 

KKS ASPN „Juventa Perfopol‖ 


Komenda Powiatowa Policji 


PTTK 

oddział międzyszkolny 


Kluby sportowe, Starachowickie 

Centrum Kultury 

SUKS ―Sokół‖ 

Miejski Szkolny Związek 

Sportowy, Gimnazjum 

nr 3, 


Sportowy, Gimnazjum 

nr 4 

99 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 


14. 


XVI Edycja Ligi Tenisa Stołowego – 

kat. od 35 lat o Mistrzostwo 

Starachowic 

15. III Szachowe Grand Prix 

Starachowic 


16. Nożnej – kategoria junior młodszy 

rocznik 1994 


17. Nożnej – kategoria orlik młodszy, 

rocznik 2000. 


18. Nożnej – kategoria żak starszy, 

rocznik 2001. 

Tłusty czwartek Na Starówce 

19. -gry, zabawy, konkursy 

Koszykówka – Otwarty Turniej o 

20. Puchar Prezydenta Miasta 

„Open Dance Starachowice 2009‖ II 

21. Starachowicki otwarty Turniej Tańca 

Disco-Dance 

Halowy Turniej Piłki Nożnej o 

22. Mistrzostwo Starachowic – kategoria 

do 35 lat i powyżej 35 lat 

23 Turnieje hokeja na lodzie o Puchar 

Prezydenta Miasta 

styczeń – kwiecień 

styczeń – czerwiec 

6.02.2010 r. 

7.02.2010 r. 

20.02.2010 r. 

luty 

luty 

luty-kwiecień 

luty/marzec 2009 

r. 

luty – grudzień 

2009 r. 

Sala gimnastyczna na 

Krytej Pływalni przy ul. 

Wojska Polskiego 

Starachowicka 

Spółdzielnia 

Mieszkaniowa przy ul. 








Starówka przy ul. 

Rynek 



SCK, Miejska Hala 

Sportowa przy ulicy 

Jana Pawła II 



lodowisko przy ul. Na 

Szlakowisku 

24 V Wiosenne Konfrontacje Muzyczne 1.03.-15.05.2010 r. Spółdzielczy Dom 

Kultury przy ul. 


25. 

26. 

II Maraton Pływacki Starachowice- 

Wadowice 

III Otwarte Mistrzostwa Starachowic 

w Szachach Szybkich 

3.03.2010 r. Kryta Pływalnia przy 

ul. Wojska Polskiego 

13.03.2010 r. Spółdzielczy Dom 

Kultury przy ul. 


Mistrzostwa Polski K-1 Rules 26-28.03.2010 r. Miejska Hala Sportowa 

27. 


28 Cykl zawodów pływackich marzecpaździernik 


ul. 

Szkolnej 


i Wypoczynku 

KLIM UKS „Gambit‖, 

Spółdzielczy Dom Kultury, 

Starachowicka Spółdzielnia 

Mieszkaniowa 







SCK, MCRiW, służby 

porządkowe 


i Wypoczynku 

Starachowickie Centrum 

Kultury, Miejskie Centrum 

Rekreacji i Wypoczynku 


i Wypoczynku 


i Wypoczynku 

Stowarzyszenie Promocji 

Talentów przy MDK 

SKP Barakuda, MCRiW 

Klub „Gambit‖, SDK 

KS Dragon 

Klub Pływacki „Barakuda‖ 

29 XXII Rajd Wagarowicza 19.03.2010 r. Okolice Starachowic PTTK, oddział międzyszkolny 


30 IV Mistrzostwa Szkół w Marszu na marzec Okolice Starachowic PTTK, oddział Międzyszkolny 

Orientację 

31. 

Otwarty Turniej Tenisa Stołowego o 

Puchar Prezydenta Miasta marzec 2009 r. 

Miejska 

Hala Sportowa – przy 


i Wypoczynku, Gimnazjum nr 4 

ul. Jana Pawła II 

teren SSE 

„Starachowice‖ lub las 

32. Wyścigi quadów – zasięg wojewódzki marzec – czerwiec 

2009 r. 

SSE „Starachowice‖, 

Nadleśnictwo Starachowice 

Indywidualne biegi przełajowe szkół 

33. podstawowych i gimnazjalnych marzec/kwiecień Teren miasta Miejski Szkolny Związek 

Sportowy, SP nr 6, SP nr 9 

100 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



XI Miting Brydżowy o Puchar 

34. Prezydenta Starachowic 

35. IV Festiwal Szachów w 

Starachowicach 

36. 56 Ogólnopolski Majowy Rajd 

Świętokrzyski 

37. XXXVIII Ogólnopolski 

Młodzieżowy Turniej Turystyczno- 

Krajoznawczy 

Siatkówka – Mistrzostwa Starachowic 

38. o Puchar Prezydenta Miasta 

39. Zawody Pływackie dla szkół 

podstawowych 

40. Zawody Pływackie dla szkół 

gimnazjalnych 

41. Turniej piłkarski, gry i zabawy dla 

dzieci i młodzieży 

15-18.04.2010 r. Hotel Senator przy ul. 

Krywki 

24.04.2010 r. Szkoła Podstawowa nr 

6 przy ul. Moniuszki 

29.04-2.05.2010 r. Rejon Gór 

Świętokrzyskich 

kwiecień 

kwiecień 

kwiecień 

kwiecień 

kwiecień – 

październik 






lub Szkolnej 



lub Szkolnej 

kompleks sportowy ul. 

Pustwójtównej 

Hotel Senator 

KLIM UKS „Gambit‖, SP nr 6 

PTTK oddział Starachowice 

Oddział Międzyszkolny PTTK 



i Wypoczynku 


Sportowy, MCRiW 


Sportowy, MCRiW 


i Wypoczynku 

42. Wielka Majówka 2010 –koncert 2.05.2010 r. Stadion Miejski lub 

plac „Na Szlakowisku‖, 

101 


Kultury, Miejskie Centrum 

Rekreacji i Wypoczynku, 

43. I Runda 

Samochodowych Wyścigów 

Ulicznych 

16.05.2010 r. Teren powiatu Automobilklub Kielecki, oddział 


44. X Ogólnopolski Nocy Rajd Świętego 

Emeryka 

22-23.05.2010 r. Góry Świętokrzyskie Oddział Międzyszkolny PTTK 


45. Mistrz Kierownicy Samorządowców 30.05.2010 r. Starachowice Automobilklub Kielecki, oddział 


Indywidualne zawody Lekkiej 

maj 

Stadion Miejski SP nr 1, SP nr 11, Gimnazjum 

46. Atletyki szkół podstawowych 

i gimnazjalnych 

przy ul. Szkolnej 

nr 1 


47. 

48. 

Trójbój i Czwórbój lekko atletyczny 

dziewcząt i chłopców szkół 

podstawowych 

Dni Starachowic - Sportowy Turniej 

Miast i Gmin 

-turnieje, zawody, gry, zabawy 

maj 

maj/czerwiec 

Stadion Miejski przy ul. 

Szkolnej 

Stadion Miejski, 

Miejska Hala Sportowa, 

Kompleks Sportowy, 

kąpieliska, plac „Na 

Szlakowisku‖ 

Stadion Miejski przy ul. 

Festyn Piłkarski z udziałem byłych i maj/czerwiec 

49. obecnych gwiazd piłkarskich 

Szkolnej 

50. Piknik z okazji Dnia Dziecka 1.06.2010 r. Kąpielisko „Lubianka‖ 

przy ul. Południowej 

Sportowy 

SP nr 11, SP nr 12 


Sportowy 

MCRiW, SCK, kluby sportowe, 

stowarzyszenia, placówki 

oświatowe 


i Wypoczynku 

MCRiW, SCK, Klub 

Płetwonurków LOK „Kalmar‖ 

51. Rajd z okazji Dnia Dziecka 1.06.2010 r. Teren miasta PTTK, oddział 


52. Finał III Grand Prix Starachowic w 

szachach 

2.06.2010 r. Szkoła Podstawowa nr 

6 przy ul. Moniuszki 

53. XXVII Dziecięcy Festiwal Piosenki 2.06.2010 r. Starachowickie 


ul. Radomskiej 

KLIUM „Gambit‖, 

SP nr 6 

Młodzieżowy Dom Kultury, 

SCK 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



54. 52 Ogólnopolski Harcerski Rajd 


55. Impreza plenerowa „Pasaż 

wolności‖ 

56. Parafialno-Miejski Festyn Rodzinny 

„Jesteśmy Razem‖ 

3-6.06.2010 r. Góry Świętokrzyskie ZHP KH Starachowice 

4.06.2010 r. Teren miasta – ul. 

Staszica 

13.06.2010 r. Kompleks sportoworekreacyjny 

przy ul. 

Pustowujtównej 

57. Festyn Rodzinny „Sobótki 2010‖ 19.06.2010 r. Kąpielisko „Lubianka‖ 


58. Nocny Rajd Świętojański – Szlakiem 

Świetlików 

Zawody Strzelectwa Sportowego 

59. Dynamicznego- „3 Gan Squad – 

Senator Cup 2010‖ 

60. Wakacje na Kolorowych Szlakachimpreza 

piesza i rowerowa 

61. Ogólnopolski Turniej Piłki Nożnej 

„Pierwsze Kroki‖ 

21-22.06.2010 r. Sieradowicki Park 

Krajobrazowy 

26.06-4.07.2010 r. Strzelnica „Świt‖ przy 

ul. Strzelniczej 

29.06-31.08.2010 r. Teren powiatów: 

starachowickiego, 

iłżeckiego, 

ostrowieckiego, 

skarżyskiego 

czerwiec Boisko przy Szkole 

Podstawowej nr 1 

62. Gala Zawodowa Kick-Boxingu czerwiec Miejska Hala Sportowa 


Starachowickie Centrum Kultury 

Parafia MBNP, SCK, MCRiW 

Starachowice Centrum Kultury 



Hotel Senator 



SUKS „Sokół‖ Starachowice 

KS Dragon 

63. Sportowe środy – 11 festynów czerwiec - sierpień Osiedla SSM SSM, SDK 

64. 

Zawody wędkarskie o Puchar 

Prezydenta Miasta w kategorii 

juniorów i seniorów 

czerwiec – sierpień 

kąpielisko „Lubianka‖ 


Polskie Związek Wędkarski, 

koło w Starachowicach, miejskie 

Centrum Rekreacji i 

65. 

21 Międzynarodowy Wyścig Kolarski 

„Solidarności‖ i Olimpijczyków 

66. Piknik z Prezydentem Miasta 

Koncert Maryli Rodowicz 

Wypoczynku 

2.07.2010 r. Teren miasta Komitet Organizacyjny Wyścigu 

6.07.2010 r. Kąpielisko „Lubianka‖ 


SCK, MCRiW 

67. Gala Disco Polo 18.07.2010 r. Plac Na Szlakowisku Starachowickie Centrum Kultury 

68. Akcja letnia „Wędruj z nami‖ lipiec-sierpień Region świętokrzyski PTTK oddział międzyszkolny 


69. 

Wakacyjne Pikniki Rodzinne z 

Prezydentem Miasta z udziałem 

lipiec, sierpień kąpieliska „Piachy‖ 

przy ul. Składowej i 

Klub Płetwonurków „Kalmar‖, 

SCK, MCRiW 

gwiazd estrady - koncerty 

„Lubianka‖ przy ul. 

Południowej 

70. Muzyczne parkingi – 4 koncerty lipiec - sierpień Teren przy SCK przy Starachowickie Centrum Kultury 

71. IV Letnie Grand Prix w Siatkówce 

Plażowej o Puchar Prezydenta Miasta 


6 turniejów 

w okresie lipiec – 

sierpień 


kąpielisko „Piachy‖ 

przy ul. Składowej 

72. Pożegnanie Wakacji koncert sierpień Plac rekreacyjny „Na 

Szlakowisku‖ 

WOPR, MCRiW 


102 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



73. X Ogólnopolskie Młodzieżowe 

Spotkania z Muzyką Dawną „Musica 

Antiqua – Cantores Scholares‖ 

74. II runda Samochodowych Wyścigów 

1.09-3.10.2010 r. Sala „Olimpia‖ Urzędu 

Miejskiego 

Ulicznych 

75. Rajd Szlakiem Walk Obronnych 8.09.2010 r. Teren powiatów: 

starachowicki i iłżecki 

76. XXXX Jesienny Rajd po 

Staropolskim Zagłębiu 

Przemysłowym 

77. IX Spotkanie na Wykusie „Nasze 

góry – czyste góry‖ 

Stowarzyszenie Promocji 

Talentów przy MDK 

5.09.2010 r. Teren miasta Automobilklub Kielecki, oddział 




15-17.09.2010 r. Rejon Staropolskiego 

Zagłębia 

Przemysłowego 

18.09.2010 r. Sieradowicki Park 

Krajobrazowy 

Teren miasta 

PTTK o Starachowice 

Oddział Międzyszkolny PTTK 


78. Caruso Kierownicy-trzy eliminacje 19, 26.09 

i 3.10.2010 r. 

Automobilklub Kielecki odział 


79. IV Młodzieżowe Zawody 24.09.2010 r. Ośrodek ZHP ZHP, Komenda Hufca 

Ratownicze 

Lubianka 

Starachowice, HGR 


80. 

Stadion Miejski przy ul. Starachowickie Centrum 

Zawody strongman i strongwomen wrzesień Szkolnej lub Muzeum Kultury, Miejskie Centrum 

Wielkiego Pieca Rekreacji i Wypoczynku 

81. Zawody w siłowaniu na rękę wrzesień/ Miejska Hala Sportowa Miejskie Centrum Rekreacji 

październik przy ul. Jana Pawła II i Wypoczynku 

82. XXI Międzynarodowe Dni Muzyki wrzesień - listopad Teren miasta 

Organowej 


83. Młodzieżowe Mistrzostwa Polski w 6-10.10.2010 r. Miejska Hala Sportowa KS „Star 1926 Malcom‖ 

boksie 

przy ul. Jana Pawła II MCRiW, SCK 

84. Caruso Kierownicy-Finał Turniej 10.10.2010 r. Teren miasta Automobilklub Kielecki, oddział 

Miast 


85. Mini Maraton Pływacki szkół 20 i 27.10.2010 r. Kryta Pływalnia przy 

podstawowych i gimnazjalnych 

ul. Szkolnej 

SKP Barakuda, MCRiW 

88. II Mistrzostwa Starachowic Juniorów 

w Szachach- turniej rankingowy 

89. Turniej siatkówki o Puchar 


86. Partyzancka Droga Krzyżowa 28.10.2010 r. Wykus ZHP Środowiskowy Szczep 

im. Armii Krajowej 

87. II Mistrzostwa Starachowic w 

Szachach- turniej rankingowy 

październikgrudzień 

Szkoła Podstawowo nr 

9 przy ul. 

KLIM UKS „Gambit‖, SP nr 6 

październikgrudzień 

październik/ 

listopad 

Mrozowskiego 

Parafia MBNP przy ul. 

Jana Pawła II KLIM UKS „Gambit‖, SP nr 6 



90. Rajd Niepodległości 10.11.2010 r. Sieradowicki Park 

Krajobrazowy 

91. IV Otwarty Turniej Szachowy o 

„Puchar Niepodległości‖ 11.11.2010 r. 

SSM 


i Wypoczynku 



KS „Gambit‖ 

92. Rajd „Szlakiem Jędrusiów‖ 19-20.11.2010 r. Las Tychowski ZHP 15 DH im. Junaka 

i Kokoszki‖ 

93. 

VI Ogólnopolski halowy Turniej 

Piłki Nożnej – rocznik 1998 „Sokół 

Cup 2010‖ 

listopad 




103 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



94. VI Ogólnopolski Halowy Turniej 

Piłki Nożnej – rocznik 1999 „Sokół 

Cup‖ 

95. Basenowe zawody w pływaniu 

szybkim w płetwach 

96. Zaduszki Jazzowe 

Finał XXXIII 

97. Ogólnopolskiego Turnieju 

Recytatorskiego Literatury 

Regionalnej 

98. Turniej gier i zabaw – szkoły 

podstawowe 


99. Nożnej – kategoria trampkarz 

starszy, rocznik 1995 


100. Nożnej – kategoria młodzik 

młodszy, rocznik 1998 

listopad 

listopad 

II połowa 

listopada 

II połowa 

listopada 

listopad/grudzień 

6.12.2010 r. 

7.12.2010 r. 




ul. Szkolnej 














Klub Płetwonurków LOK 

„Kalmar‖ 



Kultury, Wojewódzki Dom 

Kultury w Kielcach 

Szkoła Podstawowa nr 13, 

MSZS, MCRiW 





101. 

102. 


Nożnej – kategoria orlik starszy, 

rocznik 1999 


Nożnej – kategoria młodzik starszy, 

rocznik 1997 

20.12.2010 r. 

21.12.2010 r. 









103. 

Mikołajki 2010 

-spektakle dla dzieci, 

-konkursy, koncerty 

grudzień 





Kultury, placówki kultury 

104. Spotkanie opłatkowe dla sporowców 

i sponsorów 

grudzień 

Sala „Olimpia‖ Urzędu 

Miejskiego 


Kultury, MCRiW 

105. Koncert Wigilijny – Wigilia 

Artystyczna 

106. Turniej siatkonogi o Puchar 


II połowa grudnia 





Kultury, placówki kultury, 

stowarzyszenia 

grudzień Miejska Hala Sportowa Miejskie Centrum Rekreacji 

i Wypoczynku 

107. Sylwester pod Gwiazdami 31 grudnia Plac „Na Szlakowisku‖ Starachowickie Centrum 

Kultury, służby porządkowe 

Tabela II.3.2-1 Kalendarz imprez sportowo-rekreacyjnych, turystyczno-krajoznawczych i kulturalnych 

na 2010 rok współorganizowanych przez Urząd Miejski w Starachowicach (źródło: 

www.um.starachowice.pl). 

104 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Tradycje narodowe i lokalne 

Każde miasto dąży do upamiętnienia historycznych wydarzeń rozgrywających się na jego terenie 

pomnikami lub tablicami umieszczonymi w miejscach publicznych. Na terenie miasta Starachowice 

znajduje się około 20 pomników oraz ponad 30 tablic i płyt pamiątkowych. Upamiętniają one 

w większości osoby i wydarzenia z najnowszej historii Polski, przede wszystkim w wymiarze lokalnym. 

Uroczystości patriotyczno-rocznicowe, organizowane przez Gminę i Starostwo Powiatowe, odbywają 

się przede wszystkim przy Pomniku Niepodległości (ul. Konstytucji 3 Maja), Krzyżu Ofiar Zbrodni 

Katyńskiej (Skwer Ofiar Zbrodni Katyńskiej), Pomniku Żołnierzy Września „Gloria victis‖ (cmentarz 

rzymsko-katolicki przy ul. Radomskiej) i Pomniku Obrońców Starachowic (skrzyżowanie Alei 

Wyzwolenia i ul. 17 Stycznia). Na starachowickich cmentarzach (czterech rzymsko-katolickich, 

komunalnym i żydowskim) znajduje się około 200 mogił osób, które na trwałe wpisały się w historię 

miasta. Kilkanaście zbiorowych i bezimiennych mogił znajduje się w okolicznych lasach. 

Ochrona środowiska kulturowego 

W zakresie dziedzictwa kulturowego Starachowice stanowią ośrodek o randze krajowej 

gromadzący zabytki techniki. Zespół Wielkiego Pieca nominowany został do wpisu na światową listę 

dziedzictwa przemysłowego (pod nr rej. 153). Miasto jest zakwalifikowane do objęcia projektem Parku 

Kulturowego Doliny Rzeki Kamiennej, którego głównym celem będzie ochrona i wyeksponowanie 

reliktów architektury przemysłowej. 

Przez miasto prowadzi monastyczny szlak cystersów posiadający międzynarodowe znaczenie 

turystyczne. 

Wkrótce Rada Miejska w Starachowicach uchwali Gminny Program Opieki nad Zabytkami 

oraz Gminną Ewidencję Zabytków, które jako akty prawa miejscowego obejma ochroną prawną 

te obiekty zabytkowe, które nie są wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków. 

W obowiązującym stanie prawnym w zakresie ochrony zabytków, po utracie mocy planów 

miejscowych – rzeczywistą ochroną prawną objęte są jedynie obiekty wpisane do rejestru zabytków 

Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: 

cmentarz żydowski, 

105 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



zespół zakładu wielkopiecowego, 

budynek administracyjny dozorcy hutniczego (ul. Tadeusza Krywki 1), 

urządzenia wodne z tamą i przepustem (Starachowice-Michałów), 

kościół parafialny p.w. św. Trójcy (Starachowice-Wierzbnik), 

Starachowicka Kolej Dojazdowa – wszystkie tory, rozjazdy i przepusty. 

Najcenniejsze pod względem wartości kulturowych obszary zabytkowych osiedli robotniczych, 

układ urbanistyczny Wierzbnika oraz zespół Wielkiego Pieca wymagają ustanowienia stref ochrony 

konserwatorskiej poprzez ujęcie tej problematyki w planie miejscowym. Strefy te wyznaczono 

w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wskazując 

również obszary wymagające rewitalizacji. 

Główne zadania związane z ochroną i rewitalizacją obszarów wartościowych w aspekcie 

kulturowym to: 

stworzenie pełnej ekspozycji Muzeum Przyrody i Techniki (Ekomuzeum im. Jana Pazdura) 

poprzez rozbudowę obiektu, wyposażenie w infrastrukturę i powiązanie funkcjonalne 

z Wierzbnikiem, 

rewitalizacja Wierzbnika jako centrum usługowego o charakterze ponadlokalnym z dominującymi 

funkcjami usług centrotwórczych z zakresu kultury, administracji, hotelarstwa, gastronomii, 

działanie prowadzące do wprowadzenia w obszarze starego Wierzbnika obszaru ruchu 

uspokojonego, budowa parkingów buforowych, 

opracowanie planów miejscowych dla obszarów postulowanych w Studium do objęcia ochroną 

konserwatorską, w celu wprowadzenia szczegółowych zasad związanych z modernizacją 

zespołów zabudowy mieszkaniowej osiedli robotniczych z początku XIX w., stanowiących 

unikatowe w skali kraju przykłady tego typu zabudowy. 

W 2009 roku został powołany przez Prezydenta Miasta Zespól Zadaniowy ds. ochrony 

dziedzictwa narodowego, odkrywania i popularyzowania historii oraz tradycji Starachowic (ODN). 

Rozpoczął działalność w dniu 18.03.2009. Głównymi płaszczyznami działań Zespołu są: 

106 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



1. opracowanie programu ochrony dziedzictwa narodowego, historii i tradycji na lata 2009/2010 

(następnie na lata kolejne wpisujące się w strategię rozwoju Starachowic) uwzględniającego min.: 

ochronę miejsc pamięci narodowej, obiektów, miejsc i wydarzeń funkcjonujących w tradycji 

mieszkańców Starachowic i okolicy, pamięci osób starszego pokolenia, które swą działalnością 

zasłużyły na poczesne miejsce w historii Starachowic, 

2. opracowanie koncepcji nowoczesnego podręcznika historii Starachowic (Ziemi Starachowickiej) 

i wskazanie autora lub zespołu autorów, 

3. inspirowanie środowiska nauczycieli – historyków, polonistów, wychowawców m.in. poprzez 

opracowanie scenariuszy lekcji historii regionalnej, podejmowanie badań i studiów, 

4. współpraca z instytucjami, organizacjami i osobami, których działalność zbieżna jest z celami 

Zespołu, 

5. opracowanie atrakcyjnych koncepcji i scenariuszy organizacji uroczystości i świąt państwowych 

i patriotycznych z aktywnym udziałem młodzieży (zgodnie z wykazem zawartym w Zarządzeniu 

Nr 223/08 PMS), 

6. opracowanie sposobów przekazu informacji dot. szeroko pojętej historii Starachowic 

w mediach oraz poprzez wydawnictwa i Internet, 

7. koncepcję ścieżek dydaktycznych (opracowano ścieżkę benedyktyńsko – cysterską 

z uwzględnieniem obiektów i miejsc historycznych na terenie Starachowic oraz poza miastem – 

klasztory na Św. Krzyżu i w Wąchocku), 

8. koncepcję elastycznego i funkcjonalnego oznakowania miejsc pamięci narodowej, zabytków, 

miejsc związanych z historią lokalną, 

9. wskazanie poza gminami źródeł współfinansowania umożliwiających realizację ww. zadań. 

Zespół ODN opracował koncepcję licznych uroczystości patriotycznych i świąt państwowych, 

wspomagał organizacje pozarządowe realizujące zadania zbieżne z zadaniami Zespołu, opracował 

koncepcję kilku ścieżek dydaktycznych (w różnych etapach zaawansowania), przedstawił projekty 

oznakowania zabytków i miejsc pamięci, współpracował ze szkołami i instytucjami (np. IPN, Muzeum 

Orła Białego, Łódzkie Centrum Filmowe) przy realizacji organizowania żywych lekcji historii 

we współpracy i z udziałem młodzieży szkolnej, nakreślił kierunki działań badawczo – 

popularyzatorskich dotyczących historii Starachowic. Inne osiągnięcia zespołu to m.in. zaopiniowanie 

wielu trudnych do rozwiązania kwestii związanych np. z piwnicą przy Hotelu Senator, ujednoliceniem 

107 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



funkcjonowania środowisk kombatanckich w zakresie ich udziału w uroczystościach i świętach 

państwowych, zaopiniowanie utworzenia w Starachowicach szkoły wyższej. 

Lokalne Media 

Od prawie 20 lat nowemu samorządowi terytorialnemu towarzyszą media. Niezaprzeczalnym 

faktem jest to, że media odgrywają niebagatelną rolę. Gazety i czasopisma miejscowe, są nie tylko 

stosunkowo wiernym zwierciadłem rzeczywistości społecznej, politycznej, kulturowej, ekonomicznej. 

Często są także ważnym i jednym z podstawowych – ze względu na możliwości oddziaływania 

na społeczeństwo, kształtowania nastrojów, postaw i zachowań ludzi – środków komunikowania 

i porozumiewania się jednostek oraz większych i mniejszych grup społecznych. 

Media lokalne realizują następujące zadania: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wszechstronna, bieżąca informacja lokalna, 

pełnienie funkcji „trybuny społeczności lokalnej‖, 

integracja środowiska lokalnego, 

kształtowanie lokalnej opinii społecznej, 

kontrola władz lokalnych, integracja społeczności lokalnej w strukturach lokalnych 

i ponadlokalnych, 

wspieranie lokalnej kultury, 

promocja „małej ojczyzny‖, 

edukacja społeczno – polityczna, kulturalno – historyczna i ekonomiczna społeczności lokalnej, 

funkcja reklamowo – ogłoszeniowa w stosunku do lokalnych reklamodawców, 

osiągnięcie sukcesu ekonomicznego na rynku, 

funkcja rozrywkowa, lokalna w tematyce, formie i autorstwie. 

108 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Na terenie Gminy Starachowice działają następujące media: 

Gazeta Starachowicka 

Tygodnik Starachowicki 

ul. Konstytucji 3 Maja 23 ul. Lipowa 29 

Echo Dnia 

ESKA Starachowice 

O/Starachowice ul. Radomska 29 III, piętro pokój 304 

ul. Radomska 29 

Przedstawicielstwo Telewizji Kablowej Telewizja Starachowice 

„VECTRA” SA ul. Graniczna 12/99a 

ul. Na Szlakowisku 8 

Starachowice-Net.pl 

Wirtualne Starachowice 

ul. Boczna 14 ul. Łysogórska 33 

109 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3.3. Sport 

Niewątpliwie największą atrakcją rekreacyjno-sportową na terenie gminy jest kryta pływalnia 

w Starachowicach. 

Kryta pływalnia Starachowice została oddana do użytku 

6 sierpnia 2010 roku. Jest obiektem nowoczesnym, przystosowanym 

do potrzeb osób niepełnosprawnych (m.in. winda oraz urządzenie 

ułatwiające wejście do niecek basenowych). 

Dla gości dostępne są: 

- basen sportowy - o wymiarach 12,5x25 m i głębokości od 1,80 m do 4,00 m, z widownią 

na 135 miejsc siedzących, 

- basen rekreacyjny - o powierzchni lustra wody 130 m 2 i głębokości od 0,75 m do 1,20 m 

z atrakcjami: rwąca rzeka, gejzer powietrzny, ławka rurowa z masażem powietrznym, 

tryskacze wodne brzegowe, 

- brodzik dla dzieci - o powierzchni lustra wody 19,3 m 2 

i głębokości od 0,15 do 0,30 m z tryskaczem wodnym – 

pingwin, 

- zjeżdżalnia wodna o długości 47 m z wanną hamowną, 

- 2 wanny jacuzzi, 

- pomieszczenia odnowy biologicznej – sauna sucha, łaźnia parowa, grota solna i ścieżka Kneippa. 

Ponadto w obiekcie występuje: 

- punkt gastronomiczny (dostępny także z hali basenowej), 

- kręgielnia, bilard, bar. 

Gmina Starachowice dysponuje również dobrze utrzymaną bazą sportową 

oraz turystyczno – wypoczynkową. Realizacją zadań w zakresie kultury fizycznej, sportu i turystyki 

oraz wypoczynku mieszkańców zajmuje się Miejskie Centrum Rekreacji i Wypoczynku 

w Starachowicach, ul. Szkolna 14. 

110 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Miejska baza rekreacyjna umożliwia realizację różnorodnych pomysłów na aktywny wypoczynek. Latem 

czynne są dwa kąpieliska: „Piachy‖ i „Lubianka‖. Zimą można korzystać z krytej pływalni. 

Dostępne są też obiekty na Stadionie Miejskim, jak i też w ciągu całego 

roku Miejska Hala Sportowa przy ul. Jana Pawła II. 

Centrum realizuje i współorganizuje szereg imprez na obiektach 

miejskich jak m.in. finały 

Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży 

w Sportach Halowych, zawody mistrzowskie szczebla miejskiego, 

liczne imprezy kulturalne – koncerty, festyny. 

Współpracując z licznymi klubami sportowymi miasta 

współorganizuje liczne zawody i zajęcia sportowo - rekreacyjne 

dla sympatyków czynnego wypoczynku – mieszkańców miasta. Między innymi na obiektach 

administrowanych przez Miejskie Centrum Rekreacji i Wypoczynku odbywa się Ogólnopolski Turniej 

Miast i Gmin. 

Na Krytej Pływalni odbywa się bezpłatna nauka pływania dla dzieci klas II i III szkół 

podstawowych. Wiele klubów sportowych miasta nieodpłatnie korzysta z miejskich obiektów 

sportowo-rekreacyjnych. 

Obiekty MCRiW: 

Dom Wycieczkowy, ul. Szkolna 14, 

Miejska Hala sportowa, ul. Jana Pawła II 22, 

 

 

Kąpielisko „Piachy‖, ul. Składowa, 

Korty Tenisowe, ul. Józefa Krzosa, 

Stadion Miejski, ul. Szkolna 14, 

 

 

 

Kąpielisko „Lubianka‖, ul. Południowa, 

Lodowisko syntetyczne, ul. Na Szlakowisku, 

Strzelnica sportowa, ul. Strzelnicza. 

W celu rozwoju bazy sportowo rekreacyjnej na terenie Miasta Starachowice, Gmina rokrocznie 

przeznacza na powyższy cel znaczące środki finansowe z budżetu Gminy lub stara się o ich pozyskanie 

111 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



z innych zewnętrznych źródeł. Poniżej przedstawiono działania zainicjowane przez władze Gminy 

przez ostatnie lata: 

1. Stadion Miejski 

W 2007 roku opracowano projekt sztucznej trawy wraz z oświetleniem oraz zapleczem sanitarnym. 

Jednak realizacja projektu nie doszła do skutku. W roku 2008 opracowano koncepcje przebudowy 

stadionu zawierającą: 

przebudowę płyty głównej, 

budowę bieżni lekkoatletycznej o sztucznej nawierzchni, 

budowę trybun na 5000 miejsc (2500 zadaszone), 

budowę zaplecza do obsługi i funkcjonowania obiektu. 

Inwestycja została zrealizowana. 

W 2009 roku poddano gruntownemu remontowi płytę główną wraz z otoczeniem na sumę 50.000 zł. 

Pozwoliło to na rozgrywanie meczów 3 ligi. Oprócz tego, na terenie obiektu znajduje się Ośrodek 

Sportów Siłowych prowadzony przez Klub Sportowy „Wiking‖. 

2. Strzelnica sportowa 

W 2009 roku przeprowadzono gruntowny remont za sumę 350.000 zł. 

Wykonano między innymi: 

wymianę stolarki okiennej na całym obiekcie, 

ocieplenia budynków i hali sportowej, 

modernizacji sanitariatów wewnątrz hotelu. 

3. Plac sportowo rekreacyjny na osiedlu Południe 

obiekt oddany do użytku jesienią 2008 roku, cieszy się dużą popularnością, 

w 2010 roku na boisku sportowym została położona nawierzchnia ze sztucznej trawy 

wraz z oświetleniem. 

4. Lodowisko syntetyczne 

obiekt oddany do użytku jesienią 2008 roku wraz ze sprzętem. 

5. Miejska Hala Sportowa. 

Oddana do użytku w 2002 roku z funkcją dostępu szkół znajdujących się w sąsiedztwie. 

w 2009 roku zakupiono nowe dodatkowe nagłośnienie oraz zacieniono okna, pieniądze na ten 

cel pochodziły ze środków Urzędu Marszałkowskiego, 

112 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



zakupiono nowy sprzęt do siłowni za sumę blisko 20.000 zł. 

6. Boisko na osiedle Michałów 

obiekt zmodernizowano w 2009 roku poprzez położenie nowej nawierzchni na płycie głównej 

oraz zakupiono nowe bramki. Całość kosztowała blisko 110.000 zł. 

7. Korty Tenisowe obiekt oddany w dzierżawę. 

Modernizowany nieustannie przez dzierżawców. Zgodnie z podpisaną umową w 2009 roku pozostały 

3 korty z odwodnieniem wraz liniami stałymi. Wykonano również oświetlenie na wszystkich kortach. 

W 2010 roku na korcie betonowym położona zostanie sztuczna trawa. 

8. W 2010 roku zakończona została budowa nowoczesnej Krytej Pływalni przy ulicy 

Szkolnej. 

Kluby, związki i stowarzyszenia sportowe: 

Automobilklub Kielecki O/Starachowice, 

Katolicki Klub Sportowy Autonomiczna Sekcja Piłki Nożnej „JUVENTA‖, 

Katolicki Klub Sportowy „JUVENTA - KOBEX‖, 

Klub Płetwonurków Ligi Obrony Kraju „KALMAR‖ , 

Klub Sportowy „DRAGON‖, 

Klub Sportowy „HDD DYNAMIC‖, 

Klub Sportowy „Świt‖, 

Klub Sportów Siłowych i Kulturystyki „WIKING‖, 

Miejski Szkolny Związek Sportowy, 

Starachowicki Klub Sportowy „Star‖ Starachowice, 

Osiedlowy Klub Sportowy „Instal Michałów‖, 

Starachowicki Uczniowski Klub Sportowy „Sokół‖, 

Starachowicki Klub Pływacki „Barakuda‖, 

Klub Sportowy „Czwórka‖, 

Klub Sportowy „Klub Rugby Feniks‖, 

Środowiskowy Klub Sportowy „Wektor‖, 

113 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

 

 

Katolicki Ludowy Integracyjny Międzyszkolny Uczniowski Klub Szachowy „GAMBIT‖, 

Klub Karate Kyokushin, 

Oddział Międzyszkolny PTTK, 

Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział im. J. Głowackiego, 

Uczniowski Międzyszkolny Klub Sportowy „GRACZ‖. 

3.4. Promocja Gminy i atrakcje turystyczne 

W Starachowicach i jego okolicy istnieją doskonałe warunki do rozwoju turystyki i wypoczynku. 

Kompleksy leśne, stanowiące pozostałość Puszczy Świętokrzyskiej, akweny, zabytki architektury 

sakralnej, malownicze krajobrazy zapraszają do spędzenia tu wolnego czasu. Góry Świętokrzyskie ze 

względu na swe usytuowanie są łatwo dostępne dla turystów, a Starachowice stanowią doskonałą bazę 

wypadową do zwiedzania tej pięknej krainy. 

Czyste powietrze, atrakcyjne tereny prowadzące do ciekawych miejsc (parki krajobrazowe, 

rezerwat modrzewia polskiego na Chełmowej Górze, rezerwaty przyrody „Rosochacz‖ i „Skały 

pod Adamowem‖) pokryte są znakowanymi szlakami pieszymi i rowerowymi. Corocznie, 

od kilkudziesięciu lat, szlakami tymi wiodą trasy ogólnopolskich Rajdów Świętokrzyskich. 

Jak już wspomniano wcześniej, na terenie gminy znajduje się 11 pomników przyrody. 

Do najciekawszych należy 200 letni dąb rosnący na terenie PTTK i równie sędziwe trzy dęby rosnące 

po północnej stronie Al. Armii Krajowej. Atrakcję stanowi odsłonięcie geologiczne - skałki w centrum 

miasta, ciągnące się na długości 400 m o wysokości od 4 m do 8 m. 

Dla turystów odwiedzających gminę czeka następująca baza noclegowa: 

Dom Wycieczkowy, ul. Szkolna 14, 

Gospodarstwo Agroturystyczne „Stajnia Pod Dębem‖, ul. Podlesie 78, 

Hotel „Europa‖, ul. Radomska 76a, 

Hotel „Senator‖, ul. Krywki 18, 

Hotel Sportowy KS „Świt‖, ul. Strzelnicza 3, 

Internat Centrum Kształcenia Praktycznego, ul. Radomska 72, 

Noclegi PU „EDEN‖, ul. Radomska 27, 

Schronisko Turystyczne PTTK, ul. Krywki 1. 

114 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Baza noclegowa jest bardzo słabo rozwinięta, a ta która jest (Europa, Senator) nie jest na kieszeń 

przeciętnego turysty, którego miasto chce przyciągnąć. 

Organizatorami turystyki i wypoczynku na terenie miasta są między innymi Miejskie Centrum 

Rekreacji i Wypoczynku, kluby sportowe, stowarzyszenia oraz Oddział PTTK im. Jerzego 

Głowackiego, czy PTTK Oddział Międzyszkolny. 

Dużą atrakcję może stanowić kompleks strzelnic sportowych i myśliwskich, przystosowanych 

do organizowania zawodów międzynarodowych. W okolicy miasta znajdują się ośrodki jazdy konnej. 

W maju 2004 r. wyruszyła na szlak reaktywowana starachowicka kolejka wąskotorowa, (dawniej 

relacji Starachowice-Iłża), która obsługuje wyłącznie pasażerski ruch turystyczny na trasie Starachowice 

Wschodnie Wąskotorowe - Lipie (6 km). Starachowicka Kolej Wąskotorowa wykorzystywana do celów 

turystyczno-rekreacyjnych nadzorowana jest przez operatora wyznaczonego przez powiat. Początek linii 

oraz urządzenia techniczne zlokalizowane są w pobliżu wiaduktu drogowego Alei Kardynała 

Wyszyńskiego, w rejonie ulicy Targowej. 

Oprócz ciekawych miejsc w samym mieście występuje również wiele interesujących 

do zwiedzania okolic Starachowic, t.j.: 

Zespół klasztorny oo. Cystersów w Wąchocku to jeden 

z dwóch na Kielecczyźnie znakomicie zachowanych zabytków 

najwyższej klasy o znaczeniu światowym. Jest jednym z najważniejszych 

obiektów Szlaku Cystersów, nad którym objęła patronat Rada Europy. 

Obiekty, które przetrwały do naszych czasów, pochodzą z l połowy 

XIII w. Są to kościół romański i pomieszczenia klasztorne z bardzo 

cennym kapitularzem, skarbcem, karcerem i wczesnogotyckim 

refektarzem. 

W Wąchocku warto również zobaczyć mur w obrębie zespołu klasztornego, na którym od roku 

1980 rozmieszczane są tablice upamiętniające walczących na tym 

terenie powstańców styczniowych, dowódców i oddziałów Armii 

Krajowej. 

Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej w Kałkowie jest obecnie 

największym na Kielecczyźnie miejscem pielgrzymek religijnych. 

Znajduje się tu m.in. dwupoziomowy kościół, kamienne stacje Drogi 

115 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Krzyżowej, wysoka na 33 m Golgota z kaplicami i oratoriami, ruchoma Panorama Świętokrzyska, 

olbrzymi obraz „Polonia‖ z 200 postaciami. 

Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu. Dzieje klasztoru 

wzniesionego w wiekach XII i XIII przez benedyktynów obfitują w wiele wydarzeń ważnych dla historii 

Polski. Klasztor powstał w miejscu, który przed wiekami był 

ośrodkiem kultu pogańskiego. Do czasu „potopu szwedzkiego‖, 

z racji przechowania relikwii Świętego Krzyża, klasztor był 

największym sanktuarium religijnym w Polsce. Dał nazwę całej 

krainie. Stąd pochodzą najstarsze zabytki polskiej prozy „Rocznik 

Świętokrzyski Dawny‖, „Kazania Świętokrzyskie‖. 

Rezerwat „Wykus” był miejscem obozowania największym na Kielecczyźnie zgrupowań 

partyzanckich Armii Krajowej, dowodzonych przez legendarnego majora Jana Piwnika „Ponurego‖. 

Jest to leśny rezerwat przyrody. Rezerwat został utworzony w 1978 roku i obejmuje powierzchnię 

53,01 ha, wiek drzewostanu od 70 do 100 lat. 

W Chybicach znajduje się gotycki Kościół pw. Św. Małgorzaty ufundowany w 1362 r., 

o palmowym sklepieniu wspartym na jednej kolumnie. Ołtarz główny z XVII w., późnorenesansowy 

o cennych walorach zabytkowych. 

W Świętomarzy jest gotycki kościół z XIV w. pw. Matki Bożej Wniebowziętej, 

z przybudówkami z XIX wieku, w wyposażeniu m.in. romańska chrzcielnica. 

W Tarczku znajduje się kościół romański z XIII w. pw. Św. Idziego, renesansowy tryptyk 

z 1540-1550 r. w ołtarzu głównym kościoła, drewniana dzwonnica z XIX w. oraz obraz z 1614 r. 

przedstawiający narodziny Dzieciątka Jezus. 

Ważnym elementem infrastruktury turystycznej są również szlaki turystyczne: 

- Żółty (30 km) Starachowice Zachodnie – PTTK – Szlakowisko – ul. Stanisława Staszica (punkt 

widokowy) – kopalnia „Majówka‖ (punkt widokowy) – Lipie – Zębiec - Piotrowe Pole – Koszary – 

Iłża, 

- Zielony im. J. Głowackiego (trasa o długości 36 km) Starachowice Zachodnie – Tarczek – 

Bodzentyn – Psary – Łączna, 

116 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



- Czarny (9 km) Starachowice Zachodnie – Polana Langiewicza – Wykus, 

- Szlak czerwony - Milenijny (41 km) Wąchock – Starachowice – Kałków - na szlaku ośrodki kultu 

religijnego, zabytki sakralne i przydrożne kapliczki, 

- Szlak rowerowy czerwony (62 km) Starachowice – Lubianka – Radkowice – Bronkowice – Wykus – 

Mostki – Rataje – Wąchock – Lipie – Starachowice, 

- Szlak rowerowy niebieski - śladami zabytków techniki doliny rzeki Kamiennej (81,5 km) Skarżysko- 

Kamienna – Starachowice – Ostrowiec Świętokrzyski, 

- Trasa rowerowa - Leśne dukty (ok. 40 km) Starachowice Wschodnie – Lipie – Kutery – Rezerwat 

Zapadnie Doły – Klepacze – Tatry – Młynek – Brody – Ruda – Adamów – Starachowice. 

Promocja Gminy Starachowice 

Za promocję Miasta do 2002 roku odpowiedzialny był Wydział Rozwoju Gospodarczego, 

w latach 2003-2006 Referat Strategii i Promocji Miasta, od 1.05.2007 Referat Promocji Miasta, 

natomiast w chwili obecnej jest to Referat Sportu, Promocji i Turystyki. Jednym z narzędzie realizacji 

zadania jest projekt „PROMOCJA MIASTA STARACHOWICE‖, który składa się z czterech 

modułów: 

Program gospodarczej promocji miasta, zawiera sekwencje działań, metod i środków 

promocyjnych, służących zidentyfikowanym celom. 

Promocja koncepcji SSE - celem było uzyskanie przychylności przedstawicieli Parlamentu 

i Rządu RP przy rozpatrywaniu wniosku o ustanowienie na terenie Starachowic Specjalnej Strefy 

Ekonomicznej. (Moduł 2 projektu został zrealizowany jeszcze przed formalnym uchwalenia Strategii 

Rozwoju Starachowic.) 

Starachowickie Centrum Informacyjne w sieci INTERNET - propozycje zasobów 

informacyjnych, jakie powinny być prezentowane przez SCI w ramach własnych stron www, 

a także techniczne zagadnienia organizacji Centrum. 

Katalog ofert dla krajowych i zagranicznych inwestorów zewnętrznych oraz ich właściwa 

dystrybucja. Projekt zawiera informacje teoretyczne n/t konstruowania i zawartości ofert 

117 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



gospodarczych, wskazuje kanały dystrybucji ofert, a także zawiera ocenę i uwagi praktyczne 

do materiałów, przygotowywanych przez Urząd Miejski. 

Zrealizowane elementy 

Moduł 1 i 4 są spójne ze sobą, mają charakter otwarty i są w ciągłej realizacji. W latach 2000- 

2010 realizowano następujące działania oraz inicjatywy wynikające z projektu: 

1. Prezentacja promocyjna miasta w publikacjach: 

Magazyn Business Promotion - wersja polsko-angielska, 

Katalog Wystawców Targów Inwestycyjnych Polskich Miast INVESTCITY, 

„Gospodarczy Atlas Polski‖, 

Polish Business Magazyn (j. angielski) – edycja specjalna 2001 oraz 2003, 

Informator Samorządowy: „Ziemia Świętokrzyska‖ - j. angielski, 

Katalog ofert inwestycyjnych i informacje o gminie w wydawnictwie Katalog „The Świętokrzyskie 

Province in Poland‖ rozprowadzanego w 2004 w Stanach Zjednoczonych, 

Gazeta Prawna – dodatek tematyczny ―Turystyka‖, 

Miesięcznik „Panorama Polskich Miast‖ - wersja polsko-angielska (dystrybucja podczas 

międzynarodowych targów inwestycyjnych i turystycznych m. in. w Berlinie, Monachium, Cannes, 

Barcelonie, Poznaniu), zamieszczenie publikacji o mieście pn. „Starachowice miejscem dobrych 

inwestycji‖ oraz wywiadu z Prezydentem Starachowic pn. „Czyste Starachowice‖, 

a także w dziale: Salon Samorządowy „Dojrzałe partnerstwo miast‖, ―Starachowice – postawili 

na inwestycje‖, 

miesięcznik „EUROREGIONY – POLSKA‖ 

Gazeta Wyborcza – dodatek „Przyjazne gminy‖, 

„Aktualności Targowe‖ (dystrybucja w trakcie imprez targowych organizowanych 

przez Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz na wybranych imprezach targowych w kraju) 

w Salonie INVESTCITY 2006 nt. działań proekologicznych, w dziale „Najlepsze w Polsce‖, 

„Gazeta Wyborcza‖ - „Przewodnik samorządowy‖, „Przystanek Świętokrzyskie‖, „Małe 

Ojczyzny Ziemi Kieleckiej - Powiat Starachowicki‖, „BIKE-owe Świętokrzyskie‖, „Regionalny 

Informator Samorządowy‖, 

Przewodnik sportowy XVII i XVIII Międzynarodowego Wyścigu Kolarskiego „Solidarności‖ 

118 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



i Olimpijczyków, 

Album „Perły Województwa Świętokrzyskiego‖, „Świętokrzyskie Miejsca Mocy‖, 

„Świętokrzyskie Krajobrazy‖, „Województwo Świętokrzyskie u progu trzeciego tysiąclecia‖, 

Słownik biograficzny „Kto jest Kim w województwie świętokrzyskim‖, 

Miesięcznik „WELCOME TO WARSAW & TO POLAND‖, 

Folder VI Mistrzostw PZŁ w Strzelectwie Myśliwskim, 

„Echo Dnia‖ – „Echo Samorządowe‖ pn. „Powiat i gminy rozkwitają‖, w dołączonej do wydania 

mapie powiatu starachowickiego oraz portalu internetowym www.echodnia.eu, 

Tygodnik Starachowicki – reklama Starachowic na mapie miasta i ościennych gmin, 

Przewodnik 53 Ogólnopolskiego Majowego Rajdu Świętokrzyskiego, 

Gazeta Starachowicka – w dołączonym do wydania kalendarzu na 2008 r.,2009 r., 2010 r., 

Wydanie specjalne „VIP – Poczet Marszałków – Liderzy Samorządności‖, 

Wydawnictwo „Samorządy 2009 – najlepsze w Polsce‖, 

Magazyn EuroSTYL Nowe Spojrzenie w wydaniu specjalnym pn. „Na miarę Europy‖ 

dwujęzyczny materiał promocyjny pt. „Zapraszamy do Starachowic – turystycznej stolicy 

regionu‖, 

Katalog Panorama Firm Kielce 2010, 

Polskie Książki Telefoniczne, 

Miesięcznik RADOSTOWA. 

Udział miasta w imprezach wystawienniczych i targowych: 

1. udział w organizacji prezentacji Województwa Świętokrzyskiego na Światowej Wystawie EXPO 

w Hanowerze (lipiec 2000), 

2. organizacja stoiska międzynarodowego (Starachowice, Rochdale, okręg Heywood, Blackpool – 

Wielka Brytania, Skövde – Szwecja, Biella – Włochy, Braunschweig – Niemcy) na III Spotkaniach 

Handlowych nad Kamienną w Starachowicach (maj 2000), 

3. organizacja i obsługa stoiska Starachowic na Targach Inwestycyjnych Miast Polskich – 

INVESTCITY w Poznaniu – listopad 2000, 2001 (współpraca ze SSE „Starachowice‖ - wspólne 

stoisko), 

119 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



4. promocja Starachowic w Rochdale, okręg Heywood w ramach prezentacji miast partnerskich 

w formie stoisk (przesłano materiały promocyjne, które zaprezentowano na zorganizowanym 

stoisku Starachowic), 

5. współudział ze SSE w Targach i Kongresie Inwestycji i Nieruchomości Przemysłowych Europy 

Środkowo-Wschodniej REALLOCATION w Lipsku w Niemczech – maj 2003 r., 

6. udział w imprezie targowej „Prezentacje 2006‖ w Skarżysku-Kamiennej, 

7. udział w obchodach z okazji 70 rocznicy powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego 

w Sandomierzu, 

8. obsługa stoiska promocyjnego w Jarmarku u Starzecha na terenie Muzeum Przyrody i Techniki 


9. promocja Starachowic podczas Dni Miasta La Roche sur Foron (Francja), 

10. udział w Dniach Województwa Świętokrzyskiego. 

Forma promocji, dotycząca uczestnictwa w targach i wystawach nie została opisana w projekcie. 

Dotychczasowe działania Urzędu Miejskiego w Starachowicach w tym zakresie stanowią uzupełnienie 

projektu. 

Materiały promocyjne: 

1. wydanie broszury „Budżet 2005‖, „Budżet 2006‖, folderu promocyjnego Starachowic oraz broszury 

o mieście w trzech wersjach językowych (polska, angielska, niemiecka), 

2. kalendarze plakatowe, plany miasta, 

3. wykonanie rolety promocyjnej Starachowic, tablicy informacyjno-promocyjnej, baneru oraz tablicy 

informacyjnej, 

4. wykonanie zdjęć lotniczych i filmu „z lotu ptaka‖ miasta dla celów promocyjnych w formie zapisu 

elektronicznego oraz wydruków wielkoformatowych, laminowanych dla celów lepszej projekcji 

wybranych zdjęć lotniczych promujących miasto, 

5. wykonanie namiotu promocyjnego i estrady wykorzystywanej dla potrzeb promocji miasta, 

6. gadżety reklamowe prezentujące logo oraz herb Starachowic. 

W projekcie podkreśla się, że materiały informacyjne i promocyjne są nieodzownym elementem 

prowadzenia działań promocyjnych oraz prezentacji lokalnych instytucji i przedsiębiorczości. 

120 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Promocja miasta poprzez udział w plebiscytach: 

- Laureat IV edycji Konkursu „Gmina Fair Play‖ 2005 w kategorii gmin miejskich, 

- w Rankingu Gmin Regionu Świętokrzyskiego 2006 r. (nagroda główna w kategorii rozwój wiedzy 

samorządowej), 

- wyróżnienie Regionalnego Centrum Informacji Europejskiej w dowód wyjątkowej aktywności 

w inwencji działań edukacyjnych, informacyjnych i promocyjnych o Unii Europejskiej, 

- tytuł „Złota Miejscowość FM – Skarby Świętokrzyskiej Ziemi‖ w I edycji plebiscytu kieleckiego 

radia TAK FM za skuteczną prezentację walorów miasta, 

- Laureat Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej‖ 2008 w kategorii Najlepsza Gmina Miejska 

- tytuł „Europejska Gmina – Europejskie Miasto‖ za I miejsce w rankingu samorządów Gazety 

Prawnej w województwie świętokrzyskim, 

- „Euro-Gmina‖ 2005/06 województwa świętokrzyskiego (zdobyty tytuł ―Miasto Roku‖), „Euro- 

Gmina‖ 2006/07 (nagroda główna „Prezydent Roku‖), „Euro-Gmina‖ 2007/08 województwa 

świętokrzyskiego (zdobyty tytuł „Miasto Roku‖), „Euro-Gmina‖ 2008/09 (zdobyty tytuł „Super 

Prezydent Roku‖). 

Organizacja imprez promujących miasto: 

„Tłusty Czwartek na Starówce‖ - 2008 r., 2009 r., 2010 r., 

„Piknik z Prezydentem Miasta Wojciechem Bernatowiczem‖ nad kąpieliskiem „Piachy‖ - 2008r, 

2009 r., 2010 r., 

„Piknik z Prezydentem Miasta Wojciechem Bernatowiczem‖ nad kąpieliskiem „Lubianka‖ - 2008 r., 

2009 r., 2010r., 

„Starachowicki Otwarty Amatorski Turniej Tańca Disco „OPEN DANCE – STARACHOWICE‖ 

- 2009 r., 2010 r., 

„Wspólne kolędowanie w Starachowicach‖ - 2007 r., 2008 r., 2009 r., 

―POŻEGNANIE LATA‖ wraz z występem zespołu „DŻEM‖. 

Na imprezach przeprowadzone zostały konkursy z wiedzy o mieście. Nagrodami w konkursach były 

gadżety promujące miasto oraz atrakcyjne nagrody rzeczowe. 

121 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Projekty współpracy z partnerami zagranicznymi (miasta partnerskie, szkoły, organizacje 

gospodarcze): 

Działania te służą szeroko pojętej promocji miasta za granicą, powodując wzrost 

zainteresowania Starachowicami w różnych kręgach, również gospodarczych innych krajów, czego 

wyrazem jest przeprowadzona przez Ambasadę Brytyjską w Warszawie misja gospodarcza do Wielkiej 

Brytanii dla miejscowych przedsiębiorców. Była to druga w historii stosunków Polsko - Brytyjskich 

Misja Gospodarcza organizowana przez stronę rządową Wielkiej Brytanii. Przedstawiciele firm 

lokalnych ze Starachowic przebywali w Wielkiej Brytanii jako uczestnicy misji gospodarczej. 

Przedsiębiorcy nawiązali kontakty z firmami brytyjskimi, rozmawiali o możliwościach współpracy 

a także odwiedzali firmy swoich potencjalnych partnerów. W lutym 2002 r. nastąpiła rewizyta 

przedsiębiorców brytyjskich w Starachowicach. Następna misja lokalnych przedsiębiorców odbyła się 

w listopadzie 2003 r.. Ze współpracy miasta Starachowice z Ambasadą Brytyjską korzysta także Urząd 

Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego. 

Promocji miasta służył również udział partnerów ze Starachowic w międzynarodowych 

programach (Centrum Kształcenia Zawodowego, Stowarzyszenie „Zdrowa Szkoła‖) oraz współpraca 

z międzynarodowym stowarzyszeniem ITER, a także coroczna organizacja obchodów „Dni Europy‖. 

W ramach „Dni Europy‖ - we współpracy z partnerami lokalnymi (Starostwo Powiatowe, SSE, SCK, 

Stowarzyszenie „Demokracja i Rozwój‖, „Art. Media‖ s.c., lokalne szkoły, MOPS) zorganizowano: 

1. konferencję pt.: „Współpraca partnerska miast drogą do zjednoczonej Europy‖, 

2. stoisko UM, na którym prezentowały się również miasta - zagraniczni partnerzy, 

3. spotkania warsztatowe młodzieży pt.: „Aspekty historyczne w procesie zjednoczenia Europy‖, 

4. koncert „Viva Europa‖, 

5. europejskie zdarzenie teatralne, 

6. uczestnictwo reprezentacji miasta w Paradzie Europejskiej w Warszawie, 

7. seminarium pt.: „Wpływ integracji europejskiej na sektor przedsiębiorstw‖ – we współpracy 

z Centrum Euro-Info w Kielcach, 

8. uroczystą Sesję Rady Miejskiej nt.: „Polska w drodze do Unii Europejskiej – stan negocjacji‖ – 

we współpracy z Regionalnym Centrum Informacji Europejskiej w Kielcach, 

9. seminarium dla młodzieży nt.: „Polska w drodze do Unii Europejskiej‖ – we współpracy 

z Regionalnym Centrum Informacji Europejskiej w Kielcach, 

122 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



10. Paradę Europejską ulicami miasta Starachowice, festyn – Plac Na Szlakowisku, 

11. liczne wycieczki krajowe i po regionie, spotkania robocze itp. 

W obchodach „Dni Europy‖ uczestniczyli przedstawiciele z: Rochdale w okręgu Heywood (Wielka 

Brytania), Blackpool (Wielka Brytania), Ambasada Wielkiej Brytanii w Warszawie, Skövde (Szwecja), 

Biella (Włochy), Braunschweig (Niemcy), Aurich (Niemcy), Winnica (Ukraina). 

Podpisana została również umowa partnerska między Starachowicami 

a Rochdale, okręg Heywood, jako owoc sformalizowanej wieloletniej współpracy oraz udziału 

przedstawicieli gminy i delegacji młodzieżowych w konferencjach i spotkaniach międzynarodowych. 

Przedstawiciele UM w Starachowicach uczestniczyli w dwóch wyjazdach studyjnych 

do Belgradu (Serbia) w ramach projektu „Świętokrzyskie dla Serbii – najlepsze praktyki samorządowe‖ 

jako wyróżnienie za zwycięstwo w „Rankingu gmin regionu świętokrzyskiego 2005‖ FRDL Kielce. 

Promocji miasta służyło również podpisanie umowy partnerskiej między Starachowicami 

a miastem Bar (Ukraina). Nawiązanie współpracy umożliwia wymianę młodzieży Starachowice – Bar 

w zakresie sportu, kultury i turystyki. Dzięki takiej współpracy co roku odbywa się wizyta delegacji 

ze Starachowic w Barze (Ukraina) oraz uczestnictwo w obchodach „Dni Kultury Polskiej na Ukrainie‖. 

Odbyła się również podróż władz samorządowych do miasta Biella (Włochy) oraz rewizyta 

burmistrzów miast w prowincji Biella w celu podpisania umowy partnerskiej dot. współpracy 

w dziedzinie demokracji samorządowej, edukacji, kultury i rozwoju gospodarczego. 

Przedstawiciele Urzędu Miejskiego uczestniczyli również w konferencji międzynarodowej 

„Europejska Spuścizna Kulturowa‖ w mieście Candelo (Włochy), gdzie nastąpiło podpisanie umowy 

partnerskiej czterech miast: Starachowice - Polska, Almonacid De La Cuba - Hiszpania, La Roche sur 

Foron - Francja, Candelo - Włochy. 

Promocji miasta służyła również wizyta delegacji z Urzędu Miejskiego w Centrum Biznesu 

w Oldham (Wielka Brytania) w celu przedstawienia możliwości współpracy z lokalnymi organizacjami, 

a także wspólnych projektów z wykorzystaniem dostępnych funduszy europejskich. 

123 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W latach: 2000-2010 na działania promocyjne poniesiono nakłady finansowe 

w wysokości ok.: 

 

2000 r. - 120,6 tys. zł, 

 

2006 r. - 97,2 tys. zł, 

 

2001 r. - 129 tys. zł, 

 

2007 r. - 99,3 tys. zł, 

 

2002 r. - 103 tys. zł, 

 

2008 r. - 154,3 tys. zł 

 

2003 r. - 58,6 tys. zł, 

 

2009 r. - 326,6 tys. zł, 

 

2004 r. - 63,8 tys. zł, 

 

plan na 2010 r. - 242 tys. zł. 

 

2005 r. - 74,2 tys. zł, 

Dalsza realizacja 

Działania promocyjne zawarte w projekcie mają charakter otwarty. W odniesieniu 

do treści projektu możliwe jest: 

wykonanie prezentacji multimedialnych o mieście, w tym filmu o Starachowicach, 

udział w plebiscytach i konkursach, 

organizacja imprez sportowo-kulturalnych i festynów rodzinnych, 

wykonanie elementów promocji wizualnej – reklama przestrzenna. 

Starachowickie Centrum Informacyjne w sieci INTERNET 


W części dotyczącej utworzenia Centrum informacyjnego w sieci Internet do chwili obecnej: 

wykonano nową stronę www miasta (1999 r., 2005 r.), 

zaktualizowano oraz rozbudowano stronę www miasta, 

umieszczono stronę www na serwerze operatora teleinformatycznego Complex Computer S.A., 

zamieszcza się informacje na temat spraw załatwianych w UM (procedury, wzory druków 

i formularzy) – funkcję tę spełniać ma też internetowy Biuletyn Informacji Publicznej gminy, 

utworzono nowe podstrony m.in. System ISO w Urzędzie, Skrzynka podawcza, kontakt SKYPE, 

E-Urząd, System informacji o środowisku, Urząd Miejski w Internecie, BOM (Biuro Obsługi 

Mieszkańców) w celu lepszego dostępu do informacji mieszkańców miasta, 

124 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



rozbudowano stronę www o mapę wirtualną, 

opracowano wersję obcojęzyczną strony www (w języku angielskim), 

wykonano spacer wirtualny po Starachowicach oraz zamieszczono go na serwerze Urzędu 

Miejskiego (140 ujęć panoramicznych), 

wzbogacono stronę o nowe linki: Serwis Monitora Polskiego, Serwis Dziennika Ustaw. 

W latach: 2000-2010 na działania związane z obsługą strony www poniesiono nakłady 

finansowe w wysokości: 

1999-2001 - łączne nakłady poniesione na realizację centrum informacyjnego w Internecie – 

ok.115 tys. zł (wydatki związane z opracowaniem strony www, koszty abonamentu za umieszczenie 

i funkcjonowanie strony na serwerze Complex Computer), 

2005 r. - 12,0 tys. zł, 

2006 r. - 5,5 tys. zł, 

2008 r. - 7,9 tys. zł, 

plan na 2010 r. - 30,0 tys. zł. 

Dalsza realizacja 

Dalsza realizacja funkcji centrum informacyjnego w Internecie obejmuje poprawę funkcjonalności 

strony www i dalszą jej rozbudowa poprzez: 

budowa nowej atrakcyjnej strony www , dostosowanej do obecnie panujących standardów, 

doskonalenie formuły informatora samorządowego, 

wzbogacenie spaceru wirtualnego o nowe ujęcia panoramiczne miasta, 

zamieszczenie kamer on-line na nowej stronie www. 

Podsumowanie 

Edukacja, kultura, sport i rekreacja są to dziedziny życia bardzo wyraźnie kształtujące oraz budujące 

wizerunek samorządu. W Starachowicach podejmuje się bardzo dużo działań w tym zakresie, widoczny 

jest olbrzymi potencjał, jednakże potrzeba jeszcze sprawniejszego wykorzystywania możliwości, które 

miasto już sobie stworzyło lub może dopiero stworzyć. 

125 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Bardzo widoczny i zarazem odczuwalny w mieście jest brak żłobków (zarówno samorządowych, 

jak i prywatnych). Jest to naturalny hamulec dla młodych małżeństw, przed posiadaniem potomstwa 

oraz zachęta do znalezienie bardziej przyjaznego środowiska życia. Dla młodych, nowoczesnych ludzi 

praca i zawodowy rozwój obojga rodziców wydają się być rzeczą naturalną. Nie chcąc przy tym tracić 

możliwości posiadania rodziny, niezbędna staje się pomoc państwa, samorządu lub rodziny. Stworzenie 

przyjaznego środowiska dla wychowania i rozwoju dzieci będzie budowało atmosferę i wizerunek 

miasta. Prowadzenie takiej działalności przez miasto na pewno będzie pociągało za sobą duże koszty 

finansowe, jednakże nie można nie dostrzegać korzyści jakie w perspektywie długookresowej będą 

skutkami takiej polityki. 

Należy stwierdzić, że może to być jeden z elementów, który przyczynia się do systematycznego spadku 

liczby mieszkańców Starachowic. Brak żłobka wpisuje się w krąg zależności: czemu nie ma żłobka – 

bo nie ma dzieci, czemu nie ma dzieci – bo nie ma żłobka. Jest to uproszczenie, jednakże brak choćby 

jednego żłobka w mieście tej wielkości co Starachowice wydaję się być błędem. Jest to doskonały 

obszar do zagospodarowanie przez prywatne osoby i prywatne żłobki. Podobna sytuacja – brak 

prywatnej inicjatywy, dotyczy prywatnych przedszkoli, które na terenie gminy nie funkcjonują. 

Bardzo ważnymi kwestiami, na które gmina zwraca uwagę jest możliwość wykorzystania zewnętrznych 

środków finansowych na edukację młodzieży. Chodzi tu głównie o wykorzystanie dostępnych środków 

z EFS, które pozwalają na dokształcanie młodzieży i przekazywanie im nowej wiedzy i doświadczeń. 

W dzisiejszych czasach, w których dominująca rolę odgrywa wiedza i informacja gmina powinna 

w dalszym ciągu realizować działania w celu pozyskiwania nowych możliwości kształcenia 

i przekazywania wiedzy miejscowej młodzieży m.in. poprzez wymiany międzynarodowe, kontynuację 

realizowanych projektów. 

Dobra baza szkolnictwa podstawowego oraz średniego zderza się niestety z brakiem możliwości 

studiowania w mieście na kierunkach prowadzonych przez renomowane szkoły wyższe. Specjalistyczne 

i rzadkie kierunki studiów (techniczne) w połączeniu z zapotrzebowaniem lokalnego rynku pracy 

spowodowałby zatrzymanie odpływu młodzieży ze Starachowic, a nawet mogłyby przyciągnąć 

zainteresowane osoby z całego województwa świętokrzyskiego. 

Bardzo ciekawie i obiecująco wygląda działalność kulturalna miasta. Bardzo szeroka oferta wydarzeń 

kulturalnych powoduje, iż każdy mieszkaniec znajdzie ofertę dla siebie. Należy mieć jednak 

na względzie, iż działalność kulturalna oprócz zaspokajania potrzeb mieszkańców, może i powinna 

spełniać także inne funkcje: promocyjną oraz wizerunkową. Wskazane byłoby podzielenie oferty 

126 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



kulturalnej na wydarzenie o charakterze lokalnym i wydarzenia o charakterze regionalnym, a nawet 

ogólnopolskim. Bardzo ważna jest kwestia promocji miasta, która do tej pory głównie opiera się 

na promocji Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz promocji gospodarczej miasta. Wydaje się, że 

promocja ofert inwestycyjnych i promocja gospodarcza miasta jest niewystarczająca w dzisiejszych 

czasach. Brak jest wyraźnego określenie strategii marketingowej miasta, konieczne jest określenie jaki 

wizerunek miasto chce budować, jak ma być postrzegane w otoczeniu, jaką „marką‖ jest lub chce być. 

Należy mieć na względzie, iż SSE jest atutem Starachowic, ale jest to tzw. gwiazda schodząca (kończąca 

swój żywot). 

Konieczne jest stworzenie kompleksowego programu promocji i budowy wizerunku miasta jako miasta 

nowoczesnego, ale i spokojnego, z dala od wielkomiejskiego hałasu i chaosu, przyjaznego 

w codziennym życiu (tereny rekreacyjne, dobre szkoły dla dzieci, ciekawe wydarzenia kulturalne), 

w którym i z którego dodatkowo można prowadzić firmy/interesy. Ponadto Starachowice mogą być 

doskonałym miejscem do wypoczynku, turystyki i wypadów turystycznych w województwie 

świętokrzyskim. 

W powyższą koncepcję doskonale wpisuje się działanie „Trójmiasto nad Kamienną‖ – olbrzymi 

potencjał, który należy wykorzystać i który może się stać siłą pociągową całego miasta i regionu 

(markowy produkt turystyczny). 

Niestety są także widoczne bardzo duże braki, które mogą utrudniać realizację w/w działań, choćby 

słabo rozwinięta baza noclegowa na niższym i średnim poziomie cenowym. Dwa hotele o wysokim 

standardzie zabezpieczają zapotrzebowanie na turystykę biznesową. 

Kolejną kwestią jest bardzo mała ilość ścieżek rowerowych i w związku z tym brak możliwości rozwoju 

turystyki rowerowej, która z roku na rok zyskuje coraz większe rzesze zwolenników. Ścieżki rowerowe 

wpływają na wzrost atrakcyjności miasta zarówno dla turystów, jak i mieszkańców. 

Na zakończenie należy pokreślić dobry stan bazy sportowej w Starachowicach, który także jest 

niewątpliwym atutem miasta. 

Nie należy również zapominać o zasobach znajdujących się w zarządzie Starostwa Powiatowego, 

a które mogą stanowić o sile oferty Starachowic, wymienić tu należałyby Muzeum Przyrody i Techniki 

Ekomuzeum im. Jana Pazdura. 

127 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



4. POMOC SPOŁECZNA I BEZPIECZEŃSTWO MIESZKAŃCÓW GMINY 

4.1. Pomoc społeczna 

Gmina Starachowice realizuje zadania własne z zakresu pomocy społecznej poprzez udzielanie 

wszechstronnej pomocy osobom i rodzinom w celu umożliwienia im przezwyciężania trudnych sytuacji 

życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. 

Do tego celu powołana jest jednostka budżetowa: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 


Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej udziela pomocy w formie pieniężnej, rzeczowej i usługowej, 

a mianowicie: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

w formie pracy socjalnej, interwencji kryzysowej i poradnictwa specjalistyczno - prawnego, 

psychologicznego i rodzinnego, 

przyznawania i wypłacania: 

o 

o 

o 

o 

o 

zasiłków stałych i składek na ubezpieczenie zdrowotne, 

świadczeń rodzinnych i pielęgnacyjnych, 

zasiłków okresowych, 

zasiłków celowych, 

dodatków mieszkaniowych, 

udzielanie schronienia osobom bezdomnym, 

zapewnienie posiłku i niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, 

dożywianie dzieci, 

organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób chorych, 

starszych, niepełnosprawnych, szczególnie samotnych, 

organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania 

dla osób z zaburzeniami psychicznymi, 

kierowanie do domów pomocy społecznej, 

wydawanie żywności pozyskanej ze środków unijnych oraz od sponsorów. 

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, 

bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, choroby, przemocy w rodzinie, ochrony macierzyństwa, 

128 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa 

domowego, alkoholizmu i narkomanii, zdarzenia losowego, sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej 

lub ekologicznej. 

Na przestrzeni lat 2000 – 2010 (stan na I kwartał) z pomocy społecznej korzystała przedstawiona 

w poniższej tabeli liczba rodzin: 

Lata 

Liczba ludności 

rodzin 

korzystających 

z pomocy 

społecznej 

Liczba 

osób w tych 

rodzinach 

odsetek ogółu 

mieszkańców 

2000 58 312 3 223 9 048 15,52% 

2001 57 067 2 873 8 322 14,58% 

2002 56 665 3 037 8 861 15,64% 

2003 56 173 3 261 9 539 16,98% 

2004 55 701 3 042 8 501 15,26% 

2005 55 736 2 536 6 927 12,43% 

2006 55 233 2 682 6 826 12,36% 

2007 54 736 2 251 5 386 9,84% 

2008 54 743 2 245 5 386 9,84% 

2009 54 311 2 187 5 509 10,14% 

I kw. 2010 53 869 1 551 3 426 6,36% 

Tabela II.4.1-1 Ludność miasta Starachowice oraz odsetek osób korzystających z pomocy społecznej 

(źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 

Pomoc społeczna jest udzielana osobom i rodzinom w oparciu o art. 7 Ustawy o pomocy 

społecznej, w szczególności z powodu: 

1. ubóstwa, 

2. sieroctwa, 

3. bezdomności, 

4. bezrobocia, 

5. niepełnosprawności, 

6. długotrwałej lub ciężkiej choroby, 

7. przemocy w rodzinie, 

8. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, 

129 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



9. bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, 

zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, 

11. trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, 

12. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, 

13. alkoholizmu lub narkomanii, 

14. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, 

15. klęski żywiołowej lub ekologicznej. 

Powody, ze względu na które udzielono pomocy osobom i rodzinom na przestrzeni lat 2000-2010 

przedstawia poniższa tabela: 

Powody przyznawania 

pomocy 

Liczba osób 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

I kw. 

2010 

ubóstwo 0 4980 7885 9539 7067 5501 5 131 4274 3871 3704 2632 

sieroctwo 0 2 3 0 6 9 16 15 10 6 2 

bezdomność 0 79 47 61 60 80 60 63 44 61 48 

potrzeba ochron. 

macierzyństwa 

0 0 932 1140 562 378 492 150 292 365 260 

bezrobocie 0 4998 7795 7897 4268 5418 5098 4012 3524 3628 2644 

niepełnospraw. 0 1369 2257 2970 1442 1988 1987 1941 1917 2014 1321 

10. braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczowychowawcze, 

długotrwała choroba 0 2359 3225 3457 625 2441 2526 2472 2438 2570 1620 

bezradność w sprawach 

opiekuńczowychowawczych 

i 

0 1720 2212 2289 1825 2017 2172 2197 2209 2236 1328 

prowadzenia gospodarstwa 

przemoc w rodzinie 0 0 - - 144 94 86 24 53 84 60 

potrzeba ochron. ofiar 

handlu 

- - - - - - - - 0 0 0 

alkoholizm 0 605 592 613 751 534 506 362 417 514 416 

narkomania 0 8 11 11 30 22 14 6 11 12 8 

trudność w przystosowaniu 

do życia po zwolnieniu z 

zakładu karnego 

0 34 46 41 0 84 39 25 22 37 27 

130 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



brak umiejętności w 

przystosowaniu do życia 

młodzieży opuszcz. 

Placówki opiek.-wych. 

trudn. w integ r. osób, 

które otrz. Status uchodźcy 

- - - - 0 8 3 16 0 0 0 

- - - - 0 0 0 0 0 0 0 

zdarzenie losowe - - - - 6 2 6 30 13 20 6 

syt. kryzysowa - - - - 351 315 56 55 4 12 7 

klęska żyw. i ekol. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

Tabela II.4.1-2 Powody, ze względu na które udzielono pomocy osobom i rodzinom na przestrzeni lat 

2000-2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 


W ramach projektu „Pomoc Społeczna” Strategii Rozwoju Starachowic przyjętej 

uchwałą Nr VIII/1/2000 Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 6 listopada 2000 r. 

w okresie 2000 – I kwartał 2010 realizowano zadania własne gminy wynikające z obowiązujących 

przepisów ustawy o pomocy społecznej oraz przepisów wykonawczych do w/wym. ustawy, 

w postaci: 

1. Przyznawania i wypłacania zasiłków celowych. 

Zadaniem realizowanym przez gminę ze środków własnych jest przyznawanie i wypłacanie zasiłków 

celowych. Adresatami tej pomocy są osoby i rodziny nie posiadające środków na zaspokojenie niezbędnej 

potrzeby, a za taką uważa się w szczególności zakup żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, 

niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów 

a także pokrycie kosztów pogrzebu. 

i napraw w mieszkaniu, 

2. Przyznawania i wypłacania zasiłków celowych specjalnych. 

Przyznawanie i wypłacanie specjalnych zasiłków celowych jest zadaniem własnym gminy o charakterze 

fakultatywnym. Świadczenie to przyznawane jest w formie pieniężnej tylko w szczególnie 

uzasadnionych przypadkach osobom lub rodzinom, których dochód przekracza kryterium ustalone 

w Ustawie o pomocy społecznej. Wysokość zasiłku nie może być wyższa od kryterium dochodowego 

osoby samotnie gospodarującej lub rodziny. Specjalne zasiłki celowe nie podlegają zwrotowi. 

131 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3. Przyznawania i wypłacania zasiłków celowych losowych. 

Przez okres 2000 – 2009. Ośrodek wypłacał i realizuje to świadczenie nadal – zasiłek celowy losowy. 

O jego przyznanie mogą ubiegać się osoby lub rodzina, które poniosły straty w wyniku zdarzenia 

losowego bez względu na poziom dochodu w rodzinie. 

4. Przyznawania i wypłacania zasiłków celowych zwrotnych. 

O zasiłki celowe zwrotne, które wypłacał MOPS mogły ubiegać się, w szczególnie uzasadnionych 

przypadkach, osoby lub rodziny bez względu na dochód. Świadczenie to podlegało zwrotowi w części 

lub w całości. 

5. Przyznawania i wypłacania zasiłków celowych na schronienia. 

Udzielanie schronienia - realizowane jest poprzez przyznanie miejsca noclegowego w funkcjonującej 

na terenie Starachowic Noclegowni dla bezdomnych mężczyzn i kobiet bądź też kierowanie osób 

do schronisk znajdujących się poza terenem gminy. Noclegownia dla osób bezdomnych funkcjonuje 

w strukturach MOPS od listopada 1999 roku. Do roku 2002 placówka mieściła się przy ulicy 

Borkowskiego 1, a od sezonu jesienno-zimowego 2002/2003 do chwili obecnej przy ul. Lipowej 44. 

MOPS zapewnia noclegi osobom bezdomnym przez cały rok. Placówka ta oferuje 30-35 miejsc 

noclegowych, istnieje jednak możliwość zorganizowania dodatkowych miejsc w sytuacji kryzysowej. 

Do roku 2002 funkcjonowała okresowo, tj. w miesiącach od października do kwietnia od godz. 18.00 

do 8.00 rano. W latach 2002-2005 funkcjonowała całorocznie i całodobowo. Obecnie funkcjonuje 

całorocznie w godz. 19.00 - 7.00 rano, z wyjątkiem przypadków choroby i minusowych temperatur - 

noclegownia jest wtedy czynna również w ciągu dnia. 

6. Przyznawania i wypłacania zasiłków celowych na zakup posiłku lub żywności. 

W miesiącach listopad - grudzień 2004, a następnie od kwietnia 2005 r. MOPS realizował wypłatę 

zasiłków celowych w ramach Rządowego Programu „Posiłek dla potrzebujących‖. Świadczenie 

to było przyznawane osobom i rodzinom, których dochód nie przekraczał 150% kryterium 

dochodowego na osobę w rodzinie, tj. kwoty 474,00 zł. Od lutego 2006 r. w ramach wieloletniego 

programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖ MOPS realizuje również wypłatę zasiłków 

celowych na zakup posiłku lub żywności. Świadczenia te przyznawane są osobom, które znalazły 

się w sytuacji uniemożliwiającej korzystanie z pomocy w formie dożywiania. W przypadku, gdy MOPS 

nie jest w stanie zapewnić posiłku, a dochód osoby czy rodziny nie przekracza 150% kryterium 

dochodowego osoby w rodzinie, tj. kwoty 351,00 zł przyznaje się zasiłek celowy na zakup posiłku. 

132 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



7. Przyznawania i wydawania świadczeń rzeczowych. 

Od m-ca września 2007 r. Ośrodek wydaje produkty żywnościowe w ramach wieloletniego programu 

„Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖. Świadczenia w formie produktów przyznawane są osobom, 

które znalazły się w sytuacji uniemożliwiającej korzystanie z pomocy w formie dożywiania, 

a co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie zmarnotrawienia przyznanej pomocy w formie 

pieniężnej. Kryterium uprawniające do tej pomocy jest takie jak w przypadku zasiłku celowego 

na zakup posiłku. Dodatkowo z tego programu w 2008 r. doposażono również stołówki szkolne. 

Kwota wydatkowana na ten cel wyniosła 64 947 zł. 

8. Zakupu wyprawki dla niemowląt. 

Ta forma pomocy realizowana była z zadań własnych gminy do 2002 r. W roku 2000 skorzystało 

z niej 44 osoby na kwotę 15 773 zł, w 2001 – 55 osób na kwotę 22 150 zł, natomiast w 2002 r. 

wyprawką dla niemowląt objęto 10 osób ponosząc koszty w wysokości 4 095 zł. 

9. Sprawienia pogrzebów dla osób najuboższych. 

Na gminie spoczywa obowiązek sprawienia pogrzebu w sytuacji, gdy osoba zmarła nie posiadała żadnej 

rodziny i nikogo bliskiego, kto mógłby zorganizować pogrzeb. Obowiązek ten występuje również 

w przypadku sprawienia pogrzebu osobie bezdomnej. 

10. Pokrywania kosztów i umieszczania bezdomnych w noclegowni i schroniskach poza 

Starachowicami (patrz punkt 4). 

11. Przyznania i zakupu obiadów w Stołówce Caritasu. 

Ośrodek zapewnia gorący posiłek osobom dorosłym, które własnym staraniem nie są w stanie go sobie 

zapewnić. Osoby takie są kierowane na obiady do Stołówki Caritasu. W okresie od stycznia do marca 

2006 r. MOPS ponosił odpłatność za obiad w wysokości 1,90 zł, od 1 kwietnia 2006 r. koszt obiadu 

wzrósł do 2 zł, natomiast od 1 kwietnia 2009 r. wynosi on 3 zł. W okresie od listopada 2004 r. 

do grudnia 2005 r. MOPS realizował w tym zakresie Rządowy Program „Posiłek dla potrzebujących‖, 

natomiast od stycznia 2006 r. realizuje „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖. 

12. Przyznania i zakupu obiadów w szkołach i szkołach ponadgimanzjalnych 

oraz dofinansowania do wyżywienia w przedszkolach. 

Zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym jest dożywianie dzieci i młodzieży 

w przedszkolach, szkołach i internatach. Od stycznia do października 2004 r. ta forma pomocy 

przysługiwała dzieciom z rodzin, których dochód na osobę nie przekraczał ustawowego kryterium 

133 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



dochodowego, a od miesiąca listopada MOPS realizował program „Posiłek dla potrzebujących‖. 

W ramach programu bezpłatne posiłki wydawane były dzieciom pochodzącym z rodzin, w których 

dochód na osobę nie przekraczał 150% ustawowego kryterium dochodowego. W przypadku 

przekroczenia tej kwoty udzielenie pomocy mogło odbywać się na zasadach zwrotu przez rodzinę 

w części lub całości poniesionych wydatków zgodnie z Uchwałą Rady Miejskiej Nr XIII/11/04 z dnia 

30 grudnia 2004 roku. Od stycznia 2006 r. MOPS realizuje wieloletni program „Pomoc państwa 

w zakresie dożywiania‖, adresowany do dzieci i młodzieży pochodzącej z rodzin o niskich dochodach. 

Przy przekraczającym dochodzie pomoc może być udzielana częściowo odpłatnie lub za pełną 

odpłatnością. Zasady zwrotu zostały ustalone w Uchwale Rady Miejskiej w Starachowicach Nr I/8/06 

z dnia 30 stycznia 2006 roku. 

13. Przyznawania i udzielania pomocy w formie usług opiekuńczych. 

Do zadań własnych gminy o charakterze obligatoryjnym należy organizowanie i świadczenie usług 

opiekuńczych. Ta forma pomocy adresowana jest przede wszystkim do osób samotnych, 

które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, jak również 

do osób, posiadających rodzinę, która nie może im takiej pomocy zapewnić. Zakres usług opiekuńczych 

obejmuje: pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, podstawowej opieki higienicznej, 

pielęgnacji, a także w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Usługi świadczone są 

odpłatnie. Warunki przyznawania i odpłatności za usługi oraz częściowego lub całkowitego zwolnienia 

od opłat określa Uchwała Nr VII/10/04 Rady Miejskiej z dnia 5 lipca 2004 r.. 

14. Kierowania osób do umieszczenia w domach pomocy społecznej. 

Zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym jest kierowanie do domu pomocy społecznej 

i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca w tym domu. Umieszczenie w domu pomocy społecznej 

przysługuje zgodnie z art. 54 ust. 1 Ustawy o pomocy społecznej osobie, która wymaga całodobowej 

opieki z powodu wieku, choroby lub 

niepełnosprawności, nie może samodzielnie funkcjonować 

w codziennym życiu i nie można jej zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. 

Skierowanie do domu pomocy 

społecznej wymaga zgody osoby kierowanej lub zgody jej 

przedstawiciela ustawowego. Decyzję kierującą oraz decyzję ustalającą odpłatność za pobyt w DPS 

wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania. Decyzję o umieszczeniu wydaje 

starosta powiatu prowadzącego placówkę. 

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej w myśl art. 61 Ustawy wnosi mieszkaniec domu 

w wysokości nie przekraczającej 70% swojego dochodu. W sytuacji, gdy kwota ta nie pokrywa w całości 

134 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



kosztów utrzymania w Domu Pomocy Społecznej do wniesienia opłaty zobowiązani są małżonek, 

zstępni przed wstępnymi. Dyrektor MOPS ustala w drodze umowy zawartej z tymi osobami wysokość 

wnoszonej przez nich opłaty. Koszty uzupełniające ponosi gmina, z której osoba została skierowana 

do domu pomocy społecznej. Do kwietnia 2004 r. opłatę za pobyt ponosił mieszkaniec. Zadanie 

dotowane było z budżetu Wojewody. 

Ilość osób korzystających z powyższych świadczeń wraz z wartościami pomocy przedstawiają 

poniższe tabele i wykresy: 

Liczba rodzin korzystająca z zasiłku celowego w latach 2000 - 2010 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

I kw. 

2010 

Liczba 

rodzin 


z zasiłku 

1503 1821 1899 1960 1768 1447 1316 1205 851 746 320 

Tabela II.4.1-2 Powody Liczba rodzin korzystająca z zasiłku celowego w latach 2000 – 2010 (źródło: 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 

135 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



900 000 

800 000 

700 000 

600 000 

500 000 

400 000 

300 000 

200 000 

100 000 

0 

Kwota wydatkowanych środków na zasiłki celowe 

w latach 2000 – 2010 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

I kw. 

2010 

Kwota 402 467 768 010 787 698 749 986 528 913 336 740 347 363 251 990 267 278 160 494 33154 

Wykres II.4.1-1 Kwota (PLN) wydatkowanych środków na zasiłki celowe w latach 2000 – 2010 

(źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 

Liczba rodzin korzystająca z zasiłku celowego specjalnego w latach 2000 - 2010 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

I kw. 

2010 

Liczba 

rodzin 


z zasiłku 

246 101 138 119 129 170 219 169 211 168 48 

Tabela II.4.1-3 Liczba rodzin korzystająca z zasiłku celowego specjalnego w latach 2000 – 2010 (źródło: 


136 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



60 000 

Kwota wydatkowanych środków na zasiłki celowe 

specjalne w latach 2000 – 2010 

50 000 

40 000 

30 000 

20 000 

10 000 

0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

I kw. 

2010 

Wartość 37 023 12 295 17 414 15 350 23 405 29 497 43 532 34 144 54 646 34 610 5 172 

Wykres II.4.1-1 Kwota (PLN) wydatkowanych środków na zasiłki celowe specjalne w latach 2000 – 

2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 

Zasiłek celowy specjalny 

Liczba rodzin 11 6 2 0 3 2 6 15 5 6 7 

Wartość pomocy 5 280 2 930 350 0 1 200 200 3 810 8 740 11 600 2 970 3 550 

zasiłki celowe zwrotne, 

Liczba rodzin 11 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 

Wartość pomocy 2 090 300 0 0 900 950 0 1 000 0 0 0 0 

Liczba osób umieszczonych w noclegowni i koszt pomocy 

Liczba osób - 23 36 32 47 48 53 43 39 29 31 

koszt pomocy - 12 491 11 810 29 000 40 000 44 429 44 429 54 000 151 900 149 028 48 026 

Liczba osób umieszczonych w schroniskach i koszt pomocy 

Liczba osób 6 5 7 3 3 5 17 10 3 4 2 

Wartość pomocy 7 487 7 509 8 190 6 666 4 187 13 632 26 422 15 721 6 559 5 528 1 210 

Liczna osób korzystających z zasiłku celowego na zakup posiłku (posiłek dla potrzebujących, pomoc państwa w zakresie dożywiana 

Liczba osób - - - - 517 3 896 3 028 1 592 1 671 1 549 415 

Wartość pomocy - - - - 110 963 483 164 604 191 587 933 646 116 365 901 60 519 

Liczba osób pobierających świadczenia rzeczowe i wartość pomocy 

Liczba osób - - - - - - - 247 159 475 0 

Wartość pomocy - - - - - - - 59 190 33 891 93 707 0 

Wyprawki dla niemowląt (realizowane do 2002 roku) 

Liczba 44 55 10 - - - - - - - - 

137 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wartość pomocy 15 773 22 150 4 095 - - - - - - - - 

Pogrzeb 

Liczba osób 7 5 6 9 7 7 9 6 8 10 1 


Zapewnienie posiłku 

Liczba osób 750 519 571 601 499 558 543 424 363 328 252 


Dożywianie dzieci 

Liczba dzieci 1 126 1 043 1 754 1 730 1 352 1 465 1 346 1 440 1 178 1 051 820 


Organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych 

Liczba osób 193 156 158 151 141 135 133 132 126 128 104 


Kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca w tym domu. 

Liczba os. - - - - 20 37 47 39 41 33 8 

Skierowanych 

odpłata gminy za - - - - 15 42 71 86 96 101 87 

osobę 

koszt pomocy - - - - 22 342 288 155 551 523 856 925 1 146 031 1 443 317 377 062 

Tabela II.4.1-4 Wykaz świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach projektu „Pomoc 

Społeczna‖ społecznej w latach 2000 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 


W ramach zadań zleconych w okresie 2000 – I kwartału 2010 r. gminie przyznano i wypłacono świadczenia 

w formie: 

1. Zasiłków stałych – do 30.IV.2004 zasiłki stałe wyrównawcze. 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej przyznaje i wypłaca zasiłki stałe, które obecnie należą do zadań 

własnych gminy, a do 31 lipca 2009 r. należały do zadań zleconych gminie finansowanych z budżetu 

państwa. Biorcami tego świadczenia są osoby pełnoletnie całkowicie niezdolne do pracy z powodu 

wieku lub niepełnosprawności, których dochód nie przekracza ustawowego kryterium dochodowego. 

W przypadku osób samotnie gospodarujących zasiłek stanowi różnicę między kryterium osoby 

samotnej 477 zł, a dochodem tej osoby. Wartość zasiłku nie może być niższa niż 30 zł i wyższa 

niż 444 zł. 

W przypadku osoby mieszkającej z rodziną świadczenie ustala się w wysokości różnicy między 

kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, obecnie 351 zł, a posiadanym dochodem na osobę 

w rodzinie. Kwota świadczenia w tym przypadku również nie może być niższa niż 30 zł. Przed zmianą 

ustawy, czyli do 30 kwietnia 2004 r. zasiłek stały w pomocy społecznej funkcjonował jako zasiłek stały 

138 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wyrównawczy, który przysługiwał osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku 

lub inwalidztwa, jeżeli jej dochód lub dochód na osobę w rodzinie był niższy niż ustawowe kryterium 

dochodowe. 

2. Zasiłków stałych wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne - 

od 1.V.2004 świadczenia pielęgnacyjne. 

Do 30 kwietnia 2004 r. zasiłek stały przysługiwał osobie zdolnej do pracy, lecz nie pozostającej 

w zatrudnieniu ze względu na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem 

wymagającym stałej pielęgnacji, jeśli dochód rodziny nie przekraczał dwukrotnie ustawowego kryterium 

dochodowego, a dziecko było uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego. W przypadku, gdy osoba 

nie podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów od świadczenia opłacane 

były składki na ubezpieczanie emerytalne i rentowe. Od 1 maja 2004 r. zasiłek stały funkcjonuje 

w świadczeniach rodzinnych jako świadczenie pielęgnacyjne. 

3. Rent socjalnych. 

Do 30 września 2003 r. renta socjalna przysługiwała osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy 

z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia, niezależnie od dochodu. 

Od 1 października 2003 r. renty socjalne zostały przekazane Zakładom Ubezpieczeń Społecznych. 

4. Gwarantowanych zasiłków okresowych. 

Do 30 kwietnia 2004 r. gwarantowany zasiłek okresowy przyznawany był osobie, która utraciła prawo 

do zasiłku dla bezrobotnych, pobieranego na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu 

bezrobociu, z powodu upływu okresu jego pobierania, a dochód rodziny nie przekraczał ustawowego 

kryterium dochodowego, jeżeli w dniu utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych oraz w okresie 

pobierania gwarantowanego zasiłku okresowego samotnie wychowuje co najmniej jedno dziecko 

do dnia ukończenia szkoły podstawowej i gimnazjum, nie dłużej jednak niż do 15 roku życia, a od dnia 

1 września 20001 r. nie dłużej niż do 16 roku życia. W przypadku gdy osoba nie podlegała 

ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów od świadczenia opłacane były składki 

na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Od 1 maja 2004 r. do 2007 r. gwarantowany zasiłek okresowy 

funkcjonował w świadczeniach rodzinnych jako dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego 

wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego 

okresu jego pobierania. 

139 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



5. Składek na ubezpieczenie zdrowotne od tych świadczeń. 

Od zasiłku stałego, stałego wyrównawczego i gwarantowanego zasiłku okresowego i renty socjalnej 

odprowadzane były składki zdrowotne. W chwili obecnej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej opłaca 

składki na ubezpieczenie zdrowotne osobom nigdzie nie ubezpieczonym, objętym pomocą 

w formie: 

- zasiłku stałego, 

- świadczenia pielęgnacyjnego, 

- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku 

dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania. Składka liczona jest 

od pobieranego zasiłku, jednakże wyjątek stanowił dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, 

gdzie składka była naliczana od wysokości świadczenia pielęgnacyjnego. 

6. Okresowych zasiłków macierzyńskich. 

Do 30 kwietnia 2004 r. Ośrodek przyznawał i wypłacał macierzyńskie zasiłki okresowe i macierzyńskie 

zasiłki jednorazowe. Świadczenia przyznawane były matce lub ojcu dziecka zajmujących się 

wychowaniem w okresie pierwszych czterech miesięcy dziecka, a jednorazowy zasiłek okresowy 

na każde dziecko urodzone podczas pobierania tego zasiłku. Świadczenia przysługiwały osobom, 

których dochód na osobę w rodzinie nie przekraczał ustawowego kryterium dochodowego. 

Od 1 maja 2004 r. macierzyński zasiłek jednorazowy funkcjonuje w świadczeniach rodzinnych jako 

dodatek do zasiłku rodzinnego z urodzenia dziecka, natomiast macierzyński zasiłek okresowy uległ 

wygaśnięciu. 

7. Zasiłków okresowych. 

Przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych jest zadaniem własnym gminy o charakterze 

obligatoryjnym, natomiast przed 1 maja 2004 r. było to zadanie zlecone gminie z zakresu administracji 

rządowej. Zasiłki okresowe przysługują osobom i rodzinom o dochodach niższych niż ustawowe 

kryterium, w szczególności z powodu długotrwałej choroby, niepełnosprawności, bezrobocia lub braku 

możliwości nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek 

stanowi różnicę między ustawowym kryterium dochodowym, a posiadanym dochodem osoby samotnej 

bądź rodziny uprawniającym do udzielenia pomocy finansowej: 

- w przypadku osoby samotnie gospodarującej – w wysokości nie niższej niż 50% różnicy między 

kryterium dochodowym, a posiadanym dochodem, 

140 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



- w przypadku rodziny – w wysokości nie niższej niż 50% różnicy między kryterium dochodowym 

rodziny, a jej dochodem. Wysokość zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie. 

8. Zasiłków okresowych specjalnych. 

Do 2002 r. tut. Ośrodek wypłacał bezzwrotne specjalne zasiłki okresowe, przyznawane osobie 

lub rodzinie nie spełniającej kryterium dochodowego określonego w ustawie. Kwota świadczenia 

nie mogła być wyższa niż kwota kryterium dochodowego osoby samotniej gospodarującej. 

9. Zasiłków rodzinnych. 

Do 30 kwietnia 2004 r. wg obowiązującej wówczas ustawy o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych 

i wychowawczych z dn. 1 grudnia 1994 r. wypłacano w/wym. świadczenia dla osób, 

które ich nie pobierały w żadnych innych instytucjach. Od 1 maja 2004 r. weszła w życie nowa ustawa 

o świadczenia rodzinnych. 

10. Zasiłków pielęgnacyjnych. 

11. Wyprawek szkolnych dla uczniów klas pierwszych. 

Wyprawka szkolna dla uczniów klas pierwszych to program, który funkcjonuje od 2002 r. Jego celem 

było wyrównywanie warunków startu szkolnego uczniów klas pierwszych – dzieci z najuboższych 

rodzin rozpoczynających naukę poprzez przyznanie bezpłatnego kompletu podręczników. 

W roku 2004 wytypowano 69 dzieci, natomiast w 2005 r. – 73 dzieci. W roku szkolnym 2006/2007 

wytypowano do tej formy pomocy 78 uczniów. 

12. Prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla 

osób z zaburzeniami psychicznymi. 

Prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami 

psychicznymi to zadanie zlecone gminie. Środowiskowy Dom Samopomocy funkcjonuje na terenie 

miasta od 15 lutego 1996 roku i jest pierwszym ośrodkiem wsparcia w woj. świętokrzyskim. Placówka 

została utworzona w odpowiedzi na potrzeby osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi. 

Działalność tej placówki skierowana jest przede wszystkim na kompensowanie skutków 

niepełnosprawności i pomoc w przystosowaniu do samodzielnego funkcjonowania poprzez 

zastosowanie różnych form terapii takich jak: 

terapia dźwiękowa, 

terapia teatralna, 

terapia komputerowa, 

141 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



terapia plastyczna, 

terapia krawiecka, 

terapia kulinarna, 

terapia stolarska, 

terapia psychoedukacyjna. 

Pracownicy ŚDS stale poszerzają zakres prowadzonych usług. W 2005 r. wprowadzili naukę języka 

angielskiego oraz ćwiczenia oddechowe wykonywane techniką „Lotu orła‖. Od listopada 2005 r. 

stosowany jest kolejny rodzaj terapii – terapia dźwiękiem, w której zastosowano masaż misami 

tybetańskimi, „kąpiel w dźwięku‖ przy użyciu gongu i dzwonków. W miesiącu wrześniu 2006 r. 

pensjonariusze Domu zaprezentowali swój dorobek na II Świętokrzyskich Spotkaniach 

Środowiskowych Domów Samopomocy, gdzie wystawiono m.in. obrazy malowane farbami olejnymi, 

akwarelami, wyszywane kordonkami oraz prace wykonane na zajęciach w letniej szkółce rzeźbiarskiej, 

w pracowni przy ulicy Leśnej. W listopadzie 2006 r. Ośrodek starachowicki został wyróżniony 

w plebiscycie ―Świętokrzyski Anioł Dobroci‖ za intensywny rozwój placówki i za znaczące sukcesy 

w zastosowaniu nowatorskich form działalności i terapii. Dzięki zaangażowaniu pracowników placówki 

troje podopiecznych podjęło studia na wyższych uczelniach, a jeden z uczestników zdał maturę 

z wyróżnieniem. 

13. Organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu 

zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 

Kolejnym zadaniem zleconym gminie jest organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług 

opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W strukturze MOPS 

funkcjonuje Dział Usług Specjalistycznych, którego praca ukierunkowana jest na wspieranie osób 

niepełnosprawnych psychicznie i fizycznie. DUS świadczy usługi w zakresie rehabilitacji ruchowej, 

terapii pedagogicznej, logopedycznej, opieki pielęgniarskiej oraz psychologicznej. Oprócz usług 

świadczonych w miejscu zamieszkania pracownicy DUS prowadzili również grupy terapeutyczne 

dla dorosłych i dzieci w Środowiskowym Domu Samopomocy. Jedna z nich to grupa afatyków 

działająca od 1998 r., prowadzona przez psychologa, pedagoga logopedę. Zajęcia, w których 

uczestniczyli również członkowie rodzin, miały na celu poprawę stanu psychicznego chorych, 

łagodzenie zaburzeń emocjonalnych, zapobieganie izolacji społecznej. Druga to grupa terapeutyczna 

dla dzieci prowadzona metodą ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne. W czasie zajęć dzieci 

142 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wykonywały ćwiczenia usprawniające motorykę. Ponadto od 2004 r. działa, utworzony w strukturach 

DUS, Klub Integracyjno - Edukacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin. W zajęciach 

Klubu organizowanych przez jednego terapeutę uczestnicy mieli możliwość zapoznania się z nowymi 

technikami terapeutycznymi, takimi jak fototerapia, muzykoterapia, aromaterapia i śmiechoterapia, 

poznali również nową technikę relaksacyjną, w której wykorzystano misy tybetańskie, gong i dzwonek. 

W miesiącu wrześniu 2006 r. Ośrodek pozyskał środki finansowe i wdrożył w życie program pod nazwą 

Kompensacja skutków niepełnosprawności u osób z ciężkimi zaburzeniami psychofizycznymi, 

w tym dzieci wymagających pomocy w procesie rehabilitacyjnym, edukacyjnym i codziennym 

funkcjonowaniu poprzez uruchomienie dla nich usług osobistego asystenta oraz klubu afatyków u osób 

z afazją poprzez rozszerzenie grupy wsparcia „Orchidea‖. W ramach programu MOPS zatrudnił 4 

asystentów osoby niepełnosprawnej. Usługami asystenckimi objęto 21 osób po udarach, wylewach 

i 17 dzieci w większości przypadków autystycznych, z porażeniem mózgowym, zespołem ADHD. 

Ponadto w 2006 r. funkcjonował Punkt Poradnictwa Specjalistycznego, który mieścił się przy 

ul. Prądzyńskiego 2. Najczęściej zgłaszane problemy dotyczyły uzależnienia od alkoholu, zażywania 

narkotyków przez młodzież, konfliktów małżeńskich i rodzinnych, wychowania dzieci w okresie 

dorastania, zdrowia psychicznego, porad prawnych w zakresie prawa rodzinnego, cywilnego, pracy 

i ubezpieczeń społecznych, zagadnień związanych z pomocą społeczną. W 2008 r. realizowany był 

również program „Aktywizacja społeczna osób niepełnosprawnych poprzez doskonalenie usług 

osobistego asystenta dla osób z zaburzeniami psychofizycznymi i uczestnictwo tych osób w warsztatach 

Klubu Edukacyjno-Integracyjnego. W ramach programu zatrudniono 5 specjalistów, którzy pełnili rolę 

osobistych asystentów osób niepełnosprawnych i 1 terapeutę, który prowadził grupy wsparcia 

dla dorosłych i dzieci. Były to osoby dorosłe po udarach, wylewach, natomiast dzieci to dzieci 

autystyczne, z porażeniem mózgowym, z zespołem ADHD. Uruchomienie usług osobistego asystenta 

osoby niepełnosprawnej przyczyniło się w znacznej mierze do poprawy jakości życia osób 

niepełnosprawnych i ich rodzin. Usługi świadczone przez DUS są odpłatne, a ich zasady reguluje 

Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2006 r. w sprawie specjalistycznych 

usług opiekuńczych. W strukturze DUS w latach 1999-2007 funkcjonował Punkt Pomocy Rodzinie, 

którego pracownicy prowadzili szeroko rozumianą pracę socjalną głównie z osobami bezdomnymi, 

uzależnionym od alkoholu, rodzinami, w których występuje przemoc i bezradność związana 

z wychowywaniem dzieci. Pracownicy tej komórki podejmowali działania mające na celu podjęcie 

leczenia odwykowego przez osoby uzależnione od alkoholu, wspierali je w utrzymaniu abstynencji 

143 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



poprzez kontakt z psychologiem, udzielanie porad prawnych i socjalnych, pomagali w uzyskaniu pracy. 

W przypadku przemocy w rodzinie prowadzili szeroko rozumianą akcję informacyjną i edukacyjną, 

pomagali w rozpoznaniu problemu, zapewniali pomoc psychologiczną, współpracowali z Sądem, 

Prokuraturą, Komendą Powiatową Policji, szkołami oraz organizacjami pozarządowymi. 

14. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków 

związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną. 

Do zadań zleconych gminie należy również przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie 

wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną. W 2006 r. udzielono pomocy finansowej 

16 osobom, którym przyznano jednorazowe zasiłki celowe na złagodzenie skutków suszy w łącznej 

kwocie 12 068 zł. Rada Ministrów wydała w dniu 29 sierpnia 2006 roku rozporządzenie w sprawie 

szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia 

skutków suszy. Zgodnie z w/wym. aktem prawnym pomoc udzielana była rodzinom rolniczym, 

które poniosły szkody w uprawach rolnych średnio powyżej 30% i złożyły wniosek w ośrodku pomocy 

społecznej gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Świadczenia przyznawane były 

w wysokości: 

- 500 zł w przypadku gospodarstw rolnych o powierzchni do 5 ha użytków rolnych, wypłacono 

9 takich świadczeń, 

- 1 000 zł dla gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 5 ha użytków rolnych – 3 świadczenia. 

Pomoc zwiększana była o 392 zł w przypadku gdy szkody w użytkach zielonych gospodarstwa rolnego 

wynosiły powyżej 30%. 

Ilość osób korzystających z powyższych świadczeń wraz z wartościami pomocy przedstawia poniższa 

tabela: 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 

Zasiłki stałe – do 30.IV.2004 zasiłki stałe wyrównawcze 

Liczba osób 

korzystających z 

zasiłku stałego 

wyrównawczego 

98 140 181 226 215 - - - - - - 

Liczba osób 


zasiłku stałego 

- - - - 289 363 410 374 395 412 373 

144 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wartość zasiłku 

stałego 

wyrównawczego 

245 839 420 447 508 522 668 468 274 403 - - - - - - 

Wartość zasiłku 

stałego 

- - - - 886 750 1 099 668 1 199 719 1 304 576 1 342 432 1 388 625 372 888 

Zasiłki stałe wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne - od 1.V.2004 

Liczba osób 83 104 112 104 289 - - - - - - 

Wartość pomocy 317 464 461 619 428 527 418 505 886 750 - - - - - - 

Renta socjalna 

Liczba osób 212 241 307 344 - - - - - - - 

koszt pomocy 758 744 1 119 154 1 143 703 1 145 695 - - - - - - - 

Zasiłek okresowy 

Liczba rodzin 213 112 85 59 31 - - - - - - 


Składki na ubezpieczenie zdrowotne 

Wysokość 

składki, tj. 

procent 

wypłaconego 

świadczenia 

7,25% 7,50% 7,75% 8,00% 8,25% 8,50% 8,75% 9,00% 9,00% 9,00% 9,00% 

Macierzyńskie zasiłki okresowe i macierzyńskie zasiłki jednorazowe 

Liczba rodzin 


zasiłków 

macierzyńskich 

okresowych 

174 159 199 245 89 - - - - - - 


Liczba rodzin 


zasiłków 

okresowych 

- - 196 199 45 - - - - - - 

Wartość pomocy - - 36 912 39 566 9 045 - - - - - - 

Zasiłki okresowe 

Liczba 1444 0 872 408 1048 1700 1614 1264 1083 1169 865 

145 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wartość pomocy 1047592 0 312 660 84 837 366 915 1 262 978 1 509 394 1 171 340 1 588 102 1 828 153 512 817 

Zasiłki okresowe specjalne 

Liczba osób 22 0 2 - - - - - - - - 

Wartość pomocy 5 920 0 1 020 - - - - - - - - 

Zasiłki rodzinne na dzieci, zasiłki pielęgnacyjne 

Liczba dzieci 426 349 157 173 150 - - - - - - 


Liczba osób 192 198 204 226 73 - - - - - - 


Środowiskowy Dom Samopomocy 

Liczba osób 

uczestniczących 

w zajęciach 

32 26 26 36 33 37 36 37 38 36 35 

Koszt utrzymania 

placówki 

85 107 126 692 90 904 476 047 367 233 427 438 504 976 496 038 426 875 422 267 98 146 

Dział Usług Specjalistycznych 

Liczba osób 


DUS 

93 66 70 81 76 77 96 110 115 112 85 

koszt pomocy 490 000 470 000 408 900 408 900 319 592 412 900 412 900 419 000 419 000 562 433 132 729 

Tabela II.4.1-5 Wykaz świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach zadań zleconych 

gminie w latach 2000 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej obok realizacji zadań stricte wynikających z ustawy 

o pomocy społecznej realizował i realizuje również zadania przekazane ośrodkowi do realizacji przez 

Gminę Starachowice, tj.: 

1) wypłatę dodatków mieszkaniowych przyznawanych zgodnie z Ustawą z dnia 

21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U z 2001 Nr 71, poz. 734 

z późn. zm.) - zadania własne gminy 

Od 1997 r. w strukturach MOPS funkcjonuje Dział Dodatków Mieszkaniowych. Ilość rodzin 

zgłaszających się o dodatek mieszkaniowy, wysokość poniesionych wydatków na ten cel, a także 

wysokość średniego miesięcznego dodatku wyglądały następująco: 

146 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Liczba dodatków Kwota pomocy Wysokość średniego 

dodatku mieszkaniowego 

2000 24 401 2 709166 111 

2001 26 206 3 681 134 140 

2002 27 526 3 738 819 136 

2003 27 328 3 642 322 133 

2004 24 093 3 139 980 132 

2005 21 308 2 644 538 124 

2006 18 446 2 489 048 135 

2007 15 134 2 183 645 144 

2008 11 741 1 673 193 143 

2009 11 395 1 790 847 157 

I kw. 2010 3 23 502 408 166 

Tabela II.4.1-6 Liczba i wysokość wypłaconych przez Miejski Ośrodek Pomocy dodatków 

mieszkaniowych w latach 2000 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 


2) Świadczenia rodzinne w oparciu o Ustawę z dnia 28 listopada 2003 r. 

o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992). – 

zadania zlecone gminie 

Od dnia 1 maja 2004 r. w strukturach MOPS funkcjonuje Dział Świadczeń Rodzinnych, który realizuje 

zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, wynikające z ustawy o świadczeniach rodzinnych 

z dnia 28 listopada 2003 r. oraz ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych i zaliczce 

alimentacyjnej z dnia 22 kwietnia 2005 r. Do katalogu świadczeń rodzinnych wprowadzone zostały 

nowe zasiłki takie jak zaliczki alimentacyjne - 2005 rok i jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia się 

dziecka - 2006 rok, których odbiorcy powiększyli grupę beneficjentów o nowe rodziny. Liczbę osób, 

świadczeń i kwotę przyznanej pomocy przedstawiają poniższe tabele: 

147 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Lp. Wyszczególnienie Ilość osób 

od 

01.V.2004 

2005 2006 2007 2008 2009 I kw. 

2010 

1 Zasiłki rodzinne 2972 5 377 5 530 5768 5455 4058 3562 

2 Dod. do zas. rodz. w tym z 

tytułu: 

x x x x 5056 4538 1440 

2.1 Urodzenia dziecka 145 209 332 298 247 258 57 

2.2 Opieki nad dziec. w okres. 

korzyst. z urlopu wychow. 

742 444 475 383 354 308 270 

2.3 Samot. wychow. dziec. i 27 42 12 3 x X x 

utraty prawa do zas. dla 

bezrobot na skut. upływu 

ust. okr. jego pobier. 

2.4 Samotnego wychow. dziecka 1551 287 232 260 250 210 195 

2.5 Kształ. i rehabilit. dziecka 

niepełnosprawnego 

2.5.1 Kształ. i rehab. dz. 

niepełnospr do 5 r.ż. 


niepełnospraw. pow. 5 r.ż. 

350 516 520 535 631 483 458 

51 112 119 87 101 94 96 

249 404 401 448 530 389 362 

2.6 Rozpoczęcia roku szk. 2105 3 692 4 259 3913 2938 2796 15 

2.7 Podjęcie przez dziecko 

nauki w szk. poza miejscem 

zamieszk 

2.7.1 Na pokrycie wydat. zw. z 

zamieszk. w miejsc., w 

której znajduje się szk. 

2.7.2 Na pokrycie wydat. związ. z 

dojazdem do miejsc., w 

której znajduje się szkoła 

2.8 Z tytułu rodziny 

wielodzietnej 

32 60 68 48 45 32 24 

8 28 39 25 21 11 9 

24 32 29 23 24 21 15 

x 601 564 566 591 451 421 

3 Zas. pielęgnacyjne 480 1310 1643 1983 2174 2570 680 

4 Świad. pielęgnacyjne 99 119 125 124 125 127 172 

5 Zaliczki aliment. x 746 792 735 660 X x 

148 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



6 Jednorazowa zapomoga z tyt. 

urodz. się dziecka 

7 Świadczenia z funduszu 

alimentacyjnego 

x x 446 421 442 468 97 

x x x x 692 745 761 

8 Składki emeryt.-rentowe 652 96 123 123 109 89 101 

9 Składki zdrowotne 49 77 72 69 44 58 74 

Tabela II.4.1-7 Liczba osób pobierających świadczenia rodzinne w latach 2004 – 2010 (źródło: Miejski 

Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). 

Liczba świadczeń w latach 2004 – 2010: 

Lp. Wyszczególnienie Ilość świadczeń 

od 

01.V.2004 

2005 2006 2007 2008 2009 I 

kw. 

2010 

1 Zasiłki rodzinne 36 767 61 496 67 057 69266 57069 48697 10688 

2 Dod. do zas. rodz. w tym z 

tytułu: 

26834 34 580 27 930 x 22815 20837 4183 

2.1 Urodzenia dziecka 147 209 332 298 247 258 57 

2.2 Opieki nad dziec. w okres. 4704 5 562 5 655 4621 4323 3702 812 

korzyst. z urlopu wychow. 

2.3 Samot. wychow. dziec. i utraty 

prawa do zas. dla bezrobot na 

skut. upływu ust. okr. jego 

pobier 

190 246 146 43 x x x 

2.4 Samotnego wychow. dziecka 15728 16 834 3 730 3139 2781 2524 585 

2.5 Kształ. i rehabilit. dziecka 2803 5 121 6 057 6434 6175 5814 1375 


2.5.1 Kształ. i rehab. dz. niepełnospr 

do 5 r.ż. 


niepełnospraw. pow. 5 r.ż. 

442 747 913 1049 1204 1136 288 

2361 4 374 5 144 5385 4971 4678 1087 

2.6 Rozpoczęcia roku szk. 2105 3 692 4 259 3913 2938 2796 15 

2.7 Podjęcie przez dziecko nauki 

w szk. poza miejscem zamieszk 

2.7.1 Na pokrycie wydat. zw. z 

zamieszk. w miejsc., w której 

znajduje się szk. 

218 524 550 485 430 325 74 

82 233 289 259 189 114 27 

149 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2.7.2 Na pokrycie wydat. związ. z 

dojazdem do miejsc., w której 

znajduje się szkoła 

135 291 261 226 241 211 47 

2.8 Z tytułu rodziny wielodzietnej x 2 392 7 201 6802 5921 5418 1265 

3 Zas. pielęgnacyjne 3703 10 404 19436 23 796 26153 30849 8167 

4 Świad. pielęgnacyjne 798 1334 1419 1496 1397 1534 516 

5 Zaliczki aliment. x 2711 9325 8822 5945 x x 

6 Jednorazowa zapomoga z tyt. 

urodz. się dziecka 

x x 446 421 442 468 97 



x x x x 2077 8947 2284 

8 Składki emeryt.-rentowe 740 1057 1204 1243 847 941 303 

9 Składki zdrowotne 598 872 848 628 512 617 198 

Tabela II.4.1-8 Liczba świadczeń rodzinnych w latach 2004 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy 

Społecznej w Starachowicach). 

Kwota wydatkowanych środków na świadczenia rodzinne w latach 2004 – 2010: 

Lp. Wyszczególnienie Kwota świadczeń 

od 

01.V.04 

2005 2006 2007 2008 2009 I kw. 

2010 

1 Zasiłki rodzinne 1 631 406 2 732 409 3 406 161 4 172 902 3 466 301 3 076 479 916 829 

2 Dod. do zas. rodz. w tym z tytułu: 5 529 195 6 308 788 4 601 971 4 131 858 3 707 307 3 332 585 689 195 

2.1 Urodzenia dziecka 73 500 104 500 332 000 298 000 247 000 258 000 57 000 

2.2 Opieki nad dziec. w okres. korzyst. z 1 967 121 2 298 356 2 139 487 1 804 868 1 700 017 1 447 655 315 185 

urlopu wychow. 

2.3 Samot. wychow. dziec. i utraty prawa 

do zas. dla bezrobot na skut. upływu 

ust. okr. jego pobier 

71 895 95 074 54 934 16 080 x x x 

2.4 Samotnego wychow. dziecka 2 943 389 2 985 798 764 940 551 850 493 830 450 680 105 290 

2.5 Kształ. i rehabilit. dziecka 

187370 342 900 424 970 492 950 469 920 442 400 104 240 


2.5.1 Kształ. i rehab. dz. niepełnospr do 5 22 100 38 030 43 450 x 72 240 68 160 17 280 

r.ż. 

2.5.2 Kształ. i rehab. dz. niepełnospraw. 

pow. 5 r.ż. 

165 270 304 870 381 520 x 397 680 374 240 86 960 

2.6 Rozpoczęcia roku szk. 273 960 332 280 425 130 391 000 293 800 279 600 1 500 

2.7 Podjęcie przez dziecko nauki w 11960 30 280 34 480 34 470 29 060 20 810 4 780 

szk. poza miejscem zamieszk 

2.7.1 Na pokrycie wydat. zw. z zamieszk. 

w miejsc., w której znajduje się szk. 

6 560 18 640 23 580 x 17 010 10 260 2 430 

150 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2.7.2 Na pokrycie wydat. związ. z dojazdem 5 400 11 640 10 900 x 12 050 10 550 2 350 

do miejsc., w której znajduje się 

szkoła 

2.8 Z tytułu rodziny wielodzietnej x 119 600 426 030 542 640 473 680 433 440 101 200 

3 Zas. pielęgnacyjne 533 232 1 498 176 2 861 487 3 631 850 4 001 409 4 719 897 1 249 551 

4 Świad. pielęgnacyjne 330 694 556 682 593 530 624 838 582 549 663 281 261 474 

5 Zaliczki aliment. x 622 534 1 637 372 2 077 391 1 403 516 x x 

6 Jednorazowa zapomoga z tyt. urodz. x x 446 000 421 000 442 000 468 000 97 000 

się dziecka 



x x x x 627 908 2 988 334 789 312 

8 Składki emeryt.-rentowe 91 463 155 015 153 575 162 836 81 653 104 413 40 299 

9 Składki zdrowotne 18 018 31 273 28 565 22 948 19 587 24 199 9 266 

Ogółem wydatki (bez skł. zdr.) 8 115 990 11 873 604 13 700 096 15 222 675 14 312 643 15 352 989 4 043 660 

Tabela II.4.1-8 Kwota wydatkowanych środków na świadczenia rodzinne w latach 2004 – 2010 (źródło: 


Inne formy pomocy 

MOPS czynił i czyni starania o pozyskanie dodatkowego wsparcia dla najuboższej społeczności 

lokalnej ze strony sponsorów. Dzięki temu oraz chęci niesienia pomocy innym, w ramach akcji 

„Chleb‖, starachowiccy piekarze w latach 2002 – 2005 przekazywali na rzecz najuboższych 

mieszkańców miasta pieczywo. Dziennie z tej formy pomocy korzystało ok. 50 rodzin. W 2004 r. 

ze Świętokrzyskiego Banku Żywności w Ostrowcu otrzymano nieodpłatnie 22,5 tony żywności. Zapasy 

rozdzielane przez pracowników socjalnych trafiły do wszystkich najuboższych rodzin w mieście za 

potwierdzeniem ich odbioru. 

W okresie 2004 – 2005 Zakłady Mięsne „Constar‖ zaopatrywały MOPS w wyroby wędliniarskie, 

które za potwierdzeniem odbioru przekazywane były najuboższym - łącznie 27 946 kg wędlin 

o wartości 215 412 zł. 

Z zapasów Agencji Rynku Rolnego w 2004 

przekazane 632 rodzinom. 

r. otrzymano 1849 konserw, które zostały 

W okresie 2004 - 2006 r. realizowano Program „Dostarczanie żywności dla najuboższej ludności 

Unii Europejskiej‖. W ramach Programu Stowarzyszenie Bezpieczny Powiat Starachowicki 

oraz Świętokrzyski Bank Żywności w Ostrowcu Świętokrzyskim przekazały do rozdysponowania przez 

Ośrodek żywność unijną w postaci mleka, mąki, makaronu, ryżu, sera topionego, sera żółtego, cukru 

i kaszy. Od 2007 do chwili obecnej w/wym. żywność wydaje Bezpieczny Powiat, natomiast zadaniem 

151 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



MOPS jest typowanie i weryfikacja rodzin do objęcia tą formą pomocy. Z żywności korzystało 

miesięcznie od 345 do 1000 osób. 

Dwa razy w roku z inicjatywny Stowarzyszenia przekazywane są artykuły żywnościowe ze zbiórki 

żywności rodzinom i osobom najbardziej potrzebującym. 

W okresie od 2004 r. do chwili obecnej ok. 80 – 120 dzieci z rodzin najuboższych rokrocznie otrzymuje 

paczki świąteczne przekazywane przez Kościół Zielonoświątkowy. 

W ramach współpracy z Urzędem Miejskim Starachowice i Powiatowym Urzędem Pracy 

w Starachowicach w latach 2006 – 2007 MOPS kierował osoby korzystające z pomocy finansowej 

do prac społecznie użytecznych. Programem objęto zarówno w 2006 jak i w 2007 r. 60 osób 

bezrobotnych, bez prawa do zasiłku, które pracowały po 8 godzin tygodniowo. 

W ramach akcji „LATO‖ od 2004 r. gmina Starachowice organizuje kolonie letnie dla uczniów szkół 

podstawowych i gimnazjów z terenu miasta. Koszty związane z realizacją kolonii pokrywane są 

ze środków Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

Na półkolonie na terenie Harcerskiego Ośrodka Wypoczynkowego „Lubianka‖ wytypowana została 

określona liczba dzieci z klas I-III szkół podstawowych z terenu naszego miasta. W 2005 r. MOPS brał 

udział w pokryciu części wyżywienia na tych półkoloniach w kwocie 3388 zł (tj. średni dzienny koszt 

posiłku w kwocie 2 zł). Wytypowano również (zgodnie z obowiązującymi kryteriami kwalifikacyjnymi) 

uczniów z klas IV-VI szkół podstawowych na kolonie w Ośrodku Caritasu w Kaczynie. Dzięki 

funduszom (w kwocie 330 zł) uzyskanym z koncertu charytatywnego, które przeznaczone zostały 

na dofinansowanie miejsc na obozie harcerskim „Camp Harcerski Pathfinger’s‖ dla dzieci z rodzin 

najuboższych wytypowano jedną osobę z terenu miasta Starachowice. 

W miesiącu lutym 2006 r., a następnie w miesiącu czerwcu wytypowano osoby z lekkim stopniem 

niepełnosprawności do pracy w Fabryce Mebli „AiB‖, w wyniku czego 15 osób podjęło zatrudnienie. 

W grudniu 2006 r. w sali czytelni Biblioteki Miejskiej w Starachowicach została zorganizowana zabawa 

choinkowa dla 80 dzieci, które odebrały paczki świąteczne ufundowane przez Polski Komitet Pomocy 

Społecznej (PKPS). W latach 2004 - 2007 realizowano Program na rzecz społeczność romskiej 

w Polsce. Uzyskane na ten cel środki zostały przeznaczone na cele edukacyjne dla dzieci romskich. 

W 2004 r. MOPS pozyskał kwotę 5000 zł od Gminnej Komisji d/s Przeciwdziałania Alkoholizmowi, 

która została przeznaczona na realizację programu przeciwdziałania alkoholizmowi i jego skutkom 

wśród osób bezdomnych - pensjonariuszy noclegowni prowadzonej przez MOPS. Program został 

152 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



opracowany i realizowany przez pracowników Ośrodka. Programem objęto wszystkich bezdomnych 

korzystających z noclegowni. 

W wyniku współpracy ze Stowarzyszeniem Zdrowa Szkoła 26 osób w Noclegowni zostało poddanych 

badaniom lekarskim, ze zwróceniem uwagi na możliwość zachorowania na gruźlicę. 

MOPS kontynuuje współpracę z PCPR w zakresie rozpoznawania środowisk pod kątem opiniowania 

o przydatności rodziny do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz w zakresie umieszczania osób 

samotnych w domach pomocy społecznej. Współpracuje on także z instytucjami zajmującymi się 

pośrednio bądź bezpośrednio problemami rodzin i osób wymagających udzielenia im pomocy, takimi, 

jak: szkoły, przedszkola, domy pomocy społecznej, Powiatowym Urzędem Pracy, Sądem, Policją, 

zespołami opieki zdrowotnej, zakładami ubezpieczeń społecznych, Centrum Kształcenia Praktycznego, 

jak również z organizacjami społecznymi i pozarządowymi działającymi na rzecz osób potrzebujących 

pomocy, mianowicie: PCK, Polski Komitet Pomocy Społecznej, stowarzyszenia kombatanckie, 

Starachowickim Klubem „Amazonki‖, „Zdrowa Szkoła‖ - Stowarzyszenie Nauczycieli, Koło 

„Niepełnosprawni Plus‖, Stowarzyszenie Pomocy Rodzinie Dysfunkcyjnej „Przystań‖, Warsztatami 

Terapii Zajęciowej i innymi. 

W 2003 r. zostały utworzone przez Ośrodek Pomocy Społecznej trzy zespoły interdyscyplinarne, 

w skład których weszli przedstawiciele instytucji podejmujący pracę z indywidualnym przypadkiem. 

Celem tych zespołów była współpraca w kompleksowym, wspólnym rozwiązywaniu trudnych 

problemów niektórych osób lub rodzin. W poszukiwaniu dalszych rozwiązań mających na celu 

pomagać, ale jeszcze inaczej, podjęliśmy akcje: „ Pomóżmy sobie nawzajem‖ oraz „Pomoc za pracę‖. 

Obydwie miały za cel uruchomić i wyzwolić aktywność charytatywną w społeczeństwie i biznesie 

w zamian za pracę, bądź zupełnie bezinteresownie, np. w opłacaniu posiłku dla konkretnej osoby, 

ucznia, bądź całej rodziny. 

We wrześniu 2007 r. swoją działalność rozpoczął Młodzieżowy Klub Integracji Społecznej (MKIS). 

W ramach realizacji programu wyremontowano i urządzono sale klubowe oraz doposażono 

pomieszczenia w niezbędny sprzęt. W proces rekrutacji zaangażowano pracowników socjalnych, 

pracowników PCPR oraz pracowników Stowarzyszenia Zdrowa Szkoła. Uczestnikami Klubu była 

młodzież pochodząca z rodzin dysfunkcyjnych o niskim statusie materialnym, w tym również 

wychowankowie placówek opiekuńczo-wychowawczych, zamieszkujących na terenie Gminy 

Starachowice. Program adresowany był do młodzieży sprawiającej znaczne problemy wychowawcze, 

zagrożonej demoralizacją i uzależnieniami. W spotkaniach MKIS uczestniczyły 52 osoby, 30 dziewcząt 

153 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



i 22 chłopców, w wieku od 13 do 21 lat. Zajęcia w Klubie prowadzone były codziennie od poniedziałku 

do piątku w godzinach od 14.00 do 19.00. Realizacja programu odbywała się w ścisłej współpracy 

ze Stowarzyszeniem Nauczycieli Zdrowa Szkoła. 

W ramach działalności klubu organizowano warsztaty motywacyjne, terapeutyczne, poradnictwo 

psychologiczne i prawne, spotkania szkoleniowe z doradcą zawodowym, informatykiem, lektorem 

języka angielskiego, nauczycielami matematyki, fizyki i chemii oraz poprzez organizację wolnego czasu. 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach w okresie od czerwca do grudnia 2008 r. 

realizował projekt systemowy pn. Klub Integracji Społecznej jako narzędzie aktywnej integracji 

w wymiarze społecznym, zawodowym, zdrowotnym i edukacyjnym dla osób zagrożonych 

wykluczeniem społecznym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowany ze 

środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Koszty poniesione na jego realizację wyniosły 385 

231,80 zł, z czego kwota 54 720,00 zł to wkład gminy, natomiast z dotacji rozwojowej uzyskał kwotę 

330 511,80 zł. 

Projekt adresowany był do 60 osób bezrobotnych z terenu gminy Starachowice, poszukujących 

pracy lub nie pozostających w zatrudnieniu, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. 

W ramach realizacji projektu od lipca do grudnia 30 uczestników wykonywało prace społecznie 

użyteczne w następujących miejscach: 

1. Miejskie Centrum Rekreacji i Wypoczynku: - Klub Sportowy Świt, 

stadion, basen, kąpieliska, hala sportowa, 

2. Komenda Hufca, 

3. Dział Usług Opiekuńczych w MOPS, 

4. Środowiskowy Dom Samopomocy. 

Podopieczni wykonywali prace porządkowe i usługowe w wymiarze 10 godzin tygodniowo. 

Za wykonywanie tych prac otrzymywali świadczenie pieniężne w wysokości 6,50 zł za 1 godz. Organizacja 

tych prac przyniosła wymierne korzyści zarówno dla klientów pomocy społecznej, 

jak i dla ww. podmiotów. 

W okresie od sierpnia do grudnia organizowano i finansowano kursy zawodowe dla odbiorców 

projektu. Odbyło się 8 następujących szkoleń: 

1) opiekunka środowiskowa, 

2) sprzedawca z obsługą kasy fiskalnej, 

154 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3) stylizacja paznokci i wizaż, 

4) magazynier + operator wózka widłowego+ kasa fiskalna, 

5) kurs prawa jazdy kat. C, 

6) operator wózka widłowego+ kasa fiskalna, 

7) operator koparko-ładowarki, 

8) zajęcia z rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej w tym spółdzielni socjalnych. 

Od lutego 2009 r. MOPS realizował projekt systemowy, którego celem było zwiększenie aktywności 

społecznej i zawodowej uczestników projektu. Wyposażenie uczestników w wiedzę i umiejętności 

z zakresu aktywnego poszukiwania pracy, poszerzenie kompetencji zawodowych i społecznych 

umożliwiających powrót na rynek pracy, zmiana postawy z biernej na aktywną, zarówno w życiu 

zawodowym jak i osobistym, wzmacnianie motywacji do działania i samodoskonalenia, wzrost poczucia 

odpowiedzialności za wykonane zadania. 

Koszty poniesione na realizację projektu wyniosły 754 527,82 zł, z czego kwota 86 834,60 zł to wkład 

gminy, natomiast z dotacji rozwojowej uzyskaliśmy kwotę 667 693,22 zł. 

Projekt adresowany był do osób bezrobotnych poszukujących pracy, w tym osób długotrwale 

bezrobotnych, osób niepełnosprawnych i młodzieży w przedziale wiekowym od 15-25 lat. W ramach 

projektu podejmowane były działania: 

- warsztaty aktywizacji zawodowej, 

- treningi kompetencji i umiejętności społecznych, 

- warsztaty z zakresu prawa pracy, 

- badania profilaktyczne w celu określenia przydatności zawodowej, 

- szkolenia zawodowe (podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie), 

- poradnictwo specjalistyczne, 

- praca socjalna, 

- prace społecznie użyteczne, 

- usługi wspierające i aktywizujące- praca asystentów rodziny w środowiskach. 

155 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



4.2. Bezpieczeństwo 

STAN BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU NA TERENIE DZIAŁANIA KOMENDY 

POWIATOWEJ POLICJI W STARACHOWICACH W LATACH 2007- 2010 

Za bezpieczeństwo w Starachowicach odpowiada Komenda Powiatowa Policji. Miasto 

podzielone jest na 9 rewirów dzielnicowych, które nie odpowiadają podziałowi administracyjnemu 

na dzielnice i osiedla miasta. 

Według danych z Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach przestępczość na terenie 

powiatu starachowickiego na koniec 2009 r. w porównaniu z latami poprzednimi zdecydowanie 

zmalała, co ma odzwierciedlenie w poniższym wykresie: 

3300 

3100 

2900 

2700 

2500 

2300 

2100 

1900 

1700 

1500 

3033 

2519 

2253 

2072 2076 2099 

2007 2008 2009 

Wszczęte 

Stwierdzone 

Wykres II.4.2-1. Przestępczość kryminalna na terenie powiatu starachowickiego w latach 2007-2009 

(źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach). 

Do 30 czerwca 2010 roku w powiecie starachowickim stwierdzono 2252 przestępstw tj. o 1292 więcej 

niż w tym samym okresie 2009 roku. Wzrost liczby stwierdzonych przestępstw wynika z ujawnienia 

o 1110 więcej przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, który w 2010 roku wyniósł 1152 

czyny, co należy uznać za pozytywny efekt pracy Policji. 

156 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Podobna sytuacja przedstawia się dla samej gminy Starachowice: 

2600 

2400 

2200 

2000 

1800 

1600 

1400 

1200 

2485 

1954 

1708 

1543 1495 1512 

2007 2008 2009 

Wszczęte 

Stwierdzone 

Wykres II.4.2-2. Przestępczość kryminalna na terenie gminy Starachowice w latach 2007-2009 

(źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach). 

Do kategorii przestępstw najbardziej uciążliwych społecznie według policyjnej statystyki zaliczyć 

można: bójki lub pobicia, uszczerbek na zdrowiu, kradzież cudzej rzeczy, kradzież samochodu, kradzież 

z włamaniem, przestępstwa rozbójnicze, uszkodzenia mienia. 

Wszczęte postępowanie przygotowawcze jest to postępowanie przygotowawcze (dochodzenie 

lub śledztwo) wszczęte przez Policję w związku ze zdarzeniem, co do którego zachodzi podejrzenie, 

że jest przestępstwem, albo wszczęte przez prokuraturę i przekazane Policji do dalszego 

bezpośredniego prowadzenia. Zestawienie liczbowe postępowań wszczętych przez policję przestępstw 

stwierdzonych obrazują poniżej tabele: 

Uszczerbek na zdrowiu Udział w bójce i pobiciu Przestępstwa rozbójnicze 

Przestępstwa 

2010 

2010 

2010 

wszczęte 2007 2008 2009 do 

30.06 

2007 2008 2009 do 

30.06 

2007 2008 2009 do 

30.06 

Powiat 

Starachowicki 

40 21 33 14 43 43 61 18 60 60 58 18 

Gmina 


28 14 20 11 35 34 50 13 57 56 54 16 

Kradzież mienia Kradzież samochodu Kradzież z włamaniem 

Przestępstwa 

wszczęte 2007 2008 2009 

2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 

2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 

2010 

do 

30.06 

Powiat 

Starachowicki 

378 378 366 168 18 10 15 7 249 169 217 96 

Gmina 320 307 285 125 18 7 15 6 212 135 178 83 

157 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 




Przestępstwa 

wszczęte 

Powiat 

Starachowicki 

Gmina 


Zniszczenie mienia Przestępstwa narkotykowe 

2007 2008 2009 

2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 

2010 

do 

30.06 

194 194 188 63 23 41 30 11 

157 167 158 47 23 38 27 10 

Tabela II.4.2-1 Liczba wszczętych postępowań (źródło: Komenda Powiatowa Policji 


Z kolei przestępstwem stwierdzonym jest zdarzenie, co do którego w zakończonym 

postępowaniu przygotowawczym potwierdzono, że jest przestępstwem: 

Uszczerbek na zdrowiu Udział w bójce i pobiciu Przestępstwa rozbójnicze 

Przestępstwa 

2010 

2010 

2010 

stwierdzone 2007 2008 2009 do 2007 2008 2009 

2007 2008 2009 

do 30.06 

do 30.06 

30.06 

Powiat 

Starachowicki 

39 28 30 15 43 58 71 39 64 77 63 29 

Gmina 


20 19 25 10 35 52 53 34 60 74 59 28 

Kradzież mienia Kradzież samochodu Kradzież z włamaniem 

Przestępstwa 

2010 

2010 

2010 


2007 2008 2009 

do 30.06 

do 30.06 

30.06 

Powiat 

Starachowicki 

411 413 369 199 20 35 18 10 250 193 221 100 

Gmina 


343 339 292 167 20 32 15 10 209 157 187 83 

Zniszczenie mienia Przestępstwa narkotykowe 

Przestępstwa 

2010 

2010 


do 30.06 

30.06 

Powiat 

Starachowicki 

169 203 152 68 197 90 57 1152 

158 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Gmina 


134 176 132 55 184 89 53 1150 

Tabela II.4.2-2 Liczba przestępstw w Gminie (źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach). 

Wzrost liczby stwierdzonych przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, 

który do czerwca 2010 roku wyniósł 1152 czyny, należy uznać za pozytywny efekt pracy Policji. 

W przestępczości narkotykowej na terenie powiatu starachowickiego zauważalne są tendencje: 

większość ujawnionych przestępstw dotyczy posiadania środków odurzających, a nie handlu, 

przedział wiekowy sprawców zawiera się w granicach 18 – 30 lat, 

największym zainteresowaniem cieszy się marihuana (która poprawia nastrój) oraz amfetamina 

(poprawia zdolność psychofizyczną ) 

handel w dużej mierze odbywa się w miejscach spotkań młodzieży, 

istnieje wspólny pogląd pedagogów, socjologów oraz środowiska medycznego, że zainteresowanie 

tymi środkami coraz bardziej rośnie. 

WYKRYWALNOŚĆ 

Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw jest to stosunek procentowy liczby przestępstw 

wykrytych (łącznie z wykrytymi po podjęciu z umorzenia) do ogólnej liczby przestępstw stwierdzonych 

powiększonych o liczbę przestępstw stwierdzonych w podjętych postępowaniach umorzonych w roku 

ubiegłym lub latach poprzednich z powodu niewykrycia sprawców. 

Wykrywalność Uszczerbek na zdrowiu Udział w bójce i pobiciu Przestępstwa rozbójnicze 

przestępstw 

w % 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

Ogółem 23,4 26,3 20,8 86,7 57,6 59,7 68 79,5 81,8 63,8 69 69 

Wykrywalność Kradzież mienia Kradzież samochodu Kradzież z włamaniem 

przestępstw 

w % 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

Ogółem 29,6 38,5 28,7 51,3 61,1 92,3 44,4 63,6 23,4 26,3 20,8 23,8 

159 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykrywalność 

przestępstw 

w % 

Zniszczenie mienia 

2007 2008 2009 2010 

do 

30.06 

Ogółem 23,7 22,9 27 30,9 

Tabela II.4.2-3 Procentowy wskaźnik wykrywalności przestępstw w Gminie (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach). 

Wykrywalność ogólna w powiecie starachowickim w latach 2007-2010: 

Wszczęte Stwierdzone Wykryte Wykrywalność 

2007 2072 2519 1826 71,3 % 

2008 2076 3033 2299 74 % 

2009 2099 2253 1547 68,3 % 

2010 do 30.06 888 2252 1947 86,2 % 

Tabela II.4.2-3 Wykrywalność ogólna w powiecie starachowickim w latach 2007-2010 (źródło: 

Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach). 

Wykrywalność ogólna w gminie Starachowice w latach 2007-2010: 

Wszczęte Stwierdzone Wykryte Wykrywalność 

2007 1543 1954 1352 67,8 % 

2008 1495 2485 1848 72,3 % 

2009 1512 1708 1115 64,8 % 

2010 do 30.06 620 2008 1747 86,8 % 

Tabela II.4.2-4 Wykrywalność ogólna w gminie Starachowice w latach 2007-2010 (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach). 

160 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



PROBLEMATYKA WYKROCZEŃ 

Liczba wniosków o ukaranie, mandatów karnych oraz pouczeń na terenie działania KPP Starachowice 

w latach 2007-2009: 

2007 2008 2009 

Wnioski o ukaranie 1167 1075 1108 

Mandaty karne 5138 6479 6138 

Pouczenia 3072 3469 2021 

Tabela II.4.2-5. Liczba wniosków o ukaranie, mandatów karnych oraz pouczeń (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach) 

Ilość wykroczeń w poszczególnych kategoriach, za które policjanci służby prewencyjnej nałożyli 

mandaty karne w latach 2007-2009: 

Lp. 

Wykroczenia przeciwko: 

Liczba MK 

2007 

Udział 

% 

Liczba 

MK 2008 

Udział 

% 

Liczba 

MK 2009 

1. Porządkowi i spokojowi publicznemu 73 4,1 97 4,2 141 5,4 

2. Bezpieczeństwu osób i mienia 41 2,3 39 1,7 20 0,8 

3. 

Bezpieczeństwu i porządkowi ruchu na 

drogach 

Udział 

741 41,4 792 34,3 968 37,0 

4. Obyczajności publicznej 30 1,7 46 2,0 69 2,6 

5. Mieniu (119 kw i 124 kw) 204 11,4 208 9,0 261 10,0 

6. Urządzeniom użytku publicznego 134 7,5 244 10,5 107 4,1 

7. Ochronie przyrody - 

8. Ochronie zwierząt - 0,1 - - - 

9. Rybactwie śródlądowym 2 - - 

10. 

Przepisom ustawy o wychowaniu w 

trzeźwości 

- 

522 29,2 824 35,6 854 32,6 

11. Innym przepisom 42 2,3 61 2,6 196 7,5 

O G Ó Ł E M 1789 2311 2616 

Tabela II.4.2-6.Ilość wykroczeń w poszczególnych kategoriach, za które policjanci służby prewencyjnej 

nałożyli mandaty karne w latach 2007-2009 (źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach) 

- 

% 

- 

161 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 


Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 

Dorośli 

Nieletni 


PRZEMOC DOMOWA 

Ilość interwencji domowych podejmowanych przez policjantów KPP Starachowice w latach 2007-2009 

przedstawia się następująco: 

2007 2008 2009 

Interwencje domowe 294 184 174 

Liczba pokrzywdzonych 353 252 209 

Wystąpienia do instytucji w związku z Niebieską Kartą 521 367 347 

Postępowania z art. 207 Kodeksu Karnego w związku z Niebieską 

Kartą 

18 13 5 

Tabela II.4.2-7. Ilość interwencji domowych podejmowanych przez policjantów KPP Starachowice 

w latach 2007-2009 (źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach) 

a tym samym 

Na terenie powiatu starachowickiego odnotowano coraz mniejszą ilość interwencji domowych, 

dochodzeń za znęcanie się nad członkami rodziny. Przestępstwa te są istotnym 

wyznacznikiem złego funkcjonowania rodziny. Głównie pokrzywdzonymi w sprawach o znęcanie są 

kobiety, jednak jak wynika z materiałów przeprowadzonych dochodzeń, często podmiotem tym są 

też dzieci. 

Awantury domowe najczęściej spowodowane są nadużywaniem alkoholu i ogólnymi 

problemami finansowymi. Jednym ze sposobów przeciwdziałania przestępczości przeciwko rodzinie 

i opiece oraz zapobiegania demoralizacji nieletnich są podejmowane przez funkcjonariuszy Policji 

interwencje oraz wdrażana przez niech procedura Niebieskiej Karty. 

PROBLEMATYKA NIELETNICH 

Liczba podejrzanych w wybranych kategoriach przestępstw w latach 2007-2009 z podziałem na powiat 

starachowicki i miasto Starachowice: 

Kradzież Kradzież z Kradzież 

Bójki i Uszczerbek Zniszczenie 

Rozboje 

Narkotyki 

mienia włamaniem samochodu 

pobicia na zdrowiu mienia 

2007 

Powiat 

71 11 35 11 1 0 23 3 31 6 8 4 15 2 43 3 

Miasto 62 9 27 12 1 0 23 3 24 4 6 4 10 1 40 1 

2008 

Powiat 

38 11 38 8 1 0 32 11 48 8 10 2 26 4 19 4 

162 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Miasto 30 8 31 8 1 0 31 11 41 7 7 2 20 2 19 4 

2009 

Powiat 

37 5 16 0 2 0 23 6 55 7 7 2 15 3 19 3 

Miasto 30 4 12 0 0 0 23 6 43 5 6 2 13 3 18 3 

Tabela II.4.2-8. Liczba podejrzanych w wybranych kategoriach przestępstw w latach 2007-2009 

z podziałem na powiat starachowicki i miasto Starachowice (źródło: Komenda Powiatowa Policji w 

Starachowicach) 

Przestępczość nieletnich w latach 2007-2010: 

Okres 

oceny 

Przestępstwa 

wykryte 

Czyny 

nieletnich 

% wskaźnik 

udziału nieletnich w 

przestępstwach 

wykrytych 

Osoby 

podejrzane 

– ogółem 

Osoby 

nieletnie 

% wskaźnik osób 

nieletnich do ogółu 

podejrzanych 

2007 1826 89 4,8 1285 111 8,6 

2008 2299 78 3,4 1309 108 8,2 

2009 1547 85 3,8 1262 80 6,3 

2010 

(do 

30.06) 

888 66 7,4 708 69 9,7 

Tabela II.4.2-9. Przestępczość nieletnich w latach 2007-2010. (źródło: Komenda Powiatowa Policji w 

Starachowicach) 

W 2010 roku na terenie powiatu 69 nieletnich popełniło 66 czynów zabronionych prawem, co stanowi 

7,4 % ogółu przestępstw stwierdzonych. Do najczęściej popełnianych przez nieletnich czynów 

karalnych należy: 

bójki i pobicia (16 podejrzanych nieletnich), 

rozbój, kradzież i wymuszenie rozbójnicze (12 podejrzanych nieletnich), 

uszkodzenie rzeczy (14 podejrzanych nieletnich), 

kradzież cudzej rzeczy (7 podejrzanych nieletnich), 

kradzież z włamaniem (5 podejrzanych nieletnich), 

uszczerbek na zdrowiu (3 podejrzanych nieletnich). 

Nieletni najczęściej kradną pieniądze, telefony komórkowe, radia samochodowe oraz torebki. 

163 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



BEZPIECZEŃSTWO W RUCHU DROGOWYM 

Bezpieczeństwo w ruchu drogowym w powiecie starachowickim przedstawia się następująco: 

2007 2008 2009 

2010 

(do 30.06) 

Wypadki 111 147 122 35 

Zabici 22 14 7 4 

Ranni 135 185 146 37 

Kolizje 888 812 758 411 

Tabela II.4.2-10. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym w powiecie starachowickim w latach 2007-2010 

(źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach) 

Natomiast w samej gminie Starachowice sytuacja ta ma odzwierciedlenie w poniższej tabeli: 

2007 2008 2009 

2010 

(do 30.06) 

Wypadki 43 66 59 19 

Zabici 3 5 1 0 

Ranni 50 72 66 19 

Kolizje 538 502 443 249 

Tabela II.4.2-11. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym w gminie Starachowice w latach 2007-2010. 

(źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach) 

Na dużą liczbę wypadków drogowych w głównej mierze wpływ ma: 

powiększająca się liczba nowo rejestrowanych pojazdów na terenie powiatu jak i całego 

województwa, 

zły stan dróg, 

często nieprawidłowe oznakowanie, 

nieprawidłowy stan lub brak poboczy, 

brak ścieżek rowerowych i chodników, 

brak nowych rozwiązań technicznych na skrzyżowaniach. 

164 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ujawnieni nietrzeźwi użytkownicy dróg: 

Gm. Starachowice 

2007 2008 2009 2010 (do 30.06) 

Powiat starachowicki 376 376 378 169 

Art. 178a §1 

155 

Kodeksu Karnego 

Art. 178a §2 

Kodeksu Karnego 

138 143 

54 

187 174 183 

63 

32 36 40 9 

Tabela II.4.2-12. Liczba nietrzeźwych użytkowników dróg w latach 2007-2010. (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach) 

WSPÓŁPRACA Z SAMORZĄDAMI 

W 2009 roku Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach otrzymała pomoc finansową 

od samorządu lokalnego. W ramach podpisanych umów i porozumień uzyskane środki finansowe 

najpierw trafiły do Funduszu Wsparcia Policji, a następnie na z góry określone cele. Do głównych 

obszarów współdziałania Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach z samorządami lokalnymi 

zaliczyć można m.in. dofinansowanie służb czy wyposażenie techniczne jednostki. Łączna suma 

dofinansowania w 2009 roku przekroczyła 115 tysięcy złotych. 

Służby ponadnormatywne 

W 2010 roku podpisano 2 porozumienia o służbach ponadnormatywnych. W dniu 15 marca 2010 r. 

pomiędzy Prezydentem Miasta Starachowice a Komendą Powiatową Policji w Starachowicach, 

funkcjonariusze KPP Starachowice pełnili dodatkowe służby patrolowe na terenie miasta. Służby 

pełnione są od 19 marca 2010 roku do 14 listopada 2010 r. Miasto przeznaczyło na ten cel kwotę 

50 tysięcy złotych. 

Wyżej wymienione służby na terenie Starachowic pełnione są głównie w patrolach pieszych 

dwuosobowych w rejonach najbardziej zagrożonych w godz. 16.00 – 24.00, 18.00 – 2.00 i 20.00 – 4.00. 

Z uwagi na potrzeby i zmieniające się zagrożenia służby pełnione były także w innych niż powyżej 

godzinach oraz w patrolach pieszych ze Strażą Miejską. W związku z pełnieniem na terenie miasta służb 

ponadnormatywnych należy stwierdzić, że w rejonach, gdzie najczęściej kierowane były służby 

odnotowano spadek liczby wykroczeń zwłaszcza określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości 

i wykroczeń porządkowych. W rejonach tych nie odnotowano także przestępstw takich jak rozboje 

165 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



czy pobicia. Fakt pełnienia dodatkowych służb został przyjęty bardzo pozytywnie przez mieszkańców 

miasta. 

DZIAŁALNOŚĆ PROFILAKTYCZNA STARACHOWICKIEJ POLICJI 

Zadania z zakresu prewencji kryminalnej i profilaktyki ruchu drogowego realizowano w oparciu 

o „Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego 

i bezpieczeństwa obywateli” na lata 2006-2010, program “Bezpieczne Świętokrzyskie” na lata 

2006-2010, program “Razem Bezpieczniej”. Działania te realizowane były na czterech określonych 

płaszczyznach i przedstawiały się następująco: 

1) W ZAKRESIE DEMORALIZACJI I PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH 

Organizowanie spotkań z dziećmi i młodzieżą. 

Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach przeprowadzają spotkania z dziećmi 

i młodzieżą w szkołach. Na spotkaniach tych, najczęściej omawiana jest problematyka szeroko pojętego 

bezpieczeństwa dzieci i młodzieży: zapobieganie przemocy rówieśniczej, zapoznanie z wybranymi 

normami prawnymi, profilaktyka uzależnień od środków psychoaktywnych, bezpieczeństwa w ruchu 

drogowym oraz alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego. Spotkania te są kontynuowane 

szczególnie przed wakacjami w czasie których omawiana jest problematyka bezpiecznych zachowań 

w czasie letniego wypoczynku oraz sposoby właściwego wykorzystania czasu wolnego zgodnie 

z zasadami zdrowego stylu życia. W celu urozmaicenia tych działań na spotkaniach prezentowane są 

ostatnio pozyskane z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach filmy „Eksperyment‖, „Zabójcy‖ 

oraz, „Masz jedno życie‖, a także „Krótki film o bezpieczeństwie‖ zrealizowany przez uczniów Zespołu 

Szkół Zawodowych nr 1 w ramach konkursu pod tą samą nazwą. 

Organizowanie spotkań z rodzicami i kadrą pedagogiczną. 

Policjanci Wydziału Prewencji i dzielnicowi utrzymują stały kontakt z dyrekcja i kadrą pedagogiczną 

placówek oświatowych na terenie miasta i powiatu. Podczas wizyt przeprowadzanych w szkołach 

kadrze pedagogicznej i rodzicom przekazywane są opracowane w Komendzie Powiatowej Policji 

w Starachowicach ulotki, w których Policja radzi, m.in. na co należy zwrócić uwagę by rozpoznać 

używanie narkotyków lub jakie sygnały ostrzegawcze możemy zaobserwować u osoby zażywającej 

166 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



środki psychoaktywne. Systematycznie do szkół różnego stopnia na terenie miasta i powiatu 

przekazywane są algorytmy: 

postępowania w przypadku ujawnienia na terenie szkoły ucznia, którego zachowanie wskazuje 

na użycie środka odurzającego, 

postępowania w przypadku ujawnienia na terenie szkoły ucznia będącego pod wpływem 

alkoholu, 

postępowania w przypadku ujawnienia ucznia sprawcy czynu karalnego. 

Wzajemne informowanie Policji i szkół o zaistniałych problemach z uczniami. 

Efektem Stałego kontaktu z placówkami oświatowymi na terenie miasta i powiatu jest coraz 

lepszy przepływ informacji pomiędzy Policją i szkołami. W poprzednich latach często zdarzało się, 

że Policja o niektórych zdarzeniach, które miały miejsce na terenie szkół dowiadywała się z innych 

źródeł, pomimo dobrej współpracy z daną placówką. Aktualnie sytuacja ta uległa znacznej poprawie 

i o zdarzeniach, które zaistniały na terenie szkół na bieżąco informują, dyrektorzy lub pedagodzy 

szkolni. 

Działania i udział w przedsięwzięciach o charakterze profilaktycznym. 

Działania mające na celu przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości nieletnich realizowane 

są również w czasie wolnym od nauki. Przykładem takich działań mogą być przeprowadzone 

w 2010 roku działania prewencyjne pn. “Bezpieczne ferie” prowadzone w okresie od 14 lutego 

do 1 marca 2010 roku. W tym czasie przeprowadzono: 

19 spotkań z dziećmi i młodzieżą w szkołach i innych miejscach wypoczynku, 

16 spotkań z organizatorami zajęć dla dzieci i młodzieży, 

775 kontroli punktów sprzedaży alkoholu, 

88 kontroli miejsc, w których potencjalnie może dochodzić do zażywania i dystrybucji środków 

psychoaktywnych, 

154 kontroli tzw. „dzikich lodowisk‖, 

69 kontroli miejsc wypoczynku, 

481 kontroli rejonu szkół, 

228 kontroli miejsc grupowania się młodzieży i nieformalnych grup subkulturowych. 

167 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ponadto w czasie tegorocznych ferii policjanci brali czynnie udział w zorganizowanej przez 

Urząd Miejski w Starachowicach kampanii „Kruchy Lód”, nad którą patronat objął Prezydent Miasta 

Wojciech Bernatowicz. W ramach kampanii we wszystkich szkołach podstawowych 

i ponadpodstawowych i gimnazjalnych z terenu Starachowic odbyły się spotkania na temat 

popularyzacji bezpiecznego zachowania nad wodą, szczególnie na zamarzniętych zbiornikach. W czasie 

tych spotkań przeprowadzone były także pokazy sprzętu ratowniczego i nurkowego oraz instruktaż 

udzielania pierwszej pomocy. Prowadzący przestrzegali młodych ludzi przed lekkomyślnym 

wchodzeniem na zamarznięte zbiorniki wodne. Ratownicy objaśniali także, na czym polega pomoc 

ofierze zimowej kąpieli. Spotkania te prowadzone były przez członków klubu płetwonurków „Kalmar‖ 

oraz ratowników WOPR zatrudnionych w Miejskim Centrum Rekrutacji i Wypoczynku 


Zwieńczeniem akcji „Kruchy Lód‖ był piknik pod nazwą „Bezpieczne Ferie 

z Prezydentem”, który odbył się nad zalewem „Lubianka‖ w styczniu 2010 r. Uczestnicy spotkania 

mogli obejrzeć pokaz nurkowania pod lodem. Pokaz ten połączono z demonstracją udzielania 

pierwszej pomocy osobom tonącym, który przedstawiła Harcerska Grupa Ratownicza, przy współpracy 

PSP Starachowice. Nie zabrakło także konkursów dotyczących bezpieczeństwa, przeprowadzonych 

m.in. przez przedstawicieli Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach. W ramach kampanii 

utworzono także sztuczne lodowisko. 

W trosce o bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży, w maju odbyły się spotkania z uczniami 

wszystkich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu Starachowic. Głównym celem akcji było 

propagowanie bezpiecznego wypoczynku nad wodą i w czasie wakacji. Przedsięwzięcie powstało 

z inicjatywy Klubu Płetwonurków LOK „Kalmar‖ oraz Komendy Powiatowej Policji 

w Starachowicach, do którego włączyła się także Straż Pożarna, Straż Miejska, Miejskie Centrum 

Rekreacji i Wypoczynku, Stowarzyszenie Bezpieczny Powiat Starachowicki oraz ratownicy WOPR. 

„Akcja Lato 2010” została objęta honorowym patronatem przez Starostę Starachowickiego Andrzeja 

Matynię i Prezydenta Miasta Starachowice Wojciecha Bernatowicza. Członkowie klubu „Kalmar‖ 

wspólnie z policjantami, funkcjonariuszami straży pożarnej, strażnikami miejskimi i ratownikami 

WOPR w czasie spotkania omawiali niebezpieczeństwa mogące wystąpić podczas wypoczynku 

w wodzie i na plaży. Przypomniano o zachowaniu ostrożności przy nawiązywaniu nowych znajomości 

w Internecie i w tzw. „realu‖ oraz o zagrożeniach związanych z używaniem środków psychoaktywnych. 

O bezpieczeństwie przeciwpożarowym i koniczności zabezpieczenia swojego mienia przypomnieli 

168 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



funkcjonariusze Straży Pożarnej i Straży Miejskiej. Młodzież oglądała dwa filmy: „Płytka wyobraźnia‖ 

i „Krótki film o bezpieczeństwie‖. Oprócz pogadanki i filmów uczniowie mogli obejrzeć sprzęt 

ratowniczy i spróbować swoich sił i wiedzy przy fantomie do udzielania pierwszej pomocy. 

Przeprowadzone zostały także konkursy z wiedzy o bezpieczeństwie. 

Bezpieczeństwo Dziecka 

W ramach nadzoru nad właściwą realizacją obowiązku szkolnego przez młodzież w roku 2010 

przeprowadzono akcje mające na celu ujawnianie uczniów przebywających na wagarach. Ujawnionych 

uczniów po wylegitymowaniu dowożono do szkół, gdzie przekazywano ich dyrektorom, a o tym fakcie 

powiadamiani byli również rodzice. Część ww. działań zgodnie z porozumieniem prowadzona była 

wspólnie ze Strażą Miejską w ramach tzw. patrolu szkolnego. Również dzielnicowi w czasie obchodu 

zwracali uwagę na rejony szkół i miejsca zagrożone. 

2) W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIA ALKOHOLIZMOWI I NARKOMANII 

Dzielnicowi, policjanci Ogniwa Patrolowo Interwencyjnego, oraz podległych Komisariatów 

Policji podczas swych codziennych obchodów i patroli na bieżąco kontrolują miejsca grupowania się 

młodzieży, oraz potencjalne punkty, w których może dochodzić do spożywania alkoholu oraz używania 

i rozprowadzania środków psychoaktywnych. Na bieżąco kontrolowane są również punkty sprzedaży 

alkoholu. Punkty te kontrolowane są najczęściej pod kątem dostępności do niego osób małoletnich. 

W celu egzekwowania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 

organizowane są wzmożone działania prewencyjne mające na celu uniemożliwienie spożywania 

alkoholu w miejscach publicznych. W ciągu jednej takiej akcji za spożywanie alkoholu w miejscach 

niedozwolonych ukarano mandatami karnymi 6 osób. W celach zapobiegawczych informacje o tych 

działaniach przekazywano lokalnej prasie. Ponadto w zakresie przestrzegania ww. przepisów 

przeprowadzane są kontrole wspólnie z członkami Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów 

Alkoholowych i Strażą Miejską. 

Kontrole punktów sprzedaży alkoholu, miejsc wypoczynku oraz miejsc gromadzenia się młodzieży, 

a także potencjalnych miejsc dystrybucji i zażywania środków psychoaktywnych nasilane są zawsze 

w czasie wolnym od nauki w ramach działań prewencyjnych - ―Bezpieczne Ferie‖. 

Biorąc pod uwagę dużą ilość osób zatrzymywanych w celu wytrzeźwienia policjanci wydziału prewencji 

przekazują pracownikom innych pionów informacje dotyczące osób i miejsc rozprowadzania środków 

odurzających oraz nielegalnie wprowadzanego w obieg alkoholu. Funkcjonariusze zajmują się również 

169 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



rodzinami z problemem alkoholowym. Od stycznia do maja 2010 roku do Gminnych Komisji 

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych skierowano 25 wniosków o leczenie choroby alkoholowej. 

29 razy informowano inne podmioty o niekorzystnych sytuacji w rodzinie związanych z alkoholem. 

W bieżącym półroczu stwierdzono 1152 przestępstw związanych z przepisami ustawy 

o przeciwdziałaniu narkomanii. Nie stwierdzono tego rodzaju przestępstwa popełnionych przez osoby 

nieletnie. Od kilku lat na wniosek Starostwa Powiatowego w Starachowicach podczas działania 

Powiatowej Komisji Lekarskiej przeprowadzany jest cykl pogadanek z zakresu profilaktyki uzależnień 

i przepisów prawnych mających na celu przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii. 

W wypadku zainteresowania tą problematyką, organizowane są szkolenia w placówkach oświatowych. 

W związku z niepokojącym wzrostem przestępstw dotyczących ustawy o przeciwdziałaniu narkomani, 

a także zagrożeniem związanym z tą patologią w środowisku szkolnym starachowiccy policjanci uważają 

za zasadne podjęcie kroków mających na celu wyposażenie szkół różnego stopnia w narkotesty. 

Kolejnym zjawiskiem przybierającym postać patologii społecznej, które w znacznym stopniu 

występuje w związku z nadużywaniem alkoholu jest przemoc w rodzinie. W celu właściwej 

kompleksowej realizacji zadań mających na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie oraz udzielania 

pomocy rodzinom, w których przemoc występuje policjanci (głównie dzielnicowi z rejonów miejskich 

i wiejskich) już od kilku lat biorą udział w szkoleniach mających na celu rozwiązywanie problemów 

przemocy w rodzinie organizowanych przez Stowarzyszenie „Przystań‖ oraz Powiatowe Centrum 

Pomocy Rodzinie. 

3) W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZESTĘPCZOŚCI PRZECIWKO MIENIU 

I ŻYCIU 

Mieszkańcy powiatu są na bieżąco informowani o wydarzeniach zaistniałych na terenie działania 

KPP w Starachowicach, zagrożeniach związanych z przestępczością oraz metodach i sposobach 

działania sprawców przestępstw i wykroczeń, a także o zagrożeniach w ruchu drogowym. Oficer 

prasowy starachowickiej policji na bieżąco współpracuje z Telewizją Kablową „Starachowice‖ 

w Starachowicach, Radiem „Eska‖ w Starachowicach, Radiem Kielce, Radiem „Tak‖, Radiem „Fama‖ 

oraz gazetami: Gazetą i Tygodnikiem Starachowickim, „Echem Dnia‖ i „Gazetą Wyborczą‖ 

oraz portalem internetowym „Wirtualne Starachowice‖ i „Starachowice-Net‖. Jednocześnie informacje 

te zamieszczane są na stronie internetowej komendy. 

170 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Program „Policja ostrzega- policja radzi” 

W oparciu o hasło „Razem Bezpieczniej‖ Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach 

wspólnie z Telewizją Starachowice, Starostwem Powiatowym, Stowarzyszeniem Bezpieczny Powiat 

Starachowicki oraz Starachowickim Centrum Kultury realizują program profilaktyczno- ostrzegawczy 

oparty na cyklicznym prezentowaniu zagrożeń występujących na terenie powiatu starachowickiego. 

Formą przekazu są krótkie filmiki opatrzone odpowiednim komentarzem policjanta. Zaaranżowane 

scenki przedstawiają działanie sprawców oraz zachowanie ofiar. Zrealizowany materiał wideo jest 

prezentowany w Telewizji Starachowice, Internecie oraz na spotkaniach z mieszkańcami gmin 

w powiecie. Główny celem programu jest ograniczenie liczby przestępstw i wykroczeń poprzez 

informowanie lokalnej społeczności o aktualnych zagrożeniach, a także wskazanie właściwych 

zachowań. Zrealizowano już trzy filmy „Bankomat‖ i „Na wnuczka‖, „Bójka‖. W tym roku realizowany 

będzie kolejny. 

Kolejna edycja kursu samoobrony dla kobiet 

W maju 2010 roku odbyła się już kolejna edycja kursu samoobrony dla kobiet. Przedsięwzięcie 

organizowane było przy współpracy Stowarzyszenia Bezpieczny Powiat Starachowicki, Komendy 

Powiatowej Policji w Starachowicach i Straży Miejskiej. Głównym cele akcji było zmniejszenie ilości 

przestępstw na szkodę kobiet. Panie biorące udział w zajęciach opanowały umiejętności samoobrony 

w sytuacjach zagrożenia i odblokowały swoje naturalne reakcji obronne. W czasie trwania kursu oprócz 

ćwiczeń policjanci przekazywali informacje dotyczące sprawców przestępstw i ich ofiar, a także porad 

co trzeba zrobić aby nie stać się ofiarami przestępstwa. 

Komunikacja miejska bez wandalizmu 

W 2010 roku realizowany jest program pod nazwą „Wandalizmowi mówimy stop”. Projekt 

realizowany jest przez spółkę MZK Starachowice przy współpracy z Komendą Powiatową Policji 

w Starachowicach, Strażą Miejską, Stowarzyszeniem Bezpieczny Powiat Starachowicki, 

którego głównym celem jest poprawa bezpieczeństwa w środkach komunikacji miejskiej na terenie 

Starachowic. Projekt zakłada montaż kamer w autobusach oraz przystankach autobusowych, 

a także prowadzenie przez policjantów i strażników miejskich działań o charakterze prewencyjnym 

wśród młodzieży w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Policjanci umundurowani 

i po cywilnemu za darmo przemieszczają się autobusami miejskimi dzięki biletom elektronicznym 

przekazanym na ten cel. Od maja 2010 roku funkcjonariusze z Komendy Powiatowej Policji 

171 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



w Starachowicach wspólnie ze Strażnikami Miejskimi prowadzą spotkania z młodzieżą w szkołach 

na temat wandalizmu w środkach komunikacji miejskiej. Pokazywana jest prezentacja multimedialna 

przedstawiająca wandalizm w Starachowicach, a także odpowiedzialność prawna za tego typu działania. 

Ogłoszony został także konkurs plastyczny pod nazwą „Wandalizmowi mówimy STOP‖. Konkurs był 

skierowany do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w wieku do 18 lat. W ramach 

konkursu uczniowie wykonali prace plastyczne w formacie A3 w dowolnej technice, z zakresu 

zapobiegania aktom wandalizmu i działaniom o charakterze chuligańskim, prawidłowego zachowania 

się w środkach komunikacji miejskiej, reagowania na akty chuligaństwa i wandalizmu. Została 

wyłoniona najlepsza praca, która obecnie promuje akcję i została m.in. wykorzystana do oplakatowania 

autobusu miejskiego. 

4) W ZAKRESIE POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM 

W ramach swoich obowiązków policjanci WRD dwa razy w roku dokonują przeglądu dróg 

na terenie całego powiatu. Są to tzw. „Wiosenne‖ i „Jesienne‖ przeglądy dróg. W razie ujawnienia 

nieprawidłowości informują oni podmioty odpowiedzialne za ich stan. Również w czasie wykonywania 

swych codziennych czynności służbowych policjanci monitorują stan dróg, nawierzchni i pobocza. 

W celu zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom i młodzieży, a także osobom dorosłym, każdorazowo 

po otrzymaniu informacji o wyjeździe kontrolowane są autobusy. W tym roku skontrolowano już 

ponad 70 autokarów. 

Okresowo przez funkcjonariuszy KPP Starachowice prowadzone są również akcje: 

„Prędkość‖ - polegająca na wzmożonych działaniach kontrolno-pomiarowych zmierzających 

do zminimalizowania ilości wypadków zaistniałych z powodu niestosowania prędkości jazdy 

do aktualnych warunków drogowych lub niestosowania się do ograniczeń prędkości. Celem 

działań jest wytworzenie w świadomości kierowców przekonania o nieuchronności kary 

za naruszanie przepisów ruchu drogowego określających dopuszczalne prędkości. Od stycznia 

przeprowadzono trzy akcje. 

„Niechronieni‖ - skierowana do niechronionych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych 

i rowerzystów. Celem jest zapobieganie zdarzeniom drogowym z udziałem „niechronionych‖, 

zapewnienie bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów, a także wytworzenie w świadomości 

pieszych i kierowców przekonania o nieuchronności kary za naruszenia jakichkolwiek 

przepisów ruchu drogowego. Od stycznia przeprowadzono sześć akcji. 

172 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



„Bezpieczne weekendy‖ - w czasie wyjazdów i powrotów. Długie weekendy połączone 

z obchodami świąt kościelnych i państwowych to czas wyjazdów i powrotów do rodziny 

i znajomych. Chęć szybkiego dotarcia do celu skłania kierowców do łamania przepisów ruchu 

drogowego. Spotkania rodzinne to także okazja do spożywania alkoholu, po którym wielu 

kierowców decyduje się wsiąść za kierownicę. Celem działań jest zminimalizowanie 

i zapobieganie zdarzeniom drogowym powstałym w związku z lekceważeniem podstawowych 

norm i zasad obowiązujących w ruchu drogowym. Od maja przeprowadzono trzy akcje. 

„Alkohol i Narkotyki‖ - polegająca na działaniach skierowanych na kierowców będących 

pod ich wpływem. Z przeprowadzonej analizy zdarzeń drogowych wynika, że nietrzeźwi 

użytkownicy dróg w województwie świętokrzyskim w 2009 roku spowodowali 232 wypadki 

drogowe, w których śmierć poniosło 22 osoby a 304 zostało ranne. Celem działań jest 

skuteczne eliminowanie z ruchu uczestników będących pod wpływem alkoholu lub środków 

działających podobnie oraz zminimalizowanie ilości zdarzeń drogowych z udziałem tej grupy 

osób. Od stycznia przeprowadzono dziewięć akcji. 

„Bus i Truck‖ - skierowana do kierowców busów i samochodów ciężarowych. Z analizy wynika, 

że 2009 roku na drogach województwa świętokrzyskiego zaistniało 136 wypadków, w których 

śmierć poniosło 14 osób, a 206 zostało rannych. Celem działań jest przeciwdziałanie wszelkim 

naruszeniom prawa ustawy o transporcie drogowym i prawa ruchu drogowego ze strony 

przewoźników wykonujących transport drogowy osób i rzeczy. Od stycznia 2010 r. 

przeprowadzono pięć akcji. 

„Pas bezpieczeństwa‖ - skierowana do kierowców nie korzystających z pasów bezpieczeństwa. 

Podstawową przyczyną wysokiej śmiertelności i urazowości ofiar wypadków drogowych jest 

naruszenie przepisów dotyczących obowiązku korzystania z pasów bezpieczeństwa i urządzeń 

służących do przewożenia dzieci. Celem akcji jest zmobilizowanie kierujących pojazdami 

do przestrzegania obowiązku jazdy z pasami i przewożenia dzieci w fotelikach 

oraz zminimalizowanie liczby wypadków drogowych z ich udziałem. Od stycznia 2010 r. 

przeprowadzono dwie takie akcje. 

173 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ponadto, 23 kwietnia bieżącego roku w Starachowicach przy ul. Mrozowskiego odbyło się 

uroczyste otwarcie zmodernizowanego miasteczka ruchu drogowego. Jednocześnie powołano do życia 

Powiatowe Centrum Egzaminacyjne (PCE), dzięki któremu dzieci i młodzież z powiatu 

starachowickiego mogą zdawać egzaminy na kartę rowerową i motorowerową. PCE zostało powołane 

z myślą o dzieciach i młodzieży. Od maja 2010 r. komisja w składzie Policjant i przedstawiciel PZMot 

przeprowadzają egzaminy na kartę rowerową i motorowerową. Warunki do egzaminowania 

są identyczne z tymi, które można spotkać w codziennym ruchu miejskim. Oznakowanie poziome 

i pionowe, skrzyżowania, drogi jednokierunkowe, a także rondo pozwalają szkolić młodzież 

i przyzwyczajać ją do ruchu drogowego. Funkcjonowanie miasteczka przyczynia się do podniesienie 

wiedzy w zakresie wychowania komunikacyjnego. Egzaminy przeprowadzane są na dwóch nowych 

rowerach górskich, które szkoła otrzymała od Stowarzyszenia Bezpieczny Powiat Starachowicki. 

W tym roku przekazany będzie także nowy motorower. 

Podsumowując, należy podkreślić, iż w ramach profilaktyki i prewencji kryminalnej Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach współpracuje z różnymi podmiotami z całego powiatu. Ścisła 

współpraca wielu podmiotów, a także niestandardowe działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa 

zostały wysoko ocenione w województwie świętokrzyskim. Za realizację w 2009 roku programu 

„Bezpieczne Świętokrzyskie‖ powiat starachowicki otrzymał wyjątkową statuetkę „Koziołka‖ oraz czek 

na 15 tysięcy złotych za zajęcie pierwszego miejsca w województwie świętokrzyskim. To już druga taka 

nagroda dla powiatu. Za działania w 2008 roku powiat odebrał „Koziołka‖ za zajęcie drugiego miejsca. 

Ważnym elementem służącym poprawie bezpieczeństwa w mieście jest niewątpliwie współpraca 

policji ze Strażą Miejską i organizacjami pozarządowymi m.in. Stowarzyszeniem „Bezpieczny Powiat 

Starachowicki‖. 

Współdziałanie ze Strażą Miejską polega na prowadzeniu wspólnych działań porządkowych 

mających na celu zapewnienie spokoju i porządku publicznego na terenie miasta oraz zabezpieczenia 

imprez i uroczystości. Straż Miejska w Starachowicach jako jednostka organizacyjna Gminy 

Starachowice współuczestniczy w zapewnieniu porządku publicznego na terenie miasta. Na mocy 

podpisanego w dniu 21 października 1999 r. Porozumienia Prezydenta Miasta Starachowice 

i Komendanta Powiatowego Policji w sprawie szczegółowych form i sposobów współpracy policji 

i Straży Miejskiej zostały określone płaszczyzny współdziałania obu formacji, w tym również realizacja 

programów prewencji kryminalnej oraz przeciwdziałania różnym formom patologii. 

174 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Poniżej zaprezentowano statystyczne zestawienie wyników z działalności Straży Miejskiej 

w Starachowicach za pierwsze półrocze 2010 roku. 

Lp. Rodzaj wykroczenia Pouczenia Mandaty Wnioski Przekazano Razem 

Ilość/Kwota do Sądu Policji 

I. Wykroczenia przeciwko: 

1. Porządkowi i spokojowi publicznemu 

24 2/400 26 

art. 49-64 

2. Instytucjom art. 65-69 3/800 7 10 

3. Bezpieczeństwu osób i mienia 

22 3/600 1 26 

art. 70-83 

4. Bezpieczeństwu w komunikacji 

628 454/94860 172 

1254 

art. 84-103 

Poz. 184 

5. Osobom art. 104-108 

6. Zdrowiu art. 109-118 10 2/250 12 

7. Mieniu art. 119-131 

8. Interesom konsumentów art. 133-139 

9. Obyczajności art. 140-142 126 15/2400 141 

10. Urządzeniom użyteczności publicznej 

261 54/4650 3 318 

art. 143-145 

I. Szkodnictwu leśnemu i ogrodowemu 

art. 148-166 

II. Ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w 64 6/650 1 71 

gminach art. 10 ust. 2, 2a 

III. Prawo o miarach art. 26 ust. 1 pkt 2. 

IV. Ustawie o wychowaniu w trzeźwości 

106 150/13250 256 

art. 43 ust. 1 i 2, art. 45 pkt 2. 

V. Ochronie zdrowia przed następstwami 

używania tytoniu i wyrobów tytoniowych 

Art. 13 ust. 1 pkt 2, 3 

VI. Innym aktom prawa miejscowego w zakresie 

zapewnienia spokoju 

i porządku publicznego 

OGÓŁEM 1241 689/117860 184 36 2150 

Tabela II.4.2-13. Sprawozdanie z działalności Straży Miejskiej w Starachowicach za I-sze półrocze 

2010r. (źródło: Straż Miejska w Starachowicach). 

175 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ogólne informacje dotyczące służby patrolowej strażników rewirowych: 

Ilość zgłoszonych interwencji do Straży Miejskiej: 1 040 

Ilość interwencji podjętych przez strażników miejskich: 1 857 

Razem interwencji: 2 897 

Ilość patroli w służbie Ilość strażników 

Zmiana I 

257 461 

Zmiana II 

221 401 

Zmiana III 

13 20 

RAZEM 533 882 

Tabela II.4.2-14. Informacje dotyczące służby patrolowej strażników rewirowych w pierwszym 

półroczu 2010 r. (źródło: Straż Miejska w Starachowicach). 

Inne dane dotyczące działalności Straży Miejskiej w Starachowicach 

Wyniki działania Straży Miejskiej 

Liczba 

Odnaleziono pojazdów 0 

Odholowano pojazdów 0 

Zabezpieczono wypadków lub kolizji 0 

Założono blokad na koła pojazdów 0 

Pomiar prędkości przy użyciu fotoradaru 14 

Kontrole posesji (sanitarno – porządkowe) 95 

Kontrole miejsc grupowania się osób: 

- legitymowanie osób 

1 837 

w tym osób nieletnich 

37 

Ujawnienie osób nietrzeźwych: 

- odwiezionych do Izby Wytrzeźwień 

22 

- odwiezionych do miejsca zamieszkania 

9 

Tabela II.4.2-15. Informacje dotyczące wyników działalności Straży Miejskiej w pierwszym półroczu 

2010 r. (źródło: Straż Miejska w Starachowicach). 

176 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Straż Miejska w Starachowicach w I-szym półroczu 2010 roku zabezpieczała 27 różnych wydarzeń 

mających miejsce na terenie miasta. Były to wydarzenia typu: festyny, wydarzenia sportowe, wydarzenia 

kulturalne, uroczystości rocznicowe. Łącznie w zabezpieczaniu w/w wydarzeń wzięło udział 67 patroli 

oraz 143 funkcjonariuszy Straży Miejskiej. 

Podsumowanie 

Pomoc społeczna w Starachowicach jest realizowana głównie przez Miejski Ośrodek Pomocy 

Społecznej. Zwraca dość duży odsetek mieszkańców miasta, którzy korzystają z pomocy społecznej – 

około 10% mieszkańców, co jednak w porównaniu z rokiem 2000 – ponad 15%, obrazuje spadek 

tej liczby. Na taki obraz wpływa zarówno migracja ze Starachowic na zewnątrz (otwarcie granic UE 

i w związku z tym łatwiejsza możliwość znalezienia pracy) oraz poprawa warunków materialnych osób 

zamieszkujących Starachowice. Ostatnie trzy lata jest to okres utrzymywania się tego wskaźnika 

na podobnym poziomie. Wskaźnik ten budują zarówno stali klienci pomocy społecznej, jak również 

osoby, które do systemu trafiły w wyniku niepowodzeń w realizacji planów życiowych, 

i które ten system stosunkowo szybko opuszczą. Za główny powód przyznawania pomocy należy uznać 

bezrobocie, długotrwałą chorobę, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia 

gospodarstwa oraz niepełnosprawność. Wskaźnik ubóstwa należy pominąć, gdyż jest on niejako 

pochodną wskaźnika bezrobocia i najprawdopodobniej określa on te same osoby (osoba może 

otrzymać wsparcie z kilku powodów). 

Instytucje pomocy społecznej powinny koncentrować się nad aktywizacją osób z grup bezrobocia oraz 

bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa. Są to te grupy 

osób, z którymi można prowadzić pracę socjalną i starać się włączyć w rynek pracy, w życie społeczne, 

itd. Często są to osoby wykluczone z rynku pracy, ale poprzez trafienie do systemu pomocy społecznej, 

paradoksalnie wykluczają się z życia społecznego, obywatelskiego, kulturalnego. Jest to problem nie 

tylko Starachowic, ale całego systemu pomocy społecznej. Wskazane by było zintensyfikowanie działań 

służb pomocy publicznej poprzez działania aktywizacyjne oraz wczesne i aktywne przeciwdziałanie 

biedzie dziedziczonej. Coraz większe możliwości i nadziej wiąże się z funkcjonowanie spółdzielni 

socjalnych, których próby tworzenia w Starachowicach SA jak najbardziej wskazane. 

Inną grupę stanowią osoby korzystające z wsparcia w wyniku choroby i niepełnosprawności. 

Tu niestety pomoc społeczna może jedynie tworzyć warunki i pomagać żyć w godnych warunkach. 

177 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Starachowice należy uznać za stosunkowo bezpieczne miasto, z coraz lepiej funkcjonującą Policją 

(coraz większa wykrywalność przestępstw) oraz z coraz większym bezpieczeństwem na drogach. 

Ponadto dobrze układa się współpraca gminy z KPP – służby ponadnormatywne oraz należy 

podkreślić funkcjonowanie w mieście Straży Miejskiej. 

5. OCHRONA ZDROWIA 

Na terenie gminy Starachowice funkcjonują następujące ośrodki opieki zdrowotnej: 

Powiatowy Zespół Opieki Zdrowotnej, ul. Radomska 70, 

 

 

Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Radomska 35, Oddział szpitalny, 

9 niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. 

W zakresie ochrony zdrowia gmina realizowała w latach 2000 – 2010 m.in.: 

- lata 2000 – 2003 – w oparciu o uchwałę Rady Miejskiej prowadzone były negocjacje pomiędzy 

Zarządem Miasta a Zarządem Powiatu na temat przejęcia przez miasto podstawowej opieki zdrowotnej, 

w tym Miejskiego Zakładu Opieki Zdrowotnej oraz Zakładu Opieki Zdrowotnej. Z uwagi 

na ograniczenia (ustawa o finansach publicznych oraz ustawa o zakładach opieki zdrowotnej) gmina – 

jako organ nie będący organem założycielskim – nie mogła udzielić pomocy finansowej zakładom 

opieki zdrowotnej w sposób bezpośredni. Dotychczas za kwotę ok. 499 tys. zł. (kompensata zadłużenia 

Invest Stara z tytułu podatku od nieruchomości) przejęto budynek przy ul. Radomskiej 35 i przekazano 

w użyczenie dla Zakładu Opieki Zdrowotnej. Z budżetu gminy dofinansowano również remont dachu 

przychodni przy ul. Kilińskiego (10 tys. zł), 

- lata 2004 – 2005 – gmina w ramach promocji zdrowego stylu życia i zapewnienia dostępności badań 

diagnostycznych i przesiewowych – dla wszystkich mieszkańców miasta, umożliwiła i zorganizowała 

kilkakrotnie: 

1. badania dysfunkcji słuchu, 

2. badania przesiewowe schorzeń jelita grubego dla mężczyzn w wieku po 50 r.ż, 

3. przeglądy stomatologiczne dla mieszkańców miasta. 

- W 2004 r. dofinansowano z budżetu miasta badania przesiewowe wad postawy u dzieci ze szkół 

podstawowych (klasy 0 – III) i przedszkoli miejskich. 

178 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



- lata 2006 – 2010 – w roku 2006 z budżetu gminy pokryto koszty badań przesiewowych wad postawy 

u dzieci ze szkół podstawowych. Międzyszkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjnej i Kompensacyjnej 

przebadał 1.299 uczniów w wieku 8 – 10 lat. Koszt 10.000,00 zł. 

W ramach promocji zdrowia i zapewnienia dostępności badań diagnostycznych dla mieszkańców 

miasta Starachowice w latach 2007 – 2008 gmina sfinansowała koszty przewozu ok. 200 kobiet 

do Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach, na bezpłatne badania mammograficzne 

finansowane przez NFZ w ramach programu profilaktycznego 

W tym samym roku Prezydent Miasta zwrócił się do Dyrektora PZOZ z propozycją rozważenia 

możliwości utworzenia w ramach struktur nowobudowanego szpitala w Starachowicach oddziału 

psychiatrycznego, ze szczególnym ukierunkowaniem jego pracy na leczenie odwykowe osób 

uzależnionych od alkoholu. 

W 2008 roku gmina sfinansowała szczepienia przeciwko pneumokokom dla 41 pięciolatków 

wytypowanych przez starachowickie przedszkola. Koszt 12.238,50 zł. 

Uznając zasadność udzielenia pomocy dla podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, 

borykającej się z ciągłym deficytem środków finansowych w 2008 r. Gmina Starachowice, w związku 

z pozytywnie zakończonym postępowaniem restrukturyzacyjnym PZOZ, Decyzją Prezydenta Miasta 

Znak: Fn.I.3110-U/11/2008 z dnia 02.04.2008 r., umorzyła zaległości podatkowe w podatku 

od nieruchomości – objęte restrukturyzacją – za lata 2002 – 2004 w łącznej wysokości 666.538,40 zł 

oraz odsetki od nieterminowych wpłat. Ponadto w stosunku do PZOZ stosowana jest ulga w postaci 

odraczania terminu płatności zaległości podatkowych jak i bieżących należności. 

- W 2009 roku gmina sfinansowała szczepienia przeciwko pneumokokom dla 26 pięciolatków 

wytypowanych przez starachowickie przedszkola, które ze względu na stan zdrowia nie mogły być 

zaszczepione w 2008 r. Koszt 7.761,00 zł. 

- Decyzją Prezydenta Miasta Znak: FN-3110-1/8/KDU/2009-8 z dnia 08.07.2009 r. Gmina 

Starachowice umorzyła zaległości podatkowe w podatku od nieruchomości – za lata 2005 – 2008 

w łącznej wysokości 681.152,20 zł. 

W latach następnych w miarę posiadanych środków finansowych, planowane jest: 

- kontynuacja promocji zdrowego stylu życia, 

- kontynuacja badań diagnostycznych i przesiewowych, 

- aktywny udział w kampaniach społecznych, akcjach profilaktycznych, 

179 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



- rozpowszechnianie idei badań profilaktycznych mających na celu zwiększenie wiedzy społeczności 

lokalnej na temat ich znaczenia, 

- w każdej szkole przejętej przez gminę jest gabinet profilaktyki medycznej. Niemniej jednak zgodnie 

z decyzjami NFZ jeden etat przypada na 1.170 uczniów, co jest absurdalnym przepisem, 

gdyż na pełnoetatową opiekę pielęgniarską nie mają bowiem szans szkoły z mniejszą liczebnością 

uczniów. 

Z uwagi na fakt, iż gmina nie przejęła podstawowej opieki zdrowotnej, konieczna jest nowelizacja 

strategii w zakresie ochrony zdrowia. 

Podsumowanie 

Gmina Starachowice nie ma w swoich zasobach podstawowej opieki zdrowotnej. Z jednej strony 

powoduje to brak kosztów generowanych na jej obsługę, remonty, itd., z drugiej pozbawia miasta 

bezpośredniego wpływu na kształtowanie infrastruktury ochrony zdrowia. Niestety opieka zdrowotna 

w odczuciach mieszkańców jest bardzo słabo postrzegana. Może to mieć negatywne konsekwencje 

dla samej gminy, gdyż mieszkańcy nie muszą kojarzyć „kto‖ w mieście odpowiada za opiekę zdrowotną. 

Z kolei sam gmina rok rocznie przeznacza z budżetu miasta środki na promocję zdrowego stylu życia, 

m.in. badania przesiewowe wad postawy u dzieci, szczepionki przeciwko pneumokokom. Ponadto 

gmina systematycznie umarza podatek od nieruchomości Powiatowemu Zespołowi Opieki Zdrowotnej. 

180 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



III. SFERA GOSPODARCZA 

1. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA 

Rozwój gospodarczy oparty na tradycji oraz przemyśle i przetwórstwie przyjaznym środowisku 

to misja realizowana przez lokalny samorząd gospodarczy. 

Podstawą trwałego i harmonijnego rozwoju gospodarczego jest uruchomienie mechanizmów 

sprzyjających jego zdynamizowaniu. Kierunki wzrostu gospodarczego Starachowic przewidują działania 

w trzech płaszczyznach: zintensyfikowania współpracy ze Specjalną Strefą Ekonomiczną 

„Starachowice‖, liberalizację przepisów prawa miejscowego oraz pozyskiwanie środków 

pozabudżetowych krajowych i unijnych. 

Starachowice to znaczący w województwie świętokrzyskim ośrodek administracyjny 

i przemysłowy. Wieloletnie tradycje przemysłu metalowego, metalurgicznego i drzewnego coraz 

wyraźniej ustępują bardziej zróżnicowanej gospodarce. Poza branżą samochodową i maszynową 

rozwijają się inne dziedziny wytwórczości, np. przetwórstwo mięsne, produkcja mebli, a także usługi 

transportowe, branża samochodowa i maszynowa. Dzięki dywersyfikacji przemysłowej (wejście na 

nowe rynki z nowymi produktami) w poszczególnych sektorach nastąpił rozwój ceramiki sanitarnej, 

poligrafii, elektrotechniki oraz przemysłu tekstylnego. Na dzień 31 grudnia 2010 w obrębie Starachowic 

funkcjonowało 4972 podmiotów gospodarczych. Na terenie miasta przeważają podmioty gospodarcze 

z sektora prywatnego. Największy udział w rynku w mają osoby fizyczne prowadzące działalność 

gospodarczą. Udział ten w 2009 roku wyniósł 77,80%. Ilość podmiotów gospodarczych według form 

prawnych charakteryzuje poniższe zestawienie: 

J. m. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ogółem 

ogółem jedn. gosp. 4 592 4 866 5 046 5 164 5 145 5 072 5 043 4 996 5 033 4 972 

Sektor publiczny 

podmioty gospodarki 

narodowej ogółem 

jedn. gosp. 254 273 277 269 251 251 248 246 208 125 

państwowe i samorządowe 

jednostki prawa budżetowego 

jedn. gosp. 67 82 86 80 76 77 77 75 74 72 

przedsiębiorstwa państwowe jedn. gosp. 4 4 4 2 0 0 0 0 0 0 

spółki prawa handlowego jedn. gosp. 9 - - - - - - - - - 

spółki handlowe jedn. gosp. - 10 11 11 11 11 11 11 10 9 

Sektor prywatny 

181 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



podmioty gospodarki 

narodowej ogółem 

jedn. gosp. 4 338 4 593 4 769 4 895 4 894 4 821 4 795 4 750 4 825 4 847 

zakłady osób fizycznych 

prowadzących działalność jedn. gosp. 3 596 - - - - - - - - - 

gospodarczą 

osoby fizyczne prowadzące 

działalność gospodarczą 

jedn. gosp. - 3 814 3 977 4 076 4 052 3 973 3 921 3 867 3 928 3 868 

spółki prawa handlowego jedn. gosp. 165 - - - - - - - - - 

spółki handlowe jedn. gosp. - 200 221 240 248 250 260 261 254 252 

spółki prawa handlowego z 

udziałem kapitału jedn. gosp. 47 - - - - - - - - - 

zagranicznego 

spółki handlowe z udziałem 

kapitału zagranicznego 

jedn. gosp. - 52 50 49 48 51 53 52 51 50 

spółdzielnie jedn. gosp. 14 14 13 13 13 13 13 12 11 10 

fundacje jedn. gosp. 5 5 5 7 7 8 9 10 9 9 

stowarzyszenia i organizacje 

społeczne 

jedn. gosp. 76 84 85 85 88 91 96 100 97 102 

Tabela III.1-1 Ilość podmiotów gospodarczych wg form własności w latach 2000-2009 (źródło: Bank 

Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009). 

Biorąc pod uwagę strukturę branż, zdecydowanie przeważa sekcja „Handel hurtowy i detaliczny‖ – 

35%, następnie sekcja „Przemysł‖ oraz „Budownictwo‖ – łącznie ok. 24%. Charakterystykę ilości 

podmiotów gospodarczych oraz ich udział procentowy w podziale na poszczególne branże w latach 

2004–2009 zarejestrowane w REGON wg PKD prezentują poniższe zestawienia: 

Wyszczególnienie 

Jednostki zarejestrowane ogółem: 

182 

Lata 

2004 2005 2006 2007 2008 2009 

ilość % ilość % ilość % ilość % ilość % ilość % 

5145 100 5072 100 5043 100 4996 100 5033 100 4972 100 

rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 31 0,6 31 0,6 30 0,6 30 0,6 28 0,6 34 0,7 

rybactwo 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 2,9 

górnictwo 4 0,1 4 0,1 4 0,1 4 0,1 5 0,1 5 0,1 

przetwórstwo przemysłowe 567 11 557 11 551 10,9 535 10,7 522 10,4 512 10,3 

wytwarzanie, zaopatrywanie w 

energię elektryczną, gaz, wodę 

7 0,1 7 0,1 7 0,1 7 0,1 9 0,2 11 0,2 

budownictwo 440 8,6 426 8,4 426 8,4 452 9 485 9,6 504 10,1 

handel hurtowy i detaliczny 

naprawa pojazdów 

samochodowych, motocykli oraz 1942 37,7 1913 37,7 1889 37,5 1836 36,7 1807 35,9 1742 35,0 

artykułów użytku osobistego i 

domowego 

hotele i restauracje 146 2,8 134 2,6 126 2,5 129 2,6 126 2,5 122 2,5 

transport, gospodarka magazynowa 

i łączność 

308 6 296 5,8 294 5,8 303 6,1 312 6,2 327 6,6 

pośrednictwo finansowe 246 4,8 244 4,8 240 4,8 236 4,7 244 4,9 224 4,5 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



obsługa nieruchomości, wynajem i 

usługi związane z prowadzeniem 

działalności gospodarczej 

774 15 774 15,3 775 15,4 756 15,1 772 15,3 752 15,1 

administracja publiczna i obrona 

narodowa, obowiązkowe 

ubezpieczenia społeczne i 16 0,3 16 0,3 16 0,3 16 0,3 16 0,3 15 0,3 

powszechne ubezpieczenie 

zdrowotne 

edukacja 99 1,9 101 2 102 2 98 2 100 2 103 2,1 

ochrona zdrowia i pomoc 

społeczna 

257 5 263 5,2 262 5,2 262 5,2 270 5,3 264 5,3 

działalność usługowa komunalna, 

społeczna i indywidualna, 

pozostała 

307 6 305 6 321 6,4 331 6,6 336 6,7 356 7,2 

Tabela III.1-2 Ilość podmiotów gospodarczych w podziale na poszczególne branże w latach 2004–2009 

zarejestrowane w REGON wg PKD w latach 2004-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, 

stan na 31.12.2009). 

Starachowice mają szansę stać się w niedalekiej przyszłości jednym z bardziej atrakcyjnych 

pod względem gospodarczym obszarów w województwie świętokrzyskim. Inwestorzy mogą tu liczyć 

na korzystne warunki inwestowania, pełną informację i życzliwość władz samorządowych. Już dziś kilka 

firm ze Starachowic i okolicy zostało laureatami na krajowym rynku. W prestiżowym rankingu „Gazele 

Biznesu‖ wyróżnione zostały m.in. lokalne firmy: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji 

Sp. z o.o., Fabryka Mebli „A i B‖ Sp. z o.o., Cerrad Sp. z o.o., Cersanit II S.A., Tartak Starachowice 

Sp. z o.o., Odlewnie Polskie S.A., Matrans S.A., Ekomedia Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Topienia 

Bazaltu Sp. z o.o., Poligrafia Bis Sp. z o.o., Zębiec SA. Część z tych podmiotów została wyróżniona 

przez władze miasta na zorganizowanej „Gali Samorządowej 2006‖ otrzymując nagrodę Prezydenta 

Miasta. Ważnym czynnikiem wpływającym na atrakcyjność inwestycyjną miasta jest Specjalna Strefa 

Ekonomiczna „Starachowice‖. 

1.1. Specjalna Strefa Ekonomiczna „Starachowice” 

Specjalna Strefa Ekonomiczna „Starachowice‖ została ustanowiona rozporządzeniem Rady Ministrów 

z dnia 9 września 1997r. Strefa będzie funkcjonować zgodnie z rozporządzeniem do 31 grudnia 2020r. 

‣ Podstawowe cele powołania Strefy: 

zagospodarowanie istniejącego majątku przemysłowego i infrastruktury w istniejących 

i nowych branżach produkcyjnych poprzez aktywizację w województwie potencjału 

technicznego oraz poprzez transfer nowoczesnej techniki, 

183 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



wsparcie funkcjonujących na terenie województwa podmiotów gospodarczych poprzez 

utworzenie możliwości kooperacyjnych z podmiotami działającymi w strefie, 

złagodzenie poziomu bezrobocia występującego w regionie. 

‣ Atuty: 

długie tradycje przemysłowe, 

możliwość pozyskania wykwalifikowanej kadry pracowniczej, 

uzbrojone w niezbędną infrastrukturę techniczną tereny strefy, 

zadowalający stan dróg dojazdowych, 

urząd celny na terenie Starachowic, 

dobrze rozwinięty system bankowy. 

Plan rozwoju strefy zakłada preferowanie działalności produkcyjnej, szczególnie w takich 

dziedzinach jak: 

przemysł mechaniki precyzyjnej, 

przemysł motoryzacyjny, 

przemysł metalurgiczny, 

przemysł elektroniczny, 

przetwórstwo drewna, 

przemysł materiałów budowlanych, 

przemysł chemiczny, 

przemysł ceramiczny, 

przetwórstwo spożywcze, 

inne pochodne do ww. branż. 

‣ Tereny inwestycyjne: 

Od 30 stycznia 2010 r. SSE „Starachowice‖ zajmuje łącznie powierzchnię 595,8087 ha i jest 

zagospodarowana w około 62 %. Szczegółowe zagospodarowanie SSE w podstrefach przedstawia się 

następująco: 

184 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Tabela III.1.1-1 Zagospodarowanie SSE „Starachowice‖ - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 

http://www.sse.com.pl/c/efekty_funkcjonowania.) 

Tereny strefy są dobrze wyposażone w infrastrukturę techniczną. Dostępne są m.in. energia 

elektryczna, gaz, energia cieplna, woda do celów przemysłowych i socjalnych, sieć odprowadzania 

ścieków, sieć telekomunikacji stacjonarnej, dobrze rozwinięty system dróg wewnętrznych umożliwiający 

dojazd do obiektów zlokalizowanych na terenie strefy. 

Tereny oferowane inwestorom obejmują zarówno obszary zabudowane obiektami 

przemysłowymi - hale produkcyjne, budynki magazynowe, biurowe - jak też obszary wyposażone 

w infrastrukturę techniczną, ale bez budynków. W trakcie negocjacji inwestor dokonuje wyboru 

konkretnego terenu pod potrzeby planowanej inwestycji. SSE „Starachowice‖ S.A. dokonuje 

wydzielenia nieruchomości zgodnie z potrzebami konkretnego inwestora. 

Ulgi i Preferencje 

Przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą na terenie SSE „Starachowice‖ na podstawie 

zezwolenia przysługuje zwolnienie od podatku dochodowego z tytułu: 

lub 

 

określonych w zezwoleniu wydatków inwestycyjnych - do 70 % łącznych wydatków 

inwestycyjnych, 

185 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



określonego w zezwoleniu poziomu zatrudnienia - do 70 % poniesionych dwuletnich kosztów 

pracy. 

Wielkość dochodu podlegającego zwolnieniu od podatku oblicza się indywidualnie, dla każdego 

przedsiębiorcy, uwzględniając założone przez niego parametry planowanej działalności 

oraz maksymalną intensywność pomocy regionalnej przysługującej w Regionie, w którym ustanowiono 

strefę. Minimalna wysokość nakładów inwestycyjnych wynosi 100 000 EURO. Prowadzenie 

działalności na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice‖ wymaga zezwolenia, którego 

udziela Zarządzający strefą z upoważnienia ministra właściwego do spraw gospodarki. 

Efekty funkcjonowania 

Wg stanu na 30 września 2010 r. aktywnych było 69 zezwoleń, w tym 57 przedsiębiorców zatrudnia 

2914 pracowników, co na poszczególne podstrefy z uwzględnieniem zrealizowanych inwestycji 

przekłada się następująco: 

Tabela III.1.1-2 Realizacja zezwoleń - stan na 30.09.2010 r. (źródło: http://www.sse.com.pl/c/efekty 

_funkcjonowania.) 

186 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Jednocześnie należy zauważyć, iż liczba faktycznie zatrudnionych osób łącznie w ciągu 10 ostatnich lat 

wyniosła 20% więcej od liczby planowanej przez podmioty gospodarcze posiadające zezwolenie 

na prowadzenie działalności gospodarczej w SSE miejsc pracy. 

Wykres III.1.1-1. Miejsca pracy lata 2000-2010 - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 


Podobnie, od roku 1998 r. wartość zrealizowanych inwestycji w stosunku do deklarowanych była 

o 109,65 mln. EUR większa. 

187 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres III.1.1-2. Inwestycje lata 1998-2010 - stan na 30.09.2010 r. - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 

strona http://www.sse.com.pl/c/efekty_funkcjonowania.) 

Z kolei ilość wydanych zezwoleń na prowadzenie działalności w Specjalnej Strefie Ekonomicznej 

na przestrzeni 13 lat jej funkcjonowania przedstawia się następująco: 

Wykres III.1.1-3. Ilość wydanych zezwoleń w poszczególnych latach - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 


188 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



1.2. Instytucje wspierające działalność gospodarczą 

W mieście Starachowice funkcjonuje wiele instytucji wspierających rozwój gospodarki. 

Do najważniejszych zaliczyć można: 

Fundacja Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach 

‣ Cele i założenia: 

Miasto Starachowice, podobnie jak wiele regionów Polski, wraz z transformacją ustrojowosystemową 

stanęło wobec poważnego kryzysu gospodarczego. Szansą na wydobycie się z kryzysu było 

maksymalne wsparcie i pobudzanie mechanizmów gospodarki wolnorynkowej opartej głównie 

na powstawaniu małych, średnich przedsiębiorstw i wsparciu rozwoju drobnej, zróżnicowanej 

przedsiębiorczości. 

W odpowiedzi na zaistniałą sytuację w 1992 r. z inicjatywy ówczesnego Prezydenta Miasta dr inż. 

Grzegorza Walendzika powstała Fundacja Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach. 

Fundatorem było miasto Starachowice z kapitałem założycielskim w kwocie 100 mln starych złotych. 

W pierwszych latach działalności Fundacja stała się podmiotem odpowiedzialnym za realizację 

Programu Inicjatyw Lokalnych (PIL) w mieście. W ramach realizacji tego projektu Fundacja uzyskiwała 

środki finansowe Komisji Wspólnot Europejskich w ramach programu PHARE. W tym czasie kosztem 

650 tys. EUR zrealizowano osiem projektów lokalnych, które za główny cel miały łagodzenie skutków 

bezrobocia i wzbudzanie lokalnej przedsiębiorczości. 

W strukturach organizacyjnych Fundacji od 1994 r. rozpoczął działanie Fundusz Poręczeń 

Kredytowych i Wspierania Finansowego „FUNDSTAR‖ o zasięgu regionalnym. Głównym celem 

działalności Funduszu było ułatwianie dostępu małym i średnim przedsiębiorstwom do zewnętrznych 

źródeł finansowania, najczęściej kredytów i pożyczek na działalność gospodarczą, oferowanych przez 

banki i inne instytucje finansujące. 

Od początku istnienia misją Fundacji, która nie uległa zmianie, jest tworzenie korzystnych 

warunków do gospodarczego i społecznego rozwoju w mieście i regionie świętokrzyskim. 

Główne działania Fundacji skupione są na zwalczaniu bezrobocia oraz wspieraniu mikro, małych 

i średnich przedsiębiorstw poprzez dostarczenie im wysokiej jakości kompleksowych usług, 

189 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



a przez to lepsze przygotowanie ich do standardów istniejących w Unii Europejskiej. Działania 

te są w szczególności realizowane poprzez świadczenie usługi: szkoleniowej, informacyjnej, doradczej, 

proinnowacyjnej, projektowej (opracowywanie i wdrażanie projektów) oraz poręczycielskiej 

realizowanej przez Fundusz Poręczeń Kredytowych i Wspierania Finansowego FUNDSTAR, 

a od niedawna również pożyczkowej realizowanej przez Fundusz Pożyczkowy FUNDSTAR 2. 

Poniżej opisano najważniejsze kierunki działań Fundacji: 

‣ Funduszu Poręczeń Kredytowych i Wspierania Finansowego „FUNDSTAR” 

Głównym celem działalności Funduszu jest udzielanie podmiotom gospodarczym pożyczek 

na rozpoczęcie lub rozwinięcie działalności gospodarczej. Projekty gospodarcze realizowane w oparciu 

o nie służyć mają realizacji priorytetów rozwoju lokalnego, w tym przede wszystkim powodujących 

tworzenie nowych miejsc pracy na terenie powiatu starachowickiego. 

Pożyczka może być udzielona wyłącznie małemu przedsiębiorcy, spełniającego kryteria 

określone w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. 

(Dz. Urz. UE L 214 z 09.08.2008), który posiada siedzibę, a w przypadku osoby fizycznej adres 

zamieszkania lub adres głównego miejsca wykonywania działalności, na terenie powiatu 

starachowickiego. 

Pożyczka nie może być udzielona przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji finansowej 

w rozumieniu przepisów rozdziału 2.1 Wytycznych Wspólnoty dotyczących pomocy państwa w celu 

ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz. Urz. WE C 244 z 01.10.2004 r.) 

lub znajdujących się w okresie restrukturyzacji przeprowadzonej z wykorzystaniem pomocy publicznej. 

Pożyczka może być udzielona z przeznaczeniem na: 

zakup, budowę, rozbudowę lub modernizację obiektów produkcyjno-usługowo-handlowych, 

zakup maszyn, urządzeń, aparatów, wyposażenia oraz ręcznych narzędzi pracy, w tym również 

zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia, 

zakup materiałów i surowców do produkcji, usług oraz zakup towarów handlowych, 

zakup wartości niematerialnych i prawnych związanych z realizowanym przedsięwzięciem. 

190 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



‣ Usługa informacyjna – Punkt Konsultacyjny 

Usługa informacyjna to podstawowe działanie Fundacji. Jej świadczenie w ramach Krajowego 

Systemu Usług (KSU) zaczęło się w latach 2001-2004, kiedy to Fundacja realizowała projekt pod nazwą 

Punkt Konsultacyjno-Doradczy. Celem tego projektu było ułatwienie małym i średnim 

przedsiębiorcom oraz osobom podejmującym działalność gospodarczą dostępu do podstawowych 

usług doradczych i informacyjnych związanych z prowadzenie działalności gospodarczej. Bezpłatne 

dla zainteresowanych porady współfinansowane były przez Polską Agencję Rozwoju 

Przedsiębiorczości. 

W latach 2004-2008 Fundacja realizowała kolejny projekt przeznaczony dla małych i średnich 

przedsiębiorstw pod nazwą Punkt Konsultacyjny. W ramach tego projektu specjaliści świadczyli 

w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej i Ostrowcu Świętokrzyskim usługi informacyjne z zakresu 

prawa, marketingu i finansów. 

Od 2009 r. świadczy również usługi informacyjne na terenie województwa mazowieckiego 

w Szydłowcu, Lipsku i Iłży (wcześniej w Przysusze). Konsultanci świadczą bezpłatne usług 

informacyjne dla przedsiębiorców i osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą. 

‣ Usługa szkoleniowa 

Od roku 2000 Fundacja posiada akredytację Krajowego Systemu Usług (KSU) na świadczenie 

usług szkoleniowych. Obecnie opierają się one na standardach normy PN-EN ISO 9001:2001. Dbałość 

o zapewnienie profesjonalnej kadry szkoleniowej oraz stosowanie wysokich standardów wymiernie 

przekłada się na zadowolenie zdecydowanej większości klientów korzystających z oferty Fundacji. 

Współpraca ze specjalistami różnych dziedzin w całym kraju oraz monitorowanie potencjalnych 

potrzeb na rynku usług szkoleniowych warunkują dużą elastyczność tej instytucji i pozwalają na szybkie 

reagowanie na potrzeby szkoleniowe coraz bardziej wymagających klientów. 

W ofercie tej można znaleźć szeroką gamę usług, między innymi kursy językowe, szkolenia 

specjalistyczne, np. spawalnictwo, technologia robót wykończeniowych, grafika komputerowa, 

technologia IP oraz szkolenia z zakresu zarządzania jakością np. system HACCP, czy też o charakterze 

interdyscyplinarnym jak kurs dla kandydatów na członków rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu 

Państwa oraz wiele innych. 

191 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Fundacja jest także przygotowana do organizacji szkoleń o tematyce wyspecyfikowanej przez 

klienta. Jej pracownicy dokładają wszelkich starań, aby korzystający z ich usług byli na bieżąco 

informowani o nowych produktach Fundacji. 

Poza organizacją własnych szkoleń Fundacja angażuje się także w ułatwianie dostępu małym 

i średnim przedsiębiorcom do szkoleń organizowanych w ramach programów dotowanych ze środków 

Unii Europejskiej. 

‣ Usługa doradcza 

Fundacja świadczy specjalistyczne doradztwo w następujących dziedzinach: 

 

 

 

 

finanse: analiza i ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, ocena i ulepszanie systemów 

kosztów, pomoc w zarządzaniu płynnością, określanie zdolności kredytowej i inwestycyjnej, 

marketing: analiza i przygotowanie planów marketingowych – marketing mix, 

planowanie i zarządzanie: zasobami ludzkimi, finansami, zarządzanie strategiczne, 

poprawa jakości. 

Złożone doradztwo specjalistyczne może być świadczone przez ekspertów zewnętrznych 

współpracujących z Fundacją. 

‣ Usługa opracowywania i wdrażania projektów 

Jest to niezwykle cenna usługa wychodząca naprzeciw potrzebom przedsiębiorców. Od momentu 

przystąpienia Polski do Unii Europejskiej otworzyły się, w większym niż dotychczas zakresie, 

możliwości dofinansowania doradztwa i inwestycji. 

Fundacja posiada doświadczenie w opracowywaniu wniosków zapoczątkowane 

już od programów przedakcesyjnych PHARE czy SAPARD. 

Wielu przedsiębiorców skorzystało także z usług Fundacji przy programach z lat 2004-2006, do 

których należały: Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO- 

WKP), Sektorowy Program Operacyjny – Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO-RZL), Sektorowy Program 

Operacyjny – Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów 

Wiejskich (SPO-ROL), Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR). 

Obecnie przedsiębiorcy korzystają z programów na lata 2007-2013, wśród których są m.in.: 

Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego (RPOWŚ), Program Operacyjny 

Innowacyjna Gospodarka (POIG), a także Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL). 

192 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

 

W każdym z wyżej wymienionych programów przedsiębiorcy mogą uzyskać w Fundacji: 

prostą pomoc doradczą z zakresu zasad kwalifikowalności, wyboru odpowiedniego programu 

i działania, 

pomoc specjalistyczną w celu opracowania wniosku o dotację, 

nadzór nad prawidłowym przebiegiem umowy, 

pomoc w rozliczaniu końcowym projektów. 

‣ Usługa proinnowacyjna 

Fundacja wykonuje następujące usługi: 

1. podstawowe – diagnoza potrzeb technologicznych, 

2. promocje technologiczne i rozwiązania organizacyjne, 

3. specjalistyczne: 

o audyt technologiczny i wynikające z niego zapytanie technologiczne lub oferta 

technologiczna, 

o inne na życzenie klienta. 

Złożone usługi proinnowacyjne mogą być świadczone przez ekspertów zewnętrznych 

współpracujących z Fundacją. 

Należy podkreślić, iż zakres usług oferowanych przez Fundację Agencja Rozwoju 

Regionalnego w Starachowicach jest stale rozszerzany w zależności od zapotrzebowania firm 

działających na terenie powiatu starachowickiego i w regionie. 

Regionalna Izba Gospodarcza 

Regionalna Izba Gospodarcza jest organizacją typu non-profit, niezależną od władz publicznych 

oraz apolityczną, zrzeszającą na zasadzie dobrowolności podmioty gospodarcze. W 1994 roku 

z inicjatywy pięćdziesięciu podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta i okolicznych gmin 

powstała Regionalna Izba Gospodarcza w Starachowicach. Osobowość prawną zyskała na mocy 

postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 3 marca 1994 r. Siedzibą Regionalnej Izby są 

Starachowice. Z tego powodu wśród jej członków dominują firmy z powiatu starachowickiego. Izba 

193 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



zrzesza niemal wszystkie wiodące podmioty gospodarcze z branży metalowej, motoryzacyjnej, 

spożywczej, drzewnej, budowlanej i transportowej. 

Działalność Izby: 

‣ reprezentowanie i ochrona interesów gospodarczych członków Izby, 

‣ propagowanie i wspieranie przedsiębiorczości jako podstawy rozwoju ekonomicznego regionu, 

‣ integracja lokalnego środowiska gospodarczego, 

‣ przekazywanie i koordynacja przepływu informacji gospodarczej, 

‣ organizowanie szkoleń i seminariów, 

‣ inspirowanie i rozwijanie współpracy gospodarczej z innymi regionami kraju oraz 

zagranicznymi organizacjami o podobnym profilu działalności, 

‣ reprezentowanie członków Izby wobec organów samorządu lokalnego i administracji 

państwowej, 

‣ prowadzenie Starachowickiego Inkubatora Przedsiębiorstw. 

Akademia Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 

Akademia Przedsiębiorczości Sp. z o.o. jest instytucją szkoleniową istniejącą na rynku 

od 1996 roku. Przedmiotem działalności jest kształcenie ustawiczne osób dorosłych, pośrednictwo 

pracy, doradztwo zawodowe, doradztwo personalne, poradnictwo psychologiczne oraz aktywizacja 

zawodowa. Głównymi odbiorcami usług są pracownicy oraz kadry kierownicze firm, instytucji 

i urzędów, osoby bezrobotne, niepełnosprawne oraz zagrożone wykluczeniem społecznym. 

Działalność Akademii realizowana jest poprzez projekty współfinansowane ze środków Europejskiego 

Funduszu Społecznego, usługi szkoleniowe i doradcze 

oraz na zlecenie, na terenie całego kraju i zagranicą. 

194 

wykonywane w systemie otwartym 

Akademia posiada wpis do Rejestru Jednostek Szkoleniowych nr 2.26/00001/2004 

oraz Certyfikaty Agencji Zatrudnienia w zakresie pośrednictwa pracy na terenie Rzeczypospolitej 

Polskiej, Agencji Doradztwa Personalnego oraz Agencji Poradnictwa Zawodowego. Partnerem 

strategicznym Akademii jest jedna z największych instytucji szkoleniowych w Niemczech: Berufliche 

Fortbildungszentren der Bayerischen Wirtschaft gGmbH München (Centra Ustawicznego Kształcenia 

Zawodowego Gospodarki Bawarskiej Spółka z o.o. użyteczności publicznej). 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Główne atuty to: 

 

 

 

 

 

wieloletnie doświadczenie, 

gwarancja jakości - poświadczona międzynarodowym certyfikatem jakości ISO 9001:2000 oraz 

uzyskaniem Akredytacji Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty, 

sprawdzeni trenerzy, 

wysoka jakość usług w przystępnej cenie, 

otwartość i kompleksowość. 

1.3. Podmioty z III sektora 

Trzeci sektor to nazwa, której używa się wobec ogółu organizacji pozarządowych. Określenie 

to, przeniesione z języka angielskiego, nawiązuje do podziału dzielącego aktywność społecznogospodarczą 

nowoczesnych państw demokratycznych na trzy sektory. Według tej typologii pierwszy 

sektor to administracja publiczna, określana też niekiedy jako sektor państwowy. Drugi sektor to sfera 

biznesu, czyli wszelkie instytucje i organizacje, których działalność jest nastawiona na zysk, nazywany 

też sektorem prywatnym. Trzeci sektor to ogół prywatnych organizacji, działających społecznie 

i nie dla zysku, czyli organizacje pozarządowe (organizacje non-profit). Określenie organizacje 

pozarządowe akcentuje niezależność tych organizacji od administracji (rządu). 

Z kolei nazwa non-profit odróżnia je od organizacji drugiego sektora i podkreśla, że ich działalność 

nie jest nastawiona na zysk. Organizacje te określa się też czasem jako wolontarystyczne, 

gdyż ich działalność jest w znacznym stopniu oparta na działaniu ochotników, czyli wolontariacie. 

Inna nazwa stosowana wobec tych organizacji to organizacje społeczne lub organizacje użyteczności 

publicznej. Te sformułowania podkreślają, że aktywność tych organizacji jest najwyraźniejsza 

w dziedzinie ochrony zdrowia, szeroko rozumianej pomocy społecznej, akcji charytatywnych i edukacji, 

czyli krótko mówiąc w działaniu dla dobra publicznego. 

Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 2003 roku wprowadziła pojęcie 

organizacji pożytku publicznego w odniesieniu do organizacji, które prowadzą działalność społecznie 

użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie. 

Coraz popularniejsza staje się jeszcze inna, międzynarodowa nazwa określająca organizację 

pozarządową: NGO, będąca skrótem angielskiego non-governmental organization (w odniesieniu 

do ogółu organizacji: NGOs). W Polsce podstawowymi formami prawnymi prowadzenia działalności 

społecznej są stowarzyszenia i fundacje. 

195 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Na terenie powiatu starachowickiego działają liczne stowarzyszenia rejestrowe i stowarzyszenia 

kultury fizycznej. Poniżej zaprezentowano szczegółowe dane w zestawieniach tabelarycznych: 

Stowarzyszenia Rejestrowe 

Lp. Nazwa stowarzyszenia Adres 

Obszary funkcjonowania 

organizacji 

1. 2. 3. 4. 

1. Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury 


ul. Leśna 2 

27-200 Starachowice 

2. Klub Inteligencji Katolickiej w Starachowicach ul. Św. Barbary 1 


Upowszechnianie i rozwój amatorskiej 

twórczości artystycznej, tworzenie 

warunków do rozwijania i pogłębiania 

warsztatu twórczego artystów - 

amatorów, promowanie ich dorobku 

twórczego wśród społeczeństwa, 

szczególnie w dziedzinie fotografii, 

grafiki, rysunku, malarstwa olejnego i 

rzeźby a także tkactwa artystycznego. 

Nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, 

oświata i wychowanie. 

3. Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze 


4. Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze 

Oddział Międzyszkolny w Starachowicach 

ul. Tadeusza Krywki 1 


ul. Kielecka 3 


196 

Krzewienie turystyki i krajoznawstwa oraz 

aktywnych form wypoczynku dzieci 

i młodzieży, szczególnie w postaci 

wędrownictwa indywidualnego i 

grupowego, organizacji rajdów, złazów, 

zlotów, spływów, rejsów oraz kolonii i 

obozów. 

Podtrzymywanie tradycji narodowej, 

pielęgnowania polskości oraz rozwoju 

świadomości narodowej, obywatelskiej i 

kulturowej, w tym poprzez 

współdziałanie z towarzystwami i 

organizacjami skupiającymi i opiekującym 

się Polakami oraz dziedzictwem kultury 

polskiej za granicą. 

Nauka, edukacja, oświata i wychowanie 

dzieci i młodzieży, szczególnie poprzez 

kształtowanie postaw społecznych, 

upowszechniania wiedzy o przeszłości, 

współczesności i perspektywach rozwoju 

Polski, szerzenia kultury turystyki i 

zapoznania z poznawczymi, 

wypoczynkowymi i zdrowotnymi 

walorami. 

Krzewienie turystyki i krajoznawstwa oraz 

aktywnych form wypoczynku dzieci 

i młodzieży, szczególnie w postaci 

wędrownictwa indywidualnego i 

grupowego, organizacji rajdów, złazów, 

zlotów, spływów, rejsów oraz kolonii i 

obozów. 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



5. Starachowickie Stowarzyszenie Inicjatyw 

Lokalnych w Starachowicach 

6. Stowarzyszenie Nauczycieli „Zdrowa Szkoła‖ w 




ul. Konstytucji 3 Maja 15 


7. Klub Abstynenta „Nadzieja‖ w Starachowicach ul. Janka Krasickiego 24 


(od 07.2002r. ) 

Podtrzymywanie tradycji narodowej, 

pielęgnowania polskości oraz rozwoju 

świadomości narodowej, obywatelskiej i 

kulturowej, w tym poprzez 

współdziałanie z towarzystwami i 

organizacjami skupiającymi i opiekującym 

się Polakami oraz dziedzictwem kultury 

polskiej za granicą. 

Nauka, edukacja, oświata i wychowanie 

dzieci i młodzieży, szczególnie poprzez 

kształtowanie postaw społecznych, 

upowszechniania wiedzy o przeszłości, 

współczesności i perspektywach rozwoju 

Polski, szerzenia kultury turystyki i 

zapoznania z poznawczymi, 

wypoczynkowymi i zdrowotnymi 

walorami. 

Integrowanie środowiska społecznego 

Starachowic. Pobudzanie lokalnych 

inicjatyw społecznych i gospodarczych. 

Promowanie Starachowic w kraju i za 

granicą jako atrakcyjnego miejsca 

inwestycji i przedsięwzięć turystycznych. 

Oddziaływanie na miejscowe władze i 

instytucje życia społecznego i 

gospodarczego w celu podnoszenia 

prestiżu miasta. 

Upowszechnianie i propagowanie 

zdrowego stylu życia wśród dzieci i 

młodzieży. 

Profilaktyka i edukacja w zakresie 

uzależnień i AIDS. 

Psychoedukacja nauczycieli i rodziców w 

celu doskonalenia praktycznych 

umiejętności psychologicznych i 

wychowawczych. 

Upowszechnianie i propagowanie wśród 

młodzieży i dorosłych zasad współżycia w 

społeczeństwie demokratycznym. 

Głównym celem klubu jest rehabilitacja 

osób po leczeniu odwykowym, 

utrzymanie abstynencji. Prowadzone są 

grupy wstępne dla osób uzależnionych. 

8. Stowarzyszenie Pomoc Rodzinie Dysfunkcyjnej 

„Przystań‖ 

ul. Stefana 

Żeromskiego 2 


197 

Powszechne uświadamianie istnienia 

problemu przemocy i maltretowania 

rodziny. 

Organizowanie sprawnej sieci interwencji 

dla osób znajdujących się w sytuacji 

kryzysowej. Prowadzenie punktu 

interwencji kryzysowej dla ofiar przemocy 

i ich rodzin. 

Wprowadzanie skutecznych metod 

postępowania, przyczyniających się do 

ochrony rodzin przed ich krzywdzeniem. 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



9. Towarzystwo Przyjaciół Starachowic w 

Starachowic 

10. Stowarzyszenie Nauczycieli CNC i CAD/CAM 


11. Starachowickie Towarzystwo Wędkarskie „Kleń‖ 


12. Stowarzyszenie „Demokracja i Rozwój‖ 


13. Stowarzyszenie Kupców Starachowickich 

Targowiska „Manhatan‖ 


27-200 Starachowic 

ul. Władysława 

Rogowskiego 14 

27-200 Starachowic 

ul. Marszałka 

Piłsudskiego 138 




ul. Wojska Polskiego 9 


198 

Utworzenie zespołów interwencyjnych do 

rozpoznawania zjawiska oraz działania 

terapeutyczne, zmierzające do 

minimalizacji skutków patologii rodzinnej. 

Organizacja i finansowanie kursów i 

szkoleń dla osób realizujących cele 

Stowarzyszenia. 

Popularyzacja wiedzy o mieście, szukania 

śladów jego przeszłości. Służą temu 

coroczne organizowane Turnieje Wiedzy 

o Starachowicach i regionie wśród 

młodzieży szkół podstawowych i 

ponadpodstawowych (gimnazjalnych i 

licealnych). 

Celem Stowarzyszenia jest podnoszenie 

jakości kształcenia w zakresie CNC (ang. 

Computerized Numerical Control - 

komputerowe sterowanie urządzeń 

numerycznych) i CAD/CAM (ang. 

(computer-aided design and computeraided 

manufacturing – system 

programowania do obsługi m. inn. 

frezarek, tokarek, obrabiarek) oraz 

udzielanie wszechstronnej pomocy 

nauczycielom poprzez doskonalenie ich w 

stosowaniu najnowszych technik z tej 

dziedziny. 

Organizowanie indywidualnej i zbiorowej 

rekreacji wędkarskiej. Organizowanie 

zawodów i imprez wędkarskich. 

Propagowanie wędkarstwa i innych form 

wypoczynku i rekreacji. 

Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów 

pomiędzy różnymi środowiskami 

społecznymi, zawodowymi i 

gospodarczymi w Polsce i innych krajach. 

Popularyzowanie kultury państw obcych. 

Propagowanie idei społeczeństwa 

obywatelskiego oraz zasad gospodarki 

rynkowej. 

Wspieranie i rozwijanie 


Organizacja pomocy społecznej. 

Niwelowanie różnic między wsią i 

miastem. 

Popieranie inicjatyw służących ochronie 

środowiska. 

Współpraca z instytucjami o zbliżonych 

celach. 

Obrona praw kupców. 

Przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój 

gospodarczy. 

Działalność wspomagająca rozwój 

gospodarczy, w tym rozwój 




Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



14. Stowarzyszenie Psochoprofilaktyki Szkolnej 

„Spójrz Inaczej‖ w Starachowicach 

15. Starachowickie Stowarzyszenie Mieszkańców 

„Wspólnota‖ w Starachowicach 

16. Starachowicki Klub Amazonek w 




Aleja 

Armii Krajowej 4/42 




17. Zrzeszenie Kupców Polskich w Starachowicach ul. Marszałka 

Piłsudskiego 13 


18. Stowarzyszenie „Dolina Kamiennej‖ 




199 

Propagowanie upowszechnianie i 

wdrażanie Programu Zajęć, 

Wychowawczo-Profilaktycznych "Spójrz 

inaczej". 

Edukacja społeczna w zakresie 

uzależnień. 

Psychoedukacja w zakresie rozwoju 

seksualnego i profilaktyki AIDS. Edukacja 

w zakresie zjawiska agresji i przemocy w 

szkole i rodzinie oraz realizacja zadań 

związanych z pomocą ofiarom 

przestępstw. 

Edukacja w zakresie ochrony środowiska i 

ekologii. 

Współpraca ze szkołami i instytucjami 

opiekuńczo-wychowawczymi na rzecz 

organizacji czasu wolnego dzieci i 

młodzieży, ze szczególnym 

uwzględnieniem dzieci i młodzieży 

zagrożonych marginalizacją. 

Pomoc w tworzeniu, finansowaniu i 

prowadzeniu ognisk wychowawczych, 

świetlic, czy też innych form opieki nad 

dzieckiem. 

Rozwiązywanie problemów 

ekonomicznych, technicznych, 

organizacyjnych i prawnych związanych z 

zarządzaniem i administrowaniem 

nieruchomościami. 

Celem działania Klubu jest wszechstronna 

pomoc kobietom przed i po operacji 

nowotworu piersi, ułatwianie im powrotu 

do zdrowia i normlanego życia, powrotu 

do pracy. Grupy wsparcia dla kobiet po 

masketomii, rehabilitacja fizyczna dla 

członkiń i w siedzibie Klubu, oraz 

rehabilitacja psychiczna, seanse 

indywidualne, profilaktyczne badania 

piersi kobiet na terenie gmin Wąchock, 

Pawłów, Mirzec, Brody. 

Przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój 

gospodarczy. 

Działalność wspomagająca rozwój 

gospodarczy, w tym rozwój 


Rozwój i promocja Regionu. 

Wspieranie inicjatyw pro europejskich. 

Działania na rzecz wzrostu 

bezpieczeństwa publicznego. 

Przeciwdziałanie przejawom patologii 

społecznej. 

Promocja aktywnego i zdrowego stylu 

życia. 

Umacnianie rodziny i życia rodzinnego. 

Wspieranie organizacji młodzieżowych. 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



19. Stowarzyszenie Inicjatyw Kulturalnych 

„Ataraksja‖ w Starachowicach 

20. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Uzależnionym 

od Alkoholu „Szansa‖ w Starachowicach 

ul. Na Szlakowisku 9/52 


ul. Ostrowiecka 151 


Ochrona dziedzictwa kulturowego. 

Odnowa zabytków. 

Podejmowanie inicjatyw w zakresie 

rozwoju oświaty, kultury i nauki, turystyki 

i kultury fizycznej. 

Podejmowanie działań na rzecz ochrony 

środowiska naturalnego. 

Wspieranie inicjatyw związanych z 

ochroną praw konsumenta. 

Współdziałanie z organami administracji 

publicznej w dziedzinie obronności 

terytorialnej. 

Podejmowanie i wspieranie aktywnych 

form przeciwdziałania bezrobociu. 

Wpływanie na rozwój samorządności 

lokalnej. 

Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i 

dziedzictwa narodowego. 

Przezwyciężanie trudnych sytuacji 

życiowych, działalność wspierająca. 

Pomoc społeczna, w tym pomoc 

rodzinom i osobom w trudnej sytuacji 

życiowej oraz wyrównywanie ich szans. 

Ochrona i promocja zdrowia. 

21. Stowarzyszenie Bezpieczny Powiat Starachowicki 


22. Stowarzyszenie Promocji Talentów 

przy Młodzieżowym Domu Kultury 


23. Stowarzyszenie Przyjaciół Big Bandu „Juniors 

Band‖ w Starachowicach 

24. Stowarzyszenie Promocji Tańca i Muzyki 

„Mi M‖ w Starachowicach 

25. Unia Kupców i Producentów Rynkowych 


Aleja Armii Krajowej 27 


ul. Leśna 40 


ul. Leśna 2 




ul. Józefa Krzosa 27 


200 

Działania w zakresie bezpieczeństwa i 

porządku publicznego, poprawy 

bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz 

przeciwdziałania patologiom społecznym. 

Pomoc ofiarom wypadków i kolizji 

drogowych. 

Pomoc ofiarom przestępstw z użyciem 

przemocy. 

Edukacja obywateli w zakresie 

bezpieczeństwa. 

Działania w zakresie wychowania oraz 

wypoczynku dzieci i młodzieży. 

Promocja i organizacja wolontariatu. 

Wspomaganie rozwoju wspólnot 

społeczności lokalnych. 

Działania na rzecz integracji europejskiej 

oraz rozwijania kontaktów ze 

społeczeństwami. 

Nauka, kultura, ekologia. 

Nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, 

oświata i wychowanie. 







Integrowanie społeczności kupców, 

rozwijanie polskiego handlu, ochrona 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



26. Klub Eupropejski „Młodzi Europy‖ 


27. Fundacja Kultury Regionalnej „Radostowa‖ 

im. Stefana Żeromskiego w Starachowicach 

28. Ochotnicza Straż Pożarna os. Majówka w 


29. Stowarzyszenie „Słoneczna Integracja‖ 


30. Stowarzyszenie Promocji Nauczycielskiego 

Chóru „CONCENTUS‖ w Starachowicach 

31. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP 


ul. Szkolna 12 



27 - 200 Starachowice 



Aleja Armii Krajowej 1 


ul. Partyzantów 1a 


ul .Józefa Krzosa 8 


201 

miejsc pracy dla kupców, wspieranie 

działań mających na celu ich rozwój. 



Organizowanie okazjonalnych imprez 

artystycznych (wystawy, koncerty, 

konkursy, plenery, rajdy, spotkania 

literackie). 

Organizowanie bądź współorganizowanie 

cyklicznych imprez artystycznych: 

a) Ogólnopolskiego Konkursu 

Literackiego im. Leopolda Staffa (marzecpaździernik), 

b) Rajdu Literackiego „śladami Pisarzy 

Ziemi Świętokrzyskiej'‖(lipiec, wrzesień), 

c) Salony Literackie (co kwartał). 

- Prowadzenia działalności wydawniczej: 

a) Wydawanie miesięcznika społeczno 

kulturalno literackiego „Radostowa‖ (od 

1997 r.), 

b) Prowadzenie Oficyny Wydawniczej 

„Radostowa‖ (od 1998 r.). 

Działanie na rzecz ochrony życia, zdrowia 

i mienia przed pożarami, klęskami 

żywiołowymi i zagrożeniami 

ekologicznymi lub innymi miejscowymi 

zagrożeniami. 

Edukacja integracyjna, której celem jest: 

- wychowywanie ludzi dobrych, silnych 

umysłem, ciałem i duchem, 

- stworzenie korzystnych warunków do 

indywidualizacji procesu nauczania; 

- zapewnienie realizacji najważniejszych 

potrzeb człowieka, tj. potrzeby akceptacji, 

bezpieczeństwa, poczucia przynależności; 

- nauka tolerancji, wrażliwości, otwartości. 



Celem Związku jest w szczególności: 

- działanie na rzecz ochrony życia, 

zdrowia i mienia przed pożarami, 

klęskami żywiołowymi i zagrożeniami 

ekologicznymi lub innymi miejscowymi 

zagrożeniami, 

- rzecznictwo i reprezentowanie 

członków Związku wobec organów 

administracji publicznej, 

- wykonywanie zadań z zakresu ochrony 

przeciwpożarowej zleconych przez organy 

administracji publicznej, 

- współtworzenie i opiniowanie aktów 

normatywnych dotyczących ochrony 

przeciwpożarowej, 

- działanie na rzecz ochrony środowiska, 

- informowanie o występujących 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



zagrożeniach pożarowych i innych 

zagrożeniach miejscowych oraz 

sposobach im zapobiegania, 

- rozwijanie i upowszechnianie 

działalności kulturalnej, 

- rozwijanie i krzewienie kultury fizycznej 

i sportu, 

- organizowanie pożarniczego i 

obronnego wychowania dzieci i 

młodzieży. 

32. Stowarzyszenie „ESKULAP‖ 


33. Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego 

Integracji Europejskiej „Patria‖ 

34. Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców 

Oddział w Starachowicach 

ul. Murarska 14 




ul. Św. Barbary 1 


202 

Stowarzyszenie ESKULAP zostało 

zawiązane przez pracowników Miejskiego 

Zakładu Opieki Zdrowotnej. Zakład 

realizuje cele Stowarzyszenia jakim jest 

ochrona i promocja zdrowia poprzez 

przeprowadzenie kilkunastu akcji 

profilaktycznych we współpracy z 

firmami farmaceutycznymi m.in. 

bezpłatne konsultacje kardiologiczne, 

diabetologiczne, neurologiczne, 

urologiczne, pulmonologiczne, badania 

osteoporozy, poziomu cukru i 

cholesterolu oraz stałe podnoszenie 

jakości usług poprzez remonty budynków 

przychodni, zakup nowego sprzętu i 

rozszerzanie zakresu usług. 

Integracja europejska, wspólnoty lokalne, 

aktywność społeczna. 

Działalność na rzecz integracji 

europejskiej oraz rozwijania kontaktów i 

współpracy między społeczeństwami. 

Pogłębianie wśród członków 

Stowarzyszenia znajomości polskich 

tradycji patriotycznych i polskiego 

dziedzictwa kulturowego. Kształtowanie u 

wychowawców i młodzieży postaw 

zgodnych z nauką kościoła. 

Podejmowanie działań na rzecz rozwoju 

oświaty i wychowania, w szczególności 

przez współtworzenie krajowego systemu 

oświaty. Upowszechnianie wiedzy z 

zakresu kultury i sztuki, jak też 

podejmowanie działań na rzecz ochrony 

dóbr kultury i tradycji. Wspieranie działań 

na rzecz rozwoju kultury fizycznej i 

sportu, w szczególności wśród 

nauczycieli, wychowawców, dzieci i 

młodzieży. Podejmowanie działań z 

zakresu pomocy społecznej. 

Propagowanie działalności charytatywnej 

oraz podejmowanie działań na rzecz 

rozwoju wolontariatu. Zwalczanie 

patologii społecznych oraz podejmowanie 

działań na rzecz ochrony praw i wolności 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



35. „Bratniak‖ Stowarzyszenie Absolwentów i 

Przyjaciół II LO im. St. Staszica 


36. Stowarzyszenie Kulturalno – Naukowe „Regio 

Ferrea‖ w Starachowicach 

37. Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu Tańca i 

Inscenizacji „Plejada‖ w Starachowicach 



ul. Wielkopiecowa 1 




38. Stowarzyszenie „Trójmiasto Nad Kamienną‖ ul. Radomska 45 


39. Stowarzyszenie „NOVUM FLUMEN‖ 




203 

człowieka oraz swobód obywatelskich. 

Działanie na rzecz integracji środowiska 

absolwentów i przyjaciół II LO im. St. 

Staszica w Starachowicach. 

Nawiązywanie i utrzymywanie więzi 

między absolwentami Szkoły. 

Wspieranie Szkoły w działalności 

dydaktycznej i kulturalnej. 

Kultywowanie tradycji Szkoły i szerzenie 

jej wśród swoich członków. 



Podtrzymywanie i upowszechnianie 

tradycji narodowej, pielęgnowanie 

polskości, rozwój świadomości 

narodowej, obywatelskiej i kulturowej. 

Wspieranie i upowszechnianie kultury 

fizycznej i sportu. 

Popularyzacja dorobku i osiągnięć w 

zakresie kształcenia artystycznego i 

edukacji tanecznej oraz rozwój bazy 

szkoleniowej Zespołu Tańca i Inscenizacji 

„Plejada‖ w Starachowicach. 

Niesienie pomocy materialnej i społecznej 

w rozwoju bazy szkoleniowej i warunków 

socjalno – bytowych. 

Pozyskiwanie funduszy na rozwój 

Zespołu Tańca i Inscenizacji „Plejada‖. 

Pomoc instruktorom w podnoszeniu 

kwalifikacji artystycznych i osobistego 

rozwoju. 

Propagowanie polskich tańców 

narodowych i ludowych, a także tańców 

ludowych innych narodów. 

Promowanie zdrowego stylu życia, 

przeciwdziałanie alkoholizmowi i 

narkomanii. 

Propagowanie wśród dzieci i młodzieży 

zdolności, umiejętności i zamiłowania do 

tańca i inscenizacji. 

Kształtowanie kultury osobistej, 

samodzielności, poczucia solidarności, 

współodpowiedzialności oraz 

zdyscyplinowania w grupie. 

Głównym celem jest współpraca trzech 

miast - Ostrowca Świętokrzyskiego, 

Starachowic i Skarżyska- Kamiennej na 

rzecz rozwoju północnej części 

województwa świętokrzyskiego. 

Współpraca samorządów w innych 

obszarach życia społecznego, a więc np. 

oświacie i edukacji, gospodarce 

komunalnej itp. 

Organizowanie działań i współdziałanie w 

sprawach ochrony i opieki nad zabytkami 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



40. Stowarzyszenie Nasze Ekologiczne Starachowice ul. Nauczycielska 7 


41. Uniwersytet Trzeciego Wieku w Starachowicach ul. Jana 

Kochanowskiego 5 


42. Stowarzyszenie „Wolni i Solidarni‖ ul. Radomska 29 


43. Społeczne Towarzystwo Oświatowe 

Samodzielne Koło Terenowe w Starachowicach 

ul. Wojska Polskiego 7a 


204 

oraz odbudowy i promowania 

narodowego i europejskiego dziedzictwa 

kultury i natury. 

Zadania związane z rewitalizacją i 

adaptacją do nowych funkcji użytkowych 

zabytkowego zespołu pałacowego 

Schoenberga w Wąchocku. 

Do ważnych i na bieżąco realizowanych 

zadań należy także: 

- prowadzenie działalności kulturalnej, 

edukacyjnej i oświatowej na rzecz 

pogłębiania i upowszechniania wiedzy 

historycznej oraz popularyzacja wartości 

kulturotwórczych, 

- rozwój turystyki i organizowanie ruchu 

turystycznego, kreowanie i umacnianie 

działań na rzecz rozwoju i promocji 

lokalnych produktów turystyki kulturowej 

w Dolinie Rzeki Kamiennej, 

- popularyzowanie oraz umacnianie form 

zdrowego i aktywnego wypoczynku i 

krajoznawstwa. 

Ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona 

dziedzictwa przyrodniczego. 

Przezwyciężanie trudnych sytuacji 

życiowych, działalność wspierająca. 

Działalność na rzecz osób w wieku 

emerytalnym. 

Nauka, kultura, ekologia. 

Upowszechnianie wiedzy na temat 

historycznej roli i wartości 

reprezentowanych w latach 1980-89 przez 

antykomunistyczny ‖Ruch Społeczny 

Solidarność‖ NSZZ ‖Solidarność‖, a 

także struktury demokratycznej opozycji 

antykomunistycznej i niepodległościowej 

działających w okresie PRL. 

Gromadzenie i ochrona historycznych 

zasobów archiwalnych, prowadzenie prac 

badawczych dotyczących działalności 

organizacji i ruchów opozycji 

antykomunistycznej i niepodległościowej 

z lat 1944-89. 

Integracja osób, które czynnie 

uczestniczyły w działalności i ruchów 

opozycji antykomunistycznej i 

niepodległościowej. 

Nauka, edukacja, oświata i wychowanie: 

- organizowanie szkoleń edukacyjnych dla 

nauczycieli i rodziców, 

- działalność szkoleniowa, 

- działalność w zakresie edukacji i 

rehabilitacji dzieci, młodzieży i 

dorosłych osób niepełnosprawnych, 

- działalność szkoleniowa i informacyjna 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



na rzecz osób bezrobotnych i 

zagrożonych 

wykluczeniem społecznym, 

- działalność związana z organizowaniem 

zajęć sportowych, rekreacyjnych i 

kulturalnych, 

a także wypoczynku dla dzieci i 

młodzieży. 

Tabela III.1.3-1 Zestawienie stowarzyszeń rejestrowych działających na terenie Miasta Starachowice 

(źródło: dane z Urzędu Miejskiego w Starachowicach z dnia 20.04.2009 r.). 

Podstawa prawna działalności: 

ustawa z dnia 7 kwietnia 1989r. prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001r. Nr 79 poz. 855 

z późn. zm.), 

ustawa z dn. 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 769 

z późn. zm.). 

Organem rejestrowym dla stowarzyszeń rejestrowych jest Krajowy Rejestr Sądowy. Rejestr 

stowarzyszeń prowadzą sądy rejestrowe – tzn. sądy rejonowe mające siedzibę w miastach 

wojewódzkich. 

Stowarzyszenie rejestrowe posiada osobowość prawną. Stowarzyszenie musi powołać 

co najmniej 15 pełnoletnich osób, mających pełna zdolność do czynności prawnych. 

Do wniosku o rejestrację w Krajowy Rejestrze Sądowym dołączyć należy: 

1. Protokół z zebrania założycielskiego. 

2. Uchwały w sprawach: 

powołania stowarzyszenia, 

przyjęcia statutu stowarzyszenia, 

wyboru Komitetu Założycielskiego (ewentualnie Zarządu i Komisji Rewizyjnej). 

3. Lista Założycieli zawierająca: 

nazwisko i imię, 

data i miejsce urodzenia, 

adres zamieszkania, 

własnoręczny podpis. 

205 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wniosek rozpatruje KRS w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od daty złożenia wniosku 

o rejestrację. W trakcie rejestracji sąd rejestrowy doręcza staroście (organ nadzorujący) odpis wniosku 

o rejestrację wraz z załącznikami. Starosta ma 14 dni od daty doręczenia wniosku, na wydanie 

stosownej opinii, w sprawie wniosku o rejestrację stowarzyszenia. 

Starostwo Powiatowe w Starachowicach zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach sprawuje nadzór 

poprzez opiniowanie wniosków o rejestrację stowarzyszenia kierowanych do KRS o opiniowanie 

dokumentów zawiadamiających organ rejestrowy o zmianach statutu, nazwy, siedziby i władz 

stowarzyszenia. Na wniosek może żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień (taka sytuacja 

miała np. miejsce w przypadku Stowarzyszenia Forum Kupców Starachowickich, na wniosek sądu 

rejestrowego dokonano kontroli w stowarzyszeniu, wezwano do uzupełnienia dokumentacji 

oraz wyboru władz). 

Stowarzyszenia mogą korzystać z pomocy pracownika prowadzącego sprawy stowarzyszeń. Oznacza to, 

iż mogą korzystać na miejscu z obowiązujących przepisów, jeśli zachodzi taka potrzeba, konsultować 

dokumenty przed wysyłką do Krajowego Rejestru Sądowego. 

Zgodnie z ustawą obowiązuje następująca kolejność działań: 

1. stowarzyszenie kieruje wniosek do sądu o rejestrację, 

2. sąd przesyła dokumenty do organu rejestrowego, 

3. starosta wypowiada się w sprawie proponowanych zmian, 

4. organ przesyła informację o rejestracji bądź oddaleniu wniosku o rejestrację. 

Niestety nie ma dokumentów wykonawczych dotyczących sprawowania nadzoru ani prowadzenia 

ewidencji stowarzyszeń. W Urzędzie Miejskim w Starachowicach prowadzona jest teczka zgodnie 

z jednolitym rzeczowym wykazem akt oraz akta ewidencyjne ( teczki przedmiotowe stowarzyszeń, gdzie 

gromadzone są dokumenty dotyczące działalności stowarzyszeń). Prowadzona jest także ewidencja 

stowarzyszeń w zeszytach. Urząd posiada 7 zeszytów ewidencyjnych, w których wprowadzane są 

na bieżąco informacje dotyczące stowarzyszeń wg poniższego wzoru: 

206 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



NUMER 

EWIDENC 

YJNY 

NAZWA I SIEDZIBA 

STOWARZYSZENIA 

OSOBY 

REPREZENTUJĄCE 

I KOMISJA 

REWIZYJNA 

CELE 

I SPOSOBY 

DZIAŁANIA 

UWAGI 

W przypadku wątpliwości opinie i decyzje konsultowane są X Wydziałem Gospodarczym KRS. 

Stowarzyszenia ubiegające się o wpis do KRS są zwolnione od opłat sądowych. 

Wpisów w ewidencji klubów sportowych działających w formie stowarzyszenie dokonuje się 

na wniosek upoważnionych organów, zgodnie ze statutem stowarzyszenia. 

STOWARZYSZENIA KULTURY FIZYCZNEJ 

L p. Nazwa stowarzyszenia Siedziba 

1. Miejski Klub Sportowy „STAR‖ Starachowice ul. Szkolna 14 


2. Katolicki Ludowy Klub Sportowy „Juventa - 

Kobex‖ w Starachowicach 

ul. Prądzyńskiego 2 


3. Klub Sportowy „Świt‖ w Starachowicach ul. Strzelnicza 3 


4. Świętokrzyski Związek Strzelectwa Sportowego 


ul. Strzelnicza 29 


5. Starachowicka Akademia Aiki Ju Jutsu w 


ul. Na Szlakowisku 3/5 


6. Jeździecki Klub Sportowy „JOTES‖ w 


ul. Staropolska 26 


7. Klub Sportowy „Dragon‖ w Starachowicach ul. Majówka 16a/3 


8. Miejski Szkolny Związek Sportowy w 


ul. Leśna 2 


9. Starachowicki Klub Tenisowy „Panda‖ w 


ul. Krzosa 


10. Stowarzyszenie Turystyki Rowerowej 

„BIKESTAR‖ 

ul. Mickiewicza 1a 


11. Katolicki Klub Sportowy Autonomiczna Sekcja 

Piłki Nożnej „Juventa‖ w Starachowicach 



12. Klub Sportowy „HDD Dynamic‖ w 


ul. Kościelna 45/81 


13. Starachowicki Uczniowski Klub Sportowy 

„Sokół‖ 

ul. Konstytucji 3 Maja 15 27-200 


14. Starchowicki Sportowy Klub „TAEKWON- 

DO‖ 



207 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



15. Starachowicki Klub Sportowy „Star 1926‖ ul. Szkolna 14 


16. Klub Sportowy „Motokopytko‖ ul. Hauke Bosaka 5/69 


17. Klub Karate Kyokushin ul. Smugowa 79 b 


18. Środowiskowy Klub Sportowy „Wektor‖ ul. Bema 32 


19. Starachowicki Klub Pływacki „BARAKUDA‖ ul. Miodowa 75 


20. Powiatowy Szkolny Związek Sportowy ul. 1 Maja 4 


Tabela III.1.3-2 Zestawienie stowarzyszeń kultury fizycznej działających na terenie powiatu 

starachowickiego wraz z informacją. (źródło: dane z Urzędu Miejskiego w Starachowicach z dnia 

20.04.2009 r.). 

Stowarzyszenia Zwykłe 

Stowarzyszenie może działać jako stowarzyszenie zwykłe. Mogą je utworzyć co najmniej 3 

osoby. Uchwalają one sobie nazwę, cele i określają regulamin, wskazują także siedzibę i przedstawiciela, 

który reprezentuje stowarzyszenie. Stowarzyszenie zwykle może rozpocząć pracę w ciągu 30 dni 

od dnia uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia zwykłego i jeżeli w starostwie powiatowym, 

nie zostanie wydany zakaz jego działalności. 

W ewidencji Starosty widnieje 21 stowarzyszeń zwykłych. 

1.4. Charakterystyka działalności kluczowych zakładów przemysłowych 

MAN STAR TRUCKS & BUSSES Sp. z o.o. 

ul. 1 Maja 12, 27-200 Starachowice 

Branża: pojazdy użytkowe i rozwiązania w dziedzinie transportu. 

Wyrób: korpusy autobusów niskopodłogowych, grupy podłogowe do autobusów, komponenty do 

podłóg, części silnikowe i hamulcowe. 

CERSANIT II S.A. 

ul. Gen. Józefa Bema 2, 27-200 Starachowice 

Branża: produkcja i dystrybucja wyposażenia łazienek. 

208 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wyrób: ceramika sanitarna, płytki ceramiczne, kabiny prysznicowe, wanny i brodziki akrylowe, meble 

łazienkowe. 

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe PERFOPOL Sp. z o.o. 

Zakład Pracy Chronionej, ul. Radomska 76, 27-200 Starachowice 

Branża: hutnicza. 

Wyrób: blachy perforowane, siatki, obróbka metali, wyroby hutnicze, wykrawarki, krawędziarki/gięcie. 

Przedsiębiorstwo Topienia Bazaltu Sp. z o.o. 

ul. Marszałka Piłsudskiego 68, 27-200 Starachowice 

Branża: odlewnictwo oraz doradztwo techniczne. 

Wyrób: płytki bazaltowe, rury bazaltowe, kolana i rury stalowe z wkładką bazaltową 

ZAKŁADY MIĘSNE „ANIMEX” S.A. ODDZIAŁ W STARACHOWICACH 

ul. Krańcowa 4, 27-200 Starachowice 

Branża: produkcja i przetwórstwo mięsa/drobiu, produkcja paszy. 

Wyrób: wędliny i konserwy (m.in. marki: Krakus, Morliny, Berlinki, Mazury, PEK, Yano). 

„WIĄZKI” czyli PKC GROUP POLAND Sp. z o. o 


Branża/wyrób: produkcja przewodów. 

„POLIGRAFIA BIS” Sp. z o.o. 

ul. gen. Józefa Bema 2c, 27-200 Starachowice 

Branża: drukarska. 

GERDA 3 Sp. z o.o. 


Branża: zabezpieczenia. 

Wyrób: drzwi, zamki, kłódki. 

209 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Podsumowanie 

Niezaprzeczalnym atutem Starachowic jest funkcjonowanie Specjalnej Strefy Ekonomicznej (SSE). 

Należy mieć jednak na względzie, iż SSE będzie funkcjonowała jedynie do 2020 roku. Oparcie rozwoju 

miasta jedynie na przedsiębiorczości ulokowanej w Strefie może spowodować zapaść miasta w latach 

po likwidacji strefy. Bardzo ważny jest zrównoważony rozwój miasta i oparcie się o atuty oraz zasoby, 

które miasto posiada niejako w naturalny sposób. SSE na pewno takim zasobem nie jest, 

ale w zaistniałych okoliczności daje miastu szansę na przygotowanie się do funkcjonowania w nowych, 

prawdopodobnie jeszcze trudniejszych warunkach. Starachowice muszą opracować koncepcję rozwoju 

(strategię) opartą o inne zasoby niż SSE. Okres funkcjonowania planowanej strategii, czyli lata 2011- 

2020 musi być wykorzystany do budowy i przygotowania Starachowic do funkcjonowania bez SSE. 

Najpoważniejszym problemem jaki może spowodować rok 2020 oraz lata kolejne może być gwałtowny 

wzrost bezrobocia i tym samym świadczeniobiorców pomocy społecznej. Chwil obecna jest 

doskonałym momentem do opracowania nowych koncepcji rozwoju miasta, w tym także planów 

zatrzymani czy też pozyskiwania nowych inwestorów. Dobrze funkcjonujące instytucje wspierające 

rozwój działalności gospodarczej: Fundacja Agencja Rozwoju Regionalnego, Regionalna Izba 

Gospodarcza, Akademia Przedsiębiorczości Sp. z o.o. stanowią doskonałych partnerów do dyskusji 

o nowych rozwiązaniach i możliwych kierunkach rozwoju. 

Niepokojąca jest słabość lokalnych organizacji pozarządowych oraz ich stosunkowa nie duża ilość. 

Świadczy to zarówno o małej aktywności obywatelskiej mieszkańców Starachowic, ale również 

o warunkach lub ich braku do rozwoju takich postaw. Miasto jednoznacznie powinno się starać tworzyć 

warunki do kształtowania postaw obywatelskich, do wyłaniania i kształtowania liderów społecznych. 

Organizacje pozarządowe nie dość, że stanowią wizytówkę miasta, to jeszcze poprzez swoją działalność 

mogą rozwiązywać wiele jego problemów, w dodatku czyniąc to za pomocą środków finansowych 

pozyskanych na zewnątrz gminy. Każde zewnętrzne środki finansowe pozyskane przez organizacje 

pozarządowe z dotacji, grantów, funduszy UE to dla miasta „darmowe‖ pieniądze przeznaczane przez 

ngo’s na cele społeczne, oświatowe, kulturalne. A trzeb mieć na względzie, że możliwości pozyskiwania 

środków są bardzo duże, niepewność budzi jedynie nowy okres budżetowani UE, czyli lata 2014 – 

2020, i kierunek jaki przyjmą nowe wytyczne i grupy/obszary preferowane. Bardzo dobrym 

rozwiązaniem mogą być partnerstwa gminy z organizacjami pozarządowymi, przy wiodącej roli tych 

ostatnich. Nierzadko otwierałoby to perspektywy pozyskania dużych środków finansowych z zerowym 

wkładem własnym. 

210 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2. WŁADZE LOKALNE 

2.1. Struktura organizacyjna gminy 

Gmina Starachowice - podstawowa jednostką lokalnego samorządu terytorialnego, powołaną 

dla organizacji życia publicznego na swoim terytorium działa na podstawie obowiązujących ustaw 

oraz statutu Miasta Starachowice. 

Statut określa jej organizację i organy, przedmiot działalności i kompetencje, a także prawną 

formę działania. Gmina stanowi podmiot prawa publicznego, co oznacza prawo gminy 

do wykonywania określonych w ustawach zadań publicznych samodzielnie w imieniu własnym 

i na własną odpowiedzialność oraz podmiot prawa prywatnego, co oznacza, iż gmina posiadając 

osobowość prawną ma prawo do samodzielnego dysponowania swym majątkiem. Gmina samodzielnie 

prowadzi własna gospodarkę finansową na podstawie rocznego budżetu. 

Organami gminy są: 

- Rada Miasta, 

- Prezydent Miasta. 

Rada Miasta jest organem stanowiącym i kontrolnym. Rada składa się z radnych wybranych 

przez mieszkańców miasta w wyborach przeprowadzonych zgodnie z obowiązującą ordynacją 

wyborczą. Radny reprezentuje wspólnotę samorządową gminy, utrzymuje stałą więź z mieszkańcami 

oraz ich organizacjami, przyjmuje zgłoszone postulaty i przedstawia je organom miasta do rozpatrzenia. 

Rada Miasta kontroluje działalność Prezydenta, gminnych jednostek organizacyjnych, w tym celu 

powołuje Komisję Rewizyjną. 

Do wewnętrznych organów Rady należą: 

1) Przewodniczący, 

2) 3 Wiceprzewodniczących, 

3) Komisje stałe wymienione w statucie: 

a) Komisja Rewizyjna, 

b) Komisja Finansów i Budżetu, 

c) Komisja Gospodarcza, 

d) Komisja Edukacji, Kultury, Zdrowia i Sportu. 

211 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W czasie trwania kadencji Rada może powołać doraźne komisje do wykonywania określonych zadań, 

określając ich skład i zakres działania. 

Organem wykonawczym Gminy jest Prezydent Miasta, który powołuje i odwołuje zastępcę 

lub zastępców oraz określa ich liczbę. Z wyjątkiem ustalania wynagrodzenia właściwym w imieniu Rady 

do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy wobec Prezydenta Miasta Starachowice jest 

Przewodniczący Rady Miejskiej. 

Prezydent wykonuje swe zadania przy pomocy Urzędu. Organizację i zasady funkcjonowania 

Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Miejskiego w Starachowicach nadany w drodze 

zarządzenia Prezydenta. 

Schemat organizacyjny Urzędu prezentuje poniższy diagram: 

212 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Gmina wykonuje swoje zadania poprzez różnego rodzaju jednostki organizacyjne tj.: 

1) Miejskie Centrum Rekreacji i Wypoczynku, 

2) Starachowickie Centrum Kultury, 

3) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, 

4) Miejska Biblioteka Publiczna, 

5) Przedszkola – 8 jednostek, 

6) Szkoły podstawowe – 7 szkół, 

7) Gimnazja – 4 szkoły, 

8) Spółki: 

a) Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., 

b) Starachowickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego „Wspólny Dom‖ Sp. z o.o., 

c) Miejski Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o., 

d) Komunalne Przedsiębiorstwo Usługowo Remontowe „KomPUR‖ Sp. z o.o., 

9) Spółki międzygminne: 

a) Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. 

2.2. Młodzieżowa Rada Miasta 

Młodzieżowa Rada Miasta w Starachowicach została powołana Uchwałą Nr V/3/07 

Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 12 marca 2007 r. Do zakresu działania Rady należą wszystkie 

sprawy dotyczące młodzieży Starachowic. 

W szczególności celem działania Rady jest: 

1. kształtowanie i utrwalanie postaw demokratycznych, upowszechnienie idei samorządności, 

zwiększenia aktywności i umiejętność podejmowania decyzji, propagowanie patriotyzmu 

lokalnego, 

2. inicjowanie działań i wyrażanie opinii w sprawach dotyczących życia młodzieży 

w Starachowicach, głównie w zakresie nauki, kultury i sportu, 

3. ochrona praw i godności ucznia, 

213 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



4. integracja na rzecz współpracy środowisk młodzieżowych i twórczych działających 


5. podejmowanie starań celem eliminowania negatywnych zjawisk społecznych oraz patologii 

wśród młodzieży, 

6. propagowanie idei ochrony środowiska i zdrowego stylu życia. 

Rada realizuje swoje prawa poprzez: 

1. opiniowanie projektów uchwał Rady Miejskiej dotyczących szeroko pojętej problematyki 

młodzieżowej, 

2. inicjowanie działań, organizowanie imprez, spotkań konsultacyjnych, nawiązywanie współpracy 

z jednostkami mającymi wpływ na rozwój młodego pokolenia, a w szczególności nauki, kultury, 

sportu i ochrony środowiska, 

3. wsparcie w przypadku zagrożenia praw ucznia i swobód obywatelskich, 

4. prowadzenie działalności informacyjno-doradczej. 

Środki finansowe dla potrzeb statutowych Rady zabezpiecza budżet miasta Starachowice 

w części dotyczącej działalności Rady Miejskiej. Rada jest obowiązana do 30 września każdego roku 

kalendarzowego opracować preliminarz wydatków na rok następny i przedłożyć go przewodniczącemu 

Rady Miejskiej w Starachowicach. 

2.3. Działania Urzędu Miejskiego w Starachowicach w kierunku usprawnienia i podniesienia 

jakości obsługi interesanta 

ISO 9001 

W celu pełniejszego dostosowania organizacji pracy Urzędu Miejskiego w Starachowicach 

do potrzeb mieszkańców, w 2007 roku Prezydent Miasta Starachowice, Wojciech Bernatowicz, podjął 

ważne decyzje dotyczące funkcjonowania urzędu. Najważniejszą zmianą było przygotowanie 

i wdrożenie w Urzędzie Miejskim systemu ISO. Prezydent uważał, że administracja samorządowa, 

aby mogła właściwie wypełniać swoje zadania na rzecz wspólnoty mieszkańców, musi się stale zmieniać 

i przystosowywać do nowych wyzwań. Nieodzowne więc było wprowadzenie coraz sprawniejszego 

zarządzania.. Dzięki ISO, Urząd ma stać się funkcjonalnym i bardziej przyjaznym dla mieszkańców. 

214 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Rozpoczęte przygotowania do wdrożenia systemu zarządzania jakością skoncentrowały się 

w pierwszym okresie na działaniach służących poprawie jakości obsługi interesantów i zwiększeniu ich 

satysfakcji z usług świadczonych przez Urząd Miejski. Do najważniejszych przedsięwzięć należało, 

między innymi: 

utworzenie Biura Obsługi Mieszkańców jako miejsca pierwszego kontaktu interesantów 

z Urzędem, 

wprowadzenie kart informacyjnych o usługach świadczonych przez Urząd, udostępnianych 

w formie papierowej, oraz na stronie internetowej Urzędu, 

wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów, dającego możliwość ciągłego 

monitorowania stanu załatwiania każdej sprawy wpływającej do Urzędu, 

wprowadzenie ciągłego monitorowania zadowolenia interesantów z poziomu świadczonych 

usług w Urzędzie. 

Ponadto, Zarządzeniem Nr 88/08 z dnia 5 maja 2008 roku, Prezydent Miasta Starachowice 

ustanowił Politykę Jakości Urzędu Miejskiego w Starachowicach. Polityka Jakości jest najważniejszym 

rangą aktem systemu zarządzania jakością zgodnym z normą PN-EN ISO 9001:2001. Zawiera misję 

i cele Urzędu Miejskiego w Starachowicach oraz zobowiązanie do stałego podnoszenia jakości obsługi 

interesantów. Mówi ona, między innymi, że misją Urzędu Miejskiego w Starachowicach jest zapewnienie 

profesjonalnej, rzetelnej i przyjaznej obsługi interesantów. W tym celu: 

 

 

 

terminowo i bezstronnie rozpatrujemy sprawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, 

usprawniamy obsługę interesantów, doskonaląc jakość świadczonych usług, 

usprawniamy pracę Urzędu, kontakt z interesantami, poprzez stosowanie nowoczesnych 

systemów informacji, oraz doskonalenie pracy Biura Obsługi Mieszkańców. 

Wszystkie zaplanowane przedsięwzięcia zostały zrealizowane, dzięki czemu Urząd w kwietniu 

2009 roku otrzymał certyfikat systemu zarządzania jakością ISO 9001:2001. Certyfikat został przyznany 

na trzy lata. W bieżącym roku został przeprowadzony audyt nadzoru, w wyniku którego Urząd uzyskał 

pozytywną rekomendację. 

el-Dok 

W maju 2008 roku w Urzędzie Miejskim został wdrożony system elektronicznego obiegu 

informacji i dokumentów „el-Dok‖. System ten pozwala zarządzać wszystkimi istotnymi informacjami 

215 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



w Urzędzie. Zapewnia szybki dostęp do aktualnych i właściwych informacji niezbędnych 

do właściwego funkcjonowania instytucji. 

Biuro Obsługi Mieszkańców 

Jednym z pierwszych etapów przekształcania Urzędu w nowoczesną i sprawną jednostkę samorządu 

terytorialnego było otwarcie w maju 2008 roku Biura Obsługi Mieszkańców. Jego utworzenie ma 

na celu usprawnienie i podniesienie jakości obsługi interesanta, oraz tworzenie przyjaznej mieszkańcom, 

rzetelnie, terminowo i uprzejmie załatwiającej sprawy administracji. 

Z myślą o wygodzie mieszkańców, a szczególnie osób starszych i niepełnosprawnych, Biuro 

zlokalizowane zostało na parterze, w pobliżu głównego wejścia do Urzędu. Wnętrze biura jest 

funkcjonalnie i estetycznie wykończone. Jest wyposażone w odpowiedni sprzęt biurowy. 

Strukturę biura tworzy dwuosobowe stanowisko informacyjne, oraz cztery stanowiska, na których 

dyżurują pracownicy tych komórek organizacyjnych Urzędu, które są najczęściej odwiedzane przez 

interesantów: 

 

 

 

 

Referatu Podatków i Opłat, 

Referatu Architektury i Planowania Przestrzennego, 

Referatu Geodezji i Zarządzania Nieruchomościami, 

Referatu Rozwoju Gospodarczego. 

Do zadań Biura Obsługi Mieszkańców należy: 

1. Udzielanie informacji o: 

a) miejscu i sposobie załatwiania spraw w Urzędzie, 

b) strukturze Urzędu, 

c) komórkach organizacyjnych Urzędu, 

d) uchwałach Rady Miejskiej, 

e) zarządzeniach oraz innych aktach wydawanych przez Prezydenta. 

2. Przyjmowanie adresowanych do Urzędu podań, pism, skarg i wniosków. 

3. Udostępniane formularzy wniosków oraz materiałów promujących Miasto i Urząd. 

4. Kierowanie ruchem interesantów zgłaszających się do Urzędu. 

216 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



5. Wydawanie druków będących w posiadaniu Biura Obsługi Mieszkańców i informowanie 

o sposobie ich wypełniania, koniecznej dokumentacji i obowiązujących procedurach załatwienia 

sprawy. 

Pracowników Urzędu Miejskiego, a szczególnie Biura Obsługi Mieszkańców, obowiązują następujące 

zasady postępowania przy obsłudze interesantów: szacunek dla klienta, życzliwość, odpowiedzialność, 

profesjonalizm, przestrzeganie wysokich standardów kultury osobistej, dostępność, zainteresowanie 

klientem. 

Interesanci licznie odwiedzają Biuro Obsługi Mieszkańców. W 2009 roku pracownicy biura przyjęli 

ponad 21 tysięcy pism skierowanych do różnych komórek Urzędu Miejskiego, a także udzielili ponad 

23 tysiące informacji - osobiście, telefonicznie, drogą mailową, oraz za pośrednictwem komunikatora 

Skype. W trakcie wizyty interesanci otrzymują karty informacyjne, będące syntetycznym opisem 

procedury. Zawierają one miedzy innymi listę wymaganych dokumentów, opłat, terminy załatwienia, 

tryb odwoławczy. Do karty dołączony jest czytelnie sformułowany wniosek. 

Wydłużony czas pracy 

Aby ułatwić mieszkańcom naszego miasta załatwianie swych spraw w Urzędzie Miejskim, od lipca 

ubiegłego roku zostały zmienione godziny jego otwarcia. W poniedziałki, tak jak i w każdy inny dzień 

tygodnia, Urząd otwarty jest w godzinach 7.30 – 15.30. Poza tym, w każdy poniedziałek wydłużone 

zostały godziny pracy najczęściej uczęszczanych komórek organizacyjnych: Referatu Ewidencji 

Ludności i Dowodów Osobistych, Referatu Rozwoju Gospodarczego, Wydziału Finansowego 

(w tym kas), Urzędu Stanu Cywilnego, Wydziału Nieruchomości, Architektury i Planowania 

Przestrzennego, oraz Biura Obsługi Mieszkańców. Pracownicy tych komórek są na swych stanowiskach 

w godzinach 7.30 – 16.30. 

Elektroniczne Biuro Obsługi Mieszkańców 

W Urzędzie funkcjonuje rozwiązanie umożliwiające interesantom przesyłanie pism drogą elektroniczną, 

pod adresem internetowym: skrzynkapodawcza@um.starachowice.pl. Urząd przyjmuje każdą 

korespondencję nadesłaną tą drogą, również, a w praktyce przede wszystkim, od osób nie posiadających 

kwalifikowanego podpisu elektronicznego. 

217 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Komunikator Skype 

Od grudnia 2008 roku Urząd Miejski w Starachowicach udostępnił klientom kontakt poprzez 

komunikator internetowy Skype. Komunikator jest zainstalowany na stanowiskach w Biurze Obsługi 

Mieszkańców. 

Język migowy 

Zgodnie z zaleceniami Unii Europejskiej, w urzędach powinny być osoby, które potrafią posługiwać się 

językiem migowym. Od kwietnia ubiegłego roku pięcioro pracowników Urzędu z komórek 

obsługujących interesantów, to jest Biura Obsługi Mieszkańców, Kas, Referatu Podatków i Opłat 

oraz Sekretariatu Prezydenta Miasta, potrafi w kontaktach z interesantami głuchoniemymi posługiwać 

się językiem migowym w stopniu podstawowym. 

Dostęp do sieci Internet 

W Biurze Obsługi Mieszkańców interesanci mają do dyspozycji stanowisko komputerowe z dostępem 

do sieci Internet oraz drukarki. 

Punkty obsługi 

W Biurze Obsługi Mieszkańców można załatwić również sprawy, które nie leżą w kompetencji Urzędu 

Miejskiego. Okresowo, uwzględniając potrzeby mieszkańców Starachowic, w biurze są uruchamiane 

punkty ułatwiające załatwienie niektórych spraw, istotnych dla starachowiczan. 

Tymczasowy punkt przyjmowania zeznań podatkowych 

Od stycznia do kwietnia w Biurze Obsługi Mieszkańców funkcjonuje punkt służb skarbowych. Raz 

w tygodniu (od 8.00 do 12.00) w biurze dyżuruje pracownik Urzędu Skarbowego w Starachowicach, 

przyjmując zeznania podatkowe, oraz udzielając informacji. Ze względu na peryferyjne położenie 

starachowickiego urzędu skarbowego, oraz niewielkiej ilości połączeń komunikacji miejskiej, punkt 

cieszy się dużym i rosnącym zainteresowaniem mieszkańców. Świadczą o tym dane statystyczne. 

W 2009 roku pracownicy punktu przyjęli około 1000 zeznań oraz udzielili około 200 informacji. 

W 2010 roku przyjęto już blisko 2000 zeznań, oraz udzielono blisko 400 informacji. Ci z mieszkańców 

miasta, którzy nie mogli dotrzeć na dyżur pracownika Urzędu Skarbowego, mieli możliwość wrzucić 

swoje zeznanie do zaplombowanej urny, która również stała w Biurze Obsługi Mieszkańców. PIT-y, 

które do niej trafiły, były odbierane przez pracowników Urzędu Skarbowego. 

218 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Centrum Obsługi Mieszkańców 

Prezydent Wojciech Bernatowicz, dbając o jak najwyższą kulturę obsługi mieszkańców, zdecydował 

o modernizacji wszystkich pomieszczeń znajdujących się na parterze Urzędu Miejskiego. W ten sposób 

tak zwane liniowe komórki urzędu mają od przyszłego roku stać się funkcjonalnym i przyjaznym, 

sprawnie załatwiając klientów Centrum Obsługi Mieszkańców. Warto podkreślić, że wymienione 

działania ujęte zostały w Księdze Zarządzania Jakością ISO. Całość prac zmierzających do utworzenia 

Centrum, by nie paraliżować obsługi, jest podzielono na kilka etapów. W 2008 roku utworzono Biuro 

Obsługi Mieszkańców. Wtedy także wymieniono podłogę montując antypoślizgowe płytki. 

W 2009 roku utworzono pięć nowoczesnych stanowisk kasowych, przebudowano cztery stanowiska 

obsługi w Referacie Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych, oraz wyremontowano korytarz. 

Odnowione pomieszczenia są podobne do Biura Obsługi Mieszkańców, czyli eleganckie, doświetlone 

i przestronne. Wejścia do nich są poszerzone, a przez usunięcie drzwi uzyskany został efekt pełnego 

otwarcia. Stanowiska w ewidencji ludności są bez szyb stwarzających nie potrzebną barierę pomiędzy 

interesantem a urzędnikiem. Do tych zmian dopasowana jest nowa organizacja ruchu mieszkańców, 

a regulujący należności mieszkańcy nie stoją w długich kolejkach. Zmiany dostrzegalne są również 

na korytarzu, z którego zniknęły łatwopalne panele. W 2011 roku nowy wygląd zyskają również Urząd 

Stanu Cywilnego, oraz usytuowana przez wejściu do urzędu sala recepcyjna. Powstanie tam poczekalnia 

wraz z kącikiem dla dzieci. 

2.4. Gmina jako uczestnik lokalnego obrotu gospodarczego 

W ramach szeroko rozumianego rynku pracy na terenie Starachowic gmina podjęła się realizacji 

projektu pod nazwą „Rynek pracy‖, którego wykonawcą prowadzącym był Wydział Finansowy Urzędu 

Miejskiego w Starachowicach. Jego wdrożenie polegało na liberalnej polityce finansowej gminy, mającej 

na celu rozwój gospodarczy miasta i tworzenie nowych miejsc pracy. Aby osiągnąć ten cel stosowano 

różne formy pomocy dla przedsiębiorców. 

Rada Gminy podejmując uchwały w sprawie określenia wysokości stawek podatku 

od nieruchomości na dany rok podatkowy, przyjęła m.in. dla gruntów i budynków związanych 

z prowadzeniem działalności gospodarczej stawki na poziomie niższym niż górne stawki kwotowe 

określone przez Ministra Finansów. 

219 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Potwierdzeniem tworzenia przez Gminę Starachowice konkurencyjnych warunków rozwijania 

działalności gospodarczej jest poniżej załączona tabela: 

2000 rok 2001 rok 2002 rok 2003 rok 2004 rok 2005 rok 

Przedmiot 

opodatkow 

ania 

Budynki 

związane z 

działalnośc 

ią 

gospodarcz 

ą (m 2 ) 

Grunty 

związane z 

działalnośc 

ią 

gospodarcz 

ą (m 2 ) 

Przedmiot 

opodatkow 

ania 

Budynki 

związane z 

działalnośc 

ią 

gospodarcz 

ą (m 2 ) 

Max. 

stawk 

i w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawk 

i w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawk 

i w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawki 

w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawki 

w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawk 

i w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 

14,36 13,32 92,8% 15,86 14,52 91,6% 16,83 15,25 90,6% 17,31 15,71 90,8% 17,42 16,02 92,0% 17,98 16,53 91,9% 

0,49 0,44 89,8% 0,56 0,48 85,7% 0,60 0,50 83,3% 0,62 0,52 83,9% 0,63 0,53 84,1% 0,66 0,55 83,3% 

Max. 

stawk 

i w zł 

2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawk 

i w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawk 

i w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawki 

w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

% 

Max. 

stawki 

w zł 

Staw 

ki 

uchw 

alone 

przez 

R.M. 

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 

18,43 16,78 91,0% 18,60 16,93 91,0% 19,01 17,30 91,0% 19,81 17,80 89,9% 20,51 18,42 89,8% 

% 

% 

Grunty 

związane z 

działalnośc 

ią 

gospodarcz 

ą (m 2 ) 

0,68 0,56 82,4% 0,69 0,57 82,6% 0,71 0,59 83,1% 0,74 0,61 82,4% 0,77 0,63 81,8% 

Tabela III.2.4.-1 Stawki i przedmiot opodatkowania (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach - stan 

na 2010 r.). 

220 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Z kolei skutki obniżenia stawek podatkowych w podatkach lokalnych w poszczególnych latach 

przedstawia poniższa tabela: 

Podmiot 

Skutki obniżenia stawek podatkowych w zł 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

2010 

(stan na 

31.III) 

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI 

Osoby 

prawne 936 298 1 332 954 1 461 623 1 845 204 1 723 207 1 763 816 1 963 429 1 934 008 1 944 344 2 126 479 552 605 

Osoby 

fizyczne 545 151 652 815,00 728 547,00 955 998,00 964 991,00 1 172 536 1 284 695 1 285 283 1 335 721 1 414 478 40 189,00 

PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTU 

Osoby 

prawne 0,00 0,00 0,00 122 209,00 129 641,00 108 740,00 122 920,45 130 123 152 7571 161 373,25 380 262,88 

Osoby 

fizyczne 0,00 0,00 0,00 241 513,00 241 936,00 206 449,00 219 231,01 225 818 284 137 307 346,31 67 683,34 

Tabela III.2.4.-2 Skutki obniżenia stawek podatkowych (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach - stan 

na 31.03.2010 r.). 

Rada Miejska w swoich staraniach o tworzenie nowych miejsc pracy na terenie miasta Starachowice, 

podejmowała stosowne uchwały. W latach 2000- 2002 na mocy uchwał: 

1. uchwała Rady Miejskiej Nr XI /1/99 z dnia 22 grudnia 1999 roku w sprawie wysokości stawek 

podatku od nieruchomości oraz zwolnień, w tym podatku w roku 2000, 

2. uchwała Rady Miejskiej Nr IX/1/2000 z dnia 18 grudnia 2000 roku w sprawie wysokości stawek 

podatku od nieruchomości oraz zwolnień, w tym podatku w roku 2001 

3. uchwała Rady Miejskiej Nr XI/3/2001 z dnia 19 listopada 2001 roku w sprawie zwolnień 

w podatku od nieruchomości w roku 2002 zwolniono z podatku od nieruchomości 20 % 

powierzchni użytkowej budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności 

gospodarczej w podmiotach zatrudniających do 50 osób w przypadku udokumentowania 

dodatkowego zatrudnienia co najmniej 3 osób w roku podatkowym. 

W 2002 roku zwolniono również z podatku od nieruchomości 20 % powierzchni użytkowej budynków 

lub ich części związanych z prowadzeniem zakładów gastronomicznych i restauracji bezalkoholowych 

na terenie Miasta. 

221 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W roku 2001 stosowano zwolnienie z podatku od nieruchomości dla podmiotów działających 

w SSE, które uzyskały zezwolenie na działalność do końca 2000 roku, z której to formy zwolnienia 

skorzystało 21 przedsiębiorców na łączną kwotę 1,3 mln zł (uchwała nr I/2/2001 z dnia 29 stycznia 

2001 roku w sprawie zwolnienia zarządzającego strefą oraz przedsiębiorców, którzy uzyskali zezwolenie 

na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie strefy – do dnia 31 grudnia 2000 roku). 

W celu poprawy sytuacji przedsiębiorstw, a w szczególności przywrócenia płynności finansowej, 

zdolności kredytowej, stworzenia warunków dla stabilizacji i rozwoju przedsiębiorstw, jak również 

przywrócenia długookresowej zdolności konkurowania na rynku i umożliwienia wzrostu zatrudnienia, 

Rada Miejska w dniu 9 października 2002 roku podjęła uchwałę Nr VII/2/02 w sprawie 

restrukturyzacji należności od przedsiębiorców z tytułu zobowiązań podatkowych stanowiących 

dochody budżetu miasta Starachowice. Na mocy w/w uchwały restrukturyzacją objęto 

43 przedsiębiorców na kwotę 589,6 tys. zł. 

W wyniku analizy danych będących w posiadaniu organu restrukturyzacyjnego warunki restrukturyzacji 

na dzień 30 kwiecień 2004 spełniło 27 przedsiębiorców. Została tym przedsiębiorcom umorzona 

zaległość w podatkach lokalnych na kwotę 422,00 tys. zł. 

Z kolei w oparciu o uchwałę Nr X/4/02 z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania zwolnień 

w podatku od nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą podmioty prowadzące 

działalność gospodarczą na terenie miasta Starachowice mogły ubiegać się o zwolnienie z podatku 

od nieruchomości w przypadku dodatkowego zatrudnienia osób o statusie bezrobotnego. Na bazie tego 

dokumentu zostały opracowane i przyjęte do realizacji Programy przygotowane w celu wspierania 

przedsiębiorców tworzących nowe miejsca pracy: I tak: 

1. „Program pomocy horyzontalnej dla przedsiębiorców udzielonej w gminie Starachowice” 

przyjęty uchwałą nr IX/1/03 z dnia 1 grudnia 2003 roku. Program obejmował obszar Gminy 

Starachowice i obowiązywał do końca 2005 roku. 

2. „Program Pomocy Przedsiębiorcom Na Zatrudnienie” przyjęty uchwałą Nr V/7/05 z dnia 

25.04.2005 roku. Program ten obowiązywał do dnia 31 grudnia 2006 roku, umożliwiając 

uzyskanie zwolnienia od podatku od nieruchomości podmiotom gospodarczym prowadzącym 

działalność gospodarczą. Analiza udzielonych przez gminę ulg w latach 2006-2008 w oparciu o 

222 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



obowiązujące w tym okresie uchwały wykazała, że zwolnienia te przyniosły wymierne korzyści w 

postaci liczby nowozatrudnionych osób. 

3. „Starachowicki Program Pomocy Przedsiębiorcom” przyjęty uchwałą Nr XV/1/05 z dnia 

29.12.2005 roku - przygotowany w celu wspierania przedsiębiorców dokonujących nowych 

inwestycji i tworzących nowe miejsca pracy związane z nową inwestycją. 

4. „Program Pomocy Przedsiębiorcom na zatrudnienie” przyjęty uchwałą Nr IX/10/07 z dnia 

16.07.2007 roku. Uchwała ta skierowana do przedsiębiorców zwiększających zatrudnienie o osoby 

posiadające status bezrobotnego i utrzymujących poziom zatrudnienia uzależniony od wielkości 

przedsiębiorstwa przez okres 2-3 lat. Uchwała ta obowiązywała do dnia 30 czerwca 2008 roku. 

5. Po wygaśnięciu uchwały Nr IX/10/07 z dnia 16.07.2007 roku zaistniała konieczność stworzenia 

nowego mechanizmu zachęt dla potencjalnych inwestorów, przedsiębiorców podejmujących 

i prowadzących działalność gospodarczą na terenie Gminy. Mając powyższe na uwadze w dniu 29 

maja 2009 roku podjęto uchwałę Nr VI/6/09 w sprawie programu pomocy de minimis udzielanej 

przedsiębiorcom realizującym nowe inwestycje oraz tworzącym miejsca pracy związane z nowymi 

inwestycjami lub tworzącymi nowe miejsca pracy. Przedmiotowa uchwała przewiduje możliwość 

uzyskania przez przedsiębiorców zwolnień w podatku od nieruchomości 

w zależności od realizacji na terenie Gminy nowej inwestycji o określonej powierzchni użytkowej 

i utworzenia odpowiedniej ilości nowych miejsc pracy na okres od 1 roku do 3 lat, 

jak też przewiduje możliwość uzyskania zwolnienia z tytułu utworzenia nowych miejsc pracy. 

Poniższa tabela przedstawia kwotowe skutki dla gminy Starachowice oraz minimalną liczbę 

utworzonych miejsc pracy dla osób bezrobotnych – będących podstawą obliczenia wysokości 

zwolnienia w poszczególnych latach: 

Kwota 

Ilość podmiotów Liczba 

Rok 

zwolnienia 

w zł 

zwolnionych utworzonych 

miejsc pracy 

2000 14 556,00 5 18 

2001 71 204,00 11 36 

2002 3 574,00 1 3 

223 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2003 731 647,00 17 64 

2004 410 040,00 14 57 

2005 398 846,00 14 60 

2006 105 735,00 11 32 

2007 - - - 

2008 304 303,00 3 18 

2009 - - - 

2010 - - - 

Ogółem 76 288 

Tabela III.2.4.-3 Skutki dla gminy Starachowice z tytułu zwolnienia z podatku od nieruchomości 

na podstawie uchwał Rady Miejskiej (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach z roku 2010). 

Oprócz tego, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem 

publicznym w podatkach stanowiących dochody gminy stosowano ulgi indywidualne w formie 

umorzenia zaległości podatkowej bądź odsetek za zwłokę oraz odroczenia terminu płatności 

lub rozłożenia zapłaty podatku na raty. Ulgi te pozwalają na osiągnięcie równowagi ekonomicznej firmy 

oraz chronią przed likwidacją lub upadłością podmiotu gospodarczego. 

Stosowanie w/w ulg oraz ilość podmiotów, którym przyznano ulgę z tytułu podatku 

od nieruchomości i podatku od środków transportowych przedstawia poniższe zestawienie: 

Rodza 

j ulgi 

w 

podatk 

u 

Liczba 

podmi 

otów 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmi 

otów 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmiot 

ów 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmi 

otów 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmiot 

ów 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmi 

otów 

Kwota 

w zł 

Umorz 

enia 

Odroc 

zenia i 

rozłoż 

enia 

na raty 

w tym: 

19 370 372,31 35 614 811,20 23 960 538,01 38 1 927 204,99 14 228 200,87 17 206 568,59 

63 1 828 302,22 53 854 838,92 59 1 934 901,92 27 1 706 250,69 23 816 907,22 23 2 085 277,60 

224 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



kwota 

będąca 

skutkie 

m na 

lata 

następne 

Rodza 

j ulgi 

w 

podatk 

u 

Liczba 

podmi 

otów 

29 769,55 59 296,57 163 379,10 23 159,00 145 570,00 63 509,00 

2006 2007 2008 2009 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmi 

otów 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmiot 

ów 

Kwota 

w zł 

Liczba 

podmi 

otów 

Kwota 

w zł 

2010 (stan na 

31.III.) 

Liczba 

podmiot 

ów 

Kwota 

w zł 

Umorz 

enia 

12 104 240,82 9 89 488,23 13 877 016,40 12 1 048 163,20 8 92 427,24 

Odroc 

zenia i 

rozłoż 

enia 

na raty 

w tym: 

kwota 

będąca 

skutkie 

m na 

lata 

następne 

19 2 086 338,87 5 1 788 394,45 8 2 643 366,40 10 495 325,80 5 421 307,11 

190 446,12 231 106,65 142 194,40 11 499,80 374 136,00 

Tabela III.2.4.-4 Rodzaj ulgi w podatku (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach-stan na 31.03.2010 r.). 

Projekt „Rynek pracy‖ realizowano także poprzez dofinansowanie prac interwencyjnych 

organizowanych przez Urząd Miejski. Skutki przedstawia poniższa tabela: 

Rok 

Kwota 

w zł 

Średnioroczne 

zatrudnienie 

(osoby) 

2000 580 311,00 56 

2001 612 309,00 70 

2002 586 942,00 55 

2003 230 265,00 16 

225 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



2004 220 187,00 14 

2005 470 018,00 47 

2006 463 571,00 43 

2007 504 033,00 45 

2008 734 628,00 46 

2009 698 664,00 41 

2010 (dn. 23.04) 391 027,00 15 

Ogółem 448 

Tabela III.2.4.-5 Skutki dla gminy Starachowice z tytułu prac interwencyjnych (źródło: Urząd Miejski 

w Starachowicach z roku 2010). 

Gminne spółki prawa handlowego 

W celu wykonywania swoich zadań gmina może tworzyć wyodrębnione gminne podmioty 

prawne, w szczególności może posiadać spółki prawa handlowego działające na zasadach określonych 

w ustawie: Kodeks spółek handlowych i ustawie o gospodarce komunalnej. Oprócz Fundacji - Agencji 

Rozwoju Regionalnego (FARR) oraz Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice‖ S.A., których 

profil działalności został przedstawiony w punkcie 1.1 oraz 1.2 niniejszego rozdziału gmina posiada 

następujące spółki prawa handlowego: 

 

Komunalne Przedsiębiorstwo Usługowo Remontowe 

„KomPUR” Spółka z o.o. w Starachowicach 


Komunalne Przedsiębiorstwo Usługowo Remontowe „KomPUR” Sp. z o.o. działa 

w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i posiada osobowość prawną zgodnie z polskim 

prawem. Działając w oparciu o uchwałę nr V/15/02 Rady Miejskiej w Starachowicach z dnia 

24.06.2002 r. w sprawie restrukturyzacji i przekształcenia Zakładu Robót Publicznych 

w Starachowicach, Zarząd Miasta Starachowice utworzył jednoosobową spółkę z ograniczoną 

226 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



odpowiedzialnością pod nazwą Komunalne Przedsiębiorstwo Usługowo Remontowe „KomPUR” 

Sp. z o.o. 

Jedynym udziałowcem Spółki jest Gmina Starachowice, która z chwilą powoływania spółki 

wszystkie udziały objęła wkładem niepieniężnym w postaci składników mienia zakładu budżetowego 

(maszyny i urządzenia, zapasy, surowce wykazane w bilansie sporządzonym na dzień zakończenia jego 

działalności za wyjątkiem budynków i gruntu, które wykorzystywane były nad podstawie umowy 

użyczenia). 

Spółka powstała 01.01.2003 r. z przekształcenia Zakładu Robót Publicznych w Starachowicach 

działającego w formie zakładu budżetowego zgodnie z treścią przepisów ustawy 

z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Nowo utworzona spółka „KomPUR” jest 

w znaczącym stopniu skierowana na organizowanie robót publicznych, prac interwencyjnych itp. 

Spółka działa realizując zadania z zakresu zadań własnych gminy jak również podejmuje inne działania 

mogące przynieść wymierne korzyści spółce w zakresie: 

 

Miejski Zakład Komunikacyjny Spółka z o.o. w Starachowicach 


Decyzją Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dniem 01.01.1956 r. 

w Starachowicach uruchomiona została komunikacja miejska prowadzona 

przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Starachowicach. W początkowym okresie 

działalności przedsiębiorstwo obsługiwało pięcioma autobusami trzy regularne linie komunikacyjne. 

Stan taki utrzymywał się przez pół roku. Po tym okresie liczba autobusów ulegała podwyższeniu 

a liczba linii stopniowa zaczęła rosnąć. Od dnia 01.01.1959 r. w Starachowicach funkcjonowało 

samodzielne przedsiębiorstwo pod nazwą Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne. W szczytowym 

okresie działalności, tj. w 1980r. MPK obsługiwało 30 linii komunikacyjnych 73 autobusami, stan 

taboru na koniec roku wynosił 97 autobusów. Od roku 1991 do roku 2000 transport zbiorowy na 

terenie miasta prowadzony był przez Gminę Starachowice w formie zakładu budżetowego jako Miejski 

Zakład Komunikacyjny. W ostatnim roku działalności Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w formie 

227 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



zakładu budżetowego, zakład obsługiwał 29 linii autobusowych 44 autobusami, stan taboru wynosił 55 

autobusów. 

Od 01.01.2001 r. Miejski Zakład Komunikacyjny Spółka z o.o. w Starachowicach jest komunalną 

spółką prawa handlowego ze 100% udziałem gminy. Świadczy usługi w zakresie zbiorowych 

przewozów pasażerskich na terenie miasta Starachowice i niektórych przyległych gmin. 

Poza działalnością podstawową zakład prowadzi inne, a mianowicie: 

 

 

 

 

 

 

 

zimowe utrzymanie dróg, 

letnie zamiatanie ulic, 

wydzierżawianie pomieszczenia znajdujące się w obrębie bazy, 

wynajem powierzchni reklamowej na autobusach, 

drobne usługi naprawcze w zakresie mechaniki samochodowej, 

sprzedaż paliw płynnych i gazu dla odbiorców komercyjnych, 

wynajem autobusów na wycieczki zagraniczne i krajowe i uroczystości okolicznościowe na 

terenie miasta i powiatu. 

Na własne potrzeby Spółka: 

 

 

 

 

prowadzi warsztat naprawy autobusów, 

remontuje własne autobusy w zakresie remontów cząstkowych i głównych, 

prowadzi magazyn części i paliw płynnych oraz płynów eksploatacyjnych, 

prowadzi dowóz kierowców w godzinach wczesnoporannych i odwóz kierowców w godzinach 

późnonocnych. 

Stan taboru to 44 autobusy do komunikacji miejskiej, 1 autobus turystyczny, dwa samochody pomocy 

technicznej (jeden ciężki, drugi do pomocy doraźnej, lekki), trzy pługopiaskarki, zamiatarka 

samochodowa i osobowy samochód zaopatrzenia i działu ruchu oraz załadunkowy ciągnik rolniczy. 

 

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Starachowicach 

ul. Iglasta 5, 27-200 Starachowice 

W 1950 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji 

w Starachowicach powołane zostało przejmując do obsługi urządzenia i instalacje wodociągowo- 

228 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



kanalizacyjne eksploatowane wcześniej przez miejscowy przemysł metalurgiczny, w ramach 

Centralnego Okręgu Przemysłowego. W latach 1976–1991 Przedsiębiorstwo było zakładem 

eksploatacyjnym w strukturze Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Kielcach. 

Powszechna komunalizacja państwowego majątku na przełomie lat 80-tych i 90-tych ubiegłego wieku 

spowodowała istotne przeorientowanie organizacyjne w sferze działalności wodociągowokanalizacyjnej. 

W 1991 r. z inicjatywy gminy Starachowice utworzony został Międzygminny Związek 

Wodociągów i Kanalizacji (MZWiK), skupiający oprócz Starachowic trzy ościenne gminy: Mirzec, 

Brody i Wąchock. MZWiK to ponadgminna jednostka samorządowa, której celem jest wspólne 

wykonywanie w imieniu gmin zadań służących zaspokajaniu potrzeb mieszkańców w zakresie 

zaopatrzenia w wodę, oczyszczania ścieków oraz koordynowania i realizacji branżowych zamierzeń 

inwestycyjnych. Zgromadzenie MZWiK stanowi 14 przedstawicieli gmin, w tym 8 przedstawicieli z 

gminy Starachowice. W ramach restrukturyzacji działalności gospodarczej MZWiK, w 1998 r. ze 

struktury MZWiK wyłonione zostało Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Przedmiotem 

działalności Spółki jest pobór, oczyszczanie i rozprowadzanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie 

ścieków, wywóz śmieci, usługi sanitarne i pokrewne na terenie swego działania, który obejmuje gminy: 

Starachowice, Wąchock, Brody, Mirzec. 

Jak wcześniej wspomniano w 1998r. ze struktury MZWiK wyłonione zostało Przedsiębiorstwo 

Wodociągów i Kanalizacji w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – jako operator 

infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej wniesionej do Spółki aportem. W skład Zgromadzenia 

Wspólników PWiK wchodzą przedstawiciele czterech wyżej wymienionych Gmin oraz Przewodniczący 

Związku MZWiK. 

Przedsiębiorstwo zostało utworzone na podstawie umowy spółki, zawartej notarialnie w dniu 

13.11.1997 r. Jej udziałowcami są Gminy: Starachowice, Mirzec, Brody oraz Wąchock: 

 

Gmina Starachowice obejmuje 76 451 udziałów po 600 złotych każdy, o łącznej wartości 

45 870 600 złotych (74,91% udziałów), 

Gmina Wąchock obejmuje 19 734 udziałów po 600 złotych każdy, o łącznej wartości 11 840 

400 złotych (19,33% udziałów), 

Gmina Brody obejmuje 3 894 udziałów po 600 złotych każdy, o łącznej wartości 2 336 400 

złotych (3,82% udziałów), 

229 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Gmina Mirzec obejmuje 1982 udziałów po 600 złotych każdy, o łącznej wartości 1 189 200 400 

złotych (1,94% udziałów). 

W Sądzie Gospodarczym spółka została zarejestrowana w dniu 27.02.1998 r. a faktycznie rozpoczęcie 

działalności gospodarczej nastąpiło z dniem 01.06.1998 r. Spółka przejęła w całości działalność 

gospodarczą, którą do tego dnia prowadził MZWiK. 

 

Starachowickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego 

„Wspólny Dom” Sp. z o.o. w Starachowicach 

ul. Majówka 21a, 27-200 Starachowice 

Przedmiotem działania STBS jest rozwój zasobu mieszkaniowego 

poprzez: budowanie, nabywanie, remontowanie domów i lokali 

mieszkalnych oraz ich eksploatacja na zasadach najmu, 

wynajmowanie lokali użytkowych znajdujących się w zasobach spółki, 

sprawowanie, na podstawie zawartych umów, zarządu budynkami, 

prowadzenie innej działalności, świadczenie usług budowlanych 

i remontowych. 

Zakład Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. w Starachowicach 

ul. Na Szlakowisku 8, 27-200 Starachowice 

Na mocy wydanego w dniu 28 kwietnia 1992 r. zarządzenia wojewody 

kieleckiego o podziale WPEC Kielce i decyzji o komunalizacji majątku ciepłowniczego w mieście, 

w dniu 5 maja 1992 r. powstaje jednoosobowa spółka Gminy Starachowice pod nazwą: „Zakład 

Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Starachowicach‖, która od 1 maja 1992 r. kontynuuje zadania 

ciepłownictwa miejskiego. Podstawową działalnością firmy jest wytwarzanie, przesyłanie i dystrybucja 

ciepła oraz obrót ciepłem. Obszarem działania jest miasto Starachowice. Uwarunkowanie terenowe 

miasta spowodowały powstanie dwu odrębnych systemów ciepłowniczych a mianowicie organizacyjne 

utworzenie Rejonu Grzewczego „Północ‖ i Rejonu Grzewczego „Południe‖. 

Odbiorcami ciepła w ilości ok. 100 są instytucje, zakłady, organizacje oraz osoby 

fizyczne. Do największych odbiorców należą: 

230 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

Starachowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa, 

Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własnościowa „Wanacja‖, 

Wspólnoty Mieszkaniowe. 

W zdecydowanej większości z systemów ciepłowniczych ZEC ogrzewane są obiekty budownictwa 

mieszkaniowego: spółdzielczego, komunalnego oraz prywatnego. Spółka przejęła w 1992 roku systemy 

ciepłownicze miasta, a następnie w kolejnych latach dalsze obiekty ciepłownicze z majątku gminy: 

kotłownie lokalne i sieci osiedlowe. W początkowych latach samodzielnej działalności Spółka 

eksploatowała 14 kotłowni o łącznej mocy 91,71 MW i sieci ciepłownicze o długości 20,8 km. 

W okresie działalności Spółki wykonano około 200 zadań inwestycyjnych o charakterze 

proekologicznym i o różnym stopniu złożoności, koszcie, zakresie, o różnych efektach rzeczowych 

oraz ekonomicznych. 

Podsumowanie 

Na szczególna uwagę zasługuje funkcjonowanie w mieście Młodzieżowej Rady Miasta, która 

funkcjonuje od 2007 roku. Ponadto UM podejmuje szereg działań w kierunku usprawnienia 

i podniesienia jakości obsługi interesantów. Są to bardzo cenne i ważne działania. Należy również 

docenić działania gminy w sferze wspierania przedsiębiorców tworzących nowe miejsca pracy. Ponadto 

widoczne są efekty coraz lepszego funkcjonowania spółek prawa handlowego, w których gmina posiada 

udziały. 

231 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3. BUDŻET GMINY STARACHOWICE 

3.1. Bilans dochodów i wydatków budżetowych 

Bilans dochodów i wydatków gminy w latach 2006-2010 ilustruje poniższy wykres: 

200 000,00 

160 000,00 

120 000,00 

80 000,00 

40 000,00 

0,00 

2006 2007 2008 2009 2010 

dochody w tys. zł. 116 744,99 111 449,43 115 310,32 126 188,68 142 634,59 

wydatki w tys. zł. 121 877,82 109 301,09 117 595,39 141 958,96 168 083,74 

dochody w tys. zł. 

wydatki w tys. zł. 

Wykres III.3.1-1 Porównanie dochodów i wydatków Gminy Starachowice (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet Miasta na 2010 rok – plan 

budżetowy). 

W roku 2007 budżet Miasta Starachowice cechował się przewagą dochodów nad wydatkami. 

Z kolei w latach 2006, 2008, 2009 oraz 2010 roku do 2006 r. można zauważyć tendencję wzrostową 

niedoboru dochodów nad wydatkami w wysokości odpowiednio: 5 132,83 tys. zł, 2 285,06 tys. zł, 

15 770,28 tys. zł oraz 25 449,15 tys. zł, co stanowiło 4,40%, 1,98%,12,50% oraz 17,82% dochodów 

w tych latach. Powodem takiej sytuacji były zwiększone nakłady inwestycyjne w Gminie ze środków 

własnych budżetu Gminy oraz kredytów i pożyczek. Należy podkreślić, że w planie budżetowym na rok 

2009 dochody wynosiły 121 684 754,00 zł, co oznacza realne wykonanie planu w 103,7%, natomiast 

wydatki zrealizowano w 92,18%. 

232 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Udział inwestycji własnych w wydatkach gminy w latach 2006-2010 charakteryzuje poniższa tabela: 

Rok 

Ogólne wydatki w 

Starachowicach w PLN 

Wydatki na inwestycje miasta w 

PLN z budżetu miasta 

wydatki na inwestycje własne 

miasta w stosunku do 

wydatków ogólnych miasta w % 

2006 121 877 816,17 41 253 804,91 33,85% 

2007 109 301 090,50 17 757 964,90 16,25% 

2008 117 595 386,14 16 175 633,89 13,76% 

2009 141 958 957,72 31 648 643,68 22,29% 

2010 168 083 736,00 43 909 602,00 26,12% 

Tabela III.3.1-1 Udział inwestycji własnych w wydatkach gminy w latach 2006-2010 (źródło: Bank 

Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet Miasta na 2010 rok 

– plan budżetowy). 

Dynamika dochodów i wydatków, czyli ich procentowa zmiana w stosunku do poprzedniego 

roku została przedstawiona na poniższych wykresach. Pierwszy z nich przedstawia zmiany dochodów 

i wydatków w ujęciu nominalnym, drugi natomiast w ujęciu realnym, czyli po uwzględnieniu stopy 

inflacji, dzięki czemu można obiektywnie stwierdzić, czy dochody i wydatki w poszczególnych latach 

były faktycznie (realnie) wyższe, czy też niższe niż w poprzednich latach. 

125% 

120% 

115% 

110% 

105% 

100% 

95% 

90% 

85% 

80% 

120,72% 

118,40% 

113,0% 

107,59% 

109,4% 

100% 

103,5% 

89,68% 

95,5% 

2006 2007 2008 2009 2010 

dochody wydatki 

Wykres III.3.1-2 Porównanie dynamiki dochodów i wydatków gminy Starachowice (rok poprzedni = 

100) (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet 

Miasta na 2010 rok – plan budżetowy). 

233 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



120% 

115% 

110% 

105% 

100% 

95% 

90% 

85% 

80% 

117,2% 

115,6% 

110,2% 

105,9% 

103,4% 

100,0% 

99,3% 

93,0% 87,2% 

2006 2007 2008 2009 2010 

dochody wydatki 

Wykres III.3.1-3 Porównanie dynamiki dochodów i wydatków - realnie (rok poprzedni = 100) (źródło: 

Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet Miasta 

na 2010 rok – plan budżetowy). 

Z wykresu wynika, że zdecydowanie najgorszym rokiem był rok 2007, kiedy zarówno dochody, 

jak i wydatki budżetowe były realnie niższe niż rok wcześniej W 2007 roku zauważalny jest spadek 

dochodów realnych do roku poprzedniego przy równoczesnym spadku wydatków realnych. Jednakże 

plan dochodów budżetowych gminy został wykonany w 103,24%, natomiast wydatki nie przekroczyły 

planu a były mniejsze o 2,13% od przewidywanych. 

Z kolei w 2008 roku zauważalny jest wzrost dochodów realnych do roku poprzedniego 

o 6,3% przy równoczesnym wzroście wydatków realnych o 16,2%. Wykonanie budżetu przedstawiało 

się bowiem następująco: dochody 100,87%, wydatki 98,24%. Skutkiem wyższego wykonania dochodów 

oraz oszczędną realizacją wydatków, jak również niepełnym wykonaniem wszystkich zadań głównie 

inwestycyjnych, wynik finansowy zamknął się deficytem w kwocie 2 285 062 zł. 

W roku 2009 wydatki realnie wzrosły o 13,8% przy jednoczesnym wzroście dochodów realnych 

o 6,7%. W roku 2009 zarówno dochody, jak i wydatki budżetowe były realnie większe niż rok 

wcześniej. 

Z powyższej analizy wynika, iż na koniec 2010 roku dochody realne wzrosną o 4,3% 

w porównaniu z rokiem poprzednim, natomiast realne wydatki spadną o 1,6%. 

234 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3.2. Dochody 

Poziom i zmiany dochodów budżetu Gminy Starachowice na przestrzeni ostatnich czterech lat 

zostały przedstawione powyżej. Natomiast strukturę dochodów, czyli udziały poszczególnych 

składników w dochodach Gminy ilustruje poniższe zestawienie: 

Lata 

Źródło dochodów 

2006 2007 2008 2009 

dochody własne 52 473 078,59 60 738 478,62 70 556 552,57 72 321 107,11 

subwencje 20 976 732,00 20 817 888,00 21 537 153,00 23 796 386,00 

dotacje celowe 32 218 426,83 23 719 129,73 23 216 617,67 25 729 622,06 

Tabela III.3.2-1 Źródła dochodów Gminy w latach 2006-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych 


Procentowy udział poszczególnych składników prezentuje poniższy wykres: 

70,00 

60,00 

50,00 

40,00 

% 

30,00 

20,00 

10,00 

0,00 

2006 2007 2008 2009 

Lata 

dochody własne subwencje dotacje celowe 

Wykres III.3.2-1 Udziały głównych składników w dochodach Gminy (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). 

Największym źródłem dochodów Gminy Starachowice są dochody własne, które na przestrzeni 

ostatnich 4 lat stanowiły 45% - 62% łącznych dochodów budżetowych Miasta. W roku 2006 udział 

ten był najniższy, natomiast od roku 2007 do 2008 zauważalna była tendencja wzrostowa. 

235 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Na dochody własne składają się dochody z następujących grup: 

- podatki i opłaty lokalne, 

- odsetki podatkowe, 

- udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, 

- dochody z majątku gminy, 

- pozostałe dochody. 

Udział wartościowy podatków w dochodach Miasta Starachowice w latach 2006-2009 


2006 2007 2008 2009 

podatek rolny 22 414,16 28 108,25 44 274,27 43 937,77 

podatek leśny - - 11 758,77 11 885,38 

podatek od nieruchomości 20 608 899,59 20 957 185,60 22 022 562,58 22 109 063,38 

podatek od środków 

transportowych 906 137,96 999 513,44 998 837,57 1 051 272,53 

podatek od czynności 

cywilnoprawnych 1 190 238,72 1 742 939,77 1 377 774,16 1 370 086,94 

Tabela III.3.2-2 Udział podatków w dochodach Miasta Starachowice (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). 

Struktura podatków i opłat lokalnych 

Z powyższego zestawienia wynika, iż w grupie podatków zdecydowanie dominują dochody z tytułu 

podatku od nieruchomości. W ostatnich 4 latach ich udział wzrósł z 88,32% do 90,68%. Drugie miejsce 

zajmują dochody z podatku od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi na przemysłowy charakter gminy 

wpływ z podatku rolnego jest niewielki, podobnie jak z pozostałych składowych. 

236 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3.3. Wydatki z budżetu gminy 

Poziom i zmiany wydatków budżetu Gminy na przestrzeni ostatnich lat zostały przedstawione 

w rozdziale 2.1. 

Strukturę wydatków z budżetu gminy w ujęciu poszczególnych działów ilustruje poniższe zestawienie: 

Źródło dochodów 

Rolnictwo i łowiectwo 

Transport i łączność 

Gospodarka mieszkaniowa 

Administracja publiczna 

Bezpieczeństwo publiczne i 

ochrona przeciwpożarowa 

Lata 

2006 2007 2008 2009 

10 491,25 1 094,53 923,53 915,61 

5 997 593,92 9 560 405,53 16 468 404,29 17 237 839,64 

2 456 429,78 4 685 591,18 9 495 532,82 7 543 913,97 

8 470 492,75 10 872 917,17 10 433 078,17 11 828 642,82 

Obsługa długu publicznego 

- 1 387 142,23 1 402 749,47 1 406 876,43 

- 1 068 931,23 982 066,76 960 159,60 

Różne rozliczenia 1 829 214,00 1 889 517 3 721 274 2 470 921,00 

Oświata i wychowanie 

31 510 660,53 32 254 781,62 34 906 617,99 36 522 144,47 

Ochrona zdrowia 754 847,90 780 725,73 708 823,31 760 923,77 

Pomoc społeczna 25 245 446,78 26 834 632,26 27 091 901,38 29 340 387,60 

Edukacyjna opieka 

wychowawcza 

Gospodarka komunalna i 

ochrona środowiska 

1 761 890 763 732 1 047 080 1 176 556,34 

Kultura i ochrona dziedzictwa 

narodowego 

Kultura fizyczna i sport 

1 181 798 1 239 291 1 439 501 2 010 829,30 

1 555 805,18 1 808 437,32 2 102 627,15 1 961 089,69 

1 921 169,63 3 169 201,64 3 051 305,76 16 853 057,56 

Tabela III.3.3-1 Struktura wydatków z budżetu gminy Starachowice w ujęciu poszczególnych działów 

(źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). 

237 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Udział wydatków z budżetu gminy w poszczególnych działach w ujęciu procentowym zostały 

przedstawione na poniższym wykresie: 

Wydatki budżetowe w poszczególnych działach (w %) 

Rolnictwo i łowiectwo 

Transport i łączność 

Gospodarka mieszkaniowa 

2009 

2008 

Administracja publiczna 

Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 

przeciwpożarowa 

Obsługa długu publicznego 

Różne rozliczenia 

Oświata i wychowanie 

2007 

Ochrona zdrowia 

Pomoc społeczna 

Edukacyjna opieka wychowawcza 

2006 

0% 20% 40% 60% 80% 100% 

Gospodarka komunalna i ochrona 

środowiska 

Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 

Kultura fizyczna i sport 

Wykres III.3.3-1 Wydatki budżetowe w poszczególnych działach (źródło: Bank Danych Regionalnych 


• Z powyższego wykresu wynika, iż wydatki na oświatę stały się główną pozycją wydatków 

z budżetu gminy Starachowice (Od 1996 roku, kiedy zadania oświatowe są w całości realizowane 

przez gminy). W latach 2006-2009 wysokość tych wydatków wynosiła od 31 510 660,53 zł 

do 36 522 144,47 zł, stanowiąc 25,73 – 29,68% wydatków z budżetu Miasta Starachowice. 

• Kolejną pozycją, pod względem procentowego udziału w wydatkach ogółem, stanowią wydatki 

na pomoc społeczną, która w przeciągu ostatnich czterech lat utrzymywała się na poziomie 20,67 – 

24,55%, 

• Wydatki na administrację publiczną w ostatnich czterech latach stanowiły od 6,95 do 9,95% 

wydatków budżetowych. 

238 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



• Nakłady na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego, gospodarkę komunalną i ochronę 

środowiska oraz edukacyjną opiekę wychowawczą stanowiły od 0,7 - 1,79%. 

• Obsługa długu publicznego oraz ochrona zdrowia stanowiły 0,54 – 9,98% udziału w wydatkach 

budżetowych. 

• Z uwagi na gospodarczy charakter Miasta Starachowice nakłady na rolnictwo i łowiectwo były 

minimalne. Udział ten wynosił zaledwie 0,01 %. 

• Największym wzrost wydatków odnotowano w dziale Kultura fizyczna i sport. W porównaniu 

z rokiem 2006 wzrósł on niemal ośmiokrotnie (z 1,58% do 18,57% ). 

• Godny zauważenia jest wzrost wydatków na gospodarkę mieszkaniową – w porównaniu z 2006 

rokiem wzrósł on ponad trzykrotnie z 2 456 429,78 zł w 2006 roku, do 9 495 532,82 zł w 2008 r. 

(w 2009 odnotowano spadek do kwoty 7 543 913,97 zł). 

• Należy także zwrócić uwagę na nakłady na transport i łączność. W porównaniu z rokiem 2006 

wzrosły one niemal trzykrotnie (z 4,92% na 12,14%). W ujęciu kwotowym wzrosły one z 5 997 

593,92 zł do 17 237 839,64 zł w 2009 roku. Wynika to z realizowanych przez gminę licznych 

inwestycji w infrastrukturę drogową. 

239 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3.4 Kondycja finansowa gminy 

Ocena sytuacji finansowej gminy jest najczęściej dokonywana w oparciu o realizację dochodów i 

wydatków ogółem. Coraz częściej podejmowana jest jednak problematyka dotycząca konieczności 

oceny nadwyżki operacyjnej jednostek samorządu terytorialnego. Różnica między dochodami a wydatkami 

bieżącymi określona jest jako wynik operacyjny, który w przypadku osiągania wartości dodatnich stanowi 

nadwyżkę operacyjną (odpowiednio deficyt operacyjny w przypadku ujemnego wyniku operacyjnego). 

Dokonując porównań można stwierdzić, iż traktując gminę jako przedsiębiorstwo nadwyżka operacyjna 

odzwierciedla wynik finansowy jaki przedsiębiorstwa osiągają na swej działalności podstawowej. 

Dochody bieżące są to dochody ogółem pomniejszone o: 

- dotacje i środki na zadania inwestycyjne, 

- dochody ze sprzedaży składników majątkowych. 

Do dochodów bieżących zaliczono dochody z tytułów takich jak: 

- udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych, 

- udziały w podatku dochodowym od osób prawnych, 

- podatki i opłaty lokalne, 

- dotacje celowe z budżetu państwa i jst na realizację zadań bieżących, 

- subwencja ogólna. 

Wydatki bieżące są to wydatki ogółem pomniejszone o: wydatki majątkowe (które stanowią element 

budżetu majątkowego). 

Wydatki bieżące są to wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem jednostki samorządu terytorialnego 

takie jak m. in.: 

- wydatki na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń, wydatki na obsługę długu, 

- zakup materiałów i usług, 

- dotacje na realizację zadań bieżących. 

Wynik budżetu bieżącego (operacyjnego) wskazuje czy jednostka samorządu terytorialnego jest 

w stanie pokryć bieżące wydatki z bieżących wpływów. Obliczenie wyniku operacyjnego pozwala 

na ocenę zdolności i możliwości jednostki samorządu terytorialnego do spłaty zobowiązań finansowych 

oraz do finansowania wydatków o charakterze inwestycyjnym. Nadwyżka operacyjna pozwala 

na zaciągnięcie zobowiązań inwestycyjnych, które jednostka będzie mogła realizować z własnych 

240 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



środków i spłacać wcześniej zaciągnięte zobowiązania, przy jednoczesnym pokrywaniu bieżących 

płatności. 

Ujemny wynik operacyjny oznacza, że jednostka samorządu terytorialnego nie jest w stanie 

pokryć bieżących wydatków z bieżących wpływów a obsługa zadłużenia odbywa się kosztem sprzedaży 

majątku jednostki lub poprzez zaciąganie nowych zobowiązań. Ujemny wynik operacyjny może być 

spowodowany nadmiernym wzrostem zadłużenia wraz z kosztami jego obsługi przy relatywnie niższym 

wzroście dochodów bieżących i zbyt wysokim poziomie wydatków bieżących. 

W niniejszej analizie środki, które pozostają do dyspozycji gminy po pomniejszeniu nadwyżki 

operacyjnej o płatności wynikające ze spłaty kredytów (raty kapitałowe) nazywane będą buforem 

bezpieczeństwa. Bufor bezpieczeństwa, tj. część nadwyżki operacyjnej, który może być przeznaczany 

na wydatki inwestycyjne. Źródłem finansowania wydatków majątkowych są również dochody 

ze sprzedaży majątku, które w nadwyżce operacyjnej nie są ujmowane. W przypadku, gdy nadwyżka 

operacyjna osiąga wartości ujemne dochody ze sprzedaży majątku są źródłem finansowania 

w całości lub części wydatków związanych z obsługą długu (części kapitałowej). 

Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 

Dochody ogółem 116 744 990 111 449 434 115 310 323 126 188 682 

Dotacje na zadania inwestycyjne 11 122 272 1 187 265 3 589 742 3 800 305 

Środki na inwestycje z UE 10 839 655 6 127 104 24 100 3 418 634 

Dochody z tytułu sprzedaży 

1 868 788 2 086 990 2 276 661 3 878 539 

użytkowania wła. 1 

majątku, przekształcenia prawa 

Dochody bieżące (1-2-3-4) 92 914 274 102 048 075 109 419 821 115 091 203 

Wydatki bieżące 80 009 011 91 043 126 98 106 692 109710314 

Nadwyżka operacyjna (5-6) 12 905 263 11 004 949 11 313 128 5 380 889 

Spłata zobowiązań (kapitał) 2 695 000 2 897 500 3 634 000 4 090 000 

Bufor bezpieczeństwa (7-8) 10 210 263 8 107 449 7 679 128 1 290 889 

Bufor bezpieczeństwa z 

12 079 051 10 194 439 9 955 789 5 169 429 

uwzględnieniem dochodów z 

majątku 

Tabela III.3.4-1 Wynik budżetu bieżącego (operacyjnego) gminy Starachowice (źródło: Sprawozdanie z 

realizacji budżetu gminy Starachowice za 2009 rok). 

241 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Z powyższego zestawienia wynika, iż gmina Starachowice posiada nadwyżkę operacyjną, która pozwala 

na zaciągnięcie zobowiązań inwestycyjnych, przy jednoczesnym pokrywaniu bieżących płatności. 

242 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



IV. ANALIZA PORÓWNAWCZA (benchmarking) 

Miasta, konkurując między sobą powinny prowadzić aktywność marketingową w oparciu 

o rzeczowe dane, które pozwalają określić ich położenie wobec innych miast, m.in. pod względem 

atrakcyjności inwestycyjnej, turystycznej, komunikacyjnej itp. Jednym ze sposobów uzyskiwania takich 

danych jest przeprowadzanie benchmarkingu i dokonywanie analiz porównawczych wobec innych 

miast - konkurentów. Celami benchmarkingu miast są między innymi: zidentyfikowanie pozycji miasta 

względem innych podmiotów w regionie (miast, gmin, powiatów), ułatwianie definiowania celów 

dla władz i wydziałów urzędów miast, prowadzenie działań marketingowych w oparciu o fakty, 

a tym samym obniżenie kosztów funkcjonowania. 

Analiza porównawcza tworzona jest dla potrzeb formułowania ostatecznych wyników diagnozy 

stanu, której podstawą tworzenia jest raport o stanie gminy i analiza SWOT. 

Analizie porównawczej poddano statystyczne ujęcia elementów wpływających bezpośrednio 

na rozwój społeczny i gospodarczy, takich sfer jak: 

przestrzenno – ekologiczna, 

sfera społeczna oraz 

gospodarcza. 

Poszczególne dane statystyczne opracowano w oparciu o dostępne materiały wydawane 

przez Główny Urząd Statystyczny – dane na dzień 31.12.2009 rok, Powiatowy Urząd Pracy oraz dane 

Urzędu Miasta w Starachowicach. 

Wybrane dane statystyczne dotyczące Miasta Starachowice porównano do miast najbliższego 

otoczenia z terenu województwa świętokrzyskiego, takich jak: 

Kielce, 

Ostrowiec Świętokrzyski, 

Skarżysko–Kamienna. 

Uwzględnienie w analizie miasta wojewódzkiego Kielce stworzyło dla Starachowic podstawy 

do nakreślenia wzorca do naśladowania. W ten sposób dokonana analiza porównawcza pozwala 

określić wartości statystyczne korzystne dla miasta, jak również i te niekorzystne na tle grupy 

porównawczej. 

243 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



1. SFERA PRZESTRZENNO – EKOLOGICZNA 

W analizie porównawczej odnoszącej się do sfery społeczno – gospodarczej 

wzięto pod uwagę najważniejsze wskaźniki odnoszące się do tego obszaru tematycznego takie 

jak: 

powierzchnia, 

ochrona przyrody, 

infrastruktura. 

6 439 

Powierzchnia (ha) 

3 182 

4 643 

10 965 


Kielce 

Ostrowiec 

Skarżysko - Kamienna 

Wykres IV.1-1 Powierzchnia (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). 

Z powyższego wykresu oraz danych dotyczących liczby ludności na koniec 2009 roku wynika, 

iż Starachowice zajmują najmniejszą powierzchnię, jednakże pod względem gęstości zaludnienia 

przypadającej na 1 ha Starachowice (16,30 os/ha) plasują się na drugim miejscu po Kielcach (18,68 

os/ha). Na ostatnim miejscu znajduje się Skarżysko–Kamienna (7,44 os/ha) za Ostrowcem 

Świętokrzyskim (15,61). 

Natomiast najwięcej terenów zielonych ogółem posiadają Kielce i Ostrowiec Świętokrzyski. 

Starachowice znajdują się na trzecim miejscu, jednakże pod względem zagospodarowania zieleni 

osiedlowej, mimo najmniejszej powierzchni, znajdują się tuż za Kielcami. Strukturę terenów zielonych 

prezentuje poniższy wykres: 

244 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



300,0 

Tereny zielone 

250,0 

200,0 

150,0 

100,0 

50,0 

0,0 

parki spacerowo - 

wypoczynkowe 

zieleńce zieleń uliczna tereny zieleni 

osiedlowej 

Starachowice Kielce Ostrowiec Skarżysko - Kamienna 

lasy gminne 

Wykres IV.1-2 Tereny zielone (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). 

Lasy odgrywają wiodącą rolę w strukturze przyrodniczej gminy, są bowiem najważniejszym 

ogniwem wiążącym główne komponenty środowiska i otaczają Starachowice ze wszystkich stron. 

Tworzą bowiem węzły ekologiczne o wybitnych walorach przyrodniczych oraz leśne korytarze 

ekologiczne umożliwiające rozprzestrzenianie się gatunków. Obszary leśne spełniają różnego rodzaju 

funkcje, tj. zapewniają barierę ochronną pozostałym komponentom przyrody, stanowią źródło 

surowców dla wielu gałęzi gospodarki i są cennym walorem dla turystki i rekreacji. Mimo, 

iż pod względem powierzchni lasów stanowiących własność gminy, Starachowice zajmują ostatnie 

miejsce w odniesieniu do grupy porównawczej, to ogólna powierzchnia gruntów leśnych jest większa 

niż w Skarżysku–Kamiennej. Na uwagę zasługuje fakt, iż miasto Starachowice charakteryzuje wysoki 

procent zalesienia – 23,08% ogólnej powierzchni miasta. 

245 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.1-3 Powierzchnia gruntów leśnych (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan 

na 31.12.2009 roku). 

Środowisko naturalne to również obszary chronione. W Polsce podstawą prawną dla ich 

wyznaczania jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku. Obszary chronionego krajobrazu 

są bardzo słabą formą ochrony przyrody, o niewielkich rygorach ochronności. W Polsce istnieje 450 

obszarów chronionego krajobrazu, które zajmują 23,5% powierzchni kraju. Obszary chronionego 

krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność gospodarcza podlega tylko niewielkim 

ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska 

naturalnego). 

Porównując dane z Głównego Urzędu Statystycznego według stanu na dzień 31.12.2009 r. 

Starachowice niemalże równorzędnie ze Skarżyskiem–Kamienną zajmują drugą pozycję w grupie 

porównawczej. 

246 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Syntetyczną charakterystykę obszarów chronionych prezentuje poniższe zestawienie: 

10 000 

Ochrona przyrody 

1 000 

100 

10 


Kielce 

Ostrowiec 


1 

Obszary prawnie chronione (ha) 

Pomniki przyrody 

Wykres IV.1-4 Ochrona przyrody (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). 

Infrastruktura techniczna 

Woda zajmuje pierwsze miejsce w hierarchii wszystkich potrzeb życiowych. Podstawowym 

źródłem zanieczyszczeń wód w Polsce są ścieki pochodzące z miast i przemysłu oraz spływy 

powierzchniowe z terenów rolniczych i nie skanalizowanych. Wszystkie ścieki odprowadzane do wód 

wpływają na ich jakość, zmieniając głównie skład chemiczny i fizyczny oraz oddziałują na florę i faunę. 

Odbija się to niekorzystnie na organizmach wodnych i lądowych korzystających z wody. 

Ścieki to mieszanina zużytej wody oraz różnego rodzaju substancji płynnych, stałych, gazowych, 

radioaktywnych usuwanych z terenów miast i zakładów przemysłowych. Ścieki w ogólnej swej masie 

zawierają przede wszystkim wodę, której ilość dochodzi nawet do 99,9%. Same więc zanieczyszczenia 

zawierają w istocie niewielki procent ścieków. 

Ze względu na pochodzenie, zanieczyszczenia można podzielić na: 

Komunalne - są to głównie ścieki miejskie, powstające na skutek działalności człowieka i 

będące mieszaniną odpadów z gospodarstw wydalin fizjologicznych człowieka i zwierząt 

domowych, odpadów szpitalnych, łaźni, pralni oraz niektórych zakładów przemysłowych. Są to 

głównie związki organiczne (białka, tłuszcze i węglowodany); 

247 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

Przemysłowe - mogą się dostawać do wód pośrednio jako ścieki przemysłowe lub z atmosfery 

w postaci kwaśnych deszczów, pyłów oraz różnych związków chemicznych. Specyficznym 

rodzajem zanieczyszczeń są zanieczyszczenia termiczne, związane ze spuszczaniem 

do zbiorników wodnych wód ciepłych i gorących (wody z procesów chłodzenia). Ilość i rodzaj 

tych ścieków zależy od rodzaju przedsiębiorstwa, technologii produkcji, ilości zużywanej wody 

Najwięcej zanieczyszczeń powoduje przemysł: górniczy, metalurgiczny, elektromaszynowy, 

włókienniczy, chemiczny, paliwowo-energetyczny, celulozowy, garbarski i spożywczy. 

Dlatego też wszystkie porównywane miasta posiadają oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnia 

ścieków - jest to zespół urządzeń do oczyszczania ścieków przemysłowych i komunalnych 

przed odprowadzeniem ich do rzeki, jeziora, morza, gruntu. 

Należy zaznaczyć, iż podstawową jednostką objętości jest 1m 3 . Z kolei 1m 3 równa się 1000 l, a tysiąc 

litrów równa się 0,001 dam 3 . 

Komunalne oczyszczalnie ścieków 

Ostrowiec 

Skarżysko - 


Kielce 


Kamienna 

Oczyszczalnie komunalne (szt.) 1,0 2,0 1,0 1,0 

Wielkość (przepustowość) 

oczyszczalni wg projektu 

m 3 /dobę 24 000 72 150 16 600 24 000 

Ścieki oczyszczone (dam 3 /rok) 2 524,4 10 269,7 2 773,2 1 968,3 

Ludność korzystająca z 

oczyszczalni 49 072 204 835 64 365 47 893 

Tabela IV.1-1. Komunalne oczyszczalnie ścieków (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS stan 

na 31.12.2009 r.). 

248 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ilość odprowadzonych ścieków (w dam 3 ) 

18 000,0 

16 000,0 

14 000,0 

12 000,0 

10 000,0 

8 000,0 

6 000,0 

4 000,0 

2 000,0 

0,0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski 4 331,3 3 903,5 3 639,5 4 941,7 4 992,2 3 397,6 3 353,6 3 235,6 2 835,9 2 773,2 

Skarżysko-Kamienna 3 545,5 2 946,4 2 925,7 3 469,7 3 075,2 2 388,9 2 327,4 2 108,0 2 067,2 1 968,3 

Starachowice 3 547,8 3 439,7 3 260,8 3 871,9 3 795,4 2 924,9 2 791,7 2 737,7 2 613,0 2 524,4 

Kielce 15 209,4 14 153,3 12 542,7 15 949,8 14 722,9 10 850,4 10 496,8 10 177,9 9 952,1 10 269,7 

Wykres IV.1-5 Ilość odprowadzonych ścieków (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan 

na 31.12.2009 roku). 

Zasadniczo ilość ścieków bytowych, a więc ścieków z gospodarstw domowych można przyjąć 

równą zużyciu wody. Wyjątek stanowi budownictwo jednorodzinne oraz obszary wiejskie, gdzie część 

wody zużywana jest np.: na podlewanie ogródków lub mycie samochodów, a więc nie jest wprowadzana 

do kanalizacji sanitarnej. Ilość wody zużytej i nie wprowadzanej do kanalizacji można oszacować 

na około 5-10% ogólnego zużycia wody w gospodarstwie domowym 

Ilość ścieków produkowanych w gospodarstwach domowych zależy od wielu czynników, 

a w szczególności od: 

 

 

 

 

 

 

standardu wyposażenia mieszkań w przybory sanitarne, 

stanu technicznego przyborów sanitarnych, 

sposobu przygotowania ciepłej wody, 

sposobu rozliczania za zużytą wodę (wg wskazań urządzeń pomiarowych lub ryczałtowo), 

wieku, zamożności mieszkańców oraz ich przyzwyczajeń i trybu życia, 

pory dnia, roku, itp.. 

249 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności (dam 3 /rok) 

12 000 

10 000 

8 000 

6 000 

4 000 

2 000 

0 

Przemysł 

eksploatacja sieci gospodarstwa domowe 

wodociągowej 


Wykres IV.1-6 Zużycie wody (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). 

Długość czynnej sieci kanalizacyjnej (w km.) 

350,0 

300,0 

250,0 

200,0 

150,0 

100,0 

50,0 

0,0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski 120,4 124,8 135,8 132,2 145,3 146,4 147,3 148,9 146,4 149,2 

Skarżysko - Kamienna 82,1 82,4 86,7 91,9 97,2 100,4 100,5 100,9 100,9 101,0 

Starachowice 108,0 109,9 111,9 112,6 113,0 113,4 111,8 147,5 150,4 153,6 

Kielce 235,4 241,0 243,9 271,3 288,2 282,4 288,1 293,2 297,2 309,2 

Wykres IV.1-7 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan 

na 31.12.2009 roku). 

250 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W każdym z analizowanych miast na przestrzeni ostatnich 10 lat można zauważyć wyraźną tendencję 

wzrostową w rozbudowie infrastruktury kanalizacyjnej. Jednak największą dynamiką wzrostu 

charakteryzują się Starachowice, bowiem od 2000 r. w stosunku do roku 2009 r. można zauważyć 

wzrost długości czynnej sieci kanalizacyjnej o 42,22%. 

250 000 

Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach 

(ilość osób) 

200 000 

150 000 

100 000 

50 000 

0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski 73 425 73 558 64 500 64 311 64 631 64 382 64 264 63 805 63 577 63 322 

Skarżysko-Kamienna 47 222 47 547 41 056 40 838 40 812 40 657 40 328 39 963 39 704 39 490 

Starachowice 49 421 50 054 45 641 45 317 45 217 45 012 44 908 44 877 44 708 44 392 

Kielce 193 991 194 254 182 792 182 707 183 290 182 186 183 092 182 237 182 050 182 236 

Wykres IV.1-8 Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, 

stan na 31.12.2009 roku). 

Z powyższych danych wynika, iż w 2009 r. 85,57 % ogólnej liczby mieszkańców Starachowic miało 

dostęp do sieci kanalizacyjnej. Natomiast w grupie porównawczej dostęp do sieci kanalizacyjnej 


Kielce – 88,97%, 

Ostrowiec – 87,39%, 

Skarżysko-Kamienna – 82,45%. 

Na tej podstawie można stwierdzić, iż % skanalizowania nie odbiega od grupy porównawczej. Jednakże 

słabą stroną miasta jest brak uzbrojenia technicznego w kanalizację sanitarną południowej części 

Starachowic. 

251 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.1-9 Sieć wodociągowa – długość czynnej sieci rozdzielczej (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). 

Z powyższych danych wynika, iż w 2009 

r. długość sieci wodociągowej w Starachowicach 

na przestrzeni 10 lat wzrosła jedynie o 4,2 km. Natomiast w grupie porównawczej postęp w dostępie 

do sieci wodociągowej przedstawia się następująco: 

 

 

 

Kielce – wzrost o 53,7 km, 

Sieć wodociągowa - długość czynnej sieci rozdzielczej (w km) 

350,0 

300,0 

250,0 

200,0 

150,0 

100,0 

50,0 

Ostrowiec – wzrost o 29 km, 

Skarżysko–Kamienna – wzrost 25,5 km. 

Na tej podstawie można stwierdzić, iż % zwodociągowania Starachowic już w 2000 r. prawie w 100% 

pokrywał zapotrzebowanie mieszkańców w wodę. 

0,0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski 188,8 190,3 195,0 194,2 207,8 213,7 221,4 224,0 212,7 217,8 

Skarżysko-Kamienna 131,6 131,3 131,5 139,8 140,8 140,9 153,7 153,8 154,3 156,1 

Starachowice 181,9 181,9 181,7 184,8 184,9 183,5 183,4 184,7 185,9 186,1 

Kielce 259,2 258,3 262,2 287,6 305,6 298,1 300,8 309,9 312,1 312,9 

252 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach (osoby) 

250 000 

200 000 

150 000 

100 000 

50 000 

0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 




Kielce 202 070 201 418 199 525 200 171 199 124 198 595 197 945 196 829 196 197 196 095 

Wykres IV.1-10 Ludność korzystająca z sieci wodociągowej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, 

stan na 31.12.2009 roku). 

Z wykresu wynika, iż na koniec 2009 r. 96,61 % ogólnej liczby mieszkańców Starachowic ma dostęp 

do sieci wodociągowej. Natomiast w grupie porównawczej dostęp do sieci wodociągowej przedstawia 

się następująco: 

Kielce – 95,73%, 

Ostrowiec – 97,00%, 

Skarżysko - Kamienna – 95,99%. 

Na tej podstawie można stwierdzić, iż pod względem dostępności do sieci wodociągowej Starachowice 

znajdują się minimalnie za Ostrowcem Świętokrzyskim. 

Podsumowanie sfery przestrzenno-ekologicznej: 

 

 

 

 

rozbudowana sieć wewnętrzna dróg, 

atrakcyjne położenie przyrodnicze, 

wysoki udział terenów zielonych w ogólnej powierzchni miasta, 

rozbudowana sieć wodociągowa i kanalizacyjna, wysoki stopień gazyfikacji, 

253 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

 

 

mała ilość terenów objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, 

funkcjonowanie kompleksowej gospodarki odpadami komunalnymi, 

korzystne walory turystyczno-krajobrazowe, 

mały stopień skażenia środowiska, 

proekologiczny charakter inwestycyjny gminy. 

2. SFERA SPOŁECZNA 

Charakterystyka demograficzna 

Na dzień 31.12.2009 r. stan ludności zameldowanej w Starachowicach oraz miastach porównywanych 

kształtował się następująco: 

Ludność według miejsca zameldowania 


Kielce 

Ostrowiec 


Skarżysko - 

Kamienna 

ogółem 52 296 203 820 72 757 48 152 

mężczyźni 24 816 96 263 34 400 22 777 

kobiety 27 480 107 557 38 357 25 375 

Tabela IV.2-1.Stan ludności według miejsca zameldowania (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

254 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Jednakże, biorąc pod uwagę faktyczne miejsce zamieszkania liczby te nieznacznie się różnią, 

co prezentuje poniższe zestawienie: 

250 000 

200 000 

150 000 

100 000 

50 000 

0 

Stan ludności według faktycznego miejsca zamieszkania 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 




Kielce 213 469 212 763 211 810 210 639 209 455 208 193 207 188 205 902 205 094 204 835 

Wykres IV.2-1 Stan ludności według faktycznego miejsca zamieszkania (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Jak już wcześniej wspomniano, gęstość zaludnienia w gminie Starachowice wynosi 16,30 os/ha 

i w porównaniu do grupy odniesienia jest wysoka (jedynie Kielce charakteryzuje wyższa gęstość 

zaludnienia – 18,68 os/ha). Na ostatnim miejscu znajduje się Skarżysko–Kamienna (7,44 os/ha), 

za Ostrowcem Świętokrzyskim (15,61). Świadczy to niezaprzeczalnie o dużym znaczeniu społecznym 

miasta, które pomimo swej małej powierzchni koncentruje na swoim terenie znaczące skupisko 

ludności. 

255 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



0 

Saldo migracji (osoba) 

-500 

-1 000 

-1 500 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski -190 -344 -379 -249 -459 -408 -413 -348 -270 -322 

Skarżysko-Kamienna -141 -172 -144 -193 -194 -206 -331 -265 -224 -166 

Starachowice -138 -196 -194 -291 -223 -317 -300 -346 -232 -285 

Kielce -563 -447 -984 -1 240 -1 394 -1 026 -1 160 -1 256 -839 -846 

Wykres IV.2-2 Saldo migracji (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

250 

200 

150 

100 

50 

Wymeldowania za granicę (osoby) 

0 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski 23 31 2 10 30 9 104 31 41 28 

Skarżysko-Kamienna 21 15 23 13 28 39 89 63 74 38 

Starachowice 12 20 9 24 1 0 31 31 14 11 

Kielce 51 83 116 92 20 23 237 151 184 119 

Wykres IV.2-3 Wymeldowania za granicę (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

Spadek liczby ludności w Starachowicach zauważalny od 2000 r. z 55 032 faktycznie 

zamieszkujących miasto osób do 51 875 osób w 2009 r. jest wynikiem migracji ludności. Możliwości 

edukacji na terenie Starachowic na poziomie szkolnictwa wyższego są ograniczone, co również 

w znaczącym stopniu wpływa na odpływ młodych, pragnących dalej się kształcić i najbardziej 

256 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



operatywnych ludzi do ośrodków miejskich dających gwarancję bardziej atrakcyjnych i ustabilizowanych 

perspektyw życia. 

Ponadto obserwuje się niepokojący odpływ ludzi młodych, dla których członkostwo w UE 

i otwarcie granic, daje możliwość podjęcia dobrze płatnej pracy poza granicami naszego kraju. Należy 

jednak zaznaczyć, iż liczba ta od 2006 r. systematycznie maleje również w Kielcach, Skarżysku- 

Kamiennej i Ostrowcu Świętokrzyskim, co może świadczyć o zwiększeniu perspektyw rozwojowych 

tych miast. 

Dodatkowo ujemny przyrost naturalny w Starachowicach (w 2009 r. wynosił: -124) ma wpływ 

na spadek ludności w gminie Starachowice. Malejąca liczba urodzeń wynika nie tylko z pogarszającej się 

sytuacji finansowej mieszkańców miasta, z braku perspektyw na znalezienie satysfakcjonującej pracy 

oraz kłopotów mieszkaniowych, ale również zmianą priorytetów życiowych ludzi młodych. W związku 

z tym liczba mieszkańców systematycznie maleje. 

Przyrost naturalny 

Ostrowiec 

Skarżysko - 


Kielce 


Kamienna 

ogółem -124 235 -69 -124 

mężczyźni -92 80 -30 -64 

kobiety -32 155 -39 -60 

Tabela IV.2-2.Przyrost naturalny (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

W porównaniu z pozostałymi miastami, przyrost naturalny w gminie Starachowice prezentuje się jako 

najwyższy ujemny i wynosi -124, podobnie jak w Skarżysku–Kamiennej. Dodatni przyrost naturalny 

występuje jedynie w Kielcach, należy jednak zwrócić uwagę, na fakt iż jest to miasto wojewódzkie 

o największej powierzchni oraz liczbie mieszkańców. W związku z powyższym, porównywanie 

Starachowic do Kielc pod względem sytuacji demograficznej wydaje się niezasadne. 

257 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.2-4 Przyrost naturalny (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Należy jednak zauważyć, iż analizując przyrost naturalny na przestrzeni ostatnich 4 lat 

Starachowice charakteryzowały się najniższym ujemnym wskażnikiem przyrostu naturalnego. 

258 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 


Kielce 

Ostrowiec 


Skarżysko - 

Kamienna 

w wieku poprodukcyjnym 20,0 18,2 17,9 19,7 

w wieku produkcyjnym 63,8 66,1 65,7 64,9 

w wieku przedprodukcyjnym 16,2 15,7 16,4 15,4 

Wykres IV.2-5 Udział ludności według ekonomicznych grup wieku (źródło: Bank Danych 


Z powyższych danych wynika, iż Starachowice charakteryzują się najniższym wskaźnikiem liczby 

ludności w wieku produkcyjnym. Biorąc jednak pod uwagę również wiek przedprodukcyjny, 

Starachowice plasują się przed Ostrowcem Świętokrzyskim, co może pozytywnie wpłynąć na rozwój 

gminy w przyszłości. 

Podobnie jak w pozostałych omawianych regionach województwa świętokrzyskiego odsetek osób 

w wieku poprodukcyjnym, przewyższa odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym. W najbliższych 

latach będzie to rodziło wiele problemów natury ekonomicznej i społecznej. Należy zatem, większą 

wagę przyłożyć do zapewnienia odpowiedniej infrastruktury przystosowanej do zaspokajania potrzeb 

ludzi starszych i niepełnosprawnych m.in. w domach dziennego pobytu, czy w ramach rozwijania 

ochrony zdrowia. 

Reasumując, w Starachowicach należy podejmować takie działania na rzecz rozwoju miasta, które 

przyczynią się do zatrzymania niekorzystnego trendu migracyjnego. Brak wykształconej kadry 

odpływającej do większych ośrodków miejskich ujemnie wpłynie na aktywność gospodarczą miasta 

w procesie urbanizacji ekonomicznej. 

259 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



80 000 

70 000 

60 000 

50 000 

40 000 

30 000 

20 000 

10 000 

0 

Liczba pracujących w głównym miejscu pracy 


Kielce 

Ostrowiec 


Skarżysko Kamiena 

Ogółem 15 072 72 132 17 492 12 165 

Mężczyźni 8 954 36 287 9 684 6 413 

Kobiety 6 118 35 845 7 808 5 752 

Wykres IV.2-6 Liczba pracujących w głównym miejscu pracy (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 

– stan na 31.12.2009 r.). 

Bezrobocie 

Bezrobocie jest zjawiskiem towarzyszącym gospodarce rynkowej, polegającym na braku pracy 

zarobkowej dla osób, które są zdolne i gotowe do jej podjęcia. W gminie Starachowice to podstawowy 

i największy problem społeczny. Problem bezrobocia leży u podłoża większości innych problemów 

społecznych, a przede wszystkim ubóstwa. 

Bezrobotni zarejestrowani według płci 


Kielce 

Ostrowiec 


Skarżysko - 

Kamienna 

Ogółem 3 924 11 285 5 929 3 947 

Mężczyźni 1 995 5 883 2 745 2 039 

Kobiety 1 929 5 402 3 184 1 908 

Tabela IV.2-3.Bezrobotni zarejestrowani wg płci (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

Z powyższej tabeli wynika, że w 2009 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Starachowicach 

wyniosła 3 924 osoby i jest porównywalna z liczbą bezrobotnych w Skarżysku-Kamiennej. Jednakże 

260 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



biorąc pod uwagę ogólną liczbę mieszkańców zamieszkujących poszczególne miasta, udział 

bezrobotnych stanowi: 

w Starachowicach - 7,56%, 

w Skarżysku – Kamiennej – 8,24%, 

w Ostrowcu Świętokrzyskim – 8,18%, 

w Kielcach – 5,51%. 

Z powyższego wynika, iż gmina Starachowice podejmuje szereg działań mających na celu 

wyeliminowanie bezrobocia w regionie. Do nich należą m.in. 

 

 

 

rozwijanie i podnoszenie poziomu wszechstronnej pomocy i wsparcia osób i rodzin 

podejmujących współpracę i wysiłki w celu ekonomicznego usamodzielnienia, 

utworzenie sprawnego systemu kształcenia – treningu interpersonalnego i zarządzanie zasobami 

ludzkimi gminy Starachowice przy udziale pracodawców i wolontariatu, 

nasilenie starań o zwiększenie ilości miejsc pracy w gminie Starachowice (prace interwencyjne). 

Powyższe dane mają również odzwierciedlenie w wykresie poniżej, bowiem % udział bezrobotnych 

zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym plasuje Starachowice za Kielcami: 

% udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie 

ludności w wieku produkcyjnym 

25,0 

20,0 

15,0 

10,0 

5,0 

0,0 

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Ostrowiec Świętokrzyski 18,8 17,9 15,8 13,6 11,0 9,5 12,5 

Skarżysko-Kamienna 18,9 19,1 17,5 15,6 13,6 11,4 12,7 

Starachowice 16,7 16,2 14,9 11,4 8,5 8,9 11,9 

Kielce 11,8 11,9 11,0 9,1 7,8 7,7 8,3 

Wykres IV.2-7 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 

(źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

261 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 


% 


Współczynnik skolaryzacji 

Współczynnik skolaryzacji (szkolnictwo podstawowe 

i gimnazjalne) 

112,00 

110,00 

108,00 

106,00 

104,00 

102,00 

100,00 

98,00 

96,00 

94,00 

szkoły podstawowe 

gimnazja 

Starachowice 100,39 110,56 

Kielce 101,62 109,72 

Ostrowiec Świętokrzyski 99,87 107,59 

Skarżysko Kamiena 99,68 110,68 

Wykres IV.2-8 Współczynnik skolaryzacji (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

20 

Biblioteki, muzea, kina 

15 

10 

5 

0 

Placówki biblioteczne Kina Muzea 

Starachowice 7 1 1 

Kielce 15 3 7 

Ostrowiec Świętokrzyski 7 1 2 

Skarżysko Kamiena 5 1 0 

Wykres IV.2-8 Liczba obiektów kultury (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

262 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice 


Kielce 

Ostrowiec 


instytucje ob. 5 14 4 1 

imprezy szt. 372 1 033 256 66 

Skarżysko - 

Kamienna 

uczestnicy imprez osoba 41 127 116 648 57 202 16 613 

zespoły artystyczne szt. 74 122 18 10 

członkowie zespołów 

artystycznych osoba 698 2 072 203 156 

koła (kluby) szt. 28 75 6 11 

członkowie kół (klubów) osoba 613 1 962 180 538 

Tabela IV.2-4. Domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

Podsumowanie sfery społecznej: 

 

 

 

 

 

 

 

wysoki wskaźnik liczby ludności w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym, 

niski wskaźnik bezrobocia, 

wysoki współczynnik solaryzacji, 

brak szkół wyższych, 

wysoki ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego w 2009 roku, 

starzenie się społeczeństwa, 

duża aktywność gminy w przeciwdziałaniu bezrobociu. 

263 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



3. SFERA GOSPODARCZA 

J.m. Starachowice Kielce 

Ostrowiec 


ogółem jed.gosp. 4 972 28 009 8 400 5 487 

Sektor publiczny 

podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 125 473 138 241 

państwowe i samorządowe jednostki prawa 

budżetowego ogółem jed.gosp. 72 290 113 101 

spółki handlowe jed.gosp. 9 4 10 12 

państwowe i samorządowe jednostki prawa 

budżetowego, gospodarstwa pomocnicze jed.gosp. - 51 2 - 

Sektor prywatny 

podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 4 847 27 536 8 262 5 246 

osoby fizyczne prowadzące działalność 

gospodarczą jed.gosp. 3 868 21 020 7 030 4 381 

spółki handlowe jed.gosp. 252 2 260 297 159 

spółki handlowe z udziałem kapitału 

zagranicznego jed.gosp. 50 248 35 25 

spółdzielnie jed.gosp. 10 98 15 9 

fundacje jed.gosp. 9 74 11 9 

stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 102 630 139 66 

Skarżysko - 

Kamienna 

Tabela IV.3-1.Podmioty gospodarki narodowej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

Handel (sklepy, targowiska) 

J.m. Starachowice Kielce 

Ostrowiec 


Skarżysko- 

Kamienna 

Sklepy wg form organizacyjnych 

hipermarkety ob. - 8 2 - 

supermarkety ob. 9 24 12 9 

domy handlowe ob. 1 5 1 - 

TARGOWISKA 

264 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Targowiska stałe 

targowiska ogółem ob. 2 2 1 2 

targowiska z przewagą sprzedaży 

drobnodetalicznej ob. 2 2 1 2 

powierzchnia ogółem m2 25 326 44 921 50 716 18 001 

powierzchnia sprzedażowa targowisk m2 15 781 42 921 20 110 16 600 

stałe punkty sprzedaży drobnodetalicznej 

ogółem ob. 140 903 631 203 

stałe punkty sprzedaży drobnodetalicznej na 

targowiskach czynnych codziennie ob. 94 870 17 133 

Targowiska sezonowe 

roczne wpływy z opłaty targowej na 

tys. 

targowiskach stałych i sezonowych ogółem zł 675,4 565,3 1 459,10 204,0 

Tabela IV.3-2.Handel (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Podmioty według klas 

wielkości (stanu 

zatrudnienia) Starachowice Kielce 

Ostrowiec 


0 - 9 4 712 26 587 8 050 5 263 

10 - 49 199 1 098 266 178 

50 - 249 55 268 75 41 

250 - 999 5 46 9 1 

1000 i więcej 1 - - 4 

Skarżysko 

- 

Kamienna 

Tabela IV.3-3.Stan ludności według miejsca zameldowania (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

265 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.3-1 Podmioty gospodarcze według sektorów (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

Wykres IV.3-2 Podmioty gospodarki narodowej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

266 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.3-3 Podmioty gospodarcze według sekcji PKD (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). 

267 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD: 

Ostrowiec 

Skarżysko- 


Kielce 


Kamienna 

A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 20 94 23 29 

B- górnictwo i wydobywanie 5 19 8 1 

C- przetwórstwo przemysłowe 486 2 069 593 504 

D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę 

wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 9 18 5 6 

E- dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz 

działalność związana z rekultywacją 13 51 18 17 

F- budownictwo 512 3 130 915 484 

G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 

samochodowych, włączając motocykle 1 712 9 132 3 345 2 101 

H - transport i gospodarka magazynowa 356 1 913 769 351 

I - działalność związana z zakwaterowaniem i usługami 

gastronomicznymi 122 664 240 134 

J - informacja i komunikacja 82 649 128 92 

K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa 224 1 136 306 201 

L - działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 277 1 021 195 278 

M – działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 320 3 075 519 350 

N - działalność w zakresie usług administrowania i działalność 

wspierająca 84 493 95 86 

O - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 

zabezpieczenia społeczne 15 76 19 16 

P - edukacja 108 681 212 152 

Q- opieka zdrowotna i pomoc społeczna 250 1 599 372 308 

R - działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 72 474 119 60 

S - pozostała działalność usługowa 305 1 712 519 317 

T - zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe 

produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 0 1 0 

U - organizacje i zespoły eksterytorialne 0 2 0 

Tabela IV.3-4. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD (źródło: 

Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

268 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



350 

300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 

Mieszkania oddane do użytku 

komunalne indywidualne spółdzielcze przeznaczone na 

sprzedaż lub 

wynajem 


Wykres IV.3-4 Mieszkania oddane do użytku (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

Wykres IV.3-5 Powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytku (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.) 

269 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



60 000 000 

Wydatki z budżetu miasta na gospodarkę 

mieszkaniową 

50 000 000 

40 000 000 

30 000 000 

20 000 000 

10 000 000 

0 


Wykres IV.3-6 Wydatki budżetowe na gospodarkę mieszkaniową (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

Budynki oddane do użytku 

34 

46 


Kielce 

114 

Ostrowiec 


154 

Wykres IV.3-7 Budynki oddanych do użytku (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

270 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



10000 

Obiekty zbiorowego zakwaterowania 

obiekty zbiorowego 

zakwaterowania 

8000 

6000 

4000 

2000 

0 

3 27 5 2 

miejsca noclegowe 347 2242 326 89 

ilość turystów korzystających z 

noclegu w ciągu roku 

Starachowice Kielce Ostrowiec 

Skarżysko - 

Kamienna 

2 399 8 733 2 558 207 

Wykres IV.3-8 Obiekty zbiorowego zakwaterowania (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). 

Hotele 


Ostrowiec 

Kielce 


0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 

ilość obiektów ogółem miejsca noclegowe ilość korzystających z nocleguturystów 

Wykres IV.3-9 Usługi hotelowe (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 

271 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Zarówno obiekty zbiorowego zakwaterowania, jak i profesjonalne usługi hotelowe, a także liczba 

korzystających z noclegów turystów są adekwatne dla każdego porównywanego miasta z posiadanymi 

przez daną gminę zasobami turystycznymi i rekreacyjnymi. 

4 500,00 

4 000,00 

3 500,00 

3 000,00 

2 500,00 

2 000,00 

1 500,00 

1 000,00 

500,00 

0,00 

Dochody na 1 mieszkańca 


Wykres IV.3-10 Dochody z budżetu Miasta na jednego mieszkańca (źródło: Bank Danych 


Gmina jako jednostka samorządowa prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, 

której podstawą jest budżet uchwalany w formie uchwały budżetowej. Stanowi on podstawowy 

instrument, w którym gmina określa wielkości i rodzaje wydatków na realizowane zadania i wskazuje 

źródła finansowania swojej działalności (dochody). 

Dochody budżetu gminy to m.in.: 

1. wpływy z podatków: od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, 

od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanej w formie karty podatkowej, 

od spadków i darowizn, od posiadania psów, 

2. wpływy z opłat: skarbowej, eksploatacyjnej (częściowo), lokalnych i innych tytułów, 

pobieranych na podstawie odrębnych ustaw, o ile ustawy te stanowią, że jest to dochód gminy, 

3. udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, 

4. subwencja ogólna, 

272 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



5. dochody jednostek budżetowych oraz wpłaty zakładów budżetowych i gospodarstw 

pomocniczych jednostek budżetowych gminy, 

6. dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej zlecanej gminom 

oraz inne zadania zlecone ustawami, 

7. odsetki od środków finansowych gminy, gromadzonych na rachunkach bankowych, 

8. dochody z majątku gminy. 

Należy zauważyć, że dochody na jednego mieszkańca w Starachowicach wynoszą prawie 2,5 tys. zł. 

i w porównaniu z Ostrowcem Świętokrzyskim i Skarżyskiem-Kamienną dają gminie II miejsce 

w grupie porównawczej. 

35 000 000 

Środki z budżetu Unii Europejskiej 

30 000 000 

25 000 000 

20 000 000 

15 000 000 

10 000 000 

5 000 000 

0 


Kielce 

Ostrowiec 


Skarżysko - 

Kamienna 

Ogółem 4 280 271,94 31 919 424,49 4 041 728,06 

Inwestycyjne 3 418 634,41 23 309 805,09 brak danych 

1 770 708,22 

1 439 540,60 

Wykres IV.3-11 Wykorzystanie środków z Unii Europejskiej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 

– stan na 31.12.2009 r.). 

273 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Z przedstawionych danych wynika, iż Gmina Starachowice plasuje się na drugim miejscu 

w grupie porównawczej za Kielcami w wykorzystaniu funduszy europejskich. Z dotacji skorzystali 

niemal wszyscy: przedsiębiorcy, samorząd, a w efekcie końcowym poszczególni mieszkańcy 

Starachowic. W roku 2009 przeszło 82 złote przypadło z wykorzystanych środków Unii Europejskiej 

ogółem na każdego mieszkańca Starachowic (155 złotych w Kielcach, 55 złotych w Ostrowcu 

Świętokrzyskim, a tylko 34 złote w Skarżysku-Kamiennej). Świadczy to o efektywnym zarządzaniu 

gminą przez władze samorządowe, zarówno przy pozyskiwaniu, jak i wykorzystaniu funduszy unijnych. 

Podsumowanie sfery gospodarczej: 

 

 

 

 

tworzenie przez gminę dogodnych warunków rozwoju gospodarczego (SSE, ulgi, tereny 

inwestycyjne), 

dobrze rozbudowana i prężnie działająca sieć instytucji wspierających działalność gospodarczą 

w gminie, 

efektywne pozyskiwanie środków unijnych na tworzenie korzystnych warunków życia w gminie, 

co sprzyja zwiększeniu atrakcyjności inwestycyjnej gminy (drogi, ochrona środowiska itp.), 

wysokie dochody na jednego mieszkańca. 

274 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



V. ANALIZA SWOT 

Metodologia i sposób doboru uczestników 

SWOT – jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, służąca do porządkowania 

informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne 

narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. 

Diagram analizy SWOT 

Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery 

grupy (cztery kategorie czynników strategicznych): 

 

 

 

 

S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego 

obiektu, 

W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego 

obiektu, 

O (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej 

zmiany, 

T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo 

zmiany niekorzystnej. 

Wreszcie - informacja, która nie może być poprawnie zakwalifikowana do żadnej z wymienionych grup, 

jest w dalszej analizie pomijana jako nieistotna strategicznie. 

Informacja strategiczna, posegregowana według opisanych kryteriów na cztery grupy, jest następnie 

zapisywana w czterodzielnej macierzy strategicznej, w której lewa połowa zawiera dwie kategorie 

czynników pozytywnych a prawa - dwie kategorie czynników negatywnych. Natomiast 

w piśmiennictwie istnieją co najmniej trzy ujęcia, wyjaśniające czym różni się górna połowa macierzy 

od dolnej (a więc mocne strony od szans, a słabe strony od zagrożeń). 

 

W niektórych wykładniach mówi się: mocne strony i słabe strony, to czynniki wewnętrzne, szanse 

i zagrożenia — to czynniki zewnętrzne; 

275 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

W innej interpretacji: mocne strony i słabe strony to cechy stanu obecnego, a szanse i zagrożenia, 

to spodziewane zjawiska przyszłe. 

Wreszcie u niektórych autorów: mocne strony i słabe strony to czynniki zależne od nas (te, na które 

mamy wpływ planistyczny i zarządczy), a szanse i zagrożenia, to czynniki obiektywne, na które nie 

mamy bezpośredniego wpływu sprawczego. 

Analiza SWOT daje wartościowy rezultat analityczny przy zastosowaniu każdego z trzech 

wymienionych ujęć, pod warunkiem, że jest ono stosowane konsekwentnie i świadomie. Jednak 

najczęstszym błędem w praktyce stosowania techniki SWOT jest mieszanie trzech ujęć (np. zapisanie 

jakiejś przewagi w obszarze szans na podstawie tego, że jest ona czynnikiem zewnętrznym, a potem 

odczytywanie jej z macierzy SWOT, jako czynnika przyszłego (który dopiero pojawi się), lub - jako 

czynnika na który nie mamy wpływu sprawczego. Stąd postulat otwartego i jednoznacznego 

deklarowania kryteriów rozróżnienia wertykalnego na wstępie przeprowadzanej analizy. 

W praktyce ćwiczenie to sprowadza się do odpowiedzi na serię pytań: 

 

 

 

 

Czy dana mocna strona pozwoli nam wykorzystać daną szansę? 

Czy dana mocna strona pozwoli nam zniwelować dane zagrożenie? 

Czy dana słaba strona ogranicza możliwość wykorzystania danej szansy? 

Czy dana słaba strona potęguje ryzyko związane z danym zagrożeniem? 

Jak łatwo wywnioskować analizę można też przeprowadzić w odwrotnym kierunku, tzn. od zewnątrz 

do wewnątrz: 

 

 

 

 

Czy dana szansa wzmacnia daną silną stronę? 

Czy dana szansa pozwala zniwelować daną słabość? 

Czy dane zagrożenie niweluje daną silną stronę? 

Czy dane zagrożenie uwypukla daną słabość? 

Zwykle oba podejścia stosuje się uzupełniająco, stąd często w literaturze mowa o analizie 

SWOT/TOWS. 

276 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Odpowiedzi na powyższe pytania pozwalają zidentyfikować tzw. silne powiązania, obszary problemowe 

w obrębie których można rozpocząć tworzenie rozwiązań, strategii cząstkowych – co czyni ze SWOT 

nie tylko narzędzie analityczne ale również planistyczne. 

Zapisanie powiązań czynników w formie macierzy z punktami, np. 0 – brak oddziaływania, 1 – słabe 

oddziaływanie, 2 – silne oddziaływanie: 

O1 O2 O3 O4 

T1 T2 T3 T4 

S1 2 1 0 2 0 0 1 0 

S2 0 2 2 0 2 0 1 0 

S3 0 2 0 2 0 0 0 2 

S4 0 2 2 1 0 1 0 1 

W1 0 1 0 1 0 2 0 1 

W2 0 1 0 0 0 0 0 0 

W3 0 0 1 0 0 0 2 0 

W4 0 1 0 0 2 0 0 0 

może prowadzić do kolejnego typu wnioskowania ze SWOT, tj. wyboru odpowiedniej strategii 

w zależności od najsilniejszej - wykazującej najwięcej powiązań ćwiartki: 

277 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Szanse 

Zagrożenia 

Siły 

Strategia agresywna 

Strategia 

konserwatywna 

Słabości Strategia 

konkurencyjna 

Strategia defensywna 

Z uwagi na przedmiot analizy (badanie ewaluacyjne obecnej Strategii oraz diagnoza stanu obecnego 

rozwoju Miasta) zaproponowano przeprowadzenie dwóch analiz SWOT: 

1. W węższym zakresie – analizę pod potrzeby ewaluacji obowiązującej Strategii Rozwoju 

Miasta Starachowic, pytanie: Jak zrealizowano/wdrożono zamierzenia aktualnej 

Strategii? (po krótkiej prezentacji tych założeń) 

2. W szerszym (pełnym) zakresie – analizę diagnostyczną Miasta Starachowic w roku 2010 

W badaniu powinna uczestniczyć grupa ok. 12-15 osób, posiadająca co dobrą wiedzę o problemach 

rozwojowych Miasta, co najwyżej połowa powinna pochodzić z administracji rządowej i samorządowej 

(w tym szkolnictwa, policji, straży pożarnej), pozostała połowa w różnych częściach powinna wywodzić 

się z sektora kluczowych przedsiębiorców i aktywnych organizacji pozarządowych. Obie analizy 

wykonane będą w 4 grupach warsztatowych z prezentacją podsumowującą na forum publicznym 

wyników pracy każdej z grup wraz z ich oceną i uzupełnianiem. Łączny czas obu ćwiczeń to ok. 1,5 - 

2 godzin. 

Sposób realizacji narzędzia 

W badaniu w dniu 9 września 2010 r. uczestniczyła grupa 8 osób, posiadająca co najmniej dobrą wiedzę 

o problemach rozwojowych Miasta, przedstawicieli administracji samorządowej oraz sektora 

kluczowych przedsiębiorców i aktywnych organizacji pozarządowych. Obie analizy wykonane były 

w 4 grupach warsztatowych z prezentacją podsumowującą na forum publicznym wyników pracy każdej 

z grup wraz z ich oceną i uzupełnianiem. Cele stawiane narzędziu zostały osiągnięte. Doświadczenie 

278 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



życiowe i zawodowe, kreatywność, reprezentatywność różnych sektorów społeczno-gospodarczych 

pozwoliła na spełnienie oczekiwań i efektywność pracy. 

Wyniki analizy SWOT 

1. Ewaluacja obowiązującej Strategii Rozwoju Miasta Starachowic 

MOCNE STRONY 

SŁABE STRONY 

Co udało się zrobić w ramach Strategii? 

Co nie udało się zrobić w ramach Strategii? 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Utworzenie Powiatu Starachowickiego 

Pełna telefonizacja Miasta 

Utworzenie Specjalnej Strefy 

Ekonomicznej (SSE) z 70% udziałem 

Gminy, jej rozwój i stworzenie podstref 

w innych miejscowościach regionu 

Stymulowanie rozwoju sektora MŚP 

poprzez lokalne projekty i programy, 

a w tym Agencji Rozwoju Lokalnego 

(FARR, Inkubator Przedsiębiorczości, 

Akademia Przedsiębiorczości) 

Systemowy rozwój infrastruktury 

technicznej: zaopatrzenie w wodę, sieć 

wodociągowo-kanalizacyjna, 

ciepłownictwo i sieć gazowa 

Poprawa warunków mieszkaniowych 

poprzez prywatyzację mieszkań 

komunalnych, utworzenie efektywnych 

wspólnot mieszkaniowych 

Poprawa infrastruktury drogowej (nowe 

nawierzchnie, bezkolizyjne 

skrzyżowania, sygnalizacje świetlne) 

Poprawa bezpieczeństwa Miasta (w tym 

jego pełen monitoring) 

Budowa hali targowej, basenu i hali 

sportowej 

Pozyskanie inwestora dla zakładów 

STAR 

 

 

 

 

 

 

 

 

Niezagospodarowanie na cele sportowoturystyczne 

3 miejskich zbiorników 

wodnych 

Brak konkretnych i programowych 

działań zwiększających potencjał 

i ofertę turystyczną 

Inwestycje drogowe nie zapewniły 

systemowej poprawy drożności 

starachowickich dróg 

Ograniczona realizacja wielorodzinnego 

budownictwa mieszkaniowego, 

w tym socjalnego 

Nieutworzenie lokalnej szkoły wyższej 

(działa kilka filii uczelni) 

Słaba i niehojna polityka 

architektoniczna w zakresie estetyki 

budynków i miejsc zielonych 

Słaba współpraca z sektorem organizacji 

pozarządowych 

Słaba współpraca pomiędzy Gminą 

a Powiatem 

279 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



SZANSE 

Jakie czynniki zewnętrzne pomagały wdrożyć 

Strategię? 

ZAGROŻENIA 

Jakie czynniki zewnętrzne przeszkadzały 

wdrożyć Strategię? 

 

 

 

Pojawienie się możliwości korzystania 

ze środków finansowych UE w ramach 

polityki regionalnej i strukturalnej 

Reforma samorządowa, zwiększenie 

kompetencji gmin i utworzenie 

powiatów (Starachowice lokalnym 

ośrodkiem wzrostu) 

Zwiększenie dochodów gmin poprzez 

wzrost udziału gmin w podatku 

dochodowym od osób fizycznych (PIT) 

 

 

 

 

 

 

Niezrealizowanie modernizacji drogi 

krajowej nr 42 przebiegającej przez 

Starachowice oraz kilku innych 

inwestycji drogowych, w tym drugiej 

nitki wiaduktu nad torami kolejowymi 

(połączenie północ-południe) 

Ograniczenie wykorzystania drogi 

kolejowej nr 25 przebiegającej przez 

Starachowice (brak jej modernizacji) 

Powstanie powiatu i przejęcie 

kompetencji w zakresie szkolnictwa 

średniego oraz szpitalnictwa 

Trwałe zjawisko niewystarczającej 

współpracy pomiędzy Miastem 

a Powiatem 

Od 2007 r. kryzys gospodarczy 

skutkujący zmniejszoną aktywnością 

inwestycyjną 

Trendy demograficzne 

1. Diagnoza stanu rozwoju Miasta Starachowic (stan na wrzesień 2010 r.) 

MOCNE STRONY 

SŁABE STRONY 

 

 

 

 

 

 

Funkcjonowanie Specjalnej Strefy 

Ekonomicznej 

Dobra infrastruktura drogowa, 

wodociągowo-kanalizacyjna 

i telekomunikacyjna 

Pełny monitoring Miasta 

Walory turystyczne Miasta 

(unikatowość Wielkiego Pieca, 

malownicze położenie, dobre obiekty 

hotelarskie dla turystyki biznesowej) 

Opracowany Program Rewitalizacji 

Rynku 

Oddanie do użytku nowoczesnej hali 

targowej 

 

 

 

 

 

 

 

Zwiększona ilość właścicieli pojazdów 

na ulicach 

Ograniczona przepustowość lokalnego 

systemu dróg 

Brak ścieżek rowerowych i innych 

obiektów turystyki aktywnej 

Niewielka nadwyżka budżetowa 

i problemy z zapewnieniem wkładu 

własnego do inwestycji 

współfinansowanych przez UE 

Znaczne zadłużenie Miasta 

Migracje młodzieży do większych 

ośrodków miejskich i zagranicę 

Spadek liczby mieszkańców 

280 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

 

 

 

 

 

Rewitalizacja obszaru Wielkiego Pieca. 

Unikatowe zasoby kultury materialnej – 

Muzeum Przyrody i Techniki 

Dobrze wykształcone społeczeństwo 

Współpraca w ramach Trójmiasta nad 

Kamienną 

Nowe obiekty sportowe: hala sportowa, 

basen i boiska z Programu „Orlik” 

Dobra baza hotelowa dla turystyki 

biznesowej 

Dobry klimat dla przedsiębiorczości 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mała aktywność społeczna 

mieszkańców 

Słaba współpraca samorządu z 

organizacjami pozarządowymi 

Niezagospodarowane 3 miejskie 

zbiorniki wodne 

Niedoskonałości sieci drogowej 

na terenie Miasta: brak modernizacji 

drogi krajowej nr 42, brak wiaduktu 

w zachodniej części Miasta 

Słaba współpraca pomiędzy Gminą 

a Powiatem 

Słabość lokalnej oferty turystycznej 

Zbyt mała liczba inwestycji 

w budownictwie mieszkaniowym, 

w tym komunalnym 

Brak gminnego programu ochrony 

zabytków 

Duża ilość niezagospodarowanych 

terenów na obszarze Miasta 

Słabe średnie szkolnictwo zawodowe 

SZANSE 

ZAGROŻENIA 

 

 

 

 

Możliwość korzystania ze środków 

polityki regionalnej i strukturalnej Unii 

Europejskiej (wobec niewystarczającej 

nadwyżki budżetowej Miasta 

Walory turystyczne najbliższej okolicy 

Miasta (Wąchock, Góry 

Świętokrzyskie) 

Przedłużenie funkcjonowania SSE 

do 2020 r. 

Planowana modernizacja drogi krajowej 

nr 42 i drogi kolejowej nr 25 

 

 

 

 

 

 

Kryzys gospodarczy 

Dalsze opóźnienia modernizacji drogi 

krajowej nr 42 i drogi kolejowej nr 25 

Wykorzystanie znaczącej części 

środków finansowych z polityki 

regionalnej UE przewidzianych 

dla województwa świętokrzyskiego 

na lata 2007-2013 

Wybory do Sejmiku Województwa 

Świętokrzyskiego w listopadzie 2010 

(możliwy brak ciągłości realizacji 

regionalnej polityki rozwoju) 

Trwałe zjawisko niewystarczającej 


a Powiatem 

Trendy demograficzne 

281 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W dalszej kolejności, konsultanci zewnętrzni dokonali zapisu powiązań czynników występujących 

w analizie SWOT Starachowic roku 2010 w formie macierzy z punktami, np. 0 – brak oddziaływania, 

1 – słabe oddziaływanie, 2 – silne oddziaływanie, wg wzoru: 

O1 O2 O3 O4 

T1 T2 T3 T4 

S1 2 1 0 2 0 0 1 0 

S2 0 2 2 0 2 0 1 0 

S3 0 2 0 2 0 0 0 2 

S4 0 2 2 1 0 1 0 1 

W1 0 1 0 1 0 2 0 1 

W2 0 1 0 0 0 0 0 0 

W3 0 0 1 0 0 0 2 0 

W4 0 1 0 0 2 0 0 0 

Przy czym symbol S oznacza mocną stronę, a cyfra kolejną mocną stronę wg poniższego 

zestawienia, symbol W – słabą stronę, O – szansę, T – zagrożenie. 

282 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



MOCNE STRONY (S) 

1. Funkcjonowanie Specjalnej Strefy 

Ekonomicznej 

2. Dobra infrastruktura drogowa, 

wodociągowo-kanalizacyjna 

i telekomunikacyjna 

3. Pełny monitoring Miasta 

4. Walory turystyczne Miasta 

(unikatowość Wielkiego Pieca, 

malownicze położenie, dobre obiekty 

hotelarskie dla turystyki biznesowej) 

5. Opracowany Program Rewitalizacji 

Rynku 

6. Oddanie do użytku nowoczesnej hali 

targowej 

7. Rewitalizacja obszaru Wielkiego Pieca. 

Unikatowe zasoby kultury materialnej – 

Muzeum Przyrody i Techniki 

8. Dobrze wykształcone społeczeństwo 

9. Współpraca w ramach Trójmiasta nad 

Kamienną 

10. Nowe obiekty sportowe: hala sportowa, 

basen i boiska z Programu „Orlik” 

11. Dobra baza hotelowa dla turystyki 

biznesowej 

12. Dobry klimat dla przedsiębiorczości 

SZANSE (O) 

1. Możliwość korzystania ze środków 

polityki regionalnej i strukturalnej Unii 

Europejskiej (wobec niewystarczającej 

283 

SŁABE STRONY (W) 

1. Zwiększona ilość właścicieli pojazdów 

na ulicach 

2. Ograniczona przepustowość lokalnego 

systemu dróg 

3. Brak ścieżek rowerowych i innych 

obiektów turystyki aktywnej 

4. Niewielka nadwyżka budżetowa i 

problemy z zapewnieniem wkładu 

własnego do inwestycji 

współfinansowanych przez UE 

5. Znaczne zadłużenie Miasta 

6. Migracje młodzieży do większych 

ośrodków miejskich i zagranicę 

7. Spadek liczby mieszkańców 

8. Mała aktywność społeczna 

mieszkańców 

9. Słaba współpraca samorządu 

z organizacjami pozarządowymi 

10. Niezagospodarowane 3 miejskie 

zbiorniki wodne 

11. Niedoskonałości sieci drogowej 

na terenie Miasta: brak modernizacji 

drogi krajowej nr 42, brak wiaduktu 

w zachodniej części Miasta 

12. Słaba współpraca pomiędzy Gminą 

a Powiatem 

13. Słabość lokalnej oferty turystycznej 

14. Zbyt mała liczba inwestycji w 

budownictwie mieszkaniowym, 

w tym komunalnym 

15. Brak gminnego programu ochrony 

zabytków 

16. Duża ilość niezagospodarowanych 

terenów na obszarze Miasta 

17. Słabe średnie szkolnictwo zawodowe 

ZAGROŻENIA (T) 

1. Kryzys gospodarczy 

2. Dalsze opóźnienia modernizacji drogi 

krajowej nr 42 i drogi kolejowej nr 25 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



nadwyżki budżetowej Miasta 

2. Walory turystyczne najbliższej okolicy 

Miasta (Wąchock, Góry 

Świętokrzyskie) 

3. Przedłużenie funkcjonowania SSE 

do 2020 r. 

4. Planowana modernizacja drogi krajowej 

nr 42 i drogi kolejowej nr 25 

3. Wykorzystanie znaczącej części 

środków finansowych z polityki 

regionalnej UE przewidzianych dla 

województwa świętokrzyskiego na lata 

2007-2013 

4. Wybory do Sejmiku Województwa 

Świętokrzyskiego w listopadzie 2010 

(możliwy brak ciągłości realizacji 

regionalnej polityki rozwoju) 

5. Trwałe zjawisko niewystarczającej 


a Powiatem 

6. Trendy demograficzne 

W praktyce ćwiczenie to sprowadziło się do odpowiedzi na serię pytań: 

 

 

 

 

Czy dana mocna strona pozwoli nam wykorzystać daną szansę? 

Czy dana mocna strona pozwoli nam zniwelować dane zagrożenie? 

Czy dana słaba strona ogranicza możliwość wykorzystania danej szansy? 

Czy dana słaba strona potęguje ryzyko związane z danym zagrożeniem? 

Jeśli odpowiedź na dane pytanie wiązała się z silną relacją, wtedy przyznawano 2 p., słabszą – 1 p., 

a jeśli nie było takiej relacji – 0 p. 

O1 O2 O3 O4 T1 T2 T3 T4 T5 T6 

S1 1 0 2 2 2 0 1 0 0 0 

S2 2 1 2 2 0 2 1 0 0 1 

S3 1 1 1 2 0 1 0 0 0 0 

S4 2 2 2 2 2 0 1 0 0 1 

284 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



S5 2 2 2 1 1 0 0 0 0 1 

S6 0 1 1 1 1 0 0 0 0 1 

S7 2 2 2 2 2 0 1 0 0 1 

S8 2 1 2 0 2 0 1 1 1 1 

S9 2 2 2 2 1 2 1 1 1 1 

S10 1 2 2 2 1 0 0 0 0 2 

S11 1 2 2 0 1 0 0 0 0 1 

S12 1 2 2 2 2 0 1 0 1 2 

W1 2 0 0 2 2 2 2 0 0 0 

W2 2 0 0 2 2 2 2 0 0 0 

W3 2 0 1 0 2 0 2 0 1 1 

W4 2 1 1 1 2 0 2 0 0 2 

W5 2 1 1 1 2 0 2 0 0 2 

W6 1 1 2 1 2 1 1 0 0 2 

W7 1 1 2 1 2 1 1 0 0 2 

W8 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 

W9 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 

W10 2 2 1 2 2 1 2 0 0 1 

W11 2 0 1 2 2 2 2 1 2 1 

285 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



W12 1 1 0 1 0 1 0 1 2 1 

W13 2 1 1 2 2 1 2 0 0 1 

W14 1 0 1 2 2 2 1 0 0 2 

W15 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 

W16 2 0 1 2 2 2 1 0 1 1 

W17 2 0 2 1 1 1 2 0 2 2 

286 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Powyższa analiza prowadzi do kolejnego typu wnioskowania ze SWOT, tj. wyboru odpowiedniej 

strategii w zależności od najsilniejszej - wykazującej najwięcej powiązań ćwiartki, czyli ćwiartki SO, ST, 

WO lub WT w zależności od średniej ocen. W naszym wypadku największa średnią ocen ma ćwiartka 

macierzy SO, co sugeruje wybór strategii agresywnej: 

Szanse 

Zagrożenia 

Siły Strategia agresywna Strategia konserwatywna 

Słabości Strategia konkurencyjna Strategia defensywna 

Przy założeniu, iż mocne i słabe strony traktujemy jako czynniki wewnętrzne, a szanse i zagrożenia jako 

czynniki zewnętrzne, powyższe strategie możemy wyjaśnić następująco: 

 

 

 

Strategia agresywna: W gminie przeważają mocne strony, a w jej otoczeniu silnie 

powiązane z nimi szanse - strategia agresywna jest strategią silnej ekspansji 

oraz rozwoju wykorzystującego obydwa czynniki. 

Strategia konserwatywna: Gmina działa w niekorzystnym dla niego otoczeniu zewnętrznym, 

ale posiada silnie powiązany z zagrożeniami zewnętrznymi zespół mocnych stron wewnątrz 

niej samej, jest więc w stanie zdecydowanie odpowiedzieć na zagrożenia. W istniejącym 

otoczeniu Gmina nie jest się w stanie intensywnie rozwijać, gdyż zespół mocnych stron 

nie koresponduje z szansami otoczenia, niemniej jednak jest w stanie skutecznie przezwyciężać 

zagrożenia w oczekiwaniu na poprawę warunków zewnętrznych. 

Strategia konkurencyjna: Gmina posiada przewagę słabych stron nad mocnymi, ale funkcjonuje 

w przyjaznym dla siebie otoczeniu, co pozwala jej utrzymywać swoją pozycję. Niemniej jednak 

słabość wewnętrzna uniemożliwia skuteczne wykorzystanie szans, które daje otoczenie 

zewnętrzne, strategia konkurencyjna powinna koncentrować się więc na takim eliminowaniu 

wewnętrznych słabości, aby w przyszłości lepiej wykorzystać szanse otoczenia. 

287 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



 

Strategia defensywna: Słabe strony Gminy są silnie powiązane z zewnętrznymi zagrożeniami, 

istnieje duże ryzyko stagnacji Gminy. Strategia defensywna jest strategią nastawioną 

na przetrwanie. 

Z powyższej analizy opartej na metodzie macierzy powiązań wynikać powinny zapisy celów 

i kierunków rozwojowych przyszłej Strategii Rozwoju Miasta Starachowic. Powinny być tak 

dobrane, aby istniejące w otoczeniu i zdefiniowane szanse dla rozwoju Starachowic wzmacniały 

mocne strony Miasta. 

288 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



VI. SPIS TABEL 

Tabela I.1.2-2 Dane geograficzne (źródło: www.um.starachowice.pl). ........................................................ 8 

Tabela I.2.1-1 Drogi powiatowe w mieście Starachowice (źródło: http://zdpstarachowice.pl/index.php/article/show/wykaz-drog-powiatowych/). 

...................................... 12 

Tabela I.2.1-2 Drogi gminne w mieście Starachowice (źródło: www.um.starachowice.pl) ..................... 15 

Tabela I.2.4-1 Klasyfikacja ogólna rzek powiatu starachowickiego w 2006 r. (źródło: WIOŚ w 

Kielcach). ................................................................................................................................................ 25 

Tabela I.2.4-2 Wyniki badań kontrolnych rzeki Kamiennej w roku 2007 (źródło: WIOŚ w Kielcach). 25 

Tabela I.2.6-1 Struktura własności lasów (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 

31.12.2009 r.).......................................................................................................................................... 31 

Tabela I.3.1-1 Urządzenia sieciowe w Gminie (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.).......................................................................................................................................... 35 

Tabela I.3.3-1 Stawka opłat za wywóz odpadów w gminie Starachowice (źródło: Urząd Miejski w 

Starachowicach). .................................................................................................................................... 42 

Tabela I.3.3-2 Jednostkowa wielkość zbiórki odpadów komunalnych w gminie Starachowice (źródło: 

Urząd Miejski w Starachowicach). ...................................................................................................... 42 

Tabela I.4-1 Waloryzacja przestrzeni miejskiej (źródło: Studium uwarunkowań i kierunków 

zagospodarowania przestrzennego). ................................................................................................... 60 

Tabela II.1.1-1 Sytuacja demograficzna w gminie Starachowice (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). ..................................................................................................... 66 

Tabela II.1.1-2 Ruch naturalny w Gminie w latach 2000-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS – stan na 31.12.2009 r.). ............................................................................................................. 67 

Tabela II.1.1-3 Ludność wg grup wieku i płci (źródło: Bank Danych regionalnych GUS, stan na dzień 

31.12.2009 r.).......................................................................................................................................... 68 

Tabela II.1.2-1 Bezrobotni zarejestrowani wg płci (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.).......................................................................................................................................... 69 

Wykres II.1.2-1 Dynamika bezrobocia w latach 2003-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 

– stan na 31.12.2009 r.)......................................................................................................................... 70 

289 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Tabela II.1.2-2 Bezrobotni zarejestrowani wg wieku, wykształcenia i stażu pracy na 30.09.2010 r. 

(źródło: Powiatowy Urząd Pracy). ...................................................................................................... 72 

Tabela II.2.1-1 Sytuacja mieszkaniowa w Starachowicach (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). ........................................................................................................................... 76 

Wykres II.2.1–1 Dynamika wzrostu infrastruktury technicznej – ilość mieszkań (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). ..................................................................................... 77 

Tabela II.2.1-2 Liczba i wartość wypłaconych dodatków (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). ........................................................................................................................... 78 

Tabela II.3.1-1 Komputeryzacja w szkołach w Starachowicach (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS Kielce, stan na dzień 31.12.2009 roku). ................................................................................... 80 

Tabela II.3.2-3 Działalność domów, ośrodków kultury, klubów i świetlic (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 r.). ....................................................................................... 97 

Tabela II.3.2-1 Kalendarz imprez sportowo-rekreacyjnych, turystyczno-krajoznawczych i kulturalnych 

na 2010 rok współorganizowanych przez Urząd Miejski w Starachowicach (źródło: 

www.um.starachowice.pl). ................................................................................................................. 104 

Tabela II.4.1-1 Ludność miasta Starachowice oraz odsetek osób korzystających z pomocy społecznej 

(źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). ............................................ 129 

Tabela II.4.1-2 Powody, ze względu na które udzielono pomocy osobom i rodzinom na przestrzeni lat 

2000-2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). ......................... 131 

Tabela II.4.1-2 Powody Liczba rodzin korzystająca z zasiłku celowego w latach 2000 – 2010 (źródło: 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). ............................................................ 135 

Tabela II.4.1-3 Liczba rodzin korzystająca z zasiłku celowego specjalnego w latach 2000 – 2010 


Tabela II.4.1-4 Wykaz świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach projektu „Pomoc 

Społeczna‖ społecznej w latach 2000 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w 

Starachowicach). .................................................................................................................................. 138 

Tabela II.4.1-5 Wykaz świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach zadań zleconych 

gminie w latach 2000 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach).146 

Tabela II.4.1-6 Liczba i wysokość wypłaconych przez Miejski Ośrodek Pomocy dodatków 

mieszkaniowych w latach 2000 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w 


290 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Tabela II.4.1-7 Liczba osób pobierających świadczenia rodzinne w latach 2004 – 2010 (źródło: Miejski 

Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). ......................................................................... 149 

Tabela II.4.1-8 Liczba świadczeń rodzinnych w latach 2004 – 2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy 

Społecznej w Starachowicach). ......................................................................................................... 150 

Tabela II.4.1-8 Kwota wydatkowanych środków na świadczenia rodzinne w latach 2004 – 2010 


Tabela II.4.2-1 Liczba wszczętych postępowań (źródło: Komenda Powiatowa Policji w 


Tabela II.4.2-2 Liczba przestępstw w Gminie (źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach).159 

Tabela II.4.2-3 Procentowy wskaźnik wykrywalności przestępstw w Gminie (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach). ............................................................................................. 160 

Tabela II.4.2-3 Wykrywalność ogólna w powiecie starachowickim w latach 2007-2010 (źródło: 

Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach). ........................................................................... 160 

Tabela II.4.2-4 Wykrywalność ogólna w gminie Starachowice w latach 2007-2010 (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach). ............................................................................................. 160 

Tabela II.4.2-5. Liczba wniosków o ukaranie, mandatów karnych oraz pouczeń (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach) .............................................................................................. 161 

Tabela II.4.2-6.Ilość wykroczeń w poszczególnych kategoriach, za które policjanci służby 

prewencyjnej nałożyli mandaty karne w latach 2007-2009 (źródło: Komenda Powiatowa Policji 

w Starachowicach) ............................................................................................................................... 161 

Tabela II.4.2-7. Ilość interwencji domowych podejmowanych przez policjantów KPP Starachowice w 

latach 2007-2009 (źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach) ............................. 162 

Tabela II.4.2-8. Liczba podejrzanych w wybranych kategoriach przestępstw w latach 2007-2009 z 

podziałem na powiat starachowicki i miasto Starachowice (źródło: Komenda Powiatowa 

Policji w Starachowicach) ................................................................................................................... 163 

Tabela II.4.2-9. Przestępczość nieletnich w latach 2007-2010. (źródło: Komenda Powiatowa Policji w 

Starachowicach) ................................................................................................................................... 163 

Tabela II.4.2-10. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym w powiecie starachowickim w latach 2007-2010 

(źródło: Komenda Powiatowa Policji w Starachowicach) ............................................................ 164 

Tabela II.4.2-11. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym w gminie Starachowice w latach 2007-2010. 


291 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Tabela II.4.2-12. Liczba nietrzeźwych użytkowników dróg w latach 2007-2010. (źródło: Komenda 

Powiatowa Policji w Starachowicach) .............................................................................................. 165 

Tabela II.4.2-13. Sprawozdanie z działalności Straży Miejskiej w Starachowicach za I-sze półrocze 

2010 r. (źródło: Straż Miejska w Starachowicach) .......................................................................... 175 

Tabela II.4.2-14. Informacje dotyczące służby patrolowej strażników rewirowych w pierwszym 

półroczu 2010 r. (źródło: Straż Miejska w Starachowicach) ......................................................... 176 

Tabela II.4.2-15. Informacje dotyczące wyników działalności Straży Miejskiej w pierwszym półroczu 

2010 r. (źródło: Straż Miejska w Starachowicach) .......................................................................... 176 

Tabela III.1-1 Ilość podmiotów gospodarczych wg form własności w latach 2000-2009 (źródło: Bank 

Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009). .......................................................................... 182 

Tabela III.1-2 Ilość podmiotów gospodarczych w podziale na poszczególne branże w latach 2004– 

2009 zarejestrowane w REGON wg PKD w latach 2004-2009 (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009). ......................................................................................... 183 

Tabela III.1.1-1 Zagospodarowanie SSE „Starachowice‖ - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 

http://www.sse.com.pl/c/efekty_funkcjonowania.) ..................................................................... 185 

Tabela III.1.1-2 Realizacja zezwoleń - stan na 30.09.2010 r. (źródło: http://www.sse.com.pl/c/efekty 

_funkcjonowania.)............................................................................................................................... 186 

Tabela III.1.3-1 Zestawienie stowarzyszeń rejestrowych działających na terenie Miasta Starachowice 

(źródło: dane z Urzędu Miejskiego w Starachowicach z dnia 20.04.2009 r.). ............................ 205 

Tabela III.1.3-2 Zestawienie stowarzyszeń kultury fizycznej działających na terenie powiatu 

starachowickiego wraz z informacją. (źródło: dane z Urzędu Miejskiego w Starachowicach z 

dnia 20.04.2009 r.). .............................................................................................................................. 208 

Tabela III.2.4.-1 Stawki i przedmiot opodatkowania (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach - stan 

na 2010 r.). ............................................................................................................................................ 220 

Tabela III.2.4.-2 Skutki obniżenia stawek podatkowych (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach - 

stan na 31.03.2010 r.). ......................................................................................................................... 221 

Tabela III.2.4.-3 Skutki dla gminy Starachowice z tytułu zwolnienia z podatku od nieruchomości na 

podstawie uchwał Rady Miejskiej (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach z roku 2010). ... 224 

Tabela III.2.4.-4 Rodzaj ulgi w podatku (źródło: Urząd Miejski w Starachowicach-stan na 31.03.2010 

r.). ........................................................................................................................................................... 225 

292 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Tabela III.2.4.-5 Skutki dla gminy Starachowice z tytułu prac interwencyjnych (źródło: Urząd Miejski 

w Starachowicach z roku 2010). ........................................................................................................ 226 

Tabela III.3.1-1 Udział inwestycji własnych w wydatkach gminy w latach 2006-2010 (źródło: Bank 

Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet Miasta na 

2010 rok – plan budżetowy). ............................................................................................................. 233 

Tabela III.3.2-1 Źródła dochodów Gminy w latach 2006-2009 (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). ................................................................................................... 235 

Tabela III.3.2-2 Udział podatków w dochodach Miasta Starachowice (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). .......................................................................... 236 

Tabela III.3.3-1 Struktura wydatków z budżetu gminy Starachowice w ujęciu poszczególnych działów 

(źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). .................................. 237 

Wykres III.3.3-1 Wydatki budżetowe w poszczególnych działach (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). ................................................................................................... 238 

Tabela III.3.4-1 Wynik budżetu bieżącego (operacyjnego) gminy Starachowice (źródło: Sprawozdanie z 

realizacji budżetu gminy Starachowice za 2009 rok). ..................................................................... 241 

Tabela IV.1-1. Komunalne oczyszczalnie ścieków (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 248 

Tabela IV.2-1.Stan ludności według miejsca zameldowania (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 

– stan na 31.12.2009 r.)....................................................................................................................... 254 

Tabela IV.2-2.Przyrost naturalny (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.).257 

Tabela IV.2-3.Bezrobotni zarejestrowani wg płci (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 260 

Tabela IV.2-4. Domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). ......................................................................................................................... 263 

Tabela IV.3-1.Podmioty gospodarki narodowej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 264 

Tabela IV.3-2.Handel (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). ................. 265 

Tabela IV.3-3.Stan ludności według miejsca zameldowania (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 

– stan na 31.12.2009 r.)....................................................................................................................... 265 

Tabela IV.3-4. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD (źródło: 

Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). ......................................................... 268 

293 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



VII. SPIS WYKRESÓW 

Wykres I.3.3-1 Ilość wyrobów azbestowych planowanych do usunięcia (źródło: Urząd Miejski w 

Starachowicach). .................................................................................................................................... 43 

Wykres II.1.1- 1 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem (źródło Bank 

Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 r.) ......................................................................... 68 

Wykres II.1.2-1 Dynamika bezrobocia w latach 2003-2009 ......................................................................... 70 

Wykres II.4.1-1 Kwota (PLN) wydatkowanych środków na zasiłki celowe w latach 2000 – 2010 


Wykres II.4.1-1 Kwota (PLN) wydatkowanych środków na zasiłki celowe specjalne w latach 2000 – 

2010 (źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starachowicach). ................................... 137 

Wykres II.4.2-1. Przestępczość kryminalna na terenie powiatu starachowickiego w latach 2007-2009 


Wykres III.1.1-1. Miejsca pracy lata 2000-2010 - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 


Wykres III.1.1-2. Inwestycje lata 1998-2010 - stan na 30.09.2010 r. - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 

strona http://www.sse.com.pl/c/efekty_funkcjonowania.) ........................................................ 188 

Wykres III.1.1-3. Ilość wydanych zezwoleń w poszczególnych latach - stan na 30.09.2010 r. (źródło: 


Wykres III.3.1-1 Porównanie dochodów i wydatków Gminy Starachowice (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet Miasta na 2010 

rok – plan budżetowy). ....................................................................................................................... 232 

Wykres III.3.1-2 Porównanie dynamiki dochodów i wydatków gminy Starachowice (rok poprzedni = 

100) (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta 

Starachowice, budżet Miasta na 2010 rok – plan budżetowy). ..................................................... 233 

Wykres III.3.1-3 Porównanie dynamiki dochodów i wydatków - realnie (rok poprzedni = 100) (źródło: 

Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009; Urząd Miasta Starachowice, budżet 

Miasta na 2010 rok – plan budżetowy). .......................................................................................... 234 

Wykres III.3.2-1 Udziały głównych składników w dochodach Gminy (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na dzień 31.12.2009 r.). .......................................................................... 235 

294 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.1-1 Powierzchnia (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). . 244 

Wykres IV.1-2 Tereny zielone (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku).245 

Wykres IV.1-3 Powierzchnia gruntów leśnych (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 

31.12.2009 roku). ................................................................................................................................. 246 

Wykres IV.1-4 Ochrona przyrody (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 

roku). ..................................................................................................................................................... 247 

Wykres IV.1-5 Ilość odprowadzonych ścieków (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 

31.12.2009 roku). ................................................................................................................................. 249 

Wykres IV.1-6 Zużycie wody (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). 250 

Wykres IV.1-7 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, stan 

na 31.12.2009 roku)............................................................................................................................. 250 

Wykres IV.1-8 Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, 

stan na 31.12.2009 roku). ................................................................................................................... 251 

Wykres IV.1-9 Sieć wodociągowa – długość czynnej sieci rozdzielczej (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS, stan na 31.12.2009 roku). ............................................................................... 252 

Wykres IV.1-10 Ludność korzystająca z sieci wodociągowej (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS, stan na 31.12.2009 roku). ........................................................................................................ 253 

Wykres IV.2-1 Stan ludności według faktycznego miejsca zamieszkania (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). ................................................................................... 255 

Wykres IV.2-2 Saldo migracji (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). ... 256 

Wykres IV.2-3 Wymeldowania za granicę (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 256 

Wykres IV.2-4 Przyrost naturalny (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.).258 

Wykres IV.2-5 Udział ludności według ekonomicznych grup wieku (źródło: Bank Danych 


Wykres IV.2-6 Liczba pracujących w głównym miejscu pracy (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS – stan na 31.12.2009 r.). ........................................................................................................... 260 

Wykres IV.2-7 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 

(źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). .......................................... 261 

Wykres IV.2-8 Współczynnik skolaryzacji (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 262 

295 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



Wykres IV.2-8 Liczba obiektów kultury (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 262 

Wykres IV.3-1 Podmioty gospodarcze według sektorów (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – 

stan na 31.12.2009 r.). ......................................................................................................................... 266 

Wykres IV.3-2 Podmioty gospodarki narodowej (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 266 

Wykres IV.3-3 Podmioty gospodarcze według sekcji PKD (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 

– stan na 31.12.2009 r.)....................................................................................................................... 267 

Wykres IV.3-4 Mieszkania oddane do użytku (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 269 

Wykres IV.3-5 Powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytku (źródło: Bank Danych 

Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.) .................................................................................... 269 

Wykres IV.3-6 Wydatki budżetowe na gospodarkę mieszkaniową (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS – stan na 31.12.2009 r.). ........................................................................................................... 270 

Wykres IV.3-7 Budynki oddanych do użytku (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 

31.12.2009 r.)........................................................................................................................................ 270 

Wykres IV.3-8 Obiekty zbiorowego zakwaterowania (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan 

na 31.12.2009 r.). ................................................................................................................................. 271 

Wykres IV.3-9 Usługi hotelowe (źródło: Bank Danych Regionalnych GUS – stan na 31.12.2009 r.). 271 

Wykres IV.3-10 Dochody z budżetu Miasta na jednego mieszkańca (źródło: Bank Danych 


Wykres IV.3-11 Wykorzystanie środków z Unii Europejskiej (źródło: Bank Danych Regionalnych 

GUS – stan na 31.12.2009 r.). ........................................................................................................... 273 

296 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05 



VIII. SPIS RYSUNKÓW 

Rysunek I. 2.1-1 Przebieg dróg krajowych i wojewódzkich zlokalizowanych w regionie świętokrzyskim 

(źródło:http://pio.wrota-swietokrzyskie.pl) ..................................................................................... 10 

Rysunek I.3.1-1 Układ istniejących i projektowanych dróg transportu kołowego (źródło: 

http://pio.wrota-swietokrzyskie.pl) ................................................................................................... 47 

Rysunek I.3.1-2 Sieć linii kolejowych biegnące przez gminę Starachowice (źródło: 

www.um.starachowice.pl) .................................................................................................................... 51 

Rysunek I.3.8-1 Wykaz Planów zagospodarowania (źródło: www.um.starachowice.pl). ........................ 63 

297 



Tel.: (041) 273-82-00, Fax.: 274-63-05

Diagnoza SpoÅeczno-Gospodarcza Gminy Starachowice

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Diagnoza SpoÅeczno-Gospodarcza Gminy Starachowice