Strategia Rozwoju Gminy Starachowice na lata 2011-2020 Projekt v ...

Podstawową umiejętnością okazało się tutaj nauczenie się myślenia systemowego. Tym mianem Senge
określa tzw. piątą dyscyplinę Pozwala ona na zrozumienie i doskonalenie każdej organizacji i stanowi
syntezę czterech dyscyplin podstawowych:
• doskonalenie umiejętności (zawodowych)
• ujawnianie i wyjaśnianie myślowych modeli działania ludzi i organizacji
• tworzenie wspólnej wizji przyszłości
• umiejętność uczenia się i doskonalenia w zespole
WSPÓLNA
WIZJA
ZESPOŁOWE
UCZENIE SIĘ
ORGANIZACJA
UCZĄCA SIĘ
ROZWÓJ
OSOBISTY
MODELE
MYŚLOWE
MYŚLENIE
SYSTEMOWE
Koncepcje systemowe pojawiły się w naukach ścisłych i przyrodniczych po drugiej wojnie światowej. W
nauce i praktyce cywilizacji zachodniej, od starożytnej Grecji ale szczególnie od Oświecenia do I połowy XX
w. powszechnie panowały kierunki myślenia określane mianem redukcjonizmu i izolacjonizmu.
Fundamentalnym podejściem naukowym w tym okresie było wyabstrahowanie, odosobnienie danego
zjawiska i badanie praw nim rządzących w tymże odosobnieniu. Koncentracja na odizolowaniu tego, co
wydawało się nieistotne w badanym zjawisku, i na znalezieniu fundamentalnej, prostej zależności typu
przyczyna-skutek. Najlepiej w postaci zgrabnej formuły matematycznej. W ślad za naukowcami podejście to
rozwijali inżynierowie. Ponieważ odnosili spektakularne sukcesy – metoda umacniała się jeszcze bardziej i
przenikała co całego zachodniego systemu oświaty i nauki.
W latach trzydziestych XX w. roku biolog Ludwig von Bertalanffy zaobserwował, że złożone obiekty, takie
jak żywy organizm, miasto, państwo lub społeczeństwo, są skomplikowanymi systemami, których nie
można izolować od otoczenia i redukować do prostych łańcuchów przyczynowo-skutkowych. Zaowocowało
to sformułowaniem ogólnej teorii systemów. Wg niej systemy złożone należy badać w ich oddziaływaniu z
otoczeniem, a nie w izolacji, analizując ich wewnętrzne relacje i sprzężenia oraz wielokierunkowe
oddziaływania wewnętrzne i zewnętrzne. P. Senge wyrósł z tej tradycji udoskonalonej przez prof. Jay
Forrestera z Massachusetts Institute of Technology.
Wg Senge’go organizacje uczące się, to organizacje, które są zdolne do samopoznania, zrozumienia
swoich problemów i stałego samodoskonalenia, które po prostu umieją się uczyć zarówno na własnych
błędach, jak i na sukcesach. Bardzo łatwo to napisać, nieporównanie trudniej stworzyć w praktyce. Służyć
ma temu pięć dyscyplin jako sposób na systematyczną transformację ułomnych i niedoskonałych
organizacji. Stanowią one praktyczne i co ważniejsze sprawdzone, techniki samodoskonalenia się tych
organizacji. Kluczem w tym procesie jest „piąta dyscyplina”, czyli myślenie systemowe. Wychodzi ona z
założenia, że rzeczy skomplikowane należy badać w ich skomplikowaniu. Zważywszy na to, że miasto jest
41