Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl

Opracowanie Pawła G.
Zagadnienia opracowałem na podstawie:
Podręczników: Świda Zofia *red.+, Postępowanie karne. Częśd ogólna, Wolter Kluwer Polska, Warszawa 2008 r.;
Waltoś Stanisław, Proces karny. Zarys systemu, LexisNexis, Warszawa 2009 r.
Komentarza: Grajewski J., Paprzycki L., Komentarz do ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego
(Dz. U z 1997 r., Nr 89, poz. 555), *w:+ J. Grajewski, L.K. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks postępowania karnego.
Komentarz, Tom I i II, Zakamycze, 2003.
Artykułu: Skorupka Jerzy, Zatrzymanie procesowe osoby podejrzanej, opublikowane na łamach www.pk.gov.pl
Mam nadzieję, że opracowanie pytao przyda się – dołożyłem wszelkich starao, aby było rzetelne i zawierało po kilka ciekawostek
w każdym pytaniu. Miłej nauki
14. Zasada swobodnej oceny dowodów
Art. 7. Organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich
przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego
rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.
Zasada swobodnej oceny dowodów wyrażona w art. 7 KPK jest przeciwstawna do zasady legalnej (ustawowej) oceny dowodów
wiążącej organy dokonujące tej oceny określonymi w ustawie regułami. Opisywana ocena dowodów nie ma na celu ustalenia
mocy czy ważności poszczególnych dowodów, a oceny ich wiarygodności pod kątem budowania ustaleo faktycznych w procesie.
Zasada swobodnej oceny dowodów oznacza wolnośd wewnętrznego przekonania organu procesowego w kwestii oceny
dowodów i wyciągania z nich racjonalnych wniosków, a tym samym wolnośd od schematycznych skrępowao w tym zakresie 1 .
Opisywana swoboda jest jednak ustawowo ograniczona przez obowiązek uwzględniania wszystkich przeprowadzonych
dowodów, a jednocześnie możliwością dokonania ustaleo faktycznych jedynie w oparciu o przeprowadzone dowody;
obowiązkiem stosowania zasad prawidłowego rozumowania oraz uwzględniania różnorodnych wskazao wiedzy, poprzez m.in.
zasięganie opinii biegłych posiadających niezbędne dla sprawy wiadomości specjalne, a także uwzględnieniem w ocenie
dowodów zasad doświadczenia życiowego.
Po przeprowadzeniu dowodu ocenia się ich wiarygodnośd (każdego z dowodów), a także po ocenia się całokształt materiału
dowodowego, będącego podstawą ustaleo faktycznych. W pełni przydatny również dla postępowania karnego jest pogląd Sądu
Najwyższego wypowiedziany na tle wykładni art. 233 § 1 k.p.c., że opinia biegłego podlega ocenie na podstawie właściwych dla
jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych
opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (SN I CKN 1170/98, Rzeczpospolita
z 5-6 maja 2001 r.).
Ocena dowodów, a właściwie jej swoboda związana jest z możliwością oddalenia wniosku dowodowego. Dokonywana
jest po apriorycznej ocenie możliwości przeprowadzenia dowodu. Organ nie przeprowadza dowodu, gdy dowód jest
niedopuszczalny czy dowód został przedstawiony pomimo zakazu dowodowego. Ponadto organ prowadzący postępowanie
ocenia przydatnośd dowodu do ustalenia stanu faktycznego i możliwości jego przeprowadzenia. Wniosek dowodowy można
oddalid, zgodnie z dyspozycją art. 170 § 1 pkt 2-5 k.p.k.
Swoboda oceny dowodów nie oznacza dowolności w ich ocenie, ponieważ podlega ona kontroli wyższej instancji
podczas rozpatrywanie środka odwoławczego (np. zażalenia czy apelacji). Dotyczy to postanowieo wydanych w trakcie
postępowania przygotowawczego oraz postanowieo wydanych przez sąd oraz wyroków. Kapitalne znaczenie ma uzasadnianie
wyroku, w którym sąd powinien wskazad, jakie fakty uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich oparł się dowodach
oraz z jakiego powodu nie uznał dowodów przeciwnych. Dokonując oceny dowodów i czyniąc ustalenia faktyczne sąd powinien
m.in. respektowad zasady poprawnego myślenia, w tym także zasadę sprzeczności. Jeżeli więc sąd przyjmie sprzeczne ustalenia
(inne w orzeczeniu, inne zaś w jego uzasadnieniu), to narusza zasadę sprzeczności, a tym samym postępuje w sposób niezgodny
z dyspozycją art. 7 (SN II KRN 100/95, OSNKW 1995, nr 11, poz. 78)
Proces karny przewiduje możliwośd kontroli oceny dowodów, a ustawową podstawą jest przyczyna odwołania określona
art. 438 pkt 2 k.p.k. gdy wystąpił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mied wpływ
na treśd orzeczenia. W przypadku uwzględnienia odwołania przez sąd odwoławczy zaskarżone orzeczenie może zostad
zmienione lub uchylone, a sprawę można przekazad sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia. Wskazania sądu
odwoławczego, uchylającego orzeczenie kooczące postępowanie i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania, nie mogą
ingerowad w sferę zasady swobodnej oceny sądu pierwszej instancji. Mogą one jedynie ograniczad się do wskazania zakresu
uzupełniającego postępowania dowodowego, nakazującego sprawdzenie lub wyjaśnienie określonych wątpliwości czy ponowne
rozważenie ustalonych już okoliczności (SN IV KR 136/79, OSNKW 1979, nr 11, poz. 122).
1 M. Cieślak, Polska procedura karne, s. 361
9