Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl

tych samych pytao; a także jednoczesne przesłuchiwanie przez więcej niż jedną osobę. Nie ogranicza też
swobody wypowiedzi oskarżonego przesłuchanie go w godzinach nocnych, wielogodzinne przesłuchanie czy
wielokrotne przesłuchanie – o ile jednak stopieo zmęczenia fizycznego bądź zestresowania lub
wynikającego z braku snu, pożywienia czy napojów nie jest na tyle znaczy, że – silnie oddziałując na wolę i
psychikę przesłuchiwanego – prowadzi do ograniczenia, a nawet wyłączenia swobody jego wypowiedzi.
Dowód z wyjaśnieo oskarżonego – tak jak każdy inny dowód osobowy – uzyskiwany jest przez organ
procesowy w toku procesu według zastrzeżonych w ustawie reguł formalnych jego przeprowadzania.
Realizując swoje procesowe uprawnienia, oskarżony może: złożyd wszechstronne, szczere wyjaśnienia
opisujące wszystkie znane mu okoliczności, złożyd całkowicie kłamliwe wyjaśnienia dotyczące wszystkich
opisywanych przez niego okoliczności, złożyd wyjaśnienia w całości lub częściowo prawdziwe, a w pozostałej
części kłamliwe, ograniczone jedynie do niektórych okoliczności i odmówid ich składania co do znanych mu
pozostałych okoliczności, w ogóle odmówid składania wyjaśnieo.
Przyznanie się przez oskarżonego, że popełnił zarzucany mu czyn, stanowi istotną psychologiczną
przesłankę ułatwiającą podjęcie decyzji rozstrzygającej o kwestii sprawstwa i winy oskarżonego. Przyznanie
się podejrzanego do winy na wcześniejszych etapach postępowania z reguły przyspiesza i upraszcza
postępowanie dowodowe. Z przyznaniem się do winy ustawodawca wiąże pozytywne skutki – są one
zawarte w ustawach procesowych, jak też w ustawach materialnych. Zgodnie z art. 53,2 kk sąd, wymierzając
karę, bierze pod uwagę m. in. „zachowanie się oskarżonego po popełnieniu przestępstwa”. Uwzględnia
zatem jako okolicznośd korzystnie wpływającą na wymiar kary przyznanie się oskarżonego do czynu i winy, a
w związku z tym – również ujawnienie okoliczności jego popełnienia, wyrażony żal, skruchę i wolę poprawy.
Z uwagi na postawę i rolę odgrywanego przez oskarżonego rozwiązania prawne zawarte w art. 60,3 i 4 kk
określane są w literaturze mianem „małego świadka koronnego”.
Zgodnie z art. 143,1 i 2 kpk wyjaśnienia oskarżonego wymagają utrwalenia w formie protokolarnej i nie
mogą zostad zastąpione treścią pism, zapisków, i oświadczeo. Zakaz z art. 174 kpk odnosi się tylko do takich
pisemnych wypowiedzi oskarżonego, które są sporządzane w celach procesowych do wykorzystania w
przyszłym lub toczącym się postępowaniu, nie dotyczy natomiast wszelkich innych pisemnych dokumentów
sporządzonych przez oskarżonego bez ścisłego związku z procesem karnym. Od tej zasady ustawa
przewiduje jeden wyjątek ograniczony do przygotowawczego stadium postępowania, w którym to stadium
podejrzany ma prawo wnioskowania o umożliwienie mu złożenia wyjaśnieo na piśmie. Wniosek taki może
zostad złożony „w toku przesłuchania”, a więc w toku czynności protokolarnej.
Oskarżony jako świadek w innym procesie prowadzonym przeciwko współsprawcy czyny: Współsprawca
przestępstwa oskarżony (podejrzany) w innej sprawie o współudział w tym samym przestępstwie, objętym
równolegle toczącym się postępowaniem, w toku którego ma on zostad przesłuchiwany, zostanie wezwany i
przesłuchany jako świadek, a nie jako oskarżony, ponieważ w tym postępowaniu nie przedstawiono mu
zarzutów ani nie wniesiono przeciwko niemu aktu oskarżenia, nie może zatem byd traktowany jak
oskarżony. Mimo jednak, że jest on wzywany i przesłuchiwany w roli świadka, nie ma on obowiązku
dostarczania dowodów przeciwko sobie. Ustawa gwarantuje mu w takim przypadku prawo do odmowy
złożenia zeznao (art. 182 §3 kpk). Jeżeli zdecyduje się na ich złożenie – ma wszelkie uprawnienia i prawa
świadka.
52