Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl

Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl

26.07.2014 Views

– prawo do ubiegania się o szczególnąochrone przez nadanie mu statusu świadka anonimowego (incognito) i prawo takiego świadka do ochrony przed dekonspiracją; – prawo świadka, który nie ukooczył 15 roku życia (nie tylko pokrzywdzonego), do ochrony zarówno przed szkodliwymi skutkami wielokrotnego przesłuchania, jak też przesłuchania bez niezbędnej ochrony psychologicznej w sprawach określonych rodzajowo (tj. któryh okoliczności mogą oddziaływad wyjątkowo negatywnie na psychikę małoletniego świadka); – prawo do zachowania w tajemnicy jeo zeznaow szczególnych sytuacjach warunkowanych jego ustawowo określonym interesem prawnym; – prawo do zwrotu poniesionych kosztów postępowania. Prawo świadka do poszanowania powagi jego osoby i godności osobistej stanowi konstytucyjną zasadę poszanowania czci i dobrego imienia (art. 47 konstyt.). Do procesowych środków gwarantujących, że prawo to będzie przestrzegane należy zaliczyd zwłaszcza: – powinnośc doręczania wezwania w taki sposób, by jego treśd nie była jawna dla osób trzecich oraz musi spełniad warunki formalne (art. 128 i 129 kpk) – piecza przewodniczącego składu orzekającego nad prawidłowym przebiegiem postępowania, w tym uprawnienie przewodniczącego do uchylania pytania, gdy uzna je za niestosowne (art. 370,4 kpk). – Odp. Dyscyplinarna adwokatów, radców prawnych i prokuratorów w razie dopuszczenia się w toku czynn. Proces. Ściganego z oskarżenia prywatnego czynu karalnego zniesławienia lub obrazy. – Może byd realizowane przez żądanie świadka, aby przesluchano go z wyłączeniem jawności, jeżeli treśd jego zeznao może go narazid na haobę jego lub osobę dla niego najbliższą. Prawo świadka do prawnomaterialnej ochrony karnej przed działaniami osób zmierzających do wywarcia wpływu na jego decyzję o złożeniu zeznao oraz treśc tych zeznao, a takżę przed zemstą przestępcy, zapewnia art. 245 kk, przewidując karalnośc użycia wobec świadka przemocy bądź groźby bezprawnej w celu wywarcia na niego wpływu lub naruszenia w związku z tym jego nietykalności cielesnej. Prawo świadka do zachowania jego adresu do wyłącznej dyspozycji organu procesowego ma zapewnid ochronę jego osobistego bezpieczeostwa oraz bezpieczeostwa osób, z których zamieszkuje, jak też ochronę miru domowego. Zgodnie z art. 333,3 kpk do aktu oskarżenia dołącza się (dw sądu) listę ujawnionych osób pokrzywdzonych z podaniem ich adresów, a także adresy osób, których wezwania żąda oskarżyciel. Owe info stają się niejawne dla stron wtedy, gdy zachodzi obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec świadka lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami i w takiej właśnie sytuacji świadek zastrzega dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu (tzw. świadek anonimowy sensu largo). Prawo świadka do ubiegania się o szczególną ochronę przez nadanie statusu świadka anonimowego i prawo takiego świadka do ochrony przed dekonspiracją należą do uprawnieo o najsilniejszej w praktyce funkcji gwarancyjnej (art. 184,1 kpk). Prawo świadka, który nie ukooczył 15 roku życia (nie tylko pokrzywdzonego), do szczególnej ochrony w związku z przesłuchaniem wiąże się w szczególności z wprowadzeniem do ustawy reguły jednorazowego przesłuchania takiego świadka (w toku postęp. Przygotow. przez sąd, z udziałem psychologa). Bez wątpienia powyższa reguła stanowi – z moralnego i humanitarnego punktu widzenia – jedną z najbardziej wartościowych zmian nowelizacyjnych dokonanych ustawą z dnia 3 czerwca 2005, daje bowiem szansę na ochronę wrażliwej i wciąż kształtującej się psychiki dziecka przed szkodliwymi skutkami uczestnictwa w postępowaniu karnym, które niekiedy pozostawia niezatarte ślady negatywnie oddziałujące w całym jego dorosłym życiu. Prawo świadka do zachowania w tajemnicy jego zeznao dotyczy sytuacji warunkowanych ustawowo określonym interesem prawnym świadka. Problematyka prawa świadka do odmowy złożenia zeznao oraz prawa do odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie zostałą przedstawiona w rozdziale IV. Prawo świadka do zwrotu poniesionych kosztów postępowania podyktowana jest elementarnym nakazem sprawiedliwości społecznej. Obowiązkowe stawiennictwo świadka oznacza na ogół co najmniej utratę części zarobków za dany dzieo pracy, niekiedy także stratę finansową związaną z dojazdem do miejsca czynności. 46

W związku z powyższym świadkowi może zostad przyznany stosowny zwrot poniesionych kosztów. Przed rozpoczęciem przesłuchania organ prowadzący czynnośd ma obowiązek uprzedzenia świadka o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawy lub zatajenie nieprawny, a w postęp. Przygoto. Świadek jest zobowiązany do podpisania stosownego oświadczenia w tej sprawie. Świadek powinien zostad pouczony o jego obowiązkach, a także uprawnieniach. Jeżeli przebieg przesłuchania ma zostad utrwalony (protokół, aparatura) należy o tym świadka uprzedzid. Merytoryczna częśd przesłuchania składa się z dwóch faz: – faza spontanicznej wypowiedzi – tj. swobodnego wypowiedzenia się w granicach określonych celem danej czynności, – faza pytao zmierzających do uzupełnienia, wyjawienia lub kontroli wypowiedzi. Prawo zadawania pytao przysługuje zarówno organowi przesłuchującemu, jak też stronom, obroocom, pełnomocnikom, biegłym oraz podmiotom określonym w art. 416 kpk. Dziecko jako uczestnik postępowania karnego – prawo nie zakreśla granicy wieku. Zgodnie z art. 185a i 185b kpk pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukooczył 15 lat, przesłuchuje się w charakterze świadka tylko raz. Ponowne przesłuchanie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wyjdą na jaw nowe okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, a także, wtedy, gdy żąda tego oskarżony, który nie miał obroocy podczas pierwszego przesłuchania. W przesłuchaniu mogą wziąd udział: prokurator, obrooca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego, a także jeśli nie ogranicza to swobody wypowiedzi małoletniego – jego przedstawiciel ustawowy. Problem przesłuchania dziecka, zwłaszcza małego, jest jakościowo znacznie bardziej złożony niż przesłuchanie osoby o zaburzonej sprawności psychicznej, w przypadku której zasadniczątrudnościąjest na ogół zastosowanie takich metod przesłuchania i kryteriów ocen, które pozwoliłyby na uzyskanie poszukiwanych informacji i należytą ocenę wypowiedzi przesłuchiwanej osoby. Przesłuchanie powinno się odbywad z udziałem psychologa, który może byd bierny bądź może przybrad postad aktywną, gdyż biegły ma prawo zadawania pytao, a w bardziej skomplikowanych przypadkach może wręcz przejąd faktyczne kierowanie przesłuchaniem. Biegły musi koncentrowad się na ocenie psychologicznej świadka i jego wypowiedzi, tj. na ocenie poziomu jego rozwoju umysłowego i zdolności umysłowych, a także na zasobie wiedzy i życiowego doświadczenia oraz umiejętności ich wykorzystywania w życiu codziennym, ponadto na ewentualnych skłonnościach do konfabulowania, na stopniu podatności na sugestię, sprawności zmysłów postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania dokonanych spostrzeżeo itp. 64. Świadek anonimowy i świadek koronny: - świadek koronny – w istocie świadek koronny to przestępca, który z mocy przyjętych w ustawie rozwiązao prawnych nie ponosi odpowiedzialności karnej za popełnione przez siebie przestępstwa (nie każde i pod warunkami określonymi w ustawie) w zamian za ujawnienie informacji mogących przyczynid się do ujawnienia okoliczności poważnego przestępstwa, wykrycia pozostałych jego sprawców (z założenia groźniejszych od niego, lub równie groźnym), jak też do ujawnienia innych poważnych przestępstw bądź zapobieżenia im. Funkcja świadka koronnego wzbudza kontrowersje z punktu widzenia zasad moralności społecznej, równości wobec prawa, nieuchronności kary, społecznego poczucia sprawiedliwości. Najogólniej rzecz ujmując jest to wybór mniejszego zła, który ma sens dopóty, dopóki w wymiarze społecznym przynosi realne i oczywiste korzyści. Zmiana sytuacji procesowej podejrzanego przez przydanie mu roli świadka koronnego jest możliwa tylko w 47

W związku z powyższym świadkowi może zostad przyznany stosowny zwrot poniesionych kosztów.<br />

Przed rozpoczęciem przesłuchania organ prowadzący czynnośd ma obowiązek uprzedzenia świadka<br />

o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawy lub zatajenie nieprawny, a w postęp. Przygoto. Świadek<br />

jest zobowiązany do podpisania stosownego oświadczenia w tej sprawie. Świadek powinien zostad<br />

pouczony o jego obowiązkach, a także uprawnieniach. Jeżeli przebieg przesłuchania ma zostad utrwalony<br />

(protokół, aparatura) należy o tym świadka uprzedzid.<br />

Merytoryczna częśd przesłuchania składa się z dwóch faz:<br />

– faza spontanicznej wypowiedzi – tj. swobodnego wypowiedzenia się w granicach określonych celem<br />

danej czynności,<br />

– faza pytao zmierzających do uzupełnienia, wyjawienia lub kontroli wypowiedzi.<br />

Prawo zadawania pytao przysługuje zarówno organowi przesłuchującemu, jak też stronom, obroocom,<br />

pełnomocnikom, biegłym oraz podmiotom określonym w art. 416 kpk.<br />

Dziecko jako uczestnik postępowania karnego – prawo nie zakreśla granicy wieku. Zgodnie z art. 185a i<br />

185b kpk pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukooczył 15 lat, przesłuchuje się w charakterze<br />

świadka tylko raz. Ponowne przesłuchanie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wyjdą na jaw nowe<br />

okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, a także, wtedy, gdy żąda tego<br />

oskarżony, który nie miał obroocy podczas pierwszego przesłuchania. W przesłuchaniu mogą wziąd udział:<br />

prokurator, obrooca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego, a także jeśli nie ogranicza to swobody wypowiedzi<br />

małoletniego – jego przedstawiciel ustawowy.<br />

Problem przesłuchania dziecka, zwłaszcza małego, jest jakościowo znacznie bardziej złożony niż<br />

przesłuchanie osoby o zaburzonej sprawności psychicznej, w przypadku której zasadniczątrudnościąjest na<br />

ogół zastosowanie takich metod przesłuchania i kryteriów ocen, które pozwoliłyby na uzyskanie<br />

poszukiwanych informacji i należytą ocenę wypowiedzi przesłuchiwanej osoby. Przesłuchanie powinno się<br />

odbywad z udziałem psychologa, który może byd bierny bądź może przybrad postad aktywną, gdyż biegły ma<br />

prawo zadawania pytao, a w bardziej skom<strong>pl</strong>ikowanych przypadkach może wręcz przejąd faktyczne<br />

kierowanie przesłuchaniem. Biegły musi koncentrowad się na ocenie psychologicznej świadka i jego<br />

wypowiedzi, tj. na ocenie poziomu jego rozwoju umysłowego i zdolności umysłowych, a także na zasobie<br />

wiedzy i życiowego doświadczenia oraz umiejętności ich wykorzystywania w życiu codziennym, ponadto na<br />

ewentualnych skłonnościach do konfabulowania, na stopniu podatności na sugestię, sprawności zmysłów<br />

postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania dokonanych spostrzeżeo itp.<br />

64. Świadek anonimowy i świadek koronny:<br />

- świadek koronny – w istocie świadek koronny to przestępca, który z mocy przyjętych w ustawie rozwiązao<br />

prawnych nie ponosi odpowiedzialności karnej za popełnione przez siebie przestępstwa (nie każde i pod<br />

warunkami określonymi w ustawie) w zamian za ujawnienie informacji mogących przyczynid się do<br />

ujawnienia okoliczności poważnego przestępstwa, wykrycia pozostałych jego sprawców (z założenia<br />

groźniejszych od niego, lub równie groźnym), jak też do ujawnienia innych poważnych przestępstw bądź<br />

zapobieżenia im. Funkcja świadka koronnego wzbudza kontrowersje z punktu widzenia zasad moralności<br />

społecznej, równości wobec prawa, nieuchronności kary, społecznego poczucia sprawiedliwości. Najogólniej<br />

rzecz ujmując jest to wybór mniejszego zła, który ma sens dopóty, dopóki w wymiarze społecznym przynosi<br />

realne i oczywiste korzyści.<br />

Zmiana sytuacji procesowej podejrzanego przez przydanie mu roli świadka koronnego jest możliwa tylko w<br />

47

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!