Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl

– prawo do ubiegania się o szczególnąochrone przez nadanie mu statusu świadka anonimowego
(incognito) i prawo takiego świadka do ochrony przed dekonspiracją;
– prawo świadka, który nie ukooczył 15 roku życia (nie tylko pokrzywdzonego), do ochrony zarówno
przed szkodliwymi skutkami wielokrotnego przesłuchania, jak też przesłuchania bez niezbędnej ochrony
psychologicznej w sprawach określonych rodzajowo (tj. któryh okoliczności mogą oddziaływad wyjątkowo
negatywnie na psychikę małoletniego świadka);
– prawo do zachowania w tajemnicy jeo zeznaow szczególnych sytuacjach warunkowanych jego
ustawowo określonym interesem prawnym;
– prawo do zwrotu poniesionych kosztów postępowania.
Prawo świadka do poszanowania powagi jego osoby i godności osobistej stanowi konstytucyjną zasadę
poszanowania czci i dobrego imienia (art. 47 konstyt.). Do procesowych środków gwarantujących, że prawo
to będzie przestrzegane należy zaliczyd zwłaszcza:
– powinnośc doręczania wezwania w taki sposób, by jego treśd nie była jawna dla osób trzecich oraz
musi spełniad warunki formalne (art. 128 i 129 kpk)
– piecza przewodniczącego składu orzekającego nad prawidłowym przebiegiem postępowania, w tym
uprawnienie przewodniczącego do uchylania pytania, gdy uzna je za niestosowne (art. 370,4 kpk).
– Odp. Dyscyplinarna adwokatów, radców prawnych i prokuratorów w razie dopuszczenia się w toku
czynn. Proces. Ściganego z oskarżenia prywatnego czynu karalnego zniesławienia lub obrazy.
– Może byd realizowane przez żądanie świadka, aby przesluchano go z wyłączeniem jawności, jeżeli
treśd jego zeznao może go narazid na haobę jego lub osobę dla niego najbliższą.
Prawo świadka do prawnomaterialnej ochrony karnej przed działaniami osób zmierzających do wywarcia
wpływu na jego decyzję o złożeniu zeznao oraz treśc tych zeznao, a takżę przed zemstą przestępcy,
zapewnia art. 245 kk, przewidując karalnośc użycia wobec świadka przemocy bądź groźby bezprawnej w
celu wywarcia na niego wpływu lub naruszenia w związku z tym jego nietykalności cielesnej.
Prawo świadka do zachowania jego adresu do wyłącznej dyspozycji organu procesowego ma zapewnid
ochronę jego osobistego bezpieczeostwa oraz bezpieczeostwa osób, z których zamieszkuje, jak też ochronę
miru domowego. Zgodnie z art. 333,3 kpk do aktu oskarżenia dołącza się (dw sądu) listę ujawnionych osób
pokrzywdzonych z podaniem ich adresów, a także adresy osób, których wezwania żąda oskarżyciel. Owe info
stają się niejawne dla stron wtedy, gdy zachodzi obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec
świadka lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami i w takiej właśnie sytuacji świadek zastrzega
dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu (tzw. świadek
anonimowy sensu largo).
Prawo świadka do ubiegania się o szczególną ochronę przez nadanie statusu świadka anonimowego i
prawo takiego świadka do ochrony przed dekonspiracją należą do uprawnieo o najsilniejszej w praktyce
funkcji gwarancyjnej (art. 184,1 kpk).
Prawo świadka, który nie ukooczył 15 roku życia (nie tylko pokrzywdzonego), do szczególnej ochrony w
związku z przesłuchaniem wiąże się w szczególności z wprowadzeniem do ustawy reguły jednorazowego
przesłuchania takiego świadka (w toku postęp. Przygotow. przez sąd, z udziałem psychologa). Bez wątpienia
powyższa reguła stanowi – z moralnego i humanitarnego punktu widzenia – jedną z najbardziej
wartościowych zmian nowelizacyjnych dokonanych ustawą z dnia 3 czerwca 2005, daje bowiem szansę na
ochronę wrażliwej i wciąż kształtującej się psychiki dziecka przed szkodliwymi skutkami uczestnictwa w
postępowaniu karnym, które niekiedy pozostawia niezatarte ślady negatywnie oddziałujące w całym jego
dorosłym życiu.
Prawo świadka do zachowania w tajemnicy jego zeznao dotyczy sytuacji warunkowanych ustawowo
określonym interesem prawnym świadka. Problematyka prawa świadka do odmowy złożenia zeznao oraz
prawa do odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie zostałą przedstawiona w rozdziale IV.
Prawo świadka do zwrotu poniesionych kosztów postępowania podyktowana jest elementarnym nakazem
sprawiedliwości społecznej. Obowiązkowe stawiennictwo świadka oznacza na ogół co najmniej utratę części
zarobków za dany dzieo pracy, niekiedy także stratę finansową związaną z dojazdem do miejsca czynności.
46