Opracowanie Przemka H - Wrzuta.pl

I) Decyzje procesowe- orzeczenia (w formie wyroków i postanowieo) i zarządzenia
II) Polecenia
36. Pojęcie prawomocności
a)To sytuacja, w której postępowanie sądowe w sprawie zostaje zakooczone w sposób ostateczny. Oznacza to, że nie ma
możliwości odwołania się od orzeczenia w zwyczajnym trybie, a w sprawie nie może byd po raz kolejny prowadzone
postępowanie.
b)Jest jednym (obok skuteczności i wykonalności) z podstawowych skutków prawnych orzeczeo. Wyróżnia się dwa aspekty
prawomocności: formalny i materialny. Orzeczenie staje się formalnie prawomocne, jeżeli nie przysługuje od niego środek
odwoławczy lub inny środek zaskarżania. Od tej zasady są dwa wyjątki:
* nie stają się prawomocne, mimo niedopuszczalności odrębnego ich zaskarżenia, postanowienia wydane w sprawie, którą
rozpatruje sąd drugiej instancji,
* jeżeli zaskarżono tylko częśd orzeczenia, w pozostałej części nie staje się ono również prawomocne w przypadkach, w których
sąd rozpatrujący apelację może rozpoznad sprawę z urzędu także w tej części (a więc na rzecz współuczestników procesu, którzy
wyroku nie zaskarżyli).
Prawomocnośd w aspekcie materialnym należy rozpatrywad w sensie jej skutków pozytywnych i negatywnych. Pozytywnym
skutkiem prawomocności jest związanie prawomocnym orzeczeniem: sądu, który je wydał, innych sądów, organów
paostwowych, stron, innych osób w przypadkach wskazanych w kodeksie postępowania cywilnego (tzw. prawomocnośd
rozszerzona). Skutek negatywny prawomocności polega na tym, że prawomocne orzeczenie sądu, zawierające rozstrzygnięcie
merytoryczne, korzysta z tzw. powagi rzeczy osądzonej, co wyklucza ponowne postępowanie w tej samej sprawie pomiędzy tymi
samymi podmiotami.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Prawomocnośd orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd I instancji na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajdują
się w sądzie II instancji – ten sąd. Stwierdzenia dokonuje sąd jednoosobowo.
37. Terminy procesowe
Czynności procesowe i ich skutecznośd często wiąże się z zachowaniem terminu (wynika to z zasady koncentracji). W kpk.
terminy uregulowane są w rozdziale 14.
W kodeksie pojęcie terminu występuje w kilku znaczeniach:
jako synonim daty, dnia, np. art. 249 §3 – (...) o terminie przesłuchania sąd zawiadamia prokuratora;
jako pewien okres, w jakim należy dokonad określonej czynności, np. art. 120 §1 nakazujący wyznaczenie 7-dniowego
terminu do usunięcia braków formalnych w piśmie;
terminy materialnoprawne, które organ procesowy musi mied na uwadze, np. roczny termin przedawnienia roszczenia o
odszkodowanie za niesłuszne skazanie z art. 555 kpk;
jako pewien czas, w jakim może trwad określony stan wywołany wydaną decyzją procesową lub czynnością faktyczną,
np. 48-godzinny okres zatrzymania z art. 248 §1 kpk.
Terminy określane są w kodeksie: poprzez stan zaawansowania procesu (np. „przed rozpoczęciem przewodu sądowego”),
kalendarzowo (w godzinach, dniach, tygodniach, itp.), blankietowo (np. „na czas oznaczony”) oraz ogólnie (np. „bezzwłocznie”,
„natychmiast”).
Ze względu na procesowe skutki naruszenia terminu, terminy dzielimy na:
zawite – nieprzekraczalne, ale przywracalne. Czynnośd procesowa dokonana po upływie terminu zawitego jest
bezskuteczna – art. 122 §1 kpk. T. zawite kierowane są jedynie do stron i innych osób, nie dotyczą organów
procesowych. Zgodnie z art. 122 §2, terminami zawitymi są terminy do wnoszenia środków zaskarżenia oraz inne
terminy, które ustawa uznaje za zawite.
prekluzyjne (materialnoprocesowe) – nieprzekraczalne i nieprzywracalne. Uchybienie takiemu terminowi powoduje
bezskutecznośd czynności. To, że dany termin ma charakter prekluzyjny zawsze jasno wynika z przepisu (że upływ
danego terminu powoduje nieskutecznośd czynności i jednoczesną niemożnośd przywrócenia go zainteresowanemu).
Zawitymi mogą byd terminy określone fazą procesu (np. termin do wtoczenia powództwa adhezyjnego z art. 62 kpk)
oraz określane dłuższymi okresami (np. 6-miesięczny termin dla Prokuratora Generalnego do uchylenia decyzji o
umorzeniu śledztwa na niekorzyśd podejrzanego z art. 328 kpk).
instrukcyjne (porządkowe) – przekraczalne, ich celem jest jedynie przyspieszenie postępowania. Czynnośd dokonana po
23