pełna wersja do pobrania
pełna wersja do pobrania
pełna wersja do pobrania
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Czas. Stomatol., 2010, 63, 3, 183-190<br />
© 2010 Polish Dental Society<br />
http://www.czas.stomat.net<br />
Wpływ środków <strong>do</strong> dezynfekcji protez ruchomych<br />
na zmianę właściwości chemicznych elastycznych<br />
materiałów protetycznych*<br />
Effect of removable denture cleansers on chemical property<br />
change of elastic prosthetic materials<br />
Rafał Brożek 1 , Ryszard Koczorowski 1 , Rafał Rogalewicz 2 , Adam Voelkel 2<br />
Klinika Gerostomatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 1<br />
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. R. Koczorowski<br />
Zakład Chemii Organicznej, Instytut Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Poznańskiej 2<br />
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. A. Voelkel<br />
Summary<br />
Aim of the study: To analyze chemical compounds<br />
which are released from elastic prosthetic materials<br />
under the influence of selected disinfectants.<br />
Material and methods: The investigated materials<br />
(Vertex Soft, Villacryl Soft, Molloplast B, Mollosil)<br />
have been stored in ways imitating the actual wearing<br />
and maintaining of removable dentures by patients.<br />
The following agents used to disinfect removable<br />
dentures have been applied: sodium hypochlorite,<br />
chlorhexidin gluconate, hydrogen peroxide, and the<br />
Corega Tabs cleansing tablets. The identification of<br />
the chemical compounds rinsed from these materials,<br />
and their quantitative evaluation have been carried<br />
out by means of gas chromatography linked with<br />
mass spectrometry.<br />
Results: The quantitative analysis has shown that<br />
sodium hypochlorite has the greatest effect on the<br />
lining materials, especially those which polymerize<br />
at room temperature.<br />
Conclusions: Agents used to disinfect dentures<br />
facilitate the release of chemical compounds, which<br />
may affect the elastic properties of denture lining<br />
materials.<br />
KEYWORDS:<br />
elastic materials, denture cleansers, gas<br />
chromatography – mass spectrometry<br />
Streszczenie<br />
Cel pracy: analiza związków chemicznych uwalnianych<br />
z elastycznych materiałów protetycznych pod<br />
wpływem wybranych środków dezynfekcyjnych.<br />
Materiał i metody: badane materiały (Vertex Soft,<br />
Villacryl Soft, Molloplast B, Mollosil) przechowywano<br />
w sposób, który naśla<strong>do</strong>wał rzeczywiste możliwości<br />
użytkowania i przechowywania protez ruchomych<br />
przez pacjenta. Zastosowano następujące<br />
środki używane <strong>do</strong> dezynfekcji protez ruchomych:<br />
podchloryn sodu, glukonian chlorhesydyny, nadtlenek<br />
wo<strong>do</strong>ru oraz tabletki czyszczące Corega Tabs.<br />
Za pomocą techniki chromatografii gazowej sprzężonej<br />
ze spektrometrem masowym <strong>do</strong>konano identyfikacji<br />
związków chemicznych wypłukiwanych z tych<br />
materiałów oraz ich oceny ilościowej.<br />
Wyniki: wykonana analiza ilościowa wykazała,<br />
że największy wpływ na materiały wyścielające w<br />
szczególności na te, które polimeryzują w temperaturze<br />
pokojowej wywarł podchloryn sodu.<br />
Wnioski: środki stosowane <strong>do</strong> dezynfekcji protez zębowych<br />
sprzyjają uwalnianiu z nich związków chemicznych,<br />
co może wpływać na zmianę właściwości<br />
elastycznych materiałów wyścielających protezy zębowe.<br />
HASŁA INDEKSOWE:<br />
materiały elastyczne, środki <strong>do</strong> czyszczenia protez,<br />
spektrometria masowa sprzężona z chromatografią<br />
gazową<br />
*Praca przedstawiona w sesji referatowej XI Kongresu Stomatologów Polskich, XXVII Konferencji Sekcji Protetyki PTS, Wrocław, 25-27 czerwca 2009 r.<br />
183
R. Brożek i in. Czas. Stomatol.,<br />
Wprowadzenie<br />
Istnieje wiele wątpliwości <strong>do</strong>tyczących wpływu<br />
różnych śro<strong>do</strong>wisk na zmianę właściwości<br />
materiałów elastycznych stosowanych <strong>do</strong> wyścielania<br />
protez ruchomych. Obserwowany<br />
proces wymiany różnych substancji chemicznych<br />
pomiędzy roztworem dezynfekcyjnym, a<br />
materiałem wyścielającym na drodze dyfuzji,<br />
wypłukiwania oraz wyługowania może pogarszać<br />
właściwości mechaniczne miękkich mas<br />
wyścielających. Materiały te stają się twardsze<br />
i zmniejsza się ich z<strong>do</strong>lność <strong>do</strong> odwracalnych,<br />
sprężystych odkształceń.<br />
Utrata elastycznych właściwości przez masy<br />
wyścielające sprzyjać może traumatycznemu<br />
wpływowi uzupełnienia protetycznego na<br />
tkanki podłoża, zwłaszcza w okolicach mało<br />
podatnych. Wykorzystanie tworzyw sztucznych<br />
wiąże się także z ryzykiem niekorzystnego<br />
ich oddziaływania na tkanki organizmu<br />
ludzkiego. Szkodliwość tych materiałów zależy<br />
od wielu czynników: składu chemicznego,<br />
trwałości, typu i liczby związków uwalnianych.<br />
Szkodliwe mogą być zarówno porowate<br />
utwardzone tworzywa jako całość, jak i<br />
ich toksyczność dzięki niektórym związkom<br />
uwalnianym z tych materiałów w trakcie użytkowania<br />
[4, 10, 11].<br />
Cel pracy<br />
Celem pracy była analiza związków chemicznych<br />
uwalnianych z elastycznych materiałów<br />
protetycznych pod wpływem wybranych<br />
środków dezynfekcyjnych.<br />
Materiał i metody<br />
Do badania wybrano powszechnie stosowane<br />
4 miękkie masy wyścielające: Vertex<br />
Soft (Vertex Dental, Holandia), Villacryl Soft<br />
(Zhermack, Włochy), Molloplast B (Detax,<br />
Niemcy) oraz Mollosil (Detax, Niemcy), które<br />
poddano działaniu następujących środków<br />
dezynfekcyjnych: 2% roztwór glukonianu<br />
chlorheksydyny, 2% roztwór podchlorynu<br />
sodu, tabletki czyszczące Corega Tabs oraz<br />
3% roztwór nadtlenku wo<strong>do</strong>ru (woda utleniona)<br />
(tab. 1).<br />
Materiały podzielono na dwie grupy imitując<br />
różne możliwości użytkowania i przechowywania<br />
protez ruchomych przez pacjenta.<br />
W pierwszej grupie (z użyciem środka<br />
dezynfekcyjnego) próbki badanych materiałów<br />
przechowywane były w roztworze<br />
sztucznej śliny 24 h na <strong>do</strong>bę, w komorze termostatycznej<br />
w temp. 37 o C. W badaniach<br />
nad związkami wypłukiwanymi z ocenianych<br />
materiałów <strong>do</strong> różnych płynów wykorzystano<br />
sztuczną ślinę o pH7, którą otrzymywano<br />
przez rozpuszczenie w 1 dm 3 wody<br />
destylowanej związków chemicznych w następujących<br />
ilościach: NaCl (0,40g), KCl<br />
(0,4g), NaOH (0,05g), CaCl 2<br />
·2H 2<br />
0 (0,22g),<br />
NaH 2<br />
PO 4<br />
(0,12g) i mocznik (1g). Raz dziennie<br />
próbki materiałów zanurzane były w jednym<br />
z czterech środków dezynfekujących na<br />
co najmniej 15 minut.<br />
Próbki zakwalifikowane <strong>do</strong> drugiej grupy<br />
(bez użycia środka dezynfekcyjnego) przechowywano<br />
w dwojaki sposób. Część próbek<br />
umieszczona była przez okres trwania badania<br />
w komorze termostatycznej w temp. 37 o C,<br />
w roztworze śliny syntetycznej. Druga część<br />
próbek (imitująca przechowywanie protez<br />
„na sucho” w okresie nocnym), umieszczona<br />
była 16 h na <strong>do</strong>bę w roztworze śliny syntetycznej<br />
w komorze termostatycznej, w temp.<br />
37 o C, a w ciągu następnych 8 h próbki były<br />
przechowywane w suchym miejscu w temp.<br />
pokojowej.<br />
Zarówno <strong>do</strong>bór środków dezynfekcyjnych,<br />
jak i sposób przechowywania próbek odpowia-<br />
184
2010, 63, 3 Środki <strong>do</strong> dezynfekcji protez<br />
T a b e l a 1. Materiały protetyczne użyte w badaniach<br />
Miękkie masy wyścielające<br />
Typ<br />
materiału<br />
Nazwa<br />
handlowa<br />
Producent<br />
Skład (% m/m)<br />
Sposób<br />
polimeryzacji<br />
Plastyfikowane akrylany<br />
1. Vertex Soft1 Vertex-<br />
Dental B.V.<br />
(Holandia)<br />
2. Villacryl Soft2 Zhermack<br />
SpA<br />
(Włochy)<br />
Płyn:<br />
Metakrylan metylu (< 20%)<br />
Acetylocytrynian tributylu (> 80%)<br />
Dimetakrylan glikolu etylenowego<br />
(< 1%)<br />
Proszek:<br />
Poli (metakrylan metylu) (> 90%)<br />
Nadtlenek benzoilu (< 1%)<br />
Płyn:<br />
Metakrylan metylu (> 90%)<br />
Dimetakrylan glikolu etylenowego<br />
(< 10%)<br />
Proszek:<br />
Poli (metakrylan metylu) (> 90%)<br />
Nadtlenek benzoilu (< 1%)<br />
3 h w temperaturze<br />
70 o C, następnie 30<br />
min. w temp. 100 o C,<br />
pod ciśnieniem<br />
2 BAR<br />
30 min.<br />
w temperaturze 65 o C,<br />
pod ciśnieniem<br />
2 BAR<br />
Elastomery silikonowe<br />
3. Molloplast B1 Detax<br />
(Niemcy)<br />
4. Mollosil2 Detax<br />
(Niemcy)<br />
Płyn:<br />
Trimetoksywinylosilan (60-80%)<br />
Proszek:<br />
Nadtlenek benzoil (< 2%)<br />
Płyn:<br />
Ksylen (20-40%)<br />
Octan etylu (60%)<br />
Proszek:<br />
Żywica polidimetylosiloksanowa<br />
(b.d.)<br />
Pigment (b.d.)<br />
Wypełniacz (b.d.)<br />
Katalizator (kompleks Pt) (b.d.)<br />
1 Pośrednia metoda wyścielenia (w laboratorium protetycznym),<br />
2 Bezpośrednia metoda wyścielenia (w gabinecie dentystycznym).<br />
2 h w temperaturze<br />
100 o C w kąpieli<br />
wodnej pod<br />
ciśnieniem 2 BAR<br />
Temperatura<br />
pokojowa<br />
dają standar<strong>do</strong>wym zaleceniom higienicznym<br />
wydawanym pacjentom, użytkującym ruchome<br />
uzupełnienia protetyczne [2].<br />
Określenie właściwości chemicznych badanych<br />
materiałów polegało na identyfikacji wypłukiwanych<br />
elementów oraz analizie tych,<br />
które mają potencjalnie największy wpływ<br />
na właściwości fizykomechaniczne badanych<br />
próbek. W tym celu wykorzystano powszechnie<br />
stosowaną w praktyce laboratoryjnej metodę<br />
analizy instrumentalnej, tzw. chromatografię<br />
gazową sprzężoną ze spektrometrem masowym<br />
GCMS (ang. gas chromatography – mass<br />
spektrometry)<br />
Wyniki wszystkich eksperymentów były<br />
poddawane analizie statystycznej. Wyniki,<br />
otrzymane w badaniach właściwości chemicznych<br />
miękkich mas wyścielających, uśredniano<br />
uzyskując wartości średnie , dla których<br />
obliczano odchylenia standar<strong>do</strong>we . Dla<br />
185
R. Brożek i in. Czas. Stomatol.,<br />
T a b e l a 2. Związki uwalniane z badanych materiałów protetycznych<br />
Nr Skrót Nazwa związku<br />
Monomery<br />
Wzór<br />
sumaryczny<br />
Masa<br />
cząsteczkowa<br />
Numer CAS<br />
1 MMA Metakrylan metylu C 5 H 8 O 2 100 80-62-6<br />
2 EMA Metakrylan etylu C 6<br />
H 10<br />
O 2<br />
114 97-63-2<br />
3 EGDMA<br />
Dimetakrylanu glikolu<br />
etylenowego<br />
C 10 H 14 O 2 198 97-90-5<br />
4 Metakrylan <strong>do</strong>decylu C 16 H 30 O 2 254 142-90-5<br />
Plastyfikatory<br />
5 DEP Ftalan dietylu C 12 H 14 O 4 222 84-66-2<br />
6 DBP Ftalan dibutylu C 16 H 22 O 4 278 17851-53-5<br />
7 TBC Cytrynian tributylu C 20 H 34 O 8 402 77-90-7<br />
Inne<br />
8 B Benzen C 6 H 6 78 71-43-2<br />
9 Toluen C 7<br />
H 8<br />
92 108-88-3<br />
10 Benzofenon C 13 H 10 O 182 116-61-9<br />
11<br />
2,6-bis-(1,1-dimetyloetylo)-<br />
4-(1-oksopropylo) fenol<br />
C 17 H 26 O 2 262 14035-34-8<br />
uzyskanych wartości średnich oraz wartości<br />
odchyleń standar<strong>do</strong>wych obliczano przedziały<br />
ufności przy założeniu przedziału istotności<br />
α = 0,05.<br />
Wyniki<br />
Związki chemiczne wykryte z zastosowaniem<br />
procedury GCMS podzielono w zależności<br />
od ich źródła pochodzenia i funkcji na<br />
monomery, <strong>do</strong>datki – w tym plastyfikatory<br />
oraz produkty jakimi ulegają składniki materiałów<br />
w procesie polimeryzacji (tab. 2).<br />
Identyfikację związków wydzielonych z badanych<br />
mas wyścielających potwierdzono<br />
przez porównanie widm masowych oraz czasów<br />
zatrzymania tych związków z widmami i<br />
czasami zatrzymania wzorców. Związki, których<br />
wzorce nie były <strong>do</strong>stępne zidentyfikowano<br />
jedynie na podstawie interpretacji widm<br />
masowych.<br />
W kolejnej części eksperymentu poddano<br />
ocenie ilościowej następujące anality chemiczne:<br />
z grupy monomerów – metakrylan metylu<br />
(MMA) i metakrylan <strong>do</strong>decylu (DDMA),<br />
z grupy środków sieciujących – dimetakrylan<br />
glikolu etylenowego (EGDMA) oraz z grupy<br />
<strong>do</strong>datków – plastyfikatory, takie jak ftalan<br />
dietylu (DEP), ftalan dibutylu (DBP) oraz<br />
acetylocytrynian tributylu (ATBC). Związki<br />
chemiczne poddane analizie ilościowej z zastosowaniem<br />
metody GCMS zostały wybrane<br />
nieprzypadkowo. Na podstawie piśmiennictwa<br />
można przypuszczać, że związki te mogą<br />
istotnie wpływać na mechaniczne, a szczególnie<br />
sprężyste właściwości miękkich mas wyścielających.<br />
Uzyskane wyniki zilustrowano na rycinach<br />
186
2010, 63, 3 Środki <strong>do</strong> dezynfekcji protez<br />
1–4. Na ich podstawie można stwierdzić, że bez<br />
względu na sposób przechowywania próbek i<br />
rodzaj zastosowanego materiału we wszystkich<br />
badanych roztworach stwierdzono obecność<br />
EGDMA. Dla próbek przygotowanych<br />
z materiału Vertex Soft, ilość tego związku<br />
chemicznego była największa w przypadku<br />
stosowania roztworów chlorheksydyny (6,43<br />
mg), podchlorynu sodu (6,32 mg) oraz wody<br />
utlenionej (6,32 mg). W przypadku tworzywa<br />
akrylanowego polimeryzującego w temperaturze<br />
pokojowej (Villacryl Soft), największą<br />
ilość wydzielonego EGDMA stwierdzono w<br />
roztworach podchlorynu sodu oraz śliny syntetycznej.<br />
Zawartość badanego związku w tych<br />
mediach wyniosła odpowiednio 8,11 mg oraz<br />
8,21 mg.<br />
Biorąc pod uwagę wpływ środków dezynfekcyjnych<br />
na ilość wypłukiwanych związków<br />
chemicznych z materiałów wyścielających<br />
okazało się, że masy silikonowe są<br />
pod tym względem bardziej stabilne w porównaniu<br />
z plastyfikowanymi akrylanami.<br />
Bez względu na sposób polimeryzacji ma-<br />
Ryc. 1. Wpływ środków dezynfekcyjnych na liczbę<br />
związków chemicznych uwalnianych z materiału<br />
Vertex Soft po 28 dniach trwania eksperymentu.<br />
Ryc. 3. Wpływ środków dezynfekcyjnych na liczbę<br />
związków chemicznych uwalnianych z materiału<br />
Mollosil po 28 dniach trwania eksperymentu.<br />
Ryc. 2. Wpływ środków dezynfekcyjnych na liczbę<br />
związków chemicznych uwalnianych z materiału<br />
Villacryl Soft po 28 dniach trwania eksperymentu.<br />
Ryc. 4. Wpływ środków dezynfekcyjnych na liczbę<br />
związków chemicznych uwalnianych z materiału<br />
Molloplast B po 28 dniach trwania eksperymentu.<br />
187
R. Brożek i in. Czas. Stomatol.,<br />
teriałów silikonowych, EGDMA stwierdzono<br />
we wszystkich badanych roztworach, z<br />
wyjątkiem próbek wykonanych z materiału<br />
Mollosil, zanurzonych w roztworze śliny<br />
syntetycznej. Ilość wypłukiwanego EGDMA<br />
z materiału Molloplast B wahała się między<br />
0,76 mg, w przypadku roztworu podchlorynu<br />
sodu i 2,11 mg, w przypadku próbek przechowywanych<br />
metodą „na sucho”. Natomiast<br />
wartości największe uzyskano w przypadku<br />
roztworu śliny syntetycznej. Zawartość<br />
EGDMA wyniosła tutaj 5,34 mg po 28 dniach<br />
trwania eksperymentu.<br />
W roztworach, w których przechowywano<br />
próbki wykonane z materiału Mollosil,<br />
oprócz EGDMA stwierdzono także obecność<br />
MMA i DMA. Metakrylan metylu wykryto w<br />
pięciu z sześciu badanych roztworów i jego<br />
ilość zawarta była w przedziale od 0,23 mg<br />
dla roztworu wody utlenionej, <strong>do</strong> 2,32 mg<br />
dla roztworu śliny syntetycznej. Natomiast<br />
ilość metakrylanu <strong>do</strong>decylu wahała się między<br />
1,54 mg w przypadku roztworu Corega<br />
Tabs a 8,32 mg w przypadku roztworu glukonianu<br />
chlorheksydyny.<br />
Dyskusja<br />
Mimo, że elastyczne materiały protetyczne<br />
stosowane są w stomatologii od lat 50-tych XX<br />
wieku istnieje stosunkowo niewiele prac analizujących<br />
ich właściwości chemiczne. Jones<br />
i wsp. [5] rozpoczęli badania, w których zidentyfikowano<br />
8 związków chemicznych działających<br />
plastyfikująco na masy wyścielające.<br />
Ilość plastyfikatora zawartego w badanych materiałach<br />
wahała się między 26 a 51%. W pracy<br />
zwrócono uwagę, po raz pierwszy, na zjawisko<br />
jonowej dyfuzji związków chemicznych (plastyfikatora<br />
<strong>do</strong> śro<strong>do</strong>wiska i wody ze śro<strong>do</strong>wiska<br />
w obręb materiału protetycznego). Kaul i<br />
wsp. [6] wykazali, że w porównaniu z roztworami<br />
obojętnymi proces wymiany substancji chemicznych<br />
(zmiękczacze, etanol) zachodzi szybciej<br />
w przypadku roztworów zjonizowanych. W<br />
śro<strong>do</strong>wisku wodnym zachodzi wymiana cząsteczek<br />
na drodze dyfuzji również dzięki temu,<br />
że tworzywa polimerowe mogą być związkami<br />
polarnymi [9]. Ilość wypłukiwanych komponentów<br />
uzależniona jest od środka, w którym<br />
dane tworzywo jest zanurzone.<br />
Kazanji i Watkins [7] uważają, że roztwór,<br />
w którym stwierdza się wysoką koncentrację<br />
jonów, szczególnie so<strong>do</strong>wych i potasowych,<br />
przyspiesza uwalnianie związków skła<strong>do</strong>wych<br />
z tworzywa elastycznego. Wyniki przeprowadzonych<br />
analiz potwierdzają, że podchloryn<br />
sodu, który powstaje w wyniku zastąpienia<br />
wo<strong>do</strong>ru w cząsteczce kwasu podchlorawego<br />
atomem sodu, może wywierać potencjalnie<br />
niekorzystny wpływ na właściwości miękkich<br />
mas wyścielających.<br />
Na podstawie wykonanych badań z wykorzystaniem<br />
procedury GC–MS stwierdzono<br />
także, że ślina syntetyczna, a więc również śro<strong>do</strong>wisko<br />
jamy ustnej może przyspieszać wypłukiwanie<br />
związków chemicznych z badanych<br />
materiałów. Ślina jest polarnym rozpuszczalnikiem,<br />
w którym może zachodzić dysocjacja<br />
związków bogatych w wiązania jonowe<br />
lub silnie spolaryzowane wiązania kowalencyjne.<br />
Zjawisko to może nasilać proces dyfuzji<br />
jonów pomiędzy roztworem śliny syntetycznej<br />
i próbkami elastycznych mas wyścielających.<br />
Jak zauważyli Neppelenbroek i wsp. [9], wymiana<br />
cząsteczek jest możliwa ponieważ łańcuchy<br />
polimetakrylanowe i polisiloksanowe są<br />
także związkami polarnymi.<br />
Na podstawie analiz identyfikacyjnych, w<br />
badanych roztworach stwierdzono także obecność<br />
cząsteczek dimetakrylanu glikolu etylenowego.<br />
Związek ten <strong>do</strong>dawany jest <strong>do</strong> materiałów,<br />
zarówno silikonowych jak i akrylanowych,<br />
w celu poprawy z<strong>do</strong>lności sieciującej<br />
188
2010, 63, 3 Środki <strong>do</strong> dezynfekcji protez<br />
łańcuchów polimerowych. Wzrost liczby wiązań<br />
krzyżowych powoduje zmianę właściwości<br />
mechanicznych. Zwiększa się temperatura<br />
zeszklenia materiału, przez co tworzywo takie<br />
staje się twardsze, bardziej kruche i mniej<br />
elastyczne.<br />
Związki wydzielane z miękkich mas wyścielających<br />
mogą mieć niekorzystny, toksyczny<br />
wpływ na tkanki organizmu ludzkiego. W<br />
piśmiennictwie światowym zwraca się szczególnie<br />
uwagę na fakt, że estry kwasu ftalowego<br />
mogą pełnić rolę ksenoestrogenów, a więc substancji<br />
pochodzenia zewnętrznego wykazujących<br />
działanie hormonalne [1, 3, 8, 12].<br />
Wykonane badania chemiczne z zastosowaniem<br />
procedury GC–MS umożliwiły nam<br />
ocenę jakościową i ilościową związków wydzielanych<br />
z miękkich mas wyścielających.<br />
Znając masę próbki określono procent, jaki<br />
stanowiły wydzielone substancje chemiczne w<br />
stosunku <strong>do</strong> ich masy początkowej. Uzyskane<br />
wyniki pozwoliły stwierdzić, że w zależności<br />
od materiału wyścielającego poziom wypłukiwanych<br />
analitów zawierał się w przedziale<br />
między 0,02% i 0,38% masy początkowej<br />
próbki.<br />
Największy ubytek masy materiałów polimeryzujących<br />
w wysokich temperaturach<br />
stwierdzono w przypadku próbek zanurzonych<br />
w roztworze śliny syntetycznej. Dla materiału<br />
Molloplast B wyniósł on 0,13%, natomiast<br />
dla materiału Vertex Soft 0,38%. Podchloryn<br />
sodu największy wpływ wywarł na materiały<br />
polimeryzujące w temperaturze pokojowej.<br />
Ilość wypłukanych związków chemicznych<br />
stanowiła 0,17% masy początkowej materiału<br />
Mollosil oraz 0,27% materiału Villacryl Soft.<br />
Niniejsze badania <strong>do</strong>wiodły, że ilość związków<br />
chemicznych, które mogą wywierać potencjalnie<br />
niekorzystny wpływ na tkanki organizmu<br />
ludzkiego, nie przekroczyła <strong>do</strong>puszczalnych<br />
norm w czasie trwania eksperymentu<br />
mimo stosowania różnych mediów dezynfekcyjnych.<br />
Wnioski<br />
Na podstawie badań eksperymentalnych elastycznych<br />
materiałów wyścielających protezy<br />
ruchome sformułowano następujące wnioski:<br />
1) środki dezynfekcyjne wykazują zróżnicowany<br />
wpływ na właściwości chemiczne elastycznych<br />
mas wyścielających,<br />
2) roztwory silnie zjonizowane sprzyjają<br />
uwalnianiu związków chemicznych z badanych<br />
materiałów, a tym samym mogą wpływać<br />
na pogorszenie ich właściwości sprężystych,<br />
3) elastyczne materiały silikonowe są bardziej<br />
odporne na działanie środków dezynfekcyjnych<br />
niż elastyczne tworzywa akrylanowe.<br />
Piśmiennictwo<br />
1. 2003/610/EC: Commission Decision of 19<br />
August 2003 amending Decision 1999/815/<br />
EC concerning measures prohibiting the placing<br />
on the market of toys and childcare articles<br />
intended to be placed in the mouth by<br />
children under three years of age made of<br />
soft PVC containing certain phthalates (Text<br />
with EEA relevance) (notified under <strong>do</strong>cument<br />
number C(2003) 2944) Official Journal<br />
L 210, 20/08/2003 P. 0035.<br />
2. Abelson D: Denture plaque and denture<br />
cleansers: review of the literature. Gero<strong>do</strong>ntics<br />
1985, 1: 202-206.<br />
3. Graham B, Jones D, Sutow E: An in vivo and<br />
in vitro study of the loss of plasticizer from<br />
soft polymer–gel materials. J Dent Res 1991,<br />
70, 5: 870–873.<br />
4. Jagger D, Harrison A: Complete dentures––<br />
the soft option. An update for general dental<br />
practice. Br Dent J 1997, 182, 8: 313–317.<br />
5. Jones D, Sutow E, Hall G, Tobin W, Graham<br />
B: Dental Soft Polymers: Plasticizer<br />
189
R. Brożek i in. Czas. Stomatol.,<br />
Composition and Leachability. Dent Mater<br />
1988, 4: 1–7.<br />
6. Kaul A, Souney P, Osathanondh R: A review<br />
of possible toxicity of di–2–ethylhexylphthalate<br />
(DEHP) in plastic intravenous containers:<br />
effects on reproduction. Drug Intell. Clin<br />
Pharm 1982, 16, 9: 689–692.<br />
7. Kazanji M, Watkinson A: Soft lining materials:<br />
their absorption of, and solubility in, artificial<br />
saliva. Br Dent J 1988, 165: 91–94.<br />
8. McCabe J: Soft lining materials: composition<br />
and structure. J Oral Rehabil 1976, 3, 3: 273–<br />
278.<br />
9. Neppelenbroek K, Pavarina A, Vergani C,<br />
Giampaolo E: Hardness of heat-polymerized<br />
acrylic resins after disinfection and long–term<br />
water immersion. J Prosthet Dent 2005, 93, 2:<br />
171–176.<br />
10. Odman P: The effectiveness of an enzyme–<br />
containing denture cleanser. Quintessence Int<br />
1992, 23, 187–190.<br />
11. Oliveira L, Mesquita M, Henriques G,<br />
Consani R: The effect of brushing on surface<br />
roughness of denture lining materials. J<br />
Prostho<strong>do</strong>nt 2007, 16, 3: 179–184.<br />
12. Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity<br />
and the Environment (CSTEE) 1998: Opinion<br />
on Phthalate migration from soft PVC toys<br />
and child-care articles. Opinion expressed at<br />
the 6th CSTEE plenary meeting. Brussels.<br />
European Communities. URL: http://europa.<br />
eu.int/comm/food/fs/sc/sct/out19_en.html.<br />
Adres autorów: 60-812 Poznań, ul. Bukowska 70<br />
Tel.: 61 6547078<br />
e-mail: rafal.brozek@gerostomatologia.pl<br />
Paper recived 21 December 2009<br />
Accepted 7 April 2010<br />
190
Change language