Funksionimi i Sistemit: - Solidar

Serbia
Në Serbi, sistemi i inspektimit nuk është rregulluar ligjërisht në një mënyrë të
plotë. Në vend të këtij ky sistem është rregulluar me një pjesë të vogël të
dispozitave ligjore të Ligjit mbi Administratën e Shtetit, i miratuar në vitin 1992.
Problemet ekzistuese lidhen gjithashtu me mungesën e kualifikimit të duhur për
të kryer detyrën, me mbivendosjen dhe mungesën e koordinimit midis shërbimeve
të ndryshme të inspektimit në fushat e njëjta të punës. Kështu, thirrjet për
bashkimin e disa degëve të caktuara të inspektimit në një strukturë, duhet të
diskutohen si pjesë e reformave të sistemit të inspektimit. 22 Gjithashtu është e
nevojshme për t’i vazhduar reformat që kanë filluar në shërbime të caktuara të
inspektimit - para së gjithash, reformat e Inspektoriatit të Punës për integrimin e
Inspektoriatit mbikqyrës, që kanë treguar rezultate të mira fillestare. Strukturat e
Inspektoriatit duhet të forcohen kur është fjala për burimet njerëzore, financiare
dhe teknike, duke siguruar paga më të mira për inspektorët , puna e të cilëve është
nënvlerësuar dhe angazhimi i të cilëve shpesh bie viktimë e përzgjedhjes të gabuar
të punonjësve dhe korrupsionit.
Përveç kësaj, sipas normave ligjore të parashikuara nga ligji ekzistues, një
punëdhënës mund të paraqesë kontratat e punës në një datë të mëvonshme -
brenda 8 ditësh nga dita e inspektimit - edhe në qoftë se në kohën e inspektimit
këto kontrata nuk ekzistonin. Në situata të tilla, punonjësit janë të detyruar të
bashkëpunojnë me punëdhënësin për nënshkrimin e kontratave të punësimit në
mënyrë retroaktive. Një problem tjetër mjaft i veçantë është se punëdhënësit nuk
kanë detyrim ligjor për të mbajtur të dhënat e pranisë së punonjësve të tyre në
vendin e punës, kështu që në praktikë inspektimi ose cdo lloj tjetër kontrolli është
shpesh i paefektshëm.
Studjuesit nënvizojnë se partitë politike janë lojtarë dominues në kompanitë
publike serbe, ndërkohë që institucionet, ligjet dhe rregulloret që duhet të mbrojnë
interesin publik mbeten të dobëta dhe të organizuara në një mënyrë të tillë që
lejojnë partitë politike për të marrë vendime sipas tekave të tyre. Këto institucione
të rrezikuara nuk janë në gjendje të ndalojnë politizimin e tyre dhe nuk krijojnë dot
një sistem ku institucionet të jenë përgjegjëse për rezultatet e tyre dhe para publikut. 23
Prandaj, është e nevojshme që të amendohen ligje të shumta dhe të zvogëlohen
interesat e partive politike dhe mundësite e tyre për të caktuar menaxherët kryesorë
të kompanive, të institucioneve publike si dhe të organeve shtetërore.
22
Dr Dobrosav Milovanovic: Reformat e
Sistemit të Inspektimit, Jeta Juridike
nr.22, 2009.
23
Si të ndalohet politizimi i Kompanive
Publike në Serbi (Qendra për Studimet
e Aplikuara Evropiane, 2011)
24
Prof.dr Predrag Jovanoviq: E drejta e
organizmit social të punëtorëve dhe të
punëdhënësve në Serbi, Ligji i Punës
dhe i Cështjeve Sociale, no.1/2009.
Siç ka ndodhur në shumë vende në tranzicion, sindikatat serbe janë dobësuar në
raport me punëdhënësin dhe shtetin për shkak të margjinalizimit të dialogut social
dhe negociatave kolektive si dhe në lidhje me pakësimin e anatarëve të tyre. 24
Burokracia e sindikatave dhe humbja e lidershipit për të qenë në kontakt me
interesat e anëtarëve së saj, është një tjetër problem i rëndësishëm. Megjithëse
sindikatat duhet të përpiqen për të mbrojtur të drejtat dhe interesat e anëtarëve,
ato kanë tendencë të bëhen aktorë politikë me një axhendë politike e cila shkon larg
funksionit të tyre të vërtetë. Sindikatat duhet të ketë një rol më dominues në zbatimin
e rregullave të ndryshme në fushën e punës dhe të drejtave të punëtorëve.
10