Fachowy Elektryk 3/2014

3/2014 

czerwiec 2014 

ISSN 1643-7209 

System wideodomofonowy 

ABB Welcome Basic 

Multifunkcjonalność dla 

domów jednorodzinnych 

i całych osiedli

Gira eNet 

Nowy dwukierunkowy system radiowy 

www.gira.com/enet 

Prosta modernizacja instalacji elektrycznej 

Gira eNet jest nowym dwukierunkowym systemem radiowym 

do inteligentnego zarządzania nowoczesną instalacją elektryczną. 

dla inteligentnych sieci i kontroli nowoczesnej instalacji elektrycznej. 

Funkcje, takie jak sterowanie oświetleniem i żaluzjami można 

łatwo wyposażyć w elementy radiowe tworzące wspólna sieć. 

Już istniejące przełączniki można łatwo zamienić na radiowe, bez 

rozkuwania ścian i układania przewodów. Do obsługi systemu 

służą wyłączniki i ściemniacze radiowe, nadajniki ścienne 

oraz piloty. 

Rys. od lewej: System Gira eNet radiowy wyłącznik/ściemniacz, 

pojedynczy, System 2000; Gira eNet radiowy sterownik żaluzjowy, 

pojedynczy; Gira eNet radiowy nadajnik ścienny, potrójny; 

Gira E2, biały z połyskiem 

Wygodna obsługa za pomocą Gira G1 

W połączeniu z serwerem Gira Gira eNet, nowy G1 może 

służyć do centralnego zarządzania systemem Gira eNet. 

Doskonały dotykowy wyświetlacz multi-touch zapewnia 

komfortową obsługę wszystkich funkcji za pomocą dotyku 

palca lub gestu. 

Rys.: Gira G1, biały [dostępny od 11/2014] 

eNet jest łatwy w obsłudze jak telefon komórkowy 

W domu, w pracy czy w podróży: za pośrednictwem serwera 

Gira eNet i bramki telefonicznej możliwe jest sterowanie całym 

systemem za pomoca iPhone, iPad i smartfonów z systemem 

Android. Natomiast serwer eNet pozwala na wykorzystanie 

komputera do zarządzania całym systemem radiowym. 

Rys.: nowy interfejs do bramki telefonicznej Gira w smartfonie 

[dostępny od 12/2014] 

Nagrody Gira G1: Design Plus przyznany na Light + Building 2014 

[Projekt urządzenia i interfejsu Schmitz Visual Communication] 

TEMA 2 SP. z.o.o., ul. Boryny 7, PL – 02 - 257 Warszawa 

Tel. +48 - 22 87 80 347 Faks +48 - 22 84 64 745 – www.gira.pl biuro@tema.pl

Drodzy czytelnicy! 

www.fachowyelektryk.pl 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press 

sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

tel. kom. 502 255 773 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Jeszcze kilka lat temu informacje o możliwości sterowania instalacjami 

w budynku budziły lekki uśmieszek i kojarzyły się z fanaberią ludzi bardzo 

zamożnych. Rozwiązania te były traktowane jak gadżety, kolejne zabawki 

dużych chłopców. Dziś już prawie nikt tak do tego nie podchodzi. 

Zmieniający się standard instalacji i korzyści z nim związane pozwalają 

patrzeć na inteligentne domy pod kątem oszczędności i komfortu życia. 

Kolejne zmiany wykraczają poza mury budynku – domu czy biurowca. 

Systemy integracyjne zaczynają łączyć budynki, arterie komunikacyjne 

i elektrownie. Wizja Smart City przestaje być scenariuszem filmu science 

fiction i zaczyna przybierać realny wymiar. Na stawianie pytania „czy 

jesteśmy na to gotowi” jest już za późno. Trzeba się raczej zastanowić 

„jak szybko się do tego dostosujemy”? Zachęcam do lektury Fachowego 

Elektryka, a w szczególności artykułów poświęconych rozwiązaniom automatyki 

budynkowej. 

Małgorzata Dobień 

redaktor naczelna 

Dział Promocji i Reklamy: 

Mariusz Ćwirta 

tel. kom. 728 950 227 

mariusz.cwirta@targetpress.pl 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Marcin Sikora 

tel. kom. 515 251 052 

marcin.sikora@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyelektryk.pl 

Skład: 

K2DESIGN Krzysztof Frankowski 

k2design.frankowski@gmail.com 

Druk: 

VMG PRINT 

Redakcja nie zwraca tekstów 

niezamówionych, zastrzega sobie prawo 

ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść 

zamieszczonych reklam. 

ISSN 1643-7209 

SPIS TREŚCI 

6 Aktualności 

10 Nowości 

14 Akumulatory do instalacji fotowoltaicznych 

20 Przekaźniki czasowe – proste sterowanie instalacją 

24 Wielofunkcyjne przekaźniki czasowe oraz przekaźniki czasowe gwiazda-trójkąt 

firmy Relpol 

26 Systemy szyn zbiorczych 

30 Dobór, montaż i kontrola ograniczników przepięć Eaton 

32 HYUNDAI U-Series ACB 

34 Gry świateł na pełnym morzu 

38 lumina 2 - nowocześnie prosta, tradycyjnie niezawodna 

40 CATRIN - nowa seria funkcjonalnego osprzętu 

42 Modernizacja instalacji elektrycznej 

46 Sterowanie oświetleniem LED RGB z zastosowaniem urządzeń systemu KNX 

50 Inteligentny budynek jako inwestycja 

52 Inteligentny dom nad morzem 

54 Przyrządy pomiarowe dla elektryków 

59 Wybieramy kamerę termowizyjną 

62 Przegląd kamer termowizyjnych 

66 System Fluke Connect - rewolucja w pracy zespołu 

68 Mierniki wielofunkcyjne – tańsze i wygodniejsze rozwiązanie niż wiele mierników 

jednofunkcyjnych 

70 Rozjaśnić mrok 

76 Modernizacja oświetlenia drogowego – kręta droga od konieczności do 

nowoczesności 

78 Nożyce akumulatorowe do kabli z Energotytanu 

80 Technologia, efektywność oraz wartość w biznesie 

82 Pozytywne wibracje

Po prostu 

Bardziej efektywnie! 

Nowe kolumny 

sygnalizacyjne: 

SL7 

SL4 

Nowe kolumny SL7 i SL4 

zapewniają jeszcze ściślejszą 

kontrolę nad wszystkimi 

kluczowymi procesami 

w sposób jaśniejszy, szybszy 

i bardziej ergonomiczny. 

Innymi słowy: dużo bardziej efektywnie! 

Cechy wyróżniające: 

• Technologia LED i LED mocy dla jeszcze lepszej jasności świecenia. 

• Moduł akustyczny do 8 różnych sygnałów dźwiękowych 

• System szybkiego montażu/demontażu kompletnych filarów 

(np. podczas transportowania maszyn) 

• Atrakcyjny design nawiązujący zaokrąglonymi kształtami do serii 

aparatury kontrolno-sterującej RMQ-Titan 

• Efektywne połączenie i komunikacja ze SmartWire-DT 

www.moeller.pl/sl

AKTUALNOŚCI 

Fachowego Elektryka 

Expopower 2014 zakończone 

Kolejne spotkanie branży energetycznej w Poznaniu za rok! 

Zakończyła się kolejna edycja targów Expopower i Greenpower. 

Do Poznania zawitali przedstawiciele takich branż, jak: energetyka, 

przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, przesył energii, gazu, 

pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł energii: elektrownie 

wiatrowe i wodne, technika solarna, produkcja sprzętu oświetleniowego, 

technika świetlna, hurtownicy elektrotechniczni, dystrybutorzy 

wyposażenia elektrycznego, instalatorzy elektrotechniczni, 

budownictwo energetyczne i elektrotechniczne. 

Partnera w biznesie można było znaleźć wśród ponad 200 firm 

uczestniczących w targach, z takich krajów jak Austria, Belgia, 

Chiny, Czechy, Holandia, Litwa, Niemcy, Polska, Szwecja, Tajwan, 

Ukraina czy Włochy. 

Szczególne gratulacje należą się wystawcom, którzy uzyskali zaszczytny 

tytuł Złotego Medalisty targów Expopower 2014. 

Zwiedzających przyciągnęły również ciekawe tematy konferencji. 

Szereg z nich traktował o zmianach w technologii oraz nowościach 

w oświetleniu. 

Na V Konferencji Naukowo-Technicznej z cyklu Energooszczędność 

w oświetleniu nt. „Technika Świetlna 2014”, specjaliści 

z Politechniki Poznańskiej i Warszawskiej mówili o wpływie 

światła na oczy i oświetleniu LED. Natomiast eksperci firm 

OSRAM czy PHILIPS, liderów rynku oświetleniowego, swoje 

wystąpienie poświęcili tematyce energooszczędności. 

Tematykę oświetlenia ale w innym wymiarze pojęła również 

Akademia LED wydawnictwa Publikatech, która we współpracy 

z MTP organizowała konferencję pt.: „LEDyfikacja miast i wsi. 

Oświetlenie drogowe.”. Natomiast partner strategiczny targów, 

ITM SA postawił na tematykę: „LED, świetlówka, lampa żarowa. 

Co ma znaczenie, a co jest wyłącznie marketingiem?”. 

Również druga konferencja firmy TIM SA poświęcona była 

tematyce bardziej przystępnej dla użytkowników, czyli: „Jak 

mniej płacić za prąd? Sposoby oszczędzania energii elektrycznej 

w życiu codziennym.”. 

Specjaliści zainteresowani instalacjami elektrycznymi niskiego, 

średniego i wysokiego napięcia, również naleźli coś dla siebie 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Zwiedzających przyciągnęły również ciekawe tematy 

konferencji. Szereg z nich traktował o zmianach 

w technologii oraz nowościach w oświetleniu. 

Zwiedzający targi Expopower mieli okazję zapoznać się 

z ofertą ponad 200 wystawców z różnych krajów. 

na XII Konferencji Naukowo-Technicznej: „Rozdzielnice w izolacji 

gazowej 110 i 400 kV” organizowanej przez poznański oddział 

SEP, Wielkopolską Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa 

oraz firmę ABB. 

Zapraszamy w przyszłym roku na Expopower i Greenpower: od 

26 do 28 maja 2015! 

Źródło: MTP 

Produkty wyróżnione Złotym Medalem targów EXPOPOWER 

• Rozdzielnica w izolacji gazowej ELK-04, 145 kV – ABB 

• Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ – BEZPOL sp. z o.o., 

• Seria UPS EVER POWERLINE GREEN 33 – EVER sp. z o.o., Rozłącznik SN RN III 24/4-C-AI z izolatorami kompozytowymi 

– Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe CHIMET Zbigniew Joachimiak 

• Sterownik automatyki SO-52v11-eMSZR – Badawczo-Rozwojowa Spółdzielnia Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki 

MIKRONIKA 

• System Stacjonarnych Monitorów Promieniowania SMP – RELPOL SA 

• Automatyczny wyłącznik napowietrzny „Reklozer” RC -27 – ZPUE SA 

6 Fachowy Elektryk 3•2014

AKTUALNOŚCI 


Firma OSRAM partnerem Stadionu Narodowego 

Firma OSRAM została oficjalnym dostawcą Stadionu Narodowego. 

Operator obiektu – spółka PL.2012+ i światowy lider na rynku 

oświetleniowym podpisali umowę o współpracy. To kolejny krok 

na drodze do skompletowania przez Stadion Narodowy „11 marzeń” 

– drużyny silnych partnerów biznesowych. 

Partnerstwo z firmą OSRAM to potwierdzenie, że Stadion Narodowy 

w każdym aspekcie swojej działalności dąży do wykorzystywania 

najlepszych i sprawdzonych, rozwiązań. OSRAM odpowiada 

za oświetlenie najważniejszych miejsc i wydarzeń na świecie. 

Wśród nich stadion w Sao Paulo – jedna z aren piłkarskich Mistrzostw 

Świata w Brazylii, czy paryski Disneyland. OSRAM nie 

boi się wyzwań. Za takie z pewnością trzeba uznać oświetlenie Kaplicy 

Sykstyńskiej, Capital Gate w Abu Zabi oraz… rozświetlenie 

elewacji Stadionu Narodowego. 

Źródło: Osram 

KNX City czyli inteligentne miasta w standardzie KNX – konferencja KNX Polska 

Idea inteligentnych budynków (Smart Home) nie jest już niczym 

nowym i oswajamy się z myślą, że wkrótce stanie się ona standardem 

zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i użyteczności publicznej. 

Duży krok dalej wybiega technologia Smart City wdrażana 

w standardzie KNX. System KNX City oferuje rozwiązania w zakresie 

współdziałania systemów sterowania budynków, transportu 

(mobilność), infrastruktury i systemów wytwarzania energii. Dzięki 

niemu w znaczący sposób poprawia się efektywność energetyczna 

nie tylko budynków, ale również ich otoczenia i całych miast. 

Szczegóły tego fascynującego, a zarazem gotowego do aplikacji 

systemu mogli poznać architekci i przedstawiciele mediów branżowych 

na konferencji zorganizowanej w Warszawie przez Stowarzyszenie 

KNX Polska. Uczestnicy z zapartym tchem wysłuchali 

członka Stowarzyszenia KNX Polska, Pawła Maruszyńskiego, 

który wprowadzając nas w tajniki idei Smart City przedstawił korzyści 

i perspektywy dla miast. Szczególny nacisk tej wypowiedzi 

został położony na rozwiązania oszczędzające energię w budynkach, 

kontrolę ładowania samochodów elektrycznych (eCar) 

przez system KNX, spajanie rozproszonych systemów sterowania 

budynków w jedną, wspólną sieć oraz integrację odnawialnych 

źródeł energii z KNX. 

- Inteligentne miasta wymagają budynków współpracujących 

z otoczeniem. Ta współpraca dotyczy wielu aspektów, np. wytwarzania 

energii dla miasta poprzez zdecentralizowane systemy 

na dachach budynków, czy systemu transportu, który ma związek 

z budynkiem, ponieważ samochody elektryczne ładowane 

są w np. garażach. Należy też podkreślić, że KNX City to nowe 

zastosowania dla już zainstalowanych w budynkach systemów 

KNX. – te słowa Pawła Maruszyńskiego zwróciły uwagę architektów 

na zmieniający się standard w projektowaniu zarówno 

architektonicznym, jak i urbanistycznym. 

Po prezentacji przepełnionej informacjami o najnowocześniejszych 

rozwiązaniach technicznych goście mieli okazję do retrospekcji 

i zobaczenia jak wyglądała Warszawa w sierpniu 1939 roku. Niestety, 

nie było to fizyczne przeniesienie w czasie, ale jedynie spacer 

uliczkami na makiecie miasta. Nie mniej widok przedwojennej 

Warszawy w miniaturze pobudził wyobraźnię widzów. 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Prezes KNX Polska Jan Worobiec podczas powitania gości 

podkreślił, że silną pozycję system KNX zawdzięcza kompatybilności 

z urządzeniami wielu różnych producentów. 

Podczas kuluarowych rozmów przewijało się pytanie o styl 

życia w miastach przyszłości. 

Zwieńczeniem wieczoru był brawurowy występ Emiliana Kamińskiego 

na własnej scenie Teatru Kamienica w komedii “W obronie 

jaskiniowca”. Pokazał on, że w niektórych sytuacjach łatwiej jest 

zintegrować całe miasto niż potrzeby kobiety i mężczyzny. 

Źródło: KNX Polska 

Fachowy Elektryk 3•2014 

7

AKTUALNOŚCI 


Oświetlenie Philips na brazylijskich stadionach podczas Mundialu 

Firma Royal Philips (NYSE: PHG, AEX: PHIA), globalny lider 

w dziedzinie technik oświetleniowych, poinformowała, 

że jej zaawansowane systemy oświetleniowe zainstalowane zostały na 

9 z 12 stadionów, na których tego lata odbywają się mecze Mistrzostw 

Świata w Piłce Nożnej w Brazylii. Nowe oświetlenie podniesie widowiskowość 

rozgrywek i zapewni widzom niezapomniane doznania. 

Oświetlenie fasadowe podkreślać będzie niezrównaną architekturę 

5 stadionów, podczas gdy na 5 z 12 obiektów murawę rozświetli system 

oświetlenia boiskowego Philips, pozwalając zgromadzonym 

przed telewizorami kibicom odczuć pełne spektrum emocji związanych 

z tym niepowtarzalnym widowiskiem. Systemy oświetlenia 

boiskowego Philips zainstalowane zostały na stadionach Fonte Nova 

(Salvador), Castelão (Fortaleza), Arena Pantanal (Cuiaba), Arena da 

Baixada (Curitiba) i Arena das Dunas (Natal), zaś na stadionach Arena 

Pantanal (Cuiaba), Beira Rio (Porto-Alegre), Fonte Nova (Salvador), 

Arena da Baixada (Curitiba) oraz na największym w całej Ameryce 

Południowej obiekcie piłkarskim Maracanã (Rio de Janeiro) wykorzystane 

zostały systemy oświetlenia fasadowego Philips. 

Firma Philips, lider segmentu zaawansowanych rozwiązań oświetleniowych 

dla obiektów sportowych opracowała system oświetlenia 

boiskowego ArenaVision, który umożliwia prowadzenie transmisji 

telewizyjnych w formatach HD i 3D oraz pozwala na odtwarzanie 

powtórek w bardzo zwolnionym tempie, gwarantując widzom możliwość 

prześledzenia nawet najdrobniejszych szczegółów sportowego 

widowiska. Technologie oświetleniowe Philips zostały również 

wykorzystane do oświetlenia wielu elementów infrastruktury, takich 

jak fasady, pomieszczenia konferencyjne, sklepy, kompleksy 

wypoczynkowe, szatnie i tunel dla zawodników. 

Źródło: Philips 

Filmy szkoleniowe dla 

producentów rozdzielnic xEnergy 

Firma Eaton, lider rozwiązań z zakresu zarządzania energią, opublikowała 

serię filmów szkoleniowo-informacyjnych dla producentów rozdzielnic, 

które w jasny sposób pokazują, jak osiągać najlepsze rezultaty 

w trakcie pracy z xEnergy – modułowym systemem głównego rozdziału 

nN. Seria składa się z pięciu filmów, przedstawiających sposób montażu 

dla pięciu wariantów zabudowy, dostępnych w systemie xEnergy 

(pól zasilających, pól odpływowych o montażu na stałe, w wykonaniu 

wtykowym i kasetowym oraz pól ogólnego zastosowania) oraz pokazujących, 

jak dopasować do siebie kluczowe elementy. Zestaw filmów 

szkoleniowych xEnergy jest dostępny online, jak również na CD zawierającym 

podręcznik montażowy w wersji do druku. 

Zakres tematyczny filmów szkoleniowych o serii xEnergy obejmuje: 

pola zasilające XP, włączając w to pola zasilające, odpływowe i sprzęgłowe; 

pola o montażu na stałe XF, takie jak pola odpływowe z wyłącznikami 

i rozłącznikami bezpiecznikowymi; pola wtykowe XR, które 

mogą być wymieniane w trakcie pracy rozdzielnicy; w pełni wysuwne 

jednostki XW oferujące łatwą wymienność bez potrzeby używania 

specjalnych narzędzi oraz pola ogólnego zastosowania XG, które służą 

do indywidualnej zabudowy wyposażenia, takiego jak urządzenia sterujące 

czy baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej. 

System xEnergy firmy Eaton pozwala producentom rozdzielnic sprostać 

wyzwaniu, jakim jest produkcja zweryfikowanych konstrukcyjnie 

zestawów rozdzielczych dla aparatury rozdzielczej o długim i niezawodnym 

okresie pracy. 

Źródło: Eaton 

Złoty Medal dla zasilacza EVER 

na Expopower 2014 

Flagowy model zasilacza on- 

-line (VFI) z serii POWERLI- 

NE GREEN 33 marki EVER 

został wyróżniony Złotym 

Medalem MTP podczas tegorocznych 

Międzynarodowych 

Targów Energetyki 

Expopower. Eksperckie Jury 

konkursu doceniło unikalne 

połączenie nowoczesnych 

technologii, które czynią 

z POWERLINE GREEN 33 

lidera w swojej kategorii, bardzo 

chętnie wybieranego jako 

zasilacz awaryjny dla wymagających 

urządzeń odbiorczych. 

Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich to tytuł 

o uznanej tradycji i renomie. W powojennej historii Poznańskich 

Targów przyznaje się go od ponad 30 lat i niezmiennie cieszy 

się uznaniem wystawców krajowych i zagranicznych. Przyznanie 

tytułu Złotego Medalu MTP jest zwieńczeniem długiej i wnikliwej 

oceny produktu, jego funkcjonalności oraz wyróżnienia się 

w kategorii. 

Zaawansowane zasilacze serii POWERLINE GREEN 33 są przeznaczone 

dla serwerów, sieci komputerowych i systemów obróbki 

danych. Działają w trybie on-line z rzeczywistym podwójnym 

przetwarzaniem. Dla przedsiębiorców bardzo istotna jest funkcja 

kompensacji wejściowej mocy biernej, co zapewnia zmniejszanie 

opłat z tytułu jej zużycia. Dodatkowo praca hybrydowa wydłuża 

czas autonomicznego funkcjonowania w trybie rezerwowym poprzez 

dostarczanie energii do falownika jednocześnie z akumulatorów 

oraz z sieci o złych parametrach. 

Źródło: EVER 


NOWOŚCI 


Nowe modele 

zasilaczy LED 

w ofercie Kanlux 

Zintegrowane 

rozwiązania 

dla przemysłu 

Phoenix Contact oferuje szeroką gamę produktów i usług, aby pomóc producentom maszyn 

zwiększyć ich konkurencyjność. W odpowiedzi na ich wymagania, firma Phoenix 

Contact oferuje jednolity systemu połączeń przewodów, z zaciskami Push-in, począwszy 

od sterownika, na złączkach kończąc. 

Nowy, kompletny system przekaźników Rifline oraz system złączek szynowych CLIPLINE, 

jak również system Axioline F I/O, oferują prostą, systematyczną i pewną obsługę, opartą 

na sprawdzonych standardach. W konsekwencji produkty te oferują zarówno jednolity 

system Push-in do podłączenia bez używania narzędzi, jak i ujednolicony system mostkowania 

oraz znakowania. Oznacza to, że klient może szybko i przy niewielkim nakładzie 

pracy dokonać instalacji urządzeń, a w wyniku ujednoliconego oznakowania materiałów, 

zmniejszyć kosztów magazynowania. Co więcej, oprogramowanie Clip Project, służące 

do tworzenia projektu i oznakowania, zapewnia klientom obsługę - od planowania, przez 

zamawianie do zastosowania całkowicie oznakowanej maszyny. 

www.phoenixcontact.com 

Kanlux SA rozszerzył ofertę zasilaczy ledowych 

o nową rodzinę produktów DAZI 

LED o mocy 100 W, 150 W oraz 200 W. 

DAZI LED są przeznaczone przede 

wszystkim do zasilania taśm LED, które 

cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem 

klientów. Popularność ta wynika zarówno 

z szerokich możliwości zastosowań 

jakie oferują oraz efektownego wyglądu 

tego typu oświetlenia w pomieszczeniach 

mieszkalnych, biurowych itp. 

Zasilacze DAZI LED, charakteryzują się 

podwyższonym parametrem IP66, dzięki 

czemu mogą być stosowane na zewnątrz 

budynków, bez względu na warunki atmosferyczne, 

a także w pomieszczeniach 

o podwyższonej wilgotności. Zasilacze doskonale 

sprawdzą się także jako zasilanie 

źródeł światła LED oraz wszystkich systemów 

diodowych o wymaganym napięciu 

zasilania 12 V DC. 

Ponadto produkt ten posiada zabezpieczenie 

przeciwprzeciążeniowe, a także spełnia 

najwyższe wymogi Unii Europejskiej 

dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej 

EMC. 

www.kanlux.pl 

Nowa puszka hermetyczna 

2K IP55/65 

Hermetyczne puszki instalacyjne to elementy 

niezbędne dobrej instalacji. Biorąc 

pod uwagę coraz bardziej rozbudowane 

instalacje i związane z nimi rosnące oczekiwania 

projektantów i instalatorów ewoluuje 

podejście producentów poszczególnych 

ich elementów. Rozwój ten dotyczy 

również puszek instalacyjnych. 

W odpowiedzi na oczekiwania rynku oferta 

profesjonalnych puszek instalacyjnych 

firmy ELEKTRO-PLAST Nasielsk została 

poszerzona o nową puszkę dwukomponentową, 

posiadającą 6 membran elastycznych 

i wygodne zaciski dla przewodów od 1,5 do 

2,5 mm 2 . Wymiary puszki to 98×98×46 mm. 

Produkt ten występuje zarówno w stopniu 

szczelności IP 55, jak i IP65. Różnice parametru 

IP wynikają z wyposażenia poszczególnych 

modeli. Puszka o IP55 wyposażona 

jest w pokrywę przykręconą czterema wkrętami 

utwardzanymi 

Natomiast puszka IP65 wyposażona jest, 

podobnie jak poprzednia, w pokrywę 

z czterema wkrętami oraz dodatkowo 

w 4 dławnice PG 13,5 mm IP68. Dostępna 

jest w opcji z wkładem lub bez. 

Puszka 2K posiada tzw. uszy – ułatwiające 

montaż w szyno-kanałach, głównie służy 

do rozdziału energii elektrycznej w trudnych 

warunkach pracy, pomieszczeniach 

o dużym zapyleniu i wilgotności. Puszka 

produkowana jest w trzech odmianach 

kolorystycznych: białej RAL 9003, szarej 

RAL 7035 i brązowej RAL 8028 o podwyższonej 

odporności na promieniowanie UV. 

www.elektro-plast.com.pl 


NOWOŚCI 


Nowe kompaktowe 

rozdzielnie 

R-BOX MINI 

Nowa seria profesjonalnych rozdzielni R-BOX MINI to uzupełnienie 

szerokiego asortymentu rozdzielni niskiego napięcia oferowanych 

przez firmę PAWBOL. 

Rozdzielnie R-BOX MINI dzięki niewielkim rozmiarom i kompaktowej 

budowie stanowią optymalne rozwiązanie dystrybucji energii 

elektrycznej w miejscach o ograniczonej przestrzeni. Swoje zastosowanie 

znajdują m.in. halach fabrycznych, nowoczesnych gospodarstwach 

rolnych, podczas remontu obiektów, na placach budowy, 

imprezach plenerowych oraz polach namiotowych. 

Rozdzielnie R-BOX MINI to gotowe do podłączenia, w pełni wyposażone 

produkty, zapewniające niezawodność i łatwość użytkowania. 

Produkty tej serii dostępne są w 3 wersjach wykonania, z czego 

2 spośród nich posiadają uchwyt umożliwiający zawieszenie produktu. 

Rozdzielnia R-BOX MINI z gniazdami sieciowymi dostępna 

System Park Flower od ES-SYSTEM 

System Park Flower to oprawa 

oświetleniowa z rodziny 

Lighting Flowers wykorzystująca 

technologię LED. Oprawa 

przeznaczona jest do oświetlenia 

zewnętrznego m.in. traktów 

pieszych, ścieżek rowerowych, 

otwartych terenów 

zielonych takich jak parki, 

skwery i place zabaw. „Płatki” 

oprawy wykonane zostały 

z odlewu aluminiowego i hartowanego 

szkła, zaś jej trzon 

z aluminium ekstrudowanego. 

System Park Flower charakteryzuje 

wysoki stopień szczelności IP 65. 

Oprawy oferowane są w trzech wersjach: dwusegmentowej, trójsegmentowej 

i czterosegmentowej o mocy od 60 do 120 W i strumieniu 

świetlnym do 17000 lm. Wysoki stopień odwzorowania barwy 

białej – RA > 80 zapewnia komfort widzenia po zmroku i większe 

poczucie bezpieczeństwa. 

System Park Flower dzięki unikalnej konstrukcji pozwalającej regulować 

rozsył światła, szerokiemu wyborowi układów optycznych 

oraz dowolnej barwie światła LED stwarza różnorodne możliwości 

kreowania przestrzeni publicznej. 

Uzupełnieniem rodziny opraw Park Flower są wersje kinkietowe – 

jedno- i dwusegmentowe, które razem pozwalają stworzyć jednolitą 

koncepcję oświetlenia. 

www.essystem.pl 

jest w wersji francuskiej i SCHUKO. Produkty wykonane są z odpornego 

na uderzenia poliamidu, który zapewnia wysoką odporność 

mechaniczną, termiczną oraz chemiczną, co wpływa na trwałość 

i żywotność urządzenia. Rozdzielnie R-BOX MINI posiadają stopień 

ochrony IP44. 

www.pawbol.pl 

REKLAMA 


11

NOWOŚCI 


FLIR Systems proponuje unikatową ofertę 

urządzeń FLIR E8 w rozdzielczości 320×240 

Jeszcze nigdy kamera termowizyjna tak wysokiej klasy nie była dostępna w tak przystępnej 

cenie. Tylko na krótki czas, FLIR Systems obniża sugerowaną cenę detaliczną nowej 

FLIR E8 o 1,761 funta. 

Model FLIR E8 jest łatwą w obsłudze kamerą termowizyjną oferującą użytkownikowi dostęp do nowego 

wymiaru czynności kontrolnych. Przystępna alternatywa dla pirometru punktowego, dostarcza 

obrazu termowizyjnego z temperaturą podaną dla każdego piksela z osobna. Kamera termowizyjna 

FLIR E8 o rozdzielczości 320×240 pikseli może przeskanować cały obszar, nie pomijając żadnego 

potencjalnie problematycznego miejsca, jakkolwiek małe by ono nie było. 

Wraz z nowo dodanymi funkcjami manualnego poziomowania i precyzyjnej regulacji zakresu temperatur, 

FLIR E8 oferuje Państwu możliwość elastycznej regulacji jasności i kontrastu, ułatwiając 

wykrycie subtelnych zmian temperatury i wyższą precyzję detali. Ta nowa opcja jest również dostępna 

w przypadku modelu FLIR E6, o rozdzielczości 160×120 pikseli. Nowa oferta obowiązuje do 30 

września 2014 r. i nie łączy się z innymi promocjami urządzeń oferowanych przez FLIR Systems. 

Cena nie zawiera VAT 

www.flir.com 

Nowa generacja puszek rozgałęźnych 

Eaton wprowadza pakiet ulepszeń 

dla serii rozdzielnic xEnergy 

Spółka Eaton ogłosiła wprowadzenie szeregu istotnych ulepszeń dla swojej 

popularnej i uniwersalnej serii modułowych rozdzielnic niskiego napięcia 

xEnergy. Zaliczają się do nich: opcja montażu wyłączników IZMX obok 

siebie zapewniająca oszczędność miejsca, zabudowa o stopniu ochrony 

IP42 zabezpieczająca przed wnikaniem ciał obcych, komponenty wzmacniające 

wytrzymałość systemu przeznaczone do użycia w strefach zagrożonych 

trzęsieniami ziemi, rozbudowane opcje ochrony przed łukiem 

elektrycznym, nowe zestawy instalacyjne do przedziałów dla wyposażenia 

montowanego na stałe i szeroki zakres innowacyjnych rozwiązań dla sekcji 

sterowania napędami. 

www.eaton.eu 

W czasie ostatnich targów Light & Building we Frankfurcie nad Menem firma 

Hensel zaprezentowała nową generację puszek odgałęźnych ENYCASE do zastosowań 

zewnętrznych o IP 66/67. W porównaniu z puszkami poprzedniej generacji 

wprowadzono szereg innowacyjnych zmian wykorzystując współpracę 

z praktykami oraz bazując na technologicznym doświadczeniu firmy. Dzięki unikatowej 

konstrukcji uzyskano jeszcze wyższą wytrzymałość mechaniczną oraz 

znacznie większą przestrzeń montażową wewnątrz puszek. Mocną stroną nowej 

serii są także najnowocześniejsze zaciski, umożliwiające podłączanie pod jeden 

potencjał żył o różnych przekrojach. W puszce mogą być montowane nawet dwa 

zestawy zacisków 5-biegunowych o różnych rozmiarach. 

Nowa oferta obejmować będzie 8 wielkości i 56 typów puszek, a wśród nich 

puszki z przetłoczeniami pod dławnice i bez przetłoczeń, wyposażone w zaciski 

i puste, w kolorze szarym oraz czarnym. Rozpoczęcie sprzedaży w Polsce planowane 

jest na wrzesień tego roku. 

www.hensel.com.pl 


NOWOŚCI 


Obudowy podtynkowe serii ECG 

do rozdzielni mieszkaniowych 

Oferta firmy ETI Polam Sp. z o.o. w zakresie obudów mieszkaniowych 

wzbogaciła się o obudowę podtynkową II klasy ochronności z metalowymi 

drzwiczkami serii ECG. 

Głębokość części podtynkowej obudów wynosi 88 mm, co umożliwia 

montaż w ścianach gipsowo-kartonowych (specjalne uchwyty). Typoszereg 

obejmuje wersję 1-, 2-, 3- i 4-rzędową, po 14 modułów w rzędzie. 

Drzwi standardowo wyposażone są w zatrzask, zapewniając stopień ochrony 

IP40. Konstrukcja składa się z części spodniej, wyposażonej w szyny 

PE/N, maskownice i ramki z drzwiami w kolorze białym (RAL9003). 

Rant ramki pozwala na zamaskowanie niedokładności wykonania otworu 

w ścianie wraz z niedokładnością obsadzenia wkładu podtynkowego. 

Do zamocowania we wnęce w murze w komplecie dołączone są uchwyty 

kątowe (zwykłe). 

Każda obudowa może być w razie potrzeby samodzielnie wyposażona 

w zamek z kluczem, dzięki czemu uzyskujemy ograniczenie dostępu przez 

osoby niepowołane (np. dzieci). 

www.etipolam.com.pl 

Rozdzielnica multimedialna 

PŁAS LINIA 

od ELEKTRO-PLAST 

W nowej rozdzielnicy firmy ELEKTRO-PLAST 

Nasielsk - PŁAS LINII Multimedialnej - zastosowano 

nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne mające 

na celu usprawnienie ich montażu i instalacji. Warto 

tu podkreślić, że konstruktorzy, podczas projektowania 

rozdzielnicy, uwzględnili sugestie i doświadczenia 

elektroinstalatorów wcześniej pracujących z rozdzielnicami 

elektrycznymi. Dlatego też adaptacja sprawdzonych 

modeli do nowych zastosowań przyniosła 

wiele aspektów przemawiających za wyborem PŁAS 

LINII Multimedialnej. Są to m.in. duża przestrzeń 

na wyposażenie, bogata oferta wyposażenia, bezpieczeństwo podczas montażu, 

a co za tym idzie - oszczędność czasu potrzebnego do całkowitej realizacji 

instalacji rozdzielnicy multimedialnej. Dodatkowymi atutami podkreślającym 

uniwersalność rozdzielnicy są możliwość montażu na ścianach typu gips-karton 

oraz opcja niwelacji nierówności ściany, dzięki regulacji wysokości na ramie. 

Rozdzielnicę PŁAS LINIA Multimedialną możemy wykorzystywać w bezpośrednim 

sąsiedztwie standardowej rozdzielnicy elektrycznej. W dzisiejszych 

czasach poziom techniczny i technologiczny jest na wysokim poziomie - nie jest 

wystarczającym, że rozdział energii elektrycznej wykonany jest profesjonalnie, 

ale również istotnym czynnikiem jest odpowiednia transmisja danych. Z tego 

względu na wszelkiego rodzaju inwestycjach rozdzielnice multimedialne stają 

się obligatoryjną częścią instalacji elektrycznej każdego pomieszczenia użytkowego. 

W nowej rozdzielnicy PŁAS LINIA Multimedialnej wszystkie niezbędne elementy 

wyposażenia teleinformatycznego montowane są w prosty sposób na metalowej 

płycie montażowej z otworami. Rozdzielnica multimedialna posiada na 

wyposażeniu płytę montażową przy stosowaną do instalacji urządzeń sieciowych 

i 12-portowego PATCH PANELA Multi-operatorskiego, który mocowany jest 

za pomocą spinek. Panel zawiera etykiety opisowe, ułatwia uporządkowanie instalacji 

wewnątrz rozdzielnicy multimedialnej. Ułatwia konfigurację i montaż 

gniazd sieci: światłowodowej, komputerowej – internet, telefonicznej, telewizji 

kablowej, systemu audio. 



13

PORADY 


Akumulatory 

do instalacji fotowoltaicznych 

W instalacjach fotowoltaicznych, oprócz urządzeń odpowiedzialnych za wytworzenie prądu 

elektrycznego, istotną rolę odgrywają akumulatory, które pozwalają na gromadzenie 

i przechowywanie energii. 

Akumulator elektryczny stanowi rodzaj 

ogniwa galwanicznego, które 

może być wielokrotnie użytkowane 

i ładowane prądem elektrycznym 

(tzw. ogniwo wtórne). Akumulatory 

gromadzą, a potem uwalniają energię 

elektryczną w efekcie działania 

odwracalnych reakcji chemicznych 

zachodzących w elektrodach zanurzonych 

w elektrolicie. 

Mówi się o dwóch cyklach pracy 

realizowanych w akumulatorach. Jeden 

z nich stanowi ładowanie, a więc 

akumulator pełni rolę odbiornika 

Fot. 1. 

energii elektrycznej. We wnętrzu akumulatora 

energia elektryczna jest przetwarzana 

na energię chemiczną. W drugim cyklu 

pracy energia elektryczna jest pobierana, 

a akumulator stanowi wtedy źródło prądu 

elektrycznego na skutek przemiany energii 

chemicznej na energię elektryczną. Pobór 

energii z akumulatora prowadzi do stopniowego 

rozładowania akumulatora. 

Kiedy akumulator jest ładowany, prąd płynie 

w przeciwnym kierunku niż podczas 

jego rozładowania. W procesie ładowania 

i rozładowania zachodzą odwracalne reakcje 

chemiczne. Warto zwrócić uwagę 

Akumulator elektryczny stanowi rodzaj ogniwa galwanicznego, które może 

być wielokrotnie użytkowane i ładowane prądem elektrycznym (tzw. ogniwo 

wtórne). 

Fot.: OZEnergia 

na uboczne, a zarazem nieodwracalne reakcje 

zachodzące w akumulatorze. To właśnie 

w efekcie ich występowania akumulator traci 

swoje parametry. 

Mówiąc o parametrach akumulatorów warto 

przypomnieć, że najczęściej branym do porównania 

parametrem jest pojemność. Stanowi 

ona zdolność akumulatora do przechowywania 

ładunku elektrycznego, zazwyczaj 

wyrażana w amperogodzinach [Ah], rzadziej 

w jednostkach układu SI (jednostką 

ładunku elektrycznego jest kulomb, 1 Ah = 

3600 C). Ponieważ pojemność akumulatora 

zależy od kilku warunków pomiaru, dlatego 

warto sprawdzać te warunki przy porównywaniu 

pojemności akumulatorów różnych 

producentów. 

Wymagania 

Wymagania, które stawia się akumulatorom 

stosowanym w instalacjach 

fotowoltaicznych są nieco inne jak 

w przypadku akumulatorów używanych 

chociażby w elektroenergetyce czy też telekomunikacji. 

W kontekście charakteru 

działania instalacji fotowoltaicznej należy 

mieć na uwadze pracę akumulatora w trybie 

buforowym, z rzadkim pozostawaniem 

w stanie całkowitego naładowania. Istotna 

jest ciągła praca cykliczna oraz założenie 

czasu wyładowań wynoszącego do 100 h. 

Zwraca się uwagę na pracę akumulatora 

w szerokim zakresie temperatur oraz 

okresy pomiędzy doładowaniami liczone 

w dniach. W efekcie jeżeli w instalacji 

fotowoltaicznej zostanie zastosowany tradycyjny 

akumulator to z pewnością nie 

osiągnie on założonego okresu eksploatacji. 

Ważne jest zatem zastosowanie akumulatorów 

dedykowanych. 


PORADY 


Biorąc pod uwagę konstrukcje akumulatorów 

ołowiowo-kwasowych pod względem 

stanu elektrolitu dostępne są modele klasyczne, 

żelowe oraz akumulatory AGM. 

Istotne są również rodzaje płyt dodatnich 

akumulatorów. Płyty wielkopowierzchniowe 

(tzw. Plante) występują wyłącznie 

w akumulatorach klasycznych. Płyty kratkowe 

stosuje się w akumulatorach klasycznych 

oraz AGM, natomiast rzadziej w żelowych. 

Płyty pancerne występują wyłącznie 

w akumulatorach klasycznych i żelowych. 

Fot.: Hoppecke 

Akumulatory klasyczne 

W akumulatorach klasycznych elektrolit 

w postaci ciekłej wypełnia ogniwo. Elektrolit 

stanowi wodny roztwór kwasu siarkowego. 

Z kolei elektrody bazują na ołowiu 

i tlenku ołowiu PbO 2 (anoda). Decydując 

się na zastosowanie akumulatorów klasycznych 

warto zadbać o dodatkowe wyposażenie. 

Przede wszystkim zalicza się 

do nich zewnętrzne rekombinatory gazów. 

To właśnie dzięki nim jest zmniejszana częstotliwość 

wykonywania przeglądów serwisowych 

oraz ograniczane są wymagania 

względem wentylacji. Niejednokrotnie jako 

akcesorium współpracujące z akumulatorami 

klasycznymi zastosowanie znajdują 

zewnętrzne systemy mieszania elektrolitu 

odgrywające szczególnie istotną rolę podczas 

wolnego ładowania baterii. Do instalacji 

fotowoltaicznych poleca się wyłącznie 

akumulatory klasyczne z pancerną płytą 

dodatnią. 

Fot. 2. 

Mówiąc o parametrach akumulatorów warto przypomnieć, że najczęściej branym 

do porównania parametrem jest pojemność. 

Fot. 3. 

Kiedy akumulator jest ładowany prąd płynie w przeciwnym kierunku niż podczas 

jego rozładowania. 

Fot.: Agnes-Elektromax 

Najczęściej branym do porównania parametrem akumulatorów jest 

pojemność. Stanowi ona zdolność akumulatora do przechowywania 

ładunku elektrycznego. Ponieważ pojemność akumulatora zależy od 

kilku warunków pomiaru, dlatego warto sprawdzać te warunki przy 

porównywaniu pojemności akumulatorów różnych producentów. 

Akumulatory żelowe 

Osobną grupę stanowią akumulatory żelowe, 

gdzie elektrolit uwięziony w strukturze 

krzemionki zamieniono w żel. Jako 

zalety akumulatorów tego typu wymieniane 

są przede wszystkim wysoka sprawność 

ładowania, mniejsze wymagania wentylacyjne 

oraz brak efektu rozwarstwiania 

elektrolitu w procesie wolnego ładowania. 

W konstrukcjach dedykowanych 

do fotowoltaiki zapewniony jest pełny powrót 

ze stanu głębokiego rozładowania oraz 

zwiększoną ilość głębokich cykli ładowania 

i rozładowania przez możliwość zastosowania 

płyt pancernych w elektrodach. Wszystkie 

te zalety przemawiają za stosowaniem 

akumulatorów żelowych w instalacjach 

o niestabilnej sieci zasilającej. 


15

PORADY 


Fot. 4 

Mówi się o dwóch cyklach pracy realizowanych w akumulatorach. Jeden z nich 

stanowi ładowanie, a więc akumulator pełni rolę odbiornika energii elektrycznej. 

Akumulatory AGM 

W instalacjach fotowoltaicznych bardzo 

często zastosowanie znajdują akumulatory 

bazujące na technologii AGM (ang. Absorbed 

Glass Mat). Cały elektrolit jest skupiony 

w separatorach stanowiących maty z włókna 

szklanego, które umieszczone są pomiędzy 

ołowiowymi płytami akumulatora. Jest 

więc wyeliminowana możliwość wycieku 

elektrolitu z uszkodzonego mechanicznie 

akumulatora. W systemie uszczelnienia akumulatorowego 

wykonanego w technologii 

AGM przewidziano jednokierunkowy zawór 

ciśnieniowy (VRLA), który otwiera się wraz 

z nadmiernym wzrostem ciśnienia nagromadzonych 

gazów. Należy podkreślić, że do takiego 

zjawiska może dojść chociażby podczas 

przeładowania akumulatora. Zadaniem 

zaworu jest zatem odprowadzenie nadmiaru 

Fot.: Nano Tech 

powstałego gazu na zewnątrz, przy utrzymywaniu 

bezpiecznego nadciśnienia wewnątrz 

obudowy. Taka konstrukcja zapewnia utrzymywanie 

wysokiej sprawności procesu tzw. 

rekombinacji wewnętrznej, charakterystycznej 

dla całej grupy akumulatorów VRLA. 

Ważne jest, że akumulator może być montowany 

w dowolnej pozycji. Jako zalety wynikające 

ze stosowania akumulatorów wykonanych 

w technologii AGM, w odniesieniu 

do akumulatorów żelowych, wymienia się 

przede wszystkim niższy koszt początkowy. 

Dodatkowo jest możliwość uzyskania 

większej wartości natężenia prądu oraz mocy 

w przypadku krótkich czasów wyładowania. 

Maksymalna moc akumulatora w dużej mierze 

wynika z niskiej rezystancji wewnętrznej 

konstrukcji oraz skróconego czasu reakcji 

pomiędzy masą czynną płyty a elektrolitem. 

Na uwagę zasługuje wysoki poziom koncentracji 

energii oraz skuteczne odprowadzenie 

ciepła powstającego podczas przepływu prądu. 

Przy wszystkich powyższych zaletach 

akumulatory AGM oferują najkrótszy okres 

eksploatacji oraz najmniejszą ilość cykli ładowania-rozładowania. 

Z tego względu nie 

bierze się ich pod uwagę przy projektowaniu 

magazynów energii większej mocy. 

Przy doborze akumulatora należy pamiętać, że celem przedłużenia 

jego trwałości, pokrycie zapotrzebowania na energię warto uwzględnić 

ze stuprocentowym zapasem. Tym sposobem zostanie wyeliminowane 

zjawisko głębokiego rozładowania. 

Fot. 5 

Od właściwego montażu i czynności serwisowych zależy nie tylko trwałość ale i bezpieczeństwo 

eksploatacji akumulatora. 

Fot.: MPL Energy 

Montaż i eksploatacja 

akumulatorów 

Nie ma wątpliwości co do tego, że od właściwego 

montażu i czynności serwisowych 

zależy nie tylko trwałość, ale i bezpieczeństwo 

eksploatacji akumulatora. Zanim 

akumulator zostanie uruchomiony należy 

sprawdzić wszystkie ogniwa pod względem 

zgodności numeru fabrycznego, ewentualnych 

uszkodzeń mechanicznych, prawidłowego 

wykonania połączeń oraz właściwej 

polaryzacji. Ważne jest prawidłowe dokręcenie 

śrub kluczem dynamometrycznym 

odpowiedzialnych za połączenia międzyogniwowe. 

Baterie, po wcześniejszym 

wyłączeniu urządzenia ładującego, należy 

połączyć z instalacją prądu stałego. Ważne 

jest przy tym sprawdzenie prawidłowości 

podłączenia bieguna baterii względem odpowiedniego 

zacisku regulatora ładowania. 

Istotną rolę odgrywają okresowe czynności 

kontrolne akumulatorów. Stąd też zaleca się 

aby nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy dokonać 

pomiaru i analizy napięcia baterii, baterii 

kilku wytypowanych ogniw, temperatury 

w pomieszczeniu baterii oraz temperatury 

powierzchni zewnętrznej kilku wytypowanych 

ogniw. W przypadku, gdy napięcie 

poszczególnych ogniw różni się od średniej 

wartości napięcia ładowania konserwują- 


PORADY 


Fot.6 

Zanim akumulator zostanie uruchomiony należy sprawdzić wszystkie ogniwa pod 

względem zgodności numeru fabrycznego, ewentualnych uszkodzeń mechanicznych, 

prawidłowego wykonania połączeń oraz właściwej polaryzacji. 

cego o +0,2 V lub o -0,1 V należy wezwać 

serwis. Z kolei raz w roku przeprowadza się 

i rejestruje napięcia oraz temperaturę powierzchni 

wszystkich ogniw baterii. Oprócz 

tego raz na rok sprawdzane są złącza śrubowe 

pod względem stanu połączenia i dokręcenia 

z uwzględnieniem odpowiedniego 

momentu. Warto zadbać również o sprawdzenie 

wentylacji w pomieszczeniu oraz 

wyczyszczenie baterii – koniecznie wilgotną 

szmatką. 

Fot. 7 

W instalacjach fotowoltaicznych 

bardzo często zastosowanie znajdują 

akumulatory bazujące na 

technologii AGM (ang. Absorbed 

Glass Mat). 

Dobór akumulatora 

Przy doborze akumulatora należy pamiętać, 

że celem przedłużenia jego trwałości 

pokrycie zapotrzebowania na energię warto 

uwzględnić z stuprocentowym zapasem. 

Tym sposobem zostanie wyeliminowane 

zjawisko głębokiego rozładowania. Jako 

podstawowe zadanie akumulatora wymienia 

się kompensowanie braków dostarczanej 

energii elektrycznej z głównego źródła 

do odbiorów. Wynika ono z pory dnia bowiem 

więcej energii zużywa się wieczorem, 

Fot.: Agnes-Elektromax 

Fot.: OZEnergia 

Fot.: Hoppecke 

Fot. 8 

W systemie uszczelnienia akumulatorowego wykonanego w technologii AGM przewidziano jednokierunkowy zawór ciśnieniowy 

(VRLA), który otwiera się wraz z nadmiernym wzrostem ciśnienia nagromadzonych gazów. 


17

PORADY 


Rozwoju instalacji PV 

nie da się już zatrzymać! 

Perspektywa wejścia w życie nowego systemu wsparcia dla 

energetyki odnawialnej stwarzającego szansę na rozwój rynku 

fotowoltaicznego wzbudza duże zainteresowanie a jednocześnie 

wiele wątpliwości. Działania Unii Europejskiej zmierzające 

do zwiększania udziału w rynku energii pochodzących ze źródeł 

odnawialnych, a jednocześnie niepewność związana z eksploatacją 

i dostawą surowców nieodnawialnych (węgiel, gaz) każą nam się 

poważnie zastanowić nad alternatywą jaką są ogniwa fotowoltaiczne. 

O wyjaśnienie podstawowych zagadnień związanych z instalacjami PV poprosiliśmy Michała 

Siembaba, dyrektora generalnego Polskiej Izby Gospodarowania Energią Odnawialną. 

Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób polskie prawo normalizuje 

indywidualną produkcję energii elektrycznej przy wykorzystaniu 

ogniw fotowoltaicznych? 

Znowelizowane w zeszłym roku prawo energetyczne pozwala 

na łatwiejsze niż w przypadku źródeł większych niż 40 kW 

włączanie wszystkich takich instalacji do sieci dystrybucyjnej, 

jeżeli właściciel instalacji OZE chciałby sprzedać nadwyżkę 

energii do sieci elektroenergetycznej. Zgodnie z art. 

7 ust. 8 pkt 3 lit b włączający instalację do sieci są zwolnieni 

z opłat z tym związanych. Jednakże dynamiczny rozwój ilości 

tych instalacji, w opinii PIGEO nie będzie miał miejsca, w takim 

a nie innym porządku prawnym. Przede wszystkim najbardziej 

rażą zapisy art. 9v PE, które pozwalają na sprzedaż 

nadwyżki energii do sieci, ale po cenie równej 80% średniej 

ceny energii z zeszłego roku na rynku konkurencyjnym, ogłaszanej 

raz do roku przez Prezesa URE. Już przy okazji projektu 

ustawy o OZE krytykowaliśmy te zapisy. Skutkują one 

tym, że jeżeli produkujemy nadwyżkę energii zakład energetyczny 

gotów jest nam za nią zapłacić 80% × 180 PLN/MWh 

czyli 14,4 gr/kWh. Gospodarstwa domowe kupują dziś energię 

po 60 gr/kWh. Tak więc nasz sąsiad, który w odróżnieniu 

od nas w porze dnia będzie w domu, a nie w pracy, kupi produkowaną 

energię tak, jakby wyprodukowano ją w oddalonej 

o setki kilometrów elektrowni. Jedynym beneficjentem takiego 

rozwiązania prawnego jest zakład energetyczny, który 

nie inwestując zarabia na produkowanej przez nas energii 

3 razy więcej niż prosument. I to niezależnie czy produkcja 

jest prowadzona w instalacji PV czy małej turbinie wiatrowej. 

Ważne jest kryterium mocy (źródło mniejsze niż 40 kW). 

Instalacja przyłączana do sieci, z której nadwyżka energii 

będzie sprzedawana zakładowi energetycznemu winna być 

wykonana zgodnie z wydanymi przez zakład energetyczny 

warunkami. Właściciel musi podpisać z zakładami energetycznymi 

stosowne umowy. Instalacja nie musi być montowana 

przez certyfikowanego instalatora, o którym mowa w nowelizacji 

- na nich przyjdzie nam jeszcze z dwa lata poczekać. 

Jeżeli instalacja jest jedynie na potrzeby własne to i tak musimy 

ją zgłosić. W przygotowywanym projekcie ustawy o OZE 

za nie zgłoszenie instalacji grozi nawet kara 10.000 PLN. 

Jak widać legislator pomyślał o wszystkim i nie ułatwił życia 

potencjalnym prosumentom. 

W jaki sposób indywidualny wytwórca energii elektrycznej 

może zagospodarować nadmiar prądu? 

Biorąc pod uwagę wszystko co napisałem powyżej, ważne 

jest by nie przewymiarować instalacji PV, nadwyżka kWh 

sprzedawanych na zewnątrz okresu spłaty nam nie skróci. 

Każda zaoszczędzona MWh to natomiast ok. 600 PLN. Tak 

więc podejmując decyzję o zakupie instalacji powinniśmy 

zbadać nasze wewnętrzne zapotrzebowanie na energię. 

Przyjrzeć się wszystkim „wewnętrznym procesom” w naszym 

gospodarstwie domowym. Może włączyć w ciągu dnia 

pranie, albo magazynować energię w chłodzie w zamrażalniku. 

Dużo zależy od medium, którego używamy do przygotowania 

c.w.u. lub ogrzewania. Jeżeli jest nim prąd to jest 

już łatwiej. 

To oczywiście najprostsze metody, ale coraz bardziej dostępne 

stają się technologie pozwalające magazynować 

nadmiar energii elektrycznej, tylko póki co ich cena jest 

zaporowa. Chyba, że czyimś celem jest całkowita niezależność 

energetyczna. 

Jaka jest procedura odbioru energii przez zakład energetyczny? 

W przypadku technologii prosumenckich o mocy mniejszej 

niż 40 kW inwestor jest zwolniony z opłaty za przyłączenie 

instalacji do sieci (zgodnie z art. 7 ust. 8 pkt 3 lit b Prawa 

Energetycznego). Dalej znajdujemy zapisy, które regulują 

procedurę przyłączania. Tak więc w art. 7 ust. 8d4 (czas 

na gruntowną nowelizację Prawa Energetycznego) znajdujemy 

zapis, że każda instalacja prosumencka o mocy zainstalowanej 

mniejszej niż wydana w warunkach przyłącze- 


PORADY 


nia musi być zgłoszona do operatora. 

Układy zabezpieczające i pomiarowe 

instalowane są na koszt zakładu 

energetycznego. Natomiast jeżeli instalacja 

ma większą moc niż wydane 

warunki na odbiór wtedy przyłączenie 

następuje na podstawie umowy 

o przyłączenie do sieci. W obu 

przypadkach na koszt zakładu 

energetycznego. Nie potrzeba również 

spełniać wszystkich wymogów 

formalnych (jak np. wypis i wyrys 

z planu miejscowego) koniecznych 

w przypadku przyłączenia do sieci 

źródeł o większej mocy. 

Instalacja nie musi być montowana 

przez certyfikowanego instalatora, 

ale wszelkie warunki bezpieczeństwa 

określone w warunkach przyłączenia 

muszą być spełnione. 

Sprzedaż energii z instalacji prosumenckiej 

nie jest działalnością gospodarczą, 

ale póki co jej sprzedaż 

może się odbyć tylko po cenie omówionej 

już wcześniej (art. 9v Prawa 

Energetycznego). 

Czy planowane są dotacje na tworzenie 

tego typu mini elektrowni? 

Na dzisiaj jedynym programem 

wsparcia dla instalacji mikro jest nie 

w pełni jeszcze wdrożony program 

Prosument. Jest on instrumentem 

wdrażanym przez Narodowy Fundusz 

Ochrony Środowiska i Gospodarki 

Wodnej. Gdy program będzie już całkowicie 

wdrożony będzie można uzyskać 

wsparcie na budowę: 

– małych elektrowni i elektrociepłowni 

opalanych biomasą pochodzenia 

leśnego i rolniczego, 

– kolektorów słonecznych o zainstalowanej 

mocy cieplnej do 300 kWt, 

– systemów fotowoltaicznych 

o zainstalowanej mocy elektrycznej 

do 40 kWp, 

– małych elektrowni wiatrowych 

o zainstalowanej mocy elektrycznej 

do 40 kWe, 

– mikrobiogazowni o zainstalowanej 

mocy elektrycznej do 50 kWe. 

Wsparcie w wysokości 600 mln złotych 

zostanie rozdysponowane na terenie 

całej Polski. Dostępne będą dotacje 

w wysokości do 20% nakładów 

inwestycyjnych lub preferencyjne 

pożyczki nawet do 100% nakładów. 

Obie formy wsparcia będą dostępne 

przede wszystkim dla osób fizycznych 

jak i spółdzielni mieszkaniowych, 

wspólnot, gmin. Należy przypuszczać, 

że za tym programem pójdą również 

banki, które przygotują produkty finansowe 

korzystne dla tych, którzy 

pod program się nie kwalifikują albo 

dla których zabraknie środków. 

Jak prezentuje się polski rynek produkcji 

energii odnawialnej w indywidualnej 

skali, w porównaniu z innymi 

krajami europejskimi? 

To nie jest pytanie, na które można 

odpowiedzieć w kilku zdaniach. 

Ta sytuacja różni się bardzo znacząco 

nawet na terenie samej Europy. U naszych 

zachodnich sąsiadów klienci 

kupują energię elektryczną na własne 

potrzeby za kwotę ok. 25 ct€/kWh, 

natomiast za nadwyżkę sprzedawaną 

do sieci otrzymują prawie 17 ct€/kWh. 

Opłaca się zatem budować systemy 

zaspokajające własne potrzeby konsumentów, 

ale nadwyżkę również 

można z zyskiem sprzedać. 17 ct€ 

to przecież ok. 70 groszy za kWh, 

znacząco więcej niż 14 groszy oferowane 

w Polsce. Takich indywidualnych 

instalacji w Niemczech jest kilkaset 

tysięcy. Łączna moc instalacji 

PV na koniec 2013 r. to ponad 35 GW. 

W znakomitej większości to właśnie 

instalacje indywidualne. W Wielkiej 

Brytanii roczny przyrost instalacji mikro 

(w ponad 90% PV) to ponad 1,25 GW 

mocy. Oba kraje realizują zupełnie 

odmienną politykę energetyczną, ale 

nie boją się prywatnej inicjatywy w tej 

kwestii. „Wielka Czwórka” w Niemczech 

(E.On, Vattenfall, RWE, EnBW) 

generuje tylko ok. 11% energii zużywanej 

z OZE. W ponad 70% energia 

rozproszona jest generowana przez 

indywidualnych wytwórców. 

Podobne technologie są dziś dostępne 

bez żadnych problemów w całym 

cywilizowanym świecie, tak więc brak 

dużej ilości tych instalacji na polskich 

dachach, fasadach i działkach 

jest spowodowany raczej brakiem 

satysfakcjonującej opłacalności tych 

projektów i niechęci zakładów energetycznych 

niż niedostępności technologii. 

Tak czy inaczej rozwoju tych 

instalacji w mojej opinii nie uda się już 

zatrzymać. 

n 

zaś otrzymuje w południe. Istotna jest przy 

tym zmienność natężenia padającego promieniowania 

i konieczność uwzględnienia 

pewnego zapasu energii na około 2 – 3 dni 

latem oraz 3 – 5 dni zimą. 

Pojemność akumulatora może być obliczana 

jest za pomocą wzoru: 

C = 2 × W × F/U 

gdzie: 

W dzienne zapotrzebowanie odbiorów 

w energię [Wh], 

F współczynnik związany z rezerwą 

energii, wynoszący: 2,5 latem i 4 zimą 

(minimalne wartości), 

U napięcie systemu [V]. 

Należy zwrócić uwagę, że wyliczona pojemność 

akumulatora zależy bezpośrednio 

od ilości energii odbiorów w jednym 

cyklu, natomiast nie zależy od mocy zainstalowanych 

modułów fotowoltaicznych. 

W sprawach prawidłowego doboru 

akumulatorów warto zwracać się o pomoc 

do przedstawicieli producentów działających 

na Polskim rynku. 

Podsumowanie 

Istotną rolę dla zapewnienia prawidłowej 

pracy akumulatora jest jego prawidłowy 

dobór oraz zaawansowane kontrolery ładowania, 

które odpowiadają za kontrolowanie 

stopnia rozładowania akumulatora oraz jego 

prawidłowe ładownie. W niektórych regulatorach 

przewidziano trójpoziomowy algorytm 

ładowania z kompensacją temperaturową. 

Tym sposobem znacząco wydłuża się 

trwałość akumulatorów. W wielu rozwiązaniach 

zastosowano regulator typu master, 

który zarządza regulatorami slave. Zaletą 

takiego rozwiązania jest możliwość pracy 

kilku regulatorów z jedną baterią. Bezpieczeństwo 

montażu i użytkowania zapewni 

zabezpieczenie nadprądowe, przeciwzwarciowe 

i temperaturowe. Regulatory pracują 

z dowolnym napięciem wejściowym. 

Damian Żabicki 

Literatura 

1. Etapy Projektowania Instalacji Fotowoltaicznej. 

Analiza kosztów. http://www.oze. 

utp.edu.pl, 

2. Photonlab.pl - Szkolenia z Fotowoltaiki, 

3. Materiały informacyjne firm: Hoppecke 

Baterie Polska Sp. z o.o., Agnes-Elektromax, 

KMBC, Leria, MPL Energy, Nano 

Tech, OZEnergia. 


19

PORADY 


Przekaźniki czasowe 

– proste sterowanie instalacją 

Dostępne na rynku, najnowsze modele przekaźników czasowych produkuje się przy 

zastosowaniu zaawansowanych technologicznie rozwiązań – mimo iż to stosunkowo proste 

urządzenia. Standardem są już przekaźniki z wyświetlaczami cyfrowymi realizujące wiele 

funkcji, których obsługa jest niemal intuicyjna. 

Przekaźniki czasowe to proste, ale 

coraz bardziej zaawansowane pod 

względem technologicznym urządzenia 

wykorzystywane w nieskomplikowanych 

układach automatyki 

domowej i przemysłowej, do sterowania 

czasowego ogrzewaniem, oświetleniem, 

sygnalizacją, wentylacją itd. Znajdują 

zastosowanie w wielu dziedzinach zautomatyzowanej 

produkcji, np. przy taśmach produkcyjnych 

w fabrykach, a także w różnego 

rodzaju obiektach użyteczności publicznej, 

Fot.: LOVATO ELECTRIC 

jak lotniska czy galerie handlowe (sterowanie 

windami, drzwiami i schodami ruchomymi). 

Ich najważniejszą, najpowszechniej 

wykorzystywaną funkcją jest opóźnione załączanie 

i wyłączanie, realizowane przez szeroki 

wybór zakresów czasowych. Szerokie 

możliwości zakresów czasowych sprawiają, 

że procesy czasowe mogą trwać od 0,05 s 

do 100 godzin, a czynności mogą być realizowane 

cyklicznie w nastawionych odstępach 

czasu. Przeglądając ofertę producentów, 

zauważymy przekaźniki jednofunkcyjne, 

dwufunkcyjne, czterofunkcyjne, wielofunkcyjne 

oraz ze standardowym lub uniwersalnym 

zasilaniem. 

Fot. 1. 

Przekaźniki czasowe stosuje się w prostych układach sterowania ogrzewaniem, 

oświetleniem i wentylacją. 

Konstrukcja 

Elektroinstalatorów mogą zainteresować 

m.in. produkty modułowe z grupy DIN, 

tzn. przeznaczone do montażu na standardowej 

szynie instalacyjnej 35 mm lub na płycie 

przy pomocy śrub i specjalnych klipsów, 

w obudowach wykonanych z samogasnącego 

materiału. Zaciski śrubowe umożliwiają 

podłączenie do urządzenia przewodów 

o średnicy od 0,2 do 4,0 mm². Standardowa 

szerokość przekaźnika - 17,5 mm - pozwala 

na precyzyjne zaprojektowanie układu poszczególnych 

aparatów. Najnowsze modele 

przekaźników czasowych wyróżnia duża 

powtarzalność ustawionych czasów działania 

(uchyb powtarzalności < ±0,2%), duża 

trwałość mechaniczna (do 30 milionów działań) 

oraz elektryczna (100 tysięcy łączeń 

przy maksymalnym obciążeniu), a także 

odporność na niskie i wysokie temperatury 

(od ok. –20°C do +60°C). Zaawansowane 

modele charakteryzują się ponadto bardzo 

szerokim zakresem napięć zasilania, szeroki- 


PORADY 


Fot. 2. 

mi zakresami nastaw czasowych – od 0,1 s 

do 100 dni, dużą odpornością na zakłócenia 

przemysłowe oraz dokładnością nastaw czasowych 

i ich powtarzalnością. 

Fot. 3. 

Fot.: EATON Fot.: POLLIN 

Na rynku dostępne są przekaźniki 

jednofunkcyjne, dwufunkcyjne, 

czterofunkcyjne, wielofunkcyjne 

oraz ze standardowym lub 

uniwersal nym zasilaniem. 

Niektóre z modeli przeznaczone są 

do sterowania oświetleniem, np. na 

klatkach schodowych. 

Działanie 

Specjalne przełączniki umieszczone na panelu 

odpowiadają za wybór funkcji oraz nastaw 

czasu, natomiast zamontowane na panelu 

diody LED sygnalizują stan przekaźnika – 

zielona informuje o obecności napięcia zasilania, 

a żółta (czasami czerwona) o położeniu 

styków wyjściowych. Warto też pamiętać, 

że dioda informująca o zasilaniu urządzenia 

oznaczona jest literą „U”, a dioda informująca 

o stanie położenia styków – literą „R”. 

Odliczanie nastawionego czasu często sygnalizowane 

jest poprzez pulsowanie odpowiedniej 

diody LED. 

W przypadku przekaźników wielofunkcyjnych 

najpierw wybieramy funkcję, a następnie 

ustawiamy czas. Wprowadzenie nastaw 

do pamięci urządzenia następuje po wyłączeniu, 

a następnie włączeniu zasilania – to powoduje 

jednocześnie, że nastawiona funkcja 

jest od razu realizowana właśnie w momencie 

włączenia zasilania albo uruchomiona dopiero 

po sygnale „start” (w wersjach uruchamianych 

sygnałem „startu”). W przekaźnikach 

z wyświetlaczami możemy dodatkowo wybrać 

opcję podglądu upływu czasu (w%) lub 

podglądu nastawy, a także nastawiać funkcje 

oraz czas w trakcie pracy przekaźnika. Wersje 

te odporne są na przypadkowe naciśnięcie 

przycisków, a niektóre mogą być dodatkowo 

zabezpieczone przed próbą zmiany nastaw 

przez osoby nieuprawione. 

Funkcje 

Wśród przekaźników czasowych wyróżniamy 

urządzenia jedno- i wielofunkcyjne. 

Urządzenia wielofunkcyjne znajdują zastosowanie 

przede wszystkim w układach automatyki 

w przemyśle i energetyce. Wśród 

możliwości przekaźników można wymienić 

m.in. opóźnione zadziałanie, czyli przełączenie 

styku wyjściowego po upływie 

nastawionego czasu, którego odmierzanie 

rozpoczyna się w momencie podania zasilania 

lub sygnału startu (zależnie od typu 

przekaźnika), pracę cykliczną symetryczną 

lub niesymetryczną ze startem od przerwy 

lub zadziałania, odmierzanie nastawionego 

czasu opóźnienia zadziałania lub opóźnienia 

wyłączenia uruchamiane zewnętrznym 

sygnałem sterującym podawanym na zacisk 

startu, wygenerowanie pojedynczego impulsu 

0,5 s po upływie nastawionego czasu. Ponadto 

istnieją wersje, w których jeden z komponentów 

układu, zewnętrzny potencjometr, 

umożliwia zdalne ustawianie czasu. 

Wytłumaczmy szerzej jedną z funkcji 

na podstawie rozwiązań jednego z producentów. 

Po wybraniu opcji opóźnionego 

załączania, po przyłożeniu napięcia zasilającego 

układ rozpoczyna odmierzanie czasu. 

Po upływie nastawionego czasu dochodzi 

do załączenia styku wyjściowego, który 

pozostaje w tym stanie do momentu odcięcia 

napięcia zasilania. Ponowne podanie 

napięcia zasilającego spowoduje, że układ 

wykona od początku funkcję opóźnionego 

Fot. 4. 

załączenia. Jedną z najpowszechniej stosowanych 

funkcji jest opóźnione wyłączanie. 

Po pojawieniu się impulsu sterującego 

styki robocze natychmiast przełączają się, 

jednocześnie rozpoczyna się odmierzenie 

nastawionego czasu, a po jego upływie styki 

wracają do położenia początkowego. 

W przełącznikach zakresów czasowych wyróżniamy 

dwie dodatkowe pozycje – ON 

i OFF. Niezależnie od nastawionej funkcji 

czasowej styki wyjściowe ustawione są w pozycji 

wyłączenia w przypadku wyboru opcji 

OFF. Obie funkcje, OFF i ON, przydają się 

zwłaszcza w momencie testowania całego 

układu, w którym pracują przekaźniki, prac 

serwisowych itp. 

Przekaźniki czasowe w sterowaniu 

oświetleniem 

Niektóre modele przekaźników czasowych 

dedykowane są do sterowania oświetleniem 

– a zwłaszcza oświetleniem na klatkach 

schodowych, realizując funkcję opóźnionego 

wyłączenia. Można podłączyć do nich 

bezpośrednio dopuszczalną ilość elementów 

świetlnych typu żarówki, lampy jarzeniowe 

lub halogenowe, albo większą ilość poprzez 

dodatkowe styczniki. Dodatkowy przełącznik 

umieszczony na obudowie umożliwia 

włączenie na stałe całego oświetlenia, co jest 

szczególnie pomocne przy naprawach instalacji. 

Inne, przydatne opcje to przede 

wszystkim funkcja długiego załączenia – 

w przypadku, gdy jeden z przycisków insta- 

Fot.: RELPOL 

Standardowa szerokość przekaźnika 

pozwala na łatwy montaż na 

szynie instalacyjnej. 


21

PORADY 


Fot.: RELPOL 

Fot. 5. 

Dobierając przekaźnik czasowy, zastanówmy 

się, jakie są wymagane 

dokładności nastaw, powtarzalności 

oraz maksymal ne zakresy czasowe. 

lacyjnych budynku załączony będzie przez 

czas dłuższy niż 3 s, oświetlenie będzie włączone 

przez 1 godzinę. Przy kolejnym dłuższym 

naciśnięciu przekaźnik przejdzie w stan 

wyłączenia. Zwyczajowo każde naciśnięcie 

klawisza powinno wydłużać czas świecenia 

o wartość ustawioną na potencjometrze. Niektóre 

modele posiadają zabezpieczenie (tzw. 

przeciwblokadę), które nie pozwala na ciągłe 

świecenie oświetlenia mimo zablokowania 

przycisku instalacyjnego przez użytkownika. 

Dobór przekaźnika 

Czym należy się kierować, dobierając przekaźnik 

czasowy? Przede wszystkim zastanówmy 

się, na realizacji jakich funkcji nam 

zależy. Jeśli docelowo urządzenie ma realizować 

jedną funkcję, zadanie to spełni przekaźnik 

jednofunkcyjny. W przypadku, gdy 

w aplikacji występować będzie kilka przekaźników 

realizujących różne funkcje, zasadne 

jest użycie jednego typu przekaźnika 

wielofunkcyjnego w pożądanej ilości. Jeżeli 

zaś wybrana funkcja wymaga nastawienia 

dwóch niezależnych czasów, możemy wybrać 

przekaźnik jedno- lub wielofunkcyjny, 

ale z możliwością nastawienia dwóch czasów 

(niektóre modele pozwalają na ustawienie 

trzech czasów). Natomiast jedynym 

wyjściem przy nietypowej funkcji (takiej, 

która nie występuje w urządzeniu wielofunkcyjnym) 

jest zastosowanie przekaźnika 

programowanego komputerowo. 

Powinniśmy odpowiedzieć także na pytanie, 

jakie będzie napięcie zasilania. W przypadku, 

gdy w projektach występuje jedna wartość 

napięcia, np. 230 V AC lub 24 V AC, sięgnijmy 

po urządzenie przystosowane tylko 

do jednego, danego napięcia zasilania. Przy 

ryzyku dużych wahań napięcia zasilającego 

Fot. 6. Nastawy w przekaźniku czasowym 

mogą być analogowe lub cyfrowe. 

można wykorzystać urządzenie z uniwersalnym 

zasilaczem, ponieważ jest ono z natury 

odporne na te wahania (jednak dla najniższego 

dopuszczalnego napięcia, np. 24 V AC/ 

DC, spadek nie może być zbyt duży). 

Jednym z podstawowych kryteriów doboru 

jest również sposób, w jaki będzie następowało 

uruchamianie przekaźnika. W zależno- 

Najnowsze modele przekaźników czasowych wyróżnia duża powtarzalność 

ustawionych czasów działania (uchyb powtarzalności < ±0,2%), 

duża trwałość mechaniczna (do 30 milionów działań) oraz elektryczna 

(100 tysięcy łączeń przy maksymalnym obciążeniu), a także odporność 

na niskie i wysokie temperatury (od ok. –20°C do +60°C). Zaawansowane 

modele charakteryzują się ponadto bardzo szerokim zakresem 

napięć zasilania, szerokimi zakresami nastaw czasowych – od 0,1 s 

do 100 dni, dużą odpornością na zakłócenia przemysłowe. 

Fot.: EATON 

EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Nowoczesne przekaźniki czasowe 

Wojciech Polak 

Zakład Elektroniczny 

POLLIN 

Przekaźnik czasowy powinien spełniać 

jednocześnie dwa podstawowe 

warunki: udostępniać prosty i wygodny 

sposób nastawiania czasu oraz 

zapewniać możliwość wykonania dokładnych 

i pewnych nastaw. Dostępne 

na rynku standardowe urządzenia nie 

spełniają obu tych warunków jednocześnie. 

Wprawdzie wykonanie nastaw 

jest proste (pokrętła analogowe), 

ale jaki faktycznie czas zostanie odmierzony, 

pozostaje zagadką. Niejednokrotnie 

uzyskanie żądanego czasu 

możliwe jest tylko za pomocą wielokrotnych 

prób i korygowania nastaw. O ile przy bardzo krótkich 

czasach nie jest to zbyt skomplikowane, to przy dłuższych staje 

się niezwykle uciążliwe. 

Wprawdzie prostota i jednocześnie dokładność nastaw są trudne 

do pogodzenia, jednak nasza firma opracowała już nowoczesne 

konstrukcje przekaźników czasowych, które łączą te 

dwie zalety. Chodzi tu o programowalne przekaźniki czasowe, 

których sposób programowania jest niezwykle prosty (niemal 

intuicyjny), a dokładność nastaw idealna. Ich pierwsze wersje 

prezentowane były już w 2007 roku pod nazwą MASTER. Urządzenia 

te nie wymagają komputera do programowania i posiadają 

tylko dwa przyciski (a nie cztery, jak się często spotyka). 

Przy tym wykonywane są w przeznaczonej do montażu na szynie 

obudowie o szerokości tylko jednego modułu. 

Nietypowym rozwiązaniem, a jednocześnie ogromnym atutem 

najnowszych wersji naszych przekaźników jest umieszczenie 

w jednomodułowej obudowie podwójnego, ledowego wyświetlacza 

cyfrowego o dużych, jasno świecących cyfrach. Dzięki 

temu, oprócz prostoty i dokładności, nastawy są bardzo czytelne 

i jednoznaczne. Zastosowanie ledowego wyświetlacza cyfrowego 

pozwoliło na podawanie pełnej informacji o stanie pracy 

przekaźnika – m.in. który czas jest aktualnie odliczany (przy 

nastawie T1 i T2), jaki procent nastawionego czasu został już 

odliczony, jaka funkcja i czas są zaprogramowane, czy funkcja 

została zakończona. 

Dodatkową zaletą tych niespotykanych dotąd na rynku przekaźników 

czasowych jest możliwość ustawienia czasu T3 (oprócz T1 

i T2) oraz bardzo duża ilość (około 30) funkcji do wyboru. 


PORADY 


ści od typu przekaźnika wyzwalanie przekaźnika realizowane jest 

na dwa sposoby: poprzez podanie napięcia zasilającego (na zaciski 

A1 i A2) albo przez podanie sygnału startu na zacisk sterujący (oznaczony 

np. „S” lub „B1”). Sygnałem startu może być krótki impuls 

(jak np. 100 ms) lub sygnał ciągły. Aby ponownie zrealizować daną 

funkcję, należy wyłączyć i kolejny raz podać napięcie zasilania (dla 

przekaźników uruchamianych zasilaniem) lub wyłączyć i ponownie 

włączyć sygnał startu. Pamiętajmy jedynie, że w pierwszym przypadku 

istotną rolę odgrywa czas regeneracji (w dobrych modelach 

REKLAMA 

Fot.: LOVATO ELECTRIC 

Fot. 7. 

W niektórych modelach czas opóźnienia regulowany jest 

pokrętłem. 

nie przekracza on 50 ms). Na rynku dostępne są również modele, 

w których rozpoczęcie odliczania czasu następuje w momencie zaniku 

napięcia zasilania, co jest możliwe dzięki wyposażeniu urządzeń 

w wewnętrzne źródło zasilania. Z drugiej strony ten typ przekaźników 

ma ograniczony zakres czasowy (np. do 30 s) i najczęściej 

realizuje tylko jedną funkcję – opóźnionego wyłączania po zaniku 

zasilania. 

Oprócz tego, dobierając przekaźnik czasowy, zastanówmy się, jakie 

są wymagane dokładności nastaw, powtarzalności oraz maksymalne 

zakresy czasowe. Wybór konkretnego urządzenia zależy również 

od warunków oraz temperatury, w jakich będzie pracował. Ponadto 

odpowiedzmy na pytania, czy nastawy czasu powinny być analogowe 

czy cyfrowe, czy nastawa czasu będzie wielokrotnie zmieniana, 

czy pobór mocy przez przekaźnik ma duże znaczenie oraz zastanówmy 

się nad obciążalnością styków wyjściowych, zakresem zmian napięcia 

zasilającego akceptowanym przez przekaźnik oraz sposobem 

mocowania urządzenia. 

Przekaźniki czasowe mają długą tradycję użytkowania, poza tym 

za ich wyborem przemawia niezawodność w eksploatacji, łatwość 

obsługi oraz atrakcyjna cena. Wydaje się, że w temacie przekaźników 

czasowych wszystko zostało już powiedziane, jednak producenci 

wciąż zaskakują kolejnymi usprawnieniami i zastosowaniem coraz 

doskonalszych technologii. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów firm: Zakład Elektroniczny POLLIN, 

Lovato Electric, Eaton Electric, EtiPolam, Relpol, Astat 

Współpraca merytoryczna: Wojciech Polak, POLLIN 


23

PRODUKTY 


Wielofunkcyjne przekaźniki 

czasowe oraz przekaźniki czasowe 

gwiazda-trójkąt firmy Relpol 

PROMOCJA 

Relpol, producent przekaźników elektromagnetycznych, od lat rozszerza ofertę o nowe 

produkty mające zastosowanie w automatyce przemysłowej. Dużą grupą urządzeń, obok 

przekaźników elektromagnetycznych, są przekaźniki czasowe, które od wielu lat znajdują 

się w ofercie firmy. W obecnym artykule przedstawimy wielofunkcyjny przekaźnik czasowy 

MT-TUB-17S-11‐9240 oraz przekaźnik MT-TSD-17S-12‐9240 do układów rozruchowych 

gwiazda-trójkąt. 

Rys. 1. 

L 

N 

MT-TUB-17S-11-9240 

A2 

Do podstawowych zalet przekaźnika 

MT-TUB należą: 

• obudowa instalacyjna o szerokości 

17,5 mm 

• uniwersalne napięcie zasilania 

od 12 do 240 V AC/DC 

• możliwość wyboru spośród 10 

dostępnych funkcji czasowych 

• możliwość nastawiania czasu 

w zakresie od 0,1 s do 10 dni 

• maksymalna zdolność łączeniowa 

zestyku w kategorii AC1 wynosząca 

16 A/250 V AC. 

Przykładowym zastosowaniem 

przekaźnika MT-TUB w instalacji 

budynkowej jest zastosowanie go 

do wyłączenia oświetlenia po wyjściu 

mieszkańców z budynku. Realizuje 

on w tym przypadku funkcję Wu (załączenie 

na nastawiony czas). Mieszkańcy 

wychodząc włączają przekaźnik 

czasowy, załączający oświetlenie 

na ustawiony czas 5 min. Po upływie 

5 minut oświetlenie na zewnątrz jest 

gaszone. Włączy je dopiero czujnik 

ruchu lub wchodząca osoba. 

Drugi przekaźnik MT-TSD przeznaczony 

do układów rozruchowych 

gwiazda-trójkąt. Przekaźnik ten 

ma obudowę instalacyjną o szerokości 

17,5 mm oraz uniwersalne napięcie 

zasilania od 12 do 240 V AC/DC. 

Wiadomo nie od dziś, że załączenie 

silnika klatkowego powoduje pojawienie 

się dużego prądu rozruchowego 

w jego uzwojeniach. Przy rozruchu 

bezpośrednim uderzenie prądowe może 

być 5 ‐ 8 krotnie większe od wartości prądu 

znamionowego. Jedną z metod obniżania 

prądu rozruchowego jest stosowanie układu 

przełączania uzwojeń silnika „gwiazda- 

-trójkat”. W tym układzie sterującym ma zastosowanie 

przekaźnik czasowy MT-TSD. 

Przekaźnik ten działa w następujący sposób: 

po włączeniu napięcia zasilania następuje 

zamknięcie zestyku 1 (gwiazdy) przekaźnika 

na czas T1. Zestyk 1 uruchamia stycznik 

zasilający silnik z uzwojeniem połączonym 

w gwiazdę (T1 - czas rozruchu silnika). 

S 

A1 

15 16 18 

do czujnika ruchu 

Schemat załączania oświetlenia zewnętrznego - przekaźnik MT-TUB-17S-11-9240. 

Po upływie czasu T1 zestyk 1 przekaźnika 

zostaje otwarty i rozpoczyna się odmierzanie 

zwłoki czasowej T2, po upływie której 

następuje zamknięcie zestyku 2 przekaźnika 

uruchamiającego stycznik zasilający silnik 

z uzwojeniem połączonym w trójkąt.. 

Przedstawione w powyższym artykule przekaźniki 

czasowe dzięki zastosowaniu obudowy 

modułowej mogą być wykorzystane 

zarówno w szafach sterujących automatyki, 

jak i w skrzynkach rozdzielczych automatyki 

budynkowej. Ich nowoczesna konstrukcja 

oraz zastosowane najwyższej jakości podzespoły 

zapewniają tym wyrobom wysoką 


PRODUKTY 


MT-TSD-17S-11-9240 

ustawienie zakresu 

czasu opóźnienia 

ustawienie mnożnika 

czasu opóźnienia 

REKLAMA 

ustawienie czasu 

przejściowego 

MT-TUB-17S-11-9240 

ustawienie zakresów 

czasowych 

ustawienie mnożnika 

czasu 

ustawienie funkcjiczasowych 

Fot. 1. 

Opis funkcji pokręteł na panelach przednich przekaźników 

czasowych. 

jakość i niezawodność działania. W ofercie Relpol SA dostępnych 

jest też wiele innych wyrobów do instalacji elektrycznych i układów 

automatyki m.in.: styczniki instalacyjne, styczniki przemysłowe, 

ograniczniki przepięć, przekaźniki elektromagnetyczne, przekaźniki 

interfejsowe, przekaźniki nadzorcze. 

Mariusz Cisek 

Relpol SA 


25

PORADY 


Systemy 

Więcej 

informacji 

o systemach 

rozdziału energii 

na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

szyn zbiorczych 

Szyny zbiorcze wymagają szeregu akcesoriów, jak wsporniki izolacyjne czy rozłączniki 

bezpiecznikowe – dopiero, gdy funkcjonują w kompletnym systemie, możemy mówić o ich 

efektywnej i bezpiecznej pracy. 

Szyny zbiorcze są bardzo istotnym 

elementem rozdziału energii elektrycznej 

w budowie maszyn, sterowników 

oraz rozdzielnic. Przy dużym 

natężeniu prądu są niemal nie do zastąpienia 

przez kable czy przewody, 

nie wspominając już o oszczędności 

miejsca, pewności połączeń 

oraz efektywnym rozdziale prądu. 

Najpopularniejsze są szyny o grubości 

5, 10 mm i szerokości od 20 

do 100 mm; profile miedziane, najczęściej 

wykonane z czystej miedzi 

Fot.: RITTAL 

bez powłoki lub też pocynowane. Niektórzy 

producenci wprowadzili na rynek produkty 

z rdzeniem miedzianym i powłoką 

aluminiową – alternatywę atrakcyjną głównie 

ze względu na cenę. Miedziane, pocynowane 

szyny zbiorcze są z pewnością 

droższe, pozwalają jednak na efektywniejszy 

przesył energii (przenoszą o ok. 20% 

więcej prądu), ponadto nie ma konieczności 

ich czyszczenia z tlenków przed montażem 

poszczególnych aparatów. 

W złączach kablowo-rozdzielczych oraz 

rozdzielnicach niskiego napięcia stosujemy 

przede wszystkim szyny zbiorcze 

o rozstawie 185 mm, 100 mm i 60 mm. 

Istotną kwestią dotyczącą systemu szyn 

zbiorczych jest stosowanie osłon tych elementów 

szyn, które są pod napięciem, a nie 

zostały zasłonięte przez aparaty. Umieszcza 

się je z przodu lub z boku, na rynku 

dostępne są osłony przykręcane, na wcisk, 

na klipsy; są instalowane wzdłużnie lub 

poprzecznie. 

Dobór szyn zbiorczych polega przede 

wszystkim na sprawdzeniu ich wytrzymałości 

cieplnej i elektrodynamicznej. 

Po ustaleniu budowy i wymiarów szyn 

(na podstawie warunków pracy), sprawdza 

się, czy wsporniki izolacyjne wytrzymają 

obciążenia mechaniczne oraz cieplne pochodzące 

od prądów zwarciowych. Bierzemy 

pod uwagę moc zwarciową sieci, napięcie 

znamionowe, napięcie robocze oraz 

prąd znamionowy ciągły. 

Fot. 1. 

Rozwiązanie wdrożone przez jednego z producentów zapewnia specjalne 

prowadzenie powietrza dla efektywnego odprowadzania ciepła z wkładek 

bezpiecznikowych. 

Wsporniki izolacyjne 

Do mocowania szyn zbiorczych w rozdzielnicach 

stosuje się m.in. uniwersalne 

wsporniki. Zaleca się, aby dla zachowania 

odpowiedniej wytrzymałości dynamicznej 

szyn odstęp pomiędzy wspornikami nie 

przekraczał 300 mm. Ich główne zalety 

to regulowana odległość pomiędzy poszczególnymi 

fazami oraz łatwość montażu 

– profile o specjalnie zaprojektowanym 

kształcie zapewniają bardzo dobre parametry. 

Najważniejsze komponenty wsporników 

izolacyjnych to uchwyty szynowe 


PORADY 


Fot. 2 . 

Osłona systemu szyn zbiorczych nakładana jednocześnie na trzy szyny. Można ją 

przesunąć w bok i dowolnie regulować jej szerokość. 

Fot.: JEAN MUELLER 

nieskomplikowany dzięki 60 mm odstępom 

między osiami szyn, a mocowanie 

aparatów – dzięki adapterom. 

Izolatory (dostępne są w wersji 3-, 2- 

i 1-biegunowej) pozwalają na zamocowanie 

szyn płaskich różnej wielkości (izolatory 

3- i 1-biegunowe przeznaczone są też 

do mocowania szyn o profilu podwójne T). 

Co ważne, nie trzeba przy tym stosować 

dodatkowych elementów dopasowujących. 

Dla zabezpieczenia przed dotknięciem zastosowano 

osłony boczne (dla izolatorów 

3-biegunowych), pełne i czołowe (dla pojedynczych 

szyn) oraz odgradzające (dla 

szyn o profilu podwójne T). Aby dołączyć 

przewody do szyn zbiorczych, wystarczą 

adaptery przyłączeniowe oraz zaciski 

przyłączeniowe. Specjalny zestaw adapterów 

umożliwia bezpośrednie podłączenie 

i moduły dystansowe. Za pomocą uchwytów 

mocujemy szyny i odizolowujemy 

je od konstrukcji, a moduły dystansowe 

pozwalają na osiągnięcie wymaganej odległości 

pomiędzy szynami różnych faz. 

Czynniki, które należy brać pod uwagę 

przy doborze izolatorów to napięcie pracy 

i tzw. napięcie izolacji oraz ewentualnie 

średnica gwintu. 

Perforacja profili zapewnia szybki montaż 

podstaw izolacyjnych. Te z kolei wykonane 

są z samogasnącego materiału, typu 

poliamid z włóknem szklanym. Ich montaż 

na profilach ułatwiają zapadki montażowe. 

Zewnętrzne uchwyty o zwiększonej wydajności 

pozwalają zaś zminimalizować 

odstępy pomiędzy poszczególnymi fazami. 

Rozłączniki bezpiecznikowe 

Bezpośrednio na systemie szyn zbiorczych 

montuje się rozłączniki bezpiecznikowe, 

które standardowo posiadają 

dwie głębokości zabudowy maskownicą: 

32 oraz 70 mm oraz występują w dwóch 

odmianach w zależności od podłączenia 

kabli odpływowych (odejście kabli odpływowych 

z dołu lub z góry). System osłon 

zapewnia im ochronę przed dotykiem. 

Specjalnie ukształtowana wolna przestrzeń 

rozłączników pozwala na zamontowanie 

izolatora wsporczego mostu szynowego. 

Do przyłączenia stosuje się zaciski 

śrubowe lub ramowe. 

Uniwersalnie 

Na rynku dostępne są modułowe systemy 

szyn zbiorczych, które w połączeniu 

z rozłącznikami bezpiecznikowymi i wyłącznikami 

stanowią kompletne i uniwersalne 

rozwiązanie. System umożliwia 

stosowanie zarówno standardowych szyn 

płaskich, jak i szyn o profilu podwójne T 

o prądach do 1600 A – skracają one czas 

potrzebny do przyłączania potrzebnych 

elementów. Montaż rozłączników bezpiecznikowych 

i wyłączników mocy jest 


Dobór szyn zbiorczych polega przede wszystkim na sprawdzeniu ich 

wytrzymałości cieplnej i elektrodynamicznej. Po ustaleniu budowy 

i wymiarów szyn (na podstawie warunków pracy), sprawdza się, czy 

wsporniki izolacyjne wytrzymają obciążenia mechaniczne oraz cieplne 

pochodzące od prądów zwarciowych. Bierzemy pod uwagę moc zwarciową 

sieci, napięcie znamionowe, napięcie robocze oraz prąd znamionowy 

ciągły. 

Fot. 3. 

Listwowe rozłączniki bezpiecznikowe. 

Należy je montować na szynach 

dostosowanych do przewidywanych 

w rozdzielnicach prądów. 


27

PORADY 



Fot. 4. 

Przykład systemu na rozstaw 60 mm do 630 A. Zaciski umożliwiają łatwe przyłączenie przewodów okrągłych bez konieczności wykonywania 

otworów w szynach. 

wyłączników do szyn bez konieczności 

wiercenia otworów; wyposażone w zdejmowane 

zaciski pozwalają na wprowadzenia 

i wyprowadzenia przewodów. Adaptery 

wyróżniają się dużą uniwersalnością, wykorzystuje 

się przy szynach o różnych profilach 

i wymiarach. 

Na rynku dostępne są nowoczesne, inteligentne urządzenia przeznaczone 

do ochrony zwarciowej szyn zbiorczych – oddzielnie dla każdej 

fazy, sterowania oraz nadzoru pojedynczych elementów, także jako zabezpieczenie 

przed ograniczonym zwarciem doziemnym. 

Fot. 5. 

Systemy szyn zbiorczych pozwalają na nowoczesny rozdział energii. Połączenia 

przewodzące prąd powstają w wyniku montażu na szynach zbiorczych rozłączników 

bezpiecznikowych i innych aparatów. 


System szyn zbiorczych 185 mm 

Warty opisania jest z pewnością także system 

szyn zbiorczych 185 mm przeznaczony 

do montażu w rozdzielni niskiego napięcia, 

usprawniony ostatnio przez jednego 

z producentów. Przy projektowaniu zwrócono 

szczególną uwagę na bezpieczeństwo 

pracy przy urządzeniu działającym pod 

napięciem, czyli – na usprawnienia gwarantujące 

wysoki poziom ochrony przed 

dotknięciem. Dotyczy to też sytuacji, gdy 

konieczna jest rozbudowa lub uzupełnienie 

poszczególnych komponentów (także pod 

napięciem) bez naruszania zabezpieczeń 

systemu. Aby to uzyskać, opracowano 

nową technikę stykową, która pozwoliła 

na stworzenie połączenia z szyną zbiorczą 

przez istniejącą osłonę. Połączenie odpowiednich 

elementów zestykowych następuje 

przez wąskie szczeliny w osłonie 

(o szerokości maks. 4 mm). Jednocześnie 

spełnione są wymagania dla zabezpieczenia 

przed dotykiem w klasie ochrony IP 2x. 

W wyposażeniu systemu szyn zbiorczych 

185 mm znajdziemy również zabezpieczenia 

listwowych rozłączników mocy 

NH. Co nowego w tym temacie? Zastosowane 

tu rozwiązanie zapewnia specjalne 


PORADY 


Fot.: RITTAL 

Fot. 6. 

Co nowego w temacie szyn zbiorczych? Zaproponowano zastąpienie miedzi materiałem kompozytowym, czyli aluminiowym rdzeniem 

otoczonym miedzią. To mniej kosztowne rozwiązanie. 

prowadzenie powietrza dla efektywnego 

odprowadzania ciepła z wkładek bezpiecznikowych. 

Jednocześnie umożliwione jest 

bezpieczne odprowadzenie łuku elektrycznego, 

który może występować przy załączaniu 

pod obciążeniem. Oprócz tego jako 

element kompletnego zestawu pojawiły 

Fot. 7. 


Izolatory wsporcze – typowe do 

montażu szyn o różnym rozstawie. 

się również nowe adaptery rozłączników 

mocy pozwalające na montaż wszystkich 

popularnych modeli kompaktowych wyłączników 

mocy różnych producentów. 

Nowe rozwiązanie pozwala na zintegrowanie 

w rozdzielni wyłączników o mocy 

do 1600 A. 

Zamiast miedzi 

Producenci oferują również nowe rozwiązania, 

które być może stanowią receptę 

na zbyt duże wydatki. Ostatnio zaproponowano 

zastąpienie kosztownej miedzi, czyli 

podstawowego składnika stosowanego 

w produkcji szyn, materiałem kompozytowym, 

czyli aluminiowym rdzeniem otoczonym 

miedzią. Nie oznacza to bynajmniej 

spadku jakości elementów. Rozwiązanie 

bazuje na tzw. efekcie naskórkowości: 

indukowane przy napięciu przemiennym 

pole magnetyczne wewnątrz przewodnika 

wypiera prąd ze środka żyły, w związku 

z czym płynie on głównie po jego powierzchni. 

W najnowszych modelach szyn 

większość prądu przepływa przez miedzianą 

otoczkę, a w mniejszym stopniu przez 

aluminiowy rdzeń. Podsumowując, przy 

takich samych parametrach pracy, ceny 

szyn kompozytowych są niższe o 30‐35%. 

Należy zwrócić uwagę także na niewielki 

ciężar, co ułatwia zarówno transport, jak 

i montaż (o ok. 50% mniejszy ciężar niż 

w przypadku elementów miedzianych). 

Na rynku dostępne są również nowoczesne, 

inteligentne urządzenia przeznaczone 

do ochrony zwarciowej szyn zbiorczych 

– oddzielnie dla każdej fazy, sterowania 

oraz nadzoru pojedynczych elementów, 

także jako zabezpieczenie przed ograniczonym 

zwarciem doziemnym. Stosuje 

się je głównie w systemach obsługujących 

obiekty użyteczności publicznej oraz w systemach 

elektroenergetyki przemysłowej, 

choć znajdziemy również mniejsze układy 

dedykowane do niewielkich rozdzielni. Zadaniem 

urządzenia jest jak najszybsze zlokalizowanie 

zwarcia w obrębie szyn zbiorczych 

i rozdzielni oraz szybka reakcja, 

czyli wyłączenie dotkniętego zwarciem 

odcinka szyn. Łączny czas od pojawienia 

się zwarcia do wysłania impulsu wyłączającego 

nie przekracza 10 ms. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów: Jean Mueller, 

Hensel, Rittal, Eaton, Ergom, ABB 


29

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Dobór, montaż i kontrola 

ograniczników przepięć Eaton 

Ograniczniki przepięć są ważnym elementem ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej. 

Odpowiednio dobrane i utrzymane środki ochronne pozwolą zabezpieczyć instalację 

i urządzenia nawet podczas sezonu burzowego. 

W niniejszym artykule przedstawione zostaną zalecenia dotyczące prawidłowego doboru, 

montażu oraz konserwacji ograniczników przepięć Eaton. 

Fot. 1. 

Ograniczniki przepięć typu 1+2 firmy Eaton: seria SP-B+C (z lewej strony) 

oraz SPBT12 (z prawej). 

Dobór ograniczników przepięć 

Dokonując doboru ograniczników 

przepięć należy zwrócić uwagę, aby 

prąd udarowy i wyładowczy, który 

je charakteryzuje, miał większą wartość 

od prądu spodziewanego w chronionej 

instalacji elektrycznej. Ważne 

jest, aby zapewnić ochronę zarówno 

w przypadku oddziaływania przepięć 

łączeniowych i indukowanych, jak 

i w przypadku oddziaływania prądu 

piorunowego, jeżeli jest możliwość 

jego wniknięcia do instalacji elektrycznej 

(np. budynki z przyłączem 

powietrznym, obiekty wyposażone 

w instalację odgromową). O możliwości 

zastosowania ogranicznika 

w przypadku przepięć łączeniowych 

decyduje wartość prądu wyładowczego 

In, natomiast o zdolności ogranicznika 

do odprowadzenia prądu 

piorunowego decyduje wartość prądu 

udarowego I imp . 

W odniesieniu do tych parametrów 

ograniczniki przepięć Eaton SPCT2 

typu 2 charakteryzują się prądem 

wyładowczym I n = 20 kA (8/20)ms, 

natomiast prąd udarowy I imp ograniczników 

typu 1+2 wynosi 100 kA dla serii SP- 

-B+C oraz 12,5 kA/biegun dla serii SPBT12. 

Oferowane serie ograniczników przepięć 

Eaton mogą być zastosowane we wszelkiego 

rodzaju obiektach. Ich konstrukcja 

i parametry są dopasowane do konkretnego 

zastosowania (fot. 1). 

W sytuacji gdy zagrożenie wniknięciem 

prądu piorunowego do obiektu jest minimalne, 

zastosowanie ogranicznika przepięć 

typu 2 (klasy C) w rozdzielnicy głównej 

często okazuje się wystarczające. Przykładem 

takiego zastosowania ograniczników 

typu 2 jest dom jednorodzinny zasilany poprzez 

przyłącze kablowe, nie wyposażony 

w instalację odgromową (rys. 1a). 

Jeżeli obiekt jest zasilany poprzez przyłącze 

powietrzne bądź jest wyposażony w instalację 

odgromową, wówczas w złączu lub rozdzielnicy 

głównej polecane jest zastosowanie 

ogranicznika przepięć typu 1+2. Aparat 

tego typu jest w stanie odprowadzić część 

prądu pioruna przedostającą się do instalacji 

elektrycznej. 

Firma Eaton poleca stosowanie w takich 

przypadkach ogranicznika przepięć SPBT12 

– przeznaczony jest on przede wszystkim 

do zastosowania w rozdzielnicach głównych 

domów jednorodzinnych (rys. 1b). 

Do obiektów takich jak np. bloki mieszkalne, 

centra handlowe czy budynki użyteczności 

publicznej polecana jest seria SP-B+C, 

charakteryzująca się większą wartością prądu 

udarowego I imp (rys. 1c, 1d). 

W przypadku rozległych instalacji elektrycznych, 

ograniczniki przepięć typu 2 

(klasy C) powinny być zainstalowane w poszczególnych 

rozdzielnicach oddziałowych 

czy piętrowych. Ma to na celu zapewnienie 

właściwego poziomu ochrony napięciowej 

w obrębie chronionej instalacji. 

Na szczególną uwagę zasługuje ochrona 

sprzętu elektronicznego coraz powszechniej 

stosowanego tak w obiektach mieszkalnych 

jak i przemysłowych. W tym wypadku zaleca 

się stosowanie w bezpośrednim sąsiedztwie 

chronionego urządzenia ograniczników 

przepięć typu 3, np. ogranicznik przepięć 

SPDT3‐335‐1+NPE. Z myślą o ochronie 

sprzętu stosowanego w biurach i budynkach 

mieszkalnych firma Eaton wprowadziła 

do swojej oferty listwy zasilające z warystorowym 

modułem ochronnym – serii Protection 

Box i Protection Strip. 

Montaż 

Na poprawność ochrony instalacji elektrycznej 

przez ograniczniki przepięć, oprócz 

prawidłowego doboru, wpływ ma również 

właściwy montaż aparatów. Należy zwrócić 

uwagę na długość przewodów łączeniowych 

ogranicznika. Przewody nie powinny 

być dłuższe niż 0,5 m w stosunku do szyny 

wyrównawczej oraz przewodów zasilających 

(rys. 2). Jest to spowodowane tym, 

że wraz ze zwiększeniem długości przewodów 

zwiększa się również ich indukcyjność, 

co z kolei oznacza większe spadki napięcia 


PRODUKTY 


Rozdzielnica 

główna 

typ 2 

Złącze 

Rys. 2. 

Poprawny montaż ograniczników przepięć. Zachowanie jak najmniejszej długości 

przewodów łączeniowych lub w przypadku braku takiej możliwości zastosowanie połączenia 

typu V, eliminującego dodatkowe spadki napięcia na przewodach łączeniowych. 

Rys. 1. 

Rozdzielnica 

główna 

Podrozdzielnica 

Podrozdzielnica 

> 15 m 

typ 1+2 

typ 3 

typ 2 

Zastosowanie ograniczników przepięć 

Eaton 

a) Budynek bez instalacji odgromowej 

zasilany linią kablową – polecany 

montaż ogranicznika przepięć 

SPCT2 typu 2 w rozdzielnicy. 

b) Budynek zasilany linią napowietrzną 

– polecany montaż ogranicznika 

przepięć SPBT12 typu 1+2 

w rozdzielnicy. 

c) Blok mieszkalny z instalacją 

odgromową – polecany montaż 

ograniczników SP-B+C typu 1+2 

w rozdzielnicy głównej, SPCT2 typu 

2 w rozdzielnicach piętrowych oraz 

SPDT3 typu 3 w pobliżu urządzeń 

elektronicznych. 

d) Obiekt przemsyłowy z instalacją 

odgromową – polecany montaż 

ograniczników SP-B+C typu 1+2 

w rozdzielnicy głównej, SPCT2 typu 

2 w podrozdzielnicach oraz SPDT3 

typu 3 w pobliżu chronionych urządzeń 

elektronicznych. 

na przewodach podczas odprowadzania prądów 

udarowych. 

W przypadku, gdy przewody łączące ograniczniki 

muszą być dłuższe ze względu 

np. na konfigurację aparatury i sposób podejścia 

przewodów zasilających w rozdzielnicy, 

należy wówczas wykorzystać połączenie 

typu V przedstawione na rys. 2. Dzięki 

takiemu połączeniu eliminowane są dodatkowe 

spadki napięcia na przewodach. 

Przewody w zaciskach aparatów powinny 

być solidnie zamocowane. Należy pamiętać, 

że przepływowi prądu udarowego towarzyszy 

powstawanie dużych sił dynamicznych, 

które mogą powodować w skrajnych 

przypadkach nawet wyrwanie przewodu 

z zacisku aparatu. Zaciski ograniczników 

przepięć Eaton są odpowiednio karbowane 

dla lepszego umocowania przewodów. 

Z tego samego powodu wymienne wkładki 

ograniczników Eaton posiadają specjalne 

dwupunktowe zaczepy od góry i od dołu, 

dzięki czemu oddziaływanie sił dynamicznych 

podczas przepływu prądu udarowego 

nie doprowadzi do ich wysunięcia z podstawy 

aparatu. 

W przypadku wyposażenia obiektu w instalację 

odgromową przekrój przewodów łączeniowych 

dla ograniczników typu 1+2 

powinien być nie mniejszy niż 16 mm 2 . 

Kontrola poprawności działania 

ogranicznika 

Bardzo istotne jest również sprawdzanie poprawności 

działania ograniczników przepięć, 

tak aby uniknąć sytuacji, w której do instalacji 

dołączony jest niesprawny ogranicznik. 

Na czole aparatów firmy Eaton widoczny jest 

wskaźnik zielono/czerwony, który informuje 

o stanie aparatu. W przypadku pojawienia 

się czerwonego koloru, uszkodzoną wkładkę 

należy wymienić na nową. Usprawnienie 

kontroli aparatów jest możliwe poprzez dobudowę 

styku pomocniczego do ograniczników 

Eaton (fot. 2). Taki sam styk może 

być zastosowany do ograniczników przepięć 

typu 1+2, typu 2 oraz typu 3. Pozwala on 

na zdalną sygnalizację uszkodzenia aparatu 

(poprzez podłączenie obwodu kontrolnego 

z lampką lub brzęczykiem.) 

Fot. 2. 

Konstrukcja ograniczników przepięć 

Eaton pozwala na wygodną wymianę 

wkładek po ich uszkodzeniu, 

które sygnalizowane jest czerwonym 

kolorem wskaźnika umieszczonego 

na czole aparatu. Do obudowy 

aparatów można dobudować 

styk pomocniczy do zdalnego przekazania 

informacji o uszkodzeniu 

wkładki. 

Podsumowanie 

Rola ograniczników przepięć w instalacji 

elektrycznej staje się coraz bardziej znacząca 

z uwagi na coraz większą wartość 

sprzętu elektrycznego, który jest chroniony, 

a także ze względu na coraz mniejszą 

jego odporność na narażenia przepięciowe. 

Prawidłowo wykonywany system ochrony 

odgromowej i przeciwprzepięciowej 

uwzględniający poprawny dobór i montaż 

ograniczników przepięć, pozwalają ograniczyć 

do minimum możliwość uszkodzenia 

sprzętu w chronionej instalacji elektrycznej. 

Grzegorz Cupriak 


31

PRODUKTY 


PROMOCJA 

HYUNDAI U-Series ACB 

Nowa seria powietrznych wyłączników mocy ACB 

HYUNDAI HEAVY INDUSTREIS 

to globalny lider w wielu gałęziach 

przemysłu, m.in. w budowie okrętów, 

energetyce, transporcie czy budowie 

maszyn. 

Pośród wielu dywizji korporacji, jedną 

z najdynamiczniej rozwijających 

się jest HYUNDAI HEAVY INDU- 

STRIES ELECRO ELECTRIC SY- 

STEMS DIV. (HHI-EES), skupiająca 

swoją działalność w sektorze energetycznym. 

Polityka ciągłego rozwoju 

i udoskonalania produktów w ofercie 

HYUNDAI zaowocowała wprowadzeniem 

do produkcji nowej serii 

powietrznych wyłączników mocy 

(ACB) U-series. 

Przedsiębiorstwo SLAViTECH Sp. 

z o.o., bazując na kilkunastoletnim 

doświadczeniu w dostawach aparatury 

zabezpieczeniowej nN, na mocy 

umowy z HYUNDAI HEAVY INDU- 

STRIES, zostało OFICJALNYM 

DYSTRYBUTOREM marki w Polsce. 

Dzięki zorganizowanym strukturom 

sprzedaży, przedsiębiorstwo jest w stanie 

zapewnić klientom profesjonalną 

obsługę przed-, jak i posprzedażową, 

zaczynając od dobrze wyposażonego 

magazynu w Polsce, poprzez kompetencje 

techniczne załogi oraz wsparcie 

projektowe, kończąc na fachowym 

serwisie. 

Fot. 2. 

Wyłącznik powietrzny UAN 

ACB produkcji HYUNDAI. 

Fot. 1. 

Kompaktowe wymiary wyłączników ACB U-Series HYUNDAI. 

Wyłączniki U-series charakteryzują się doskonałymi 

parametrami zachowując przy 

tym niewielkie wymiary. Nowoczesny design 

i bogata oferta dostępnych akcesoriów 

czynią z produktów HYUNDAI bardzo interesującą 

alternatywę dla producentów urządzeń 

rozdzielczych. 

Zastosowanie i charakterystyka 

techniczna 

Wyłączniki mocy przeznaczone są do łączenia 

obwodów oraz urządzeń elektrycznych, 

realizując przy tym kompleksową ochronę 

przed przetężeniami. Koncepcja budowy 

wyłączników powietrznych ACB serii 

U wykorzystuje zaawansowane technologie 

w zakresie rozmiaru, zindywidualizowanego 

zakresu charakterystyki oraz ogromnych 

możliwości technicznych. 

Główne cechy: 

• napięcie robocze: do 690 V, 

• prąd roboczy: 630 ‐ 6300 A, 

• zdolność zwarciowa do 150 kA, 

• prąd nastawialny w pełnym zakresie, 

• przekaźniki zabezpieczeniowe mikroprocesorowe 

(elektroniczne). 

• wyświetlacz LCD i LED w standardzie, 

• zastosowanie materiałów przyjaznych 

dla środowiska naturalnego, tj. bez Cd, 

Pb, Hg, Cr6+, PBB and PBDE, 

• GWARANCJA JAKOŚCI potwierdzona 

badaniami DEKRA, KEMA, KERI, 

• wyprodukowane zgodnie ze standardami 

IEC 60947‐1,2, EN 60947‐2, GB, 

GOST R 50030.2‐99 9 50030.1‐2000, 

KS C 4620, 

• zgodne z normami: CE, ISO 18001 

14001 9001, KS, GOST-R, BV, LR, UL, 

ABS, GL, KR, CCC, NK, GB. 

Fot. 3. 

Zabezpieczenie mikroprocesorowe 

wyłącznika mocy UAN HYUNDAI. 


PRODUKTY 


Ponadto wyłączniki U-series posiadają 

badania umożliwiające zastosowanie ich 

w elektrowniach nuklearnych oraz na jednostkach 

morskich. 

Główne cechy konstrukcyjne 

Wyłączniki powietrzne U-Series dostępne są w: 

• wykonaniu stacjonarnym, 

• wykonaniu wysuwnym. 

W zależności od konstrukcji rozdzielnicy, 

a w szczególności od systemu montażu torów 

prądowych, firma SLAViTECH oferuje 

swoim klientom wyłączniki wyposażone 

w przyłącza poziome, pionowe i auto. 

REKLAMA 

Fot. 4. 

Rozdzielnica STH SLAViTECH. 

Wyłączniki powietrzne HYUNDAI 

U-Series skonstruowane są zgodnie z wymaganiami 

normy IEC60947‐2, co potwierdzone 

zostało w międzynarodowych jednostkach 

akredytujących, takich jak DEKRA, 

KEMA, KERI dla standardu NEMA AB-1. 

Wyposażenie dodatkowe i akcesoria 

Wyłączniki powietrzne U-series dystrybuowane 

na polskim rynku w standardzie wyposażone 

są w: 

• wyzwalacz wzrostowy, 

• wyzwalacz podnapięciowy, 

• styki pomocnicze 5NO+5NC, 

• styki alarmowe, 

• napęd silnikowy, 

• mikroprocesorowe zabezpieczenie LSIG. 

Wyposażenie dodatkowe obejmuje: 

• mechaniczne blokady jednoczesnego 

załączenia, 

• styki odwzorowujące stan wyłącznika, 

• blokady załączenia, 

• dodatkowe styki pomocnicze, 

• osłony przycisków oraz wiele innych 

akcesoriów. 

SLAViTECH oferuje swoim klientom również 

system rozdzielnic oraz układy automatyki 

SZR dedykowane dla wyłączników U-series. 

Jacek Stryszyk 

Slavitech 

GENERALNY 

DYSTRYBUTOR 

Fot. 5. 

Wyłącznik powietrzny (ACB) U-Series HYUNDAI w rozdzielnicy typu STH SLAViTECH. 

Czereśniowa 19 

02-457 Warszawa 

tel. +48 22 863 15 21 

fax +48 22 873 33 45 

info@hhi.com.pl 

www.hhi.com.pl 


33

PRODUKTY 


Systemy obudów Rittal na NORWEGIAN GETAWAY 

PROMOCJA 

Gry świateł 

na pełnym morzu 

Zaledwie 15 miesięcy trwała budowa wycieczkowca NORWEGIAN GETAWAY o tonażu 

146 600 GT (Gross Tonnage). Na początku stycznia, zbudowany w stoczni Meyer Werft 

i liczący 325 metrów długości, luksusowy liniowiec został przekazany armatorowi – liniom 

Norwegian Cruise Line. Aby odpowiednio wyróżnić doskonałe restauracje i luksusowe 

wyposażenie, wnętrze statku wyposażono w wyrafinowaną technikę oświetleniową. 

Zastosowanie wielkopowierzchniowej, energooszczędnej technologii LED stwarza niemal 

nieograniczone możliwości dostarczania wrażeń świetlnych. Trzon stanowi przy tym 

inteligentna infrastruktura, w której systemy sterowania są zainstalowane w minimalnej 

przestrzeni szaf sterowniczych – przy wysokich wymaganiach dotyczących techniki 

instalacyjnej. 

Luksusowy liniowiec NORWEGIAN 

GETAWAY mieści ponad 4000 pasażerów 

i 1600 członków załogi. Nowy 

wycieczkowiec zachwyca najnowocześniejszymi 

restauracjami, bogatą 

ofertą spędzania czasu, jak np. ściany 

wspinaczkowe i zjeżdżalnie, a także luksusowym 

wyposażeniem i nowoczesną rozrywką. 

Dzięki interaktywnemu systemowi 

komunikacji oraz profesjonalnej technice 

scenicznej, pasażerom zagwarantowano 

rozrywkę na poziomie najnowszej techniki. 

Teatr na 815 miejsc, 15 restauracji, 8 barów 

i salonów - spełniają wszelkie życzenia. 

Do standardowej techniki, poza przyjazną 

dla środowiska techniką silników i systemami 

bezpieczeństwa, jak nagłośnienie ewakuacyjne 

i systemy sygnalizacji pożaru, należą 

również uprzyjemniające pobyt na pokładzie 

inteligentne systemy oświetlenia. 

Fot. 1. 

NORWEGIAN GETAWAY po zaledwie 15 miesiącach budowy, na początku stycznia 

został przekazany przez stocznię Meyer Werft armatorowi Norwegian Cruise Line. 

LED-y do oświetlenia pośredniego 

Ważnym komponentem infrastruktury 

statku, w którym na długości 325 metrów 

i szerokości 40 metrów znajduje się 

18 pokładów i łącznie ponad 2000 kabin 

pasażerskich, jest technika pośredniego 

oświetlenia LED znajdująca zastosowanie 

na wszystkich publicznych obszarach 

liniowca. Niezliczone elementy oświetleniowe 

można płynnie regulować również 

centralnie – od mostku, przez cały statek, aż 

po maszynownię. Do wyposażenia całego 

oświetlenia LED w części ogólnodostępnej 

stocznia Meyer Werft w Papenburgu postawiła 

na światowego lidera, firmę FUNA GmbH 


PRODUKTY 


Nachrichtentechnik, która specjalizuje się 

w instalowaniu systemów komunikacyjnych 

i rozrywkowych do zastosowań morskich 

dla wyższych klas statków i łodzi, 

od superjachtów, aż po luksusowe liniowce. 

- Jako wieloletni partner stoczni Meyer, 

obok techniki pośredniego oświetlenia zainstalowaliśmy 

obszerne spektrum systemów 

bezpieczeństwa i komunikacji – sterowanie 

oświetleniem, system UHF walkie-talkie, 

system safety-call, system komunikacji głosowej 

oraz cały pakiet rozrywkowy - objaśnia 

Andreas Köhler, prezes FUNA GmbH 

Nachrichtentechnik. 

Elastyczność na najmniejszej 

przestrzeni 

Jako trzon oświetlenia LED, w ciasnych pomieszczeniach 

i niszach statku zainstalowano 

łącznie 68 szaf sterowania oświetleniem, 

połączonych ze sobą redundantnie siecią 

na bazie światłowodów i CAT-7. Szczególnie 

wysokie wymagania stawiano przy tym 

odnośnie techniki instalacyjnej. Ponieważ 

planowanie rozpoczęto już na dwa, trzy lata 

przed przekazaniem statku, a w tym czasie 

nie było jeszcze znane końcowe rozplanowanie 

pomieszczeń - należało zaprojektować 

technikę instalacyjną możliwie w taki 

sposób, aby mogła się bezproblemowo dopasować 

do późniejszych zmian. Na przykład 

może się zdarzyć, że zajdzie konieczność 

rozbudowy o dodatkowe obwody 

prądowe, np. gdyby armator chciał zainstalować 

jeszcze dodatkowe żyrandole. - Jeżeli 

infrastruktura nie umożliwia późniejszej 

rozbudowy, to już jest się przegranym – 

trzeba wówczas ewentualnie otwierać sufity 

i żmudnie układać kable od nowa - podkreśla 

Köhler. I dodaje: - Musieliśmy na statku 

stworzyć inteligentne infrastruktury, które 

Fot. 2. 

Oświetlenie LED oblewa klatki schodowe statku rozmaitymi kolorami. 

w minimalnej przestrzeni zapewnią maksymalną 

możliwą elastyczność. 

Szafy pojedyncze z różnorodnymi 

możliwościami rozbudowy 

FUNA – specjalista od wycieczkowców 

FUNA została założona w roku 1972 i ma siedzibę w Emden. Specjalnością 

działającego na całym świecie przedsiębiorstwa jest kompleksowa integracja 

różnego typu systemów. Klientami firmy są m.in. stocznia Meyer 

Werft w Papenburgu, teatry, producenci elektrowni wiatrowych, urzędy 

i producenci superjachtów. FUNA specjalizuje się w zakresie rozwiązań 

rozrywkowych, systemów kontroli i bezpieczeństwa, komunikacji oraz 

specjalnych instalacji oświetleniowych, nagłośnieniowych i wideo stosowanych 

głównie na wycieczkowcach, promach i luksusowych jachtach. 

Poza tym firma wyposaża elektrownie wiatrowe w systemy sygnalizacji 

i gaszenia pożaru. 

To dotyczyło także instalowanych w ciasnej 

przestrzeni systemów szaf, w których 

FUNA zainstalowała kompletne moduły 

sterowania wraz z potrzebną elektroniką 

mocy dla systemów oświetlenia. I także 

tutaj obowiązywały te same wymagania: - 

Gdy ma się systemy szaf, które nie zapewniają 

możliwości elastycznej rozbudowy, 

wówczas ma się problem - mówi Köhler. 

Prezes dodaje: - Dzięki systemowi szaf pojedynczych 

Rittal SE 8 i naszym rozwiązaniom 

instalacyjnym udało się umieścić 

maksimum komponentów i jednocześnie 


35

PRODUKTY 


zagwarantować wysoką elastyczność. Ważna 

dla FUNA i wymagana również przez 

armatora była przy tym strukturalna i przejrzysta 

instalacja w celu umożliwienia bezproblemowej 

późniejszej rozbudowy i prac 

serwisowych. Naprzeciw temu wychodzą 

różnorodne możliwości rozbudowy nowej 

SE 8, elastycznej zabudowy szaf sterowniczych 

w oparciu o standaryzowaną technikę 

systemową. Obszerny program akcesoriów 

szafy umożliwia szybką i pewną realizację 

najróżniejszych wariantów zabudowy. 

W przeciwieństwie do szaf szeregowych 

z korpusami ramowymi i zdejmowanymi 

ścianami bocznymi, korpus systemu szaf 

pojedynczych Rittal SE 8 składający się 

z dwóch ścian bocznych i dachu, jest wykonany 

z jednego kawałka blachy stalowej. 

To ułatwiło obsługę, ponieważ można 

zrezygnować z montażu ścian bocznych. 

Łatwy dostęp do szafy zapewnia przykręcana 

ściana tylna. Do zintegrowanej ramy 

podłogowej można zastosować rozwiązania 

do wprowadzania kabli jak w systemie 

szeregowym TS 8. Drzwi i cokół SE 8 

również zostały przejęte z programu TS 8. 

Interesujące są również możliwości konstrukcyjne. 

W szafie pojedynczej SE 8 można 

na przykład zrealizować automatyczne 

wyrównanie potencjałów korpusu szafy 

ze ścianą tylną i płytami podłogi. Specjalne 

elementy stykowe, które podczas montażu 

Fot. 3. 

Zabudowane w minimalnej 

przestrzeni wnęk sterowanie 

oświetleniem FUNA 

w systemowych szafach 

pojedynczych Rittal SE 8. 

Rittal – partner gospodarki morskiej 

Rittal zalicza branżę morską do jednego z najważniejszych rynków docelowych. 

Rozwiązania „Rittal – The System.“ znajdują zastosowanie 

w licznych stoczniach, na statkach, w portach, platformach wydobywczych 

i w żegludze śródlądowej. Do klientów zaliczają się zarówno wszystkie 

ważniejsze firmy zajmujące się wyposażeniem statków, ale także stocznie 

- jak Meyer Werft w Papenburgu lub Lürssen w Bremie. Obok standardowych 

obudów – przede wszystkim obudów kompaktowych AE oraz szaf 

sterowniczych SE 8 i TS 8 – ważnymi produktami są efektywne energetycznie 

rozwiązania klimatyzacji i modułowe systemy rozdziału mocy. Popularnością 

cieszą się także świadczenia inżynieryjne Eplan. Poza Niemcami 

i Europą, ważnymi rynkami dla Rittal „Maritime Solutions“ są takie 

kraje, jak Chiny, Korea Południowa oraz coraz bardziej Indie. 


PRODUKTY 


dociskają się do powłoki tworzą bezpieczne, 

przewodzące połączenie. To rozwiązanie 

znacznie redukujące koszty i czasy 

montażu. 

Standardowe produkty spełniają 

wymagania 

- Aż 80 do 90% wymagań w zakresie techniki 

obudów można było spełnić za pomocą 

standardowych komponentów z systemowej 

Fot. 5. 

Elegancka zabudowa: na luksusowym liniowcu zainstalowano 68 szaf sterowania 

oświetleniem, tutaj w części ogólnodostępnej statku. 

Fot. 4. 

Porządnie i strukturalnie: 

kompaktowo zainstalowane 

sterowniki oświetlenia wypełniają 

szafę sterowniczą 

oferty Rittal - objaśnia prezes FUNA. Korzyścią 

dla integratora systemów jest przy 

tym wysoki stopień modułowości programu 

szaf sterowniczych, np. co do najróżniejszych 

systemów zamykania, które mogą 

być różne w zależności od armatora. - Jeżeli 

chodzi o różnorodność i modułowość, Rittal 

ma unikalną pozycję na rynku. Jest to szczególną 

zaletą, ponieważ szafy sterowania 

oświetleniem są w FUNA są możliwie okablowane 

i montowane na gotowo w Emden. 

Jeżeli jednak na krótko przed dostawą lub 

później na statku konieczne byłyby jeszcze 

zmiany, instalator sięga po zapas komponentów 

Rittal i w możliwie jak najkrótszym 

czasie wprowadza ostatnie modyfikacje. 

- Zawsze próbujemy sięgać do komponentów 

standardowych tak, aby również usługi 

serwisowe mogły być świadczone przez 

dziesięć lat i więcej - objaśnia Köhler. 

Dlatego FUNA także w przyszłości będzie 

stawiać na markowych dostawców systemowych, 

takich jak Rittal. 

n 

REKLAMA 


37

PRODUKTY 


PROMOCJA 

lumina 2 

Nowocześnie prosta, 

tradycyjnie niezawodna 

Nowoczesne projekty budynków wielomieszkaniowych, powierzchni biurowych segmentu 

standard oraz urzędów, wymagają stosowania bardzo korzystnych dla inwestora rozwiązań 

ekonomicznych. Jednocześnie jakość materiałów oraz sposób ich wykonania muszą 

spełniać wymogi technologiczne, zapewniać wysoki standard estetyczny oraz funkcjonalny. 

Nowa seria osprzętu elektroinstalacyjnego 

lumina 2 stanowi odpowiedź 

firmy Hager na potrzeby 

współczesnego rynku wymagającego 

optymalnych rozwiązań ekonomicznych, 

gdzie atrakcyjność cenowa 

staje się istotnym czynnikiem decydującym 

o zakupie. Seria lumina 2 

jest podtynkową, montowaną w standardowych 

puszkach Ø 60 mm serią 

osprzętu, która doskonale sprawdza 

się wszędzie tam, gdzie oprócz korzystnej 

ceny, standard wykończenia 

i jakość wykonania mają istotne 

znaczenie. Osprzęt lumina 2 montować 

można w ramkach modułowych 

w kombinacji od jedno do czterokrotnych, 

dedykowanych do montażu 

pionowego lub poziomego. Łączniki 

i gniazda wykonane są z wysokiej jakości 

tworzywa – zgodnie z dyrektywą RoHs. 

Elementy serii lumina 2 dostępne są w kolorze 

białym lub kremowym, a tworzywo, 

z którego są wykonane, charakteryzuje się 

nie tylko wysokim połyskiem, ale również 

wysoką odpornością na zarysowania i łatwością 

utrzymania w czystości. Gniazda 

z uchylną pokrywą oraz łączniki klawiszowe 

mają możliwość podwyższenia stopnia 

bryzgoszczelności do IP44 poprzez zastosowanie 

kołnierza uszczelniającego, co pozwala 

stosować je w środowiskach o podwyższonej 

wilgotności. 

Podstawowe mechanizmy posiadają rozwiązania, 

które pozwalają utrzymać neutralną 

pozycję łapek rozporowych bez stosowania 

kłopotliwych gumek ściągających. Ich konstrukcja 

zapewnia skuteczne zamocowanie 

osprzętu przy dokręceniu śrub montażowych, 

natomiast odkręcenie tych śrub powoduje samoczynne 

chowanie się łapek w obrys cokołu. 

Łatwy i trwały montaż wyrobów gwarantują 

przede wszystkim solidne stalowe ramki 

szkieletowe, które oprócz montażu konwencjonalnego, 

mają możliwość mocowania 

od frontu mechanizmu za pomocą wkrętów 

do różnorodnych puszek montażowych. 

Gniazda zasilające 230 V AC o obciążalności 

do 16 A dostępne są w wersji z zaciskami 

śrubowymi, również w wykonaniu 

z przesłonami styków, gwarantują tym 

samym bezpieczeństwo użytkowania zabezpieczając 

przez włożeniem jakichkolwiek 

przedmiotów do otworów stykowych 

(ochrona przed dziećmi). 

Mechanizm łącznika serii lumina 2 zapewnia 

możliwości łączeniowe prądu 


PRODUKTY 


do wartości 10 AX; łączniki standardowo 

wyposażone są w zaciski bezśrubowe, zapewniając 

szybkość i łatwość montażu. 

Możliwość stosowania klawiszy z różnymi 

symbolami oraz łączników w wersji z podświetleniem 

pozwala na ich wszechstronne 

zastosowanie. 

Podążając za potrzebami klientów rozszerzyliśmy 

ofertę serii lumina 2 o gniazda 

zasilające i łączniki klawiszowe w wersji 

IP44, a także gniazdo zasilające w kolorze 

czerwonym z nadrukiem „DATA”, 

wykorzystywane do zasilania obwodów 

specjalnych. 

Każdy z elementów serii lumina 2 pakowany 

jest w indywidualny worek, dzięki 

czemu produkty zabezpieczone są w czasie 

transportu oraz podczas składowania 

na budowie. 

Komfort sterowania 

i funkcjonalność 

Estetyczność i funkcjonalność serii oraz 

niezawodność działania powodują, że pełna 

kontrola systemów elektrycznych budynku, 

takich jak oświetlenie, żaluzje, 

markizy, jest realizowana przez asortyment 

konieczny do zapewnienia wszystkich 

podstawowych funkcji. System osprzętu 

elektroinstalacyjnego lumina 2 oferuje - 

obok łączników instalacyjnych i gniazd 

zasilających - ściemniacze, gniazda antenowe 

i teleinformatyczne. 

Seria lumina 2 charakteryzuje się profesjonalnym 

asortymentem do instalacji komercyjnych 

i mieszkaniowych, w swoim zakresie 

zawiera m.in.: 

• łączniki 1-, 2-biegunowe, seryjne 

(świecznikowe), 3-obwodowe, schodowe, 

krzyżowe, zwierne, żaluzjowe klawiszowe, 

• ściemniacz obrotowy, 

• gniazda zasilające z uziemieniem i bez 

uziemienia (pojedyncze i podwójne), 

gniazda z uchylną osłoną, gniazdo podwójne 

do ramki modułowej, 

• gniazdo czerwone z nadrukiem „DATA” 

do obwodów specjalnych, 

• gniazda telefoniczne (pojedyncze 

i podwójne), telefoniczno-komputerowe, 

komputerowe nieekranowane kategorii 

5E (pojedyncze i podwójne), 

• gniazda antenowe RTV, RTV-SAT, 

• łączniki klawiszowe oraz gniazdo 

z pokrywą, po zastosowaniu kołnierza 

uszczelniającego posiadają możliwość 

podniesienia klasy szczelności do wersji 

IP44. 

Zalety 

• Wysokiej jakości tworzywo – zgodność 

z RoHs. 

• Możliwość podwyższenia stopnia bryzgoszczelności 

gniazd oraz łączników 

do IP44. 

• Budowa modułowa osprzętu – ramki 

wielokrotne. 

• Dostępne kolory: RAL 9016 (biały), 

RAL 9001 (kremowy). 

• Każdy z elementów serii lumina 2 pakowany 

jest w indywidualny worek, 

dzięki czemu produkty zabezpieczone 

są w czasie transportu oraz podczas 

składowania na budowie. 

Dane techniczne 

• Napięcie znamionowe: 250 V~, 50‐60 Hz 

• Prąd znamionowy: 10 AX, obciążenie 

lampami fluorescencyjnymi i lampami 

żarowymi. 

• Przekroje zacisków: 

• samozaciski łączników: dla drutu: 

min. 2×1 mm 2 ; max. 2×2,5 mm 2 , 

• zaciski śrubowe gniazd: dla drutu: 

max. 2×2,5 mm 2 . 

• Gniazda zasilające: zgodność z normą 

PN-IEC 60884‐1:2006. 

www.hager.pl 


39

PRODUKTY 


CATRIN 

- nowa seria funkcjonalnego osprzętu 

PROMOCJA 

Firma ELEKTRO-PLAST Nasielsk wprowadza na rynek nową serię CATRIN. W nowej serii 

osprzętu instalacyjnego konstruktorzy postawili na funkcjonalność, dzięki temu seria 

zawiera szeroką gamę łączników i gniazd w nowoczesnej formie. 

wody można przyciąć w tej samej długości. 

Na mechanizmach serii CATRIN znajdują 

się czytelne oznaczenia i schematy połączeń 

zmniejszające ryzyko związane z niepoprawnym 

podłączeniem. 

Bogato rozbudowany asortyment gniazd specjalistycznych 

pozwala w pełni wykorzystać 

możliwości serii CATRIN. W ofercie znajdziemy 

m.in. ściemniacze, w tym LED, łączniki 

schodowe, podwójne schodowe, zwierne, 

żaluzjowe, łączniki z podświetleniem 

(nowe referencje łączników, tj. łącznik zwierny 

bez oznaczenia, łącznik zwierny z piktogramem 

klucz), gniazda podwójne do ramki 

wielokrotnej, gniazda DATA oraz wszelkiego 

rodzaju gniazda teleinformatyczne, gwarantujące 

wysoką jakość połączenia i odbioru 

sygnału. Wzornictwo serii CATRIN charakteryzuje 

się nowoczesną stylistyką zgodną 

z obecnymi trendami. Produkty z nowej serii 

dostępne są w klasycznych kolorach bieli 

i kremu oraz metalizacji: czekoladowy, złoty, 

grafitowy i czarny matowy. Osprzęt został 

sklasyfikowany w średnio niższej półce cenowej, 

co czyni serię dostępną niemal dla 

każdego. Poza walorami estetycznymi, bardzo 

istotnym aspektem konstrukcji osprzętu 

Seria CATRIN przeznaczona jest do mieszkań 

i pomieszczeń użytku publicznego. Zapewniając 

szybką i łatwą instalację seria wykorzystuje 

ramki wielokrotne do pięciu modułów 

w poziomie i dwóch modułów w pionie, 

pozwalając w ten sposób na dowolny dobór 

i konfigurowanie osprzętu. W konstrukcji 

CATRIN zastosowany został niezawodny 

mechanizm łączników oparty na szybkozłączach 

ułatwiający komfort montażu oraz 

ewentualnego demontażu osprzętu. 

W gniazdach stosowane są sprawdzone mechanizmy 

śrubowe. Umieszczone są one 

w jednej linii, dzięki czemu wszystkie prze- 

są rozwiązania technologiczne ułatwiające 

bezpieczny i solidny montaż. Wybierając 

produkty z serii CATRIN klienci otrzymują 

produkty stworzone zgodnie z obowiązującymi 

standardami i normami europejskimi, 

z materiałów o wysokich parametrach, 

co pozwoli na ich długotrwałe i bezpieczne 

użytkowanie. 

Marcin Michałek 

Specjalista ds. Marketingu 

ELEKTRO-PLAST Nasielsk 



PORADY 


Modernizacja instalacji 

elektrycznej 

Każda instalacja się starzeje. Poza tym wciąż wchodzą nowe technologie i zmieniają się 

możliwości techniczne. Z tych powodów, podejmując decyzje o jakimkolwiek remoncie, 

warto zmodernizować także instalację elektryczną. W efekcie zwiększa się komfort 

mieszkania, podnosi bezpieczeństwo eksploatacji i zmniejsza zużycie energii. A nakłady 

wcale nie muszą być wielkie. Nawet wtedy, gdy planujemy wyposażyć dom w automatykę 

budynkową. Przezorna instalacja pozwala na znaczną redukcję kosztów. 

Decydującą rolę w funkcjonowaniu 

budynku od grywa instalacja elektryczna, 

gdyż od niej zależy działanie 

niemal całego technicznego wyposażenia 

domu. Bez prądu nie ma wody (hydrofor), 

ogrzewania (kocioł gazowy), ani 

wentylacji. Wciąż przybywa urządzeń zasilanych 

prądem. W efekcie powstaje plątanina 

prowizorycznych rozgałęzień i połączeń. 

Z czasem coś zaczyna gorzej działać i stale 

zwiększa się możliwość wystąpienia poważnej 

awarii. W pewnym momencie trze- 

Fot.: GIRA 

Fot. x. 

Rozłożenie inwestycji w nowoczesną instalację w czasie może polegać między innymi na przenoszeniu istniejących urządzeń 

i dodawaniu nowych lub zmienianiu standardu osprzętu z tańszego na docelowy wybrany przez architekta. Jest to możliwe, 

ponieważ do wszystkich urządzeń danego producenta oferowana jest szeroka gama klawiszy i ramek diametralnie zmieniających 

stylistykę i kolorystykę. 


PORADY 


ba podjąć decyzję o dostosowaniu instalacji 

do rzeczywistych potrzeb. W tym momencie 

powstaje pytanie, jakie zmiany należy 

wprowadzić? Czy wyłącznie dostosować 

instalację do bieżących potrzeb i wymagań 

obowiązujących przepisów? Czy zrobić 

krok do przodu i zaplanować przezorną instalację? 

Czy warto coś zmieniać? 

Przezorna instalacją jest to instalacja umożliwiająca 

spełnienie nie tylko potrzeb obecnych, 

ale także przyszłych. Czy warto? 

To zależy od tego, jak często remontuje się 

elektrykę. Jeśli kolejny remont planowany 

jest za 3 do 5 lat, to nie warto sobie głowy 

zawracać przezornością. Przy kolejnym rozkuwaniu 

ścian znowu się uzupełni wszystko 

to, czego brakuje. Zdecydowana większość 

ludzi unika remontów jak ognia. Stres, brud, 

hałas. Poza tym, za podjęciem decyzji o projektowaniu 

przezornej instalacji, przemawia 

oszczędność. Lepiej jest za jednym zamachem 

dodać kilka nowych przewodów, aby 

później móc je bez przeszkód wykorzystać. 

Gdy już jest chęć, pojawiają się kolejne 

problemy i obawy. Kto zaprojektuje i ile 

to będzie kosztowało? 

Planowanie instalacji najlepiej powierzyć 

jest elektrykowi specjalizującemu się 

w automatyce budynkowej. Należy przy 

tym przełamać opór przed potencjalnymi 

kosztami, skomplikowaniem obsługi itp. 

Porada nic nie kosztuje. A projekt inteligentnej 

instalacji zasadniczo nie odbiega 

od kosztów instalacji tradycyjnej. Może 

jest to szokujące stwierdzenie, ale tzw. instalacja 

tradycyjna jest w zasadzie instalacją 

XIX wieczną, z niewielkimi zmianami. 

Jak kwiatek przy kożuchu, tak wyglądają 

smartphony i nowoczesne OLED TV, przy 

elektromechanicznym pstryczku przy 

drzwiach do salonu. Albo, co gorsza, przy 

gniazdku wtyczkowym bez bolca ochronnego. 

Dość powszechne jest zjawisko polegające 

na wyposażaniu domów w nowoczesny 

sprzęt tylko na pokaz, bez świadomości, 

że wszystko powinno ze sobą „współgrać”. 

Wyobrażając sobie takie „bajery” narasta 

przerażenie, że konieczne będą bajońskie 

sumy. Dlaczego? Przecież nikt nie musi 

od razu kupować inteligentnej lodówki 

porozumiewającej się z właścicielem 

za pośrednictwem tabletu. Ani taka pralka 

nie jest potrzebna. Przynajmniej teraz. Ale 

za lat parę zmienią się potrzeby i zmienią 

się ceny. Decydując się przy modernizacji 

na wyposażenie domu w automatykę budynkową, 

wcale nie trzeba ponosić dużych 

nakładów. Samo wykonanie infrastruktury, 

tj. przezornej instalacji, niemal nie zwiększa 

kosztów. Podstawą jest odpowiednie 

oprzewodowanie domu czy mieszkania. 

Warunkiem koniecznym jest przewidzenie 

przyszłych potrzeb i przyszłych możliwości 

technicznych. Doświadczeni projektanci, 

którzy od lat obserwują zmiany, z łatwością 

zaprojektują taką instalację. Warto przy tym 

projektować wszystkie możliwe nowinki. 

Nie po to by je realizować, ale po to, aby 

w przyszłości była otwarta droga do realizacji 

zmieniających się potrzeb. 

Ważnym aspektem określania zakresu modernizacji jest możliwość 

stopniowego ponoszenia kosztów. Dobry projektant automatyki budynkowej 

umożliwi późniejsze wyposażanie mieszkania w niemal dowolne 

funkcje. Jeśli przezornie zaplanuje miejsca, do których należy 

doprowadzić przewody instalacyjne i zostawi miejsce do późniejszego 

instalowania różnych urządzeń. 

Zróbmy podstawy 

Podstawą jest właściwe ułożenie przewodów, 

zasilających oraz służących do przekazywania 

informacji. Powinny one znaleźć 

się wszędzie tam, gdzie możliwe jest potencjalne 

ich wykorzystanie. A także do miejsc, 

w których może nastąpić w przyszłości rozdział, 

ewentualnie wykorzystanie, dopływającej 

energii lub informacji. Wprawdzie 

istnieją systemy bezprzewodowe, które pozwalają 

na dość swobodne przesyłanie poleceń 

sterowniczych i sygnalizację stanów, 

lecz ze względu na wyższą niezawodność 

oraz szerszy zakres automatyzacji, lepiej 

jest opierać się na systemach przewodowych. 

Niestety w tym miejscu natrafiamy 

na kolejny problem: jaki system wybrać. 

Czy system oparty na całkowicie osobnym 

przesyłaniu informacji, system wykorzystujący 

dodatkowy przewód do tego celu, czy 

też wykorzystujący przewody zasilające 

także do transmisji danych. Zdecydowanie 

największe możliwości ma to pierwsze 

rozwiązanie, gdyż w ten sposób można 

przesyłać najwięcej poleceń sterowniczych 

i ich przekaz jest najlepiej chroniony przed 

zewnętrznymi zakłóceniami. I odwrotnie, 

przesył informacji, nie wprowadza zakłóceń 

do sieci zasilającej. Zwłaszcza poza 

sterowany obiekt. Pod względem kosztów 

najtańszym rozwiązaniem jest oczywiście 

zastosowanie Power Line, gdyż budowa 

sieci w zasadzie ogranicza się do zainstalowania 

na wejściu do obiektu filtrów 

środkowoprzepustowych chroniących sieć 

zewnętrzną przed wyższymi harmonicznymi. 

A w przypadku obiektów wielolokalowych 

konieczne jest jeszcze zabezpieczanie 

równolegle ułożonych tras przed indukcją 

wzajemną. Po przeciwnej stronie są systemy 

magistralne wymagające wyposażenie budynku 

w osobną sieć przesyłu komunikatów 

sterowniczych i modyfikacji rozprowadzenia 

przewodów zasilających. Takie rozwiązanie 

zwiększa koszty, ale znacznie rozszerza 

możliwości zarządzania budynkiem. 

Co to znaczy „znacznie zwiększa koszty”? 

Czy rzeczywiście instalacja magistralna 

rzutuje na koszty budowy czy remontu? 

Jeśli rozpatruje się wyłącznie, całkowicie 

zapominając o innych kosztach remontu, 

to wzrost jest znaczny. Może nawet dwukrotny. 

Ale jak się ma koszt ułożenia przewodów 

do kosztów całego remontu? Akurat 

ten fragment wydatków jest marginesem całości, 

pomimo tego, że rozsądne jego wykonanie 

daje potencjalne szanse uzyskiwania 

bardzo dużych oszczędności energetycznych. 

Ponadto, późniejsze wprowadzenie 

zmiany w instalacji elektrycznej może być 

bardzo kosztowne. Szczególnie, gdy ściany 

są wykończone szlachetnymi materiałami. 

Wtedy koszt drobnej przeróbki może kilkukrotnie 

przekroczyć koszty przezornego 

ułożenie przewodów. I oprócz kosztów 

finansowych unika się także uciążliwości 

związanych z działaniem fachowców. 

Zacznijmy od tego, co niezbędne 

Gdy już zapadnie decyzja o modernizacji 

i wyposażaniu w automatykę, pojawia 

się obawa, że dopiero wtedy zaczną się 

wydatki. Obawa jest całkowicie uzasad- 


43

PORADY 


Fot.: GIRA 

niona, gdyż dom wyposażony we wszelkie 

nowoczesne wyposażenie może być 

znacznie droższy. A celem remontu ma być 

podniesienie jego walorów użytkowych, 

a nie totalna rewolucja. I jest to rozsądne 

podejście. Nie ma sensu wyposażać lokalu 

w wodotryski. Wystarczy w to, co jest 

rzeczywiście potrzebne. A „bajery” zostawić 

na czas, w którym okażą się przydatne. 

W tym zakresie działania konieczna jest 

ścisła współpraca inwestora z architektem 

i automatykiem budynkowym. Użytkownik 

lokalu musi uświadomić sobie i wyartykułować 

swoje rzeczywiste potrzeby. A architekt 

i automatyk muszą mu w tym pomóc, opowiadając 

o funkcjonalności i związanych 

z jej realizacją kosztach. Ważnym aspektem 

określania zakresu modernizacji jest możliwość 

stopniowego ponoszenia kosztów. 

Dobry projektant automatyki budynkowej 

umożliwi późniejsze wyposażanie mieszkania 

w niemal dowolne funkcje. Jeśli przezornie 

zaplanuje miejsca, do których należy 

doprowadzić przewody instalacyjne i zostawi 

miejsce do późniejszego instalowania 

różnych urządzeń. 

Fot. 2. 

Wszystko w swoim czasie 

Wyposażanie mieszkania względnie domu 

może zostać podzielone na etapy. Najpierw 

zostanie zapewnione funkcjonowanie domu. 

Realizuje się jedynie funkcje podstawowe. 

W drastycznych sytuacjach w stopniu 

okrojonym. Nieodzowne jest zainstalowanie 

urządzeń systemowych (przede wszystkim 

zasilacza) i najekonomiczniejszych urządzeń 

wykonawczych, tj. wielokanałowych (im 

większa ilość kanałów w aparacie, tym jest 

on tańszy w przeliczeniu na pojedynczy sterowany 

obwód) wyrobników załączających. 

Ze względu na koszty, ściemnianie odkłada 

się na później. Podobnie można postąpić 

z regulacją ogrzewania i początkowo korzystać 

z najprostszego algorytmu. Również 

od strony użytkownika można zastosować 

najtańsze urządzenia obsługowe. Z pewnością, 

użytkowanie ich nie da wysokiego komfortu 

i nie dostarczy wrażeń estetycznych. 

Zarówno instalacja przewodowa jak radiowa mogą zostać wyposażone w serwery 

zapewniające sterowanie za pośrednictwem smartphonów, czy tabletów. Takie rozwiązanie 

też pozwala na rozłożenie wydatków w czasie. 

Każda instalacja wymaga utrzymywania we właściwym stanie technicznym. 

Poza tym zmieniają się potrzeby. Wzrasta zapotrzebowanie 

na komfort i bezpieczeństwo. Osoby przezorne starannie przygotowują 

się do prac w taki sposób, by nie płacić dwa razy za to samo. 

Dlatego od razu przygotowują się do wyposażenia domu w mądrą 

instalację. Stanowi ona bazę, na której powstaje system sterowania. 

Jednak jest to doskonała metoda na rozłożenie 

w czasie kosztów. Eleganckie czujniki 

przyciskowe zaprojektowane do salonu 

znajdą się w nim w odpowiednim czasie. 

Najpierw będą zastąpione najtańszymi przyciskami, 

które z czasem zostaną przeniesione 

do pomieszczeń o przeznaczeniu gospodarczym. 

Działając w taki sposób nic się nie 

marnuje. Żaden element nie będzie zbędny. 

Wszystko zaplanowane, kolejne kroki będą 

polegały na przenoszeniu istniejących urządzeń 

i dodawaniu nowych. Inną drogą jest 

zmienianie wyglądu. Najpierw najtańsze 

klawisze i ramki, a później te, które wskazał 

architekt. Dokonanie tego jest dziecinnie 

łatwe, gdyż do wszystkich urządzeń danego 

producenta oferowana jest szeroka gama 

klawiszy i ramek diametralnie zmieniających 

stylistykę i kolorystykę. Przykładowo 

w jednej puszce podtynkowej z doprowadzonym 

przewodem magistralnym można 

zamontować zarówno pojedynczy przycisk 

służący np. wyłącznie do załączania jednej 

lampy, a równie dobrze może tam się znaleźć 

inteligentny 12 przyciskowy łącznik, którym 

da się załączać i wyłączać 24 obwody. W tej 

samej puszce można umieścić regulator temperatury 

pomieszczenia wyposażony w 10 

przycisków. Takie urządzenie służące do sterowania 

ogrzewaniem (podłogowym, konwekcyjnym 

i wyposażonym w wentylator), 

klimatyzacją w cyklu dobowym lub tygodniowym, 

posiada trzy temperatury (komfortową, 

oczekiwania i nocną) oraz funkcję 

ochrony przez zamarzaniem, przegrzewaniem 

i kondensacją, z możliwością dowolnego 

przełączenia. Oprócz tego w urządzeniu 

wbudowany jest zegar sterowniczy i wyświetlacz 

LCD. A jego klawisze umożliwiają 

załączanie 20 obwodów. Klawisze można 

wykorzystać także do załączania, ściemniania, 

sterowania żaluzjami (podnoszenie 

i przekręcanie listew), przywoływania scen 

(obejmujących dowolną ilość dowolnych 

urządzeń, wliczając w to np. sprzęt RTV). 

Bez jakiejkolwiek ingerencji w docelowo 

wykończoną powierzchnię ściany. Tylko 

jeden otwór i tylko jeden przewód pozwalają 

zrealizować niemal dowolną funkcję 

sterowniczą, gdyż oprócz wyżej opisanych 

jest jeszcze szereg innych możliwości wy- 


PORADY 


korzystania każdego z klawiszy, np. do uruchamiania 

sekwencji następujących po sobie 

(bezwarunkowo lub warunkowo) zdarzeń. 

Nigdy jednak nie można wykluczyć sytuacji, 

w której zabraknie miejsca dla jakiejś funkcji, 

np. pomiaru wilgotności lub CO 2 . Wtedy 

też nie ma problemu, gdyż wystarczy obok 

istniejącej puszki podtynkowej wywiercić 

(wiertarką z dołączonym odkurzaczem, aby 

nie pobrudzić otoczenia) precyzyjny otwór 

na kolejną puszkę i połączyć je przewodem 

magistralnym. 

Wybiegnijmy o krok dalej 

Warto jest też przewidywać nieprzewidywalne. 

To proste zadanie polegające 

na doprowadzaniu przewodów do miejsc, 

potencjalnego ich wykorzystania. Do takich 

miejsc zalicza się wszelkie przestrzenie nad 

podwieszonym sufitem, spiżarnie, schowki, 

pomieszczenia techniczne i inne niezagospodarowywane 

przestrzenie. Szczególnie 

na strychu i w piwnicy. Gdy czegoś zabraknie 

na poziomie sąsiedniej kondygnacji, 

można łatwo doprowadzić instalację. 

Na przykład rozkładając ją w niewykorzystywanej, 

ze względu na niski dach, przestrzeni 

i najkrótszą drogą doprowadzać 

do właściwego miejsca. Niemal bez ingerencji 

z eksploatowane pomieszczenie. 

Instalacja w eterze 

W pewnych specyficznych sytuacjach 

priorytetem jest maksymalne ograniczenie 

ingerencji. Wtedy też, bazując na istniejących 

przewodach można znacznie rozszerzyć 

funkcjonalność budynku. Sytuacje 

takie najczęściej występują przy modernizacji 

obiektów zabytkowych oraz drewnianych. 

W tych pierwszych z troski o zachowanie 

substancji, a w drewnianych, po to, 

aby nie zostawiać śladów. Jeśli wymienia 

się przewody zasilające, to zawsze po tych 

samych trasach. Zwykle brakuje miejsca 

na dodatkowy przewód sterowniczy. 

Rozwiązaniem jest skorzystanie z instalacji 

radiowych. W miejscach rozgałęzień 

przewodów instaluje się różne układy wykonawcze. 

Wyłączniki, ściemniacze, regulatory, 

sterowniki itp. urządzenia. Oferowane 

są one zwykle w dwóch formach. 

Jako „pastylki” lub aparaty modułowe 

(przeznaczone do montażu w rozdzielnicy 

na ZSM). „Pastylki” mieszczą się w puszkach 

rozgałęźnych i osprzętowych. Można 

Fot. 3. 

Rozwiązania radiowe można instalować sukcesywnie. Pomieszczenie po pomieszczeniu. 

Dzięki temu finansowanie można rozciągnąć na dowolnie długi okres. 

je też montować w podwieszonych sufitach, 

pustych ścianach lub pod osłonami listew 

połączeniowych żyrandoli czy kinkietów. 

Rozwiązania radiowe można instalować 

sukcesywnie. Pomieszczenie po pomieszczeniu. 

Dzięki temu finansowanie można 

rozciągnąć na dowolnie długi okres. 

Bez przycisków 

Ostatnim etapem wyposażania domu w inteligentną 

instalację jest obsługa za pośrednictwem 

urządzeń mobilnych. Zarówno 

instalacja przewodowa jak radiowa mogą 

zostać wyposażone w serwery zapewniające 

sterowanie za pośrednictwem smartphonów, 

czy tabletów. Takie rozwiązanie też pozwala 

na rozłożenie wydatków w czasie, gdyż 

w urządzenia mobilne nie trzeba inwestować. 

One są używane codziennie. Niektórzy 

decydują się na obsługę domu za pomocą 

tego właśnie sprzętu. Na ścianach instalują 

jedynie kilka przycisków systemowych, tylko 

w najważniejszych miejscach. Np. przy 

wejściu do domu. Wystarczy zainstalować 

i uruchomić wszystkie urządzenia wykonawcze 

i systemowe oraz serwer, aby móc 

wszystkim sterować. Przyciski, czujniki, 

regulatory temperatury i tym podobne urządzenia 

mogą być instalowane sukcesywnie. 

W miarę potrzeb i możliwości. 

Fot.: GIRA 

Przezorny zawsze gotowy 

na zmiany 

Modernizacji nie da się odkładać w nieskończoność. 

Każda instalacja wymaga utrzymywania 

we właściwym stanie technicznym. 

Poza tym zmieniają się potrzeby. Wzrasta 

zapotrzebowanie na komfort i bezpieczeństwo. 

Osoby przezorne starannie przygotowują 

się do prac w taki sposób, by nie płacić 

dwa razy za to samo. Dlatego od razu przygotowują 

się do wyposażenia domu w mądrą 

instalację. Stanowi ona bazę, na której 

powstaje system sterowania. W wielu przypadkach 

można łączyć elementy instalacji 

tradycyjnej z nowoczesną. Wejścia binarne 

umożliwiają korzystanie z konwencjonalnych 

łączników. Jest to korzystne szczególnie 

tam, gdzie niewielka ilość obwodów 

jest sterowana z dużej ilości miejsc. Mądrze 

poprowadzona instalacja magistralna może 

być wykorzystywana na różne sposoby. Nie 

tylko do przesyłania telegramów magistralnych, 

ale także sygnałów analogowych. 

Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest. najpierw 

samodzielne, poznanie możliwości 

instalacji magistralnych, a następnie ustalenie 

z fachowcami zakresu działań, a w końcu 

opracowanie harmonogramu realizacji. 

Andrzej Dubrawski 


45

INTELIGENTNY 

budynek 

Sterowanie oświetleniem LED RGB 

z zastosowaniem urządzeń systemu KNX 

Oświetlenie LED (Lighting Emitting Diode – dioda elektroluminescencyjna, 

czyli dioda emitująca światło) jest coraz częściej 

stosowane w domach i mieszkaniach. Szczególnie dobrze sprawdza 

się jako uzupełnienie głównego oświetlenia np. jako oświetlenie 

komunikacyjne, dekoracyjne lub nastrojowe. Sprawność świetlna 

obecnie przedawanych diod LED jest już na tyle duża, ze pozwala 

w niektórych sytuacjach stosować je również jako oświetlenie 

główne w pomieszczeniach takich jak łazienki, garaże czy korytarze. 

Zastosowanie takich źródeł światła eliminuje z użycia tradycyjne 

żarówki, halogeny i świetlówki. 

Więcej 

informacji 

na temat 

sterowania 

w systemie KNX 

znajdziesz na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

Największą zaletą LED w porównaniu 

do tradycyjnego oświetlenia jest 

długotrwałość pracy oraz odporność 

mechaniczna. Czas pracy diod LED 

wynosi przeciętnie kilkadziesiąt tysięcy 

godzin. Przeliczyć to można 

na kilkanaście do kilkudziesięciu lat 

eksploatacji takiego źródła światła. 

Ważnym jest tu oczywiście zapewnienie 

odpowiednich warunków pracy 

np. dobrego chłodzenia samych 

diod. Niewątpliwą zaletą jest również 

zasilanie tego typu obwodów niskim, 

bezpiecznym dla użytkownika napięciem. 

Wynosi ono najczęściej 12 V 

lub 24 V napięcia stałego. Umożliwia 

to stosowanie oświetlenia bezpośrednio 

w miejscach, w których do tej 

pory nie było to możliwe, np. w kabinie 

prysznicowej lub fudze między 

płytkami. Stosowanie niskiego napięcia 

zasilania niesie ze sobą również 

kilka problemów. Konieczne jest 

stosowanie dodatkowych zasilaczy 

Rys. 1. 

Widok typowej taśmy LED RGB. 

i odpowiednio dobranych przewodów zasilających. 

Przy dużych prądach płynących 

w obwodach zasilania oświetlenia LED, konieczne 

jest uwzględnienie spadków napięć 

nawet na krótkich odcinkach przewodów. 

Zaletą tego typu oświetlenia jest również 

możliwość wykorzystania różnych kolorów, 

które pochodzą od naturalnych właściwości 

pierwiastków, z jakich są wykonane diody. 

Mamy do dyspozycji podstawowe barwy: 

zielone, czerwone i niebieskie (rys. 1). 

Pewnych kłopotów nastręcza producentom 

wykonanie najczęściej stosowanych diod 

w kolorze białym, jednak postęp obecnej fizyki 

i chemii pozwala na uzyskanie chipów 

z diodami, które świecą w kolorze zbliżonym 

do naturalnego światła białego. 

Jak sterować? 

Obecnie technika sterowania oświetleniem 

LED umożliwia również sterowanie jasnością 

świecenia. Wykorzystuje się tu bezwładność 

oka ludzkiego, które szybkie załączanie 

i wyłączanie diody z różnym czasem jej 

świecenia w pewnym okresie czasu, interpretuje 

jako jaśniejsze lub ciemniejsze świecenie. 

Sterowanie tego typu nazywa się PWM 

(Pulse Width Modulation, czyli modulacja 

szerokości impulsu). Do takiego sterowania 

wykorzystuje się specjalistyczne układy 

elektroniczne, dedykowane do oświetlenia 

LED. Na rynku spotkać można różnego typu 

kontrolery LED. Ich ceny również mają dużą 

rozbieżność. Przy doborze odpowiedniego 

układu kierować się należy: 

• mocą, jaką są w stanie sterować – należy 

ją dobrać odpowiednio do zastosowanego 

zespołu diod, 

• częstotliwością pracy (przekłada się 

to bezpośrednio na okres PWM) – im 

większa częstotliwość, tym mniejszy 

dyskomfort związany z „mruganiem” 

oświetlenia (jest to szczególnie widoczne 

przy niskiej jasności), 

• sposobem sterowania wejściem układu 

kontrolera podczas regulacji jasności. 

Z poziomu systemu sterowania oświetleniem, 

ten ostatni parametr, jest najbardziej 

istotny. Pozwala określić, jakie urządzenia 

są nam potrzebne w systemie automatyki 

do kontroli źródeł światła. Rozróżnia się 

tu najczęściej trzy sposoby komunikacji 

z kontrolerami LED: 

• I – sterowanie dedykowanymi, bezprzewodowymi 

pilotami RF lub IR, 

• II – sterowanie sygnałem analogowym, 

• III – sterowanie sygnałem cyfrowym, 

np. w standardzie DALI. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 2. 

Rys. 3. 

Sposób podłączenia interfejsów DALI do sterownika KNX – DALI. 

Ściemniacz KNX dedykowany do oświetlenia LED. 

Pierwsza wersja, z pozoru wydawać by się 

mogła najkorzystniejsza. Jednak do komunikacji 

ze sterownikami wykorzystywane 

są najczęściej dedykowane piloty, które 

umożliwiają komunikację tylko i wyłącznie 

z jednym sterownikiem. Producenci tego 

typu rozwiązań czasami oferują również 

mini systemy, składające się z kilku odbiorników 

i pilota pozwalającego na sterowanie 

kilkoma obwodami oświetleniowymi. 

Rozwiązanie takie nie jest drogie, jednak 

najczęściej uniemożliwia integrację z pozostałymi 

elementami automatyki domu. Nie 

możemy go połączyć z czujkami ruchu, 

czujkami jasności i innymi elementami 

w które jest wyposażony profesjonalny system 

automatyki budynkowej. 

Drugie rozwiązanie, bazujące na analogowym 

(napięciowym) sterowaniu układem 

regulacji jasności oświetlenia, standardzie 

sterowania dedykowanym niegdyś do sterowania 

świetlówkami elektroluminescencyjnymi. 

Wykorzystywany jest tu sygnał 

analogowy w zakresie 1‐10 V napięcia stałego 

(w niektórych rozwiązaniach 0‐10 V). 

Umożliwia to zastosowanie urządzeń, dostępnych 

w większości systemów automatyki 

na wyjściu których możemy regulować 

napięciowym sygnałem analogowym. Wadą 

tego rozwiązania jest jednak sam sposób 

sterowania – analogowy. Jest on bardzo 

wrażliwy na większe odległości okablowania 

pomiędzy tzw. wyjściem analogowym, 

a kontrolerem LED. Należy brać pod uwagę 

spadki napięcia na tym okablowaniu. Negatywnym 

efektem, szczególnie widocznym 

w dużych pomieszczeniach, jest nierównomierna 

jasność świecenia poszczególnych 

obwodów. Ponadto układy sterowania analogowego 

mają najczęściej dużą dokładność 

poziomów wyjścia, zdecydowanie przewyższającą 

percepcję naszego układu wzrokowego. 

Są przy tym kosztowne w produkcji. 

Przykładem jest zastosowanie wyjścia analogowego 

sterownika PLC, umożliwiającego 

ustawienie wartości wyjściowej na jeden 

z 32767 poziomów. Dodatkowym minusem 

tego rozwiązania jest konieczność doprowadzenia 

minimum dwóch przewodów sterujących 

do każdego kontrolera LED. Przy wielu 

obwodach oświetleniowych bardzo komplikuje 

to realizację instalacji elektrycznej. 

Trzeci sposób sterowania, jest alternatywą 

układu analogowego. Informacja o poziomie 

wysterowania wyjścia, czyli oświetlenia 

LED, transmitowana jest cyfrowo 

od systemowego urządzenia sterującego 

do sterownika odpowiedzialnego za kontrolę 

obwodu LED. Sterowanie cyfrowe, oparte 

jest na przesyłaniu informacji o poziomie 

wysterowania danego obwodu za pomocą 

zestawu rozkazów. Rozkazy te oprócz 

wartości jasności zawierają numer obwodu 

oświetleniowego. Dzięki temu możliwe jest 

przesłanie precyzyjnej informacji, jednym 

przewodem sterującym (składającym się 

najczęściej z dwóch żył) od jednego sterownika 

do jednego lub wielu elementów wykonawczych. 

Poziomy sygnału elektrycznego 

w cyfrowym systemie komunikacyjnym, 

dobrane są w sposób umożliwiający bezawaryjną 

komunikację (również obustronną) 

przy odległościach nawet do kilkuset 

metrów. W ten sposób zachowany zostaje 

ten sam poziom wysterowania wszystkich 

obwodów wyjściowych niezależnie od ich 

odległości od źródła rozkazu. Tak działa cyfrowy 

standard komunikacji, dedykowany 

do sterowania oświetleniem – DALI (Digital 

Addressable Lighting Interface). Standard 

ten umożliwia na zidentyfikowanie w systemie 

do 64 kontrolerów oświetlenia, podzielonych 

na 16 funkcjonalnych grup i odwoływanie 

się do nich z poziomu centralnego 

sterownika (rys. 2). Sterownikiem jest najczęściej 

urządzenie dołączone do nadrzędnego 

systemu automatyki (np. KNX), które 

jest odpowiedzialne za przesłanie rozkazów 

informujących o poziomach jasności ustawianych 

na poszczególnych obwodach, 

np. kontrolerach LED. 

System automatyki budynkowej KNX, uzupełniony 

o podsystem sterowania oświetleniem 

DALI daje dodatkowe możliwości 

techniczne nadzoru poszczególnych opraw 

oświetleniowych, przy jednoczesnym 

uproszczeniu instalacji elektrycznej. 

Rozwiązania dostępne w KNX. 

System KNX umożliwia sterowanie praktycznie 

każdym typem oświetlenia, do którego 

dostępne są dedykowane urządzenia 

sterujące. Oświetlenie LED nie jest tu wyjątkiem. 

Mamy możliwość wykorzystywania 

dedykowanych sterowników, które z poziomu 

wejścia mają port magistralny KNX, 

a do wyjścia dołącza się np. taśmę LED 


47

INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 4. 

Rys. 5. 

Rys. 6a. 

Widok obiektów komunikacyjnych dla ściemniacza KNX dedykowanego do LED 

RGB. 

Przykład parametryzacji w programie ETS4 ściemniacza KNX dedykowanego do 

sterowania LED RGB. 

Ściemniacz KNX z dwoma wyjściami 

analogowymi w standardzie 

1‐10 V i dwoma przekaźnikami. 

Ściemniacz tego typu pozwala na dołączenie 

zasilania 12 lub 24 V DC. Obciążalność 

każdego z trzech niezależnie sterowanych 

wyjść wynosi 6 A. Aplikacja w programie 

ETS4 umożliwia niezależną pracę każdego 

wyjścia, czyli mamy do dyspozycji kontrolę 

trzech niezależnych obwodów oświetlenia 

lub po zmianie parametryzacji i podłączeniu 

np. taśmy LED RGB (taśmy trójkolorowej) 

możemy sterować jednym oświetleniem 

z ponad 16 milionami dostępnych kolorów 

(każdy z trzech podstawowych kolorów 

sterowany za pomocą wartości 1-bajtowej – 

rys. 4). Parametryzacja umożliwia kontrolę 

niezależnych kolorów oraz współpracę przy 

tworzeniu barw w ustawieniu sekwencji 

zmiany kolorów (rys. 5). 

Innym sposobem sterowania jest stosowanie 

urządzeń wykonawczych wyposażonych 

w wyjścia analogowe 0‐10 V lub 1‐10 V. 

Do tego typu urządzeń (rys. 6a) dołączone 

są kontrolery LED (rys. 6b). Kontrolery najczęściej 

mają wbudowane trzy wyjścia sterowania 

LED dla przypadku wykorzystania 

oświetlenia kolorowego – RGB. W przypadku 

połączenia urządzeń 1‐10 V z kontrolerami 

0‐10 V, należy pamiętać że 1 V stanowi 

10% wartości wysterowania kontrolera, czyli 

świecenia obwodu LED. Do rozłączania 

obwodu sterowania, przydatne są wówczas 

przekaźniki wbudowane w sterownik. 

W przypadku takiego sterowania, należy pamiętać 

o doborze odpowiedniej ilości wyjść 

analogowych 0‐10 V (1‐10 V) w zależności 

od ilości niezależnie sterowanych obwodów. 

Parametryzacja oraz wykorzystanie obiektów 

komunikacyjnych jest tu nieco trudniejsze 

niż w przypadku dedykowanego urządzenia. 

Do dyspozycji mamy uniwersalne kanały 

wyjściowe. Ich zastosowanie może być dedykowane 

do różnych urządzeń takich jak 

falowniki, standardowe oświetlenie żarowe 

lub do innych specjalistycznych funkcji. 

Należy umiejętnie przełożyć te parametry 

i pochodzące od nich obiekty komunikacyjne 

(rys. 7) na sterowanie oświetleniem LED. Niektóre 

funkcje nie będą jednak możliwe do zrealizowania 

bez dodatkowych urządzeń KNX. 

Analogicznym rozwiązaniem wykorzystującym 

wyjścia analogowe, jest możliwość 

wykorzystania sterowników PLC wyposażonych 

w interfejs KNX. Tego typu urządzenia 

wymagają jednak specjalistycznego 

oprogramowania i umiejętności tworzenia 

aplikacji w dedykowanych do tego celu 

językach programowania (rys 8). Po rozwiązaniu 

tego problemu mamy jednak możliwość 

tworzenia praktycznie dowolnych 

zależności. Na podstawie przygotowanej 

aplikacji można również wygenerować 

Rys. 6b. 

Kontroler LED z trzema wejściami 

w standardzie 1-10 V i wyjściami 

PWM do sterowania trzema obwodami 

LED. 

oraz dopasowane do niej zasilanie. Przykład 

takiego urządzenia przedstawiony został 

na rysunku nr 3. 

Rys. 7. 

Obiekty komunikacyjne uniwersalnego wyjścia analogowego KNX w standardzie 

1-10 V. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 8. 

Rys. 9. 

Program obsługi wyjść analogowych z komunikacją z KNX napisany w środowisku 

CoDeSys dla sterownika WAGO PLC. 

Sterownik KNX – DALI. 

praktycznie dowolne obiekty komunikacyjne 

dla programu ETS4 i sterowania z poziomu 

KNX. 

Ostatnią grupą urządzeń systemu KNX 

wykorzystywanych do sterowania oświetleniem 

LED są urządzenia z komunikacją 

w podsystemie DALI (rys. 9). Parametryzacja 

tego typu urządzeń jest bardzo szczegółowa 

(rys. 10). Sterownik może być bardzo 

precyzyjnie skonfigurowany do konkretnego 

typu i ilości współpracujących ze sobą 

obwodów. 

Również dla tego typu urządzeń istnieje alternatywa 

w postaci swobodnie programowalnych 

sterowników z interfejsem KNX. 

Analogicznie jak w przypadku sterowania 

analogowego wymagana jest tu umiejętność 

ich programowania (rys. 11). Po pokonaniu 

tej bariery, możliwa jest precyzyjna kontrola 

oświetlenia LED, również RGB w praktyczne 

dowolnej ilości obwodów. 

Czy to naprawdę działa? 

Opisane powyżej rozwiązania można przetestować 

na przygotowanym stanowisku 

laboratoryjnym. Dostęp do stanowiska jest 

możliwy za pomocą strony internetowej 

www.szkoleniaib.pl, w zakładce „Fachowy 

Elektryk”. Sterowanie oświetleniem LED 

RGB na stanowisku umożliwia oprogramowanie 

przygotowane według schematu 

opisanego w cyklu artykułów dotyczących 

wizualizacji systemu KNX, w poprzednich 

numerach czasopisma „Fachowy Elektryk”. 

Znajdują się tam sterowniki analogowe 

(1‐10 V) oraz cyfrowe z zastosowaniem 

systemu DALI. Efekt działania poszczególnych 

obwodów oświetleniowych można 

zaobserwować dzięki kamerom umieszczonym 

przed stanowiskiem. 

Andrzej Stachno 

Certyfikowane Centrum Szkoleniowe KNX 

Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki 

Politechnika Wrocławska 

Rys. 10. 

Rys. 11. 

Parametryzacja urządzenia DALI KNX. 

Program obsługi podsystemu DALI z komunikacją z KNX napisany w środowisku 

CoDeSys dla sterownika PLC. 

Terminy szkoleń KNX: 

Szkolenie podstawowe KNX 

Wrocław 

1‐4 lipca 2014 (wtorek – piątek) 

Warszawa 

17‐20 lipca 2014 (czwartek – 

niedziela) 

Warszawa 

21‐24 sierpnia 2014 (czwartek – 

niedziela) 

Szkolenie zaawansowane KNX 

Warszawa 

28‐31 sierpnia 2014 (czwartek- 

-niedziela) 

Więcej informacji: 

info@knxpolska.org 


49

INTELIGENTNY 

budynek 

PROMOCJA 

Inteligentny budynek 

jako inwestycja 

Koszty naszego życia nieustannie wzrastają. W dużym stopniu mają na to wpływ drożejące 

media jak gaz lub prąd. Nie ma żadnych przesłanek, aby sytuacja miała poprawić się 

w przyszłości, a bardziej prawdopodobne jest to, że koszty będą stale rosnąć. Inteligentne 

budynki pozwalają nie tylko zoptymalizować zużycie mediów, ale również nauczyć nas jak 

żyć oszczędnie oraz na czym warto oszczędzać. Czy w związku z tym możemy traktować 

instalację inteligentnego budynku jako inwestycja? 

W poniższym artykule zostaną przedstawione korzyści finansowe, jakie można uzyskać 

dzięki posiadaniu systemu inteligentnego budynku Vision BMS. 

Optymalne sterowanie 

Bardzo pomocny okazuje się tutaj 

jeden z modułów systemu Vision 

umożliwiający współpracę z urządzeniami 

pracującymi na magistrali 

Modbus, zarówno tej pracującej 

w oparciu o RS-485, jak również 

opartej o sieć Ethernet. Jest to bardzo 

popularny standard, a mnogość dostępnych 

na rynku urządzeń w bardzo 

dużym stopniu rozszerza możliwości 

Vision BMS. Do osiągnięcia jak największej 

oszczędności pomocne będą 

Fot. 1. 

przede wszystkim wykorzystujące Modbus 

urządzenia realizujące funkcję HVAC takie 

jak: sterowniki ogrzewania, nawiewu, 

klima konwektory, sterowniki klimatyzacji, 

itp. Każde z tych urządzeń świetnie realizuje 

swoje funkcje jako autonomiczny system, 

a w połączeniu z odgórnym sterowaniem 

przez system zarządzania budynkiem zyskuje 

zupełnie nowe możliwości. Dzięki takiemu 

połączeniu nie tylko możemy sterować 

wszystkim systemami z centralnego punktu, 

jakim jest jednostka centralna Vision, ale 

również zoptymalizować ich współpracę. 

Dostęp zdalny do systemu Vision BMS przez przeglądarkę WWW. 

Z powyższego rozwiązania płyną korzyści 

nie tylko dla klientów indywidualnych, 

którzy chcą zachować odpowiednią temperaturę 

w budynku minimalizując tym samy 

koszty, ale również dla firm oraz obiektów 

biurowych. 

Inteligentna instalacja przede wszystkim 

może regulować temperaturę poszczególnych 

pomieszczeń w zależności od pory 

dnia oraz obecności w nich osób. W biurze 

możemy uzyskać znacznie więcej korzyści 

obniżając również temperaturę w okresach 

świątecznych lub obniżając temperatury 

pomieszczeń tymczasowo niewykorzystywanych. 

Obniżenie temperatury zaledwie 

o 3°C pozwala zaoszczędzić około 10% 

energii potrzebnej na ogrzewanie. 

Bardzo istotnym elementem jest również 

prawidłowa wentylacja pomieszczeń. Dobrze 

przewietrzone pomieszczenie poprawia 

samopoczucie osób w nim przebywających, 

samo wietrzenie jest natomiast operacją bardzo 

kosztowną, zwłaszcza w okresie zimowym. 

Inteligentny budynek przy współpracy 

z systemem wentylacji wywietrzy Twoje 

pomieszczenia w najbardziej korzystnym 

pod względem energetycznym momencie. 

Oszczędności można również szukać optymalizując 

pracę zewnętrznych rolet okiennych. 

Zamknięcie ich w nocy pozwala zaoszczędzić 

nawet 5% energii potrzebnej 

na ogrzanie budynku. Kolejne korzyści przynosi 

właściwe sterowanie nimi w ciągu dnia. 


INTELIGENTNY 

budynek 

jako badany czujnik wybierzemy kontaktron 

sprawdzający stan otwarcia okna w łatwy 

sposób będziemy mogli zaobserwować 

spadek temperatury jaki nastąpi po jego otwarciu, 

a następnie wzrost zużycia medium 

potrzebnego do ogrzania pomieszczenia 

i wyrównania jego temperatury do wartości 

zadanej. Oczywiście odpowiednio skonfigurowany 

system zarządzania budynkiem 

powinien zapobiegać takim sytuacjom. 

Wszystkie sporządzone przez narzędzie wyniki 

pomiarowe mogą zostać wydrukowane 

lub wyeksportowane do pliku celem dalszej 

ich obróbki lub archiwizacji. 

Fot. 2. 

Panel dotykowy - interfejs systemu Vision BMS. 

Monitoring zużycia mediów 

Poza optymalizacją sterowania urządzeniami 

ogrzewania, klimatyzacji i wentylacji, 

która nie jest właściwie niczym nowym 

w systemach zarządzania budynkiem, 

bardzo istotne jest pozyskanie informacji 

oraz bieżące monitorowanie zużywanych 

mediów. W systemie Vision uzyskujemy 

to dzięki pobieraniu danych z liczników 

energii pracujących na magistrali Modbus. 

Następnie system rejestruje i przetwarza 

dane, a także prezentuje je w postaci wartości 

liczbowych lub wykresów. Możliwy jest 

również zdalny odczyt aktualnych wskazań 

z wykorzystaniem do tego celu przeglądarki 

WWW, telefonu komórkowego lub tabletu. 

Reakcja systemu 

Monitoring zużycia medium to nie wszystko 

co potrafi system Vision BMS. Odczyt 

aktualnych wartości zużycia medium w połączeniu 

z pozostałymi funkcjami systemu 

pozwala wywołać reakcję systemu jeśli 

powstaną nieprawidłowości. Ten fakt jest 

szczególnie korzystny dla firm. W tym wypadku 

dodatkową korzyścią jest fakt, że 

Vision z jednej strony pozwala śledzić zużycie 

mediów całego budynku w jednym centralnym 

punkcie, z drugiej zaś stoi na straży, 

aby nie było one zbyt duże. W przypadku 

stwierdzenia przez system zbyt dużego zużycia 

medium, np. z powodu awarii jednego 

z systemów, może bezzwłocznie powiadomić 

obsługę budynku wysyłając wiadomość 

SMS lub wykonując połączenie telefoniczne. 

Ponadto Vision śledząc na bieżąco 

zużycie energii pozwala zminimalizować 

ryzyko przekroczenia mocy znamionowej 

zamówionej w kontrakcie na dostawy energii 

elektrycznej lub innych mediów. W przypadku 

rozwiązań domowych system zabezpieczy 

nas przed dodatkowymi kosztami 

związanymi z awarią jednego z urządzeń. 

System może między innymi ostrzec o zwarciu 

w instalacji podgrzewania podjazdu lub 

wyciekiem w instalacji podlewania ogrodu. 

Analiza i prognozowanie 

Jedną z nowości w Vision BMS jest pakiet 

narzędzi pozwalający na analizę zebranych 

przez system danych. Pobrane z liczników 

energii informacje poddawane są cyfrowej 

obróbce, a następnie prezentowane użytkownikowi 

w postaci wykresów. Takie dane 

powiedzą nam w jaki sposób można uniknąć 

wielu niepotrzebnych wydatków oraz pozyskać 

wiedzę na temat co tak naprawdę zużywa 

dużo energii, a tym samym „zjada” dużo 

naszych pieniędzy. Wiele oszczędności 

można uzyskać po prostu zmieniając swoje 

przyzwyczajenia w domu lub optymalizując 

procedury w firmie. 

Vision BMS analizuje zarówno wartości 

narastające (np. zebranych informacji 

o zużytych mediach), jak również analizę 

wartości zmienne w czasie (np. wartości 

temperatur lub wilgotności pomieszczeń). 

Dzięki narzędziom możliwe jest między innymi 

porównanie wartości z dwóch różnych 

okresów czasu. Taka analiza pozwala prognozować 

zużycie mediów w najbliższych 

dniach, miesiącach i latach. Innowacyjną 

funkcją jest również możliwość porównania 

wpływu stanu wybranego czujnika na zużycie 

danego medium lub poziom jednej 

z wartości rejestrowanej przez system. Jeśli 

Fot. 3. 

Odczyt aktualnych wartości zużycia 

medium w połączeniu z pozostałymi 

funkcjami systemu pozwala płynnie 

sterować instalacjami generując 

oszczędności energii. 

Podsumowanie 

Rosnące zapotrzebowanie rynku oraz nowe 

potrzeby ze strony użytkowników będą nieustannie 

wpływały na rozwój systemów inteligentnego 

budynku. Systemy zarządzania 

budynkiem są na tyle inteligentne, na ile 

mogą ingerować w poszczególne elementy 

budynku. Czujniki, mierniki energii oraz 

urządzenia wykonawcze to tak naprawdę 

ręce i oczy systemu zarządzania budynkiem. 

Bez nich nawet najbardziej zaawansowany 

system byłby bezradny. Z powyższego 

wynika również, że system zarządzania budynkiem 

należy projektować wraz z całym 

budynkiem. Wdrażanie inteligentnych rozwiązań 

do już istniejącego budynku znacznie 

ogranicza ich możliwości, a co za tym idzie 

optymalizacja działania całości jest mniejsza. 

Artur Pollak, Artur Met 


51

INTELIGENTNY 

budynek 

Inteligentny dom 

nad morzem 

Gdy świadomy swoich potrzeb inwestor spotyka profesjonalnego integratora systemów 

automatyki domowej, ma szansę powstać unikatowa realizacja. W cyklu artykułów 

przybliżymy Państwu możliwości i technologie w zrealizowanym budynku. 

System inteligentnego domu jest 

rozwiązaniem podnoszącym wartość 

budynku, zwiększającym estetykę 

i ułatwiającym codzienną obsługę. 

Tak traktowany jest ciekawą alternatywą 

dla klasycznej instalacji. 

Nasz zleceniodawca postawił jednak 

od samego początku bardzo jasne 

wymagania – chciał integracji wszelkich 

możliwych instalacji w jeden organizm, 

tak by maksymalnie zautomatyzować działanie 

budynku i wykorzystać wszystkie 

z tego wynikające zalety. Prezentowana 

instalacja została zrealizowana w całości: 

od projektu, montażu okablowania, aż 

do końcowego uruchomienia przez poznańskiego 

wykonawcę inteligentnych domów 

– firmę Graphen. Budynek zlokalizowany 

jest nad Bałtykiem, w pierwszym pasie 

nadmorskiej zabudowy, a od morza dzieli 

go jedynie wydma. Lokalizacja, jak i chęć 

stworzenia wyjątkowego miejsca do odpoczynku, 

wymusiły formę budynku, który został 

zaprojektowany jako żelbetowy mono- 

przykład realizacji 

Fot. 1. 

Ze względu na charakter budynku głównym zadaniem inteligentnej instalacji jest umożliwienie zdalnego zarządzania 

wszystkimi instalacjami oraz prosta i automatyczna zmiana sposobu działania poszczególnych systemów w zależności od 

tego, czy dom jest zamieszkiwany, czy pusty. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot. 2. 

W domu nad morzem zintegrowano wszystkie instalacje budynkowe. Począwszy od oświetlenia wewnętrznego w technologii LED 

(z możliwością ściemniania), zewnętrznego LED, poprzez ogrzewanie z indywidualnymi nastawami dla każdego pomieszczenia, 

kocioł gazowy, centralę wentylacyjną, rekuperator, technologię basenową, saunę, wideofon, system alarmowy i kontroli dostępu, 

CCTV, kotary, rolowane kraty zewnętrzne, instalację wodną, podgrzewanie rynien spustowych, podgrzewanie podjazdu i ścieżek, 

po sterowanie bramami i furtkami. 

lit, w którym dominują beton, drewno i szkło 

uzupełnione stalą w kolorze grafitowym. 

Powierzchnia budynku to niecałe 500 m 2 . 

Jest to dom rekreacyjny i wykorzystywany 

głównie w weekendy oraz w okresie letnim. 

Funkcja budynku była główną przyczyną, 

dla której zdecydowano się na wykorzystanie 

technologii inteligentnego domu. 

Instalacja powstająca wraz 

z budynkiem 

Specyfika konstrukcji budynku, będącego 

żelbetowym monolitem, wymusiła 

na integratorze instalacji prowadzenie prac 

związanych z okablowaniem już na etapie 

powstawania bryły oraz pełną współpracę 

z architektami i konstruktorami. Wykorzystano 

dedykowany do betonu niemiecki system 

puszek instalacyjnych, obudów downlightów 

i wzmacnianych peszli. Montaż 

wszystkich elementów miał miejsce na etapie 

szalowania ścian i stropów, co wymagało 

szczególnej precyzji. Jakakolwiek pomyłka 

na tym etapie skutkowałaby koniecznością 

wyburzenia ściany lub stropu i zbudowania 

od nowa – ściany i stropy wewnątrz budynku 

pozostają w surowej formie, z odciskami 

deskowania szalunków, bez farb i gładzi. 

Wykonawca wprowadził kilkustopniowe 

kontrole wykonywanych prac, co pozwoliło 

uniknąć problemów. 

Pełna integracja 

Zintegrowano wszystkie instalacje budynkowe. 

Począwszy od oświetlenia wewnętrznego 

w technologii LED (z możliwością 

ściemniania), zewnętrznego LED, poprzez 

ogrzewanie z indywidualnymi nastawami 

dla każdego pomieszczenia, kocioł gazowy, 

centralę wentylacyjną, rekuperator, technologię 

basenową, saunę, wideofon, system 

alarmowy i kontroli dostępu, CCTV, kotary, 

rolowane kraty zewnętrzne, instalację wodną, 

podgrzewanie rynien spustowych, podgrzewanie 

podjazdu i ścieżek, po sterowanie 

bramami i furtkami. 

Szczególny nacisk położono na sterowanie 

zdalne i automatyzację działania budynku. 

Ze względu na charakter budynku głównym 

zadaniem inteligentnej instalacji jest umożliwienie 

zdalnego zarządzania wszystkimi 

instalacjami oraz prosta i automatyczna 

zmiana sposobu działania poszczególnych 

systemów w zależności od tego, czy dom jest 

zamieszkiwany, czy pusty. W tym celu przygotowano 

dwa scenariusze działania domu 

– budynek pełny (gdy właściciele korzystają 

z budynku) oraz opuszczony. W momencie, 

gdy właściciele opuszczają dom, automatycznie 

lub po wybraniu trybu z iPada/panelu 

dotykowego, dom przechodzi w tryb 

oszczędnościowy. Właściciele przed powrotem 

do budynku sygnalizują ten fakt 

systemowi, który samoczynnie przywraca 

przed ich przyjazdem wszystkie parametry 

do pierwotnego poziomu oraz przygotowuje 

dom na przybycie. 

W kolejnych częściach artykułu przedstawimy 

szczegóły poszczególnych instalacji 

i to, jak zintegrowano je w jeden, centralnie 

sterowany system. 

Wykonawca instalacji: 

www.graphen.pl 

Graphen Sp.j. 

ul. Zielna 1 

62‐002 Suchy Las 


53

POMIARY 


Przyrządy 

pomiarowe 

dla elektryków 

Przyrządy pomiarowe, które są używane przez elektryków poddaje się ciągłym modyfikacjom 

i udoskonaleniom. Z jednej strony, poszerzają one możliwości pomiarowe, zaś z drugiej, 

poprawiają komfort obsługi mierników i wymianę danych. 

Fot. 1. 

Niektóre mierniki zapewniają pomiar DCV i ACV do 600,0 V (ACV w trybie VFD, 

z filtrem dolnoprzepustowym) oraz napięcia przemiennego ze składową stałą. 

Fot.: Biall 

Mierniki cęgowe 

W niektórych modelach mierników cęgowych 

uwzględnia się funkcję AmpTipTM 

zapewniającą dokładny pomiar metodą cęgową 

małych prądów w przewodach o niewielkiej 

średnicy. Przewód jest jednoznacznie 

usytuowany w specjalnym „wcięciu” 

w szczytowej części cęgów, co pozwala 

na dokładną kalibrację sygnału i uzyskanie 

lepszych dokładności, niż w typowych cęgach. 

Przydatne rozwiązanie stanowi pomiar 

DCA i DCA+ACA. Warto zwrócić uwagę 

na możliwość pomiaru za pomocą przewodów 

pomiarowych prądu o niewielkiej 

wartości wynoszącej 200,0 µA i 2000 µA. 

Niektóre mierniki zapewniają pomiar DCV 

i ACV do 600,0 V (ACV w trybie VFD, 

z filtrem dolnoprzepustowym) oraz napięcia 

przemiennego ze składową stałą. 

Istotną rolę odgrywa funkcja testu wirowania 

faz z dwoma poziomami czułości: wysokim, 

służącym do testu silników trójfazowych 

w stanie beznapięciowym oraz zwykłym, 

używanym przy sprawdzaniu kierunku wirowania 

faz sieci elektrycznej trójfazowej. 

Z kolei funkcja PEAK-RMS przeznaczona 

jest do zatrzymania na wyświetlaczu wartości 

szczytowych impulsów ACV i ACA 

trwających 80 ms i dłużej. Warto zwrócić 

uwagę na przyrządy wyposażone w funkcję 

EF-Detection, służącą do bezkontaktowej 

detekcji napięcia przemiennego. 


POMIARY 


Bezprzewodowo 

Niektórzy producenci przyrządów pomiarowych 

stawiają na bezprzewodowe technologie 

wymiany danych nie tylko między 

miernikiem a komputerem, ale również między 

poszczególnymi przyrządami pomiarowymi, 

które biorą udział w pomiarach. 

Stąd też bezprzewodowe przyrządy pracują 

w grupie, a każdy moduł pomiarowy jest 

jej elementem. Należy podkreślić, że moduły 

można dowolnie podłączać w punkcie 

pomiarowym, po czym wyświetlać wyniki 

przy użyciu aplikacji mobilnej (system Android) 

lub systemu Windows na komputerze 

z odległości 20 metrów. Jest możliwe wyodrębnienie 

sporadycznych zdarzeń lub rejestrowanie 

wszelkich wahań sygnału za pomocą 

dziennika modułów bez konieczności 

przeprowadzania kontroli w punkcie pomiarowym. 

Odczyty mogą być rejestrowane 

w różnych odstępach czasu, a w zależności 

od potrzeby dobierane są moduły pomiarowe 

(napięcia, prądu, temperatury itp.). Warto 

zwrócić uwagę na możliwość rozmowy 

wideo pracownika w terenie z całym zespołem 

prowadzącym pomiary. 

Aplikacja mobilna umożliwia wprowadzanie 

danych, tworzenie raportów i porównywanie 

danych historycznych na telefonie. 

Fot. 2. 

W nowoczesnych przyrządach pomiarowych zapewnia się bezprzewodową wymianę 

danych między przyrządami pomiarowymi. 

Fot.: Fluke 

Fot. 3. 

W nowoczesnych analizatorach jakości zasilania przewiduje się rejestrację szybkich 

zmian w napięciu. Oprócz tego jest możliwe analizowanie sygnałów sterujących. 

Fot.: Sonel 

Jest przy tym możliwe tworzenie wykresów 

po to aby identyfikować trendy, a co najważniejsze, 

szybko podejmować decyzje. 

Mierniki wielofunkcyjne 

W nowoczesnych miernikach wielofunkcyjnych, 

przeznaczonych do pomiarów instalacji 

elektrycznych, przewiduje się możliwość 

przesyłu danych do komputerów z systemem 

Windows, jak również do tabletów 

i smartfonów wyposażonych w systemy iOS 

oraz Android. Do niektórych modeli dołączone 

jest oprogramowanie pod Windows 

oraz aplikacja, która pozwala użytkownikowi 

przesłać wyniki pomiarów poprzez WiFi 

do smartfonów lub tabletów z systemem 

iOS lub Android. Przydatne rozwiązanie 

stanowi możliwość umieszczenia wyników 

pomiarów w chmurze. 

Warto zwrócić uwagę na pomiar pętli z wysoką 

rozdzielczością łącznie z obliczeniem 

spodziewanego prądu zwarcia. Pozwala 

to na wykonywanie dokładnych pomiarów 

blisko transformatorów zasilających umożliwiając 

użytkownikowi prawidłowy dobór 


55

POMIARY 


Fot.: Fluke 

Fot. 4. 

W sposób bezprzewodowy dane mogą być wymienia między różnymi przyrządami 

pomiarowymi niezależnie od wielkości elektrycznej jaką mierzą. 

aparatury zabezpieczającej w dowolnych 

systemach. 

Przydatne rozwiązanie stanowi funkcjonalność 

pozwalająca na sprawdzenie skuteczności 

ochrony przed efektami termicznymi 

zwarcia (parametr I 2t ). Stąd też poprzez wyznaczenie 

parametru I 2t przyrząd sprawdza 

czy przewody instalacji są w stanie wytrzymać 

energię zwarcia. W tym celu należy 

wprowadzić dane dotyczące typu wyłącznika 

i jego prądu znamionowego oraz przekroju, 

materiału przewodnika, a także ilości 

żył i rodzaju izolacji przewodów. Przyrząd 

zmierzy impedancję pętli, obliczy wartość 

spodziewanego prądu zwarcia (I sc ), jak również 

odpowiadającą wartość czasu wyzwolenia 

(t) aparatu zabezpieczającego obwód 

oraz przedstawi ocenę negatywną, jeżeli 

aparat zabezpieczający pozwoli na przepływ 

energii większej niż mogą wytrzymać 

przewody w badanej instalacji. 

IEC/EN60204‐1:2006 i IEC/EN61439. Zaletą 

przyrządów tego typu jest możliwość 

przeprowadzenia dużej ilości typów testów. 

Wykonywane są więc pomiary ciągłości 

przewodów ochronnych, rezystancji izolacji 

oraz próby na przebicie. Jest możliwość badania 

wyłączników RCD, standardowych, 

selektywnych i zwłocznych, a także impedancji 

zwarcia ze standardową lub wysoką 

rozdzielczością. Warto zwrócić uwagę 

na pomiar pętli bez wyzwalania oraz prąd 

upływu. Na uwagę zasługuje funkcja pozwalająca 

na sprawdzenie czy aparat chroniący 

instalację cechuje wystarczający maksymalny 

prąd wyłączeniowy, czyli większy 

niż spodziewany prąd zwarcia. Oprócz tego 

obliczane jest czy spodziewana minimalna 

wartość prądu zwarciowego będzie w stanie 

wyzwolić działanie wyłącznika o charakterystykach 

B, C, D lub bezpiecznika typu gG 

i aM chroniącego obwód. Poprzez wyznaczenie 

parametru energii I 2t miernik sprawdza 

czy kable instalacji są w stanie wytrzymać 

energię zwarcia. 

Reflektometry 

Dzięki reflektometrom zyskuje się nie 

tylko szybką ale i dokładną metodę lokalizacji 

uszkodzeń kabli i przewodów. Najczęściej 

używana międzynarodowa nazwa 

urządzenia tego typu pochodzi od angielskiego 

Time Domain Reflectometer – TDR. 

Każdy przewód, który wykonany jest z metalu 

i ma nie mniej niż dwie linie oddzielone 

od siebie izolacją lub przewód bazujący 

na rdzeniu i ekranie (przewody koncentryczne) 

można poddać diagnostyce za pomocą 

reflektometru. Przyrząd pomiarowy 

jest w stanie zmierzyć długość przewodu 

oraz zidentyfikować usterki w posta,ci 

Fot.: Sonel 

Pomiar 

bezpieczeństwa sprzętu 

Na rynku oferowane są przyrządy przeznaczone 

do pomiaru bezpieczeństwa 

sprzętu elektrycznego. Stąd też zyskuje 

się możliwość wykonania wszystkich 

pomiarów wymaganych przez normy 

56 Fachowy Elektryk 3•2014 

Fot. 5. 

Dzięki reflektometrom zyskuje się nie tylko szybką ale i dokładną metodę lokalizacji 

uszkodzeń kabli i przewodów.

POMIARY 


braku ciągłości (przerwy), zawilgocenia, 

luźnych połączeń czy też uszkodzenia 

izolacji. Warto przy tym zwrócić uwagę 

na możliwość wykrywania uszkodzeń kabla 

na szpulach powstałych podczas sprawdzenia 

przewodu lub inwentaryzacji. 

Dostępne na rynku przyrządy do wykrywania 

uszkodzeń przewodów najczęściej 

bazują na trzech metodach detekcji. Podstawowa 

z nich stanowi wspomniane już 

odbicie impulsów niskonapięciowych reflektometru 

(TDR). Przyrząd generuje impulsy 

a następnie analizowane są ich odbicia. 

Powstają one w miejscu uszkodzenia 

kabla. Dzięki znajomości szybkości propagacji 

impulsów w kablu oraz czasu od ich 

wysłania do powrotu, w sposób automatyczny, 

określana jest odległość do miejsca 

uszkodzenia. Do zalet takiego rozwiązania 

zaliczyć należy łatwe i szybkie lokalizowanie 

miejsca usterki. Nie mniej istotny 

pozostaje pomiar bezpiecznym napięciem. 

Kolejna metoda, która znajduje zastosowanie 

przy wykrywaniu uszkodzeń w kablu, 

to odbicie impulsów niskonapięciowych 

Niektórzy producenci przyrządów pomiarowych stawiają na bezprzewodowe 

technologie wymiany danych nie tylko między miernikiem a komputerem 

ale również między poszczególnymi przyrządami pomiarowymi, 

które biorą udział w pomiarach. Stąd też bezprzewodowe przyrządy 

pracują w grupie, a każdy moduł pomiarowy jest jej elementem. 

od łuku (Arc Reflection Method-A.R.M.). 

Sposób ten najczęściej uwzględnia się 

w miejscach, gdzie nie jest możliwe zastosowanie 

reflektometru. Metoda bazuje 

na wysyłaniu impulsu o dużej energii, 

który powoduje zapalenie łuku w miejscu 

uszkodzenia. W następnej kolejności reflektometr 

wysyła niskonapięciowe impulsy, 

odbijane od palącego się łuku. 

Jeżeli rezystancja łuku przekracza 200 Ω 

metoda odbicia od łuku nie jest efektywna. 

Stąd też uwzględnia się wtedy metodę impulsu 

prądowego (Surge IC). W tym przypadku 

generowany jest impuls o dużej energii 

przy napięciu osiągającym do 16 kV. 

Powoduje on zapalenie łuku w miejscu 

uszkodzenia, przy czym obserwowane 

są stany nieustalone (gasnące oscylacje) 

przebiegu prądu. Do obwodu włączany jest 

sprzęg, który pełni rolę bocznika. Sygnał, 

uzyskany dzięki niemu jest rejestrowany 

i analizowany. 

Analizatory 

jakości zasilania 

W nowoczesnych analizatorach jakości 

zasilania przewiduje się rejestrację szybkich 

zmian w napięciu. Oprócz tego jest 

możliwe analizowanie sygnałów sterujących. 

Należy podkreślić, że minimalny 

czas zmiany, która może być zarejestrowana 

wynosi 650 ns. Niektóre modele spełniają 

standardy wieloarkuszowej normy 

IEC 61000 dla analizatorów klasy A. Do- 

REKLAMA 

MR77 A4 PL 175x116.indd 1 19/02/14 16:13 


57

POMIARY 


tyczy to niepewności pomiarowych, metod 

pomiarowych oraz synchronizacji czasu 

z sygnałem wzorcowym. Ostatni warunek 

zapewniony jest dzięki wbudowanemu 

modułowi GPS z wewnętrzną anteną. 

W przypadku instalowania analizatora 

wewnątrz pomieszczeń można zastosować 

dodatkową antenę z przewodem o długości 

10 m. Po umieszczeniu anteny na zewnątrz, 

sygnał GPS będzie bez problemu 

osiągalny i wykorzystywany do synchronizacji 

wewnętrznego zegara. Urządzenie 

może pracować w sieciach jednofazowych, 

dwufazowych ze wspólnym przewodem N, 

trójfazowych gwiazdowych z i bez przewodu 

N, trójfazowych o układzie trójkąt 

oraz napięcia stałego. 

Warto zwrócić uwagę na oprogramowanie 

komputerowe wspomagające analizowanie 

jakości energii. Stąd też z pewnością komfort 

pracy ułatwią wykresy. I tak np. skorzystać 

można z wykresu czasowego, który 

przedstawia przebiegi wskazanych parametrów 

w czasie. Z kolei oscylogramy ilustrują 

przebiegi chwilowe napięć i prądów w zdarzeniach 

lub na końcu czasu uśredniania 

oraz wykresy dla zarejestrowanych szybkich 

zmian w napięciu. Nie mniej istotny 

jest przy tym wykres harmonicznych, czyli 

Fot.: Fluke 

Fot. 6. 

Na rynku oferowane są przyrządy przeznaczone do pomiaru bezpieczeństwa 

sprzętu elektrycznego. 

wykres przedstawiający poziom harmonicznych, 

a także wykres interharmonicznych. 

Oprogramowanie pozwala na pokazanie 

w postaci punktów zdarzenia w funkcji czasu 

trwania tych zdarzeń. Skorzystać można 

również z funkcji pozwalającej na sporządzenie 

wykresu zdarzeń od napięcia, nałożonych 

na krzywe ANSI lub CBEMA. Tym 

sposobem przedstawiana jest ilość zdarzeń, 

Fot.: Tomtronix 

które są potencjalnie niebezpieczne dla 

sprzętu teleinformatycznego. 

Mierniki 

rezystancji izolacji 

Nowoczesne mierniki rezystancji izolacji 

cechują się zakresem pomiarowym wynoszącym 

do 40 TΩ przy maksymalnym 

napięciu pomiarowym 10 000 V łącznie 

z możliwością wyboru jednej z trzech wartości 

prądu pomiarowego: 1,2 mA, 3 mA 

i 5 mA. Warto podkreślić możliwość wykonywania 

pomiarów przy obecności pól 

elektromagnetycznych o znacznych wartościach. 

Chodzi np. o pola generowane 

przez transformatory wysokiego napięcia 

wytwarzające zakłócenia wynikające z indukowanych 

napięć. Przyrządy pomiarowe 

tego typu są w stanie wykonać pomiar 

rezystancji izolacji przy obecności napięć 

indukowanych o wartości 500 V. 

Fot. 7. 

Dane zebrane z poszczególnych przyrządów pomiarowych mogą być analizowane 

z jednego miejsca. 


Podsumowanie 

Wraz z rozwojem technik mikroprocesorowych 

gwałtownemu rozwojowi uległy 

również przyrządy pomiarowe używane 

przez elektryków. To właśnie dzięki nowoczesnym 

przyrządom pomiarowym zyskuje 

się szybkość wykonania pomiarów, obszerną 

funkcjonalność, a co za tym idzie, skrócenie 

do minimum czasu diagnozowania 

usterek nie tylko w domowych instalacjach 

elektrycznych ale również w maszynach 

oraz urządzeniach przemysłowych. 

Damian Żabicki

PRZEGLĄD 


Wybieramy 

kamerę termowizyjną 

Jeszcze parę lat temu kamery termowizyjne były wykorzystywane tylko przez wąską grupę 

specjalistów. Dziś stają się niemal nieodłącznym urządzeniem podczas diagnostyki w szeroko 

pojętej branży budowlanej i instalacyjnej. Rozdzielczość detektora, czułość termiczna, zakres 

temperatur – to tylko niektóre z parametrów, na które powinniśmy zwrócić uwagę, planując 

zakup urządzenia. 

Zasada działania kamery termowizyjnej 

opiera się na zjawisku niewidzialnego promieniowania 

podczerwonego. Źródłem 

takiego promieniowania jest każde ciało 

fizyczne charakteryzujące się temperaturą 

wyższą od 0°K. W praktyce promieniowanie 

wytwarza wszystko, co znajduje się 

na Ziemi. To, co rejestruje kamera termowizyjna, 

to promieniowanie podczerwone 

„wydzielone” przez dany obiekt, które zostaje 

przetworzone na obraz widzialny. Tego 

typu urządzenia od zwykłych kamer video 

odróżniają matryce detektorów promieniowania 

podczerwonego oraz układ odwzorowania 

promieniowania podczerwonego 

na obraz widzialny. 

Współczesne kamery termowizyjne są ergonomiczne, 

wielofunkcyjne i wyposażone 

w intuicyjne menu. Oferta rynkowa jest 

duża więc zanim podejmiemy decyzję o zakupie 

powinniśmy poznać zasady działania 

urządzenia, dostępne funkcje oraz możliwości, 

dzięki czemu będziemy mogli ocenić 

cechy kamery jeszcze przed wydrukowaniem 

paragonu. 

Do pracy w różnych warunkach 

W przypadku kamer termowizyjnych, jak 

i wszystkich innych urządzeń wykorzystywanych 

na budowie, istotną kwestią jest 

solidność wykonania oraz wytrzymałość. 

Zainwestujmy w sprzęt o wytrzymałej 

i szczelnej obudowie, dzięki której urządzenie 

nie podda się ewentualnym uszkodzeniom 

mechanicznym. Zastanówmy się również, 

czy w przypadku prac na placu budowy 

oraz często w rękawicach ochronnych lepszym 

rozwiązaniem będzie kamera ze standardowym 

czy może dotykowym ekranem. 

Warto zwrócić uwagę także na lekkość i ergonomiczność 

modelu. Wydaje się to banalne, 

ale jeśli kamera „nie leży” w dłoni 

idealnie czy waży więcej od innych urządzeń, 

dokonywanie pomiarów może być 

dość uciążliwe. Przemyślmy zakup również 

dodatkowych akcesoriów umożliwiających 

prace, jak np. teleobiektyw zwiększający jej 

zasięg do kontroli obiektów znajdujących 

się w trudnodostępnych miejscach. 

Parametry dostosowane do potrzeb 

Kupując kamerę termowizyjną, należy określić 

przeznaczenie urządzenia – to w bezpośredni 

sposób wpłynie na pożądane parametry 

kamery. Np. urządzenia wykorzystywane 

w budownictwie powinny charakteryzować 

się wyższymi niż w energetyce parametrami. 

Ma to związek ze specyfiką diagnozowanych 

miejsca, np. mostków termicznych czy 

przerw w ociepleniu. Są to obszary bardzo 

niewielkie, często również nie różniące się 

znacznie temperaturą od otoczenia – w takim 

przypadku dokonujący pomiarów musi 

wybrać urządzenie z możliwie najwyższą 

rozdzielczością detektora, co pozwoli na wykrycie 

nawet najmniejszych mankamentów 

czy błędów w montażu. Standardową rozdzielczością 

jest ok. 160×120 pikseli. Oczywiście, 

jeśli możemy zainwestować w lepszy 

jakościowo sprzęt, wybierzmy kamerę 

Fot. 1. 

Fot.: Flir 

Współczesne kamery termowizyjne 

są ergonomiczne, wielofunkcyjne 

i wyposażone w intuicyjne menu. 


59

PRZEGLĄD 


z detektorem o rozdzielczości 640×480. Zapamiętajmy 

również, że rozdzielczość detektora 

i rozdzielczość wyświetlacza to nie 

to samo – liczy się zwłaszcza ta pierwsza. 

Nie oznacza to jednak, że jakość wyświetlacza 

powinna być dla nas obojętna. Ciekłokrystaliczny, 

dotykowy wyświetlacz w nowoczesnych 

modelach pozwala na dowolne 

przesuwanie funkcji analitycznych i zmianę 

wymiarów pomiarów. 

Fot.: Sonel 

Zakres temperatur 

Zakres temperatur, w jakich można dokonywać 

pomiarów, zawiera się przeważnie 

w granicach od –20 do 120°C (choć górna 

granica w najnowszych modelach może 

wynosić nawet 1500°C). W praktyce, 

w zastosowaniu w budownictwie czy przy 

sprawdzaniu instalacji poziom 120°C w zupełności 

wystarczy. Poruszając ten temat, 

warto przypomnieć, że pomiarów (w przypadku 

badania budynków) w polskich warunkach 

dokonuje się w niskich temperaturach 

– różnica pomiędzy temperaturą 

zewnętrzną a wewnętrzną powinna wynosić 

ok. 15°C. 

Fot. 2. Kupując kamerę termowizyjną, należy określić przeznaczenie urządzenia – 

to w bezpośredni sposób wpłynie na pożądane parametry kamery. 

Co jeszcze? 

W karcie katalogowej warto sprawdzić m.in. 

czułość termiczną kamery. Dzięki wysokiej 

czułości (NEDT < 30 mK) możliwe jest 

sprawne wykrycie mostków termicznych 

czy zawilgoceń. Bardzo ważnym parametrem 

jest również powtarzalność odczytów 

(nie przekraczająca 2°C). Kamerę dającą 

nieprecyzyjne pomiary można porównać 

do zepsutego kalkulatora – nie spełnia 

swojej roli. Nowoczesne modele pozwalają 

na bardzo dokładne przedstawienie charakterystyki 

energetycznej danej struktury 

– nawet niewielkie odchylenie temperatury 

wytwarza dużą zmianę w ilości emitowanego 

przez obiekt promieniowania, co jest natychmiastowo 

wyłapane przez urządzenie. 

Poza tym kupmy takie urządzenie, w którym 

będziemy mogli samodzielnie wymienić 

akumulator, nawet na miejscu dokonywania 

pomiarów – uciążliwe są modele z nieotwieralną 

komorą zasilania, czyli takie, które 

w celu wymiany akumulatora zanieść trzeba 

do serwisu. Jeśli mamy możliwość zakupu 

ładowarki, nie wahajmy się ani chwili. 

Producenci kamer termowizyjnych wprowadzają 

na rynek wciąż to nowe rozwiązania 

oraz usprawnienia. Niemal już do standardu 

należą aparaty fotograficzne wbudowane 

w obudowę kamery, które ułatwiają utrwalanie 

udokumentowanie dokonywanych 

pomiarów. Najnowsze modele charakteryzują 

się wysoką rozdzielczości ok. 3 megapikseli 

oraz są wspomagane lampą LED 

pozwalającą na rejestrację również przy 

słabych warunkach oświetleniowych (jednak 

raczej przy niewielkich odległościach). 

Równie mało miejsca zajmuje wskaźnik 

laserowy, który pokazuje nam, w które do- 


PRZEGLĄD 


kładnie miejsce skierowany jest obiektyw 

kamery. Nowoczesne kamery pozwalają 

na nagranie w pełni radiometrycznego filmu 

poklatkowego maksymalnie do 25 klatek/s. 

Poszczególne ujęcia zawierają pełną informację 

o zmianach temperatury wszystkich 

punktów na danej powierzchni, dzięki czemu 

możliwe jest uchwycenie najmniejszych 

zmian temperatury na badanym obiekcie 

w funkcji czasu. Ponadto część modeli 

udostępnia funkcję asystenta obrazu panoramicznego, 

umożliwiającego analizę 

i dokumentację całkowitego obrazu skomponowanego 

ze zdjęć częściowych. W dokonywaniu 

pomiarów może znacznie pomóc 

system regulacji ostrości, pozwalający 

na uzyskanie optymalnej ostrości przez 

połączenie prostego mechanizmu automatycznej 

regulacji ostrości (powyżej 1,2 m) 

z funkcją ręcznego regulowania (poniżej 

1,2 m). Podczas pomiarów możliwe jest nakładanie 

częściowo przezroczystego obrazu 

w podczerwieni na obraz cyfrowy, co umożliwia 

szybsze wykrywanie potencjalnych 

problemów. 

Kolejną kwestią, na którą należy zwrócić 

uwagę jest dostępność oprogramowania 

do kamer. Aby urządzenie pozostawało 

kompatybilne z oprogramowaniem komputera 

czy innego sprzętu, na którym będziemy 

zachowywać pliki z wartością pomiarów 

czy raport z badań, powinniśmy sprawdzić 

dostępność aktualizacji programów. 

Zapis danych 

i transfer 

Wartości z pomiarów pokazywane 

są na obrazie termowizyjnym i wraz z nim 

zapisywane w pamięci urządzenia. Zdjęcia 

z pomiarów są przeważnie kodowane 

w formacie bmp, który może być następnie 

przekonwertowany w jpeg. Jeśli kamera 

posiada Wi-Fi, możliwe jest przesłanie wyników 

pomiarów do smartphona lub laptopa 

(dzięki interfejsom USB oraz Ethernet 

także przesyłanie obrazu termowizyjnego 

w czasie rzeczywistym). Ostatnio na rynku 

oprócz rozwiązań dla Microsoftu pojawiły 

się aplikacje dla Apple. W przypadku najnowszych 

wersji oprogramowania możliwe 

jest wykonywanie prostych raportów 

już na ekranie wyświetlacza kamery. 

Istotnym usprawnieniem jest komentarz 

głosowy. Podczas pomiarów może włączyć 

się również komentarz tekstowy 

lub dane parametry zostaną powiększone 

na ekranie. Inną, warto zaakcentowania 

nową funkcją, jest rozwiązanie opierające 

się na automatycznym rozpoznawaniu 

miejsc pomiarowych, rejestrowaniu zdjęć 

i administrowanie nimi – poprzez wykorzystanie 

popularnych markerów znacznie 

usprawniamy prace przy dużej ilości punktów 

pomiarowych. Urządzenie „zapamiętuje” 

dane punkty odniesienia dzięki funkcji 

dodawania obrazów z ważnymi informacjami 

i obszarami sąsiednimi. 

Poza tym warto kupić kamerę termowizyjną 

od producenta, który zapewnia długą 

gwarancję, sprawny serwis posprzedażowy 

oraz, najlepiej, certyfikowane szkolenia. 

Red. 

REKLAMA 

Na podstawie materiałów firm: 

Fluke, Testo, FLIR, Vigo 


61

PRZEGLĄD 


Przegląd kamer termowizyjnych 

Producent/dystrybutor FLIR Systems FLIR Systems Fluke Europe B. V. 

Model FLIR E8 FLIR E60 Fluke Ti400 

Rozdzielczość obrazu [pix] 320 × 240 320 × 240 320 × 240 

Przekątna ekranu [”] 3 3,5 3,5 (poziomy) 

Zakres ogniskowej [mm] 320 do nieskończoności 460 do nieskończoności - 

Powiększenie cyfrowe brak x1, x2, x4 - 

Standardowy zakres 

temperatur [°C] 

od -20 do 250 od -20 do 650 od -20 do 1200 

Dokładność pomiaru 

temperatur [%] 

+/- 2 +/- 2 

+/- 2˚C lub 2% (większa z tych wartości przy 

temperaturze nominalnej 25˚C) 

Zakres widmowy [μm] 7,5 – 13 7,5 – 13 7,5 – 14 (fale długie) 

Dostępne funkcje kamery 

• tryby zobrazowania: 

Podczerwień, 

Foto, Fuzja, MSX 

(multi spektralne 

zobrazowanie), Obraz 

w obrazie, 

• pomiar: punkt, obszar 

maks., obszar min, 

alarm kolorowy 

(maks. lub min. lub 

w zakresie) 

• Wi-Fi, Bluetooth, Ekran dotykowy, Wskaźnik 

laserowy, dioda doświetlająca, komentarz 

głosowy, komentarz tekstowy, wymienna 

optyka 

• tryby zobrazowania: Fuzja, Obraz w obrazie, 

MSX (multi spektralne zobrazowanie), 

Foto, Podczerwień, Rejestracja sekwencji 

MPEG-4, rejestracja sekwencji 60 kl/sek 

do komputera 

• funkcje pomiarowe: 3 punkty, obszar maks./ 

min./średnia, izoterma, alarmy kolorowe 

(maks lub min lub w zakresie), indywidualne 

parametry dla każdej funkcji analitycznej 

(wiele emisyjności na 1 obrazie) 

• ręczna i automatyczna regulacja ostrości 

(system LaserSharp ® ) – przed zapisem obrazu 

termicznego dokonywany jest laserowy pomiar 

odległości do mierzonego obiektu 

• zapis obrazów w podczerwieni oraz w paśmie 

światła widzialnego (wbudowany aparat cyfrowy) 

• technologia IR-Fusion ® umożliwia nakładanie 

obrazu termicznego i cyfrowego 

• bezprzewodowy transfer obrazów bezpośrednio 

na komputer PC, Apple iPhone i iPad 

• model Fluke Ti400 stanowi element systemu 

Fluke Connect ® , dzięki czemu za pomocą 

aplikacji Fluke Connect ® dane pomiarowe mogą 

być automatycznie przesyłane do smartfonów 

z systemem iOS i Android, i zapisywane 

w chmurze Fluke Cloud ® . 

Charakterystyczne cechy 

konstrukcyjne 

• odporność na upadek 

z 2 m 

• obudowa IP 54 

• odporność na upadek z 2 m 

• obudowa IP 54 

• obsługa jedną ręką 

Opis oprogramowania 

seryjnego 

• analiza obrazu, 

tworzenie raportów 

w formacie pdf 

• analiza obrazu 

• tworzenie raportów w formacie pdf 

• obraz z kamery on-line 

• oprogramowanie Fluke SmartView ® 

na komputery PC – do tworzenia analiz 

i raportów, bezpłatne z każdym modelem kamery 

termowizyjnej Fluke do pobrania ze strony 

www.fluke.pl (aktualizacje również bezpłatne) 


opcjonalnego 


• tworzenie raportów 

w formacie .pdf lub .doc 

• swobodna manipulacja 

obrazem foto i IR 

• tworzenie własnych 

szablonów 

• tworzenie panoramy 

• klonowanie 

• trending 


• tworzenie raportów w formacie .pdf lub .doc 

• swobodna manipulacja obrazem foto i IR 

• tworzenie własnych szablonów 

• tworzenie panoramy 

• klonowanie 

• trending 

• rejestracja sekwencji (60 kl/s) 

• analiza dynamiczna 

• wykresy on-line, profile 

• Fluke SmartView® Mobile – aplikacja 

na smartfony i tablety z systemem iOS, 

umożliwiająca szybką analizę i raportowanie 

badań kamerą termowizyjną. Aplikacja jest 

bezpłatna, do pobrania z App Store. 

• Fluke Connect – aplikacja na smartfony 

z systemem iOS i Android, umożliwiająca 

ekspresowe udostępnianie danych pomiarowych 

i zapis w chmurze Fluke Cloud ® . Do pobrania 

z App Store i Google Play. 

Cena katalogowa netto [PLN] 16 500 31 500 33 557 


PRZEGLĄD 



Fluke Europe B. V. TESTO Sp. z o.o. TESTO Sp. z o.o. 

Fluke Ti95 TESTO 870-1 TESTO 882 

80 × 80 160 × 120 320 × 240 

3,5 (pionowy) 3,5 3,5 

- min. 0,5 m min. 0,2 m 

- - - 

od -20 do 250 od -20 do 280 od -20 do 350 

+/- 2˚C lub 2% (większa z tych wartości przy 

temperaturze nominalnej 25˚C) 

9 – 15 (fale długie) 7.5 - 14 8 - 14 

• zapis obrazów w podczerwieni oraz w paśmie 

światła widzialnego (wbudowany aparat cyfrowy) 

• możliwość zapisania obrazu w obrazie (funkcja 

PIP), w podczerwieni oraz w paśmie światła 

widzialnego (wbudowany aparat cyfrowy) 

• model Fluke Ti95 stanowi element systemu 

Fluke Connect ® , dzięki czemu za pomocą 

aplikacji Fluke Connect ® dane pomiarowe mogą 

być automatycznie przesyłane do smartfonów 

z systemem iOS i Android, i zapisywane 

w chmurze Fluke Cloud ® . 

±2°C 

• technologia SuperResolution 320 × 240 pix 

• AutoCold/HotSpot 

• regulowana emisyjność: 0.01…1 

±2°C 

• technologia SuperResolution 640 × 480 pix 

• AutoCold/HotSpot, min./maks./średnia 

• analiza do 3 pkt pomiaru 

• regulowana emisyjność: 0.01…1 

• zwiększenie zakresu pomiarowego do 550°C 

• moduł solarny 

• wykrywanie obszarów zagrożonych 

powstawaniem wilgoci 

• obsługa jedną ręką 

• lekka – 0,726 kg 

• oprogramowanie Fluke SmartView ® 

na komputery PC – do tworzenia analiz 

i raportów, bezpłatne z każdym modelem kamery 

termowizyjnej Fluke do pobrania ze strony 

www.fluke.pl (aktualizacje również bezpłatne) 

• Fluke SmartView ® Mobile – aplikacja 

na smartfony i tablety z systemem iOS, 

umożliwiająca szybką analizę i raportowanie 

badań kamerą termowizyjną. Aplikacja jest 

bezpłatna, do pobrania z App Store 

• Fluke Connect – aplikacja na smartfony 

z systemem iOS i Android, umożliwiająca 

ekspresowe udostępnianie danych pomiarowych 

i zapis w chmurze Fluke Cloud ® , do pobrania 

z App Store i Google Play. 

• czułość termiczna

PRZEGLĄD 



Producent/dystrybutor SONEL S.A. SONEL S.A. 

Model KT-130 KT-160 

Rozdzielczość obrazu [pix] 160 × 120 160 × 120 

Przekątna ekranu [”] 3,6 3,6 

Zakres ogniskowej [mm] 20,6° × 15,5° /11 mm 20,6° × 15,5° /11 mm (obiektyw standardowy) 

Powiększenie cyfrowe brak brak 

Standardowy zakres 

temperatur [°C] 

Dokładność pomiaru 

temperatur [%] 

od -20 do 250 od -20 do 250 

±2°C lub 2% ±2°C lub 2% 

Zakres widmowy [μm] 8 - 14 8 - 14 

Dostępne funkcje kamery 

Charakterystyczne cechy 

konstrukcyjne 


seryjnego 


opcjonalnego 

• manualne ustawianie ostrości 

• proste i przejrzyste menu w języku 

polskim 

• dostępne 4 palety kolorystyczne 

• zapis w rozszerzonym formacie .jpg 

• typ baterii: akumulatory AA, z możliwością 

zastosowania baterii alkalicznych AA 

• waga: 0,73 kg (z akumulatorami) 

• rozmiar: 111 × 124 × 240 mm 

• obudowa IP54 IEC 60529 

• wstrząsy robocze: 25 G, IEC 60068-2-29 

• wibracje robocze: 2 G, IEC 60068-2-6 

• ustawianie ostrości (focus) - automatycznie i manualnie 

• wbudowany aparat fotograficzny z matrycą 2 Mpix, tryb „true colors” (24-bitowy) 

• technologia InfraFusion - połączenie obrazu rzeczywistego i podczerwieni 

• dostępnych 8 palet kolorystycznych 

• wbudowany celownik laserowy 

• możliwość nagrania 1-minutowej notatki głosowej do każdego termogramu 

• proste i przejrzyste menu oraz oprogramowanie w języku polskim 

• typ baterii - akumulatory AA, z możliwością zastosowania baterii alkalicznych AA, 

ładowarka wbudowana w kamerę 

• waga: 0,73 kg (z akumulatorami) 

• rozmiar: 111 × 124 × 240 mm 

• obudowa IP54 IEC 60529 

• wstrząsy robocze: 25 G, IEC 60068-2-29 

• wibracje robocze: 2G, IEC 60068-2-6 

Sonel ThermoAnalyze – cechy programu: 

• Dobór najlepszej wizualnie palety kolorystycznej (spośród 9 dostępnych) dla najlepszego wizualnego zobrazowania zmian 

temperatury. 

• Ustalenie zakresu temperatur dla najlepszego zobrazowania ich rozkładu (możliwy tryb ręczny bądź automatyczny). 

• Możliwość korekty współczynnika emisyjności dla całości lub części obszaru termogramu – współczynnik można skorygować 

dla każdego zaznaczonego obszaru indywidualnie. 

• Wybór analizowanych obszarów – zakreślenie obszaru prostokątnego, owalnego, obszaru o dowolnym kształcie; możliwy 

następnie wybór części wspólnej zaznaczonych obszarów, ich łączenie, przycinanie, jak też przesuwanie wytyczonych granic 

zaznaczenia. 

• Określenie i odczyt temperatury minimalnej, maksymalnej, średniej dla całego obszaru oraz na każdym obszarze 

zaznaczonym. 

• Wybór odcinka (linia prosta lub łamana), dla którego można określić uśrednioną temperaturę oraz stworzyć automatycznie 

profil rozkładu temperatury wzdłuż tej linii. 

• Wyostrzenie, wygładzenie, uśrednienie, uwydatnienie krawędzi obiektów widocznych na termogramie. 

• Obracanie lub wykonanie lustrzanego odbicia. 

• Odczyt temperatury w dowolnym punkcie – po najechaniu kursorem w okienku „Informacje” podawana jest w sposób ciągły 

odczytana temperatura wraz z aktualnymi współrzędnymi, do tego cały czas dostępne są pozostałe zapisane informacje 

(temperatura maksymalna, wilgotność, emisyjność). 

• Automatyczne tworzenie histogramu dla całego obrazu oraz dla każdego zaznaczonego obszaru; z graficzną prezentacją 

procentowego rozkładu obszarów z temperaturami w poszczególnych przedziałach. 

• Użycie technologii Image Fusion – na część obrazu widzialnego zostaje nałożony termogram, w dowolnej palecie wybranej 

przez użytkownika. Termogram jest nakładany z wybraną przezroczystością, co pozwala jak najlepiej pokazać i oznaczyć 

interesujące obszary, szczególnie, jeśli trudno jest wizualnie porównać miejsca z termogramu ze szczegółami obrazu 

widzialnego obserwowanego obiektu. 

• Zapis wszystkich naniesionych korekt oraz punktów charakterystycznych dla umożliwienia dalszej analizy w późniejszym 

czasie. 

• Tworzenie raportu, również jako nakładka do programów Word lub Excel – w prosty sposób, metodą „przeciągnij i upuść” 

przenosimy do raportu wszystko, co chcemy w nim zawrzeć – termogramy, odpowiadające im obrazy widzialne, wyniki analizy 

dla całości lub zaznaczonego obszaru, histogram, itp. 

• Pełna wersja oprogramowania w cenie kamery 

Cena katalogowa netto [PLN] 6 790 15 400 


PRZEGLĄD 



VIGO System S.A. 

VIGOcam v5 

VIGO System S.A. 

VIGOcam v60 

384 × 288 640 × 480 

3,7 3,7 

18; 35; 60 18; 35; 60 

×2, ×4 ×2, ×4 

od -20 do 400 od -20 do 400 

±2% lub ±2°C ±2% lub ±2°C 

• zdjęcia pojedyncze, seryjne, filmy termowizyjne, zdjęcia widzialne 

• alarm temperaturowy 

• korekta emisyjności, temperatury, wilgotności, odległości 

• notatki głosowe - do 1 min./zdjęcie 

8 - 14 8 - 14 

• zdjęcia pojedyncze, seryjne, filmy termowizyjne, zdjęcia widzialne 

• alarm temperaturowy 

• korekta emisyjności, temperatury, wilgotności, odległości 

• notatki głosowe - do 1 min./zdjęcie 

• wymienne obiektywy 

• gniazdo statywu ¼” 

• ruchomy wyświetlacz 

• opcjonalnie pilot z wzorcem temperatury 

• wymienne obiektywy 

• gniazdo statywu ¼” 

• ruchomy wyświetlacz 

• opcjonalnie pilot z wzorcem temperatury 

• THERM – umożliwia edycję zdjęć, generowanie raportów 

• zdalne sterowanie kamerą – zapis pojedynczych lub seryjnych zdjęć, zapis 

filmów 

• zmiana zakresu pomiarowego 

• zmiana obiektywu 

• zmiana warunków początkowych 

• korekta emisyjności, temperatury i wilgotności 

• izoterma 

• funkcja łączenia zdjęć, obracania, eksportowanie filmów i obrazów 

do formatów graficznych i tekstowych, wykres linii trendu 

• ustawianie alarmów temperaturowych 

• zmiana i tworzenie palet kolorów 

• wykresy liniowe i słupkowe (histogramy) 

• THERM – umożliwia edycję zdjęć, generowanie raportów 

• zdalne sterowanie kamerą – zapis pojedynczych lub seryjnych zdjęć, zapis 

filmów 

• zmiana zakresu pomiarowego 

• zmiana obiektywu 

• zmiana warunków początkowych 

• korekta emisyjności, temperatury i wilgotności 

• izoterma 

• funkcja łączenia zdjęć, obracania, eksportowanie filmów i obrazów 

do formatów graficznych i tekstowych, wykres linii trendu 

• ustawianie alarmów temperaturowych 

• zmiana i tworzenie palet kolorów 

• wykresy liniowe i słupkowe (histogramy) 

• biblioteki DLL i LabView 

• biblioteki DLL i LabView 

od 20 000 od 40 000 


65

POMIARY 


PROMOCJA 

System Fluke Connect 

- rewolucja w pracy zespołu 

Nowy system Fluke Connect do przesyłania danych pomiarowych z przyrządów 

diagnostycznych na smartfony i w „chmurę” poprawia komunikację między członkami 

zespołu, bezpieczeństwo i wydajność pracy. 

Fluke Connect to system bezprzewodowych 

przyrządów diagnostycznych 

połączonych z aplikacją 

na smartfony. Umożliwia technikom 

serwisu, elektrykom i inżynierom 

utrzymania ruchu rejestrowanie, 

przechowywanie i udostępnianie danych 

wszystkim osobom w zespole. 

Zapewnia natychmiastowy dostęp 

do danych i wyników pomiarów 

na ekranie smartfona, pozwalając 

na przeglądanie obrazów, sprawdzanie 

raportów i wykrywanie trendów. 

Dzięki temu pomaga zespołowi wykonywać 

pracę szybciej i skuteczniej. 

System obejmuje ponad 20 przyrządów 

Fluke połączonych bezprzewodowo 

(za pomocą technologii Bluetooth lub 

WiFi) oraz aplikację Fluke Connect, 

która służy do dodawania pomiarów i obrazów 

termowizyjnych do bazy danych Fluke 

Cloud. Dane te są automatycznie zapisywane 

w chmurze bez potrzeby ręcznego 

wprowadzania. Można je przypisać do konkretnego 

urządzenia w celu przygotowania 

serwisowania i długoterminowej historii. 

Odczyty można udostępniać w czasie rzeczywistym 

za pośrednictwem wideo rozmów 

ShareLive pozostałym osobom w zespole, 

znajdującym się w innym miejscu. Zlecenia 

razem z wynikami pomiarów można 

publikować za pośrednictwem aplikacji, 

aby osoby w zespole miały dokładny wgląd 

w zaistniały problem. 

System obejmuje nowe oraz obecne już 

na rynku przyrządy, które mogą z nim 

współpracować po dodaniu bezprzewodowych 

kart SD Fluke Connect lub konektorów 

Fluke Connect. W skład rodziny Fluke 

Connect wchodzą: 

• Przyrządy diagnostyczne: bezprzewodowy 

multimetr Fluke Connect, moduły 

napięciowe i prądowe (AC i DC), moduł 

cęgowy oraz temperaturowy typu K. 

• Kamery termowizyjne - zarówno z serii 

Ti200/300/400, jak i z serii Ti100/105/ 

/110/125 (w tym wersje „R” do diagnostyki 

budowlanej) – po dodaniu bezprzewodowej 

karty SD Fluke Connect. 

W najbliższym czasie do systemu dołączą 

multimetry cyfrowe Fluke 289 i 287, mierniki 

przemysłowe Fluke 789 oraz teste- 


POMIARY 


ry rezystancji izolacji Fluke 1550 i 1555. 

Wszystkie te przyrządy do współpracy 

z Fluke Connect wykorzystywać będą 

konektory FC umożliwiające im łączność 

bezprzewodową. 

Aplikacja Fluke Connect jest dostępna 

bezpłatnie w Apple App Store i w Google 

Play Store. Współpracuje z urządzeniami 

mobilnymi z systemem iOS 7 lub wyższym 

oraz Android 4.4.x lub wyższym. 

Najważniejsze funkcje aplikacji Fluke 

Connect i ich zastosowanie: 

• Rozmowy wideo ShareLive - udostępnianie 

pomiarów pozostałym osobom 

w zespole w czasie rzeczywistym. 

• Pomiary AutoRecord - szybki zapis 

pomiarów i obrazów w telefonie 

i w chmurze. 

• Historia EquipmentLog - automatyczne 

skojarzenie pomiarów z urządzeniami, 

aby wszystkie dane historii były 

w jednym, łatwo dostępnym miejscu. 

• Wykresy TrendIt - tworzenie 

i wyświetlanie wykresów bezpośrednio 

w telefonie. 

• Pamięć w chmurze Fluke Cloud 

- bezpieczny dostęp do zapisów w dowolnym 

momencie, w oparciu o najnowocześniejszy 

nadzór elektroniczny, 

wielopoziomowy system kontroli dostępu, 

wbudowane zapory i szyfrowanie 

przechowywanych danych. 

System Fluke Connect umożliwia zbieranie 

i wyświetlanie na ekranie smartfona pomiarów 

z 11 urządzeń jednocześnie. Komunikacja 

jest możliwa z odległości do 20 metrów 

(w zależności od otoczenia). Urządzenia łączą 

się za pomocą Bluetooth lub WiFi bezpośrednio 

ze sobą – nie jest wymagany dostęp 

do sieci bezprzewodowej. Aplikacja może 

być również obsługiwana na komputerach PC 

za pomocą przeglądarki internetowej. Rodzina 

przyrządów Fluke Connect będzie systematycznie 

poszerzana o kolejne urządzenia. 

Fluke Connect to najbardziej rozbudowany 

system bezprzewodowych przyrządów 

pomiarowych z dostępnych na rynku. 

Nie tylko pozwala na komunikację między 

przyrządami pomiarowym a smartfonem 

i wykorzystanie go jak „huba” agregującego 

wyniki pomiarów, ale przede wszystkim 

jest systemem wspierającym pracę całego 

zespołu techników. Daje im możliwość natychmiastowego 

dostępu do potrzebnych 

danych (zarówno aktualnych pomiarów, jak 

i historycznych) oraz umożliwia komunikację 

i współpracę w czasie rzeczywistym bez 

względu na dzielące ich odległości. 

Więcej informacji na temat Fluke Connect 

można znaleźć pod adresem: flukeconnect.pl. 

n 

REKLAMA 


67

POMIARY 


PROMOCJA 

Mierniki wielofunkcyjne 

– tańsze i wygodniejsze rozwiązanie 

niż wiele mierników jednofunkcyjnych 

Mierniki wielofunkcyjne zyskały szerokie grono zwolenników połączenia wszystkich funkcji 

pomiarowych w jednym urządzeniu, których kolejne generacje łączą w sobie pomiary 

ochronne (łącznie z uziemieniem) oraz funkcje dodatkowe. O ile dawniej mierniki takie 

nie były poręczne, a do tego często pomiary wykonywane nimi były mniej dokładne, tak 

obecnie mierniki wielofunkcyjne najnowszych generacji nie ustępują, a często przewyższają 

parametrami mierniki jednofunkcyjne, zaś coraz mniejsze gabaryty pozwalają na wygodną, 

ergonomiczną pracę. Obecne są tendencje do dołączania dodatkowych funkcji pomiarowych 

używanych przez osoby wykonujące pomiary elektryczne. 

Na tle urządzeń dostępnych na rynku 

MPI-530 prezentuje się imponująco. 

W obudowie cenionej przez klientów 

za wygodę i ergonomię, znalazł 

się przyrząd, oferujący wykonanie 

pomiarów: 

• impedancji pętli zwarcia z rozdzielczością 

do 0,01 Ω, w instalacjach 

zabezpieczonych wyłącznikami 

RCD o I 30 mA bez ich 

zadziałania, 

• wyłączników różnicowoprądowych 

typu AC, A i B, 

• rezystancji izolacji do 10 GΩ napięciem 

do 1000 V, 

• rezystancji połączeń ochronnych 

i wyrównawczych, 


• rezystancji uziemienia (metodą techniczną 

3- i 4-przewodową, 3-przewodową 

z cęgami oraz dwucęgową), 

• rezystywności gruntu metodą Wennera, 

• natężenia oświetlenia. 

Dodatkowo miernik pozwala na szybkie 

sprawdzenie poprawności połączenia przewodu 

ochronnego PE za pomocą elektrody 

dotykowej, sprawdzenie kolejności faz oraz 

obrotów silnika. Całość uzupełnia możliwość 

rejestracji i analizy napięcia, prądu i mocy 

wraz z rozkładem harmonicznych w napięciu 

i prądzie. 

Dla wszystkich funkcji pomiarowych jest 

możliwa ocena, czy wynik pomiaru mieści 

się w określonych granicach (ustawionych 

lub wynikających z przepisów). 

W przyrządzie zastosowano zupełnie nową 

koncepcję pamięci – ma ona strukturę drzewa 

w układzie „KLIENT – OBIEKT – PO- 

MIESZCZENIE – PUNKT POMIARO- 

WY”. Użytkownik ma możliwość zapisu 

kilkudziesięciu tysięcy wyników pomiarów 

podzielonych zgodnie ze strukturą późniejszego 

protokołu. Każdy wynik może być 

dokładnie opisany (nazwa klienta, obiektu, 

punktu). Tym samym można już w trakcie 

pracy przygotować część protokołu, opisując 

dany punkt pomiarowy i umieszczając 

go na odpowiednim poziomie hierarchii. 

Co istotne i najbardziej przydatne w pracy 

pomiarowca, możliwe jest wgranie przygotowanej 

w programie „Sonel Pomiary Elektryczne” 

struktury obiektu i wykonywanie 

pomiarów po kolei dla danych pomieszczeń 

i punktów pomiarowych. W razie konieczno-

POMIARY 


ści, struktura może być zmieniana w trakcie 

pomiarów. Nowa struktura pamięci ułatwia 

pomiary oraz tworzenie protokołów po pomiarze 

co w znaczący sposób skraca pracę 

i oszczędza czas potrzebny na opracowanie 

wymaganej dokumentacji. 

Dane można zapisywać ręcznie po pomiarze 

lub skorzystać z funkcji automatycznego 

wpisu do pamięci. Opisy obiektów, 

punktów pomiarowych, nazw klientów 

można wykonywać po wywołaniu na ekranie 

wirtualnej klawiatury lub używając klawiatury 

bezprzewodowej. 

Do pamięci zapisany zostaje zawsze komplet 

wyników (główny i dodatkowe) dotyczący 

danego pomiaru lub zestawu pomiarów, 

ustawione parametry oraz data 

i godzina dokonania pomiaru. 

Nabywca otrzymuje z przyrządem komplet 

przewodów, sondy, krokodylki, podstawowy 

zestaw do pomiaru uziemień, futerał na miernik 

i akcesoria, zasilacz. Przewody, sondy i krokodylki 

spełniają najnowsze, niezwykle rygorystyczne 

normy dotyczące bezpieczeństwa 

podczas pomiarów. Do zasilania przewidziano 

wydajny dedykowany akumulator, w połączeniu 

z wbudowaną szybką ładowarką. Możliwe 

jest również zasilanie urządzenia ze standardowych 

baterii. Miernik na bieżąco monitoruje 

stan naładowania baterii lub akumulatorów, 

a nieużywany automatycznie się wyłącza (czas 

do samowyłączenia jest ustawiany). 

Dodatkowe wyposażenie miernika mogą stanowić, 

w zależności od potrzeb: jedne z pięciu 

rodzajów cęgów prądowych do pomiary 

prądu i mocy (cęgi C-3 mogą służyć również 

do pomiaru uziemień metodą cęgową, zaś 

w połączeniu z cęgami nadawczymi N-1 

do pomiarów uziemień metodą 2-cęgową), 

adapter AutoISO-1000C, adaptery gniazd 

trójfazowych i przemysłowych (7 rodzajów) 

lub dodatkowe przewody różnej długości). 

O jakości przyrządu świadczy trzyletnia, 

bezwarunkowa gwarancja producenta z możliwością 

przedłużenia do 5 lat. 

mgr inż. Grzegorz Jasiński 

REKLAMA 


69

OŚWIETLENIE 


Rozjaśnić 

mrok 


OŚWIETLENIE 


Co poprawia bezpieczeństwo wokół domu lepiej, niż 

zastępy ochroniarzy, płoty i systemy monitoringu? 

Co zmieni pofabryczną halę w dyskotekę, a blokową 

kawalerkę w przytulną garsonierę? Co wyróżni cudowne 

detale architektury odwracając uwagę od zapuszczonych 

zaułków? Lata doświadczeń i postępu technicznego sprawiły, 

że sztuczne światło – bo o nim tu mowa – stało się niezwykle 

ważnym, niezbędnym wręcz do życia elementem naszej 

cywilizacji. 

Fot. ES-System 

Tysiące lat doświadczeń 

Już kilkaset tysięcy lat temu wykorzystywano 

ogień do oświetlania siedzib ludzkich. 

Za trzy lata będziemy świętować 600 lat 

oświetlenia ulicznego. Dopiero jednak rewolucja 

przemysłowa, która upowszechniła 

wykorzystanie nafty i odesłała świece oraz 

pochodnie do lamusa sprawiła, że oświetlenie 

domów i przestrzeni publicznej stało się 

stosunkowo proste, wygodne i bezpieczne. 

Kariera nafty nie trwała jednak zbyt długo 

– wyparł ją gaz, zdetronizowany z kolei 

przez elektryczność. Era prądu trwa do dziś 

i wszystko wskazuje na to, że szybko się nie 

skończy. Źródła światła korzystające z elektryczności 

są coraz doskonalsze, wydajniejsze 

i energooszczędne. I coraz tańsze, przez 

co bardziej powszechne. 

Jak pokazuje historia techniki, gwałtowna 

ewolucja wynalazków zaczyna się wraz 

ze wzrostem ich powszechności. Tak jest 

również w przypadku technik oświetleniowych. 

Początkowo elitarna żarówka stała 

się z czasem jednym z najbardziej masowych 

produktów. Dziś powoli znika z rynku 

zastępowana bardziej oszczędnymi i wydajnymi 

źródłami światła. 

Powszechność sztucznego oświetlenia przez 

lata zmieniła się lawinowo. Weźmy pod 

uwagę jedynie oświetlenie uliczne – z początku 

drogę oświetlały pochodnie niesione 

przez piechura, potem światła na wybranych 

ulicach. Z czasem „oświeceniu” poddały 

się całe miasta, a nawet drogi podmiejskie. 

Dziś często całe odcinki autostrad zalewane 

są światłem z latarń. A inne miejsca? Kiedyś 

gra w piłkę kończyła się wraz ze zmierzchem. 

Dziś doskonale oświetlone Orliki 

służą graczom do późnych godzin wieczornych. 

Nocą działają stadiony, bieżnie, lodowiska 

czy skate-parki. Park, kiedyś niebezpieczny, 

dziś dzięki odpowiedniej iluminacji 

stał się doskonałym miejscem na wieczorne 

romantyczne spacery. 

Z czasem zmieniały się również zadania 

stawiane sztucznemu oświetleniu. Z początku 

miało po prostu oświetlać drogę. Dziś 

funkcja ta jest nadal najważniejsza, lampom 

stawia się również inne wymagania. Światło 

ma sprawiać, by poczucie bezpieczeństwa 

łączyło się z doznaniami estetycznymi. 

Oświetlamy więc fasady domów, aby wydobyć 

z nich piękne detale. Oświetlamy 

ogrody i parki, aby podkreślić soczystość 

i różnorodność kolorów roślin. Światłem 

modelujemy nawet wodę, tworząc dzięki takiemu 

połączeniu fontanny barw układające 

się w nocne spektakle. 

Technika poszerza możliwości 

Jeszcze niedawno do oświetlania ulic czy 

placów najczęściej używano lamp sodowych. 

Powodem była ich wysoka skuteczność 

świetlna – w ich świetle wzrasta ostrość 

widzenia w kurzu i we mgle, dzięki czemu 

są one bardzo dobrym źródłem do oświetlania 

arterii komunikacyjnych. Niestety mają 

one niski współczynnik oddawania barw 

– ich światło zabarwione jest na pomarańczowo. 

Skutkuje to zniekształceniem kolorów 

otoczenia – lampy te nie sprawdzają 

się więc jako oświetlenie parków i terenów 

zielonych, rezygnuje się również z ich wykorzystania 

do iluminacji obiektów archi- 

Fot. 1. 

XXI wiek to czas oświetlenia, które potrafi dostosowywać się do kaprysów pogody, 

ruchu ulicznego i aktywności mieszkańców. Najlepiej rolę tę spełniają skomplikowane 

systemy zarządzania oświetleniem zewnętrznym reagujące na zmianę warunków 

w czasie rzeczywistym. 


71

OŚWIETLENIE 


tektonicznych. Gorzej również odróżniamy 

w ich świetle szczegóły. 

Rozwiązaniem okazały się być lampy o białej 

barwie światła – sodowe (tzw. „biała 

soda”) lub nowoczesne lampy metalohalogenkowe. 

Ich wykorzystanie niosło ze sobą 

same korzyści. Nie tylko doskonale podkreślały 

zalety architektury i piękno zieleni, ale 

również okazały się być bezkonkurencyjne 

(jak na swe czasy) w zapewnieniu bezpieczeństwa. 

Okazuje się bowiem, że na drogach 

oświetlonych białym światłem kierowcy 

mogą dostrzec ruch na poboczu 

szybciej i z większej odległości, mają więc 

więcej czasu na reakcję. Działa to również 

w drugą stronę – w białym świetle pieszy 

szybciej zauważy nadjeżdżające pojazdy. 

To nie wszystko – białe światło znacząco 

poprawia rozpoznawanie obiektów, kolorów, 

kształtów i innych detali, pozwala więc 

szybciej i lepiej ocenić otoczenie i zauważać 

sytuacje potencjalnie niebezpieczne. Dzięki 

swym cechom poprawia również szybkość 

rozpoznawania twarzy (nawet z dużej odległości) 

co także znacząco wpływa na komfort 

poruszania się ulicami po zmierzchu. 

Wysokiej jakości światło białe wpływa też 

na polepszenie jakości nagrań kamer bezpieczeństwa, 

które coraz bardziej wkraczają 

na nasze ulice. Okazuje się więc, że barwa 

światła jest kluczowym czynnikiem zwiększającym 

poczucie bezpieczeństwa u osób 

przebywających nocą poza domem. 

Dziś lampy sodowe i metalohalogenkowe 

coraz częściej zastępowane są przez lampy 

LED, które dobrą skuteczność łączą z właściwym 

oddaniem barw, a jako wartość dodaną 

dostajemy małe zużycie energii i dużą 

żywotność. 

Fot. Schreder 

Wygodnie czyli zdalnie 

Jedną z kluczowych kwestii związanych 

z oświetleniem przestrzeni publicznej jest 

pytanie – kiedy włączać i wyłączać? Kiedyś 

sprawę rozwiązywali latarnicy, ci jednak 

zniknęli z naszych ulic dziesiątki lat temu, 

zastąpiła ich automatyka. Jeszcze niedawno 

w gronie fachowców toczyła się dyskusja, 

który z modeli sterowania oświetleniem 

miejskim jest lepszy – pogodowy czy związany 

z zegarem astronomicznym. Pierwszy 

Fot. 2. Nowoczesne oświetlenie przestrzeni 

publicznej pozwala ograniczyć 

zużycie energii i poprawić 

bezpieczeństwo komunikacji. 

z nich, wydawałoby się najbardziej oczywisty, 

to sterowanie za pomocą czujnika natężenia 

światła. Mówiąc krótko – oświetlenie 

włącza się, gdy robi się ciemno a wyłącza, 

gdy światło słoneczne pozwala na bezpieczne 

poruszanie się po ulicach. Rozwiązanie 

to ma jedną zasadniczą wadę – czujniki 

brudzą się i zużywają, a to może skutkować 

włączaniem latarń nawet w środku słonecznego 

dnia. Można je również „skłonić” 

do wyłączenia oświetlając czujnik np. latarką, 

co było swego czasu częstym sposobem 

na szczeniackie urozmaicenie wieczoru. 

Opcja druga, to korzystanie z zegarów astronomicznych 

wyznaczających co dzień 

zmieniające się godziny świtu i zmierzchu. 

I to rozwiązanie nie pozbawione jest wady 

znaczącej – nie włączy bowiem oświetlenia, 

Oświetlenie odpowiada za zużycie 19 proc. energii elektrycznej 

na świecie. Obecnie ponad jedna trzecia dróg na świecie oświetlonych 

jest rozwiązaniami z lat 60-tych, a w roku 2012 na świecie zaledwie 

10 proc. oświetlenia ulicznego stanowiło oświetlenie LED. Według 

opublikowanych badań Philips 1 ta wartość wzrośnie do 80 proc. 

do roku 2020 dzięki wymianie starych, mało wydajnych energetycznie 

technologii na energooszczędne rozwiązania LED. W rezultacie, 

jak szacuje Philips, do roku 2020 30 proc. mniej energii będzie wykorzystane 

na oświetlenie w porównaniu do roku 2006. Te oszczędności 

przełożą się na redukcję emisji CO 2 do atmosfery o 515 mln 

ton. Zainstalowanie nowego LED-owego oświetlenia ulicznego może 

przynieść 10 mld euro oszczędności rocznie 2 na skalę globalną. Pełne 

przejście na oświetlenie półprzewodnikowe (LED) we wszystkich 

instalacjach oświetleniowych na całym świecie może ograniczyć zużycie 

energii o 40 proc., co wygeneruje oszczędności na poziomie 130 

mld euro3. To ogromna ilość energii odpowiadająca wielkości produkcji 

640 średnich elektrowni. Wymiana tradycyjnego oświetlenia 

na oświetlenie półprzewodnikowe w Polsce pozwoliłaby uniknąć inwestycji 

w nowe elektrownie o mocy ok. 2 GW, których wybudowanie 

kosztuje 12,8 mld zł. 

Transformacja z oświetlenia konwencjonalnego na LED jest również 

szansą dla Polski. Z analiz opublikowanych w Raporcie Niskoemisyjna 

Polska 2050 1 jednoznacznie wynika, że inwestycja w innowacyjne 

oświetlenie LED jest jednym z najbardziej ekonomicznych sposobów 

pozwalających na uzyskanie znaczącego zwrotu z inwestycji przy stosunkowo 

niewielkich nakładach kapitałowych. Zmniejszenie emisji 

CO 2 o 1 tonę w wyniku modernizacji oświetlenia, przynosi oszczędności 

netto ponad 800 zł/t. 


1, 2 - The LED Lighting Revolution”, Philips, maj 2012 r. The LED Lighting 

Revolution”, Philips, maj 2012 r. 

3 - The LED Lighting Revolution”, Philips, maj 2012 r. 


OŚWIETLENIE 


Fot. Osram 

Fot. 3. 

Barwa światła jest kluczowym czynnikiem zwiększającym poczucie bezpieczeństwa u osób przebywających nocą poza domem. 


73

OŚWIETLENIE 


Fot. Schreder 

Fot. 4. 

Oświetlenie zewnętrzne odgrywa istotną rolę w tworzeniu atmosfery miejsc i wpływa na poprawę jakości życia w mieście. Może 

mieć także wpływ na mniej dostrzegalne aspekty życia miejskiego, takie jak solidarność społeczną czy dumę ze swojego miejsca 

zamieszkania. 

gdy pod wieczór nadciągną niskie i ciemne 

chmury skutecznie odcinając dostęp światłu 

słonecznemu. 

Dziś, w dobie komputerów, internetu i telefonii 

komórkowej spór ten wydaje się być 

wręcz banalny. Rozwój aglomeracji miejskich 

postawił przed inżynierami oświetlenia 

nowe zadania – statyczne oraz pasywne 

oświetlenie ulic nie spełnia już pokładanych 

w nim oczekiwań. Proste komendy „włącz 

o zmierzchu” i „wyłącz o świcie” sprawdzą 

się wprawdzie w małym miasteczku, ale 

mieszkańców i zarządców Warszawy czy 

Londynu już nie satysfakcjonują. 

XXI wiek to czas oświetlenia, które potrafi 

dostosowywać się do kaprysów pogody, 

ruchu ulicznego i aktywności mieszkańców. 

Najlepiej rolę tę spełniają skomplikowane 

systemy zarządzania oświetleniem 

zewnętrznym reagujące na zmianę warunków 

w czasie rzeczywistym. Umożliwiają 

dynamiczną, inteligentną i elastyczną kontrolę 

oświetlenia w skali całego miasta. Pozwalają 

na dopasowanie natężenia światła 

do wymagań danego miejsca i czasu. Ulica 

jest pusta? Przygaśmy światła. W jesienny 

weekend zrobiło się cieplej i na nadmorskiej 

promenadzie wieczorem pojawił się 

tłum turystów – dajmy im więcej światła. 

Gdy kamery zarejestrują znaczący spadek 

aktywności – lampy przygasną. Między budynkami 

pojawi się gęsta mgła – włączmy 

podświetlenie linii na jezdni. Takie rozwiązania 

nie tylko poprawiają komfort i bezpieczeństwo 

mieszkańców. Generują też 

oszczędności – w połączeniu z oświetleniem 

LED, mogą zmniejszyć zużycie energii nawet 

o 70%, oraz spowodować zmniejszenie 

kosztów utrzymania aż do 70%, w porównaniu 

z oświetleniem konwencjonalnym. 

Dzięki takiemu systemowi operatorzy 

oświetlenia mogą również śledzić zużycie 

energii i wydajność każdej części systemu. 

Rozwiązanie to znacząco redukuje nie tylko 

zużycie energii, umożliwia także wykrywanie 

usterek, a więc sprawne zarządzanie 

konserwacją i eksploatacją systemu. 

Oświetlenie zewnętrzne odgrywa istotną 

rolę w tworzeniu atmosfery miejsc i wpływa 

na poprawę jakości życia w mieście. 

Innowacyjny i dynamiczny system oświetleniowy 

zwiększa poczucie bezpieczeństwa 

na drogach i ulicach. Może mieć także 

wpływ na mniej dostrzegalne aspekty życia 

miejskiego, takie jak solidarność społeczną 

czy dumę ze swojego miejsca zamieszkania. 

Najnowocześniejsze rozwiązania pozwalają, 

by operatorzy oświetlenia w mgnieniu 

oka zmienili nastrój i atmosferę rozjaśniając 

światła w trakcie nocnych festiwali czy 

imprez sportowych, lub też przyciemniając 

w celu zachowania ciszy nocnej. 

Red. 


OŚWIETLENIE 


Korzyści z inwestycji w nowoczesne technologie 

są dostrzegane przez polskie gminy, które coraz 

częściej modernizują systemy oświetlenia ulicznego, 

przechodząc na rozwiązania LED. 

W 2014 r. do grona gmin modernizujących oświetlenie 

dołączyła Piwniczna-Zdrój. Modernizacja 

oświetlenia, wykonana przez Philips Lighting na 

zlecenie Tauron, objęła centrum uzdrowiska. Łącznie 

wymieniono 61 punktów świetlnych na nowoczesne 

oprawy oświetleniowe Philips LED. Zainstalowane 

oprawy zostały fabrycznie wyposażone 

w specjalne układy systemu Philips Starsense RF, 

umożliwiające indywidualne bezprzewodowe sterowanie 

każdą z nich w celu dostosowania intensywności 

oświetlenia do aktualnych potrzeb, aby 

zmaksymalizować oszczędności energii. System 

pozwala na sterowanie i monitorowanie infrastruktury 

oświetleniowej – przyciemnianie i sygnalizowanie 

awarii. Dodatkowo na czterech słupach 

oświetleniowych wokół centralnego skweru pośrodku 

rynku zamontowano czujniki ruchu i obecności 

typu Philips LumiMotion. Gdy w obszarze 

działania czujników nie przebywają żadne osoby 

oprawy świecą z intensywnością 30 proc. Gdy czujniki 

rejestrują obecność ludzi na skwerze oświetlenie 

jest rozjaśniane. Wszystkie zmodernizowane 

punkty świetlne w Piwnicznej mają także internetowe 

połączenie z inteligentną platformą zarzadzania 

oświetleniem miejskim City Touch. Pozwala to 

na pełną kontrolę infrastruktury oświetlenia, korzystanie 

ze światła tylko w czasie i miejscu, gdzie 

jest to niezbędne, dostosowanie jego natężenia do 

aktualnych potrzeb i w ten sposób maksymalizację 

efektywności i obniżenie kosztów. Uprawnione 

osoby odpowiedzialne za oświetlenie miasta mogą 

nim sterować z dowolnego komputera z dostępem 

do Internetu. Dzięki technice oświetlenia LED i tak 

zaawansowanym systemom zarządzania możliwe 

jest osiągnięcie oszczędności kosztów miejskiego 

oświetlenia w wysokości nawet do 70 proc. 


REKLAMA 

DOKŁADNE 

W KAŻDYCH WARUNKACH 

+60°C 

-20°C 

Zakład Automatyki i Elektroniki 

AUTOMATEX Sp. z o.o. 

Siedziba: 60-454 Poznań, ul. Pucka 29 

Oddz. Prod.: 60-179 Poznań, ul. Budziszyńska 78/1 

tel./fax 61 867 12 30, tel. 61 868 95 09 

www.automatex.com.pl 

e-mail: biuro@automatex.com.pl 

Dokładność: 

programowalne 

sterowniki 

oświetlenia 

PSO-02PD 

PSO-03PD 

dla 20°C: 1 s / miesiąc 

dla -20°C/+60°C: 2 s / miesiąc 


75

OŚWIETLENIE 


PROMOCJA 

Modernizacja 

oświetlenia drogowego 

– kręta droga od konieczności do nowoczesności 

Samorządy wykazują coraz większe zainteresowanie w realizowaniu nowoczesnych, 

sterowanych i w pełni monitorowanych instalacji oświetleniowych, szczególnie w zakresie 

oświetlenia drogowego. Dostrzegają w tym znaczne korzyści. 

Jedną z nich jest możliwość redukcji 

kosztów funkcjonowania i utrzymania 

odpowiedniej infrastruktury 

technicznej. Według raportu Komisji 

Europejskiej oświetlenie pochłania 

średnio 50‐60% wydatków na energię 

elektryczną samorządów i generuje 

znaczne koszty związane z jego konserwacją. 

Istotną motywacją jest także 

chęć poprawy, dzięki nowoczesnemu 

oświetleniu, wizerunku miasta 

lub gminy, by tym samym skuteczniej 

przyciągać nowych mieszkańców, 

przedsiębiorców i turystów. 

W wielu przypadkach modernizacja 

oświetlenia drogowego jest koniecznością 

ze względu na zły stan istniejącej 

instalacji oświetleniowej oraz 

Fot. 1. 

wycofywania z rynku przestarzałych źródeł 

światła. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji 

Europejskiej nr 245/2009, od 2016 roku 

znikną wysokoprężne rtęciowe źródła światła, 

co spowoduje konieczność modernizacji 

około 30% instalacji oświetlenia drogowego 

i miejskiego. 

Zadania modernizacji oświetlenia są dodatkowo 

promowane i wspomagane przez 

preferencyjne programy finansowania tego 

typu inwestycji. Dobrym przykładem tego 

typu programu jest realizowany od 2013 

roku przez Narodowy Fundusz Ochrony 

Środowiska i Gospodarki Wodnej program 

SOWA, który jeszcze w tym roku doczeka 

się drugiej edycji. W ramach tego programu 

wybrane inwestycje samorządowe w zakresie 

modernizacji oświetlenia drogowego 

Zaawansowane systemy oświetlenia drogo wego LED mogą mieć istotny 

wpływ na re dukcję ponoszonych przez samorządy kosz tów utrzymania takiej 

infrastruktury przy jednoczesnej znacznej poprawie jakości realizowanego 

oświetlenia. 

otrzymały atrakcyjne warunki finansowania. 

Beneficjentem finansowania z programu 

SOWA jest m.in. gmina Charsznica 

(w województwie małopolskim), która 

kompleksowo modernizuje oświetlenie drogowe 

w oparciu o zaawansowane oprawy 

oświetleniowe firmy ES-SYSTEM, docelowo 

licząc na osiągnięcie 60% redukcji zużycia 

energii elektrycznej. 

Branża oświetleniowa dysponuje rozwiązaniami 

technicznymi, w postaci technologii 

LED, które są w stanie sprostać wyżej 

wymienionym oczekiwaniom samorządów. 

Według danych pochodzących z raportów 

Komisji Europejskiej zewnętrzne instalacje 

oświetlenia LED wyposażone w inteligentne 

systemy sterowania są w stanie ograniczyć 

zużycie energii nawet o kilkadziesiąt 

procent w stosunku do istniejących, niesterowanych 

rozwiązań oświetlenia drogowego. 

Średnio podaje się, że możliwa jest 

redukcja o 52% w stosunku do instalacji 

wykorzystujących wysokoprężne źródła rtęciowe 

i 26% w przypadku źródeł sodowych. 

Zastosowanie właściwie zaprojektowanych 

instalacji oświetleniowych, wykorzystujących 

zaawansowane oprawy LED, gwarantuje 

realizację wysokiej jakości oświetlenia 

o wysokim oddawaniu barw i właściwym 

odcieniu światła białego oraz znaczne ograniczenie 

świecenia w niepożądanych kierunkach. 

Dynamiczne instalacje LED umożliwiają 

płynne dopasowanie realizowanego 

efektu oświetleniowego do aktualnie panujących 

warunków np.: redukują realizowany 

poziom oświetlenia na drodze w zależności 

od natężenia ruchu samochodowego. 


OŚWIETLENIE 


Fot. 2. 

Zastosowa nie właściwie zaprojektowanych 

instalacji oświetleniowych, 

wykorzystujących za awansowane 

oprawy LED, gwarantuje rea lizację 

wysokiej jakości oświetlenia. 

Warto zwrócić uwagę na główne trudności 

występujące podczas wdrażania prawidłowych 

systemów oświetlenia drogowego 

LED. Koszty zakupu instalacji LED są wyższe 

niż w przypadku oświetlenia konwencjonalnego, 

zatem określenie pełnych korzyści 

ekonomicznych wymaga kalkulacji 

całkowitego kosztu funkcjonowania instalacji 

w czasie jej życia. Czas zwrotu z inwestycji 

w oświetlenie drogowe LED nie przekracza 

zwykle kilku lat. Istotna wydaje się 

również powszechna świadomości w kwestii 

jakości opraw LED. Urządzenia wykonane 

w tej technologii nie są już jedynie stosunkowo 

prostymi urządzeniami elektrycznymi, 

jak w przypadku opraw wykorzystujących 

klasyczne źródła światła, a stały się skomplikowanymi 

urządzeniami elektronicznymi, 

często sterowanymi przez rozbudowane systemy 

teleinformatyczne. W tym kontekście 

ważną kwestią jest ogromne zróżnicowanie 

jakości opraw oświetlenia drogowego LED 

dostępnych na rynku i wiarygodności informacji 

podawanych na temat tych produktów 

przez ich producentów bądź importerów, 

np.: w zakresie parametrów znamionowych 

produktów czy ich trwałości. Sporym wyzwaniem 

jest również prawidłowa realizacja 

nowoczesnych inwestycji oświetlenia drogowego 

od etapu audytu i projektu poprzez 

wykonawstwo aż do odpowiedniej konserwacji 

takich instalacji. Przed przystąpieniem 

do modernizacji oświetlenia, z pewnością 

warto przeprowadzić profesjonalny audyt istniejącej 

instalacji oświetleniowej, który wskaże 

źródła oszczędności, oszacuje ich wielkość 

i wyznaczy odpowiednie do ich osiągnięcia 

środki techniczne. Na podstawie tak przygotowanego 

audytu samorząd jest w stanie przygotować 

precyzyjne wytyczne do przetargu 

na realizację określonego zadania. 

Zaawansowane systemy oświetlenia drogowego 

LED mogą mieć istotny wpływ na redukcję 

ponoszonych przez samorządy kosztów 

utrzymania takiej infrastruktury przy 

jednoczesnej znacznej poprawie jakości 

realizowanego oświetlenia, a więc i komfortu 

mieszkańców. Należy jednak podkreślić, 

że właściwa realizacja takich inwestycji 

wymaga zaangażowania odpowiedzialnych 

i kompetentnych partnerów, którzy opracują 

odpowiednią dokumentację i przede wszystkim 

dostarczą odpowiedniej jakości oprawy 

oświetleniowe i potrzebny osprzęt. 

Bogdan Skorupka 

Dyrektor Sprzedaży, Manager ds. 

Efektywności Energetycznej Oświetlenia 

ES-SYSTEM SA 

www.essystem.pl 

REKLAMA 

Wielozadaniowa, spełniająca najwyższe wymagania techniczne oprawa oświetlenia drogowego. 

Konstrukcja oprawy z wymiennymi panelami LED i możliwością sterowania pozwala 

na dostosowanie strumienia świetlnego i mocy do każdych warunków drogowych. 

Dwukomorowa budowa to gwarancja bardzo długiej żywotności. 

system RACER 

66 

Strumień: 3500lm - 21000lm 

Moc: 30W - 200W 


77

WARSZTAT 


Nożyce akumulatorowe do kabli 

z ENERGOTYTANU 

PROMOCJA 

Cięcie kabli i przewodów o dużych przekrojach wymaga użycia dużej siły i zazwyczaj sprawia 

kłopot instalatorom. Rozwój nowych technologii spowodował, że nożyce elektrohydrauliczne 

cieszą się coraz większym uznaniem wśród elektromonterów – o wyborze tych urządzeń 

decydują nie tylko ich doskonałe parametry, ergonomia, jak i niezawodność działania ale 

również coraz bardziej przystępne ceny, które sprawiają, że taki zakup szybko się zwraca, 

zapewniając przy tym użytkownikom znacznie większy komfort pracy niż tradycyjne 

mechaniczne narzędzia instalacyjne. W porównaniu do modeli znanych starszemu pokoleniu 

energetyków, współczesne nożyce akumulatorowe przeszły prawdziwą rewolucję nie 

tylko pod względem gabarytów, ale przede wszystkim w zakresie zastosowanych w nich 

rozwiązań technicznych. 

Pierwsze modele ręcznych urządzeń 

elektrohydraulicznych cechowały się 

dużą wagą, sporymi wymiarami i bardzo 

krótkim czasem pracy, co w zestawieniu 

z ich wysoką ceną nie sprzyjało 

ich szerokiemu stosowaniu w branży 

elektroinstalacyjnej, jednak z czasem 

konstruktorzy skutecznie wyeliminowali 

większość tych mankamentów, 

otwierając przed tą grupą urządzeń 

szerokie możliwości zastosowań. 

Przykładem udanego procesu miniaturyzacji 

są nożyce kolumnowe 

Energotytan serii ES-25 (fot. 1), które 

pomimo niewielkich rozmiarów 

Fot. 1. 

Nożyce akumulatorowe 

kolumnowe serii ES. 

Fot. 2. 

Nożyce akumulatorowe z otwieraną głowicą typu ASE50. 

i niskiej wagi (2,5 kg) z powodzeniem radzą 

sobie z przewodami Cu, Al oraz AFL 

o przekroju do Ø 25 mm, ucinając je z siłą 

do 55 kN. Zasilane bateriami Li-on 18 V, pozwalają 

na wykonanie nawet do 80 operacji 

na jej jednym ładowaniu. Możliwość swobodnej 

obsługi jedną ręką, otwierana i obrotowa 

głowica 180°, ergonomiczny uchwyt 

oraz LED-owe podświetlenie miejsca pracy 

sprawiają, że urządzenia kolumnowe zyskują 

coraz większe uznanie wśród instalatorów, 

dowodząc swojej przydatności zwłaszcza 

w wąskich przestrzeniach roboczych. 

Kolejnym istotnym usprawnieniem było 

wprowadzenie podwójnej prędkości pracy 

napędu hydraulicznego – szybszy tryb 

pozwala na dosunięciu ostrza do ciętego 

przewodu, po czym urządzenie przechodzi 

automatycznie w wolniejszy tryb cięcia, przy 

wysokim ciśnieniu, co skraca czas operacji, 

zwiększając wydajność pracy. Przykładem 

takich dwubiegowych nożyc elektrohydraulicznych 

o wszechstronnym zastosowaniu 

jest oferowany przez nas model ASE50 

(fot. 2). Urządzenie zasilane akumulatorem 

Li-on 14,4 V i otwieraną obrotową głowicą 

pracuje z siłą 60 kN, która pozwala na cięcie 

do Ø 50 mm. 

Wprowadzenie wielofunkcyjnego sterowania 

elektronicznego umożliwiło nie tylko 

sygnalizację kluczowych parametrów pracy 

za pomocą wskaźników LED (fot. 3), ale 

również komunikację z samym urządzeniem. 

Najnowszym urządzeniem tego typu 

są nożyce ASE85 (fot. 4 i 5) dysponuje siłą 

70 kN, pozwalającą na cięcie przewodów 

Fot. 3. 

Wskaźniki diodowe kluczowych 

parametrów pracy prasek. 


WARSZTAT 


Fot. 4. 

Nożyce elektrohydrauliczne ASE85. 

a) 

b) 

Fot. 5. 

Nożyce elektrohydrauliczne ASE85. 

Fot. 7. 

Pompa akumulatorowo-sieciowa 

ANP-7: 

a) głowica prasująca o zakresie 

pracy 6-300 mm², 

b) głowica tnąca do kabli o zakresie 

pracy Ø=85 mm 

Fot. 5. 

Adapter do podłączenia narzędzia bezpośrednio do sieci 230 V. 

do Ø 85 mm i dostarczane są ze specjalnym 

oprogramowaniem, które po zainstalowaniu 

na komputerze PC pozwala użytkownikowi 

za pomocą umieszczonego w obudowie złącza 

USB na transmisję i analizę danych eksploatacyjnych 

i diagnostycznych zapisanych 

w pamięci urządzenia. Dzięki takiemu rozwiązaniu, 

dostępnego do niedawna jedynie 

w autoryzowanych punktach serwisowych, 

poznamy dokładną ilość wykonanych cykli, 

ich szczegółowe parametry, ogólny stan 

techniczny narzędzia, a także zaplanujemy 

termin jego następnego przeglądu serwisowego. 

W przypadku problemów, wygenerowany 

na podstawie takich danych raport 

może zostać przesłany bezpośrednio do serwisu. 

ASE85 posiadają jeszcze jedną użyteczną 

funkcję – w razie potrzeby mogą być 

zasilane za pośrednictwem adaptera bezpośrednio 

z sieci 230 V (fot. 6), co eliminuje 

konieczność wymiany lub doładowywania 

akumulatorów przy długotrwałej pracy. 

Najnowszy trendem jaki możemy obecnie 

zaobserwować wśród ręcznych urządzeń 

akumulatorowo-sieciowych jest łączenie 

dwóch funkcji: zaciskania końcówek i tulejek 

oraz cięcia kabli i przewodów w jednym narzędziu. 

Oferowany przez nas model ANP-7 

(fot. 7), składa się z pompy akumulatorowo- 

-sieciowej (24 V DC/230 V AC), przewodu 

hydraulicznego oraz dwóch głowic do cięcia 

i prasowania przewodów. 

Ze względu na swoją uniwersalność nożyce 

akumulatorowe stanowią bardzo interesującą 

alternatywę dla urządzeń zasilanych tradycyjnie, 

czego dowodzi znaczący wzrost ich 

sprzedaży na polskim rynku. 

Mamy nadzieję, że chociaż skrótowo udało 

nam się przybliżyć Państwu tą ciekawą 

grupę urządzeń – w przypadku pytań jak 

zwykle pozostajemy do Państwa dyspozycji 

i zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą 

na www.energotytan.pl. 

Adrian Zając 

www.energotytan.pl 


79

SAMOCHÓD 

Technologia, efektywność 

oraz wartość w biznesie 

Nowy Fiat Ducato to najnowsza odsłona bestsellera, który przez 33 lata, przez pięć 

generacji, udowadnia, że jest najlepszym kompanem w podróży i partnerem w pracy 

dla ponad 2,6 miliona klientów, którzy zdecydowali się na jego zakup od 1981 roku. Aby 

zachować pozycję lidera, pojazd ten wyposażono w szereg nowych rozwiązań spełniających 

potrzeby klientów – za sprawą nowoczesnej technologii, większej efektywności, a co za tym 

idzie, większego zysku dla jego użytkowników. 

Nowy styl nadwozia jest wynikiem 

nowoczesnego wzornictwa, który 

wraz z koncepcją prawdziwego lekkiego 

samochodu dostawczego daje 

nieodparte poczucie dynamizmu, 

bezpieczeństwa, jakości i wytrzymałości. 

Nowy model Fiat Professional 

stanowi rozwinięcie koncepcji „wzornictwa 

powiązanego z funkcjonalnością”, która jest 

cechą charakterystyczną tego modelu. 

Nowy Ducato oferuje trzy wersje wykończenia 

wnętrza – Classic, Techno i Lounge 

– o rosnącym poziomie wyrafinowania i elegancji, 

wyposażone w nowe siedzenia pokryte 

nieplamiącym się materiałem tapicerki 

i zapewniające najwyższy w swojej klasie 

komfort jazdy oraz nowy uchwyt na kubek 

wbudowany w konsolę centralną. 

W odpowiedzi na oczekiwania ze strony 

użytkowników, Nowy Ducato „robi kolejny 

krok do przodu” również pod względem 


SAMOCHÓD 

oszczędności paliwa i kosztów użytkowania. 

Dzięki zastosowaniu nowych materiałów 

i komponentów, udało się zredukować 

masę własną o 20 kg (w wersjach podwozia 

do zabudowy) mimo wzrostu ciężaru wynikającego 

ze wzmocnień nadwozia. Tylne 

zawieszenie z materiałów kompozytowych 

(oferowane w tej kategorii pojazdów wyłącznie 

w Nowym Ducato) pozwala na dalszą 

redukcję masy własnej o kolejne 15 kg. 

Zmniejszona masa własna pojazdu oznacza 

również obniżenie zużycia paliwa i emisji 

CO 2 , niezależnie od silnika. 

Gama nowych silników z serii MultiJet 

(Euro 5+) to potwierdzenie sprawdzonej 

strategii Fiat Professional opartej na zasadzie 

„optymalny wybór silnika” („one mission-one 

engine”). Jako przykład downsizingu, 

jednostka 2.0 MultiJet o mocy 115 KM 

i maksymalnym momencie obrotowym 

280 Nm (5-biegowa skrzynia przekładniowa) 

wyróżnia się niskim zużyciem paliwa 

i doskonałymi osiągami, zwłaszcza w ruchu 

miejskim. 

Aby w dalszym stopniu ograniczyć zużycie 

paliwa, Nowy Ducato oferuje również 

trzy inne technologie: zautomatyzowaną 

skrzynię biegów Comfort-Matic (dostępną 

dla silników o pojemności 2,3 i 3 litrów), 

która zapewnia oszczędność zużycia paliwa 

do 5% oraz podwyższony komfort prowadzenia; 

funkcję Start&Stop, która pozwala 

zredukować zużycie paliwa do 15% 

w cyklu miejskim (dostępna dla silników 

2.3 MultiJet o mocy 130 i 150 koni); oraz 

wskaźnik zmiany biegów Gear Shift Indicator, 

pomagający zoptymalizować styl 

prowadzenia pojazdu, sugerując załączenie 

właściwego biegu i tym samym zmniejszając 

zużycie paliwa. 

Nowy Ducato pokazuje również swoje 

walory pod względem zastosowania zaawansowanych 

technologii bezpieczeństwa 

i wspomagania jazdy oraz systemów multimedialnych. 

Wszystkie wersje wyposażone 

są standardowo w system elektronicznej stabilizacji 

toru jazdy (ESC). Został on ulepszony 

o system zapobiegania dachowaniu 

na wypadek przemieszczenia się ładunku 

współpracujący z systemem kontroli ładunku 

(LAC), asystentem ruszania pod górę 

Hill Holder, systemem antypoślizgowym 

(ASR) oraz elektronicznym systemem awaryjnego 

hamowania (EBA). 

W celu zapewnienia lepszej manewro wości 

i polepszenia komfortu jazdy, dla wersji 

silnikowych MultiJet 2,3 i 3,0 oferowane 

jest seryjnie wspomaganie kierownicy 

Servotronic (EVO). Opcjonalnie dostępne 

są dodatkowe systemy wspomagania jazdy, 

m.in. Traction+ (wraz z asystentem zjazdu 

ze wzniesienia (Hill Descent Control), 

systemem ostrzegania przed zmianą pasa 

ruchu (Lane Departure Control) i systemem 

automatycznego rozpoznawania znaków 

drogowych (Traffic Sign Recognition). 

Nowością jest najwyższa dopuszczalna masa 

całkowita Ducato w kategorii pojazdów 

wyposażonych w tylną oś z pojedynczymi 

kołami (w odróżnieniu od bliźniaczych) 

– wartość ta to 4,4 tony dla wersji kamper 

i 4,25 tony dla Maxi – najwyższe 

dopusz czalne obciążenie na przednią oś 

(do 2100 kg) i tylną oś (podwyższone 

do 2500 kg) oraz rekordowa ładowność 

użytkowa (do 2,1 tony dla wersji furgon). 

W największym skrócie: Nowy Ducato oferuje 

technologię, efektywność oraz wartość. 

Źródło: Fiat Auto Poland 


81

POZYTYWNE WIBRACJE 


Mąż z żoną rozmawiają w kuchni. Za 

ścianą słychać krzyk sąsiada: 

- K***, ***, co za *** ***! 

Mąż raptem doznaje olśnienia: 

- Rany boskie, zapomniałem! Mecz! 

Polska dziś gra!!! 

• • • 

Komendant Straży Pożarnej przychodzi 

do dyżurki, zapala papierosa i robi 

sobie kawę. Następnie zwraca się do 

strażaków: 

- No, chłopy - czas się zbierać... Urząd 

Skarbowy się pali... 

• • • 

Jeden złoty, jeden srebrny i dwa 

trzonowe - takie były rezultaty ostatniego 

występu polskiej reprezentacji w boksie. 

• • • 

Autostopowiczka w średnim wieku 

usiłuje złapać okazję. Niestety, 

samochody nie zatrzymują się. Po długim 

czasie słychać pisk opon, zatrzymuje się 

auto, kierowca otwiera drzwi i mówi: 

- Niech pani wsiada, ja nie jestem z tych, 

co biorą tylko młode i ładne... 

• • • 

Podczas meczu piłkarskiego, siedzącego na trybunach 

malucha zagaduje mężczyzna siedzący obok: 

- Przyszedłeś sam? 

- Tak, proszę pana. 

- Stać cię było na tak drogi bilet? 

- Nie, tata kupił. 

- A gdzie jest twój tata? 

- W domu, szuka biletu. 

• • • 

- Coś taka wkurzona? 

- Mężowi na urodziny kołowrotek kupiłam do wędki. 

– No to chyba się ucieszył? Twój stary co weekend 

z kolegami przecież na ryby jeździ. Nie spodobał mu 

się? 

- Gorzej. Zapytał, co to jest... 

• • • 

Policjant zatrzymuje kobietę i prosi ją o prawo jazdy. Po 

zerknięciu na nie mówi: 

- Proszę Pani, tu jest napisane, że powinna Pani 

prowadzić w okularach. 

- Tak, ale mam kontakty - odpowiedziała kobieta. 

Policjant na to: 

- Nie obchodzi mnie, kogo pani zna - i tak dostanie 

pani mandat! 


seria 

Sonata 

seria 

As 

seria 

Karo 

Nasze produkty zawsze odzwierciedlają najnowocześniejsze trendy. Dają wiele 

możliwości aranżacyjnych we wnętrzach, dzięki bogatej kolorystyce oraz wyszukanym, 

eleganckim kształtom. Dlatego też osprzęt może być zarówno dyskretny 

i funkcjonalny, jak i stanowić wyrazisty i odważny akcent na ścianie. Wysoka jakość 

wykonania i bogata oferta asortymentu pozwalają na stosowanie nowoczesnych 

rozwiązań instalacyjnych w domu. 

Z.S.E. OSPEL S.A., ul. Główna 128, 

Wierbka 42-436 Pilica 

tel./fax: 32 67 37 106 do 110, 

fax: 32 75 08 499, 

e-mail: office@ospel.com.pl 

www.ospel.com.pl 

www.facebook.com/OspelIdealnePolaczenie

Nowy Scope 

Jak zawsze jedyny w 

swoim rodzaju. 

I teraz jeszcze lepszy niż 

kiedykolwiek. 

15:44 

100% 

Haustür 

Nowy interfejs użytkownika, nowy repeater, nowa technologia - 

Siedle App również dla systemu In-Home-Bus. 

www.siedle.pl

Fachowy Elektryk 3/2014

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?