เล่มที่ 33 (2553) - นิสิต - มหาวิทยาลัยบูรพา

เขื่อนกับการแกปญหาวิกฤติทรัพยากรน้ํา
อนุเทพ ภาสุระ
ปจจุบันปญหาวิกฤติทรัพยากรน้ําไดทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ปญหาน้ําที่
แหงขอดลงอยางรวดเร็วในลุมน้ําหรือแหลงน้ําตาง ๆ สงผลใหวิถีชีวิตของมนุษยและ
สิ่งแวดลอมเปลี่ยนแปลงไป เหตุการณที่กําลังไดรับความสนใจและสงผลกระทบ
อยางเดนชัด ไดแก กรณีที่เกิดน้ําแหงขอดในแมน้ําโขงซึ่งเปนแมน้ําขนาดใหญและ
ไหลผานหลายประเทศ ซึ่งปญหานี้ไดสงผลกระทบตอระบบนิเวศของแมน้ําโขงอยาง
หลีกเลี่ยงไมได อันมีผลกระทบโดยตรงตอพันธุปลา พรรณพืช และวิถีชีวิตของ
ชาวบานทั้งสองฝงโขงดวยเชนกัน เหตุการณดังกลาวนี้ทําใหกลุมนักอนุรักษและ
กลุมนักเคลื่อนไหวตางเพงเล็งไปที่การสรางเขื่อนขนาดใหญ ที่ตั้งอยูบริเวณลุมแมน้ํา
โขงตอนบนในเขตประเทศจีนวาเปนสาเหตุสําคัญที่ปดกั้นทางน้ําไมใหน้ําไหลผานไป
ยังลุมน้ําโขงตอนลาง จึงเห็นไดวาการสรางเขื่อนเปรียบเสมือนดาบสองคม ที่ดาน
หนึ่งมองวาเขื่อนมีความจําเปนเพราะสามารถเก็บกักน้ําไวใชไดยามขาดแคลน
รวมถึงการใชประโยชนอื่นทั้งการผลิตไฟฟาหรือใชในการชลประทาน ขณะที่อีกดาน
หนึ่งมองวาเขื่อนสรางผลกระทบตอสิ่งแวดลอมอยางใหญหลวงทั้งตอคน สัตว และ
ระบบนิเวศในพื้นที่ จึงทําใหการสรางเขื่อนเพื่อเก็บกักน้ําในปจจุบันทําไดยากมากขึ้น
เนื่องจากกระแสคัดคานในดานลบดังกลาว
102
วิทยาศาสตรเพื่อประชาชน