SACR-Na bicykli po Slovensku 2006 v3 PL.indd
SACR-Na bicykli po Slovensku 2006 v3 PL.indd
SACR-Na bicykli po Slovensku 2006 v3 PL.indd
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Rowerem<br />
<strong>po</strong><br />
Słowacji<br />
UNIA EUROPEJSKA
Rowerem <strong>po</strong> Słowacji<br />
Republika Słowacka <strong>po</strong>siada wyjątkowe dobre warunki do<br />
uprawiania turystyki rowerowej. Stwarza je stosunkowo gęsta<br />
sieć dobrze oznakowanych tras rowerowych, a także zabytki<br />
historyczne i kulturalne kraju. <strong>Na</strong> turystycznych trasach<br />
rowerowych możemy s<strong>po</strong>tkać piękne zamki, grody, pałace,<br />
możemy zwiedzać galerie i muzea. Wiele słowackich miast<br />
to rezerwaty zabytków, zaś na wsiach stosunkowo dobrze<br />
zachowała się architektura ludowa. Prawie w każdej miejscowości<br />
na Słowacji znajdują się kościoły, z których większość ma <strong>po</strong>nad<br />
200 lat. Fakty te stwarzają dogodne warunki do uprawiania<br />
różnego rodzaju turystyki rowerowej, która umożliwia dotarcie do<br />
najbardziej interesujących miejsc kraju.<br />
Obecnie na Słowacji długość sieci tras rowerowych wynosi 6500 km, ale niestety<br />
jest rozmieszczona nierównomiernie. Są obszary o bardzo dużej gęstości tras<br />
rowerowych, są takie, na których ich długość jest przeciętna, ale są również<br />
i takie, gdzie trasy rowerowe nie są wyznaczone. <strong>Na</strong>jłatwiejsze trasy znajdują się<br />
przy za<strong>po</strong>rach wodnych – najbardziej znane z nich to Dunajski Szlak Rowerowy<br />
i Ważska Magistrala Rowerowa, natomiast do najtrudniejszych zaliczana jest<br />
trasa prowadząca do Jeziora Zielonego w Tatrach Wysokich.<br />
Tereny o największej gęstości tras rowerowych to przede wszystkim: Zahorie,<br />
brzegi Dunaju, Pogórze Myjawskie, górne i środkowe Poważe, Kisuce, Turiec,<br />
okolice Prewidzy, okolice Detwy, Słowacki Kras, tereny Spisza, okolice Preszowa<br />
oraz wschodnie Karpaty.<br />
Do najlepiej oznakowanych tras dla rowerów górskich należą okolice<br />
Tierchowej, które <strong>po</strong>łączone są z trasami na Orawie. Poza tym od<strong>po</strong>wiednie<br />
trasy dla rowerów górskich znajdują się w okolicy Detwy, oraz Słowackim<br />
Rudohoriu i Jawore. Kolejne trasy, od<strong>po</strong>wiednie dla MTB, to trasy w Tatrach<br />
Wysokich oraz łączące się z nimi trasy w okolicach Popradu i na Zamagurzu.<br />
Ciekawe trasy rowerowe są również w okolicach Spiskiej Nowej Wsi (Słowackie<br />
Rudohorie) i okolicach Słowackiego Raju. Bardzo ładne <strong>po</strong>d względem<br />
turystycznym trasy rowerowe znajdują się we Wschodniej Słowacji – <strong>po</strong>między<br />
Połoniną a Vihorlatem.<br />
Oznakowanie tras rowerowych<br />
Turystyczne trasy rowerowe na Słowacji znakowane są według normy STN<br />
018028 – oznakowanie turystycznych tras rowerowych. Trasy są wyznaczone<br />
ujednoliconym systemem oznakowania, który składa się z <strong>po</strong>malowanych<br />
znaków w kształcie litery „C” i elementów służącym orientacji rowerzystów<br />
– przede wszystkim drogowskazów. Trasy są <strong>po</strong>dzielone na te dla rowerów<br />
górskich i te dla rowerów turystycznych. Znakowane są czterema kolorami:<br />
czerwonym, niebieskim, zielonym i żółtym. Trasa czerwona to dalekobieżne<br />
magistrale rowerowe, których obecnie na Słowacji jest 26. Są one bardzo<br />
długie, biegną w dolinach rzek i łączą <strong>po</strong>szczególne regiony. Tego typu trasy mają<br />
także swoje logo, a większość z nich łączy się<br />
z dalekobieżnymi trasami krajów sąsiednich.<br />
Trasy niebieskie to znaczące trasy regionalne lub<br />
trasy dłuższe, odnogi ws<strong>po</strong>mnianych<br />
dalekobieżnych magistrali. Zielone to trasy<br />
średnie, a żółte - to przeważnie trasy krótkie,<br />
łączące inne <strong>po</strong>szczególne trasy lub będące ich<br />
odnogami, wiodącymi do ciekawych miejscowości.<br />
Zasady turysty rowerowego<br />
<strong>Na</strong>leży:<br />
1. Jeździć tylko <strong>po</strong> wyznaczonych trasach<br />
rowerowych;<br />
2. Dotrzymywać przepisów ruchu drogowego;<br />
3. Zawsze mieć na głowie kask;<br />
4. W czasie złej widoczności mieć<br />
oświetlony rower - z tyłu światłem<br />
czerwonym, z przodu światłem białym;<br />
5. Zwracać uwagę na turystów pieszych;<br />
6. Nie niszczyć przyrody i nie straszyć zwierząt;<br />
7. Nie <strong>po</strong>zostawiać <strong>po</strong> sobie śmieci – „To, co<br />
przywiozłem to i odwiozę!”;<br />
8. Jeździć tak, aby zawsze można było<br />
zahamować, nawet i przed najmniej<br />
nies<strong>po</strong>dziewaną przeszkodą<br />
Turystyczne mapy rowerowe i<br />
usługi<br />
<strong>Na</strong> Słowacji wydano 9 map dla rowerzystów,<br />
obejmujących całe terytorium kraju. Są<br />
one prezentowane w skali 1:100 000, a do<br />
każdej dołączony jest przewodnik w różnych<br />
mutacjach językowych. W <strong>2006</strong> roku był<br />
również wydany Atlas Turystyki Rowerowej<br />
Słowacji. Przy <strong>po</strong>dróżowaniu trasami zalecamy<br />
korzystanie z od<strong>po</strong>wiednich map, które można<br />
nabyć w księgarniach na terenie całej Słowacji.<br />
Oferta zakwaterowania i wyżywienia<br />
uzależniona jest od atrakcyjności turystycznej<br />
danego regionu. Sklepy rowerowe, a także<br />
punkty napraw znajdują się w każdym mieście.<br />
Również biura informacji turystycznej są w<br />
prawie każdym większym mieście. <strong>Na</strong>tomiast<br />
wy<strong>po</strong>życzalnie rowerów nie są <strong>po</strong>pularne na<br />
Słowacji – z ich usług skorzystać można tylko<br />
w wyjątkowych przypadkach, głównie w Tatrach<br />
Wysokich lub Słowackim Raju. Wiele informacji<br />
o trasach rowerowych znajduje się także w<br />
Internecie.<br />
1. Dunajská cyklistická cesta<br />
2. Vážska cyklomagistrála<br />
3. Malokarpatská<br />
cyklomagistrála<br />
4. Okolo rieky Moravy<br />
5. Kysucká cyklomagistrála<br />
6. Oravská cyklomagistrála<br />
7. Podtatranská cyklomagistrála<br />
8. Popradská cyklomagistrála<br />
9. Cyklomagistrála Poiplia<br />
10. Pohronská cyklomagistrála<br />
11. Hontianska cyklomagistrála<br />
12. Rudohorská cyklomagistrála<br />
13. Novohradská<br />
cyklomagistrála<br />
14. Spišská cyklomagistrála<br />
15. Šarišská cyklomagistrála<br />
16. Východokarpatská<br />
cyklomagistrála<br />
17. Dolnozemplínska<br />
cyklomagistrála<br />
18. Slánska cyklomagistrála<br />
19. Ponitrianska<br />
cyklomagistrála<br />
20. Štiavnická<br />
cyklomagistrála<br />
21. Hnilecká cyklomagistrála<br />
22. Kopaničiarska<br />
cyklomagistrála<br />
23. Hornádaska cyklomagistrála<br />
24. Záhorská<br />
cyklomagistrála<br />
25. Vrchárska<br />
cyklomagistrála<br />
26. Považsko - Rajecká<br />
cyklomagistrála<br />
27. Toryská cyklomagistrála<br />
28. Znievska cyklocesta<br />
29. Cyklomagistrála<br />
Slovenský kras<br />
30. Malokarpatská vínna<br />
cyklocesta<br />
31. Okolo Poľany<br />
32. Turčianska<br />
cyklomagistrála<br />
33. Snina - Zelený bicykel<br />
34. Cyklistický chodník ikon
Záhorie<br />
Główna trasa: Zahorska Magistrala Rowerowa<br />
(Záhorská cyklomagistrála)<br />
Długość: 127 km<br />
Przewyższenie: 662/727 m<br />
Stopień trudności: średnio trudna trasa,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na dwudniową wycieczkę<br />
Dunajski<br />
Szlak Rowerowy<br />
Jest to oznakowana czerwonym kolorem dalekobieżna trasa<br />
wiodąca łukiem od ruin zamku Dewin do miejscowości Senica.<br />
Prowadzi <strong>po</strong> drogach państwowych o niskim lub średnim natężeniu<br />
ruchu, a także <strong>po</strong> trasach komunikacyjnych. Atrakcjami tej trasy<br />
jest wiele zabytków historycznych. Do tych najładniejszych należy<br />
zamek Dewin, synagoga w Malackach, kościół i młyn habański<br />
(habani – <strong>po</strong>tomkowie niemieckich kolonistów na terenie zach.<br />
Słowacji) w Wielkich Lewarach, bazylika w Szasztinie – Strażach.<br />
Bratysława<br />
W Holiczi znajdują się jeden z najbardziej uroczych dworów<br />
cesarzowej Marii Teresy, młyn oraz kompleks kościołów. Klejnotem<br />
Trasa zielona wiedzie od przejścia granicznego<br />
Inne trasy biegnące wzdłuż Dunaju:<br />
Główna trasa:<br />
architektonicznym tej trasy jest miasto Senica z wieloma<br />
kościołami, wśród których najcenniejszym jest rotunda romańska<br />
św. Jerzego oraz historyczny rynek.<br />
Berg (Austria) do historycznego miasta<br />
Komarno. Przebiega przeważnie <strong>po</strong> asfaltowych<br />
groblach i trasach komunikacyjnych nad<br />
Dunajem. Z Bratysławy do za<strong>po</strong>ry wodnej<br />
Od bratysławskiego Nowego Mostu<br />
równolegle z trasą zieloną, wiedzie<br />
trasa niebieska przechodząca przez<br />
trasy komunikacyjne i groble za<strong>po</strong>ry<br />
Dunajski Szlak<br />
Rowerowy<br />
(Dunajská<br />
cyklistická cesta)<br />
Inne trasy:<br />
w Gabczikowie można dojechać trasą zieloną<br />
w Gabczikowie. Jej długość wynosi 69 km.<br />
Długość: 116 km<br />
Kolejną piękną trasą na Zahori jest trasa rowerowa wokół rzeki<br />
Morawy. Biegnie <strong>po</strong> miejscowych trasach komunikacyjnych<br />
i groblach rzeki Morawy, wiedzie od zamku Dewin aż na granicę<br />
lub niebieską. W miejscowości Kyselica, można<br />
skorzystać z promu, który przewiezie nas<br />
z jednej trasy na drugą. Do głównych atrakcji tej<br />
Można z niej skręcić do lasów łęgowych<br />
roz<strong>po</strong>ścierających się nad Dunajem.<br />
<strong>Na</strong>stępną trasą jest nie oznakowany<br />
Przewyższenie:<br />
0/43 m<br />
z Czechami do miejscowości Holicz i Skalica. <strong>Na</strong>jładniejszą jej<br />
trasy należą zabytki Bratysławy i Komarna.<br />
odcinek Dunajskiego Szlaku Rowerowego –<br />
Stopień trudności:<br />
częścią jest jej <strong>po</strong>czątek, prowadzący przez wspaniałe lasy<br />
W Bratysławie warto zobaczyć Zamek, katedrę<br />
Komarno-Szturowo o długości 50 km, który<br />
łatwa, rekreacyjna<br />
Rotunda<br />
św. Jerzego w Skalicy<br />
łęgowe. Długość trasy wynosi 120 km. <strong>Na</strong> Zahori znajduje się<br />
jeszcze inna sieć wyznaczonych tras rowerowych, których długość<br />
wynosi 700 km.<br />
św. Marcina, Muzeum Zegarów, znajdujące<br />
się w <strong>po</strong>bliżu trasy, zaraz za Nowym Mostem.<br />
W Komarnie natomiast warto obejrzeć Nową<br />
prowadzi przez groble Dunaju lub przyległe<br />
drogi państwowe. <strong>Na</strong>jciekawsze zabytki,<br />
które można na niej s<strong>po</strong>tkać, to rzymski<br />
trasa z minimalnym<br />
przewyższeniem,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na<br />
jedno-, dwudniową<br />
Twierdzę, znajdującą się przy ujściu Wagu<br />
obóz Kelemantia w Iżi oraz była elektrownia<br />
wycieczkę.<br />
Zamek Dewin<br />
Sandberg – ciekawe wykopalisko archeologiczne<br />
w <strong>po</strong>bliżu Dewińskiej Nowej Wsi<br />
do Dunaju, a także cały system umocnień<br />
obronnych miasta oraz przyległe znajdujące się<br />
parowa w <strong>po</strong>bliżu Radwani nad Dunajem.<br />
na kwadratowym placu historyczne budowle.<br />
Historyczne umocnienia obronne w Komarnie
Zamek<br />
w Smolenicach<br />
Dechtice – ruiny<br />
kościoła św. Katarzyny<br />
Zamek Czachticki<br />
Zamek Czachticki<br />
Małokarpackie<br />
trasy rowerowe<br />
Kopaniczarski<br />
region<br />
Główna trasa:<br />
Małokarpacka<br />
Magistrala<br />
Rowerowa<br />
(Malokarpatská<br />
cyklomagistrála)<br />
Oznakowana czerwonym kolorem dalekobieżna<br />
magistrala rowerowa łączy trasy rowerowe<br />
Zahoria i Poważa, a także dwie rzeki Wag<br />
i Morawę. Zaczyna się w Nowym Mieście<br />
n. Wagiem i <strong>po</strong>przez Małe Karpaty aż do<br />
znajduje się dwór Morica Beniowskiego oraz<br />
krzywa wieża. <strong>Na</strong>stępnym przystankiem<br />
mogą być <strong>po</strong>tężne ruiny zamku Dobra Woda.<br />
W <strong>po</strong>łudniowej części trasy można skręcić<br />
do zamku Korlatka i nieco później do zamku<br />
Oznakowana czerwonym kolorem dalekobieżna<br />
magistrala rowerowa łączy trasy rowerowe<br />
północnego Zahoria i środkowego Poważa.<br />
Zaczyna się w Poważanoch na Ważskiej<br />
Magistrali Rowerowej, a kończy się w Senicy na<br />
Inne tras:<br />
W tych okolicach wyznaczone jest <strong>po</strong>nad 300 km<br />
tras rowerowych. Do najładniejszych zaliczana<br />
jest 22 km trasa rowerowa, oznakowana żółtym<br />
kolorem, przeznaczona dla rowerów górskich,<br />
Główna trasa:<br />
Kopaniczarska<br />
Magistrala<br />
Rowerowa<br />
(Kopaničiarska<br />
cyklomagistrála)<br />
Długość: 104 km<br />
Wysokiej na Morawie, gdzie jest jej koniec,<br />
Plaweckiego.<br />
Zahorskiej Magistrali Rowerowej. Z Czachtic<br />
prowadząca z Brezowej <strong>po</strong>d Bradlem na zamek<br />
Długość: 55 km<br />
Przewyższenie:<br />
673/716 m<br />
wiedzie <strong>po</strong> drogach państwowych o średnim<br />
natężeniu ruchu. Północna część trasy przebiega<br />
Inne trasy:<br />
przejeżdżamy do Starej Tury przez Dolinę<br />
Wiszniowską, gdzie w miejscowości o tej samej<br />
Brancz. Ze Starej Tury wychodzi zielona trasa<br />
rowerowa, wiodąca w okolice Barina, gdzie <strong>po</strong><br />
Przewyższenie:<br />
647/624 m<br />
Stopień trudności:<br />
średnio trudna<br />
trasa, od<strong>po</strong>wiednia<br />
na dwudniową<br />
wycieczkę<br />
<strong>po</strong> wschodnim <strong>po</strong>górzu Małych Karpat, a<br />
<strong>po</strong>łudniowa <strong>po</strong> zachodnim. Główną atrakcją tej<br />
trasy są zamki, pałace i dwory, do niektórych z<br />
nich można dotrzeć bez<strong>po</strong>średnio, wystarczy<br />
Z Małokarpackiej Magistrali Rowerowej, <strong>po</strong><br />
przejechaniu 2 km, <strong>po</strong> żółto oznakowanej odnodze<br />
trasy dotrzeć możemy do pięknego romańskiego<br />
warownego kościoła w miejscowości Lanczare,<br />
nazwie docieramy do malowniczych ruin zamku<br />
w Czachticach. Atrakcją tej trasy jest przejazd<br />
przez swoistą myjawską, kopaniczarską okolicę<br />
z zabytkami starej architektury ludowej. Okolice<br />
6 km zaczyna się trasa rowerowa oznakowana<br />
żółtym kolorem. Po niej właśnie, <strong>po</strong>djazdem o<br />
długości 7 km można dostać się do schroniska<br />
Holubyho, znajdującego się tuż <strong>po</strong>d wierzchołkiem<br />
Stopień trudności:<br />
średnio trudna<br />
trasa, od<strong>po</strong>wiednia<br />
na jednodniową<br />
wycieczkę<br />
tylko skręcić z trasy, a do niektórych trzeba dojść<br />
który jest usytuowany na wysokiej skale i przyciąga<br />
te charakteryzują się falistym terenem, gdzie<br />
Wielkiej Jaworiny, lub też na sam wierzchołek,<br />
pieszo, przy czym rower musimy <strong>po</strong>zostawić<br />
uwagę turystów już z trasy głównej. <strong>Na</strong>stępną<br />
na przemian na<strong>po</strong>tykamy na krótkie, strome<br />
gdzie znajduje się telewizyjna stacja nadawcza.<br />
w najbliższej miejscowości. W Nowym Mieście<br />
malowniczą trasą jest Małokarpacki Szlak<br />
<strong>po</strong>djazdy i zjazdy. Z wielu wierzchołków, na które<br />
n. Wagiem należy zwiedzić najładniejszy<br />
Wina, który umożliwia <strong>po</strong>znanie wschodnich<br />
wjedziemy, można <strong>po</strong>dziwiać przepiękne widoki.<br />
Mogiła M. R. Štefanika<br />
obwarowany kościół na Poważu. <strong>Na</strong>jwiększą<br />
terenów Małych Karpat w okolicach Bratysławy,<br />
Jest to również region, z którego <strong>po</strong>chodzi<br />
atrakcją trasy są malownicze ruiny zamku<br />
gdzie hoduje się winną latorośl. Początek trasy<br />
wyśmienitej jakości słowacka śliwowica. Do<br />
w Czachticach, związane z Elżbietą Batory,<br />
znajduje się w miasteczku Modra i <strong>po</strong> drogach<br />
ciekawszych zabytków tej trasy należą Czachtice<br />
nieo<strong>po</strong>dal których znajduje się pałacyk z muzeum,<br />
państwowych o średnim natężeniu ruchu<br />
wraz z zamkiem, pałacem i warownym kościołem,<br />
w którym można za<strong>po</strong>znać się z legendami<br />
wiedzie na północ do Trstina, gdzie łączy się z<br />
miasto Stara Tura z Wieżą Husytską. Ponadto<br />
o „krwawej” pani z Czachtic. W miasteczku<br />
Małokarpacką Magistralą Rowerową. <strong>Na</strong> trasie<br />
można skorzystać z kąpieli w rekreacyjnej<br />
Podole, tuż obok trasy usytuowany jest unikatowy<br />
o długości 36 km głównymi atrakcjami, oprócz<br />
miejscowości Dubnik. W Myjawie zwiedzić<br />
areał Królestwa Matusza w miniaturze, gdzie<br />
piwnic winnych, znajdujących się prawie w każdej<br />
należy ciekawe kościoły i Muzeum Słowackich<br />
znajdują się makiety zrekonstruowanych zamków<br />
miejscowości, są miasto Modra, szczycące się<br />
Rad <strong>Na</strong>rodowych. We wsi Sobotisztie można<br />
słowackich. Tutaj w bardzo krótkim czasie<br />
bogatą przeszłością historyczną, zamek Czerwony<br />
zwiedzić zamek oraz <strong>po</strong>zostałości <strong>po</strong> habańskich<br />
Zamek Czerwony Kamień<br />
możemy „zwiedzić” od razu parę zamków, ale<br />
niestety tylko miniaturowych. We Wrbowym<br />
Kamień, zamek w Smolenicach, oraz udostępniona<br />
jaskinia Driny.<br />
obiektach. <strong>Na</strong>tomiast w lecie w Senicy można<br />
wykąpać się w zbiorniku Za<strong>po</strong>ry Kunowskiej.<br />
Małokarpacka Magistrala Rowerowa (Malokarpatská cyklomagistrála)<br />
Kopaniczarska Magistrala Rowerowa (Kopaničiarska cyklomagistrála)
Zamek Beckow<br />
Historyczna<br />
leśna kolejka<br />
w Wychylowce<br />
Zamek Budatin<br />
Ważska<br />
Magistrala Rowerowa<br />
Kisucka<br />
Magistrala Rowerowa<br />
Główna trasa:<br />
Ważska Magistrala<br />
Rowerowa (Vážska<br />
cyklomagistrála)<br />
Długość: 147 km<br />
Oznakowana czerwonym kolorem<br />
turystyczna trasa rowerowa prowadzi ze<br />
znanego uzdrowiska Pieszczany do Żyliny.<br />
W części <strong>po</strong>łudniowej wiedzie <strong>po</strong> groblach<br />
i trasach komunikacyjnych rzeki Wag. Z<br />
Skalke, kościółek Pominowec, pałac i kościoły<br />
w Pruskim, kościół i epitafia <strong>po</strong>dmanickich<br />
rycerzy rozbójników w Poważskiej Bystrzycy.<br />
Inne trasy w dolinie Wagu:<br />
Oznakowana czerwonym kolorem<br />
dalekobieżna magistrala rowerowa swój<br />
<strong>po</strong>czątek ma w dolinie Wagu na Ważskiej<br />
Magistrali Rowerowej we wsi Koteszowa.<br />
Prowadzi przez szczyty Jaworników na<br />
w Wychylowce z kolejką wąskotorową<br />
(z systemem pętlowym), Muzeum Kisuckie<br />
w Czadcy oraz pałac w Oszczadnicy.<br />
Inne trasy na Kisucach:<br />
Główna trasa:<br />
Kisucka Magistrala<br />
Rowerowa<br />
(Kysucká<br />
cyklomagistrála)<br />
Długość: 131 km<br />
Przewyższenie:<br />
301/126 m<br />
Pieszczan do Nemszowej można wybrać<br />
jeden z dwóch jej wariantów: trasę czerwoną<br />
Interesującą jest również mierząca 76 km<br />
i oznakowana niebieskim kolorem trasa<br />
Kisuce, a <strong>po</strong>górzem Kisuckiego Beskidu<br />
wznosi się na przełęcz Demianowa – granicę<br />
Sieć wyznaczonych turystycznych tras<br />
rowerowych na Kisucach mierzy <strong>po</strong>nad 300 km.<br />
Przewyższenie:<br />
1830/1210 m<br />
Stopień trudności:<br />
lekka, rekreacyjna<br />
trasa, z<br />
minimalnym<br />
przewyższeniem,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na<br />
dwu-, trzydniowe<br />
lub niebieską. Z Nemszowej trasa wiedzie <strong>po</strong><br />
zbocza Białych Karpatów i Jaworników, <strong>po</strong><br />
drogach państwowych o niskim lub średnim<br />
natężeniu ruchu. W okolicach Bytczy biegnie<br />
<strong>po</strong> obiektach komunikacyjnych rzeki Wag.<br />
Ważskiej Magistrali Rowerowej z Hlohowca<br />
przez Beckow, Trenczyn do Nemszowej.<br />
Krótką, żółtą trasą można z niej <strong>po</strong>djechać<br />
do grodziska Kostolec w Ducowym, z którego<br />
roz<strong>po</strong>ścierają się wspaniałe widoki na dolinę<br />
<strong>po</strong>między Kisucami i Orawą, gdzie się<br />
kończy. Wycieczkę <strong>po</strong> Orawie można jednak<br />
kontynuować <strong>po</strong> oznakowanej na czerwono<br />
Orawskiej Magistrali Rowerowej. Atrakcjami<br />
trasy są przepiękna przyroda kisucka oraz<br />
Do najciekawszych należy oznakowana na<br />
niebiesko trasa z Czadcy do Mikloszowej i na<br />
Megońki, która prowadzi do cennego zabytku<br />
przyrody – kisuckich kamiennych kul. Niebiesko<br />
oznakowana trasa łączy Kisucką Magistralę<br />
Stopień trudności:<br />
średnio trudna<br />
trasa, od<strong>po</strong>wiednia<br />
na dwu-, trzydniowe<br />
wycieczki<br />
wycieczki<br />
Atrakcjami tej trasy są grody, zamki, dwory<br />
Wagu. Z ośrodka rekreacyjnego Zielona Woda<br />
architektura ludowa. <strong>Na</strong> turystów czekają<br />
Rowerową z Ważską Magistralą. Mierzący 26 km<br />
i inne zabytki. Zamki i dwory, które warto<br />
w Nowym Mieście n. Wagiem można <strong>po</strong><br />
długie, trudne <strong>po</strong>djazdy, a <strong>po</strong> nich łagodne<br />
odcinek prowadzi z Krasna n. Kisucą do Zamku<br />
zwiedzić to: Beckow, Trenczyn, Wrszatec,<br />
czerwonej, Sztiawnickej Magistrali Rowerowej<br />
zjazdy do przełęczy Semetesz w Jawornikach<br />
Budatińskiego w Żylinie. W Kisuckim Nowym<br />
Lednica, Zamek Poważski, Lednickie Rowne,<br />
dostać się do malowniczej Doliny Boszackiej,<br />
i Demianowej w Kisuckich Beskidach. Do<br />
Mieście można skręcić i <strong>po</strong> niebieskiej trasie<br />
Jasenica, Bytcza<br />
która słynie ze wspaniałych zabytków i<br />
najcenniejszych ciekawostek trasy należą<br />
dostać się do muzeum na zamku Radola. Zielona<br />
i Budatin. Do<br />
przepięknej przyrody. Ładną jest również (36 km),<br />
Kornianskie Źródło Ropy, Klokoczowskie<br />
trasa o długości 29 km dla rowerów górskich z<br />
stref zabytkowych<br />
oznakowana na niebiesko, trasa wiodąca<br />
skały oraz Wychylowskie Progi. Atrakcją<br />
Czadcy do Oszczadnicy wiedzie <strong>po</strong>przez większość<br />
należą miasta<br />
dolinami Petrowicką i Sztiawnicką do szczytu<br />
jest również Skansen Wsi Kisuckiej<br />
kisuckich osad przez <strong>po</strong>górze Wielkiej Raczy.<br />
Trenczyn i Żylina<br />
Wielkiego Jawornika. Warto też przejechać<br />
oraz uzdrowisko<br />
się <strong>po</strong> 5 trasach przeznaczonych dla rowerów<br />
Pieszczany.<br />
górskich w Sulowskich Wierchach. Jedną<br />
<strong>Na</strong>jbardziej znaczące<br />
z nich można dotrzeć do najładniejszych na<br />
zabytki, które<br />
Słowacji ruin zamku - Lietawa.<br />
możemy zwiedzić, to<br />
kościół i klasztor na<br />
Lednickie Rowne<br />
Kisucka Magistrala Rowerowa (Kysucká cyklomagistrála)
Orawa,<br />
Liptów,<br />
Tierchowa<br />
Skansen Wsi Orawskiej<br />
w Zubercu<br />
Główna trasa: Orawska Magistrala Rowerowa<br />
(Oravská cyklomagistrála)<br />
Długość: 92 km<br />
Przewyższenie: 822/1217 m<br />
Stopień trudności: średnio trudna trasa,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na dwudniowe wycieczki<br />
Oznakowana czerwonym kolorem dalekobieżna magistrala<br />
rowerowa prowadzi przez Orawę i łączy Kisuce z Liptowem. Jej<br />
<strong>po</strong>czątek znajduje się na końcu Kisuckiej Magistrali Rowerowej<br />
w przełęczy Demianowa, a kończy się w Rużomberku. Biegnie<br />
wokół Za<strong>po</strong>ry Orawskiej, <strong>po</strong>d wierzchołkami Tatr Zachodnich<br />
i doliną Kwaczańską wiedzie na Liptów. Atrakcjami jej są<br />
przepiękna przyroda, architektura ludowa oraz wspaniałe<br />
widoki malowniczych gór. Wycieczkę możemy urozmaicić<br />
od<strong>po</strong>czynkiem, korzystając z kąpielisk termalnych w Orawicach<br />
Zamek Sklabinia<br />
Turiec<br />
czy Beszeniowej. W Zubercu można zboczyć z trasy i<br />
Oznakowana czerwonym kolorem daleko-<br />
Inne trasy:<br />
Zamek Orawski<br />
odwiedzić Skansen Wsi Orawskiej, a przejeżdżając przez Dolinę<br />
Kwaczańską, starczy skręcić w prawo i zjechać do wodnych<br />
młynów w Oblazach.<br />
Inne trasy:<br />
Wyjątkowo gęsta sieć dobrych tras dla rowerów górskich<br />
bieżna magistrala rowerowa łączy miasta<br />
Martin – Wrutki z uzdrowiskiem Turcziańskie<br />
Cieplice, biegnąc <strong>po</strong>d <strong>po</strong>łudniowymi<br />
zboczami Kriwańskiej Małej Fatry i zachodnimi<br />
zboczami Wielkiej Fatry. <strong>Na</strong>zywana jest<br />
również Ogrodem Turcziańskim. Prowadzi<br />
<strong>Na</strong> terenie Turca wyznaczonych jest<br />
około 250 km turystycznych tras<br />
rowerowych. Wędrówkę <strong>po</strong> Turcziańskiej<br />
Magistrali Rowerowej można przedłużyć<br />
jazdą <strong>po</strong> mierzącym 45 km odcinku<br />
oznakowanej na niebiesko Zniewskiej<br />
Główna trasa:<br />
Turcziańska<br />
Magistrala<br />
Rowerowa<br />
(Turčianska<br />
cyklomagistrála)<br />
Długość: 55 km<br />
znajduje się w okolicach Tierchowej w Kriwańskiej Małej Fatrze<br />
i na <strong>po</strong>górzu Kisuckim. Mają one około 250 km długości.<br />
przez malowniczy, falisty teren z wieloma<br />
punktami widokowymi. Do atrakcji tej trasy<br />
Drodze Rowerowej, która z Turcziańskich<br />
Cieplic <strong>po</strong>prowadzi nas z <strong>po</strong>wrotem do<br />
Przewyższenie:<br />
450/340 m<br />
Punktem wyjazdowym kilkudniowej wycieczki może być<br />
Tirechowa. Właśnie stąd wyrusza się na wyprawy rowerowe<br />
aż w 12 kierunkach. <strong>Na</strong> Liptowie natomiast ciekawą trasą (74 km)<br />
jest Liptowska Magistrala Rowerowa biegnąca północnym<br />
należą ruiny zamków Sklabinia i Blatnica<br />
oraz liczne pałace, znajdujące się na <strong>po</strong>górzu<br />
Wielkiej Fatry. Za wioską Turczańska<br />
Sztiawniczka znajduje się źródło mineralne<br />
Martina, dzięki czemu koło (pętla) zostaje<br />
zamknięte. Z magistrali Turcziańskiej<br />
prowadzi parę „ślepych” tras rowerowych<br />
(tzn. <strong>po</strong>wrót odbywa się tą samą drogą)<br />
Stopień trudności:<br />
średnio trudna<br />
trasa, od<strong>po</strong>wiednia<br />
na jednodniowe<br />
wycieczki<br />
<strong>po</strong>górzem Tatr Niżnych. Zaczyna się w Beszeniowej na<br />
Medokysz. Stąd wiedzie dróżka do tzw.<br />
do dolin Wielkiej Fatry. Do najładniejszych<br />
Orawskiej Magistrali Rowerowej, a kończy w dolinie Czarnego<br />
Cieplickich Wodnych Serpentyn – systemu<br />
należą trasy w dolinach Gaderskiej i<br />
Wagu. Do atrakcji tej trasy należą największy drewniany kościół<br />
jeziorek i stawów. Zalecane jest obejrzenie<br />
Blatnickiej, a także Necpalskiej, Bielańskiej,<br />
na Słowacji w Świętym Krzyżu oraz zabytki i kąpielisko termalne<br />
małej eks<strong>po</strong>zycji muzealnej w Blatnickiej Kurii,<br />
Jaseńskiej, Sklabińskiej i Kantorskiej.<br />
w Liptowskim Janie.<br />
<strong>po</strong>święconej fotografowi Karolowi Plickowi.<br />
Orawska Magistrala Rowerowa (Oravská cyklomagistrála)<br />
Turcziańska Magistrala Rowerowa (Turčianska cyklomagistrála)
Krasna Górka<br />
Trzy Wody<br />
Jaskinia Domica<br />
Słowacki<br />
kras<br />
Główna trasa:<br />
Dookoła szczytu<br />
Poľany (Okruh<br />
okolo Poľany)<br />
Wokół Poľany<br />
Oznakowane zielonym kolorem trudne koło, rowerowych Słowacji – tu krzyżują się 4 magistrale<br />
wiodące wokół wulkanicznego masywu Polany, rowerowe. Swój <strong>po</strong>czątek tutaj ma liczący 48 km<br />
przeznaczone jest dla rowerów górskich, a jego odcinek Hontianskiej Magistrali Rowerowej<br />
Oznakowana czerwonym kolorem dalekobieżna<br />
magistrala rowerowa tworzy pętlę łączącą<br />
najpiękniejsze części Słowackiego Krasu i jego<br />
okolice. Jej głównymi atrakcjami są piękna<br />
krasowa przyroda, zabytki i panoramiczne<br />
widoki. <strong>Na</strong> tę okrężną trasę można wyruszyć<br />
Górki do Ochtińskiej Jaskini Aragonitowej wiedzie<br />
Koniarska Trasa Rowerowa o długości 32 km,<br />
oznakowana niebieskim kolorem. Już sama nazwa<br />
wskazuje, że prowadzi ona w <strong>po</strong>przek Płaskowyżu<br />
Koniarskiego. W północnej części z czerwono<br />
oznakowanej pętli, odchodzi oznakowana<br />
Główna trasa:<br />
Magistrala<br />
Rowerowa<br />
Słowacki Kras<br />
(Cyklomagistrála<br />
Slovenský kras)<br />
Długość: 197 km<br />
Długość: 127 km<br />
atrakcjami są przede wszystkim malownicza<br />
przyroda, architektura ludowa i wiele wspaniałych<br />
w kierunku na Bzowik, z Lomu n. Rimawicą w<br />
kierunku na Luczenec wiedzie mająca 70 km<br />
z Gemerskiej Górki lub Plesziwca w kierunku<br />
na Donicę. <strong>Na</strong>jwiększymi udostępnionymi<br />
kolorem zielonym trasa do Dobszyńskiej Jaskini<br />
Lodowej, mierząca 17 km. Z <strong>po</strong>łudniowego<br />
Przewyższenie:<br />
2000/1868 m<br />
Przewyższenie:<br />
2400/2400 m<br />
Stopień trudności:<br />
trudna trasa,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na<br />
dwu-, trzydniowe<br />
wycieczki<br />
widoków. Za <strong>po</strong>czątek trasy najczęściej wybierane<br />
jest miasto Detwa. <strong>Na</strong>jbardziej interesującym<br />
klejnotem architektury ludowej jest wioska Lom<br />
n. Rimawicą, atrakcjami przyrody są Meandre<br />
Potoku Kamienistego. W okolicy Trzech Wód<br />
trasa prowadzi obok zrekonstruowanego,<br />
Nowohradska Magistrala Rowerowa. Magnesem<br />
przyciągającym turystów jest zbiornik wodny<br />
Rużina oraz zabytki wioski Diwin. Rudohorska<br />
Magistrala Rowerowa o odcinku długości 67 km<br />
prowadzi ze Zwolena do Kokawy n. Rimawicą,<br />
jazdę można kontynuować niedługim odcinkiem<br />
turystom atrakcjami są jaskinie Domica i<br />
Gombasek, zabytki historyczne i jednocześnie<br />
architektoniczne, do których należą zamek<br />
Krasna Górka i pałac w Betliari oraz malownicze<br />
ruiny Zamku Turnianskiego, kościół w Sztitniku,<br />
doliny Hajska i Zadielska, przepaść Silicka Ladnica.<br />
<strong>po</strong>dnóża Słowackiego Raju, od zbiornika wodnego<br />
Palcmanska Masza wiedzie, oznakowana<br />
czerwonym kolorem Hnilecka Magistrala<br />
Rowerowa (70 km). Doliną rzeki Hnilec prowadzi aż<br />
do Margecian do Rużinskiej Za<strong>po</strong>ry Wodnej.<br />
Stopień trudności:<br />
trudna trasa, dla<br />
rowerów górskich<br />
i szosowych,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na<br />
dwu-, trzydniowe<br />
wycieczki<br />
pierwszego wybudowanego w Królestwie<br />
trasy, wiodącym przez Słowackie Rudohorie aż<br />
Węgierskim, wysokiego pieca. <strong>Na</strong>jwyższym<br />
do Koszyc. Wrcharska Magistrala Rowerowa<br />
Inne trasy:<br />
punktem tej trasy jest schronisko na Hrbe.<br />
biegnie z Lomu n. Rimawicą do Czarnego Balogu.<br />
W Słowackim Krasie i okolicach przyległych<br />
Tutaj turystów przyciąga czarnogronska kolejka.<br />
wyznaczone jest <strong>po</strong>nad 600 km turystycznych tras<br />
Inne trasy:<br />
Wszystkie te magistrale rowerowe oznakowane<br />
rowerowych. <strong>Na</strong> <strong>po</strong>łudniu z Tornali do jaskini Domica<br />
Okolice Detwy to raj dla górskiej turystyki<br />
są kolorem czerwonym. Kilka tras dla rowerów<br />
wiedzie 18 km, oznakowana zielonym kolorem<br />
rowerowej. Detwa to centrum turystycznych tras<br />
górskich znajduje się również w niedalekim Jawore.<br />
Domicka Trasa Rowerowa, zaś z Gemerskiej<br />
Pałac w Betliari<br />
Dookoła szczytu Poľany (Okruh okolo Poľany)<br />
Magistrala Rowerowa Słowacki Kras (Cyklomagistrála Slovenský kras)
Górny<br />
Zemplin<br />
Główna trasa: Ścieżka Ikon (Chodník Ikon)<br />
Długość: 53 km<br />
Przewyższenie: 720/500 m<br />
Stopień trudności: średnio trudna trasa,<br />
od<strong>po</strong>wiednia na jednodniowe wycieczki<br />
Soliwar przy<br />
Preszowie<br />
Bardejow<br />
Oznakowana niebieskim kolorem trasa rowerowa ma swój <strong>po</strong>czątek<br />
przy stacji kolejowej Stakczin i wiedzie terenem <strong>po</strong>dgórza Połoniny<br />
aż do celu, który znajduje się w najbardziej wysuniętym na wschód<br />
Okolice Preszowa<br />
punkcie turystycznych tras rowerowych Słowacji – nad miejscowością<br />
Drewniany<br />
kościółek w To<strong>po</strong>li<br />
Nowa Sedlica. Wiedzie także obok zbiornika wodnego Starina. Jej<br />
atrakcjami są przede wszystkim 4 drewniane kościółki. O ile kościółek<br />
Oznakowana zielonym kolorem pętla<br />
rowerowa znajduje się na zachodzie od<br />
wychodzące właśnie z tego miasta. Pierwsza<br />
to oznakowany na czerwono odcinek (95<br />
w Uliczskom Kriwom <strong>po</strong>łożony jest bez<strong>po</strong>średnio na trasie, o tyle do<br />
Preszowa w <strong>po</strong>górzach Szariszskim<br />
km) Karpackiej Drogi Rowerowej, wiodącej<br />
<strong>po</strong>zostałych w Jalowej, To<strong>po</strong>li i Ruskim Potoku należy zboczyć z trasy<br />
i Bachureńskim. Wiedzie <strong>po</strong> drogach<br />
do przesmyku na Dukli. Głównymi atrakcjami<br />
na krótką chwilę, aby <strong>po</strong> ich zwiedzeniu <strong>po</strong>nownie na nią <strong>po</strong>wrócić.<br />
państwowych drugiej kategorii o stosunkowo<br />
znajdującymi się w <strong>po</strong>bliżu tej trasy są miasto<br />
niskim natężeniu ruchu oraz <strong>po</strong> leśnych<br />
Bardejow wraz z uzdrowiskiem. Prowadzi ona<br />
Inne trasy:<br />
W tych okolicach wyznaczono kilka ciekawych tras rowerowych.<br />
<strong>Na</strong>jdłuższą jest oznakowany na czerwono odcinek (85 km)<br />
trasach komunikacyjnych. <strong>Na</strong> trasę można<br />
się dostać z jakiegokolwiek miejsca, my<br />
wybieramy miejscowość Rokycany, do której<br />
również w <strong>po</strong>bliżu paru drewnianych kościółków,<br />
z których najładniejszymi są unikatowy<br />
kościółek rzymskokatolicki w Herwartowie (z<br />
Główna trasa:<br />
Dookoła doliny<br />
Swinki (Okruh<br />
údolím Svinky)<br />
Karpackiej Drogi Rowerowej z przełęczy Czertiżskiej do<br />
miejscowości Ubla na granicy z Ukrainą. Pierwsza <strong>po</strong>łowa trasy<br />
dotrzemy z Preszowa. Głównymi jej atrakcjami<br />
są malownicze krajobrazy, widoki z grzbietów<br />
drzewa cisowego) i prawosławny w Niżnym<br />
Komarniku. Interesujące są również wojskowe<br />
Długość: 82 km<br />
wiedzie <strong>po</strong> drogach państwowych o średnim natężeniu ruchu,<br />
druga natomiast <strong>po</strong> leśnych ścieżkach i trasach komunikacyjnych.<br />
Bachurne, a także parę dworów szlacheckich<br />
<strong>po</strong>łożonych przy trasie. <strong>Na</strong>jładniejszym jest<br />
muzea na łonie natury w Świdniku i na Dukli,<br />
a także Skansen Wsi Ukraińskiej w Świdniku.<br />
Przewyższenie:<br />
970/980 m<br />
Trasa ta przechodzi przez Medzilaborce (Muzeum Andy Warhola)<br />
do Sniny. Dalej biegnie obok Stawów Sninskich północną stroną<br />
<strong>po</strong>górza Wihorlat do Ubli na granicy. Już prawie na końcu trasy<br />
przejeżdżamy obok małych drewnianych kościółków w Szmigowce<br />
i Grabowej Roztoke. Drugą długą trasą rowerową jest słowacki<br />
dwór w Friczowiciach. W Lanczowie można<br />
się przejść pieszo przez kanion Lanczowski.<br />
Malowniczy górski odcinek trasy prowadzi<br />
<strong>po</strong>między wierzchołkami Bachureń i Bucze,<br />
gdzie znajduje się najwyższy punkt trasy.<br />
<strong>Na</strong>stępna magistrala rowerowa, wychodząca<br />
z <strong>po</strong>łudniowo-wschodniej części Preszowa<br />
- to liczący 44 km oznakowany na czerwono<br />
odcinek Slańskiej Magistrali Rowerowej.<br />
<strong>Na</strong>jwiększymi i godnymi obejrzenia atrakcjami<br />
Stopień trudności:<br />
średnio trudna<br />
trasa, od<strong>po</strong>wiednia<br />
na jedno aż<br />
dwudniowe<br />
wycieczki<br />
odcinek oznakowanej na zielono międzynarodowej trasy Zielony<br />
tej trasy są manufaktura soli w dzielnicy Solivar,<br />
rower. Ta trasa wiedzie z Polski, na Słowację, biegnie przez<br />
Inne trasy:<br />
kopalnie opalu i gorący gejzer w Herlanach.<br />
Morskie oko<br />
w Wihorlatskich Wierchach<br />
Przełęcz Ruską, następnie obok zbiornika wodnego Starina<br />
prowadzi do Stakczina, a dalej <strong>po</strong> drodze o wyższym stopniu<br />
natężenia ruchu. Długość słowackiego odcinka wynosi 49 km.<br />
W Preszowie znajduje się mnóstwo zabytków,<br />
które są godne uwagi. Zwiedzić je możemy<br />
przed wyruszeniem na długie magistrale,<br />
Trasa oznakowana jest do miejscowości<br />
Czerwienica, dalej można nią jazdę<br />
kontynuować, ale już bez oznakowania.<br />
Ścieżka Ikon (Chodník Ikon)<br />
Dookoła doliny Swinki (Okruh údolím Svinky)
Przedstawicielstwa <strong>Na</strong>rodowego Centra<br />
Turystyki Słowackiej za granicą<br />
Slovenská agentura pro cestovní ruch<br />
Jilská 16, 110 00 Praha 1, Česká republika<br />
Tel.: +420 2 249 46 082, Fax: +420 2 249 46 082<br />
e-mail: sacrpraha@seznam.cz<br />
<strong>Na</strong>rodowe Centrum Turystyki Slowackiej<br />
ul. Krakowskie Przedmiescie 13 <strong>po</strong>k.17<br />
00-071 Warszawa, Polska<br />
Tel.: +48 22 827 00 09, Fax: +48 22 827 00 09<br />
e-mail: sacr@<strong>po</strong>czta.onet.pl<br />
Slowaaks Verkeersbureau<br />
WTC Amsterdam, Strawinskylaan 623<br />
1077 XX Amsterdam, Nederland<br />
Tel.: +31 20 575 2181, Fax: +31 20 575 2182<br />
e-mail: info@slowaaks-verkeersbureau.nl<br />
www.slowaaks-verkeersbureau.nl<br />
Словацкое управление по туризму<br />
Посольство Словцкой Республики<br />
Ул. Фучика 17/19, 123 056 Москва,<br />
Российская Федерация<br />
Тел.: 007 495 251 76 31, Факс: 007 495 251 76 45<br />
e-mail: sacrmow@comail.ru<br />
Slovakische Zentrale für Tourismus<br />
Prinz-Eugen-Str. 70, Stiege 2, 1.Stock<br />
1040 Wien, Österreich<br />
Tel.: +43 1 513 9569, Fax: +43 1 513 9763<br />
e-mail: sacr-wien@aon.at<br />
Slowakische Zentrale für Tourismus<br />
Vertretung Deutschland<br />
Zimmerstrasse 27, 10969 Berlin, Deutschland<br />
Tel.: +49 30 25 94 26 40, Fax: +49 30 25 94 26 41<br />
e-mail: sacr-berlin@botschaft-slowakei.de<br />
e-mail: tourismus@botschaft-slowakei.de<br />
Ministerstwo Gos<strong>po</strong>darki RS<br />
Organ zarządzający sektorowym programem operacyjnym<br />
Przemysł i usługi<br />
Mierová 19<br />
827 15 Bratislava<br />
Slovenská republika<br />
e-mail: soper@economy.gov.sk<br />
www.economy.gov.sk<br />
© <strong>Na</strong>rodowe Centrum Turystyki Słowackiej<br />
Slovenská agentúra pre cestovný ruch<br />
Nám. Ľ. Štúra 1, P.O.Box 35<br />
974 05 Banská Bystrica, Slovenská republika<br />
Tel: +421 48 413 61 46, Fax: +421 48 413 61 49<br />
e-mail: sacr@sacr.sk, www.slovakiatourism.sk<br />
Przedstawicielstwo w Bratysławie<br />
Záhradnícka 153, P.O. Box 97<br />
820 05 Bratislava 25, Slovenská republika<br />
Tel: +421 2 507 00 801, Fax: +421 2 555 71 649<br />
e-mail: sacrba@sacr.sk, www.slovakiatourism.sk<br />
Regionalne Przedstawicielstwo w Preszowie<br />
Reimannova 9<br />
080 01 Prešov<br />
Tel./fax: +421 51 756 03 61<br />
e-mail: presov@sacr.sk, www.slovakiatourism.sk<br />
Rada redakcyjna<br />
Silvia Šuleková Kolláriková (Przewodnicząca)<br />
Kamila Hanáková<br />
Daniel Kollár<br />
Viera Dvořáková<br />
Gabriela Užovičová<br />
Robert Bunča<br />
Redaktor naczelny<br />
Bedrich Schreiber<br />
Autorzy zdjęć<br />
BoArt, M. Eliáš, J. Hlatký, A. Jiroušek, Š. Kačena, Profimedia,<br />
A. Vojček<br />
Opracowanie graficzne<br />
REMARK/CMA s.r.o.<br />
Rozmarínová 31, 821 04 Bratislava<br />
Tel.: +421 2 434 153 60-62, Fax: +421 2 434 153 59<br />
www.remark.sk<br />
Tłumaczenie<br />
Grażyna Lašček<br />
Publikacja została wydana z współudziałem Unii Europejskiej
Change language