You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Artykuł poglądowy<br />
Rola jonu magnezowego i wapniowego w procesach ustrojowych Część 2<br />
Wapń<br />
Krystyna Knypl<br />
Jon wapniowy odgrywa bardzo ważną rolę w licznych procesach wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych,<br />
takich jak skurcz mięśni, przewodnictwo nerwowe, uwalnianie<br />
hormonów czy krzepnięcie krwi. Pomimo ważnych funkcji wewnątrzkomórkowych<br />
aż 99% całkowitych zasobów ustrojowych wapnia jest zlokalizowane w kościach.<br />
Całkowita zawartość wapnia w organizmie wynosi<br />
1,4-1,6% masy ciała, czyli ponad 1,0-1,2 kg. Prawidłowe<br />
stężenie wapnia w surowicy waha się w granicach<br />
8,8-10,4 mg/dl (2,20-2,60 mmol/l). Około 40% wapnia<br />
znajdującego się w surowicy krwi jest związane z białkami,<br />
przede wszystkim z albuminami.<br />
Stopień związania wapnia z białkami zmienia<br />
się w zależności od zmian pH krwi. Kwasica wiąże się<br />
ze wzrostem stężenia wapnia zjonizowanego, następuje<br />
bowiem zmniejszenie stopnia związania wapnia z białkami<br />
surowicy. Z kolei zasadowica powoduje zmniejszenie<br />
stężenia wapnia zjonizowanego, ponieważ wiązanie tego<br />
jonu z białkami jest zwiększone. Na stopień wiązania<br />
wapnia wpływa również całkowite stężenie białek we<br />
krwi. U osób z hipoalbuminemią może wystąpić wynik<br />
wskazujący na niskie stężenie wapnia, będzie on jednak<br />
odzwiercie<strong>dla</strong>ł wyłącznie niskie stężenie frakcji związanej<br />
z białkiem, podczas gdy stężenie wapnia zjonizowanego<br />
może być prawidłowe. Wahania stężenia białek w surowicy<br />
krwi o każde 1 g/dl powodują zmiany w stężeniu<br />
wapnia o 0,8 mg/dl.<br />
Pozostałe 60% wapnia zawartego w surowicy jest<br />
w postaci zjonizowanej oraz kompleksów fosforanowych<br />
i cytrynianowych. Frakcja wapnia zjonizowanego<br />
stanowi ok. 50%, co odpowiada stężeniu 4,7-5,3 mg/dl<br />
(1,17-1,30 mmol/l). Jest to ta część wapnia krążącego<br />
w surowicy krwi, która jest odpowiedzialna za przebieg<br />
wielu procesów fizjologicznych. Określenie stężenia<br />
wapnia w surowicy krwi, wykonywane w rutynowych<br />
badaniach laboratoryjnych, obejmuje wapń związany<br />
z białkami, kompleksy wapniowe oraz wapń zjonizowany.<br />
Określenie stężenia wapnia zjonizowanego, najbardziej<br />
istotnego z punktu widzenia oddziaływania na procesy<br />
fizjologiczne, jest dość skomplikowane metodologicznie<br />
i jeszcze niedostępne w warunkach rutynowych.<br />
Na stężenie wapnia w surowicy ma wpływ jego<br />
ilość w spożywanym pokarmie, stopień wchłaniania<br />
z przewodu pokarmowego oraz wydalania z moczem.<br />
W prawidłowej, zbilansowanej diecie dorosłego człowieka<br />
każdego dnia z przewodu pokarmowego dostarczane jest<br />
do organizmu ok. 1000 mg wapnia. Z tego przez drogi<br />
żółciowe i przewód pokarmowy wydalane jest 200 mg.<br />
W zależności od stężenia witaminy D przez przewód<br />
pokarmowy wchłaniane jest każdego dnia 200-400 mg<br />
wapnia, natomiast wydalanie przez nerki szacowane<br />
jest na ok. 200 mg na dobę.<br />
Zalecane normy spożycia <strong>dla</strong> dzieci i młodzieży,<br />
kobiet karmiących oraz osób powyżej 50. roku życia<br />
wynoszą 1200-1300 mg na dobę, <strong>dla</strong> pozostałych osób<br />
dorosłych 900-1000 mg na dobę.<br />
Metabolizm wapnia jest regulowany przez poziom<br />
parathormonu (PTH), kalcytoniny oraz witaminy D.<br />
Parathormon jest wydzielany przez gruczoły przytarczycowe,<br />
a jego główną rolą jest ochrona organizmu<br />
przed hipokalcemią.<br />
Kliniczne objawy niedoboru wapnia<br />
Obniżenie stężenia wapnia poniżej 8,8 mg/dl<br />
(2,2 mmol/l) przy prawidłowym stężeniu białek w surowicy<br />
krwi określane jest jako hipokalcemia. Może<br />
być ona wywołana przez różne czynniki, występuje<br />
u mężczyzn i kobiet z jednakową częstością. Do przyczyn<br />
20 9_<strong>2012</strong> listopad
Change language