Kwartalnik PRONAR Nr 1(4)

TECHNOLOGIE
TECHNOLOGIE
Rysunek 6.
RE-DRAWING DIE
Rysunek 5.
BLACKING
& DRIWING DIE
wych. Surowiec stosowany do produkcji wyprasek
musi być najwyższej jakości i - tak
jak produkty spożywcze - ma swój okres
przydatności do „użycia”.
Szósty schemat, chociaż wygląda
dość prosto, to typowy ciągownik – rozwinięcie
szeregu wielostopniowej operacji
mającej na celu uzyskanie wyrobu typu wysokiego
naczynia lub np. karabinowej łuski.
Fizyczne wykonanie tej konstrukcji nie jest
trudne. Trudne jest natomiast wyliczenie
kolejno po sobie średnic matryc ciągowych
oraz odpowiedni dobór sił dociskaczy, gdyż
to one determinują właściwą prędkość odkształcenia
metalu - co z kolei jest warunkiem
koniecznym do uzyskania pożądanego
kształtu i jakości wyrobu. Często potrzebne
są próby - mimo dużego doświadczenia konstruktora
(bo tylko takim powierza się takie
konstrukcje). Występującym tu elementem,
z którym nie spotkamy się w innych tłocznikach,
jest płyta dociskacza (blank holder),
poprzez którą realizowany jest odpowiedni
docisk pochodzący od sprężyn gazowych
(poprzez dobór ciśnienia regulujemy w nich
wartość siły bez ingerencji w konstrukcję
przyrządu). Pozostałe elementy, jak czopy
prowadzące (stripper bolt/pressure pin)
i ograniczniki (cuschion pins) możemy kupić
w dobrej firmie.
Ostatnim, siódmym rodzajem tłoczników
oferowanych do wykonania (projekt
+ metal) przez Narzędziownię Pronaru, są
tłoczniki wielotaktowe – przyrządy do wielkoseryjnej
i masowej produkcji elementów z
taśmy. Na przedstawionych schematach (rys.
Rysunek 7 i 8.
BENDIG & TRANSWER DIE
7 i rys. 8) pokazana jest zasada konstrukcji
tłocznika (w dwóch przekrojach). Uważny
obserwator dostrzeże zapewne różnice bez
konieczności ich opisywania - dla porządku
jednak wymienię najistotniejsze. Pojawiły
się toczne oprawy prowadzące (guaide
bushing + guaide post set + ball retainer),
zapewniające dużą częstotliwość ruchu płyt
i nieporównywalnie większą trwałość, pojawiło
się parę typów elementów ustalających
położenie taśmy i stabilizujących wielkość
taktu tłocznika (guaide lifter set + pilot
punch). W konstrukcji tłocznika pojawiły
się dodatkowe oprawy słupowe eliminujące
wszystkie swobodne ruchy płyt prowadzących
czy dociskaczy oraz
elementy ułatwiające usuwanie
detali przy pomocy pneumatycznych
dodatków, jak
i drobne elementy umożliwiające
ostrzenie stempli (spacer
for punch + shim). Jak widać
na rysunkach, konstrukcje te
zawierają dużą liczbę różnego
rodzaju elementów, a często
może ich być jeszcze więcej.
Krzysztof Chrzczonowicz
Autor jest mistrzem w Dziale Narzędziowni
w Pronarze
44 KWARTALNIK PRONAR NR NR 1(4)/2008 4/2008
KWARTALNIK PRONAR NR 4/2008 1(4)/2008
45