ÎÎÎÎ¦Î©ÎÎ HODGKIN

ΚΑΚΟΗΘΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ

Θεόδωρος Π. Βασιλακόπουλος 

Λέκτορας Αιματολογίας 

Α’ Παθολογική Κλινική 

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΑΔΡΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΚΟΗΘΩΝ ΛΕΜΦΩΜΑΤΩΝ 

ΚΑΤA WHO 

• Λέμφωμα Hodgkin 

85% 

• Νεοπλάσματα από Β-λεμφοκύτταρα 

• Από Πρόδρομα Β-κύτταρα 

• Από Ώριμα Β-κύτταρα 

• Β-λεμφοϋπερπλασίες δυνητικώς κακοήθεις 

• Νεοπλάσματα από Τ-λεμφοκύτταρα 

• Από Πρόδρομα Τ-κύτταρα 

• Από Ώριμα Τ-κύτταρα 

• Τ-λεμφοϋπερπλασίες δυνητικώς κακοήθεις 

Μη Hodgkin Λεμφώματα 

15% 

Jaffe ES, Harris NL, Stein H, Vardiman JW (Eds.). World Health Organization Classification of Tumors. Pathology and Genetics of Tumors of 

Haematopoietic and Lymphoid Tissues. Jaffe ES, Harris NL, Stein H, Vardiman JW (eds.). IARC Press: Lyon 2001

ΛΕΜΦΩΜΑ HODGKIN

ΛΕΜΦΩΜΑ HODGKIN 

Δημογραφικά Δεδομένα 

• Επίπτωση 3/100.000 κατ’ έτος 

• Διάμεση ηλικία 30 έτη 

• Κατανομή ηλικίας δικόρυφη (20-30 και >50 ετών) 

• Υπεροχή αρρένων 1.3:1


Επίπτωση κατά Ηλικία


Κυτταρική Προέλευση 

• Νεοπλασματικό κύτταρο: Διπύρηνο Reed- 

Sternberg ή μονοπύρηνο Hodgkin 

• Β-κυτταρική προέλευση 

• Πολύμορφος αντιδραστικός κυτταρικός 

πληθυσμός, πιθανή ίνωση 

• Πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ 

νεοπλασματικών και αντιδραστικών κυττάρων 

μέσω κυτταροκινών 

• Ανίχνευση EBV στο 20-30% των ασθενών


Σχετικός Κίνδυνος μετά από 

Λοιμώδη Μονοπυρήνωση 

Hjalgrim H et al, N Engl J Med, 349: 1324-32, 2003


Ιστολογική Ταξινόμηση 

Ταξινόμηση Lukes-Batler,1966 

• Λεμφοκυτταρική Επικράτηση (20%) 

• Οζώδης Σκλήρυνση (35%) 

• Μεικτή Κυτταροβρίθεια (30%) 

• Λεμφοκυτταρική Απογύμνωση (15%) 

Ταξινόμηση WHO, 1998 

Οζώδης λεμφοκυτταρική επικράτηση (5%) 

Κλασσικό λέμφωμα Hodgkin (95%) 

• Πλούσιο σε λεμφοκύτταρα (5%) 

• Οζώδης Σκλήρυνση (70%) 

• Μεικτή Κυτταροβρίθεια (20%) 

• Λεμφοκυτταρική Απογύμνωση (


Ανοσοϊστοχημικά Ευρήματα 

Δείκτης 

Κλασσικό Λέμφωμα 

Hodgkin 

Οζώδης λεμφοκυτταρική 

επικράτηση 

CD30 + - 

CD15 +/- - 

CD45 (LCA) - + 

CD20 -/+ + 

EBV -/+ -


Τρόποι Εκδήλωσης 

• Ασυμπτωματική διόγκωση επιπολής λεμφαδένων 60% 

• Διόγκωση επιπολής λεμφαδένων με Β-συμπτώματα 35% 

• Παρατεινόμενο εμπύρετο ή άλλα Β-συμπτώματα 3% 

• Βήχας, δύσπνοια στην κόπωση ή σύνδρομο άνω κοίλης


Άλλα Συμπτώματα 

• Κνησμός στο 15-25% των ασθενών κατά τη διάγνωση 

• Σπανιότερα συμπτώματα 

• προκλητό άλγος με τη λήψη αλκοόλ (θώρακας, οσφύς) 

• οσφυαλγία ή άλγος νεφρικών χωρών 

• εντοπισμένο οστικό άλγος 

• συμπτωματολογία πίεσης νευρικών ριζών 

• παρανεοπλασματικές εκδηλώσεις


Ανατομική Εντόπιση Ι 

• Τραχηλικοί-υπερκλείδιοι 80-85% 

• Μεσοθωράκιο 50-60% 

• Μασχαλιαίοι 25% 

• Βουβωνικοί 12% 

• Επιτροχίλιοι, υποκλείδιοι


Ανατομική Εντόπιση ΙΙ 

• Σπλην 9% (30-35*) 

• Πνεύμων 7% 

• Μυελός των οστών 6% 

• Ηπαρ 5% 

• Οστά 2% 

• Δακτύλιος Waldeyer 1-2% 

• Θωρακικό τοίχωμα


Αιματολογικά Ευρήματα 

• Αναιμία 35% 

• Λευκοκυττάρωση 45% (≥15x10 9 /l σε 15%) 

• Λεμφοπενία 35% 

• Ηωζινοφιλία 8% 

• Θρομβοκυττάρωση 25% 

• ΤΚΕ ≥50 45% (≥100 σε 15%)


Βιοχημικά Ευρήματα 

• ↑ CRP 75% 

• ↑ LDH 30% 

• ↑ Αλκαλική Φωσφατάση/γGT 20% 

• ↑ β 2 

-μικροσφαιρίνη 30% 

• ↑ α 2 

-σφαιρίνες 

• ↑ Ινωδογόνο 

• ↑ Φερριτίνη 

• ↑ Απτοσφαιρίνες


Σταδιοποίηση Ι 

• Σύστημα Ann-Arbor 

• Κλινική 

• Παθολογονατομική (χειρουργική) 

• Β-συμπτώματα 

- Πυρετός >38 ο C χωρίς λοίμωξη 

- Νυκτερινές εφιδρώσεις 

- Απώλεια βάρους >10% σε 6 μήνες


Σταδιοποίηση ΙI 

Σύστημα Ann Arbor 

I 

Προσβολή μίας λεμφαδενικής ομάδας 

ΙΙ Προσβολή ≥2 λεμφαδενικών ομάδων στην ίδια πλευρά του διαφράγματος 

ΙΙΙ Προσβολή ≥2 λεμφαδενικών ομάδων εκατέρρωθεν του διαφράγματος 

IV Διάχυτη προσβολή εξωλεμφαδενικού (ών) οργάνου (ων)

Σύστημα Ann Arbor, Στάδιο Ι


Στάδιο ΙΙ


Στάδια IΙΙ, ΙV 

Στάδιο ΙΙΕ


Σταδιοποίηση ΙΙΙ 

• Ιστορικό 

• Αντικειμενική Εξέταση 

• Α/α θώρακος 

• Αξονική τομογραφία θώρακος, άνω και κάτω κοιλίας 

• Οστεομυελική βιοψία 

• Προαιρετικά 

- Σπινθηρογράφημα λεμφαδένων με 67 Ga 

- Λεμφαγγειογραφία 

- PET-scan 

• Επί ενδείξεως 

- Σπινθηρογράφημα οστών, τοπικές α/ες 

- Βιοψία ήπατος, U/S ήπατος


Σταδιοποίηση ΙV 

Κλινικό Στάδιο Α Β Σύνολο 

Ι 20% 1% 21% 

ΙΙ 30% 15% 45% 

ΙΙΙ 10% 10% 20% 

ΙV 2% 12% 14%


Θεραπεία Αρχικών Σταδίων (ΙΑ, ΙΙΑ) 

Τρέχουσα θεραπεία εκλογής είναι συνδυασμός 

• Χημειoθεραπείας (ABVD) 

-4-6 μηνιαίοι κύκλοι 

- πιθανώς λιγότεροι κύκλοι επαρκούν 

• Ακτινοθεραπείας 

- προσβεβλημένου πεδίου 

- χαμηλής δόσης (2800-3000 cGy)


Ο Συνδυασμός ΑBVD 

Φάρμακο Οδός Χορήγησης Ημέρα Δόση (mg/m 2 ) 

A driamycin 

i.v. 1 και 15 

25 

B leomycin 

i.v. 

1 και 15 

10 (max 15 mg) 

V inblastine 

i.v. 

1 και 15 

6 (max 10 mg) 

D acarbazine 

i.v. 1 και 15 

375 

Επανάληψη κάθε 28 ημέρες για 4-8 κύκλους

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ HODGKIN 

Θεραπεία Αρχικών Σταδίων με ABVD+Ακτινοβόληση 

Relapse Free Survival (%) 

100 

90 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

2800-3200cGy 

2800-3200cGy 


Θεραπεία Αρχικών Σταδίων (ΙΑ, ΙΙΑ) 

με ABVD+Ακτινοβόληση 

Ειδική για τη Νόσο Επιβίωση 

Συνολική Επιβίωση 

100 

100 

90 

90 

Ειδική για τη Νόσο Επιβίωση (%) 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

Ασθ/Θάνατοι 10-ετής Επιβίωση 

463/19 95% 

Συνολική Επιβίωση (%) 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 


463/35 91% 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

14 

16 

18 

20 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

14 

16 

18 

20 

Χρόνος (έτη) 


Δεδομένα Α’ Παθολογικής / Αιματολογικής Κλινικής, Ιανουάριος 2008


Θεραπεία Προχωρημένων Σταδίων 

(ΙΒ, ΙΙΒ, ΙΙΙ, ΙV) 

Ιαση 

• MOPP 55% 

• ABVD 65-70% 

• MOPP/ABVD, MOPP/ABV 65-70% 

• BEACOPP-escalated 80-85% (;;;)


Θεραπεία Προχωρημένων Σταδίων (ΙΒ, ΙΙΒ, ΙΙΙ, IV) 

με ABVD και προαιρετικήΑκτινοβόληση 

Ειδική για τη Νόσο Επιβίωση 


100 

100 

90 

90 


80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 


396/66 80% 

Συνολική Επιβίωση (%) 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 


396/94 72% 

0 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

14 

16 

18 

20 

22 

24 

0 

0 

2 

4 

6 

8 

10 

12 

14 

16 

18 

20 

22 

24 



Δεδομένα Α’ Παθολογικής / Αιματολογικής Κλινικής, Ιανουάριος 2008


Θεραπεία Προχωρημένων Σταδίων 

(ΙΒ, ΙΙΒ, ΙΙΙ, ΙV) 

Έχει θέση η ακτινοβολία; 

• Επί περιορισμένης υπολειμματικής 

νόσου στους λεμφαδένες

TREATMENT OF HODGKIN’S LYMPHOMA 

BEACOPP baseline and escalated 

Dose (mg/m 2 ) 

Drug Route Day Baseline Escalated 

Cyclophosphamide I.v. 1 650 1250 

Adriamycine I.v. 1 25 35 

Etoposide I.v. 1-3 100 200 

Procarbazine p.o. 1-7 100 100 

Vincristine I.v. 8 2 2 

Bleomycin I.v. 8 10 10 

Prednisone p.o. 1-14 40 40 

G-CSF s.c. 8+ - + 

Repeated every 21 days 

Consolidative RT to bulk (≥5cm) or residual

HD9: trial e design 

randomisation 

4 x 

COPP-ABVD 

8 x 

BEACOPP 

baseline 

8 x 

BEACOPP 

escalated 

Radiotherapy: 30 Gy Bulk, 40 Gy residual mass 

Diehl V, N Engl J Med 2003; 348: 2386-95

GHSG HD9 trial: 10-yr FFTF Results 

82% 

BEACOPPesc 

64% 

COPP/ABVD 

Log-rank tests: 

A v B v C p

GHSG HD9 trial: 10-yr OS Results 

1.0 

0.9 

86% 

BEACOPPesc 

0.8 

0.7 

75% 

COPP/ABVD 

Probability 

0.6 

0.5 

0.4 

Log-rank tests: 

A v B v C p=0.0005 

0.3 

0.2 

p =

MANAGEMENT OF ADVANCED HODGKIN’S LYMPHOMA 

BEACOPP-escalated vs. ABVD 

Major irreversible toxicity 

Toxicity ABVD BEACOPP-escalated 

Toxic Death


Προγνωστικοί Παράγοντες Προχωρημένων Σταδίων 

Διεθνής Προγνωστικός Δείκτης (IPS) 

Κακοί Προγνωστικοί 

Παράγοντες 

- Ηλικία ≥45 ετών 

- Άρρεν φύλο 

- Στάδιο IV 

- Αιμοσφαιρίνη 10.5g/dl 

- Λευκά ≥15x10 9 /l 

- Λεμφοκύτταρα 


Βιολογικοί Προγνωστικοί Παράγοντες 

• Διαλυτό CD30 ορού 

• Επίπεδα IL-10 ορού 

• Εκφραση bcl-2 (ανοσοϊστοχημεία) 

• Εκφραση ενεργού κασπάσης-3 (ανοσοϊστοχημεία) 

• …………………………………..


Επιβίωση μετά την Υποτροπή 

Vassilakopoulos TP et al, Eur J Haematol 68: 289-98, 2002

Advanced stages 

Progress since 1940 

100 

80 

60 

40 

only 

alkylating 

agents (1965) 

COPP+ABVD 

(1988-93) 

BEACOPP 

(1993-99) 

20 

0 

no treatment 

(1940) 

0 1 2 3 4 5 

years

MH HODGKIN 

ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ

ΜΗ HODGKIN ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ 

Δημογραφικά Δεδομένα και Κυτταρική Προέλευση 

• Επίπτωση 15/100.000 κατ’ έτος με αυξητικές τάσεις 

• Διάμεση ηλικία περίπου 60 έτη 

• Εκθετική αύξηση με την αύξηση της ηλικίας 

• Μικρή υπεροχή αρρένων 

• Β-προέλευσης στο 85% έναντι Τ-προέλευσης στο 15%


Επίπτωση σε σχέση με την Ηλικία


Ιστολογική Ταξινόμηση Ι 

• Πολλαπλές ταξινομήσεις – συχνές μεταβολές 

• Ταξινόμηση ΠΑΓΚΟΣΜΙOY ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΥΓΕΙΑΣ (WHO): 1998 

Κλινική Εικόνα 

Ιστολογική Εικόνα 

Ανοσοφαινότυπος 

Μοριακά Ευρήματα 

Πιθανολογούμενο Αντίστοιχο Φυσιολογικό Λεμφοκύτταρο


Κύρια Ιστολογικά Χαρακτηριστικά 

• Μέγεθος νεοπλασματικού κυττάρου (μικρό – μεγάλο – μεικτοί πληθυσμοί) 

• Πρότυπο ανάπτυξης (οζώδες ή διάχυτο)


Ιστολογική Ταξινόμηση ΙΙ 

Λεμφώματα από Ωριμα Β-λεμφοκύτταρα 

• Χρονία Λεμφογενής Λευχαιμία / Λέμφωμα από μικρά λεμφοκύτταρα 

• Β- Προλεμφοκυτταρική Λευχαιμία 

• Λεμφοπλασματοκυτταρικό Λέμφωμα / Μακροσφαιριναιμία Waldenstrom) 

• Οζώδη Λεμφώματα 

• Λέμφωμα από κύτταρα του Μανδύα 

• Λευχαιμία από Τριχωτά Κύτταρα 

• Σπληνικό Λέμφωμα Οριακής Ζώνης 

• Εξωλεμφαδενικό Λέμφωμα Οριακής Ζώνης (MALT) 

• Λεμφαδενικό Λέμφωμα Οριακής Ζώνης 

• Διάχυτο Λέμφωμα από Μεγάλα Κύτταρα 

• Πρωτοπαθές Λέμφωμα Μεσοθωρακίου από Μεγάλα Κύτταρα 

• Ενδαγγειακό Λέμφωμα από Μεγάλα Κύτταρα 

• Πρωτοπαθές Λέμφωμα Κοιλοτήτων 

• Λέμφωμα Burkitt 

• Πολλαπλούν Μυέλωμα, MGUS και συγγενείς διαταραχές


Ιστολογική Ταξινόμηση ΙΙΙ 

Λεμφώματα από Ωριμα Τ- και ΝΚ-λεμφοκύτταρα 

Λευχαιμικά/Διάχυτα 

Δερματικά 

Αλλα 

Εξωλεμφαδενικά 

Λεμφαδενικά 

• Τ- Προλεμφοκυτταρική Λευχαιμία 

• Λευχαιμία από μεγάλα Τ-κοκκιώδη λεμφοκύτταρα 

• Λευχαιμία από ΝΚ-κύτταρα 

• Τ-λευχαιμία/λέμφωμα ενηλίκων 

• Σπογγοειδής Μυκητίαση 

• Σύνδρομο Sezary 

• Πρωτοπαθές Δερματικό Αναπλαστικό Λέμφωμα 

• Λεμφωματοειδής Βλατίδωση 

• Εξωλεμφαδενικό ΝΚ/Τ λέμφωμα ρινικού τύπου 

• Τ- Λέμφωμα τύπου Εντεροπάθειας 

• Ηπατοσπληνικό Τ-λέμφωμα 

• Τ- Λέμφωμα τύπου Υποδερματίτιδος 

• Αγγειοανοσοβλαστικό Τ-Λέμφωμα 

• Περιφερικό Τ-Λέμφωμα, χωρίς περαιτέρω διευκρίνιση 

• Αναπλαστικό Λέμφωμα από Μεγάλα Κύτταρα


Ιστολογική Ταξινόμηση IV 

Λεμφώματα από Πρόδρομα Λεμφοκύτταρα και 

Δυνητικώς Κακοήθεις Λεμφοϋπερπλασίες 

• Λεμφώματα από Πρόδρομα Β-λεμφοκύτταρα 

Β-Λεμφοβλαστικό Λέμφωμα / Β-Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία 

• Β- Λεμφοϋπερπλασίες Δυνητικώς Κακοήθεις 

Λεμφωματοειδής Κοκκιωμάτωση 

Πολύμορφη λεμφοϋπερπλαστική διαταραχή μετά από μεταμόσχευση οργάνων 

• Λεμφώματα από Πρόδρομα Τ-λεμφοκύτταρα 

Τ-Λεμφοβλαστικό Λέμφωμα / Τ-Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία 

• Β- Λεμφοϋπερπλασίες Δυνητικώς Κακοήθεις 

Λεμφωματοειδής Βλατίδωση

• Epstein-Barr 


Αιτιολογικοί Παράγοντες 

Λέμφωμα Burkitt, Λεμφ. κοκκιωμάτωση 

T-λεμφώματα 

Ανοσοκατεσταλμένοι 

• Helicobacter pylori 

• HTLV-I 

• HCV 

MALT Λεμφώματα 

Τ-Λευχαιμία/Λέμφωμα Ενηλίκων 

Σπληνικό Λέμφωμα Οριακής Ζώνης 

Διάχυτο Λέμφωμα από Μεγάλα 

Β-Κύτταρα 

• HIV 

• Ανοσοανεπάρκειες και 

Ιατρογενής Ανοσοκαταστολή 

• Ανθρώπειος Ερπητοϊός 8 (HHV-8) 

Πρωτοπαθή Λεμφώματα Κοιλοτήτων


Μοριακά Χαρακτηριστικά 

Μοριακή Βλάβη Υπεύθυνο Γονίδιο Τύπος Λεμφώματος 

t (14;18) bcl-2 Οζώδες 

t (11;14) bcl-1 Από Κύτταρα Μανδύα 

t (8;14) ή 

t (2;8) ή t (8;22) 

c-myc 

Λέμφωμα Burkitt 

t (2;5) ALK Αναπλαστικό 

t (9;14) PAX-5 Λεμφοπλασματοκυτταρικό 

t (11;18) API2/MLT MALT χαμηλής κακοηθείας 

t (1;14) bcl-10 MALT


Εντόπιση 

• Λεμφαδενικά με ή χωρίς εξωλεμφαδενικές εντοπίσεις 

Προσβολή ασυνήθων λεμφαδενικών ομάδων συχνότερα από το 

λέμφωμα Hodgkin 

• Πρωτοπαθή Εξωλεμφαδενικά

ΠΡΩΤΟΠΑΘΗ ΕΞΩΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΑ ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ 

Συχνότητα Εξωλεμφαδενικών Λεμφωμάτων στο Τμήμα μας: 21.5% Όλων 

των Λεμφωμάτων 

Στομάχι 

8% 

Εντερο 

Δέρμα 

Στοματική Κοιλότητα 

29% 

10% 

43% 

Πνεύμονες 

Σιελογόνοι Αδ 

ΝΚ Ρινικών Κοιλ. 

Ορχεις 

Θυρεοειδής 

Ηπαρ 

PEL 

ΚΝΣ 

Νεφρός


Τρόποι Εκδήλωσης 

• Ασυμπτωματική διόγκωση επιπολής λεμφαδένων 

• Διόγκωση επιπολής λεμφαδένων με Β-συμπτώματα 

• Παρατεινόμενο εμπύρετο 

• Συμπτώματα ως επί νεοπλασμάτων συμπαγών οργάνων 

(εξωλεμφαδενικά) 

• Πιεστικά φαινόμενα 

• Αμιγής σπληνομεγαλία 

• Νευρολογική συνδρομή


Αιματολογικά Ευρήματα 

• Αναιμία 

• Λευκοκυττάρωση 

ουδετερόφιλη 

λευχαιμική εικόνα 

• Ηωσινοφιλία (T-λεμφώματα) 

• Θρομβοκυττάρωση ή θρομβοπενία 

• Αυξημένη ΤΚΕ


Βιοχημικά Ευρήματα 

• ↑ LDH (αρκετά συνήθεις οι μεγάλες αυξήσεις, >2x, ενίοτε έως 

και 40-50x) 

• ↑ Αλκαλική Φωσφατάση/γGT 

• ↑ β 2 -μικροσφαιρίνη 

• Υπερουριχαιμία 

• ↑ α 2 -σφαιρίνες 

• ↑ Ινωδογόνο 

• ↑ CRP


Σταδιοποίηση 

• Σύστημα Ann-Arbor: 

- Ευρεία κλινική εφαρμογή, αλλά είναι σχεδιασμένο για το λέμφωμα Hodgkin 

- Μικρότερη διακριτική ικανότητα όσον αφορά την πρόγνωση στα μη-Hodgkin λεμφώματα 

• Ειδικά Συστήματα Σταδιοποίησης 

Λεμφώματα Στομάχου 

Τ- Δερματικά Λεμφώματα 

Πρωτοπαθή Λεμφώματα ΚΝΣ


Ειδικές Εξετάσεις Περαιτέρω Μελέτης και 

Σταδιοποίησης 

• Ανοσοφαινότυπος αίματος-μυελού-υγρών 

• Μοριακή μελέτη αίματος-μυελού-υγρών 

Αναδιάταξη βαρειών αλύσων ανοσοσφαιρινών (IgVH) 

Αναδιάταξη Τ-κυτταρικού υποδοχέα (TCR) 

• Οσφυονωτιαία παρακέντηση 

• Ενδοσκόπηση πεπτικού 

• Μαγνητική τομογραφία


Συχνότεροι Τύποι μη-Hodgkin Λεμφωμάτων 

Συχνότητα (%) επί των 

Τύπος Λεμφώματος 

μη-Hodgkin Λεμφωμάτων 

Διάχυτο από μεγάλα Β-κύτταρα 31 

Οζώδη λεμφώματα (Β-) 22 

Λεμφαδενικά Τ-λεμφώματα 11 

Εξωλεμφαδενικά οριακής ζώνης (MALT; B-) 8 

Λέμφωμα από κύτταρα μανδύα (B-) 6 

Όλοι οι λοιποί τύποι (B- ή T-) έκαστος

MH HODGKIN ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ 

Συνοπτική Παρουσίαση 

των Συχνότερων Υποτύπων

ΔΙΑΧΥΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ 

ΑΠΟ ΜΕΓΑΛΑ Β-ΚΥΤΤΑΡΑ 

Diffuse Large B-Cell Lymphoma (DLBCL) 

Ο συχνότερος υπότυπος μη-Hodgkin λεμφώματος: 

31% του συνόλου


Διάχυτο Λέμφωμα από Μεγάλα Β-Κύτταρα 

• Ιάσιμο νόσημα 

• Επανάσταση στην θεραπευτική στρατηγική η προσθήκη του αντι- 

CD20 μονοκλωνικού αντισώματος Rituximab στην χημειοθεραπεία 

• Θεραπεία εκλογής: 6-8 κύκλοι Rituximab-CHOP

ΔΙΑΧΥΤΑ ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ ΑΠO ΜΕΓΑΛΑ Β-ΚΥΤΤΑΡΑ 

(DLBCL) 

Ίσως η πρώτη προγνωστική ταξινόμηση 

με βάση την γενετική υπογραφή 

(Gene Expression Profiling) 

Rosenwald, A. et al. 

N Engl J Med 2002;346:1937-1947


Ο Συνδυασμός Rituximab - CHOP 

Φάρμακο Οδός Χορήγησης Ημέρα Δόση (mg/m 2 ) 

R ituximab 

i.v. 0 ή 1 

375 

C yclophosphamide 

H ydroxyAdriamycin 

i.v. 1 

750 

i.v. 1 

50 

O ncovin (Vincristine) 

i.v. 

1 

1.4 (max 2 mg) 

P rednisone 

p.o. 

1-5 

100 (συνολική 

δόση) 

Επανάληψη κάθε 21 ημέρες για 6-8 κύκλους


R-CHOP vs. CHOP: Κλινικό όφελος από την προσθήκη 

του Rituximab στους ηλικιωμένους ασθενείς 

47% 

54% 

EFS, p=0.00002 

29% 

PFS, p


MInT Trial 

Υπεροχή R-CHOP vs. CHOP σε ασθενείς


Προγνωστική Ταξινόμηση 

Διεθνής Προγνωστικός Δείκτης (Τιμές 0-5) 

• Ηλικία >60 ετών 

• Στάδιο ΙΙΙ/IV* 

• LDH αυξημένη* 

• Κατάσταση Ικανότητος ≥2* 

• Εξωλεμφαδενικές θέσεις ≥2 

* Περιλαμβάνονται στον age-adjusted IPI (aaIPI), ο οποίος λαμβάνει τιμές 0-3

Sehn, L. H. et al. Blood 2007;109:1857-1861 


Πρόγνωση μετά την Εισαγωγή του Rituximab 

2 παράγοντες 

0-1 παράγοντες 






Progression Free Survival 

Progression Free Survival 

Overall Survival 

Overall Survival 

Κλασσικός IPI 

Rituximab - IPI

ΟΖΩΔΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ 

Follicular Lymphomas 

Ο 2ος συχνότερος υπότυπος μη-Hodgkin λεμφώματος: 

22% του συνόλου


Οζώδη Λεμφώματα Ι 

• Οζώδες πρότυπο ανάπτυξης 

• Grades 1, 2 (χαμηλής κακοηθείας) ή 3 (σπανιότερο, υψηλής κακοηθείας), 

αναλόγως του αριθμού των μεγάλων κυττάρων 

• Γενικευμένη νόσος στην πλειονότητα των περιπτώσεων 

- Στάδιο III-IV 80% 

- Διήθηση μυελού 50% 

- Σπληνομεγαλία 20% 

- Β-συμπτώματα 20% 

- Αυξημένη LDH 20%


Οζώδη Λεμφώματα ΙI 

• Ιάσιμο νόσημα μόνο το grade 3 και οι σπάνιες περιπτώσεις grade 1, 2 με 

εντοπισμένη νόσο, οι οποίες μπορεί να ιαθούν μόνο με τοπική 

ακτινοθεραπεία 

• Οι συχνότεροι υπότυποι –grade 1, 2- αποτελούν ανίατα νοσήματα με 

μακρά όμως κλινική πορεία


Οζώδη Λεμφώματα ΙΙΙ 

• Επανάσταση και εδώ στην θεραπευτική στρατηγική η εισαγωγή του αντι- 

CD20 μονοκλωνικού αντισώματος Rituximab είτε ως μονοθεραπεία είτε 

ως προσθήκη στην χημειοθεραπεία 

• Θεραπεία εκλογής: 

Grade 1,2 σταδίων Ι ή εντοπισμένου ΙΙ: Τοπική ακτινοθεραπεία 

Grade 1,2 προχωρημένων σταδίων: Rituximab + χημειοθεραπεία 

Grade 3: 6-8 κύκλοι Rituximab-CHOP


Οζώδη Λεμφώματα ΙV 

• Διάμεση επιβίωση ~9.5 έτη 

• Ανίατο νόσημα: Η καμπύλη 

επιβίωσης δεν επιπεδούται 

• Μακρά κλινική πορεία με 

συνεχείς υποτροπές 

Solal-Celigny, P. et al. Blood 2004;104:1258-1265

ΕΞΩΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΑ 

ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ ΟΡΙΑΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 

ΤΥΠΟΥ MALT 

Extranodal Marginal Zone Lymphomas 

8% του συνόλου των μη-Hodgkin λεμφωμάτων


Λεμφώματα Οριακής Ζώνης 

• Εξωλεμφαδενικά Λεμφώματα Οριακής Ζώνης τύπου MALT (Mucosa-Associated 

Lymphoid Tissue): 8% των μη-Hodgkin λεμφωμάτων 

- Στόμαχος* ~50% των MALT λεμφωμάτων 

- Σιελογόνοι αδένες* ~13% » 

- Οφθαλμός* ~9% » 

- Δέρμα (SALT)* ~7% » 

- Πνεύμων (BALT)* ~5% » 

- Έντερο* ~5% » 

- Ανώτερο αναπν/κό* ~4% » 

- Θυρεοειδής αδένας*


Εξωγαστρικά Εξωλεμφαδενικά Λεμφώματα Οριακής Ζώνης 

τύπου MALT Ι 

• Διάμεση ηλικία ~60 έτη, άρρενες : θήλεις 1:1.5 έως 1:2 

• Πρωτοπαθή εξωλεμφαδενικά λεμφώματα. Εντοπισμένη νόσος στις περισσότερες 

περιπτώσεις. 

- Στάδιο I/ΙΙ 75% 


- Λεμφαδενοπάθεια 20% 

- Σπληνομεγαλία - 


- ≥2 εξωλεμφαδενικές θέσεις 25% (συχνά πολλαπλές MALT θέσεις) 

• Νοσήματα με ήπια κλινική πορεία με 10-ετή ειδική για τη νόσο επιβίωση ~90-95% 

• Ποικίλες θεραπευτικές προσεγγίσεις (χημειοθεραπεία, rituximab, ακτινοθεραπεία, 

ιντερφερόνη-α, χειρουργική εξαίρεση) με συχνές υποτροπές (80% στα 10 έτη) 

αλλά άριστο μακροχρόνιο αποτέλεσμα 

Zucca E et al, Blood 101: 2489-2495, 2003


Εξωγαστρικά Εξωλεμφαδενικά Λεμφώματα Οριακής Ζώνης 

τύπου MALT ΙΙ 

110 

100 


90 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

0 

Ειδική για τη νόσο Επιβίωση σε 75 ασθενείς 

2 4 6 8 10 12 14 16 18 

20 


Δεδομένα Α’ Παθολογικής-Αιματολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών 

Καλπαδάκη Χ και συν, 18ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο, Αθήνα, 14-17 Νοεμβρίου 2007, Ηaema 10(Suppl2), σελ. 287.

ΛΕΜΦΩΜΑ ΑΠΟ 

ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΜΑΝΔΥΑ 

Mantle Cell Lymphoma 

6% του συνόλου των μη-Hodgkin λεμφωμάτων


Λέμφωμα από Κύτταρα του Μανδύα Ι 

• Διάμεση ηλικία ~60 έτη, άρρενες : θήλεις 3:1 

• Γενικευμένη νόσος σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις 

- Στάδιο IV 85% 


- Σπληνομεγαλία 55% 


- ≥2 εξωλεμφαδενικές θέσεις 30% 

- Λευχαιμική εικόνα 40% 

• Ανίατο νόσημα με διάμεση επιβίωση 4-5 έτη με τις πλέον επιθετικές 

θεραπευτικές προσεγγίσεις (Rituximab-χημειο ± αυτόλογη μεταμόσχευση) 

• Μόνη ελπίδα ίασης η διενέργεια (μειωμένης έντασης) αλλογενούς 

μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων σε επιλεγμένους 

ασθενείς: Σπανίως εφικτή και προς το παρόν «πειραματική»


Λέμφωμα από Κύτταρα του Μανδύα ΙI 

• Διάμεση επιβίωση ~4-5 έτη 

για το σύνολο των ασθενών 

• 10-ετής επιβίωση 10-20% 

• Ανίατο νόσημα: Η καμπύλη 

επιβίωσης δεν επιπεδούται 

• Σχετικώς βραχεία κλινική 

πορεία με συνεχείς 

υποτροπές 

• Προγνωστικοί παράγοντες 

- ↑ ηλικία 

- ↑ LDH 

- ↑ Λευκά 

- Performance Status ≥2 

Hoster, E. et al. Blood 2008;111:558-565

ΚΑΚΟΗΘΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ 

Μελλοντικές Κατευθύνσεις 

• Καθορισμός νοσολογικών οντοτήτων με βάση τη μοριακή 

τους ταυτότητα (gene expression profiling) 

• Βιολογικοί προγνωστικοί παράγοντες 

• Θεραπεία ανάλογα με την πιθανότητα αστοχίας 

• Νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις 

Μονοκλωνικά αντισώματα 

Παράγοντες που απευθύνονται σε συγκεκριμένες μοριακές βλάβες 

‘‘Mini’’Αλλογενής Μεταμόσχευση


ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑ

ΚΑΚΟΗΘΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑ 

Υπότυποι Λεμφωμάτων με συχνή συμμετοχή 

μεσοθωρακίου, πνεύμονος, υπεζωκότος 

• Λέμφωμα Hodgkin, τυπικά οζώδης σκλήρυνση 

• Πρωτοπαθές λέμφωμα μεσοθωρακίου από μεγάλα Β-κύτταρα (θυμικό) 

• Λεμφοβλαστικό λέμφωμα 

• Εξωλεμφαδενικό λέμφωμα οριακής ζώνης BALT (Bronchus-Associated 

Lymphoid Tissue)* 

• Λεμφωματοειδής κοκκιωμάτωση 

• Πρωτοπαθές λέμφωμα κοιλοτήτων (PEL) υπεζωκότος 

* Το συχνότερο πρωτοπαθές λέμφωμα πνεύμονος


ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑ 

Λέμφωμα Hodgkin


Λέμφωμα Hodgkin 

• Προσβολή λεμφαδένων μεσοθωρακίου ~50-60%. Ακόμη συχνότερη στις περιπτώσεις οζώδους 

σκλήρυνσης 

• Πυλαία λεμφαδενοπάθεια σπανιότερη, συνηθέστερα ετερόπλευρη 

• Προσβολή πνεύμονος 7%, αυξάνεται όμως σε υποτροπές 

• Υπό ερώτησιν το τι ακριβώς σημαίνει στάδιο Ι-ΙΙΙΕ ή στάδιο IV Lung 

-E = διήθηση πνεύμονος κατά συνέχεια λεμφαδενοπάθειας μεσοθωρακίου 

- Ε ?=? Μονήρης πνευμονική εστία μακράν λεμφαδένων μεσοθωρακίου 

-IV = πολλαπλές πνευμονικές βλάβες 

• Συμμετοχή υπεζωκότος, περικαρδίου ή θωρακικού τοιχώματος σε


Προσβολή Μεσοθωρακίου στο Λέμφωμα Hodgkin






Προσβολή Μεσοθωρακίου στο Λέμφωμα Hodgkin 

Σπάνια περίπτωση με ογκώδη νόσο που 

προσήλθε με καρδιακό επιπωματισμό


Προσβολή Μεσοθωρακίου στο Λέμφωμα Hodgkin 

• Ορισμός ογκώδους νόσου μεσοθωρακίου: (Μέγιστη εγκάρσια διάμετρος μάζας 

μεσοθωρακίου) / (εσωτερική εγκάρσια διάμετρος θωρακικού κλωβού) ≥ 1/3 

• Διϊστανται οι απόψεις για το επίπεδο, όπου πρέπει να μετράται η εσωτερική εγκάρσια 

διάμετρος θωρακικού κλωβού (μέγιστη ή στο επίπεδο Θ5-Θ6 ;) 

• Πτωχή η συσχέτιση με το μέγεθος της μάζας στην αξονική τομογραφία (συμφωνία περί 

ογκώδους ή μη της νόσου 60-80%, όταν αυτή ορίζεται ως μάζα ≥7 ή ≥10 εκ.) 

Αγγελόπουλος ΜΠΚ και συν, 18ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο, Αθήνα, 14-17 Νοεμβρίου 2007, Ηaema 10(Suppl2), σελ. 30.




Σημασία της Ογκώδους Νόσου του Μεσοθωρακίου 

στο Λέμφωμα Hodgkin 

• Απετέλεσε σαφή ένδειξη για χορήγηση συνδυασμού χημειο- και 

ακτινοθεραπείας σε εποχές που οι ασθενείς αρχικών σταδίων 

αντιμετωπίζονταν μόνο με ακτινοθεραπεία 

• Πιθανώς αποτελεί δυσμενή προγνωστικό παράγοντα σε 

ασθενείς αρχικών σταδίων υπό ABVD + RT (ακόμη υπό 

αξιολόγησιν) 

• Δεν έχει προγνωστική σημασία σε ασθενείς προχωρημένων 

σταδίων


Διαφορική Διάγνωση Πνευμονικών Διηθημάτων 


• Νόσος 

• Τοξικότης μπλεομυκίνης 

• Μετακτινική πνευμονίτις 

• Λοιμώξεις (βακτηριακές, φυματίωση κλπ)


Πνευμονική Εντόπιση στο Λέμφωμα Hodgkin 

E or stage IV? 

Does “E” stand for “Error” ?










Πνευμονική Εντόπιση στο Λέμφωμα Hodgkin


Το Πρόβλημα των Υπολειμματικών Μαζών 


• Μεγάλη αναλογία ασθενών, έως και τα 2/3, εμφανίζουν υπολειμματικά 

ακτινολογικά ευρήματα μετά το πέρας της θεραπείας 1ης γραμμής 

• Μεμονωμένοι λεμφαδένες παθολογικού μεγέθους ή ακόμη και υπολειμματικές 

μάζες, που ενίοτε έχουν διαστάσεις αρκετών εκατοστών 

• Ιδιαίτερα συχνό το πρόβλημα επί οζώδους σκλήρυνσης 

• Στην μεγαλύτερη αναλογία τους τα ευρήματα αυτά οφείλονται στην ανάπτυξη 

ουλώδους ιστού ή την παραμονή ίνωσης και όχι στην παραμονή ενεργού νόσου 

• Το μέγεθος της υπολειμματικής βλάβης δεν έχει καλή συσχέτιση με την 

παραμονή ενεργού νόσου 

• «Χρυσούς Κανών» για την αξιολόγησή τους η διενέργεια ιστολογικής εξέτασης, 

συνήθως όμως δεν είναι βολική 

• Απαιτούνται αξιόπιστες μέθοδοι λειτουργικής απεικόνισης




Μετά Χημειοθεραπεία με ABVDx6 

Προ Χημειοθεραπείας με ABVDx6




Μετά Χημειοθεραπεία με ABVDx6 

Προ Χημειοθεραπείας με ABVDx6




Προ Χημειοθεραπείας με ABVDx6 

Μετά Χημειοθεραπεία με ABVDx6




• Σημαντικότατη είναι η συμβολή της Τομογραφίας Εκπομπής 

Ποζιτρονίων (PET-scan) 

- Μετά το πέρας της χημειοθεραπείας 

- Μετά από 2 μόνο κύκλους χημειοθεραπείας ?




110 

100 

PET (-) μετά από ABVDx4-8 

Progression Free Survival (%) 

90 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

PET (-) μετά από ABVDx4-8 

PFS 

PET Pts/failed 12-mo 18-mo p-value 

Negative 45/0 100% 100% 

Positive 22/7 72% 46% 0.0002 

Οι ασθενείς που έχουν επιτύχει 

τουλάχιστον Μερική Ύφεση μετά την 

χημειοθεραπεία αλλά παραμένουν PET 

(+), υποτροπιάζουν σε σημαντική 

αναλογία εντός των επομένων 2 ετών 

παρά την χορήγηση συμπληρωματικής 

ακτινοθεραπείας 

0 

0 

3 

6 

9 

12 

15 

18 

21 

24 

27 

30 

Time (months) 

Vassilakopoulos TP et al, Seventh International Symposium on Hodgkin’s Lymphoma, November 3-7, 2007, Cologne, Germany. 

Haematologica/The Hematology Journal, 92 (Suppl 5): 73, 2007. 

Μασουρίδη Σ και συν. 18ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο, Αθήνα, 14-17 Νοεμβρίου 2007, Ηaema 10(Suppl2), σελ. 31.


Interim PET after 2 cycles of chemo (PET2) 

• The most important prognostic factor for early 

treatment failure* in advanced Hodgkin’s lymphoma? 

• Overcomes the significance of the IPS**? 

• BUT, probably not predictive for late relapses 

* Hutchings M et al. Blood 2006; 107: 52-59 

* Gallamini A et al. Haematologica/The Hematology J 2006; 91: 475-81 

**Gallamini A et al. J Clin Oncol 2007; 25: 3746-52


Is PET2 independent from (and superior to) IPS ? 

• PET after 2 cycles ABVD, followed by 4 more ABVD 

Progression-free survival 

1 

0,8 

0,6 

0,4 

0,2 

IPS 0-2, PET2neg 

IPS 0-2, PET2pos 

IPS 3-7, PET2neg 

IPS 3-7, PET2pos 

IPS 0-2 

IPS 3-7 

PET neg 

0 

log rank, p ~ 0 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

Time in years 

Gallamini A et al, J Clin Oncol 2007; 25: 3746-52


Τρέχουσα Θέση του PET-scan στο Λέμφωμα Hodgkin* 

• Αρχική σταδιοποίηση: Συνιστάται αλλά δεν απαιτείται 

• Μετά 2-3 κύκλους χημειο: Μόνο σε κλινικές μελέτες 

• Επανασταδιοποίηση μετά το πέρας της θεραπείας: Απαιτείται 

• Παρακολούθηση μετά την τελική επανεκτίμηση: Δεν ενδείκνυται** 

*Οι συστάσεις ισχύουν και για τα διάχυτα λεμφώματα από μεγάλα Β-κύτταρα 

**Εκτός εάν πρόκειται για παρακολούθηση θετικού ευρήματος (εξατομικεύεται) 

* Cheson BD et al. J Clin Oncol, 25: 579-586, 2007



Πρωτοπαθές Λέμφωμα 

Μεσοθωρακίου (Θυμικό) 

από Μεγάλα Β-Κύτταρα

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ 

ΑΠΟ Β-ΜΕΓΑΛΑ ΚΥΤΤΑΡΑ 


• 2.5% του συνόλου των μη-Hodgkin λεμφωμάτων 

• Υπότυπος των DLBCL έως το 1998 

• Διακριτή νοσολογική οντότητα στην ταξινόμηση WHO 1998 

• Πιθανολογείται η προέλευσή του από Β-λεμφοκύτταρα που 

εδράζονται στην μυελική μοίρα του θύμου 

• Γενετική υπογραφή (gene expression profile) που διαφέρει από το 

DLBCL, ενώ ομοιάζει με το λέμφωμα Hodgkin (υπότυπος οζώδους 

σκλήρυνσης)



Γενετική Υπογραφή 

Διαφοροποίηση από το DLBCL 

Ομοιότητα με το 

Λέμφωμα Hodgkin 

Δείγματα από βιοψίες 

λεμφωμάτων μεσοθωρακίου 

Κυτταρική σειρά 

λεμφώματος μεσοθωρακίου 

Rosenwald A et al, J Exp Med 198: 851-862, 2003 

Κυτταρικές σειρές 

λεμφώματος Hodgkin και 

DLBCL



Ιστολογική Εικόνα 

-διάχυτο πρότυπο ανάπτυξης 

-μεγάλα Β-λεμφοκύτταρα, 

διαυγές πρωτόπλασμα (clear 

cell) 

-άλλοτε άλλος βαθμός ίνωσης 

- CD20+, CD30 ασθενώς +, 

έλλειψη ανοσοσφαιρίνης 

επιφανείας 

Savage KJ. Oncologist 2006;11:488-495



Κλινικά Στοιχεία 

• Νέα άτομα, σχεδόν πάντοτε



Χαρακτηριστικά ασθενών Ι 

British Columbia 

Memorial SKCC 

European 

Collaborative 

Ελληνική Aιματολογική 

Εταιρεία 

Savage KJ et al 1 

Hamlin PA et al 2 

Zinzani PL et al 3 

Vassilakopoulos TP et al 4 

Ασθενείς (#) 153 141 426 101 

Διάμεση ηλικία 37 32 32 31 

Άρρενες : θήλεις 1.3 : 1 1.2 : 1 1 : 1.6 1 : 1.8 

Στάδιο I/II 74% 60% 74% 89% 

Β-συμπτώματα 47% 40% 43% 42% 

1. Savage KJ, et al. Ann Oncol 2006; 17:123–130 

2. Hamlin PA, et al. Br J Haematol 2005; 130:691-699 

3. Zinzani PL, et al. Haematologica 2002; 87:1258–1264 

4. Vassilakopoulos TP et al. Mabthera Expert Forum, Valencia, October 2006



Χαρακτηριστικά ασθενών II 

British Columbia 

Memorial SKCC 

European 

Collaborative 

Ελληνική Aιματολογική 

Εταιρεία 

Savage KJ et al 1 

Hamlin PA et al 2 

Zinzani PL et al 3 

Vassilakopoulos TP et al 4 

Ασθενείς (#) 153 141 426 101 

Ογκώδης νόσος ≥10cm 75% 75% 83% (≥6cm) 72% 

Σύνδρομο άνω κοίλης - - 25% - 

Πνευμονική εντόπιση - 43% 14% 20% 

Ορογονίτις 50% ≈30% ≈35% 59% 

Υποδιαφραγματική 

νόσος 

- - 12% 4% 

Διήθηση μυελού - 4% 5% - 

↑ LDH 77% 77% 66% 73% 

1. Savage KJ, et al. Ann Oncol 2006; 17:123–130 

2. Hamlin PA, et al. Br J Haematol 2005; 130:691-699 

3. Zinzani PL, et al. Haematologica 2002; 87:1258–1264 

4. Vassilakopoulos TP et al. Mabthera Expert Forum, Valencia, October 2006



Πρόγνωση με Rituximab-CHOP έναντι CHOP 

Επιβίωση Ελεύθερη Εξέλιξης της Νόσου 


100 

100 

90 

90 

R-CHOP 

80 

R-CHOP 

80 

Failure Free Survival (%) 

70 

60 

50 

40 

30 

Patients/ 

Failures 

3-yr 

FFS, % 

CHOP 

P 

Overall Survival (%) 

70 

60 

50 

40 

30 

Patients/ 

Failures 

3-yr 

ΟS, % 

CHOP 

P 

20 

R-CHOP 39/7 81 ± 6 

20 

R-CHOP 39/3 92 ± 5 

10 

CHOP 43/20 53 ± 8 0.006 

10 

CHOP 43/15 67 ± 7 0.0095 

0 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

0 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

Time (years) 

Time (years) 

Vassilakopoulos TP et al. Winning Poster, Mabthera Expert Forum, Valencia, October 2006 (updated Jan 2008): 

Σύγκριση 39 διαδοχικών ασθενών που έλαβαν R-CHOP με 43 ιστορικούς μάρτυρες που είχαn λάβει CHOP



Θεραπεία 

• Άριστα αποτελέσματα με τον συνδυασμό Rituximab-CHOP 

• Συνιστάται συμπληρωματική ακτινοβόληση για εδραίωση της 

ύφεσης, η οποία ίσως μπορεί να παραληφθεί σε ασθενείς με 

ανητικό PET-scan μετά το R-CHOP 

• Τα πτωχά αποτελέσματα στην προ Rituximab εποχή οδήγησαν 

πολλούς ερευνητές στην υιοθέτηση επιθετικότερης χημειοθεραπείας 

ή ακόμη και αυτόλογης μεταμόσχευσης στην 1η ύφεση: Τέτοιες 

προσεγγίσεις δεν φαίνεται να έχουν θέση στην εποχή του Rituximab 

• Η αυτόλογη μεταμόσχευση έχει θέση στους ασθενείς που είναι 

ανθεκτικοί στην θεραπεία πρώτης γραμμής ή υποτροπιάζουν



Savage, K. J. Oncologist 2006;11:488-495


ΑΠΟ Β-ΜΕΓΑΛΑ ΚΥΤΤΑΡΑ



Case Presentation 

R-CHOP 

3 July 2003 24 July 2003 October 2003 

Female, 20 years old 

Stage: IVB 

Performance Status: 2 

Serum LDH: 2478 U/L (5.2x) 

Extranodal sites: 2 

IPI and aaIPI: High Risk 

R-CHOP x 8 

Complete Remission 

no RT 

Remains in CR at 31 months



Ασυνήθεις Εξωλαμφαδενικές Εντοπίσεις κατά τη Διάγνωση 

Case Presentation 

July 2003 

Prior to Treatment 

Liver and Bilateral Renal Disease 

October 2004 

After R-CHOP x 8



Υποτροπή με Πάρεση Φρενικού Νεύρου



Λεμφοβλαστικό Λέμφωμα και 

Οξεία Λεμφοβλαστική 

Λευχαιμία

ΛΕΜΦΟΒΛΑΣΤΙΚΟ ΛΕΜΦΩΜΑ / ΟΛΛ 


• Περίπου 2% του συνόλου των μη-Hodgkin λεμφωμάτων (εξαιρουμένης της 

ΟΛΛ) 

• ΟΛΛ Β / Τ: 75 / 25. Αντίθετα στο λεμφοβλαστικό λέμφωμα Β / Τ: 10 / 90 

• Αυθαίρετα τα όρια μεταξύ των δύο νοσολογικών οντοτήτων. Ο ορισμός του 

λεμφοβλαστικού λεμφώματος απαιτεί: 

- παρουσίαση με ογκόμορφη νόσο 

- απουσία διήθησης μυελού ή διήθηση

ΛΕΜΦΟΒΛΑΣΤΙΚΟ ΛΕΜΦΩΜΑ / ΟΛΛ 

Κλινικά Στοιχεία 

• Νέα άτομα 

• Ταχέως εξελισσόμενη νόσος 

• Μάζα μεσοθωρακίου στο 50% των ασθενών 

• Συχνή επέκταση σε παρακείμενα μόρια του θώρακα, πλευρίτις ή 

περικαρδιακή συλλογή (ενίοτε επιπωματισμός) 

• Συχνά τα συμπτώματα του συνδρόμου άνω κοίλης, βήχας, 

δύσπνοια κλπ 

• Συχνή η περιφερική λεμφαδενοπάθεια, ηπατοσπληνομεγαλία και 

περιορισμένη διήθηση μυελού 

• Απαιτείται θεραπεία τύπου οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας

Τ - ΛΕΜΦΟΒΛΑΣΤΙΚΟ ΛΕΜΦΩΜΑ

Τ – ΟΞΕΙΑ ΛΕΜΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ

Τ – ΟΞΕΙΑ ΛΕΜΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ 

6η-19η ημέρα από την έναρξη χημειοθεραπείας

Β – ΟΞΕΙΑ ΛΕΜΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ

ΟΑσθενής που Προσέρχεται με Μάζα Μεσοθωρακίου 

Ιεράρχηση Διαγνωστικών Ενεργειών 

• Προσεκτική αντικειμενική εξέταση: Συχνά υπάρχουν εν τω βάθει κείμενοι 

υπερκλείδιοι (ή και άλλοι) λεμφαδένες που διαφεύγουν 

• Ενδελεχής μελέτη της γενικής αίματος και του επιχρίσματος: Μπορεί να 

υπάρχουν σπάνια βλαστικά κύτταρα (λεμφοβλαστικό λέμφωμα ή και ΟΛΛ) 

• Μυελόγραμμα και οστεομυελική βιοψία 

• Ανοσοφαινότυπος αίματος και μυελού 

• Εξέταση τυχόν ορογονικών συλλογών: μελέτη κυτταροφυγοκεντρημάτων, 

ανοσοφαινότυπος 

• Επεμβατική / Χειρουργική διάγνωση

ΚΑΚΟΗΘΗ ΛΕΜΦΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ 

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΝΕΥΜΟΝΑ 

Πρωτοπαθή* 

3-4% των εξωλεμφαδενικών λεμφωμάτων 

Πρωτοπαθή Kακοήθη Λεμφοϋπερπλαστικά 

Νοσήματα Πνεύμονος (Tαξινόμηση WHO) 

Συχνότερα 

Β 

Τ, Τ/ΝΚ/ΝΚ 

Λέμφωμα 

Hodgkin 

• Εξωλεμφαδενικό Λέμφωμα της 

Οριακής Ζώνης, τύπου BALT 80% 

• Λεμφωματοειδής Κοκκιωμάτωση 

Σπανιότερα 

• Οζώδες Λέμφωμα 

• Λέμφωμα από Κύτταρα μανδύα 

• Λεμφοπλασμοκυττοειδές Λέμφωμα/Ανοσοκύττωμα 

• Διάχυτα Β-Λεμφώματα από Μεγάλα Λεμφοκύτταρα 

• Ενδαγγειακό Λέμφωμα (intravascular Lymphoma) 

• Πλασμοκύττωμα 

• Περιφερικό Τ, Τ/ΝΚ, ΝΚλέμφωμα 

• CD30+ Αναπλαστικό Λέμφωμα 

από Μεγάλα Λεμφοκύτταρα 

Κλασικό Λέμφωμα 

Hodgkin (οζώδης 

σκλήρυνση)



Εξωλεμφαδενικό Λέμφωμα 

Οριακής Ζώνης με Εντόπιση 

στον Πνεύμονα 

(BALT Lymphoma)

Εξωλεμφαδενικό Λέμφωμα από το 

Κύτταρο της Οριακής Ζώνης από 

το Λεμφικό Ιστό του Βρόγχου 

[Bronchus Associated Lymphoid 

Tissue (BALT)] 

BALT τύπου Λέμφωμα 

Χαμηλής Κακοήθειας

Λεμφικός Iστός Bρόγχου 

Bronchus – Associated Lymphoid Tissue (BALT): 

Επικρατούσα θεωρία 

• Απουσία BALT σε φυσιολογικούς ανθρώπους 

• Επίκτητη Aπόκτηση Εξειδικευμένου Λεμφικού Ιστού στο χόριο του 

βλεννογόνου των βρογχιολίων όσο στο Διχασμό των βρόγχων απότοκη 

έκθεσης σε χρόνιο αντιγονικό ερεθισμό* 

• Αναλογία προς τον Επίκτητο Λεμφικό Ιστό των Βλεννογόνων [(Aquired 

Mucosal Associated Lymphoid Tissue (MALT)] 

* - Αυτοάνοσα Νοσήματα (ΣΕΛ, MS, Hashimoto, Sjogren) 

- Αλλοι αντιγονικοί ερεθισμοί ;

BALT-τύπου Λέμφωμα, χαμηλής κακοηθείας 

Οροι που χρησιμοποιήθηκαν 

στο παρελθόν 

Ψευδολέμφωμα (Salzstein 1962) 

Αλλά και: 

• Λεμφοκυτταρικό Λέμφωμα 

• Λεμφοπλασματοκυτταρικό Λέμφωμα 

• Κεντροκυτταρικό λέμφωμα 

• Λέμφωμα από τα Β-Κύτταρα του 

Βλαστικού κέντρου 

Παρόν 

Διατύπωση της θεωρίας 

του MALT 

+ 

Ανοσοϊστοχημεία 

+ 

Μοριακή βιολογία (PCR) 

ΒALT-τύπου Λέμφωμα, χαμηλής κακοήθειας


Επιδημιολογία 

• Σπάνιο νόσημα (80% των πρωτοπαθών πνευμονικών αλλά


Κλινική Εικόνα 

• Ασυμπτωματικό στο 50% των ασθενών (διάγνωση σε τυχαία α/α 

θώρακος) 

• Συμπτώματα από το αναπνευστικό (βήχας, ήπια δύσπνοια, θωρακικό 

άλγος, αιμόπτυση) στο λοιπό 50%, συνήθως χρονολογούμενα από 

μακρού 

• Β-συμπτώματα


Ακτινολογική Εικόνα 

• Εντοπισμένη πύκνωση (συχνά με αεροβρογχόγραμμα) ή οζίδιο στο 50-90% 

των ασθενών στην α/α θώρακος 

• Συχνά αμφοτερόπλευρες ή πολυεστιακές βλάβες στην αξονική τομογραφία 

• Ενίοτε πλευρίτις


Διαγνωστική Προσπέλαση και Σταδιοποίηση 

• Βιοψία και ιστολογική εξέταση 

• BAL: Καταδεικνύει λεμφοκυτταρική κυψελιδίτιδα στα 2/3 των ασθενών. Η 

υποψία της νόσου τίθεται εάν Β-λεμφο >10% και συνεπικουρείται από την 

κατάδειξη Β-κλωνικότητος 

• Σταδιοποίηση ως επί λοιπών λεμφωμάτων 

- διήθηση μυελού σε μικρό ποσοστό ασθενών 

- ενδελεχής διερεύνηση άλλων MALT θέσεων (ενδοσκόπηση πεπτικού, 

οφθαλμολογική και ΩΡΛ εξέταση, MRI σπλαγχνικού κρανίου) 

- πιθανή ανεύρεση παραπρωτεϊνης (έως και 60%) στην ηλεκτροφόρηση 

λευκωμάτων ορού ή την ανοσοκαθήλωση


Θεραπεία 

• Ποικίλες επιλογές εν τη απουσία τυχαιοποιημένων μελετών 

• Εξαρτάται από την ηλικία, την φυσική κατάσταση του ασθενούς, την 

έκταση της νόσου και την ύπαρξη μετατροπής σε επιθετικότερο 

ιστολογικό τύπο 

• Θεραπευτικές επιλογές 

- Χλωραμβουκίλη p.o. 

- Συνδυασμένη χημειοθεραπεία (CVP, CHOP) 

- Χειρουργική εξαίρεση 

- Ακτινοθεραπεία ; 

• Το Rituximab δραστικό σε υποτροπές: διερευνάται σε συνδυασμό με 

χλωραμβουκίλη ως αρχική θεραπεία


Πρόγνωση 

• Πολύ καλή μακροχρόνια πρόγνωση παρά την πιθανότητα υποτροπής 

• 10-ετής ειδική για τη νόσο επιβίωση της τάξεως του 80% 

• Ενδεχόμενο ιστολογικής μετατροπής σε λέμφωμα υψηλής κακοηθείας» 

• Άπουσία αναπαραγώγιμων προγνωστικών παραγόντων



Λεμφωματοειδής 

Κοκκιωμάτωση

Αγγειοκεντρική ανοσοϋπερπλαστική νόσος 

/ λέμφωμα πνεύμονος 

B 

ΕΒV 

T/NΚ 

Λεμφωματοειδής 

Εξωλεμφαδενικό 

ρινικού 

κοκκιωμάτωση τύπου λέμφωμα

ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΚΟΚΚΙΩΜΑΤΩΣΗ 

Επιδημιολογία 

• Σπανιότατο νόσημα (~600 περιπτώσεις) 

• Συνήθως ενήλικες (30-50 ετών) 

• Αιτιολογική σχέση με τον ιό Epstein-Barr 

• Προδιαθεσικοί παράγοντες: ανοσοανεπάρκεια


Κλινικά Ευρήματα 

• Προσβολή αναπνευστικού στην μεγίστη πλειοψηφία των ασθενών. 

Συμπτώματα από το αναπνευστικό (δύσπνοια, βήχας, θωρακικό 

άλγος, αιμόπτυση) στην πλειονότητά τους 

• Β-συμπτώματα 30-70% 

• Άλλες εντοπίσεις: 

- δέρμα (~50%) με ερύθημα, οζίδια, εξελκώσεις 

- ανώτερο αναπνευστικό (εξελκώσεις 10-30%) 

- ΚΝΣ (


Οζοειδείς βλάβες ποικίλου 

μεγέθους, με κεντρική νέκρωση, 

συνήθως κάτω λοβοί, άμφω


Ιστολογικά Ευρήματα 

• Μικροσκοπική εικόνα 

- πολύμορφος κυτταρικός πληθυσμός (μικρά λεμφοκύτταρα 

και μεγάλα ανοσοβλαστικού τύπου κύτταρα με πυρήνια) 

- λεμφοκυτταρική αγγειίτιδα, πηκτική νέκρωση, καταστροφή 

αγγείων 

• Ανοσοφαινότυπος 

- μεγάλα κύτταρα : CD20 + / EBV + / CD30 -(+) / CD15 - 

- μικρά λεμφοκύτταρα : CD3 + (CD4 > CD8)


Ιστολογική Διαβάθμιση (Wilson 1996) 

• Grade I → πολύμορφος πληθυσμός χωρίς ή με ελάχιστα 

μεγάλα κύτταρα, συνήθως χωρίς νέκρωση 

(EBV-EBER+ κύτταρα



• Κορτικοειδή ή/και κυκλοφωσφαμίδη 

• Συνδυασμένη χημειοθεραπεία, ιδίως σε βλάβες grade ΙΙΙ 

• Ρόλος Rituximab? 

• IFN-α2b 

• Χειρουργική εξαίρεση ή ακτινοβόληση στις σπάνιες εντοπισμένες 

μορφές?



• Απουσία σειρών ασθενών ικανού μεγέθους από την βιβλιογραφία 

• Διάμεση επιβίωση ~4 έτη 

• Πιθανώς βελτίωση επιβίωσης εάν επιτευχθεί πλήρης ύφεση 

• Ενίοτε αυτόματες υφέσεις 

• Ορισμένοι ασθενείς επιβιώνουν επί μακρόν



Πρωτοπαθές Λέμφωμα 

Κοιλοτήτων

ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ ΚΟΙΛΟΤΗΤΩΝ 

(PRIMARY EFFUSION LYMPHOMA-PEL) 

‣ Σπανιότατο νόσημα, λέμφωμα από μεγάλα Β-κύτταρα 

‣ Προηγούμενη ορολογία: Body cavity-based lymphoma 

‣ Ορογονικές συλλογές χωρίς ιστική νόσο: Συνήθως αφορούν μία μόνο 

κοιλότητα 

‣ Συνήθως σε HIV+ ασθενείς 

‣ Ενδέχεται να προσβληθούν μη ανοσοκατεσταλμένα άτομα, συνήθως 

ηλικιωμένα 

‣ Τα νεοπλασματικά λεμφοκύτταρα είναι θετικά για HHV-8 (KSHV) σε όλες 

τις περιπτώσεις 

‣ Στους HIV+ συνήθως συνυπάρχει και EBV λοίμωξη 

‣ Ενδεχόμενη συνύπαρξη με σάρκωμα Kaposi ή πολυκεντρική νόσο 

Castleman: Κοινός αιτιολογικός παράγων ο HHV-8

Αιματολογικό Τμήμα, Α’ Παθολογική Κλινική 



Κυτταροφυγοκεντρήματα: Μεγάλα κύτταρα με ανοσοβλαστική, πλασμαβλαστική ή και αναπλαστική μορφολογία 

Βιοψία υπεζωκότος: Νεοπλασματικά κύτταρα που προσκολλώνται στην επιφάνεια του υπεζωκότα, συχνά 

εγκλωβισμένα σε ινώδες. Ενίοτε ο υπεζωκότας διηθείται 

Ανοσοκυτταρο(ιστο)χημεία: Παραδόξως απουσία Β-δεικτών, όπως CD20, ανοσοσφαιρίνη επιφανείας ή κυτ/κή κλπ 

Έκφραση δεικτών ενεργοποίησης: CD30+, CD38+, CD138+. Επίσης HHV-8-latent protein + 

Μοριακά: Τεκμηρίωση Β-προέλευσης με την κατάδειξη μονοκλωνικής αναδιάταξης των γονιδίων των ανοσοσφαιρινών



‣ Συνήθως δυσμενής πρόγνωση (διάμεση επιβίωση

ÎÎÎÎ¦Î©ÎÎ HODGKIN

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

ÎÎÎÎ¦Î©ÎÎ HODGKIN