Wdrażanie systemów zarządzania ruchem w polskich miastach
Wdrażanie systemów zarządzania ruchem w polskich miastach
Wdrażanie systemów zarządzania ruchem w polskich miastach
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2011-04-13<br />
<strong>Wdrażanie</strong> <strong>systemów</strong><br />
<strong>zarządzania</strong> <strong>ruchem</strong><br />
w <strong>polskich</strong> <strong>miastach</strong><br />
Piotr Krukowski<br />
Wrocław<br />
Warszawa, kwiecień 2011 r.<br />
Plan prezentacji<br />
1. Definicja <strong>zarządzania</strong> <strong>ruchem</strong> (ZR)<br />
2. Rzut oka na przepisy<br />
3. Przykłady wdrożeń<br />
4. Zidentyfikowane problemy<br />
5. Rynek<br />
2<br />
1
2011-04-13<br />
Definicja #1<br />
„Zarządzanie <strong>ruchem</strong> to zespół działań mających<br />
na celu możliwie najlepsze wykorzystanie<br />
infrastruktury transportowej (drogi, ulice,<br />
parkingi, urządzenia na nich zainstalowane itp.)<br />
dla zapewnienia bezpiecznego i efektywnego<br />
ruchu osób i towarów”<br />
S.Gaca, W. Suchorzewski, M. Tracz, ”Inżynieria ruchu<br />
drogowego. Teoria i praktyka” WKiŁ, 2008<br />
3<br />
Definicja #2<br />
Norma ISO 14813-1:2007 dotycząca<br />
Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS)<br />
definiuje zarządzanie <strong>ruchem</strong> (ZR) poprzez usługi:<br />
• adaptacyjne sterowanie <strong>ruchem</strong> poprzez sygnalizację<br />
świetlną,<br />
• monitorowanie ruchu,<br />
• zarządzanie zdarzeniami,<br />
• preferencyjne traktowanie niektórych kategorii<br />
pojazdów (np. priorytety dla transportu publicznego),<br />
• zarządzanie parkowaniem,<br />
• rozpowszechnianie informacji o ruchu,<br />
… .<br />
4<br />
2
2011-04-13<br />
Podział <strong>systemów</strong> ZR<br />
• Miejskie<br />
– korytarzowe (arteriowe)<br />
– obszarowe<br />
• Pozamiejskie<br />
– węzłowe<br />
– odcinkowe<br />
– sieciowe<br />
• Tunelowe<br />
5<br />
Plan prezentacji<br />
1. Definicja <strong>zarządzania</strong> <strong>ruchem</strong> (ZR)<br />
2. Rzut oka na przepisy<br />
3. Przykłady wdrożeń<br />
4. Zidentyfikowane problemy<br />
5. Rynek<br />
6<br />
3
2011-04-13<br />
Prawo Zamówień Publicznych<br />
Art. 2<br />
Ilekroć w ustawie jest mowa o:<br />
• dostawach – należy przez to rozumieć nabywanie rzeczy, praw oraz<br />
innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy,<br />
najmu, dzierżawy oraz leasingu;<br />
• robotach budowlanych – należy przez to rozumieć wykonanie albo<br />
zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu [Prawa<br />
budowlanego] a także realizację obiektu budowlanego w rozumieniu<br />
[Prawa budowlanego], za pomocą dowolnych środków, zgodnie z<br />
wymaganiami określonymi przez zamawiającego;<br />
• usługach – należy przez to rozumieć wszelkie świadczenia, których<br />
przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy (…)<br />
Art. 6.<br />
1. Jeżeli zamówienie obejmuje równocześnie dostawy oraz usługi albo<br />
roboty budowlane oraz usługi, do udzielenia zamówienia stosuje się<br />
przepisy dotyczące tego przedmiotu zamówienia, którego wartościowy<br />
udział w danym zamówieniu jest największy.<br />
Oddział 3a<br />
Dialog konkurencyjny<br />
Art. 60a.<br />
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamówienia, w którym po<br />
publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający prowadzi z<br />
wybranymi przez siebie wykonawcami dialog, a następnie zaprasza<br />
ich do składania ofert.<br />
Art. 60b.<br />
1. Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie dialogu<br />
konkurencyjnego, jeżeli zachodzą łącznie następujące okoliczności:<br />
1) nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybie przetargu<br />
nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, ponieważ ze<br />
względu na szczególnie złożony charakter zamówienia nie można<br />
opisać przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 30 i 31 lub<br />
obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych<br />
wykonania zamówienia;<br />
2) cena nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.<br />
4
2011-04-13<br />
„Rekomendacje UZP miały na celu ograniczenie zjawiska<br />
udzielania zamówień „z wolnej ręki”. W przeważającej<br />
większości takich zamówień ich przedmiotem były i są –<br />
zlecane dotychczasowemu wykonawcy – prace nad<br />
rozbudową oraz modyfikacją <strong>systemów</strong> IT. Ten problem<br />
jest znacznie poważniejszy od zorganizowania neutralnego<br />
technologicznie przetargu na zakup sprzętu. Często jest<br />
tak, że zamawiający związuje się na zawsze z jego<br />
dostawcą. Problem nie dotyczy jednak tylko kwestii<br />
prawnych tj. przeniesienia na zamawiającego autorskich<br />
praw majątkowych oraz dostępu do kodu źródłowego<br />
oprogramowania. Sprawa dotyka też problematyki<br />
transferu wiedzy na temat działania systemu<br />
i umiejętności jego obsługi oraz rozbudowy i modyfikacji”<br />
Dr inż. Andrzej Zalewski, ekspert Urzędu Zamówień Publicznych,<br />
wypowiedź dla CW nr 8/2011<br />
Plan prezentacji<br />
1. Definicja <strong>zarządzania</strong> <strong>ruchem</strong> (ZR)<br />
2. Rzut oka na przepisy<br />
3. Przykłady wdrożeń<br />
4. Zidentyfikowane problemy<br />
5. Rynek<br />
10<br />
5
2011-04-13<br />
miasto<br />
Przykłady wdrożeń #1.1<br />
liczba<br />
skrzyżowań<br />
ZR / liczba<br />
sygnalizacji<br />
ogółem<br />
liczba<br />
skrzyżowań<br />
ZR z<br />
priorytetem<br />
dla TP<br />
liczba<br />
skrzyżowań<br />
objętych<br />
monitoringiem<br />
wideo<br />
Warszawa 37/700 9 22 (+ 13<br />
- Infokorki)<br />
Kraków 72/240 33 (+7 -<br />
zwrotnice)<br />
9 (+26<br />
-Trax)<br />
inne środki ZR<br />
łączność<br />
5 VMS, portal światłowód<br />
mapa utrudnień + 26<br />
VMS Trax<br />
światłowód<br />
Łódź 64/248 38 5 mapa utrudnień światłowód<br />
Wrocław<br />
( realizacja)<br />
153/227 113 68 20 VMS + naprowadz.<br />
+ mapa utrudnień<br />
światłowód<br />
Poznań 202/276 55 160 - hybrydowa<br />
Trójmiasto<br />
(przygotowywany)<br />
141/280 141 61 26 VMS, portal,<br />
naprowadzanie na<br />
parkingi<br />
światłowód<br />
+ GPRS<br />
Przykłady wdrożeń #1.2<br />
miasto<br />
Bydgoszcz<br />
(przygotowywany)<br />
liczba<br />
skrzyżowań<br />
ZR / liczba<br />
sygnalizacji<br />
ogółem<br />
liczba<br />
skrzyżowań<br />
ZR z<br />
priorytetem<br />
dla TP<br />
liczba<br />
skrzyżowań<br />
objętych<br />
monitoringiem<br />
wideo<br />
inne środki ZR<br />
52/110 52 32 VMS +<br />
naprowadz. + portal<br />
Białystok 84/106 3, dla<br />
autobusów<br />
w ruchu og.<br />
łączność<br />
światłowód<br />
41 - światłowód<br />
+ GPRS<br />
Toruń 32/78 1, tramwaj 8 - światłowód<br />
Olsztyn 39/73 1, śluza dla<br />
autobusów<br />
7 +35 - światłowód<br />
Rzeszów 5/48 - - - radio<br />
Lubin 4/23 - 6 - światłowód<br />
6
2011-04-13<br />
Przykłady wdrożeń #2.1<br />
miasto<br />
planowana<br />
rozbudowa<br />
obsada / czas<br />
pracy<br />
algorytm<br />
sterowania<br />
<strong>ruchem</strong><br />
wykonawca<br />
realizacja<br />
Inwestycji<br />
Piotr Krukowski ©<br />
Warszawa tak 3/7:00-15:00 Motion&TASS Siemens 2006 - 08<br />
Kraków tak 2/7:30-15:30 Motion Siemens 2005 - 09<br />
Łódź tak 3/6:00-22:00 SCATS ADT/Tyco 2007 - 08<br />
Wrocław 24h/7dni Gertrude WASKO 2011 -12 plan<br />
Poznań tak 4/7:00-15:00;<br />
1/15:00-7:00<br />
Okna<br />
czasowe<br />
Vialis &<br />
MSR Traffic<br />
1997-2010<br />
Trójmiasto 24h/7dni ? ? plan od 2011<br />
13<br />
Przykłady wdrożeń #2.2<br />
miasto<br />
planowana<br />
rozbudowa<br />
obsada / czas<br />
pracy<br />
algorytm<br />
sterowania<br />
<strong>ruchem</strong><br />
wykonawca<br />
realizacja<br />
Inwestycji<br />
Piotr Krukowski ©<br />
Bydgoszcz ? ? ? plan 2011 - 13<br />
Białystok tak 2/7:30-15:30 Okna czasowe,<br />
koordynacja<br />
zmiennocykl.,<br />
selekcja<br />
programów<br />
zależna od<br />
ruchu<br />
Toruń tak 2/7:00-15:00 Okna czasowe,<br />
koordynacja<br />
zmiennocykl.<br />
MSR<br />
Traffic<br />
MSR<br />
Traffic<br />
2002 - 2010<br />
2002 - 2010<br />
Olsztyn tak 2/6:00-18:00 SCATS ADT/Tyco 2007 - 08<br />
Rzeszów<br />
nowy<br />
system<br />
SCATS ADT/Tyco 2005<br />
Lubin tak 1/8:00-16:00 PIACON Vialis 2008<br />
7
2011-04-13<br />
Korzyści z wprowadzenia<br />
obszarowego sterowania <strong>ruchem</strong><br />
Miasto<br />
Redukcja czasów<br />
przejazdu w %<br />
Southampton 18.0<br />
Tuluza 10.0<br />
Los Angeles 18.0<br />
Kolonia 8.0<br />
Toronto 8.0<br />
Średnio 12.4<br />
źródło: Transplan<br />
15<br />
Priorytet dla transportu<br />
publicznego<br />
składniki czasu podróży<br />
transportem publicznym<br />
przyspieszenie<br />
/ zwalnianie<br />
15%<br />
czas na pętlach<br />
17%<br />
czas, który można<br />
optymalizować<br />
postój przed<br />
światłami<br />
sygn.<br />
17%<br />
jazda<br />
34%<br />
czas na<br />
przystankach<br />
17%<br />
czas, który nie można<br />
optymalizować<br />
źródło: 16<br />
8
2011-04-13<br />
Korzyści z wprowadzenia priorytetu<br />
dla pojazdów TP na skrzyżowaniach<br />
Miasto<br />
Redukcja czasów<br />
przejazdu w %<br />
Cardiff 11.0<br />
Monachium 14.0<br />
Glasgow 10.0<br />
London 8.0<br />
Turyn 14.0<br />
Zakres redukcji czasów<br />
przejazdu w %<br />
Ateny 15.5 12-19<br />
Goeteborg 15.0<br />
Tuluza 7.5 5-10<br />
Sapporo 6.0<br />
Lyon 12.5 11-14<br />
Melbourne 8.0 6-10<br />
Średnio 11.0<br />
źródło:<br />
Transplan<br />
17<br />
Korzyści w Polsce #1<br />
• W Warszawie wyniki pomiarów wykonanych w listopadzie<br />
2008r. porównano z wynikami pomiarów przeprowadzonych<br />
przed uruchomieniem systemu w 2006 r.<br />
• Na analizowanym odcinku Al. Jerozolimskich (Pl. Zawiszy –<br />
Rondo Waszyngtona) stwierdzono:<br />
– skrócenie czasu przejazdu tramwaju od 3,6% do 9,1%; tylko w jednym przypadku<br />
(kierunek wschód-zachód w szczycie porannym) czas wydłużył się o 6,7%;<br />
– znaczne skrócenie czasu przejazdu samochodem - dla kierunków ruchu o<br />
wyższym natężeniu rzędu 31-38%; równie znacząca była redukcja liczby<br />
zatrzymań.<br />
• W przypadku Wisłostrady oszczędności czasu różniły się<br />
znacznie w zależności od odcinka, kierunku i pory dnia. Dla<br />
odcinka północnego wahały się one od 3,6% do nawet 60%.<br />
Gorsze efekty odnotowano na odcinku południowym.<br />
źródło: BIT<br />
18<br />
9
2011-04-13<br />
Korzyści w Polsce #2<br />
• w Łodzi przeciętny czas podróży tramwajem<br />
w obszarze zarządzanym przez system uległ<br />
skróceniu o ok.10%. Czas podróży<br />
samochodem osobowym nie uległ zmianie,<br />
• w Olsztynie przeciętny czas podróży<br />
samochodem osobowym w obszarach<br />
zarządzanych przez system uległ skróceniu<br />
średnio o 17,7 %.<br />
19<br />
„Inżynieria ruchu wykroczyła w nową erę,<br />
w której publiczna akceptacja rozwiązania<br />
jest ważniejsza niż 2% poprawa natężenia<br />
ruchu.”<br />
Peter Preston, Siemens UK<br />
20<br />
10
2011-04-13<br />
Plan prezentacji<br />
1. Definicja <strong>zarządzania</strong> <strong>ruchem</strong> (ZR)<br />
2. Rzut oka na przepisy<br />
3. Przykłady wdrożeń<br />
4. Zidentyfikowane problemy<br />
5. Rynek<br />
21<br />
Piotr Krukowski ©<br />
Zidentyfikowane problemy #1<br />
1. Normy, standardy, architektura, dobre praktyki<br />
2. Otwartość systemu<br />
– algorytmy sterowania<br />
– protokoły komunikacji<br />
3. Rozwój systemu<br />
– ewolucja (małe inwestycje krok po kroku) czy<br />
rewolucja (jedna duża inwestycja)<br />
– przestrzeganie zasady konkurencyjności<br />
– okres trwania umowy z wykonawcą<br />
4. Tryb realizacji<br />
– „zaprojektuj&buduj”<br />
– „najpierw zaprojektuj a potem wybuduj”<br />
– z FIDIC-em czy bez ? 22<br />
11
2011-04-13<br />
Porównanie wariantów struktury<br />
systemu<br />
Wariant Zalety Wady<br />
Struktura<br />
jednorodna<br />
Struktura<br />
niejednorodna<br />
• kompatybilność urządzeń,<br />
protokółów i pod<strong>systemów</strong><br />
• większa łatwość obsługi<br />
i szkolenia personelu<br />
• dywersyfikacja dostawców –<br />
potencjalnie niższe ceny<br />
• możliwość włączenia<br />
<strong>polskich</strong> producentów<br />
• większa efektywność –<br />
lepsze dostosowanie metod<br />
sterowania do potrzeb<br />
• uzależnienie od<br />
jednego dostawcy<br />
• wyższy koszt<br />
rozbudowy<br />
• trudności<br />
w komunikacji<br />
i integracji <strong>systemów</strong><br />
• większa trudność<br />
obsługi i szkolenia<br />
personelu<br />
źródło: Transplan<br />
23<br />
Zidentyfikowane problemy #2<br />
Piotr Krukowski ©<br />
5. Rozpowszechnianie informacji dla podróżujących<br />
– brak krótkoterminowej prognozy zatłoczenia,<br />
– brak <strong>systemów</strong> obliczania czasu podróży<br />
i dynamicznego wskazywania trasy,<br />
– brak planerów podróży,<br />
– brak <strong>systemów</strong> RDS/TMC,<br />
– mała przydatność dla kierowców elektronicznych<br />
tablic o zmiennej treści (VMS),<br />
6. Organizacja pracy oraz personel obsługujący<br />
system i Centrum ZR<br />
7. Opóźnienia w realizacji 24<br />
12
2011-04-13<br />
Piotr Krukowski ©<br />
Modele organizacyjne Centrum ZR<br />
• zdezintegrowany<br />
• rozproszony<br />
• hybrydowy<br />
• unitarny<br />
Różnice pomiędzy modelami dotyczą<br />
kosztów, zależności pomiędzy sobą różnych<br />
jednostek organizacyjnych i spółek<br />
komunalnych, podległości służbowej<br />
pracowników, podstaw prawnych działania …<br />
Model zdezintegrowany Centrum ZR<br />
zarządca<br />
ruchu<br />
zarządca<br />
miejskiego<br />
transportu<br />
publicznego<br />
komunalny<br />
przewoźnik<br />
Piotr Krukowski ©<br />
CENTRUM ZARZĄDZANIA RUCHEM<br />
zarządu dróg miejskich<br />
GDDKiA<br />
lokalne<br />
CZR<br />
bezpieczeństwo<br />
i zarządz.<br />
kryzysowe<br />
26<br />
13
2011-04-13<br />
Model rozproszony Centrum ZR<br />
zarządca<br />
ruchu<br />
zarządca<br />
miejskiego<br />
transportu<br />
publicznego<br />
komunalny<br />
przewoźnik<br />
Piotr Krukowski ©<br />
CENTRUM ZARZĄDZANIA RUCHEM<br />
zarządu dróg miejskich<br />
?<br />
GDDKiA<br />
lokalne<br />
CZR<br />
bezpieczeństwo<br />
i zarządz.<br />
kryzysowe<br />
27<br />
Model hybrydowy Centrum ZR<br />
Piotr Krukowski ©<br />
zarządca<br />
ruchu<br />
zarządca<br />
miejskiego<br />
transportu<br />
publicznego<br />
CENTRUM ZARZĄDZANIA RUCHEM<br />
zarządu dróg miejskich<br />
komunalny<br />
przewoźnik<br />
?<br />
GDDKiA<br />
lokalne<br />
CZR<br />
bezpieczeń<br />
-stwo<br />
i zarządz.<br />
kryzysowe<br />
oddelegowanie pracowników jednostek do pracy w Centrum ZR<br />
28<br />
14
2011-04-13<br />
Model unitarny Centrum ZR<br />
Piotr Krukowski ©<br />
zarządca<br />
ruchu<br />
zarząd<br />
dróg<br />
miejskich<br />
MIEJSKIE<br />
CENTRUM<br />
ZARZĄDZANIA<br />
RUCHEM<br />
komunalny<br />
przewoźnik<br />
zarządca<br />
miejskiego<br />
TP<br />
?<br />
GDDKiA<br />
lokalne<br />
CZR<br />
bezpieczeń<br />
-stwo<br />
i zarządz.<br />
kryzysowe<br />
oddelegowanie i przniesienie pracowników jednostek do pracy w Centrum ZR<br />
Łączność na potrzeby ZR<br />
• Dylematy<br />
– światłowód czy radio ?<br />
– własne czy dzierżawione?<br />
– jeśli radio to czy jesteśmy skazani tylko na GPRS?<br />
• Nie trzeba hamletyzować – wystarczy<br />
zaakceptować rozwiązania hybrydowe<br />
o jednakowym poziomie bezpieczeństwa<br />
• Warto mieć własne rurociągi kablowe<br />
• Warto rozważyć własny system szerokopasmowej<br />
łączności radiowej<br />
„własny” = będący własnością JST<br />
30<br />
15
2011-04-13<br />
TRISTAR – system łączności<br />
Piotr Krukowski ©<br />
©<br />
Źródło: Zintegrowany System Zarządzania Ruchem TRISTAR, 2007<br />
31<br />
Dane wizyjne<br />
• Technologia IP spowodowała przełom – zdjęcie i film<br />
to pliki, które można przesyłać poprzez sieci<br />
komputerowe, przetwarzać i składować<br />
• Obraz z wielu kamer monitorujących skrzyżowania<br />
nie jest dostępny w Centrum ZR lecz w Centrum<br />
Zarządzania Kryzysowego, Straży Miejskiej lub Policji<br />
• Brak rozwiązań „inteligentnych”, umożliwiających<br />
automatyczną analizę obrazu np. w celu wykrywania<br />
zdarzeń<br />
• Dostępność technologii ARTR (Automatycznego<br />
Rozpoznawania Tablic Rejestracyjnych), która może<br />
być wykorzystana do ZR<br />
32<br />
16
2011-04-13<br />
Plan prezentacji<br />
1. Definicja <strong>zarządzania</strong> <strong>ruchem</strong> (ZR)<br />
2. Rzut oka na przepisy<br />
3. Przykłady wdrożeń<br />
4. Zidentyfikowane problemy<br />
5. Rynek<br />
33<br />
Firmy uczestniczące w postępowaniach<br />
przetargowych na budowę <strong>systemów</strong> ZR<br />
1. VIALIS (d.NH Polska), Poznań<br />
2. MSR Traffic, Przeźmierowo k.Poznania<br />
3. PEEK Traffic, Rudawa k.Krakowa<br />
4. Siemens, Warszawa<br />
5. ADT (d.TYCO), Warszawa<br />
6. IBM, Warszawa<br />
7. WASKO, Gliwice<br />
8. …<br />
34<br />
17
2011-04-13<br />
Charakterystyka rynku <strong>systemów</strong> ZR<br />
w Polsce<br />
Piotr Krukowski ©<br />
• Brak obciążeń przeszłością<br />
• Typowy rynek wschodzący czyli niedojrzały<br />
• Dominacja dostawców<br />
• Słabość niezależnego doradztwa technicznego<br />
• Brak współpracy JST i GDDKiA<br />
• Brak subsydiarności instytucji rządowych<br />
35<br />
Czy za wszystko muszą płacić JST?<br />
36<br />
18
2011-04-13<br />
Dziękuję za uwagę<br />
Piotr Krukowski<br />
Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta<br />
we Wrocławiu<br />
tel.:71 376 0013, 501 425 835<br />
pkrukowski@zdium.wroc.pl 37<br />
19
Change language