Embriologija morskog jezinca - PBF
Embriologija morskog jezinca - PBF
Embriologija morskog jezinca - PBF
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Praktikum iz Biologije II<br />
Praktikum iz Biologije II<br />
Uokolo<br />
vitelinske<br />
lividus) – proljeće i jesen). Osim sinkroniziranog ispuštanja gameta odreñene vrste, da bi<br />
membrane jajne stanice <strong>morskog</strong><br />
ježinca nalazi se još i debela<br />
želatinozna opna (Slika 5), koja<br />
služi za privlačenje i aktivaciju<br />
spermija. Jajne stanice ježinca<br />
su jednoliko ispunjene žumanjcem<br />
(izolecitalna jaja).<br />
došlo do oplodnje potreban je i mehanizam prepoznavanja spermija i jajne stanice u<br />
morskoj vodi, jer se u tom trenutku u morskoj vodi mogu nalaziti i spolne stanice drugih<br />
vrsta. Jajna stanica privlači spermije kemoatrakcijom. U želatinoznoj opni jajne stanice<br />
ježinaca nalazi se peptid resakt koji se polako ispušta u morsku vodu i na taj način<br />
privlači spermije. Ujedno što ih privlači, resakt djeluje i kao aktivator spermija, odnosno<br />
spermiji postaju aktivniji i brže plivaju u prisutnosti veće količine resakta u morskoj<br />
vodi.<br />
Akrosomalna reakcija:<br />
Slika 5. Jajna stanica <strong>morskog</strong> ježinca tijekom oplodnje.<br />
Akrosomalna reakcija (Slika 6) kod morskih ježinaca započinje kontaktom<br />
spermija sa želatinoznom opnom jajne stanice. Taj kontakt uzrokuje egzocitozu<br />
Prepoznavanje spermija i jajne stanice:<br />
(izbacivanje) akrosomalnog mjehurića spermija i otpuštanje proteolitičkih enzima, koji<br />
zatim stvaraju prolaz spermiju do površine jajne stanice.<br />
Interakcija izmeñu spermija i jajne stanice općenito se odvija u sljedeća 3<br />
osnovna koraka:<br />
akrosomalni nastavak<br />
1. kemoatrakcija spermija ka jajnoj stanici zahvaljujući topivim molekulama koje<br />
izlučuje jajna stanica<br />
2. akrosomalna reakcija<br />
3. fuzija membrana jajne stanice i spermija<br />
Kemoatrakcija:<br />
Odrasle jedinke morskih ježinaca su odvojenog spola, slabo su pokretni i imaju<br />
vanjsku oplodnju. To znači da je oplodnja moguća jedino ako mužjaci i ženke<br />
sinkronizirano ispuste gamete u morsku vodu. To usklañivanje vremena ispuštanja gameta<br />
je regulirano vremenskim uvjetima, temperaturom vode, mjesečevim mijenama, te<br />
plimom i osekom. Vrste koje obitavaju tropska i subtropska toplija mora plodne su<br />
tijekom cijele godine, dok je za većinu vrsta umjerenog i sjevernog pojasa specifično da<br />
su plodne samo u odreñenom dijelu godine (hridinski morski ježinac (Paracentrotus<br />
fertilizacijski konus<br />
perivitelinski prostor<br />
membrana jajne stanice<br />
Slika 6. – Akrosomalna reakcija; prodiranje spermija u jajnu stanicu kod <strong>morskog</strong> ježinca.<br />
1) Receptori na spermiju dolaze u kontakt sa želatinoznom opnom jajeta, 2) Oslobañanje<br />
proteolitičkih enzima iz akrosoma egzocitozom, 3) Nastajanje akrosomalnog nastavka, 4)<br />
Formiranje fertilizacijskog konusa, vezanje spermija na površinu jajne stanice i<br />
prodiranje jezrge spermija u njezinu citoplazmu.<br />
Drugi dio akrosomalne reakcije označava formiranje akrosomalnog nastavka,<br />
kojeg čine aktinske niti. Akrosomalni nastavak se veže za vitelinsku ovojnicu jajne<br />
stanice i izlaže na sebi vezne (»binding») receptore (grañeni od proteina bindina).<br />
«Binding» receptori su visoko specifiči za svaku vrstu morskih ježinaca i kompatibilni su<br />
Vježba br. 8 7<br />
Vježba br. 8 8
Change language