Vodič za dijagnostikovanje i lečenje raka grlića materice - Institut za ...

grlića materice koji je usvojila Vlada Republike Srbije. U skraćenom obliku Program je
objavljen u Službenom glasniku broj 54, od 23. maja, 2008. godine 25 . Ovim dokumentom
definisani su svi zahtevi za organizaciju skrininga, kao i metodologija različitih postupaka i
aktivnosti koje su sastavni deo skrininga.
Osnovni cilj Nacionalnog programa skrininga za rak grlića materice je smanjenje morbiditeta
i mortaliteta od raka grlića materice u Srbiji. Ovaj cilj može se postići organizovanim
uzimanjem briseva za citološki pregled od što većeg broja žena starosnog doba
obuhvaćenog skriningom. Pokazano je da je povećavanje pokrivenosti ciljne populacije
jedan od najznačajnijih preduslova za uspešnost programa.
Dom zdravlja pokreće, organizuje i sprovodi Nacionalni program na teritoriji opštine koju
pokriva. Ove aktivnosti obavlja u saradnji sa okružnim institutom/zavodom za javno zdravlje i
lokalnom samoupravom. Skrining pregled obavlja se u Službi za zdravstvenu zaštitu žena
Doma zdravlja teritorije na kojoj pacijentkinja živi. Poziv za pregled, sa propratnim
edukativnim materijalom šalje se na kućnu adresu. U pozivu treba jasno da budu naznačeni
vreme i mesto pregleda, kao i kontakt telefon preko kojeg se može promeniti termin
pregleda.
3.2. Preporuke za provođenje organizovanog skrininga
Preporuka
Organizovanim skriningom treba da budu obuhvaćene žene starosti od 25 do
65 godina života.
Posle dva negativna citološka testa u razmaku od 6 meseci, dalji skrining
pregledi izvode se u intervalu od tri godine.
Posle 65 godina, pod uslovom da je žena redovno dolazila na preglede
regularni skrining se može obustaviti
Osnovni skrining test je citološki bris grlića materice (Papanikolau test). On
može biti rađen konvencionalnim metodom ili ako postoje uslovi,
korišćenjem citologije na tečnoj podlozi (Liquid based cytology-LBC).
Citologija na tečnoj podlozi omogućava određivanje prisustva HPV infekcije i
drugih infekcija donjeg genitalnog sistema
HPV test je koristan dodatni pregled uz citologiju, ali je njegova vrednost
dokazana i u primarnom skriningu. Negativna prediktivna vrednost ovog testa
je veća od 99%, što ukazuje na minimalan rizik za nastanak raka grlića
materice kod žena sa negativnim testom u narednih 10 godina. HPV test je
uspešna metoda za trijažu žena sa neodređenim (granično atipičnim)
citološkim nalazom, kao i za praćenje uspeha lečenja premalignih promena
grlića materice.
Klasa
preporuke/
Stepen
dokaza
I A
I
I
I
I
A
A
A
A
Ukoliko ne postoje uslovi da se svim ženama uradi trijažni HPV test, ovaj test
uz primarni citološki pregled treba obezbediti svim ženama starijim od 35
godina.
Posle porodjaja Papanikoalu test ne bi trebalo raditi pre nego što prodje 8 i
više nedelja
Žene sa kliničkim abnormalnostima koje ukazuju na rak grlića materice treba
odmah uputiti na dalje ginekološke dijagnostičke procedure i nije im
neophodno uzimati rutinski citološki bris. Dokazano je da pregled brisa
pacijentkinje sa klinički jasnim ili čak uznapredovalim invazivnim cervikalnim
IIa
IIa
B
B
15