DENTAL TRIBUNE

More documents

Recommendations

Info

10 Perspektywy DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna Claudia Caprioglio, Giovanni Olivi, Maria Daniela Genovese, Włochy Podejście do pacjenta w stomatologii dziecięcej wymaga bliskiej współpracy pomiędzy dentystami a rodzicami oraz samymi dziećmi. Terapia laserowa jest nowoczesną i skuteczną strategią. Technologia laserowa ma szerokie zastosowanie w stomatologii, traumatologii i prostych zabiegach chirurgicznych. Można ją stosować do leczenia zębów mlecznych i stałych. Autorzy niniejszego artykułu przedstawiają przegląd kliniczny z wybranymi procedurami, przyczyniając się tym samym do rozwoju badań w tej dziedzinie. Wstęp Jednym z głównych zadań dziecięcego dentysty jest zapewnienie odpowiedniej edukacji na temat prewencji w celu zmniejszenia częstości występowania urazów dentystycznych wśród dzieci i młodzieży. Dlatego należy przede wszystkim chronić tkankę. Można tego dokonać, unikając rozwoju choroby albo – w razie jej wystąpienia – podejmując właściwe kroki. Ochrona tkanki wiąże się także z usuwaniem jej zakażonych części oraz odbudową przy jak najmniejszej utracie struktur. Obecnie w leczeniu tkanek pomagają techniki wczesnej diagnozy (radiologia cyfrowa z niską emisją promieniowania, diagnoza laserowa i zabiegowy mikroskop stomatologiczny) oraz terapia o minimalnym stopniu inwazyjności (terapia ozonowa, abrazja powietrzna, mikropreparacja za pomocą instrumentów obrotowych oraz leczenie laserami). Diagnoza oraz leczenie przy użyciu laserów, które spełnia założenie „wypełnienia bez wiercenia“ jest doskonałą metodą z perspektywy zachowania tkanki. Jak twierdzą Martens oraz Gutknecht, dzieci powinny jako pierwsze skorzystać z laserowego leczenia stomatologicznego. W niniejszym artykule przedstawiono zastosowanie laserów erbowych do ablacji tkanki miękkiej i twardej. Omówiono także sposób, w jaki pozostałe lasery (diodowe, Nd:YAG i CO 2 ) mogą przyczynić się do tego, aby wizyta w gabinecie stomatologicznym była jak najmniej inwazyjnym i stresującym doświadczeniem, co jest szczególnie ważne dla dzieci. W stomatologii dziecięcej laser jest nowym instrumentem, który uzupełnia lub całkowicie zastępuje tradycyjne techniki leczenia. Lasery wielu rodzajów oraz o różnych długościach fal (Tab. 1) mają wiele możliwych zastosowań i mogą być wykorzystywane do leczenia zarówno tkanki miękkiej, jak i twardej (tTab. 2). Nie analizując szczegółów technicznych terapii laserowej, należy zaznaczyć, że różne długości fal oddziałują inaczej z różnymi chromoforami (hemoglobiną, wodą, hydroksyapatytem) znajdującymi się w tkance docelowej (w membranach błony śluzowej, dziąsłach lub tkance zęba). Efekt terapeutyczny jest zatem zależny od podobieństwa optycznego oraz współczynnika absorpcji dla danej długości fali. Zastosowanie laserów w leczeniu tkanki miękkiej w stomatologii dziecięcej Zabieg chirurgiczny jamy ustnej Lasery mają wiele zalet w leczeniu tkanki miękkiej jamy ustnej: są proste oraz szybkie w użyciu, zmniejszają potrzebę stosowania miejscowego znieczulenia, zapewniają doskonałą kontrolę krwawienia podczas nacięcia oraz eliminują potrzebę zakładania szwów. Co więcej, powrót do zdrowia po zabiegu jest często bezobjawowy dzięki właściwościom odkażającym, przeciwbólowym oraz biostymulującym promieniowania laserowego. Procedura ta, prowadząca do doskonałych efektów klinicznych,jest więc mniej inwazyjna i traumatyczna niż terapia tradycyjna. Jest to szczególnie ważne dla dzieci, które chętniej zaakceptują tę nową metodę leczenia. W porównaniu z tradycyjnymi procedurami, leczenie laserem jest kojarzone ze zmniejszoną potrzebą stosowania środków przeciwbólowych oraz leków przeciwzapalnych. Lasery są wykorzystywane w zabiegach tkanek miękkich, takich jak usuwanie lub leczenie zmian chorobowych błony śluzowej jamy ustnej. Do tego celu można wykorzystać wszystkie długości fal światła lasera o powinowactwie z hemoglobiną i wodą (chromoforami znajdującymi się w dziąsłach i błonie śluzowej). Lasery argonowe, KTP, diodowe, Nd:YAG oraz lasery CO 2 nadają się do nacinania tkanki miękkiej oraz odkażania parą wodną. Uzyskują dobrą koagulację i hemostazę. Sprawdzają się także w leczeniu zmian naczyniowych. Ryc. 1 Ryc. 2a Ryc. 2b Wymienione metody leczenia mogą być także wykonywane za pomocą laserów erbowych, Er, Cr:YSGG oraz laserów Er:YAG, ze względu na korzystną absorpcję ich lekkich fal przez wodę znajdującą się w dziąsłach i błonie śluzowej. Zapewniają jednak mniej skuteczną kontrolę krwawienia. Efektywność laserów erbowych można zwiększyć, stosując chłodzenie sprayem powietrzno-wodnym, aplikowanym przez kątnice lasera. Zapewnia to czyste nacięcie oraz pomaga pozbyć się nadmiernego wzrostu temperatury tkanki miękkiej podczas chłodzenia parą. Co więcej, brak martwej tkanki umożliwia przeprowadzenie dokładnej biopsji (Ryc. 1 i 2). Periodontologia i ortodoncja Zastosowanie właściwości odkażających laserów w leczeniu chorób przyzębia zostało szeroko omówione w odniesieniu do pacjentów dorosłych. Nie ma jednak danych na temat stosowania laserów w leczeniu zapalenia przyzębia u młodych pacjentów. W ortodoncji bardzo często wymaga się stosowania interwencji tkanki miękkiej przed, podczas oraz po leczeniu. Procedury te (Tab. 2) można wykonać prosto, bezpiecznie oraz skutecznie przy użyciu laserów o różnej długości fal, w zależności od rodzaju interwencji (Ryc. 3). Frenulektomia jest jednym z najczęstszych i najszerzej opisywanych zabiegów laserowych w ortodoncji. Laserowe podcinanie wędzidełka wykonywane jest za pomocą lasera diodowego, Nd:YAG, Er:YAG, Er, Cr:YSGG oraz lasera CO 2 . W porównaniu z tradycyjnymi technikami, zabiegi laserowe związane są z mniejszym bólem i dyskomfortem pozabiegowym oraz mniejszą liczbą komplikacji funkcjonalnych, takich jak problemy z mówieniem i żuciem. Wszystkie te zalety wpływają na pozytywne postrzeganie terapii laserowej przez pacjentów, co jest ważnym czynnikiem u dzieci. Lasery mogą być stosowane do frenulektomii wargi górnej lub dolnej u noworodków, w przypadkach ostrej ankyloglozji lub zbyt krótkiego wędzidełka szczękowego, które sprawia trudności w przyjmowaniu pokarmu podczas karmienia piersią. Zabiegi gingiwoplastyki, gingiwoktomii oraz operkulektomii można wykonywać bez znieczulenia, stosując dowolną długość fali lasera. Bezpośrednio po zabiegu można przykleić aparat ortodontyczny. W ortodoncji terapia laserami małej mocy (LLLT) jest skuteczną metodą przyspieszania ruchu zęba poprzez stymulację modulacji wstępnej reakcji zapalnej, co przyczynia się do ustąpienia wady we wcześniejszym stadium leczenia. Inne badania wykazały miejscową skuteczność lasera CO 2 , który zmniejsza ból związany z aplikacją siły ortodontycznej bez ingerowania w ruch zęba. Zastosowanie laserów w leczeniu tkanki twardej w stomatologii dziecięcej Ryc. 1: Pacjentka w wieku 6,2 lat. Wyrzynający się ząb 3.6 doprowadził do powstania hiperplastycznej tkanki. · Ryc. 2 a i b: Bezpośrednio po usunięciu erbu: laserowa procedura plastyki dziąseł (a). Efekt kliniczny (b). Ryc. 3a Ryc. 3b Ryc. 3 a i c: Pacjentka w wieku 9,2 lat. Obręcz ortodontyczna zamocowana na hiperplastycznej tkance wokół zęba 1.6. Aby założyć łuk podniebienny oraz elastyczne podwiązanie, wykonano krótkie leczenie laserowe tkanki miękkiej. Ryc. 3c Zapobieganie próchnicy Pierwsze badania nad zastosowaniem promieniowania w leczeniu próchnicy (poprzez zwiększanie odporności na kwas oraz mikrotwardości powierzchni szkliwa) przeprowadzono pod koniec lat 80. XX w. Od tamtej pory przeprowadzono wiele innych badań, które dały podobne wyniki. Jednak dowody kliniczne są wciąż ograniczone. Badania w tej dziedzinie dzielą się na 2 kategorie: wykorzystujące lasery argonowe (488- 514nm) oraz stosujące lasery CO 2 (9.300, 9.600 i 10.600 nm). Zbadano także zdolność laserów erbowych (2.780 nm i 2.940 nm) do modyfikowania właściwości fizyczno-chemicznych szkliwa. Badane parametry dotyczyły mikrotwardości przekrojowej i rozpuszczalności szkliwa. Połączenie promieniowania laserów erbowych z leczeniem fluorkiem fosforanu (APF) zmniejsza głębokość ubytków o 50% w porównaniu z grupą kontrolną, a o 26-32% w porównaniu z ubytkami leczonymi tylko laserem. Dowiedziono także, że stosowanie lasera argonowego w połączeniu z terapią fluorkiem cynku zmniejsza ryzyko powstawania białych plam oraz poprawia kondycję wytrawionej powierzchni zęba. Terapia ta stabilizuje poziom hydroksyapatytu oraz naprawia ubytki strukturalne.
DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 11 W 2003 r. Hicks i inni odkryli, że stosowanie lasera argonowego w połączeniu z terapią APF może stworzyć barierę ochronną przed próchnicą w zębach mlecznych. Badacze doszli do wniosku, że dzięki tej terapii powłoka powierzchniowa pokrywa się fluorkiem wapnia oraz minerałami fosforanu, które mogą pełnić funkcję zbiorników fluorku, wapnia i fosforanu i tym samym stanowić warstwę ochronną dla zębów. Dowiedziono też, że w porównaniu z zębami kontrolnymi, mikrotwardość powierzchni szkliwa jest większa w zębach leczonych wyłącznie niskim promieniowaniem lasera argonowego lub promieniowaniem połączonym z terapią APF. Kolejne badania, przeprowadzone w 1998 r. przez Feather - sone’a i innych, wykazują zatrzymanie rozwoju próchnicy po zastosowaniu laserów o długości fal 9.300 nm i 9.600 nm (przy poziomie energii 1-3 J/cm2). Poziom inhibicji próchnicy w porównaniu z wynikami stosowania pasty do zębów z fluorem wyniósł 70%. Co więcej, wzrost temperatury podpowierzniowej był minimalny (< 1° C na głębokości 2 mm). Wyniki te potwierdziły założenia innego badania, które wykazało brak uszkodzeń termicznych miazgi. W 2008 r. potwierdzono, że lasery CO 2 są skuteczną metodą zmniejszania podpowierzchniowej demineralizacji szkliwa. Efekt ten można wzmocnić, łącząc leczenie laserowe z terapią fluorową. Najnowsze badania wskazują na to, że długość fal lasera erbowego może także wpływać na zwiększoną odporność na kwas. Energia lasera erbowego może zmniejszyć rozpuszczalność szkliwa, tym samym zwiększając odporność na próchnicę bez dokonywania dużych zmian w strukturze szkliwa. Niestety, wyniki te nie osiągnęły statystycznego poziomu istotności (alfa = 0.05). Wnioski kliniczne Wykorzystywanie lasera CO 2 do leczenia młodych, zdrowych zębów może być skuteczną metodą prewencji próchnicy. Aby potwierdzić tę hipotezę, należy przeprowadzić długoterminowe badania kliniczne. Istnieje także potrzeba wykonania badań nad wydajnością terapii laserem erbowym w celu zwiększenia odporności na kwas w zębach stałych. Wykrywanie próchnicy Spośród wielu zastosowań laserów w stomatologii dziecięcej, najszerzej zbadane jest ich wykorzystanie w wykrywaniu próchnicy – nieablacyjny laser emituje światło fluorescencyjne widoczne w podczerwieni o długości fali 655 nm. Dzięki temu lasery stanowią przydatne uzupełnienie konwencjonalnych metod wykrywania próchnicy. W 2003 r. Lussi i inni potwierdzili, że fluorescencja laserowa może stanowić dodatkowe narzędzie do wykrywania próchnicy w zębach mlecznych oraz do monitorowania jej przebiegu. Ryc. 4a Ryc. 4b Ryc. 5a Ryc. 5b Ryc. 4 a i b: Pacjent w wieku 7,4 lat. Próchnica międzyzębowa zęba 7.5 (a). Przed założeniem koferdamu lekarz wykonuje preparację laserem Er:YAG o minimalnej interwencji. Dzięki terapii laserem pacjent nie czuje bólu (b). · Ryc. 5 a i b: Szkliwo i zębina są wytrawiane, opłukiwane i suszone (a). Efekt końcowy (b). Ryc. 6a W wielu badaniach porównano metody detekcji próchnicy – ocenę wizualną, ocenę wizualną z powiększeniem, skrzydłowo-zgryzowe zdjęcie rtg oraz fluorescencję laserową (LF). Badanie LF wykazało wysoką niezawodność oraz wiarygodność diagnostyczną (suma czułości i swoistości diagnostycznej), a jego skuteczność w wykrywaniu próchnicy w bliższych zębach mlecznych przewyższyła radiografię skrzydłowo-zgryzową. Inne badania także potwierdziły skuteczność techniki LF w wykrywaniu próchnicy w zębach mlecznych, pomimo niemożliwości wykrycia remineralizacji naturalnych zmian próchniczych w stadium początkowym lub określenia ilościowego utraty minerałów, spowodowanej procesem próchniczym. Zgodnie z wynikami badania z 2008 r. (Braga i inni), fluorescencja laserowa osiąga lepsze wyniki na poziomie zębiny niż szkliwa. Autorzy doszli do wniosku, że metoda ta nie jest odpowiednia do wykrywania początkowych zmian próchniczych w szkliwie, ale może być stosowana do badania ich rozległości. Sprawdzono także potencjalny wpływ, jaki na wyniki leczenia LF może mieć lekarz. Oceniono, że nie wpływa on na wiarygodność, przewidywalność oraz powtarzalność wyników otrzymanych tą metodą. W codziennym użyciu system LF jest wiarygodnym narzędziem pomocniczym do badania wzrokowego powierzchni okluzyjnych, zarówno w zębach trzonowych mlecznych, jak i stałych. Dzięki nowym zakończeniom lasera, technika ta może być także stosowana do wykrywania zmian próchniczych w odcinkach proksymalnych. Plombowanie ubytków i szczelin Wg wielu badań, lasery mogą być wykorzystywane do preparacji ubytków i szczelin powierzchni okluzyjnych młodych zębów przed aplikacją plomby. Większość z badań stanowi porównanie technik inwazyjnych oraz promieniowania laserowego z lub bez wytrawiania kwasem. Nie wykryto znaczących różnic pomiędzy tymi rodzajami preparacji szkliwa z wykorzystaniem wytrawiania. Ryc. 6b Jedno z badań wykazało, że przygotowywanie i leczenie powierzchni szkliwa wyłącznie laserem Er:YAG doprowadziło do powstania największej ilości przecieków. Inne nie wykazało żadnej różnicy w rozległości mikroprzecieków w zależności od stosowanej metody (promieniowanie laserowe Ryc. 6c Ryc. 6 a-c: Pacjentka w wieku 5,2 lat. Głęboka próchnica zębów trzonowych. Zdjęcie panoramiczne (a). Zdjęcie rtg (b) oraz perspektywa okluzyjna (c). lub wytrawianie kwasem), co sugeruje, że technika laserowa może być skuteczna. Wstępne leczenie laserem Er, Cr:YSGG nie wpłynęło na wytrzymałość wypełnienia na mikroprzecieki w zębach mlecznych. Inne badania, skupiające się AD
Page 1 and 2: 1 News Wewnątrz numeru: Implant Tr
Page 3 and 4: DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion
Page 9: DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion
Page 15: DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion
Page 18 and 19: 2 Opinie IMPLANT TRI BU NE Po lish
Page 20 and 21: 4 Perspektywy IMPLANT TRI BU NE Po
Page 22 and 23: 2 Perspektywy ENDO TRI BU NE Po lis
Page 24: ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion Per

DENTAL TRIBUNE

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?