DENTAL TRIBUNE
DENTAL TRIBUNE
DENTAL TRIBUNE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
10<br />
Perspektywy<br />
DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion<br />
Lasery w stomatologii dziecięcej –<br />
perspektywa kliniczna<br />
Claudia Caprioglio, Giovanni Olivi, Maria Daniela Genovese, Włochy<br />
Podejście do pacjenta w stomatologii<br />
dziecięcej wymaga bliskiej<br />
współpracy pomiędzy dentystami<br />
a rodzicami oraz samymi<br />
dziećmi. Terapia laserowa jest<br />
nowoczesną i skuteczną strategią.<br />
Technologia laserowa ma szerokie<br />
zastosowanie w stomatologii,<br />
traumatologii i prostych zabiegach<br />
chirurgicznych. Można ją<br />
stosować do leczenia zębów<br />
mlecznych i stałych. Autorzy niniejszego<br />
artykułu przedstawiają<br />
przegląd kliniczny z wybranymi<br />
procedurami, przyczyniając się<br />
tym samym do rozwoju badań<br />
w tej dziedzinie.<br />
Wstęp<br />
Jednym z głównych zadań dziecięcego<br />
dentysty jest zapewnienie<br />
odpowiedniej edukacji na temat<br />
prewencji w celu zmniejszenia<br />
częstości występowania urazów<br />
dentystycznych wśród dzieci i młodzieży.<br />
Dlatego należy przede<br />
wszystkim chronić tkankę. Można<br />
tego dokonać, unikając rozwoju<br />
choroby albo – w razie jej wystąpienia<br />
– podejmując właściwe<br />
kroki. Ochrona tkanki wiąże się<br />
także z usuwaniem jej zakażonych<br />
części oraz odbudową przy jak najmniejszej<br />
utracie struktur.<br />
Obecnie w leczeniu tkanek pomagają<br />
techniki wczesnej diagnozy<br />
(radiologia cyfrowa z niską<br />
emisją promieniowania, diagnoza<br />
laserowa i zabiegowy mikroskop<br />
stomatologiczny) oraz terapia o<br />
minimalnym stopniu inwazyjności<br />
(terapia ozonowa, abrazja powietrzna,<br />
mikropreparacja za pomocą<br />
instrumentów obrotowych<br />
oraz leczenie laserami). Diagnoza<br />
oraz leczenie przy użyciu laserów,<br />
które spełnia założenie „wypełnienia<br />
bez wiercenia“ jest doskonałą<br />
metodą z perspektywy zachowania<br />
tkanki. Jak twierdzą Martens<br />
oraz Gutknecht, dzieci powinny<br />
jako pierwsze skorzystać z<br />
laserowego leczenia stomatologicznego.<br />
W niniejszym artykule przedstawiono<br />
zastosowanie laserów erbowych<br />
do ablacji tkanki miękkiej<br />
i twardej. Omówiono także sposób,<br />
w jaki pozostałe lasery (diodowe,<br />
Nd:YAG i CO 2 ) mogą przyczynić<br />
się do tego, aby wizyta w gabinecie<br />
stomatologicznym była jak najmniej<br />
inwazyjnym i stresującym<br />
doświadczeniem, co jest szczególnie<br />
ważne dla dzieci.<br />
W stomatologii dziecięcej laser<br />
jest nowym instrumentem, który<br />
uzupełnia lub całkowicie zastępuje<br />
tradycyjne techniki leczenia. Lasery<br />
wielu rodzajów oraz o różnych<br />
długościach fal (Tab. 1) mają wiele<br />
możliwych zastosowań i mogą być<br />
wykorzystywane do leczenia zarówno<br />
tkanki miękkiej, jak i twardej<br />
(tTab. 2).<br />
Nie analizując szczegółów<br />
technicznych terapii laserowej, należy<br />
zaznaczyć, że różne długości<br />
fal oddziałują inaczej z różnymi<br />
chromoforami (hemoglobiną,<br />
wodą, hydroksyapatytem) znajdującymi<br />
się w tkance docelowej<br />
(w membranach błony śluzowej,<br />
dziąsłach lub tkance zęba). Efekt<br />
terapeutyczny jest zatem zależny<br />
od podobieństwa optycznego oraz<br />
współczynnika absorpcji dla danej<br />
długości fali.<br />
Zastosowanie laserów w leczeniu<br />
tkanki miękkiej w stomatologii<br />
dziecięcej<br />
Zabieg chirurgiczny jamy ustnej<br />
Lasery mają wiele zalet w leczeniu<br />
tkanki miękkiej jamy ustnej:<br />
są proste oraz szybkie w użyciu,<br />
zmniejszają potrzebę stosowania<br />
miejscowego znieczulenia, zapewniają<br />
doskonałą kontrolę krwawienia<br />
podczas nacięcia oraz eliminują<br />
potrzebę zakładania szwów. Co<br />
więcej, powrót do zdrowia po zabiegu<br />
jest często bezobjawowy<br />
dzięki właściwościom odkażającym,<br />
przeciwbólowym oraz biostymulującym<br />
promieniowania laserowego.<br />
Procedura ta, prowadząca<br />
do doskonałych efektów klinicznych,jest<br />
więc mniej inwazyjna i<br />
traumatyczna niż terapia tradycyjna.<br />
Jest to szczególnie ważne dla<br />
dzieci, które chętniej zaakceptują tę<br />
nową metodę leczenia. W porównaniu<br />
z tradycyjnymi procedurami,<br />
leczenie laserem jest kojarzone ze<br />
zmniejszoną potrzebą stosowania<br />
środków przeciwbólowych oraz leków<br />
przeciwzapalnych.<br />
Lasery są wykorzystywane w<br />
zabiegach tkanek miękkich, takich<br />
jak usuwanie lub leczenie zmian<br />
chorobowych błony śluzowej jamy<br />
ustnej. Do tego celu można wykorzystać<br />
wszystkie długości fal<br />
światła lasera o powinowactwie z<br />
hemoglobiną i wodą (chromoforami<br />
znajdującymi się w dziąsłach<br />
i błonie śluzowej). Lasery argonowe,<br />
KTP, diodowe, Nd:YAG<br />
oraz lasery CO 2 nadają się do nacinania<br />
tkanki miękkiej oraz odkażania<br />
parą wodną. Uzyskują dobrą<br />
koagulację i hemostazę. Sprawdzają<br />
się także w leczeniu zmian naczyniowych.<br />
Ryc. 1 Ryc. 2a Ryc. 2b<br />
Wymienione metody leczenia<br />
mogą być także wykonywane za<br />
pomocą laserów erbowych, Er,<br />
Cr:YSGG oraz laserów Er:YAG, ze<br />
względu na korzystną absorpcję ich<br />
lekkich fal przez wodę znajdującą<br />
się w dziąsłach i błonie śluzowej.<br />
Zapewniają jednak mniej skuteczną<br />
kontrolę krwawienia. Efektywność<br />
laserów erbowych można<br />
zwiększyć, stosując chłodzenie<br />
sprayem powietrzno-wodnym,<br />
aplikowanym przez kątnice lasera.<br />
Zapewnia to czyste nacięcie oraz<br />
pomaga pozbyć się nadmiernego<br />
wzrostu temperatury tkanki miękkiej<br />
podczas chłodzenia parą. Co<br />
więcej, brak martwej tkanki umożliwia<br />
przeprowadzenie dokładnej<br />
biopsji (Ryc. 1 i 2).<br />
Periodontologia i ortodoncja<br />
Zastosowanie właściwości<br />
odkażających laserów w leczeniu<br />
chorób przyzębia zostało szeroko<br />
omówione w odniesieniu do pacjentów<br />
dorosłych. Nie ma jednak<br />
danych na temat stosowania laserów<br />
w leczeniu zapalenia przyzębia<br />
u młodych pacjentów. W ortodoncji<br />
bardzo często wymaga się<br />
stosowania interwencji tkanki<br />
miękkiej przed, podczas oraz po leczeniu.<br />
Procedury te (Tab. 2)<br />
można wykonać prosto, bezpiecznie<br />
oraz skutecznie przy użyciu laserów<br />
o różnej długości fal, w zależności<br />
od rodzaju interwencji<br />
(Ryc. 3).<br />
Frenulektomia jest jednym z<br />
najczęstszych i najszerzej opisywanych<br />
zabiegów laserowych w<br />
ortodoncji. Laserowe podcinanie<br />
wędzidełka wykonywane jest za<br />
pomocą lasera diodowego,<br />
Nd:YAG, Er:YAG, Er, Cr:YSGG<br />
oraz lasera CO 2 . W porównaniu z<br />
tradycyjnymi technikami, zabiegi<br />
laserowe związane są z mniejszym<br />
bólem i dyskomfortem pozabiegowym<br />
oraz mniejszą liczbą<br />
komplikacji funkcjonalnych, takich<br />
jak problemy z mówieniem i<br />
żuciem. Wszystkie te zalety wpływają<br />
na pozytywne postrzeganie<br />
terapii laserowej przez pacjentów,<br />
co jest ważnym czynnikiem u<br />
dzieci.<br />
Lasery mogą być stosowane do<br />
frenulektomii wargi górnej lub dolnej<br />
u noworodków, w przypadkach<br />
ostrej ankyloglozji lub zbyt krótkiego<br />
wędzidełka szczękowego,<br />
które sprawia trudności w przyjmowaniu<br />
pokarmu podczas karmienia<br />
piersią. Zabiegi gingiwoplastyki,<br />
gingiwoktomii oraz operkulektomii<br />
można wykonywać bez<br />
znieczulenia, stosując dowolną<br />
długość fali lasera. Bezpośrednio<br />
po zabiegu można przykleić aparat<br />
ortodontyczny. W ortodoncji terapia<br />
laserami małej mocy (LLLT)<br />
jest skuteczną metodą przyspieszania<br />
ruchu zęba poprzez stymulację<br />
modulacji wstępnej reakcji<br />
zapalnej, co przyczynia się do ustąpienia<br />
wady we wcześniejszym<br />
stadium leczenia. Inne badania wykazały<br />
miejscową skuteczność lasera<br />
CO 2 , który zmniejsza ból<br />
związany z aplikacją siły ortodontycznej<br />
bez ingerowania w ruch<br />
zęba.<br />
Zastosowanie laserów w leczeniu<br />
tkanki twardej w stomatologii<br />
dziecięcej<br />
Ryc. 1: Pacjentka w wieku 6,2 lat. Wyrzynający się ząb 3.6 doprowadził do powstania hiperplastycznej tkanki. · Ryc. 2 a i b: Bezpośrednio po usunięciu erbu: laserowa procedura plastyki dziąseł<br />
(a). Efekt kliniczny (b).<br />
Ryc. 3a<br />
Ryc. 3b<br />
Ryc. 3 a i c: Pacjentka w wieku 9,2 lat. Obręcz ortodontyczna zamocowana na hiperplastycznej tkance wokół zęba 1.6. Aby założyć łuk podniebienny oraz elastyczne podwiązanie, wykonano<br />
krótkie leczenie laserowe tkanki miękkiej.<br />
Ryc. 3c<br />
Zapobieganie próchnicy<br />
Pierwsze badania nad zastosowaniem<br />
promieniowania w leczeniu<br />
próchnicy (poprzez zwiększanie<br />
odporności na kwas oraz mikrotwardości<br />
powierzchni szkliwa)<br />
przeprowadzono pod koniec lat 80.<br />
XX w. Od tamtej pory przeprowadzono<br />
wiele innych badań, które<br />
dały podobne wyniki. Jednak dowody<br />
kliniczne są wciąż ograniczone.<br />
Badania w tej dziedzinie<br />
dzielą się na 2 kategorie: wykorzystujące<br />
lasery argonowe (488-<br />
514nm) oraz stosujące lasery CO 2<br />
(9.300, 9.600 i 10.600 nm). Zbadano<br />
także zdolność laserów erbowych<br />
(2.780 nm i 2.940 nm) do<br />
modyfikowania właściwości fizyczno-chemicznych<br />
szkliwa. Badane<br />
parametry dotyczyły mikrotwardości<br />
przekrojowej i rozpuszczalności<br />
szkliwa.<br />
Połączenie promieniowania<br />
laserów erbowych z leczeniem<br />
fluorkiem fosforanu (APF)<br />
zmniejsza głębokość ubytków o<br />
50% w porównaniu z grupą kontrolną,<br />
a o 26-32% w porównaniu z<br />
ubytkami leczonymi tylko laserem.<br />
Dowiedziono także, że stosowanie<br />
lasera argonowego w połączeniu<br />
z terapią fluorkiem cynku<br />
zmniejsza ryzyko powstawania<br />
białych plam oraz poprawia kondycję<br />
wytrawionej powierzchni<br />
zęba. Terapia ta stabilizuje poziom<br />
hydroksyapatytu oraz naprawia<br />
ubytki strukturalne.
Change language