PCARRD “The Wonderful World of Ornamental plants” - pcaarrd ...

ISO 9001:2000
PCARRD ISSN 0116-9491
FARMNEWS
Published quarterly by the PHILIPPINE COUNCIL FOR AGRICULTURE,
FORESTRY AND NATURAL RESOURCES RESEARCH AND DEVELOPMENT
(PCARRD), Department of Science and Technology (DOST)
Volume XXXIV No. 3, July–September 2009
“The Wonderful World of
Ornamental plants”
“Serving the needs of the Filipino farmers is our concern”

This issue
Introduction
“The wonderful world of ornamental plants” 2
Technologies
6737 Improvement of plant species through
radiation technology 3
6738 Less expense, more profits with gibberelic acid 5
6739 A rainbow of colors in San Francisco 7
Yari Ko Ito!
6740 Simple and effective farming methods
of MS Colte 9
Saka Iskwela
6741 UPLB’s Institute Of Plant Breeding:
Intensifying ornamental industry through
plant breeding 11
Negosyo Bro
6742 Invest on orchid production 14
Sa labas na ito
Mga Balitang Pambukid
Panimula
“Ang kaiga-igayang daigdig ng mga halamang
ornamental” 18
Teknolohiya
6743 Pagpapabuti ng halaman gamit ang
“radiation technology” 20
6744 Gibberellic acid, nagbibigay ng karagdagang kita
para sa mga magsasaka ng aster 22
6745 Ang mga maningning na kulay ng San Francisco 24
Yari Ko Ito!
6746 Simple ngunit epektibong pamamaraan
ni MS Colte 27
Saka Iskwela
6747 Institute of Plant Breeding ng UPLB:
Pinatatatag ang industriya ng halamang
ornamental sa pamamagitan ng plant breeding 29
Negosyo Bro
6748 Mamuhunan sa produksyon ng orkidyas 30

2
INTRODUCTION
“The wonderful world of ornamental plants”
Gardens are a familiar sight in almost every Filipino home. This is
not surprising because the country has a conducive and favorable
environment for plants. Since garden plants can thrive in our country
with minimal care, creating our own world through garden plants
within our homes can be a very interesting endeavor.
Keeping a garden of ornamental plants, especially if one lives in
the city, can break the monotony of the urban landscape. Ornamental
plants with brilliant colored flowers and fragrances are typically grown
in the flower garden or as house plants. They may also be used for
landscaping. While a great number or ornamentals are grown for
their flowers, there are those that are highly prized for their leaves,
scent, fruit, stem, and bark.
There are also trees that are considered as ornamentals. This is
so, when they are used as part of a garden setting. These trees may
be used in a larger landscape to provide screening and shading, or
in urban and roadside plantings.
Certain plants require specific work and activity for them to be
considered as ornamentals. Take for instance those plants that are
cultivated for topiary and bonsai. They require regular pruning, and
they may rapidly cease to be ornamental if the work is abandoned.
This issue of the FARMNEWS presents selected technologies on
ornamentals and the opportunities that they provide while one
engages himself/herself in this unique and entertaining endeavor.

3
Improvement of plant species through
radiation technology
Mutation breeding to develop improved varieties of plants,
food irradiation to preserve food, and development of the polyvinyl
pyrrolidone carrageenan hydrogel dressing – these are just some of
the projects of the Philippine Nuclear Research Institute (PNRI) on
gamma irradiation. Some of the plants that PNRI has subjected to
gamma irradiation include rice, fruit crops, and ornamental plants
such as the anthurium, hoya, and spatthoglotis orchid.
Gamma radiation technology aims to achieve the desirable traits
of plants through mutation breeding. The seeds, cuttings, and tissue
culture of selected plants are subjected to the gamma rays from
Cobalt-60. These exposed seeds and cuttings are then planted for
use in the production of new mutant varieties, whose properties
differ from that of the “mother plant”.
According to PNRI, the “desirable traits achieved by mutation
breeding include increased yield, improved seed characteristics,
shortened maturity time, improved lodging resistance, improved
agronomic characteristics, and increased disease resistance.”
After one year of implementing the project, PNRI concluded
that 20 Gray is the acceptable dose in gamma irradiation of the

4
spathoglottis plant breeding materials. The Gray unit measures the
radiation absorbed by matter.
With this project, PNRI was able to develop new mutant varieties
whose properties differ greatly from the parent plants. The Spa.
‘Lakandula’, developed from the Spa. ‘Kimballiana’ mutant and Spa.
‘Vanoverberghii,’ varies greatly from the Spa. ‘Lion of Singapore’
(by the Singapore Botanic Gardens).
At present, the project is on its second year of implementation.
This year, in addition to funding from cooperators, the project is also
funded by the Department of Science Technology for P1.2 million
and by the Philippine Council for Agriculture, Forestry and Natural
Resources Research and Development for P70,000. (Sandra Alena
L. Ilao, S&T Media Service)
PFN No. 6737 July–September 2009
Sources:
Crop improvement through mutation breeding.
(Philippine Nuclear Research Institute Ieaflet, July 2008)
Ilao, Susan Sandra L. DOST-PCARRD boosts
varietal improvement of selected ornamental plants.
(The PCARRD Monitor, Vol, 37, Jan-Mar 2009)

5
Less expense, more profits with gibberelic acid
Aster, commonly known as baby’s breath, is used as filler in
bouquets and other flower arrangements. Dependence on artificial
lighting and high electric bills used to characterize aster production,
specifically in Los Baños, Laguna, the top producer of aster in the
Philippines. The town produces about 800 metric tons of aster
flowers yearly.
Considered a long-day plant, aster needs more than 16 hours
of constant exposure to sunlight for 28 days. Because of this, the
farmers had to expose their aster plants to artificial lighting from
6 pm until 10 pm.
Dr. Leonido Naranja, horticulture professor at the University of
the Philippines Los Baños (UPLB), and Ms. Maria Charito Balladares,
research associate at UPLB, experimented on the use of gibberellic
acid (GA) as flower inducer for aster. With the use of GA, the aster
growers and producers in Los Baños no longer have to spend a large
sum on electricity bills.
A system which includes supplementary lighting entails expenses
of P30,300 in the first planting season alone. These expenses include
the cost of electric consumption, labor, and materials. Compare
this figure to the P7,500 that aster producers spend when they use
GA.
The profit of farmers using GA in each of the planting season is
also more consistent compared to that of artificial lighting users. By
using GA, aster producers can earn P46,180 in each planting season.
In contrast, farmers who use supplementary lighting earn P9,500
during the first planting season and P29,500 for the succeeding
seasons.
GA is easy to use and is environment friendly. Farmers no
longer have to worry about installing electric wires and working with

6
hot bulbs. Since the use of GA does not require electricity, it also
contributes to energy conservation. Also, no fuel is burned when
GA is used in the production of aster.
When the use of GA as flower inducer was first introduced in
Los Baños, farmers were reluctant to adopt the technology. But
when they saw its benefits, they decided to adopt the technology.
At present, 100% of aster growers in Los Baños use GA in aster
production.
Dr. Naranja encourages the adoption of this technology by aster
growers in other regions. In fact, the project has been presented
and promoted in several events including the Scientific Conference of
the Crop Science Society of the Philippines, Farmers’ Techno Forum
of the Department of Agriculture-Bureau of Agricultural Research,
National Science and Technology Week 2007, and garden shows at
UPLB. The paper was also published in the September 2008 issue
of The Philippine Agricultural Scientist. The local government of Los
Baños, under Mayor Caesar P. Perez, funded the project.
In addition to the promotion of the GA technology, Dr. Naranja
and Ms. Balladares also recommend further studies and experiments
on the potency of phytohormones used in the project.
Dr. Naranja and Ms. Balladares were awarded the F.O. Tesoro
Technology Transfer Award during the Los Baños Science Community
Foundation, Inc.-National Science and Technology Week Research
and Development Symposium in 2008. (Sandra Alena L. Ilao, S&T
Media Service)
PFN No. 6738 July–September 2009
Source:
Q & A. GA 3
substitution for the light requirement of
aster.

7
A rainbow of colors in San Francisco
Looking for colorful plants that require little care? San
Francisco is the plant for you. Known scientifically as
Codiaeum variegatum because of its variegated leaves, and in
the horticulture world as croton, this plant is grown extensively
in the Philippines and in other tropical countries.
In the Philippines, all crotons are simply called San Francisco.
There are about 100 varieties in the Philippines, many of them
indigenous. In front or backyards of homes and offices, along
the highways and byways, and even in the wild, San Francisco
plants gaily dot the landscape with their exotic foliage of distinct
and vivid colors. A tropical garden is said to be incomplete
without at least a brightly colored San Francisco in it.
Through funds from the Philippine Council for Agriculture,
Forestry and Natural Resources Research and Development
(PCARRD), Philippine Agriculture and Resources Research
Foundation, Inc. (PARRFI), and National Academy of Science
and Technology, a new book on ornamental plants focusing
on San Francisco was published and launched in Los Baños,
Laguna.
The book titled “Ornamental Plants in the Philippines: San
Francisco” is relevant inasmuch as ornamental plants are
included in the National S&T Agenda 2006–2010. Among
other important topics, the book contains information on the
correct identification of variety/cultivar, hence will be beneficial
to growers and hobbyists in differentiating one colorful San
Francisco cultivar from the other.
This book is significant because author Dr. Benigno S.
Vergara, a national scientists, has named several previously
unidentified San Francisco culvitars. While most flowers and
plants have female names, San Francisco plants are given male
names. In fact these newly named cultivars are named after
our eminent national scientists.

8
Aside from naming the crotons, the author further describes
how to care for the plants to maintain their beauty, luster, and
color. Vergara said that the sun is the main factor in selecting
the spot for planting San Francisco. Bright sunlight stimulates
color production. Full direct sunlight brings out the leaf colors all
at one time. However, semi shade is best for cultivars with red,
orange, or yellow colored young leaves to enhance staggered
color development.
The brightly colored foliage of San Francisco come in varying
shapes and sizes. Some are narrow or broad; others are twisted,
wavy, or leathery. These are accentuated by a vibrant rainbow
of colors–red, orange, pink, yellow, rust, green, and purple.
Many colors can be found in one leaf. Their variegated patterns
come alive in spots, stripes, streaks, or blotches.
Another unique feature of San Francisco is that it is possible
to root only the leaves. The plants also produce branches or
“sports” that are different from the parent plant, and thus
results in many distinct forms.
San Francisco can be used as indoor plants, with several
shoots planted in a pot. The potted plants can be placed in
window boxes or ledges. Likewise, San Francisco is good for
landscaping, and looks best when planted in clumps, according
to Vergara.
For further information about the book, contact the PCARRD
Executive Director through p.faylon@pcarrd.dost.gov.ph or
PARRFI based at PCARRD, Los Baños, Laguna. (Susan Sandra
L. Ilao, S&T Media Service)
PFN No. 6739 July–September 2009
Source:
Ilao, Susan Sandra L. A rainbow of colors in San
Francisco. (S&T Media Service, Press Release
No. 35, 2007).

9
Simple and effective farming methods of MS Colte
As a Magsasaka Siyentista (MS) of the Philippine Council
for Agriculture, Forestry and Natural Resources Research and
Development’s (PCARRD) Techno Gabay Program (TGP), Andy B.
Colte complements his knowledge with additional training provided by
PCARRD and other institutions. One of the trainings that he attended
was on cut flower production held at the Agricultural Training Institute
in the Cordillera Administrative Region. In 2003, MS Colte had the

10
privilege of visiting South Korea, where he was able to further his
knowledge in planting cut flowers.
MS Colte is a member of the Ibaloi tribe and resides at the Upper
Kesbeng in La Trinidad, Benguet. He has been a farmer for more
than ten years. Among the plants in his farm in Bineng, La Trinidad
are anthurium, carnation, and chrysanthemum.
Simplicity is the key to Mr Colte’s farming methods. He uses
affordable materials such as coconut lumber and polyethylene plastic
roofing. He uses three types of roofing materials – the black one for
inducing flowering of long-day plants, and the green and transparent
ones for controlling the plants’ exposure to the sun’s ultraviolet
rays.
Among the other technologies that Mr. Colte has adopted, he
employs integrated pest management for cut flowers, and King Louis
farm technology for chrysanthemum; and uses organic fertilizer for
cut flowers.
As an MS, he helps other farmers in their respective fields of
expertise and assists in disseminating information regarding different
technologies. (Sandra Alena L. Ilao, S&T Media Services)
PFN No. 6740 July–September 2009
Source:
Domingo, Ofelia. Growing cut flowers in plastic
houses (The Philippine Star, January 18, 2004).

11
UPLB’s Institute of Plant Breeding: Intensifying ornamental
industry through plant breeding
The Philippine Ornamental Industry continues to gain popularity
and recognition in the country and more so abroad. The increasing
demand for ornamentals has been one of the pressing issues faced
by the ornamental sector today.
Encouragingly, there are private sectors, entrepreneurs,
government institutions, and state colleges and universities that
have the same goal of bringing about a sustainable development in
agriculture for the country.

12
This is where the Institute of Plant Breeding (IPB) under the College
of Agriculture of the University of the Philippines Los Baños (UPLB),
Laguna comes into the picture. IPB is geared toward strengthening
plant breeding research through development of new and improved
crop varieties.
IPB’s work on ornamentals
Among the priority crops of IPB, new and promising ornamental
varieties, specifically the Mussaendas, Hibiscus, and the Hoyas, have
been the subject of research.
One of the promising contributions of the Institute is the release
of Hibiscus varieties the “Centennial”, “Millennium”, “Star”, and the
“Oblation” Series.
IPB has released the “Centennial” Series in recognition of
Philippine heroines. Eleven Hibiscus varieties have been released in
yellow tone colors (Oryang, Marcela, and Nay Isa), orange tone colors
(Lolay, Ningning, and Heneral Aqueda), and red tone colors (Gabriela,
Goria, and Sentenarya). The Tandang Sora is the only white variety.
The Hibiscus varieties are characterized by their single-petal and that
can be easily propagated by cutting.
Also, IPB has released the Hibiscus “Millenium” popular among
the single-petalled and very prolific bloomers. This serves as a tribute
to UPLB women scientists for their significant contribution to the
advancement of Philippine Agriculture. Scientists given recognition
were Drs. Claire Baltazar, Dolores Ramirez, Gelia Castillo, and
Emerita de Guzman. The hybrids were in yellow tone colors. Red
tone varieties were named after Millennia and Obdulia Sision, while
the two-tone color after Helen Valmayor.
The “Star” Series are the “Megastar”, “Diamond Star”,
“Superstar”, “Star for all Seasons”, and “Novastar”. The “Oblation”

13
Series were named after UP President Emerlinda Roman, Department
of Science and Technology Secretary Estrella Alabastro, and UP
Board of Regent Nelia Gonzales.
The study on the “Development of colored multi-petaloid
Mussaendas suited for potted ornamentals,” conducted by Dr.
Simeona V. Siar, is one project of the Institute coordinated with
the Bureau of Agricultural Research. The study is aimed to develop
indigenous ornamentals such as Mussaenda as substitute and
alternative to the traditional and introduced potted ornamentals such
as poinsettias and chrysanthemum. This included: (1) hybridization
and development of outstanding plants; and (2) evaluation and mass
propagation of outstanding plants.
The study is a high-impact project under the Ornamental Research,
Development and Extension Program of the Department of Agriculture
closely working on the ornamentals.
IPB also introduced the Philippine endemic and indigenous “Hoya”
species called “wax plants because of their waxy leaf texture,” they
have gained recognition abroad. Studies conducted by Dr. Siar
have shown its export potential in the world market. She presented
this information at the Flora Conference on Sustainable Floriculture
Industry in Asia. In recognition of Dr. Siar’s work, a new species
has been named after her, Hoya siariae.
Through its many plant breeding researches, IPB has served the
ornamental industry, making the Philippines known even in other
countries, setting new trends and breakthroughs in ornamental
production. The Institute thus, remains true to its goal of that
“breeding crops for a healthy, food-secured, and globally competitive
Philippines.”
PFN No. 6741 July–September 2009
Source:
Taken from the website of the Agriculture Business
Week (September 29, 2009).

14
Invest in Orchid Production
Orchid production is one of the most profitable business ventures
recommended by the Philippine Council for Agriculture, Forestry and
Natural Resources Research and Development (PCARRD) particularly
for Overseas Filipino Workers (OFWs).
In an investment brief titled “Invest in Orchid Production”
published by PCARRD, the said agency suggests orchid production
as a business. This is in relation with PCARRD’s motivation for OFWs
to invest the money that they earned abroad in business ventures in
the Philippines.

15
Filipinos are known for their keen appreciation and exquisite
taste for beauty, that is probably why we also have that natural
affinity for gardens. No Filipino home, no matter how humble and
simple, is without a simple garden. One will find one, two, or a
group of flowering or foliage plants around the house even in the
remotest areas in the country. Filipino have always been fascinated
by flowering plants particularly orchids. Phalaenopsis (butterfly
orchids), dendrobiums (relative of Sangumay), and Vandas (relative
of Waling-Waling), both native and hybrids, adorn many homes
and gardens. This is not surprising considering that there are many
attractive orchids that can only be found in the Philippines.
Some orchids are difficult to grow and quite exacting in their
cultural requirements. Thus growers are on the look-out for easy-togrow
types. The Sentirete Vandas readily fit in this category. Aside
from having a “no fuss” character, they are popular and flower
profusely all year round. Their flowers which come in different shapes
and colors such as red, pink, blue, green, yellow, and white are in
great demand locally.
Records show that world demand for orchids products continue to
grow. In addition, demand for vanda flowers, just like other flowers,
picks up tremendously during special months of February (month of
the hearts), May (‘fiesta’ and ‘ Santacruzan’ month), June (wedding
month), November ( month for remembering the dead), and December
(Holdiay season and gift-giving month). During these special months,
increased demand and price go hand-in-hand thus, ensuring good
income for growers. Flowers are made into corsages, bouquets, or
placed in vases as cut flowers. On the other hand, plants in twigs
or driftwood are used as landscape material.
Unlike other cut flowers that require expensive structures for their
production to protect them from the sun and rain, semiterete vandas
are happy under the sun and flower best in full sunlight. These are
also more resistant to diseases compared with other vandas and can

16
withstand open culture without protection from the heavy monsoon
rains in June-October.
Cut flower production does not require a big area to be profitable.
A 100-square meter- lot located in an area where there is plenty of
sunlight, good ventilation, and an assured supply of water is enough
to generate good income. An unused piece of land around the house
can be used for this purpose. It could be a backyard lot or front lot of
the house. Aside from beautifying the home, cut flower production
can also be a source of additional income.
The area for planting consists of seven plots measuring 1 meter x
10 meters each with a pathway of 0.5 meter between plots. These
can be planted with 840 top cuts placed in pots. Top cuts should be
bought from a reliable source. Each plot can accommodate 60 pots
(# 8) planted with two top cuts.
In orchid production, one needs few basic materials such
as rubber hose, pruning shears, sprayer, and chemicals.
According to a 2006 data, initial investment in orchid production
costs about P220,980. The main source of income from this
enterprise is the sale of fresh flowers. These can be sold to flower
shops, flower traders, wedding coordinators, and even churches.
Average annual net income is estimated at P53,851. Payback period
is after four years, with a return-on-investment of about 24.36
percent. (Ricardo R. Argana, S&T Media Service)
PFN No. 6742 July–September 2009
Source:
Philippine Council for Agriculture, Forestry and
Natural Resources Research and Development
(PCARRD). “Invest in Orchid Production” (PCARRD
Investment Brief No. 51, 2009).

18
PANIMULA
“Ang kaiga-igayang daigdig ng mga
halamang ornamental”
Ang mga halamanan ay pangkaraniwang tanawin sa maraming
mga tahanan sa Pilipinas. Ito ay hindi nakakapagtaka dahil sa
ang bansa ay may kapaligiran na angkop at nababagay sa mga
halaman.
Dahil sa ang mga halamang ito ay madaling mabuhay sa ating
bansa kahit na sa kaunting pagaalaga lamang, ang paglikha ng

19
ating sariling daigdig sa ating mga tahanan sa pamamagitan ng mga
halaman ay maaring maging isang kaiga-igayang gawain.
Ang pagkakaroon ng isang halamanan, lalo na kung tayo ay
namumuhay sa kalunsuran, ay maaring makatanggal ng kabagutan
sa pauli-ulit at tila walang katapusang sistema na agos ng buhay.
Ang mga halamang ornamental na may makukulay na bulaklak at
bango ay karaniwang inaalagaan sa mga halamanan o kaya ay sa
loob ng bahay. Ginagamit din sila para sa “landscaping.” Kung ang
karamihan man sa mga halamang ornamental na ito ay kinalulugdan
dahil sa kanilang mga bulaklak, marami rin sa kanila ay inaalagaan
dahil sa magaganda nilang mga dahon, sa kanilang kakaibang
halimuyak, bunga, sanga, o puno.
May mga puno rin na itinuturing na ornamental. Ang mga ito ay
iyong mga ginagamit bilang bahagi ng pagaayos ng isang halamanan.
Sila ay ginagamit upang makapagbigay ng lilim at pag minsan ay ang
kinakailangang panangga. Ginagamit din sila upang pagandahin ang
mga kalsada.
May mga halaman na nangangailangan ng masinop na gawain
upang mapanatili nila ang kanilang pagiging ornamental. Kabilang dito
ay iyong mga halalaman na inaalagaan bilang “topiary” at “bonsai.”
Nangangailangan sila ng regular na “pruning,” at sila ay titigil sa
pagiging ornamental kung ang gawaing ito ay mapapabayaan.
Ipinakikita sa isyung ito ng FARMNEWS ang mga piling teknolohiya
sa pagaalaga ng halamang ornamental at ang mga oportunidad na
maaring makuha sa naiiba at nakakalibang na gawaing ito.

20
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Pagpapabuti ng halaman gamit ang “radiation
technology”
“Mutation breeding” upang mas mapaganda pa ang
mga uri ng halaman, “food irradiation” upang mapanatiling
sariwa ang halaman, at pagbuo ng “polyvinyl pyrrolidone
carrageenan hydrogel dressing” – ilan lamang ito sa mga
proyekto ng Philippine Nuclear Research Institute (PNRI)
sa “gamma irradiation.” Kabilang sa mga halaman
na isinailalim sa gamma irradiation ay mga halamang
ornamental gaya ng anthurium, hoya, at orkidyas na
spatthoglotis.
Nilalayon ng gamma irradiation na mailabas ang mga
magagandang katangian ng halaman sa pamamagitan ng
mutation breeding. Ang mga buto, sangang pananim, at
“tissue culture” ng mga piling halaman ay isinasailalim sa
“gamma rays” mula sa Cobalt-60. Ang mga materyal na
ito ay siyang gagamitin sa pagbuo ng mga bagong uri ng
halaman na nagtataglay ng mga katangian na naiiba sa mga
katangian ng pinagmulang halaman (mother plant). Ayon
sa PNRI, ang mga katangian na nais nilang mailabas gamit
ang mutation breeding ay ang mas mataas na ani, mas
mabuting katangian ng mga buto, mas maikling panahon
ng pagpapahinog, mas mabuting panlaban sa “lodging”

21
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
(paghutok ng halaman sa lupa), mas mabuting katangiang
agronomikal, at mas mabuting panlaban sa mga sakit.
Matapos ang isang taong pagsasakatuparan ng
proyekto, napag-alaman ng PNRI na ang 20 Gray ay ang
siyang naaangkop na “dose” sa gamma irradiation ng mga
buto at sangang pananim ng spathoglottis. Gray ang
siyang ginagamit sa pagsukat ng radiation na na-tinaglay
ng isang bagay matapos ang proseso.
Sa pamamagitan din ng proyektong ito, nakabuo
ng bagong uri ng spathoglottis ang PNRI. Ang mga
katangian ng Spa. ‘Lakandula’, na mula sa mutang ng
Spa. ‘Kimballiana’ at Spa. ‘Vanoverberghii,’ ay higit na
naiiba sa mga katangian ng Spa. ‘Lion of Singapore’ ng
Singapore Botanic Garden.
Sa ngayon, nasa ikalawang taon na ng pagsasakatuparan
ang proyektong ito. Ang Department of Science and
Technology ay naglaan ng halagang P1.2 milyon,
samantalang ang Philippine Council for Agriculture,
Forestry and Natural Resources Research and Development
ay naglaan ng P70,000 para sa proyekto. (Sandra Alena
L. Ilao, S&T Media Service)
PBP Blg. 6743 Hulyo–Setyembre 2009
Pinagkunan:
Crop improvement through mutation
breeding. (Philippine Nuclear Research
Institute Ieaflet, July 2008).
Ilao, Susan Sandra L. DOST- PCARRD
boosts varietal improvement of selected
ornamental plants. (The PCARRD
Monitor, Vol, 37, Jan-Mar 2009).

22
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
Gibberellic acid, nagbibigay ng karagdagang kita
para sa mga magsasaka ng aster
Ang halamang aster, mas kilala bilang “baby’s breath”,
ay madalas gamitin bilang “filler” sa mga pumpon ng
bulaklak. Sa Los Baños, Laguna, may mga mamamayan
na umaasa sa ani ng aster para sa kanilang ikabubuhay.
Ang Los Baños ang may pinakamataas na produksyon ng
aster sa buong Pilipinas–800 “metric tons” kada taon.
Tinatawag na isang “long-day plant” ang aster sapagkat
nangangailangan ito ng 16 na oras na pagkakabilad sa
ilalim ng araw sa loob ng 28 araw. Dahil dito, gumagamit
pa ng artipisyal na pailaw ang mga magsasaka mula ika
anim hanggang ika sampu ng gabi.
Nakatulong sa mga magsasaka ang pananaliksik
sa paggamit ng gibberellic acid (GA) bilang pamalit sa
artipispal na pailaw. Ang proyektong ito ay isinagawa
nina Dr. Leonido Naranja, propesor ng paghahalaman sa
University of the Philippines sa Los Baños (UPLB) at Bb.
Maria Charito Balladares, research associate sa UPLB.
Dahil sa kanilang ginawang pag-aaral, hindi na
kinakailangan ng mga magsasaka ng aster na gumastos
nang malaki. Ang sistemang ginagamit sa dagdag na
pailaw ng aster ay nagkakahalaga ng P30, 300 sa unang
pagtatanim. Napapaloob na sa halagang ito ang bayad
sa kunsumo ng kuryente, paggawa, at mga kagamitan.
Ang halagang ito ay lubhang malaki kung ihahalintulad sa
gastos na P7, 500 sa unang pagtatanim kung gagamit ng
GA.
Bukod sa malaking kabawasan sa gastos, malaki at
hindi pabago-bago ang kita sa paggamit ng GA. Ang
mga magsasaka na gumamit ng aster ay kumikita ng
P46,180 sa bawat isang pagaani sa lahat ng panahon
ng pagtatanim. Samantala, ang mga magsasakang
gumagamit ng artipisyal na pailaw ay kumikita lamang ng

23
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
P9,500 sa unang panahon ng pagtatanim dahil na rin sa
malaking gastos sa sistema ng dagdag na pailaw. Subalit
ang kanilang kita sa mga susunod na panahon ay higit na
mas mababa pa rin sa halagang P29,500.
Ang paggamit ng GA ay hindi lang nakabubuti sa
kalikasan, ligtas pa itong gamitin ng mga magsasaka.
Hindi na kakailanganin ang pagkakabit ng mga kawad o
pagsasaayos ng mga bumbilya.
Bagamat maraming benepisyo ang paggamit ng GA,
ang teknolohiyang ito ay hindi kaagad tinangkilik ng mga
magsasaka. Ngunit nang mapatunayang epektibo ang
GA sa pagpapabulaklak ng aster, unti-unti na rin itong
tinanggap ng mga magsasaka. Sa ngayon 100% ng mga
magsasaka ng aster ang gumagamit ng GA sa kanilang
mga pananim.
Iminumungkahi ni Dr. Naranja ang patuloy na pagaaral
at pananaliksik sa mga ginamit na phytohormones
sa kanilang proyekto.
Ang lokal na pamahalaan ng Los Baños, sa pangunguna
ni Mayor Caesar P. Perez, ang nagbigay ng pondo upang
maisagawa nina Dr. Naranja at Bb. Balladares ang kanilang
proyekto.
Iginawad ng Los Baños Science Community Foundation,
Inc. kina Dr. Naranja at Bb. Balladares ang F.O. Tesoro
Technology Transfer Award sa ginanap na National
Scince and Technology Week Research and Development
Symposium ng nakaraang taon. (Sandra Alena L. Ilao,
S&T Media Service)
PBP Blg. 6744 Hulyo–Setyembre 2009
Pinagkunan:
GA 3
substitution for the light requirement
of aster.

24
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
Ang mga maningning na kulay ng San Francisco
Naghahanap ka ba ng makukulay na halaman na di
gaanong nangangailangan ng pangangalaga? Kung ganon,
ang San Francisco ang halaman na dapat mong alagaan.
Ang San Francisco ay may siyentipikong pangalan na
Codiaeum variegatum. Ito ay dahilan sa mga dahon nito
na may iba’t ibang kulay. Tinatawg din itong “croton” sa
wikang Ingles sa larangan ng paghahalaman. Makikita ang
halamang ito sa maraming bahagi ng bansa at sa iba pang
bansang tropikal.
Sa Pilipinas ang lahat ng croton ay tinatawag na San
Francisco. May 100 uri ng San Francisco sa Pilipinas
at karamihan sa kanila ay dito lamang matatagpuan sa
bansa. Makikita sila sa mga harapan at likuran ng bahay,
lugar tanggapan, baybaying daan, at iba pang mga lugar.
Kumpol kumpol nilang binibigyang kulay ang kapaligiran
sa pamamagitan ng kanilang naggagandahang kulay. Ang
isang halamanang tropikal ay masasabing di kumpleto kung
ito ay di natataniman ng kahit na isang San Francisco man
lamang.
Isang aklat tungkol sa mga halamang ornamental
na nagbibigay halaga sa San Francisco ang nilimbag at
inilunsad sa Los Banos, Laguna. Ito ay tinustusan ng
Philippine Council for Agriculture, Forestry and Natural
Resources Research and Development (PCARRD),
Philippine Agriculture and Resources Research Foundation,
Inc. (PARRFI), at ng National Academy of Science and
Technology.
Lubhang mahalaga ang aklat na ito na may titulong
“Ornamental Plants in the Philippines”. Ito ay dahil sa ang

25
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
mga halamang ornamental ay kabilang sa National S&T
Agenda 2006-2010. Kabilang sa iba pang mahahalagang
paksa na makikita sa aklat ang ilang mga inpormasyon
sa tamang pagtukoy ng uri ng San Francisco. Ito ay
inaasahang magiging kapaki-pakinabang para sa mga
nagtatanim ng San Francisco bilang isang hanapbuhay at
maging para sa mga mga naaaliw lamang sa pagtatanim
nito.
Karamihan sa mga bulaklak at halaman ay may
pangalang pangbabae, ngunit ang San Francisco ay
may pangalang panglalaki. Sa aklat na nabanggit ay
pinangalanan ng may akda nito na si Dr. Benito S. Vergara,
isang siyentista ng bansa, ang ilang mga uri ng San
Francisco na dati ay di natutukoy. Ang mga pangalan ay
iniayon sa ating mga kilalang mga siyentista.
Bukod sa pagbibigay ng pangalan sa mga uri ng
San Francisco, ipinaliwanag rin ni Dr. Vergara sa aklat
ang tamang pangangalaga sa mga halamang ito upang
mapanatitli ang ganda, kulay, at kintab ng mga dahon
nito.
Sinabi ni Vergara na ang posisyon ng sikat ng araw
ang pangunahing basehan kung saan dapat itanim
ang halaman. Ang maliwanag na sikat ng araw ay
nakakapukaw sa produksyon ng kulay ng halaman. Ayon
kay Vergara, inilalabas ng direktang sikat ng araw ang mga
kulay ng halaman ng sabay sabay. Ngunit mas mainam
ang di gaanong direktang sikat ng araw sa mga uri ng San
Francisco na may kulay pula, “orange”, at dilaw upang
hikayatin ang kulay ng halaman.
May iba’t ibang hugis at sukat, ang makukulay na
dahon ng San Francisco. Ang iba ay makitid, ang iba ay

26
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
malapad, nakapilipit, makintab, o kaya ay parang isang
balat. Ito ay napapalamutian ng makulay na pula, orange,
rosas, dilaw, kulay kalawang, berde o murado.
Maraming kulay ang makikita sa isang dahon lamang.
May iba’t-ibang pagkakaayos o “pattern” ang mga kulay na
ito—may mga markang bilugan (spots), guhitan (stripes),
mga kulay na parang ikinalat (streaks), at mga marka na
di pare-pareho ang hugis (blotches).
Ang San Francisco ay maaaring mapadami sa
pamamagitan ng pagpapaugat gamit ang dahon nito.
Nagkakaroon din ng ibang mga sanga ang San Francisco
na naiiba sa magulang na halaman at ito ay nagreresulta
sa pagkakaroon nito ng naiibang porma.
Ang San Francisco ay maaring gamitin bilang halamang
panloob sa pamamagitan ng pagtatanim nito sa mga paso.
Ang mga ito ay maaring ilagay sa mga bintana. Mahusay
din ito para sa “landscaping” at magandang tingnan kung
itinatanim ng sama sama ayon kay Vergara.
Para sa iba pang kaalaman tungkol sa aklat,
makipagugnayan sa PCARRD Executive Director sa
p.faylon@pcarrd.dost.gov.ph o sa PARRFI na may
tanggapan sa PCARRD, Los Baños, Laguna. (Ricardo R.
Argana, S&T Media Service)
PBP Blg. 6745
Pinagkunan:
Hulyo–Setyembre
Isinalin sa Tagalog mula sa artikulo na may
titulong “A rainbow of colors in San
Francisco” na isinulat ni Susan Sandra
L. Ilao ng PCARRD. (S&T Media Services,
Press Releases No. 350, 2007).

27
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Simple ngunit epektibong pamamaraan ni MS Colte
Bilang isang Magsasaka Siyentista (MS) sa ilalim ng
Techno Gabby Program (TGP) ng Philippine Council for
Agriculture, Forestry and Natural Resources Research
and Development (PCARRD), lalo pang napapalawig ni
Andy B. Colte ang kaniyang kaalaman sa paghahalaman
sa pamamagitan ng pagdalo sa iba’t ibang pagsasanay
ng PCARRD at iba pang mga institusyon at ahensiya. Isa
sa mga dinaluhan ni Ginoong Colte ay ang pagsasanay sa
cut flower production sa Agricultural Training Institute ng
Cordillera Administrative Region. Nagkaroon din si Ginoong
Colte ng pagkakataon na makabisita sa Timog Korea noong

28
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
2003 kung saan natutunan ni Ginoong Colte ang isang
paraan ng paghahalaman.
Si Ginoong Colte ay kabilang sa tribong Ibaloi at
nakatira sa Upper Kesbeng sa La Trinidad, Benguet.
Mahigit sampung taon na ang kaniyang karanasan bilang
isang magsasaka. Ilan sa mga nakatanim sa kaniyang
halamanan sa Bineng, La Trinidad ay anthurium, carnation,
at chrysanthemum.
Ang pamamaraan ni Ginoong Colte ay simple lamang
– gumagamit siya ng mga di-mamahaling materyales gaya
ng mga tabla mula sa puno ng niyog at pang-atip na yari
sa polyethylene na plastic. Tatlong uri ng pang-atip ang
kaniyang ginagamit – ang kulay itim para sa mga “long–
day” plants at ang kulay berde at ang nanganganinag
para sa sa pag-kontrol ng pagkakabilad ng mga halaman
sa araw.
Ilan pa sa mga teknolohiyang ginagamit ni Ginoong
Colte ay ang integrated pest management para sa cut
flowers, ang ‘puyat’ (King Louis farm technology) sa
pagpapalago ng mga chrysanthemum, at ang paggamit
ng organic na pataba sa mga cut flowers.
Bilang isang MS, si Ginoong Colte ay ang nagsisilbing
gabay ng ibang mga magsasaka sa kanilang larangan at
siya ring namamahagi ng mga impormasyon tungkol sa
mga teknolohiyang kanilang ginagagamit sa kanilang mga
pagsasaka. (Sandra Alena L. Ilao, S&T Service)
PBP Blg. 6746 Hulyo–Setyembre 2009
Pinagkunan:
Domingo, Ofelia. Growing cut flowers in
plastic houses (The Philippine Star,
January 18, 2004).

29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Institute of Plant Breeding ng UPLB: Pinatatatag
ang industriya ng halamang ornamental sa
pamamagitan ng plant breeding
Ang popularidad ng industriya ng halamang ornamental
ay patuloy na lumalago hindi lamang dito sa bansa
kung hindi maging sa ibayong dagat. Kasabay nito ang
lumalaking pangangailangan sa halamang ornamental. May
mahalagang papel na ginagampanan ang larangan ng plant
breeding sa aspetong ito.

30
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
Nakagagalak isipin na may mga pribadong sector,
mamumuhunan, ahensiya ng pamahalaan at pamantasan
na may parehong layunin—isang mas mahusay na estado
ng paghahalaman at pagsasaka sa bansa. Kabilang dito ang
Institute of Plant Breeding (IPB) ng College of Agriculture
sa University of the Philippines Los Baños (UPLB).
Nilalayon ng IPB na patatagin ang pagsasaliksik na may
kinalaman sa plant breeding sa pamamagitan ng paglikha
ng mga bago at pinabuting “crop varieties.” Kabilang dito
ang mga halamang ornamental.
Ang mga gawain ng IPB’s na may kinalaman
sa halamang ornamental
Kaugnay nito ay binibigyang halaga ng IPB sa mga
pagsasaliksik nito ang mga bago at may magandang
hinaharap na uri ng ornamental partikular ang Mussaendas,
Hibiscus, at Hoyas, Kabilang din dito ang cut flowers,
foliage, maging ang mga sariwang parte ng halaman
bilang pananim tulad ng mga pinutol na sanga ng puno,
palumpong, at halamang bakod.
Isa sa natatanging naiambag ng IPB ay ang pagpapalabas
nito ng mga “variety” ng Hibiscus ang “Centennial”,
“Millennium”, “Star”, at ang “Oblation” Series. Ang
Centenial Series ay bahagi ng pagpapahalaga ng IPB sa
ika-isang daang taon ng kalayaan ng bansa at pagdakila
sa mga babaeng bayani ng bansa.
Ang Centenial Series ay kinabibilangnan ng Oryang,
Marcela, at Nay Isa na pawang kulay dilaw; Lolay, Ningning,
at Heneral Aqueda, na pawang “orange”; Gabriela, Goria,
at Sentenarya na pawang pula; at ang Tandang Sora na
kulay puti. Ang Hibiscus varieties ay may nagiisang talulot
at madaling padamihin sa pamagitan ng “cutting.”

31
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
Ipinalabas din ng IPB ang hibiscus “Millenium” na
kilala rin sa pagkakaroon ng nagiisang talulot at pagiging
malimit na mamulaklak. Ang mga bagong variety na ito
ay isang pagpupugay sa mga babaeng siyentista ng UPLB
para sa kanilang mahalagang naiambag sa pagsulong ng
pagsasaka sa Pilipinas.
Ang mga kinilalang siyentista ay kinabibilangan nila
Dr. Claire Baltazar, Dr. Dolores Ramirez, Dr. Gelia Castillo,
at Dr. Emerita de Guzman. Ang mga “hybrid” na ito ay
kulay dilaw. Ang pulang variety naman ay ipinangalan
kina Millennia at Obdulia Sision, samantalang ang variety
na may dalawang kulay ay ipinangalan kay Helen
Valmayor.
Ang “Star” Series naman ay kinabibilangan ng
“Megastar”, “Diamond Star”, “Superstar”, “Star for
all Seasons”, and “Novastar”. Ang “Oblation” Series
ay ipinangalan kay UP President Emerlinda Roman,
Department of Science and Technology Secretary
Estrella Alabastro, at UP Board of Regent Nelia Gonzales.
Ang “potted mussaenda” ay isang proyekto ng IPB sa
pakikipagugnayan sa Bureau of Agricultural Resarch
(BAR).
Ang pag-aaral patungkol sa “Development of Colored
multi-petaloid Mussaendas suited for potted ornamentals,”
na isinagawa ni Dr. Simeona V. Siar ay isang proyekto
ng IPB sa pakikipag-ugnayan sa Bureau of Agricultural
Research. Ito ay naglalayong makalikha ng mga
katutubong halamang ornamental tulad ng Mussaenda
bilang panghalili sa nakaugaliang potted ornamentals.
Ang potted ornamentals na ito ay kinabibilangan ng
poinsettias at chrysanthemum. Ilan sa mga gawain sa
ilalim ng proyekto ang “hybridization” o paghahalo ng lahi

32
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
at paglikha ng mga namumukod na halaman, pagsusuri at
maramihang pagpapayabong.
Ang proyekto ay nasa ilalim ng high-impact projects
ng Ornamental Research, Development and Extension
Program ng Department of Agriculture na nagsisikap para
sa pagpapabuti ng mga halamang ornamental.
Ipinakilala rin ng IPB ang mga “Hoya” species na
matatagpuan lamang sa Pilipinas at may potensiyal bilang
pangluwas sa pandaigdigang pamilihan. Ito ay ayon sa
pag-aaral na isinagawa ni Dr. Siar. Ipinangalan kay Dr.
Siar ang Hoya siariae.
Bilang isang institusyon na may kinalaman sa “plant
breeding” naipakilala ng IPB ang bansa sa larangan ng
ornamental industry sa pamamagitan ng mga bagong
teknolohiya at mahahalagang pagtuklas sa produksyon
ng halamang ornamental.
PBP Blg. 6747
Pinagkunan:
Hulyo – Setyembre
Mula sa artikulong may pamagat na Plant
Breeding: Intensifying Ornamental Industry
Through Plant Breeding na isinalin sa
Tagalog ni Ricardo R. Argana mula sa
website ng Agriculture Business
Week noong September 29, 2009.

33
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Mamuhunan sa produksyon ng orkidyas
Ang pagaalaga ng orkidyas ay isa sa mga makabuluhang
negosyo na iminumungkahi ng Philippine Council for
Agriculture, Forestry and Natural Resources research and
Development partikular sa ating mga manggagawa mula
sa ibang bansa.
Sa isang “investment brief” na may titulong “ Invest
in Orchid Production” na inilimbag sa pamamagitan ng
PCARRD, ay iminungkahi ng nasabing ahensiya sa mga
“Overseas Filipino Workers” (OFWs) ang pagaalaga
ng orkidyas bilang isang negosyo. Ito ay kaugnay sa
panghihikayat ng PCARRD sa ating OFWs sa larangan ng
pagnenegosyo na may temang “Perang pinaghirapan, sa
Pilipinas ipuhunan.”

34
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
Ayon sa nasabing investment brief, ang mga Pilipino ay
kilala sa kanilang malalim at naiibang pagpapahalaga sa
kagandahan. Ito marahil ang dahilan kung bakit tayo ay
may natural na pagkakahilig sa mga halamanan. Halos
lahat ng tahanan sa bansa, gaano man ito ka payak o ka
simple, ay may mga halaman.
Ang mga Pilipino ay labis na humahanga sa mga
halamang namumulaklak, partikular sa mga orkidyas.
Karamihan sa mga halamanan ng bawat tahanan ay
nagtataglay ng mga butterfly orchids, dendrobiums na
kamaganak ng sangumay at mga vandas na kamaganak
ng waling-waling. Ito ay hindi kataka-taka dahil sa
napakaraming kahali-halinang mga orkidyas sa bansa.
May mga orkidyas na mahirap palakihin at maselan sa
kanilang mga kultural na pangangailangan. Dahilan dito,
ang mga nagaalaga ng orkidyas ay humahanap ng mga
uri na madaling alagaan, tulad ng “Semiterete Vandas.”
Popular ang uri ng orkidyas na ito. Bukod sa ang pagaalaga
nito ay walang gaanong kaakibat na suliranin, ito ay
namumulaklak rin ng marami buong taon.
Ang bulaklak ng Semiterete Vandas ay may iba’t ibang
hugis at kulay—pula, rosas, asul, berde, dilaw, at puti.
May malaking pangangailangan sa mga bulaklak na ito sa
lokal na pamilihan.
Ang pangangailangan sa orkidyas ng ibang bansa ay
patuloy na lumalaki. Halimbawa, ang pangangailangan
sa mga bulaklak ng vandas, tulad ng ibang bulaklak ay
lumalaki sa mga buwan ng Pebrero (buwan ng mga puso),
Mayo (buwan ng mga kapistahan at santacuzan), Hunyo
(buwan ng mga kasalan), Nobyembre (buwan ng pagalala
sa patay), at Disyembre (buwan ng kapaskuhan at

35
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
pagbibigay ng mga aginaldo). Sa mga espesyal na buwang
ito, ang paglaki sa pangangailangan sa mga bulaklak ay
nagiging dahilan din ng pagtaas ng kanilang presyo. Ito
ay nagbibigay katiyakan sa mas magandang kita sa mga
namumuhunan sa bulaklak.
Ang mga bulaklak ay ginagawang “corsage,” “bouquet,”
o kaya ay inilalagay sa mga “vase” bilang “cut flowers.”
Ang mga halaman naman na may mga sanga o kaya ay
nasa “driftwood” ay ginagamit bilang mag materyales sa
“landscaping.”
Di tulad ng ibang mga cut flowers na nangangailangan
ng mamahaling istruktura para sa kanilang produksyon
upang pangalagaan sila sa araw at ulan, ang Semiterete
Vandas ay mahusay na nabubuhay at namumulaklak kahit
na lubusang nasisikatan ng araw. May taglay din silang
resistensya laban sa sakit kung ihahambing sa ibang uri
ng vandas, May kakayahan din silang mabuhay sa kabila
ng mabigat na “monsoon rains” sa mga buwan ng Hunyo
hanggang Oktubre.
Ang produksyon ng cut flower bukod sa karagdagang
kita, ay nakakapagpaganda rin sa kapaligiran. Ito ay
di nangangailangan ng malaking espasyo upang ito ay
mapagkitaan. Ang isang taniman na may sukat na isang
daan metro kuadrado ay sapat na upang magkaron ng
magandang kita. Ang isang espayso sa bakuran ay maaring
gamitin para sa taniman. Maaring ito ay na likod o harapan
ng bahay, nasisikatang mabuti ng araw, may magandang
“ventilation,” at may siguradong patubig. Ang pitong “plot”
na may sukat na isang metro sa sampung metro bawat
isa ay sapat na. Sila ay dapat na may pagitang kalahating
metro sa bawat isa. Ang bawat plot ay maaring malagyan
ng 60 paso na may tanim na dalawang top cuts bawat
isa. Mangangailangan ng 840 top cuts bilang pananim.

36
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
134
Ang mga ito ay dapat bilhin sa isang mapagkakatiwalaang
pagkukunan .
Ang mga kinakailangan sa panimulang pagnenegosyo
ng orkidyas ay ang gugulin para sa mga sumusunod: “top
cuts,” “concrete plots,” “garden tools,” tulad ng “rubber
hose,” “pruning shears,” “sprayer,” at mga kinakailangang
kemikal. Sa kabuuan, ayon sa datos noong taong 2006,
ito ay mangangailangan ng halagang P220,980 bilang
puhunan.
Ang pinakapangunahing pinagkukunan ng kita sa
pagaalaga ng orkidyas ay ang pagbebenta ng bulaklak
nito. Ito ay maaring ibenta sa mga “flower shops,” “flower
traders,” “wedding coordinators,” at maging sa mga
simbahan.
Ang tinatayang pangkaraniwang kabuuang kita bawat
taon (average annual net income) ay aabot sa P53,851.
Inaasahang mababawi ang puhunan (payback period) sa
loob ng apat na taon at ang balik puhunan ay nasa 24.36
porsiyento.
PBP Blg. 6748 Hulyo–Setyembre 2009
Pinagkunan:
Isinulat ni Ricardo R. Argana mula sa
investment brief na may pamagat
na Invest in Orchid Production (PCARRD
Investment Brief No. 512009).

37
Ang mga isyu ng PCARRD
Farmnews
ay matatagpuan din sa
http://www.pcarrd.dost.gov.ph
Para sa karagdagang kaalaman,
mag-email sa:
pcarrd@pcarrd.dost.gov.ph
Para sa mga makabagong
teknolohiya sa pagsasaka,
Ugaliing makinig ng
Ba g o Ya n Ah!
sa inyong lokal na istasyon ng radyo sa
DZMM 630 kHz
at Home Cable Channel 26
tuwing Linggo alas 4:30
hanggang 6:00 ng hapon
PAGTATUWA
Ang mga produktong pang-agrikultura, kasangkapan, o kemikal at ang mga
tagapamahagi nito na nabanggit ay hindi pagpapahiwatig ng pagtangkilik o pagpula
ng Philippine Council for Agriculture, Forestry and Natural Resources Research and
Development sa mga nasabing produkto, bagkos ay nabanggit lamang ang mga
ito upang maipaabot ang mga kaukulang impormasyon sa mga mambabasa ng
lathalaing ito.

The
PCARRD FARMNEWS
is winner of the
1993 Binhi Award
as Agiricultural Newsletter
of the Year
BALITANG
PAMBUKID
Maikatluhang buwang inilalathala ng PHILIPPINE COUNCIL
FOR AGRICULTURE, FORESTRY AND NATURAL RESOURCES
RESEARCH AND DEVELOPMENT (PCARRD), Department
of Science and Technology (DOST)
3rd Gawad
Oscar M. Florendo
as Outstanding Information
tool, Print Category
for 1994
1994 Binhi Award
as Agiricultural Newsletter
of the Year
PCARRD
FARMNEWS
Editor-in-Chief:
Ricardo R. Argana
Managing Editor/Writer:
Sandra Alena L. Ilao
Layout Artist:
Simeon R. Manahan, Jr.
Circulation:
Pacifico V. Africa
Advisers:
Patricio S. Faylon
Lily Ann D. Lando
Ruel S. Pagcaliwagan
1995 Binhi Award
as Agiricultural Newsletter
of the Year
Mailing Address:
PCARRD FARMNEWS
PCARRD, Los Baños, Laguna,
Philippines
Re-Entered as “Second Class Mail” at the Los Baños Post
Office, Laguna on 10 February 2009, Permit No. 2009-07