Best OF përgjigjet në 40 pyetje - Koha Ditore
Best OF përgjigjet në 40 pyetje - Koha Ditore
Best OF përgjigjet në 40 pyetje - Koha Ditore
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
CyanMagentaYellowBlack<br />
C2 • KOHA <strong>Ditore</strong><br />
mespërmes 2013<br />
<strong>Best</strong> <strong>OF</strong><br />
30, 31 dhjetor 2012 • 1, 2 e 3 janar 2013<br />
Nëntor Fetiu, aktor<br />
30. Cilin politikan të Republikës<br />
së Shqipërisë <strong>në</strong> këta<br />
20 vjetët e fundit e vlerësoni<br />
më shumë?<br />
Nuk mund të përgjigjem<br />
me emra. Politika<strong>në</strong>t <strong>në</strong><br />
Shqipëri e ka<strong>në</strong> përçarë<br />
shoqëri<strong>në</strong>, për këtë arsye<br />
nuk kam ndonjë simpati<br />
për ta.<br />
Sanije Matoshi, mexosoprano<br />
15. A do të ishit e gatshme të<br />
luftonit <strong>në</strong> rast se rrezikohet<br />
liria e vendit?<br />
Po, edhe kam qe<strong>në</strong> e gatshme,<br />
sepse jam kthyer nga<br />
Parisi një ditë para se te fillonin<br />
bombardimet <strong>në</strong> vitin<br />
1999! Sidoqoftë, sot kur<br />
jemi të lirë mendoj që një<br />
vend është gjithmo<strong>në</strong> i<br />
rrezikuar ta humbasë liri<strong>në</strong>...<br />
Prandaj çdo ditë luftojmë për mbrojtjen e tij.<br />
Me pu<strong>në</strong>, rregull, kreativitet, korrektësi, vizion. Kur<br />
nuk ja<strong>në</strong> këto beteja, humbet. Sepse humbjen e<br />
lirisë së një vendi askush nuk e rrezikon më tepër<br />
sesa vetë banorët e tij!<br />
Shkëlzen Maliqi, filozof<br />
20. Sikur të kishit pushtetin<br />
politik, çfarë do të ndry sho -<br />
nit së pari?<br />
E kam menduar ide<strong>në</strong> e<br />
ndryshimit kur më patën<br />
lajmëruar, jozyrtarisht, se<br />
edhe u<strong>në</strong> jam përmendur<br />
<strong>në</strong> listën e kandidatëve për<br />
kryeministër, atëherë kur u<br />
emërua Bajram Rexhepi.<br />
Isha <strong>në</strong> një udhëtim me<br />
Mehmet Behlulin, <strong>në</strong> Düsseldorf dhe gjithë kohën<br />
bënim shaka dhe shikonim vitrinat me këpucë të<br />
shtrenjta, dy mijë e më shumë marka (nuk kishte<br />
dalë akoma euro). Pyesnim cilat këpucë dhe<br />
veshje i shkonin një kryeministri. Atëherë e kuptova<br />
se kur vishesh me pushtet, së pari duhet ta<br />
ndryshosh veten.<br />
32. A ka Josip Broz Tito ndonjë meritë për zhvillimin<br />
politik, arsimor, ekonomik dhe kulturor të Kosovës?<br />
Kontributi më i madh i Titos dhe i brezit të tij ka<br />
qe<strong>në</strong> afirmimi hap pas hapi i Kosovës si njësi autonome<br />
territoriale-politike <strong>në</strong> kuadër të Jugosllavisë.<br />
Kur vdiq Titoja më 1980, Kosova më nuk ishte<br />
thjesht një provincë e humbur, por e kishte autonomi<strong>në</strong><br />
e gjerë politike, ekonomike, kulturore<br />
dhe arsimore, madje kishte edhe përfaqësim të<br />
barabartë me republikat e tjera <strong>në</strong> federatë. Serbia<br />
ka humbur 9 vjet duke luftuar për anulimin e autonomisë<br />
së Kosovës, dhe çmimi për këtë ka qe<strong>në</strong><br />
shkatërrimi i federatës, ku edhe Kosova, me disa<br />
peripeci, doli si shtet i pavarur.<br />
Hazir Reka, fotograf<br />
8. Kur keni udhëtuar për<br />
herë të parë jashtë shtetit<br />
dhe <strong>në</strong> cilin vend keni qe<strong>në</strong>?<br />
Në Gjermani, <strong>në</strong> vitin 1985.<br />
Ishim më një koleg të babait<br />
tim, kur e dëgjuam lajmin<br />
se kishte vdekur Enver<br />
Hoxha. Shkuam te një mik i<br />
tyre, adhurues i flakët i diktatorit,<br />
dhoma e të cilit ishte<br />
mbuluar me fotot e Enverit.<br />
Erdhi një tjetër mërgimtar, adhurues i flakët i<br />
Zogut. Njëri qeshte, tjetri qante.<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Në vitin 1993. Kam punuar <strong>në</strong> një projekt me një<br />
etnologe norvegjeze, Berit Becker, që kishte krijuar<br />
një fond për t'u ndihmuar ish-të burgosurve politikë.<br />
Bridhnim <strong>në</strong>për Shqipëri duke dokumentuar<br />
me fotografi fukarallëkun. Projekti mbeti <strong>në</strong><br />
gjysmë, Berita vdiq, por edhe shumë foto të mia<br />
nuk arritën kurrë <strong>në</strong> destinacion, humbën rrugës.<br />
Alberta Troni, pianiste<br />
20. Sikur ta kishit pushtetin politik, çfarë do të<br />
ndryshonit së pari?<br />
Siguria dhe mirëqenia e po pullatës, shëndetësia,<br />
sigu rimet shëndetësore, ci lë si<strong>në</strong> e arsimit, ekonomi<strong>në</strong><br />
- decentralizimin e saj<br />
<strong>në</strong> komuna dhe fshatra të<br />
Ko sovës, higjie<strong>në</strong>n dhe<br />
mirëmbajtjen e qytetit,<br />
stimulimin për decentralizim<br />
të popullatës <strong>në</strong> tërë<br />
Kosovën. Prishtina nuk ka<br />
kapacitet ta përpijë tërë<br />
Kosovën, si duket, nuk po i<br />
vjen radha kulturës edhe<br />
pse u<strong>në</strong> vij nga sfera e kulturës,<br />
por ka aq shumë për t’u bërë <strong>në</strong> këtë vend,<br />
dhe pa kode dhe etikë urbane zhvillimi kulturor<br />
është edhe më tutje i largët.<br />
Besim Sllamniku, mjek<br />
<strong>40</strong>. Cila është ëndrra juaj<br />
më e madhe?<br />
U<strong>në</strong> i përkas një gjenerate<br />
e cila ka kaluar periudha<br />
tepër të rënda. Pas Luftës<br />
së Dytë Botërore mbre -<br />
tëronte varfëri dhe skamje<br />
e madhe, ishte periudhë e<br />
grumbullimit të çdo gjëje<br />
nga prodhimet ushqimore<br />
(“otkupi”, siç quhej zyrtarisht),<br />
me të cilat shërbeheshin qytetarët. Kjo periudhë<br />
zgjati deri <strong>në</strong> vitin 1948, kur Tito e ndau<br />
ish-Jugosllavi<strong>në</strong> nga Rusia staliniste. Pastaj pasoi<br />
periudha e politikës serbomadhe të Rankoviqit. Kjo<br />
periudhë mbahet <strong>në</strong> mend për shkak të represionit<br />
të egër ndaj popullatës shqiptare, duke përfshirë<br />
burgosjet politike, maltretimet dhe kërcënimet deri<br />
te detyrimi për shpërngulje të mbi gjysmë milioni<br />
shqiptarëve <strong>në</strong> Turqi. Isha pjesëmarrës i demonstratave<br />
të vitit 1953-1954, kur si nxë<strong>në</strong>s i shkollës<br />
tetëvjeçare, së bashku me profesorët ta<strong>në</strong> patriotë,<br />
si Enver Dukagjini, Mark Kaçinari e të tjerë, i ndoqëm<br />
nga Gjilani deri <strong>në</strong> fshatin Livoç inspektorët<br />
nga Prishtina, të cilët kishin ardhur me kërkesa për<br />
ta mbyllur gjimnazin, të vetmin institucion arsimor<br />
të shkollimit të mesëm <strong>në</strong> rrethin e Gjilanit. Në vitin<br />
1959 mbarova gjimnazin dhe madje si nxë<strong>në</strong>s<br />
shembullor, i liruar prej provimit të maturës, vendosa<br />
të realizoja ëndrrën time për t’u bërë mjek.<br />
Babai im tashmë ishte liruar nga burgu, të cilin e<br />
kishte vuajtur mes viteve 1953-1956, dhe kishte<br />
vetëm një rrogë si <strong>në</strong>pu<strong>në</strong>s i Komu<strong>në</strong>s së Gjilanit,<br />
kështu që nuk ishte <strong>në</strong> gjendje të financonte<br />
studimet e mia <strong>në</strong> cilëndo qendër universitare <strong>në</strong><br />
ish-Jugosllavi. Së pari u<strong>në</strong> kërkova bursë nga Komuna<br />
e Gjilanit, ata më refuzuan me arsyetim se<br />
nuk ka<strong>në</strong> nevojë për mjek, edhe pse <strong>në</strong> atë kohë<br />
nuk kishte asnjë mjek shqiptar. U detyrova të<br />
kërkoja bursë <strong>në</strong> nivel krahinor. Bursa m’u nda dhe<br />
<strong>në</strong> tetor të vitit 1959 fillova studimet <strong>në</strong> Fakultetin e<br />
Mjekësisë <strong>në</strong> Shkup, të cilin e kreva për 5 vjet, duke<br />
diplomuar <strong>në</strong> muajin tetor të vitit 1964 <strong>në</strong> moshën<br />
22-vjeçare. Menjëherë u pu<strong>në</strong>sova <strong>në</strong> Spitalin e Prishti<strong>në</strong>s.<br />
Aty pata rastin, gjatë kryerjes së stazhit<br />
mjekësor njëvjeçar, të punoja me doaje<strong>në</strong>t e mjekësisë<br />
kosovare, siç ishin dr. Xheladin Deda, dr. Ali<br />
Sokoli, dr. Izedin Osmani, dr. Talat Pallaska, dr.<br />
Hysen Ukmata, dr. Qamil Haxhiu, dr. Fehmi Henci,<br />
dr. Gazmend Shaqiri dhe dr. Xhemajl Ahmedi,<br />
kurse të gjithë mjekët e tjerë ishin të komunitetit<br />
serb, malazez e të tjerë. Ishte periudhe mjaft e<br />
rëndë, me patologji tepër vdekjeprurëse, sidomos<br />
te fëmijët dhe tuberkulozi i mushkërive te të rriturit,<br />
sëmundjet infektive e të tjera. Fatmirësisht, <strong>në</strong><br />
vitin 1966 ra nga pushteti sistemi rankoviqist, dhe<br />
për një periudhë 2-3-vjeçare, <strong>në</strong>n udhëheqjen e dr.<br />
Izedin Osmanit, u pranua numër i madh i mjekëve<br />
shqiptarë me të cilët i vumë themelet e Fakultetit të<br />
Mjekësisë <strong>në</strong> Universitetin e Prishti<strong>në</strong>s, i cili startoi<br />
pu<strong>në</strong>n <strong>në</strong> vitin akademik 1969-1970 <strong>në</strong>n udhëheqjen<br />
e dekanit të parë prof. dr. Osman Imami. Tani po<br />
i kthehem <strong>pyetje</strong>s suaj, duke u nisur nga fjalët të<br />
cilat m’i ka thë<strong>në</strong> prof. dr. Branimir Gusiq <strong>në</strong><br />
Klinikën ORL <strong>në</strong> Zagreb, gjatë qëndrimit tim <strong>në</strong><br />
vitin e fundit të specializimit <strong>në</strong> vitin 1970. Ai gjithmo<strong>në</strong><br />
më ka përshëndetur me fjalën “Tungatjeta<br />
Sllamniku” dhe një ditë më ftoi <strong>në</strong> zyrën e tij dhe<br />
pasi biseduam për angazhimin tim <strong>në</strong> klinikë, më<br />
pyeti se a ka ende te ne, te populli shqiptar,<br />
vëllavrasje e gjakmarrje, meqe<strong>në</strong>se e kishte vizituar<br />
Malësi<strong>në</strong> e Gjakovës dhe të Bajram Currit <strong>në</strong> vitin<br />
1938 gjatë një hulumtimi të gushës (sëmundje e<br />
gjëndrës tiroide). U<strong>në</strong> nuk e prisja një <strong>pyetje</strong> të tillë,<br />
por i thashë se fatkeqësisht ende ka, por shpresoj se<br />
me arritjet e gjeneratës së re kjo dukuri do të zhduket.<br />
Dr. Gusiq <strong>në</strong> atë moment i ngriti katër gishta<br />
të dorës dhe më tha: “Duhet të kaloj<strong>në</strong> katër gjenerata<br />
derisa të zhduket”. U<strong>në</strong> tani po e shoh se<br />
kaluan <strong>40</strong> vjet nga kjo bisedë dhe ëndrra ime më e<br />
madhe do të ishte sikur e tërë kjo të jetësohej <strong>në</strong> 60<br />
vjetët e ardhshëm.<br />
Ilir Bajri, pianist e kompozitor i muzikës jazz<br />
19. Cilit komb dhe cilës kulturë<br />
do t’i kishit takuar me<br />
qejf?<br />
Asnjërit! Me zemër e me<br />
mendje u<strong>në</strong> i takoj sho që -<br />
risë globale njerëzore dhe<br />
kulturës globale njerëzore.<br />
Shpëtime Kamberi, arkitekte<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Në vitin 1988, bashkë me<br />
familjen për pushime<br />
verore. Isha vetëm pesëvjeçare,<br />
por më ka<strong>në</strong> ngelur<br />
shumë përshtypje e kujtime<br />
nga ky pushim. Udhëtoja<br />
për herë të parë me aeroplan,<br />
me kompani<strong>në</strong> zvicerane<br />
Swissair - nga Zürichu<br />
<strong>në</strong> Tira<strong>në</strong>. Ishte pushim i organizuar me grup turistësh<br />
dhe me përcjellje të udhërrëfyesve të vendit.<br />
Gjatë këtij pushimi kemi vizituar të gjitha qytetet<br />
dhe vendet më të njohura të Shqipërisë, duke filluar<br />
me Tira<strong>në</strong>n, ku më pëlqente hapësira e madhe<br />
para hotelit dhe atmosfera <strong>në</strong> muzg pra<strong>në</strong> fonta<strong>në</strong>s<br />
dhe s’mbaj mend të ketë pasur automjete që na<br />
pengonin të lëviznim lirshëm edhe pse ndodheshim<br />
<strong>në</strong> qendër të qytetit. Gjatë gjithë pushimit kishte<br />
mbrëmje argëtuese me këngë dhe valle, vizita <strong>në</strong><br />
muze të ndryshme, darka <strong>në</strong> të cilat shoqëroheshim<br />
edhe nga personalitete të ndryshme si Ismail<br />
Kadare dhe Sulejman Krasniqi. Udhëtimin me autobus<br />
nga veriu <strong>në</strong> jug; gjithashtu e kujtoj shumë<br />
mirë udhëtimin <strong>në</strong> jug, sepse plot një ditë na mori<br />
për të shkuar nga Durrësi për <strong>në</strong> Himarë dhe gjelbërimi<br />
i maleve dhe natyra e vendit ja<strong>në</strong> gjithashtu<br />
imazhe që i kam ruajtur nga fëmijëria dhe që ka<strong>në</strong><br />
ndikuar te u<strong>në</strong> ashtu sikur Gjirokastra me mure,<br />
rrugë dhe çati prej guri. Kur para 12 vjetësh vizitova<br />
sërish Shqipëri<strong>në</strong>, këto pamje morën krejtësisht<br />
tjetër ngjyrë.<br />
20. Sikur të kishit pushtetin politik çfarë do të<br />
ndryshonit së pari?<br />
Bindjen që pushteti është zgjidhja e vetme për<br />
ndryshim. Çdo individ duhet të vetëdijesohet dhe të<br />
kontribuojë aktivisht <strong>në</strong> zhvillimin e vendit.<br />
Vjosa Osmani, deputete<br />
4. Cili është personaliteti më<br />
i rëndësishëm historik për<br />
ju?<br />
Dr. Ibrahim Rugova. Sepse<br />
<strong>në</strong> kohët më të vështira për<br />
ne arriti <strong>në</strong>përmjet vizionit<br />
të tij të sjellë Kosovën <strong>në</strong><br />
hartën botërore dhe të krijojë<br />
miqësi të përhershme<br />
me SHBA-<strong>në</strong> dhe aleatët e<br />
tjerë evropia<strong>në</strong>, miqësi që<br />
edhe sot e kësaj dite e gëzojmë. Ishin pikërisht këto<br />
miqësi që shpëtuan popullin e Kosovës nga shfarosja<br />
e sigurt.<br />
Vlora Çitaku, ministre<br />
21. Cili është personi më i<br />
rëndësishëm për ju?<br />
Nana. Krejt çka jam, dhe<br />
krejt çka kam ia dedikoj<br />
asaj. Ta bëj krenare me<br />
mua e kam frymëzimin<br />
kryesor. Nuk ka qe<strong>në</strong> e<br />
lehtë për të të vinte nga<br />
fshati dhe të bëhej profesoreshë<br />
<strong>në</strong> Universitet të<br />
Prishti<strong>në</strong>s. Më ka treguar,<br />
herën e parë që ka ardhur <strong>në</strong> Prishtine ka qe<strong>në</strong> për<br />
provim pranues <strong>në</strong> vitin 1971. Kushërinjtë ia kishin<br />
vizatuar <strong>në</strong> një letër rrugën nga stacioni i autobusëve<br />
deri <strong>në</strong> Fakultetin Filozofik. Forcën për të<br />
luftuar dhe për të pasur ëndrra besoj që e kam<br />
trashëguar nga ajo.<br />
Arbnor Murati, arkitekt<br />
1. Në cilin vend dëshironi të jetoni <strong>në</strong> hapësirën e<br />
banuar me shqiptarë?<br />
Sinqerisht <strong>në</strong> atë vend ku<br />
nuk arrij<strong>në</strong> as engjëjt. Nuk<br />
besoj <strong>në</strong> vende, ato ja<strong>në</strong> abstrakte<br />
dhe ja<strong>në</strong> të tilla,<br />
sepse ne i duam ashtu. Por<br />
<strong>në</strong> realitet nuk ekzistoj<strong>në</strong><br />
<strong>në</strong> veten e tyre.<br />
Kështu që jam <strong>në</strong> kërkim e<br />
sipër të një vendi ku vetja<br />
ime e lartë të gjejë veten <strong>në</strong><br />
këtë jetë dhe <strong>në</strong> këtë realitet<br />
duke ndier veten të përmbushur m’u <strong>në</strong> atë<br />
vend po sikur të ishte <strong>në</strong> parajsë. E kuptoni çfarë<br />
ndjenje e mirë?<br />
Adem Mikullovci, aktor<br />
10. Çfarë do të ishte për ju<br />
fatkeqësia më e madhe?<br />
Fatkeqësia më e madhe për<br />
mua veç ka filluar, dhe kjo<br />
fatkeqësi ka marrë tatëpjetën<br />
e madhe e cila nuk e<br />
di se ku e ka skajin. Fjalën e<br />
kam për Kosovën to<strong>në</strong><br />
“shtet i pavarur dhe so -<br />
vran”. Na ka kapluar varfëria<br />
e skajshme <strong>në</strong> njërën<br />
a<strong>në</strong> e <strong>në</strong> a<strong>në</strong>n tjetër <strong>në</strong> shkencë e ekonomi dhe art<br />
ka<strong>në</strong> zë<strong>në</strong> postet matrapazët, kuaziintelektualë dhe<br />
njerëz gjysmë të arsimuar dhe gjitha këto së<br />
bashku na paralajmëroj<strong>në</strong> një ardhmëri të zymtë<br />
dhe shumë të keqe.<br />
Zake Prelvukaj, piktore<br />
1. Në cilin vend dëshironi të<br />
jetoni <strong>në</strong> hapësirën e banuar<br />
me shqiptarë?<br />
Në Prishti<strong>në</strong> ose Tira<strong>në</strong>,<br />
jam rritur <strong>në</strong> qendër të<br />
Prishti<strong>në</strong>s, prandaj edhe<br />
Tirana më kishte konvenuar.<br />
Jeton Neziraj, dramaturg dhe pu<strong>në</strong>tor kulture<br />
8. Kur keni udhëtuar për<br />
herë të parë jashtë shtetit<br />
dhe <strong>në</strong> cilin vend keni qe<strong>në</strong>?<br />
Në vitin 1996. Dhe deri më<br />
tani, ky mbetet udhëtimi<br />
im më i çuditshëm dhe më<br />
i veçantë. Ka qe<strong>në</strong> një udhëtim<br />
që ka nisur nga<br />
Shkupi dhe ka përfunduar<br />
diku <strong>në</strong> Biberach, një qytet<br />
i vogël gjerman. Mbasi<br />
kisha përfunduar shkollën e mesme, vendosa t’ia<br />
mësyj Gjermanisë. Nga Shkupi, bashkë më një<br />
grup prej rreth dhjetë vetash, u nisëm me një furgon<br />
të vogël, drejt Bullgarisë, pastaj përmes Rumanisë<br />
deri <strong>në</strong> Budapest, ku bëmë një pushim<br />
disaditor. Nga aty, pastaj, kufijtë hungarezë-sllovakë,<br />
sllovako-çekë, dhe çeko-gjerma<strong>në</strong> i kaluam<br />
<strong>në</strong> këmbë. Sidomos, kufiri i fundit i hyrjes <strong>në</strong> Gjemani<br />
ka qe<strong>në</strong> i komplikuar dhe i vështirë. Asgjë<br />
spektakulare, natyrisht, por për mua, si një 18-<br />
vjeçar, ky udhëtim me tërë ata njerëz të çuditshëm<br />
përreth, ka pasur një influencë të jashtëzakonshme.<br />
Sikur kalimi nga ferri <strong>në</strong> parajsë. Por,<br />
kalime të këtilla “ilegale” të kufijve kam bërë disa<br />
herë, para dhe gjatë luftës <strong>në</strong> Kosovë.<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Ka qe<strong>në</strong> viti 2000, më duket, shtator. Në Butrint po<br />
mbahej edicioni i parë ose i dytë i një festivali<br />
teatror dhe u<strong>në</strong> udhëtova me ide<strong>në</strong> që të përcillja<br />
festivalin si bashkëpu<strong>në</strong>tor i revistës “Ekskluzive”.<br />
Kam qe<strong>në</strong> natyrisht i shokuar me shumëçka, por<br />
para së gjithash me varfëri<strong>në</strong> e qyteteve dhe fshatrave.<br />
Por <strong>në</strong> Sarandë gjeta një pritje të ngrohtë.<br />
Natyrisht, ishte kohë e pasluftës <strong>në</strong> Kosovë, kur<br />
kureshtja pozitive për njëri-tjetrin kishte filluar të<br />
rritej. Kishte paragjykime akoma, por ato ishin<br />
zbehur ndjeshëm. Disa vjet më vo<strong>në</strong>, kur jam<br />
kthyer për herë të tretë <strong>në</strong> Sarandë, gati sa nuk<br />
jam grushtuar me një antikosovar të përbetuar.<br />
Nuk dua t’ia përmend emrin, por bëhet fjalë për<br />
një plak matuf të persekutuar nga regjimi i Enver<br />
Hoxhës.<br />
Arian Krasniqi, dramaturg<br />
31. A ka Enver Hoxha ndo një meritë për Kosovën?<br />
- Asnjë! Veprat e tij ja<strong>në</strong> monstruoze. Krimet e tij<br />
CyanMagentaYellowBlack
CyanMagentaYellowBlack<br />
30, 31 dhjetor 2012 • 1, 2 e 3 janar 2013<br />
mespërmes 2013<br />
KOHA <strong>Ditore</strong> • C3<br />
tejkaloj<strong>në</strong> çdo kufi të lo -<br />
gjikës njerëzore. Ai për 50<br />
vjet u ka bërë dëm shqiptarëve<br />
ndoshta më shumë<br />
sesa edhe vetë armiqtë<br />
tradicionalë.<br />
Maksut Vezgishi, artist<br />
8. Kur keni udhëtuar për<br />
herë të parë jashtë shtetit,<br />
dhe <strong>në</strong> cilin vend keni qe<strong>në</strong> ?<br />
Në vitin 1967, me “Fiat”, me<br />
regjistrimin PZ*28-02, ba -<br />
bai im si shofer i ri na ka<br />
ofruar aventurat e para<br />
kampeve me tenda të Bullgarisë<br />
dhe Turqisë. Kemi<br />
kampuar shumë qyteza e<br />
qytete, njohëm shumë<br />
njerëz, babai im bëri miqësi të shumta. Më kujtohet<br />
<strong>në</strong> detaje ky udhëtim i gjatë njëmuajsh... Stambolli,<br />
muzetë me artefaktet e shumta, Ankaraja,<br />
Izmiri dhe valët e detit, vëllai im 3 vjeç, <strong>në</strong>na me një<br />
fustan të shkurtër vere, babai me këmishën përvjelë<br />
mëngëve. Në udhëtim ishim nisur <strong>në</strong> të njëjtën<br />
kohë me dy motoçiklistë me një motor të fortë; ata<br />
mbanin kaskat <strong>në</strong> kokë dhe kryqëzoheshim herë<br />
pas here për siguri e ndihmë. Nga fotografitë që i<br />
ruaj, të gjithë dukemi të dobët fizikisht…por të<br />
hareshëm.<br />
Ylfete Fanaj, politikane (Zvicër)<br />
1. Në cilin vend dëshironi të<br />
jetoni <strong>në</strong> hapësirën e banuar<br />
me shqiptarë?<br />
Në Tira<strong>në</strong>. Mendoj se Ti -<br />
rana nuk është as e njëjtë,<br />
as ndryshe nga metropolet<br />
e tjera. Dua të di si merr<br />
frymë qyteti më i madh<br />
shqiptar.<br />
2. Cilin personalitet të historisë shqiptare do të<br />
dëshironit ta takonit sikur të ishe e mundshme?<br />
Musine Kokalarin, një shkrimtare nga Gjirokastra,<br />
e cila pas Luftës së Dytë Botërore bëri përpjekje për<br />
themelimin e një lëvizjeje të mirëfilltë socialdemokrate<br />
<strong>në</strong> Shqipëri.<br />
Venera Mehmetagaj-Kajtazi, flautiste<br />
5. A ekziston Zoti?<br />
Fëmijëri<strong>në</strong> e kam kaluar<br />
me shoqe të fesë katolike,<br />
shpesh e vizitoja kishën për<br />
ta dëgjuar meshën e <strong>në</strong><br />
a<strong>në</strong>n tjetër me gjyshen i<br />
deklamoja disa lutje nga<br />
musafi (libër i fesë islame,<br />
v.j.). Ndoshta nuk besoj <strong>në</strong><br />
format dhe mistifikimet të<br />
cilat i ka<strong>në</strong> krijuar religjionet<br />
zyrtare ekzistuese, por besoj <strong>në</strong> një forcë<br />
që ekziston dhe kjo forcë për mua është Zoti.<br />
Puhie Demaku, politikane<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Për herë të parë e kam parë<br />
Shqipëri<strong>në</strong> <strong>në</strong> vitin 1996.<br />
Në atë kohë ne jetonim <strong>në</strong><br />
Belgjikë dhe për të ardhur<br />
<strong>në</strong> Kosovë na duhej të vinim<br />
përmes shteteve fqinje,<br />
sepse ishte më e sigurt.<br />
Kështu, e vetme, <strong>në</strong> moshën<br />
14-vjeçare aterrova ne aeroportin<br />
e “Rinasit”, ku më priste babi. Ka qe<strong>në</strong> përvojë<br />
shumë e veçantë, sidomos fjetja <strong>në</strong> hotel<br />
“Dajti” dhe dukuria “Benz”. Tirana që atëherë ma<br />
ka rrëmbyer zemrën.<br />
Bardh Frangu, shkrimtar<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
- Në vitin 1991 provova të<br />
futem nga kufiri me Greqi<strong>në</strong>,<br />
përkatësisht nga pika e<br />
Kakavisë, por nuk më lejuan,<br />
sepse ende nuk kishin ndodhur<br />
ndryshimet dhe<br />
Shqipëria ende frymonte<br />
<strong>në</strong>për bunkerë. Megjithatë<br />
shkela <strong>në</strong> tokën shqiptare,<br />
ndërsa m’u desh të shpjegohem<br />
me një epror ushtarak brenda kufirit, me të cilin<br />
pastaj edhe kaluam <strong>në</strong> një dialog të ashpër, tek më<br />
tha me gjakftohtësi se u<strong>në</strong> isha jugosllav dhe si i tillë<br />
duhej të kisha një vizë hyrëse. U ndjeva i fyer, ndaj<br />
edhe humba durimin dhe nisa të flisja para se të mendoja.<br />
Përnjëmend <strong>në</strong> Shqipëri shkova <strong>në</strong> vitin 1994.<br />
Ishte një kohë që nga kjo distancë duket tepër surrealiste<br />
për t’u rrëfyer.<br />
Kujtim Dorbuna,<br />
ekonomist<br />
15. A do të ishit i gatshëm të<br />
luftoni <strong>në</strong> rast se rrezikohet<br />
liria e vendit?<br />
Gjërat e mëdha ja<strong>në</strong> të<br />
thjeshta dhe mund të shqi -<br />
ptohen me një fjalë të<br />
vetme: liria, drejtësia, nderi,<br />
detyra, mëshira, shpresa – ka thë<strong>në</strong> Winston Chur -<br />
chill. Shpresoj që liria e vendit tim të mos cenohet<br />
asnjëherë. Por, siç ka vepruar gjyshi im krahas<br />
Hasan Prishti<strong>në</strong>s për çlirimin e Shkupit, siç ka bërë<br />
babai im për çlirimin nga fashizmi gjatë Luftës së<br />
Dytë Botërore, apo siç ka<strong>në</strong> bërë vëllezërit e mi<br />
gjatë luftës së fundit, do të bëja edhe u<strong>në</strong>.<br />
Valentina Saraçini, shkrimtare dhe gazetare<br />
<strong>40</strong>. Cila është ëndrra juaj<br />
më e madhe?<br />
Të kem ëndrra... Mos të<br />
lejoj askush dhe asgjë të<br />
m’i zbeh idealet njerëzore<br />
dhe kombëtare. Ta shoh<br />
Koso vën, kombin shqiptar<br />
të frym o j<strong>në</strong> dhe veproj<strong>në</strong><br />
di nji tetshëm <strong>në</strong> sistem të<br />
mirëfilltë të vlerave demo -<br />
kratike, kulturore, e me<br />
zhvillim ekonomik dhe paqe sociale. Dhe një ditë<br />
t’i shpalos të vërtetat e jetuara, t’i ndaj me lexuesit,<br />
me brezat e ri, duke besuar se “ka kush t’i këndojë”.<br />
Qëndrim Gashi, matematikan<br />
4. Cili është personaliteti më<br />
i rëndësishëm historik për<br />
ju?<br />
U<strong>në</strong> hezitoj <strong>në</strong> përcaktimin<br />
e një hierarkie të tillë, por<br />
sidoqoftë po e përmend Euklidin,<br />
sepse e di që disa<br />
lexues mund të ke<strong>në</strong><br />
dëgjuar më pak për të, e<br />
mendoj se ia vlen të dihet<br />
për pu<strong>në</strong>n e tij jashtëzakonisht<br />
me rëndësi. Euklidi ka qe<strong>në</strong> një matematikan<br />
<strong>në</strong> Greqi<strong>në</strong> antike, i cili njihet për autorësi<strong>në</strong><br />
e 13 vëllimeve të librit “Elementet”. Edhe pse materia<br />
që ai e kishte shtjelluar nuk ishte tërësisht<br />
origjinale, por përmblidhte edhe kontribute të filozofëve<br />
të tjerë, “Elementet” konsiderohet ndër librat<br />
më me ndikim të të gjitha kohërave. Libri i<br />
Euklidit është studiuar ose është përdorur si tekst<br />
mësimi <strong>në</strong> mënyrë të vazhdueshme, që nga shekulli<br />
i tretë para erës so<strong>në</strong>, e deri <strong>në</strong> kohërat moderne.<br />
Me ribotimet e tij për një periudhë aq të gjatë,<br />
vetëm dy libra fetarë i bëj<strong>në</strong> rivalitet për nga numri<br />
i ribotimeve.<br />
Fahredin Spahija, artist i fotografisë<br />
1. Në cilin vend dëshironi të<br />
jetoni <strong>në</strong> hapësirën e banuar<br />
me shqiptarë?<br />
Me shumë dëshirë dhe për<br />
shumë arsye do të zgjidhja<br />
Shkupin. Kur <strong>në</strong> vitin 1948<br />
baba im u lirua nga burgu i<br />
rëndë politik i Sremska<br />
Mitrovicës u ballafaqua me<br />
një të keqe tjetër, me atë të<br />
heqjes së lirive qytetare, pra<br />
nuk kishte të drejtë pune dhe nga ata që përfaqësonin,<br />
asokohe, pushtetin popullor iu konfiskua<br />
shtëpia <strong>në</strong> fshatin Brojë që kishte trashëguar nga<br />
baba i tij Mulla Ilaz Broja, i cili u pushkatua nga partiza<strong>në</strong>t<br />
<strong>në</strong> vitin 1946. Pastaj për babën tim dhe familjen<br />
e tij fillon një luftë mbijetese... Në atë kohë baba<br />
po mbante gjallë një miqësi me një shok të tij nga<br />
Maqedonia me të cilin kishin mbaruar Medrese<strong>në</strong> e<br />
Madhe të Shkupit. Ai <strong>në</strong> periudhën 1950-1955 ishte<br />
zëvendëssekretar (zëvendësministër) për Arsim <strong>në</strong><br />
Republikën e Maqedonisë dhe duke qe<strong>në</strong> i njoftuar<br />
me jetën e rëndë të babës tim, i gjeti një vend pune<br />
<strong>në</strong> shkollën e fshatit Dvorcë rrëzë Bjeshkëve të<br />
Sharrit mes Tetovës dhe Shkupit. Për babën tim,<br />
Ibrahimin, dhe familjen e tij po fillonte një rilindje<br />
jetësore falë një miqësie të çiltër. Si fëmijë<br />
parashkollor, por dhe gjatë klasës së parë më kujtohen<br />
vizitat që i bënim Shkupit. Më kujtohet gjithnjë<br />
Ura e Gurit e Vardarit pastaj dhe Teatri i Kukullave.<br />
Shkupi, për mua, ka mbetur sinonim i qytetit që i<br />
dha mbështetje familjes sime, akoma pa lindur u<strong>në</strong>.<br />
Aty filloi shpresa dhe rehabilitimi shpirtëror për<br />
babën tim. Gjashtëmbëdhjetë vjetët e kaluar <strong>në</strong><br />
Maqedoni ishin me rëndësi të veçantë për gjithë<br />
familjen time, por dhe për mua. Fëmijëria që kam<br />
kaluar atje mbetet pjesa më e bukur e jetës sime!<br />
Ukë Maxharraj, shkencëtar letërsie<br />
18. A është dëmtuar dialekti<br />
gegë me standardin gjuhësor<br />
të vitit 1972 dhe a duhet<br />
të ndryshohet ky standard?<br />
Jo se është dëmtuar, por<br />
është bërë mëkati më i<br />
madh që i bëhet një gjuhe.<br />
Gjuhë standarde është<br />
dashur të merret kryesisht<br />
gegënishtja letrare e Shkodrës,<br />
kuptohet edhe me ca<br />
elemente të toskërishtes. Shkodra është djep i kulturës<br />
shqiptare ashtu si Firenca <strong>në</strong> Itali apo Parisi<br />
<strong>në</strong> Francë, sepse librat e parë shqip si dhe dokumenti<br />
i parë shqip, Formula e Pagëzimit, ja<strong>në</strong> të<br />
shkruar gegënisht. Këtë e përforcon më shumë<br />
edhe fakti se shumë kolosë të letrave shqipe si<br />
Migjeni e Fishta ka<strong>në</strong> shkruar <strong>në</strong> këtë dialekt. Tash<br />
nuk duhet të vajtohet dhe ky standard nuk mund të<br />
ndryshohet, por duhet ulur pa emocione që të reformohet<br />
shqipja sidomos <strong>në</strong> fushën ku i është bërë<br />
hile gegënishtes, që të merret më shumë elemente<br />
nga ky dialekt, pastaj të bëhet rregull e re lidhur me<br />
shkrimin e emrave të huaj, problemet me ”ë” etj.<br />
Mehmet Behluli, artist<br />
1. Në cilin vend dëshironi të jetoni <strong>në</strong> hapësirën e<br />
banuar me shqiptarë?<br />
Pa dyshim <strong>në</strong> Prishti<strong>në</strong>. Me<br />
krejt çoroditjet e veta, sidomos<br />
këtë dhjetëvjetëshin e<br />
fundit, me krejt shëmti<strong>në</strong>,<br />
krejt joorganizimin, por<br />
edhe me energji<strong>në</strong> të cilën<br />
ia japin qytetarët me gjithë<br />
diversitetin dhe dallimet<br />
kulturore, sociale, politike.<br />
Prishtina është minimumi i<br />
organizimit-joorganizimit si<br />
qytet ku u<strong>në</strong> mund të funksionoj. Prishtina është<br />
qyteti im, tjetër nuk kam. Por ndoshta, krahas saj,<br />
kisha pasur dëshirë të kaloja një kohë edhe <strong>në</strong><br />
ndonjë vend të vogël... diku <strong>në</strong> det ose <strong>në</strong> mal.<br />
Albulena Haxhiu, deputete<br />
17. A duhet të bashkohen<br />
Kosova dhe Shqipëria?<br />
Jo vetëm Kosova dhe<br />
Shqipëria, por duhet të<br />
bashkohen të gjitha trojet e<br />
banuara me shqiptarë <strong>në</strong><br />
një shtet të vetëm. Kjo është<br />
një mundësi për zhvillim e<br />
përparim dhe një e drejtë<br />
kundrejt padrejtësive historike<br />
që i ka<strong>në</strong> ndodhur<br />
kombit to<strong>në</strong>.<br />
18. A është dëmtuar dialekti gegë me standardin<br />
gjuhësor të vitit 1972 dhe a duhet të ndryshohet ky<br />
standard?<br />
Së pari, është shumë e rëndësishme që shqiptarët<br />
sot e ka<strong>në</strong> gjuhën e tyre të standardizuar. Ndoshta<br />
është prekur ndonjë nga dialektet, por kjo nuk e<br />
zbeh rëndësi<strong>në</strong> që ne e kemi gjuhën to<strong>në</strong> të shkruar<br />
dhe të unifikuar. Natyrisht që ka nevojë që gjuha<br />
jo<strong>në</strong> të pasurohet edhe më tutje, por kjo bëhet<br />
<strong>në</strong>përmjet lëvrimit të letërsisë, përkthimeve,<br />
shkrimeve <strong>në</strong> secilën fushë.<br />
Së dyti, asnjë kongres nuk mund të dëmtojë asnjë<br />
pjesë të pasurisë gjuhësore, për sa kohë që <strong>në</strong><br />
letërsi<strong>në</strong> e një vendi lëvrohen ato. Me thë<strong>në</strong> të<br />
drejtën, <strong>në</strong> gegërishte ja<strong>në</strong> shkruar mjaftueshëm<br />
vepra të prozës e poezisë, të politikës e shkencës, të<br />
cilat lexohen ende sot. Po ashtu dhe <strong>në</strong> toskërishte.<br />
Për këdo që ka këtë shqetësim sidomos letrarët apo<br />
gjuhëtarët, mjafton që ta lëvroj<strong>në</strong> dialektin <strong>në</strong> literaturë<br />
të shkruar. Për këtë nuk pengon standardi.<br />
Është krijuar përshtypja që është dëmtuar dialekti<br />
gegë, por kjo ngaqë përgjithësisht nuk njihet ai<br />
toskë, i cili po ashtu nuk është pjesë e standardit,<br />
dhe sipas logjikes që standardi dëmton dialektet,<br />
posaçërisht është dëmtuar ai toskë.<br />
Xheraldina Rexhepi, kreatore e modës<br />
7. Cilin qytet të ish-Jugosllavisë<br />
keni dëshirë ta<br />
vizitoni?<br />
Sarajevën. Ishte qyteti i<br />
vetëm <strong>në</strong> Jugosllavi <strong>në</strong> të<br />
cilin ndihesha si <strong>në</strong> Prishtine.<br />
Vëllai im i vetëm atje<br />
kreu shërbimin ushtarak<br />
<strong>në</strong> vitin 1987 dhe u<strong>në</strong><br />
shkoja për vizitë çdo fundjavë.<br />
Ishte vend ku më pati<br />
ndodhur të më zër gjumi nga lodhja e udhëtimit 10<br />
orësh <strong>në</strong> park, dhe nuk kisha aspak drojë. Që nga<br />
atëherë nuk kam qe<strong>në</strong>, dhe – edhe pse dua - refuzoj<br />
të shkoj. Nuk dua të shkatërroj kujtimet që kam<br />
për atë qytet.<br />
8. Kur keni udhëtuar për herë të parë jashtë shtetit<br />
dhe <strong>në</strong> cilin vend keni qe<strong>në</strong>?<br />
Më 1990 <strong>në</strong> Palermo, Itali. Shkova <strong>në</strong> praktikë feriale<br />
si studente e Fakultetit të Mjekësisë dhe qëndrova<br />
një muaj. Takova shumë arbëreshë, të cilët<br />
edhe pas 600 vjetësh flisnin shqip dhe kishin ruajtur<br />
ende atë bujari<strong>në</strong> dhe mikpritjen që shqiptarët<br />
e ka<strong>në</strong> traditë. Ishte një ndër eksperiencat e mia më<br />
të bukura jetësore.<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Më vjen turp të pranoj. Dy vjet para se të përfundonte<br />
“Rruga e Kombit” ka rasti sur disa herë që nga<br />
Ulqini të shkonim për drekë <strong>në</strong> Shkodër, të cilën e<br />
adhuroj. Por para kësaj të gjitha tentimet e mia përfunduan<br />
pa rezultat. Tani shkoj shpesh. Dhe si një<br />
fëmijë i gëzohem çdoherë këtij udhëtimi. E adhuroj<br />
Shqipëri<strong>në</strong>. Në çdo cep të saj ndihem si <strong>në</strong> qytetin<br />
tim. Ndihem si ai “guri që peshon më shumë <strong>në</strong><br />
vendin e vet”.<br />
Lule Ballata, flautiste<br />
36. Cili është shkrimtari më<br />
i madh shqiptar?<br />
Për nga prirja e tij prej<br />
shkrimtari ka mundur të<br />
jetë Faik Konica, ndo<strong>në</strong>se<br />
për shkak të angazhimeve<br />
të tij të gjithanshme <strong>në</strong> pla -<br />
nin e gjerë kombëtar, prirjet<br />
e tij prej shkrimtari fatkeqësisht<br />
nuk ka<strong>në</strong> ardhur <strong>në</strong><br />
shprehje <strong>në</strong> mënyrë të<br />
plotë.<br />
Genc Salihu, muzikant<br />
31. A ka Enver Hoxha ndo -<br />
një meritë për Kosovën?<br />
Merita Halilin.<br />
Dardan Sejdiu,<br />
ekonomist<br />
20. Sikur të kishit pushtetin<br />
politik, çfarë do të ndry sho -<br />
nit së pari?<br />
Modelin qeverisës dhe konceptin<br />
ekonomik aktual me<br />
të cilin mëtohet të ndërtohet<br />
ky vend. Ky koncept e<br />
shndërron qytetarin e kësaj<br />
republike <strong>në</strong> vëzhgues dhe<br />
jo pjesëmarrës aktiv, dhe<br />
kjo duhet ndryshuar. Gjith -<br />
ashtu, modeli ekono mik<br />
është i gabuar dhe kjo tanimë 13 vjet më vo<strong>në</strong> shihet<br />
qartazi. Duhet ndërtuar shtet zhvillimor, shtet<br />
që bazon ekonomi<strong>në</strong> <strong>në</strong> prodhim dhe vlerë të<br />
shtuar. Modeli momental është <strong>në</strong> kontradiktë me<br />
nevojat e vendit, sepse për bazë nuk e ka gjenerimin<br />
e vendeve të pu<strong>në</strong>s, problem parësor i kësaj<br />
ekonomie, por konceptin që buron nga konsensusi<br />
i Washingtonit e që <strong>në</strong> thelb e ka menaxhimin e inflacionit,<br />
e kjo është <strong>në</strong> kundërthënie me instrumentet<br />
ekonomike që Kosova ka <strong>në</strong> dispozicion e<br />
për më shumë zhvillimin e sheh si pasojë të rritjes.<br />
Neve na duhet qasje tjetër, qasje tematike që është<br />
e fokusuar <strong>në</strong> zhvillim të vendit me prodhim dhe<br />
shërbime që krijoj<strong>në</strong> vlerë të shtuar, duke zëvendësuar<br />
importet dhe duke krijuar potencialet për eksport<br />
e që rrjedhimisht krijoj<strong>në</strong> pu<strong>në</strong>sim. Pra një<br />
qasje që pasuron vendin, e jo që e shet pasuri<strong>në</strong> e<br />
vendit. Qasje që mbron prodhuesin e jo qasje që e<br />
lë prodhuesin <strong>në</strong> mëshirën e tregut disfunksional.<br />
Qasje që kupton se zhvillimi buron prej brenda dhe<br />
që e kupton se konkurrenca me të tjerët nuk vjen<br />
prej qiellit, por ajo ndërtohet.<br />
Ag Apolloni, shkrimtar<br />
1. Në cilin vend dëshironi të<br />
jetoni <strong>në</strong> hapësirën e banuar<br />
me shqiptarë?<br />
Tash për tash jam i lidhur<br />
me Prishti<strong>në</strong>n. Mirëpo, <strong>në</strong><br />
hapësirën shqiptare, me<br />
qejf do të jetoja <strong>në</strong> Gjur -<br />
gjedell. Me atë vend lidhet<br />
pjesa e bukur e fëmijërisë<br />
sime. Aty kam vjelë qershi<br />
e dardha (mollët kurrë s’i<br />
kam dashur), kam kalëruar gjokun, kam luajtur me<br />
qenin e murrmë “Murrço”, kam kositur, kam<br />
prashitur, kam mbushur ujë te kroi i fshatit, kam<br />
bluar misër <strong>në</strong> mulli, kam numëruar fishekët dhe<br />
kam pastruar “llovaçkën”, të cilën gjyshi e mbante<br />
afër shtratit gjithmo<strong>në</strong>; aty “e kam thy’ kryet” sa<br />
herë që hyja e dilja prej dhomës që kishte një derë<br />
të vogël, të cilën gjyshi e kishte ndërtuar kastile për<br />
ta detyruar mysafirin të përkulej para se të hynte<br />
<strong>në</strong> dhomë. Atje ka shumë livadhe e pak njerëz dhe<br />
kjo vetvetiu të jep një rehati. Pas vdekjes së gjyshit,<br />
atje nuk është si më parë, por ende ka diçka që më<br />
tërheq. Sot mendoj që <strong>në</strong> atë vend fare natyrshëm<br />
mund të ndihem herë Verter, herë Levin, herë Zuckerman.<br />
Donika Kadaj, deputete<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Më 1993, me barkë përmes<br />
liqenit të Shkodrës.<br />
Gani Demolli, mjek<br />
29. Cilin politikan të Ko -<br />
sovës pas vitit 1989 e vlerësoni<br />
më shumë?<br />
Dr. Ibrahim Rugovën. Identitetit<br />
të ri të Kosovës së<br />
robëruar <strong>në</strong> fund të viteve<br />
të ’80, rezistencës gandiane,<br />
qëndresës i nevojitej<br />
një lider i ri, i nevojitej një<br />
udhëheqës shpirtëror. Liderin<br />
e ëndrrave dhe dëshirave<br />
të veta populli e nxori nga realiteti kosovar<br />
dhe, duke e idealizuar atë, e mitizoi për së gjalli <strong>në</strong><br />
rrugëtimin e tij për <strong>në</strong> legjendë.<br />
30. Cilin politikan të Republikës së Shqipërisë <strong>në</strong><br />
këta 20 vjetët e fundit e vlerësoni më shumë?<br />
Lufta e ndyrë për pushtet dhe pasurim të shpejtë i<br />
ka zhveshur shumicën e politika<strong>në</strong>ve nga vlerat<br />
njerëzore dhe morale - e kam të vështirë të përcaktohem<br />
për ndonjërin prej tyre.<br />
Shkelzen Gashi, publicist<br />
2. Cilin personalitet të historisë<br />
shqiptare do të dëshironit<br />
ta takonit sikur të<br />
ishte e mundshme?<br />
Hasan Prishti<strong>në</strong>n.<br />
3. Çka do ta pyetnit së pari?<br />
Në verë të 1912-ës, <strong>në</strong> negociatat<br />
e mbajtura <strong>në</strong> Prishti<strong>në</strong>,<br />
ai si udhëheqës i<br />
kryengritësve shqiptarë<br />
kërkonte autonomi territoriale nga përfaqësuesi i<br />
Perandorisë Osmane, Ibrahim Pasha, shqiptar nga<br />
Manastiri. Ky ia refuzon kërkesën dhe ia del me i<br />
përça kryengritësit shqiptarë. Kështu bën edhe<br />
konsulli i Sërbisë <strong>në</strong> Prishti<strong>në</strong>, duke u dhë<strong>në</strong> armë<br />
Riza Gjakovës e Isa Boletinit. Ndo<strong>në</strong>se kryengritësit<br />
shqiptarë e fusin <strong>në</strong>n kontroll edhe Shkupin, Hasan<br />
Prishtina detyrohet të lëshojë pe për nji autonomi<br />
joterritoriale, e cila pranohet nga Ibrahim Pasha.<br />
CyanMagentaYellowBlack
CyanMagentaYellowBlack<br />
C4 • KOHA <strong>Ditore</strong><br />
mespërmes 2013<br />
30, 31 dhjetor 2012 • 1, 2 e 3 janar 2013<br />
Por, <strong>në</strong> vend se me nisë jetësimin e saj, Hasan Prishtina<br />
jep urdhër për t’i shpërndarë kryengritësit.<br />
Në kujtimet e tij thotë se i shpërnda<strong>në</strong> kryengritësit<br />
për të mënjanuar ndodhi të pakëndshme, pasi Riza<br />
Gjakova e Isa Boletini mendonin për të shpëtuar<br />
Sulltan Hamitin. Kur takohet <strong>në</strong> Shkup me përfaqësuesit<br />
e Shqipërisë së Mesme, të cilët binden<br />
për fanatizmin e Riza Gjakovës e Isa Boletinit dhe<br />
për pamundësi<strong>në</strong> e shpalljes së pavarësisë, Hasan<br />
Prishtina u premton atyre se do ta organizoj<strong>në</strong> një<br />
kryengritje tjetër, do ta shpallin pavarësi<strong>në</strong> dhe do<br />
t’i eliminoj<strong>në</strong>, <strong>në</strong> emër të interesit të Shqipërisë,<br />
disa persona që mund ta pengoj<strong>në</strong> arritjen e qëllimit.<br />
Prandaj, pyetja për Hasan Prishti<strong>në</strong>n kishte<br />
me qe<strong>në</strong>: përveç luftërave ballkanike, kush ja<strong>në</strong><br />
faktorët që ndikuan të mos nisej një tjetër<br />
kryengritje, të mos e shpallte pavarësi<strong>në</strong> ashtu qysh<br />
e kishte parashikuar <strong>në</strong> Shkup dhe të mos i eliminonte,<br />
“<strong>në</strong> emër të interesit të Shqipërisë”, Riza<br />
Gjakovën e Isa Boletinin?<br />
Fadil Vokrri, futbollist<br />
14. A është mëkat të jesh<br />
ho moseksual?<br />
Mëkat nuk është, por nuk<br />
është traditë dhe e pël qy -<br />
eshme ndër shqiptarë.<br />
15. A do të ishit të gatshëm<br />
të luftoni <strong>në</strong> rast se rrezikohet<br />
lira e vendit?<br />
Po, gjithsesi.<br />
16. Cilin person s’do të kishit dëshiruar ta takoni<br />
kurrë?<br />
Milosheviqin.<br />
17. A duhet të bashkohen Kosova dhe Shqipëria?<br />
Për mua bashkimi moral i shqiptarëve tashmë ka<br />
ndodhur.<br />
18. A është dëmtuar dialekti gegë më standardin<br />
gjuhësor të vitit 1972 dhe a duhet të ndryshohet ky<br />
standard?<br />
Gjuhët botërore i ruaj<strong>në</strong> dialektet, pse ne të jemi<br />
përjashtim?<br />
Alban Ukaj, aktor<br />
29. Cilin politikan të Ko so -<br />
vës pas vitit 1989 e vlerësoni<br />
më shumë?<br />
Profesori i ndjerë Fehmi<br />
Agani. Ishte i urtë, i matur<br />
dhe guximtar. E takoja shpeshherë<br />
tek shkallet e<br />
Dragodanit, ngjitej ngadalë<br />
me kokë të ulur dhe kishe<br />
përshtypjen se po mendonte<br />
diçka të tipit të “të<br />
jesh apo të mos jesh", u<strong>në</strong> e trazoja me një<br />
“Mirdita profesor...”.<br />
Saranda Bogujevci, artiste dhe e mbijetuar e<br />
masakrës së forcave serbe <strong>në</strong> Podujevë<br />
16. Cilin person s’do të kishit<br />
dëshiruar ta takonit kurrë?<br />
Si çdo person edhe u<strong>në</strong><br />
besoj se kurrë nuk do të<br />
kisha dashur t’i shihja fytyrat<br />
e personave që vra<strong>në</strong><br />
popullin tim dhe familjen<br />
time. Por kur ishim <strong>në</strong><br />
Beograd për të dëshmuar<br />
kundër këtyre personave,<br />
që vra<strong>në</strong> familjen time, ishte<br />
krejtësisht një ndjenjë tjetër. Kur hyra <strong>në</strong> sallën e<br />
gjykatës dhe pashë së pari njërin prej tyre, me kokë<br />
ulur gjatë gjithë kohës që dhashë dëshmi<strong>në</strong>, pata<br />
krejt një ndjenjë tjetër. E pashë shumë të rëndësishme<br />
që këta burra të na shihnin katër vjet më<br />
vo<strong>në</strong>. Ata kishin lë<strong>në</strong> pesë fëmijë për të vdekur <strong>në</strong><br />
mesin e trupave të familjeve të tyre të vrarë dhe<br />
kurrë nuk iu kishte shkuar ndërmend se do të na<br />
shihnin prapë, këtë herë <strong>në</strong> rrethana të tjera. Erdhi<br />
koha kur u takuam prapë dhe ne tregonim të<br />
vërtetën, e ata me orë të tëra rresht u desh të uleshin<br />
dhe të dëgjonin për krimin që kishin bërë. Këtë herë<br />
nuk i kishin armët me vete për të na vrarë, këtë herë<br />
u desh vetëm të na dëgjonin të ulur. Ai takim ishte<br />
shumë i rëndësishëm, që ta kuptonin edhe ata se sa<br />
popull i fortë jemi dhe se nuk dorëzohemi edhe pse<br />
u munduan të na shfarosnin të gjithëve.<br />
Isa Qosja, regjisor<br />
28. Cilin politikan të kohës<br />
së Jugosllavisë e vlerësoni<br />
më shumë?<br />
Milan Kuçanin. Ishte vizi -<br />
onar, parimor dhe i palë ku -<br />
ndshëm. Ai ia luajti trua llin<br />
Jugosllavisë së atëhershme.<br />
29. Cilin politikan të Ko so -<br />
vës pas vitit 1989 e vlerësoni<br />
më shumë?<br />
Dhjetë apo dymbëdhjetë vjet ja<strong>në</strong> pak për t’u krijuar<br />
“i biri i popullit” <strong>në</strong> politikë. Posaçërisht <strong>në</strong> një<br />
vend transitor si Kosova. Po ashtu ne ende kemi<br />
shumë mentorë politikë nga ndërkombëtarët dhe<br />
kjo e vështirëson krijimin e një figure ideale politike.<br />
Megjithatë <strong>në</strong>se duhet veçuar dikë, atëherë më<br />
duhet të them se përherë me ka bërë kureshtar<br />
mendimi politik i Arbën Xhaferit.<br />
Astrit Salihu, filozof<br />
2. Cilin personalitet të historisë shqiptare do të<br />
dëshironit ta takonit sikur të ishte e mundshme?<br />
Do të dëshiroja ta takoja<br />
Fan Nolin, një njeri të<br />
përkushtuar ndaj popullit<br />
dhe përkatësisë së tij, me<br />
një diapazon të gjerë njohurish<br />
që sot e kësaj dite<br />
nuk i gjejmë tek njerëzit që<br />
pretendoj<strong>në</strong> të je<strong>në</strong><br />
mendimtarë <strong>në</strong> shoqëri<strong>në</strong><br />
shqiptare. Në kohën e fundit<br />
kam rilexuar veprën e tij<br />
“Bethoveni dhe Revolucioni Francez”, një libër<br />
mahnitës <strong>në</strong> të cilin kemi të shkrira mendime aq të<br />
sofistikuara kur reflektohet për Revolucionin<br />
Borgjez. Në formulime të qarta e të ngjeshura<br />
shohim një prapavijë të pasur mendimesh të sintetizuara<br />
(sikur ajo kur Noli pohon që <strong>në</strong> gijoti<strong>në</strong>n e<br />
mendjes së pastër të Kantit i hiqet koka perëndisë<br />
metafizike - gjë që ka rezultuar me heqjen e kokës<br />
së mbretit për të lëshuar rrugë për sistemin e ri). Në<br />
a<strong>në</strong>n tjetër, mënyra <strong>në</strong> të cilën e përshkruan<br />
dramën personale të Bethovenit <strong>në</strong> zhgënjimin e tij<br />
me Bonapartën - e cila dramë është e përshkruar<br />
me terminologji të stërholluar muzikore, gati si një<br />
kompozim muzikor, dëshmon për një mendimtar<br />
të rrallë. Këtë po e them për arsye se ky nivel i<br />
mendimit <strong>në</strong> kontekstin shqiptar të asaj kohe duket<br />
shumë i largët, i papërçuar për opinionin e asaj<br />
kohe, sikurse edhe idetë e tij të avancuara socialdemokrate.<br />
Adelina Marku, publiciste (Shkup)<br />
1. Në cilin vend dëshironi të<br />
jetoni <strong>në</strong> hapësirën e banuar<br />
me shqiptarë?<br />
U<strong>në</strong> jam dibrane, e lindur<br />
dhe e rritur ne Dibrën e<br />
këtej kufijve, jetoj <strong>në</strong> Shkup<br />
- të përgjysmuarin me<br />
etnogjeografi, por dhe si<br />
gjeografi mendjeje. Në Prishti<strong>në</strong><br />
dhe Tira<strong>në</strong> kam jetuar<br />
dhe vepruar dhe<br />
gjithandej shqiptarin e kam gjetur nga e njëjta baltë<br />
shpirtërore. Ndjenja e njësojtë që ky brumë më<br />
ngjet, nuk mund të më përcaktojë saktë shijen e<br />
dallueshmërisë po të jetoja gjetiu ku jemi. Doemos,<br />
ja<strong>në</strong> të bekuar shqiptarët që jetoj<strong>në</strong> me detin si<br />
përditshmëri dhe stil jete.<br />
2. Cilin personalitet të historisë shqiptare nuk do të<br />
dëshironit ta takonit sikur të ishte e mundshme?<br />
Tundim i pamatshëm dhe vështirësues për veçim të<br />
ndonjërit, sepse u<strong>në</strong> vetushqehem me kulturën afirmative<br />
për kombin tim, prandaj dhe personalitetet<br />
i konsideroj si të përherëpranishmit, vetëm <strong>në</strong> këtë<br />
mënyrë kam gjetur shpirtin e respektit dhe kujtesës<br />
ndaj/për kombit/n tim. Së fundi humbëm Sabri<br />
Godon dhe Arbën Xhaferin - tani përbluhem me<br />
drojë nga frikëza neurotike se “A jemi ne sot të aftë<br />
të mbindërtojmë këtë kontinuitet që na krijuan<br />
emrat si këta?”<br />
Murteza Luzha, filozof<br />
34. Sikur të kishit jetuar <strong>në</strong><br />
Luftën e Dytë Botërore a do<br />
t’iu kishit bashkuar lëvizjes<br />
partizane <strong>në</strong> luftë kundër<br />
pushtimit nazist?<br />
Pas indoktrinimit ideologjik,<br />
u<strong>në</strong> dhe shokët e<br />
mi jemi inkuadruar <strong>në</strong><br />
Luftën Nacionalçlirimtare,<br />
për ta fituar liri<strong>në</strong>, barazi<strong>në</strong><br />
e shumë aspirata të tjera<br />
liridashëse. Mirëpo fill pas mbarimit të luftës filluan<br />
zhgënjimet dhe demoralizimet e para: tragjedia mizore<br />
<strong>në</strong> Tivar, terrori masiv dhe vrasjet <strong>në</strong> Drenicë<br />
dhe <strong>në</strong> gjithë Kosovën, aksioni mizor për grumbullimin<br />
e armëve, revokimi i vendimeve të Konferencës<br />
së Bujanit, shpërnguljet masive <strong>në</strong> Turqi,<br />
helmimet e nxë<strong>në</strong>sve e të tjera. Pra u varrosën të<br />
gjitha idealet dhe shpresat tona rinore.<br />
Alban Muja, artist<br />
19. Cilit komb dhe cilës kulturë<br />
do t’i kishit takuar me<br />
qejf?<br />
Kurrë nuk kam qe<strong>në</strong> pishman<br />
që i takoj kombit dhe<br />
kulturës shqiptare, madje<br />
edhe <strong>në</strong> atë kohë kur<br />
shumë të rinj jashtë vendi<br />
“shiteshin” se i përkasin një<br />
kombi apo vendi tjetër me<br />
qëllimin që t’u ikin<br />
paragjykimeve për kombin to<strong>në</strong>, paragjykime që<br />
edhe sot ekzistoj<strong>në</strong>, ndoshta pak me fajin to<strong>në</strong> e<br />
pak me propagandën e tjerëve. Por me qejf do të<br />
doja të di dhe të mësoj edhe më shumë për kulturat<br />
e ndryshme dhe jo shumë të njohur , sikurse ato indigjene<br />
që ekzistoj<strong>në</strong> <strong>në</strong> rajonet më të izoluara të<br />
botës, <strong>në</strong> tropet e Amerikës Latine ose <strong>në</strong> disa pjesë<br />
të ishujve <strong>në</strong> Paqësor. Sikurse edhe kulturat e komuniteteve<br />
me të vogla, siç ja<strong>në</strong> amishët.<br />
20. Sikur të kishit pushtetin politik çfarë do të<br />
ndryshonit së pari?<br />
Do të punoja për një ambient më të pastër dhe një<br />
politikë dhe pushtet më kreativ. Një artist i yni i njohur<br />
thotë që edhe mungesa e rrymës apo ujit <strong>në</strong><br />
kryeqytetin to<strong>në</strong> është mungesë e kreativitetit.<br />
Plotësisht pajtohem me këtë. Ne si shoqëri nuk e<br />
njohim lojën “hokej <strong>në</strong> bar”, por duhet të gjendet<br />
loja të cilën dimë ta luajmë. Deri më tani nuk e kemi<br />
gjetur dhe jetojmë <strong>në</strong> një Do-it-yourself-qytet, ku<br />
çdokush është arkitekt. Hedhja e mbeturinave vend<br />
e pa vend, ndërtimet vend e pavend, shkatërrimi i<br />
ambientit apo edhe për shumë gjëra të tjera ja<strong>në</strong><br />
fenomene të egra. Askush s’na ka penguar të punojmë,<br />
andaj sikur një ditë të kisha pushtetin (të cilin<br />
nuk është që e lakmoj shumë) do të punoja pikërisht<br />
<strong>në</strong> këtë drejtim.<br />
Blerta Zeqiri, regjisore<br />
19. Cilit komb dhe cilës kulturë<br />
do t’i kishit takuar me<br />
qejf?<br />
Nuk mund ta paramendoj<br />
veten duke i takuar ndonjë<br />
kulture tjetër. Kisha pasur<br />
shumë dëshirë që ne shqiptarët<br />
të bëhemi më praktikë,<br />
ta duam vendin to<strong>në</strong><br />
më shumë, të tregojmë patriotizëm<br />
duke punuar <strong>në</strong><br />
dobi të vendit to<strong>në</strong>. Të shikohet e mira e për -<br />
gjithshme mbi atë individualen. Më dhemb zemra<br />
sa herë që e shoh se jemi duke e humbur liri<strong>në</strong>.<br />
Taip Ramadani, trajner i kombëtares<br />
së hendbollit të Australisë<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Në vitin 2000; me nji mik<br />
t’ngusht nga Struga. Ishin<br />
ditë feste dhe ta<strong>në</strong> kohën e<br />
kaluem tue festue dhe tue<br />
zbulue vende të ndryshme<br />
<strong>në</strong>për Tira<strong>në</strong>. Ma n’fund<br />
shkuem edhe <strong>në</strong> Krujë, te<br />
Muzeu Kombëtar, ku mbeta<br />
i mahnitun nga pasunia e<br />
përmbledhjeve historike. Në udhën kthyese me<br />
taksi, isha shumë i lodhun dhe u mundova t’i mbylli<br />
pak sytë, me pushue. Mirëpo, taksisti i y<strong>në</strong>, s’u ndal<br />
hiç tue i ra sire<strong>në</strong>s; gati çdo pesë sekunda. I premtova<br />
me pague dyfish, veç mos t’i bie ma sire<strong>në</strong>s.<br />
Pranoi me plot qejf. Veç, nuk kaluen as dy minuta,<br />
harroi, dhe me nji turr t’fortë n’sire<strong>në</strong>, ma prishi<br />
gjumin edhe nji herë. Më kqyri dhimbshëm, e u<strong>në</strong><br />
qesha sikur m’i tha<strong>në</strong> “e dijta që s’mundesh” - e ai<br />
vazhdoi masandej tue i nem kaluesit e radhës.<br />
Avni Zogiani, aktivist, gazetar<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Më 1999. Nga Maqedonia,<br />
ku kisha qëndruar afro dy<br />
muaj. Më duhet të bëj një<br />
digresion. Kam kaluar<br />
dhjetëra kontrolle të rrepta<br />
gjatë luftës <strong>në</strong> Kosovë si<br />
gazetar dhe shpullën e parë<br />
nga policia e kam marrë me<br />
të shkelur Maqedoni<strong>në</strong>. Si<br />
shumëkujt që ka parë Shqipëri<strong>në</strong> për herë të parë,<br />
bunkerët për mua ishin përshtypja e parë. Mirëpo,<br />
kur fillova ta njihja Tira<strong>në</strong>n, e pashë që aty kishte<br />
më shumë bunkerë sesa <strong>në</strong> fushat e Qafë-Tha<strong>në</strong>s.<br />
Njëri ishte tek “Bar West”, ku intelektualët e<br />
bunkerizuar masturbonin. Në fakt, shumë nga<br />
bunkerët u kthyen kokë-teposhtë, por më problematikët<br />
ja<strong>në</strong> ata <strong>në</strong> Tira<strong>në</strong>. Shteti shqiptar gjatë<br />
viteve të demokracisë u bë një shtet klientelist, me<br />
politikën e kapur <strong>në</strong>përmjet bunkerëve ekonomik e<br />
social, të cilët për mendimin tim e mbaj<strong>në</strong> peng<br />
Shqipëri<strong>në</strong> edhe sot e kësaj dite. Pak a shumë kapitali<br />
i njëjtë, me qasje shumë të ngjashme, u kopjua<br />
<strong>në</strong> Kosovë. Të dy kryeqytetet shqiptare sot ka<strong>në</strong><br />
elitë nga e cila buron vetëm helm e varfëri. Të tjerët<br />
që nuk e quaj<strong>në</strong> veten elitë, vazhdoj<strong>në</strong> të qëndroj<strong>në</strong><br />
të mbyllur <strong>në</strong> bunkerët e teknologjizuar. Fatkeqësi.<br />
10. Çfarë do të ishte për ju fatkeqësia më e madhe?<br />
Në rast se flasim për fatkeqësi personale, ruana Zot<br />
nga sëmundjet, fatkeqësia më e madhe do ishte<br />
<strong>në</strong>se djali im nuk arrin ta tejkalojë baba<strong>në</strong>. U<strong>në</strong><br />
këtë e kam pasur <strong>në</strong> mendje gjatë jetës sime dhe<br />
nuk jam i sigurt a e kam arritur. Të kuptohemi,<br />
babai im lindi dhe vdiq i varfër, por u<strong>në</strong> ndjej që nuk<br />
e tejkalova kurrë atë. Natyrisht, kur flasim për<br />
fatkeqësi të përgjithshme, <strong>në</strong> rast se kufizohemi<br />
prapë <strong>në</strong> këtë rrethin e parë koncentrik, shoqëri<strong>në</strong><br />
to<strong>në</strong>, mendoj se zor mund të ketë fatkeqësi më të<br />
madhe se kur edukimin <strong>në</strong> fakultete e mbaj<strong>në</strong> ministrat,<br />
zyrtarët qeveritar, e funksionarët tjerë politikë<br />
e kuazi-politikë, apo kur kulturën e redaktoj<strong>në</strong><br />
këngëtarët e turbo-folkut. Këto do të lë<strong>në</strong> pasoja të<br />
rënda për të ardhmen e vendit. Nuk është e rëndësishme<br />
<strong>në</strong>se <strong>në</strong> televizionin publik këndon Ceca<br />
apo Caki, e rëndësishme është se edhe <strong>në</strong> shkollë<br />
edhe <strong>në</strong> shtëpi ne përditë po injektojmë vulgarizëm<br />
<strong>në</strong> karakterin e fëmijëve dhe të rinjve ta<strong>në</strong>. E keni<br />
parë televizionin publik si i shërben nevojës së politikës<br />
për të pasur më shumë kredi patriotike, të cilët<br />
<strong>në</strong> mënyrë instante i kthej<strong>në</strong> <strong>në</strong> para të gatshme?<br />
Habermas thotë: më duket që kurdoherë që dikush<br />
obsesionohet me nderimin e heronjve, duhet të<br />
pyesim: kujt i duhet kjo dhe pse? Bertolt Brecht<br />
thotë: “Mjerë vendi që ka nevojë për heronj”.<br />
Jeta Xharra, gazetare<br />
<strong>40</strong>. Cila është ëndrra juaj<br />
më e madhe?<br />
Kosova e pandotur, edhe<br />
nga korrupsioni edhe nga<br />
tymtarët e linjitit. Një<br />
Kosovë e cila më ofron<br />
mundësi për t‘i shkolluar<br />
fëmijët e mi <strong>në</strong> mënyrën<br />
më të mirë. Një Kosovë që<br />
ofron mundësi për zhvillimin<br />
e artistëve me<br />
çmime botërore e shkencëtarëve me çmime<br />
“Nobel”. Kosova si një vend që, <strong>në</strong> vend se të investohet<br />
<strong>në</strong> xhipa të shtrenjtë të politika<strong>në</strong>ve e<br />
kompani lobimi, investohet <strong>në</strong> sportistë të cilët,<br />
<strong>në</strong>se ndonjëherë <strong>në</strong> të ardhmen ua mundëson ajri<br />
i pastër të mos i ke<strong>në</strong> mushkëritë e sëmura, të<br />
mund të kthehen prej Lojërave Olimpike me<br />
dhjetëra medalje.<br />
Berat Miftari, moderator i emisionit të popullarizuar<br />
“Metropol”<br />
29. Cilin politikan të Ko so -<br />
vës pas vitit 1989 e vlerësoni<br />
më shumë?<br />
Pa asnjë dyshim, Ibrahim<br />
Rugova. Njeri i kalibrit të<br />
Rugovës nuk lind më. Të fitojë<br />
simpati <strong>në</strong> botë, të<br />
rilindë traditën e shqiptarëve,<br />
njeri që i ka besuar<br />
çdo guri të këtij veni, njeri<br />
që ka besuar aq shumë <strong>në</strong><br />
popullin e vet, njeri që me vizionin e me qasje ka<br />
qe<strong>në</strong> i paarritshëm, ai është Rugova.<br />
30. Cilin politikan të Republikës së Shqipërisë <strong>në</strong><br />
këta 20 vjetët e fundit e vlerësoni më shumë?<br />
Sali Berishën. Edhe me ju tha<strong>në</strong> të drejtën, nuk më<br />
pritet të lexoj autobiografi<strong>në</strong> e tij, ama e shkruar<br />
nga dora e vet.<br />
Nafije Latifi, ish-gazetare, themeluese e<br />
qendrës kosovare për luftimin e kancerit<br />
të gjirit “JETA / VITA”<br />
10. Çfarë do të ishte për ju<br />
fatkeqësia më e madhe?<br />
Është – mungesa e etikës<br />
<strong>në</strong> shoqëri<strong>në</strong> to<strong>në</strong>, zhvatja<br />
e dinjitetit njerëzor, që nga<br />
lindja e deri <strong>në</strong> vdekje. Nga<br />
lindëtorja - ku të shikoj<strong>në</strong><br />
si mundësi të re të përfitimit,<br />
gjatë jetës - kur sëmundja<br />
e problemet<br />
shëndetësore ta nxij<strong>në</strong><br />
jetën dhe familjen, e deri <strong>në</strong> vdekje – ku duhet të<br />
korruptosh për t’i ndarë dy pëllëmbë vend, mbi një<br />
varrezë tjetër. Ky model i ri i jetës sikur nuk sheh<br />
asgjë para vetes, sikur i ka të harruara përpjekjet<br />
për vepra fisnike e humane.<br />
Fatmir Spahiu, aktor<br />
9. Kur keni qe<strong>në</strong> për herë të<br />
parë <strong>në</strong> Shqipëri?<br />
Për herë të parë <strong>në</strong><br />
Shqipëri kam qe<strong>në</strong> <strong>në</strong><br />
vitin 1999. Kurrë nuk do<br />
ta harroj atë udhëtim: një<br />
përzierje ndjenjash, dhimbje<br />
dhe krenari. Isha i<br />
lumtur që për herë të parë<br />
“takoja” emra qytetesh<br />
dhe lumenjsh me emra të<br />
miqve të shumtë që i kam <strong>në</strong> Kosovë. Fatkeqësisht<br />
<strong>në</strong> Shqipëri nuk kam takuar ndonjë vajzë<br />
me emrin Peja apo Prishtina. As ndonjë djalë me<br />
emrin Podujevë apo Ferizaj. Tani, pas 13 viteve,<br />
ne e njohim pak më mirë njëri-tjetrin. Pas një<br />
kohe ka gjasa të jemi një, <strong>në</strong>se punohet <strong>në</strong> krijimin<br />
e një tregu të përbashkët, zhvillim<br />
ekonomik etj.<br />
Teuta Sahatqija, deputete<br />
<strong>40</strong>. Cila është ëndrra juaj<br />
më e madhe?<br />
Që Kosova të mos “prodhojë”<br />
më lajme të këqija<br />
dhe të mos zërë vend <strong>në</strong><br />
gazeta botërore, <strong>në</strong>për raporte<br />
të progresit e të “Tra -<br />
nsparency International”.<br />
Ëndrra është e thjeshtë: të<br />
bëhemi vend normal, ku<br />
njerëzit mund të realizoj<strong>në</strong><br />
synimet e tyre personale dhe familjare dhe politika<br />
të jetë <strong>në</strong> shërbim të tyre. Të bëhemi diçka si<br />
Norvegjia apo Finlanda.<br />
Astrit Gashi, gazetar<br />
20. Sikur të kishit pushtetin<br />
politik çfarë do të ndry sho -<br />
nit së pari?<br />
Mentalitetin qeverisës. Ku<br />
të jesh i korruptuar është<br />
turp dhe jo vetëm e dë -<br />
nueshme me ligj. Që politikani<br />
të jetë <strong>në</strong> shërbim të<br />
qytetarit e jo të vetes, familjes<br />
dhe miqve. Një mentalitet<br />
që respekton ligjin e i<br />
cili i frikësohet ligjit dhe jo që e sulmon dhe e keqpërdor<br />
atë. Një mentalitet ku brenga e qytetarit të<br />
zakonshëm është urdhër për kryerje pune. Një<br />
mentalitet ku suksesi nuk matet vetëm me kilometra,<br />
por me numrin e të varfërve të hequr nga lista.<br />
Një mentalitet ku kundërshtari politik nuk është<br />
armiku i juaj. Ai i cili të shtririt përtokë nuk ia jep<br />
shkelmin e fundit <strong>në</strong> fyt. Një mentalitet ku respekti<br />
për veten është produkt i respektit për të tjerët dhe<br />
për vendin. Larg jemi. Prandaj jemi keq!<br />
21. Cili është personi më i rëndësishëm për ju?<br />
Ja<strong>në</strong> familja ime, miqtë e mi, të gjithë ata që i dua e<br />
që ja<strong>në</strong> shumë, përfshirë edhe ata që sot nuk ja<strong>në</strong><br />
afër meje. Më i rëndësishmi, babai im, një veteran<br />
i arsimit, që ka vdekur dhe varrin e të cilit edhe pas<br />
shumë vjetësh ende nuk arrij që ta përballoj kur e<br />
shoh.<br />
CyanMagentaYellowBlack