aktualnoÅci

Marzec 2004 

Gusta i guściki 

Mówi się, że o gustach się nie 

dyskutuje. Nic jednak nie ożywia 

tak dyskusji, jak kwestia upodobań. 

Ta dystrybucja jest lepsza od 

tamtej, to środowisko graficzne jest 

wygodniejsze od tego, a ten program 

jest szybszy od owego. Nikt 

nie jest jednak w stanie „dogodzić” 

wszystkim. Gdy nie pasuje nam dana 

dystrybucja Linuksa, możemy zrobić własną. Jako bazę 

warto wybrać jedno z popularnych gotowych rozwiązań 

(Debian, Slackware, Mandrake, Knoppix) albo stworzyć 

wszystko od podstaw (LFS – Linux From Scratch). 

Wystarczy, że poświęcimy trochę czasu, aby móc wkrótce 

nazwać swoje dzieło zupełnie inaczej, np. Bebian. 

W tej atmosferze chciałbym zachęcić do zapoznania się 

z artykułem Witolda Kierasia o modyfikowaniu Knoppiksa 

– każdy może mieć własnego Knoppiksa, np. 

specjalnie przygotowanego do wykorzystania w kafejce 

internetowej. 

Linux+ od tego numeru będzie pojawiać się w dwóch 

wersjach: z dwoma płytami CD i z dwoma płytami DVD. 

Wybór jest kwestią gustu, ale mamy nadzieję, że bardziej 

spodoba się Wam to drugie rozwiązanie. 

Zapraszam do lektury marcowego Linux+ i do odwiedzania 

naszych nowych stron internetowych (http://www. 

lpmagazine.org/ ). 

Krzysztof Krawczyk 

Redaktor Naczelny Linux+ 

4 

Opis zawartości płyt CD/DVD 

Piotr Truszkowski 

Aktualności 

10 

11 

12 

14 

15 

16 

18 

20 

Newsy 


Jądro Linux 

Maja Królikowska 

Debian 

Grzegorz Prokopski 

Mandrake 

Daniel Koć 

Aurox 

Robert Główczyński 

GNOME 

Zbigniew Chyla 

KDE 

Paweł Biliński 

LinuxFresh 


Miesięcznik Linux+ (12 numerów w roku) jest wydawany przez Software-Wydawnictwo Sp. z o. o. 

Redaktor naczelny: Krzysztof Krawczyk, krzysiek@linux.com.pl 

Asystent redaktora: Piotr Truszkowski, piotrt@linux.com.pl 

Producent: Marta Kurpiewska, marta@software.com.pl 

Opracowanie CD: Krzysztof Krawczyk, Piotr Truszkowski 

Dział reklamy: Tomasz Dalecki, reklama@software.com.pl, tel.: (22) 860 18 79 

Prenumerata: Marzena Dmowska, pren@software.com.pl, tel.: (22) 860 17 67 

Projekt graficzny okładki: Agnieszka Marchocka, agnes@software.com.pl 

Projekt graficzny pisma: Marzena Turek-Gaś, marzenat@software.com.pl 

Skład: Sławomir Zadrożny, slawekz@software.com.pl 

Adres korespondencyjny: 

Software-Wydawnictwo Sp. z o. o., 00-190 Warszawa, ul. Lewartowskiego 6 

e-mail: redakcja@linux.com.pl, tel. (22) 860 18 18 

Redakcja dokłada wszelkich starań, aby publikowane w piśmie i na towarzyszących mu nośnikach informacje i programy były poprawne, 

jednakże nie bierze odpowiedzialności za efekty wykorzystania ich; nie gwarantuje także poprawnego działania programów shareware, 

freeware i public domain. Uszkodzone podczas wysyłki płyty wymienia dział prenumeraty. 

Wszystkie znaki firmowe zawarte w piśmie są własnością odpowiednich firm i zostały użyte wyłącznie w celach informacyjnych. 

Redakcja używa systemu automatycznego składu 

Druk: Stella Maris 

Płyty CD dołączone do magazynu przetestowano programem AntiVirenKit firmy G DATA Software Sp. z o.o. 

Sprzedaż aktualnych lub archiwalnych numerów pisma po innej cenie niż wydrukowana na okładce – bez zgody wydawcy 

– jest działaniem na jego szkodę i skutkuje odpowiedzialnością sądową. 

2 

marzec 2004

Temat miesiąca 

Dystrybucje Linuksa 

22 

30 

Własny Knoppix 

Witold Kieraś 

Knoppix jest bardzo popularną dystrybucją Linuksa, 

którą można uruchomić bezpośrednio z płyty CD. 

Powstało wiele różnych odmian tego systemu, przeznaczonych 

do konkretnych zastosowań, preferujących inny 

dobór oprogramowania (Quantian, Linux-EduCD, Cluster-Knoopix). 

W artykule znajdziecie dokładny opis 

przygotowywania własnej wersji tego systemu. 

Instalacja i konfiguracja SuSE Linux 9.0 


Grafika 

34 

42 

Dystrybucja Linuksa firmy SuSE, chociaż jest bardzo ciekawym 

produktem, raczej nie jest popularna w Polsce, 

chociażby dlatego, że nie są publicznie dostępne obrazy 

ISO tego systemu. Ta sytuacja ma szansę zmienić się, 

gdyż w edycji DVD naszego pisma zamieszczamy wersję 

9.0 SuSE Linuksa. W artykule znajdziecie dokładny opis 

instalacji i konfiguracji tego systemu. 

GIMP 2.0 

Kamila Folta 

Od wydania pierwszej wersji GIMP-a ze stabilnej gałęzi 

1.2.x minęły już ponad trzy lata. Z niecierpliwością oczekujemy 

nowej edycji tego słynnego programu do obróbki 

grafiki, tym razem opartego na bibliotece GTK+ 2.x. 

W artykule znajdziecie wyszczególnienie cech, które 

będzie można znaleźć w finalnej wersji – zmiany w wersjach 

pre obejmują już wyłącznie eliminowanie błędów. 

Photoshop na Linuksie 


Wiele osób uważa, że Photoshop firmy Adobe jest najlepszym 

programem do tworzenia i edycji grafiki. Niestety, 

nie istnieje jego wersja linuksowa. Ten problem można 

obejść korzystając z narzędzia o nazwie Wine. W artykule 

znajdziecie instrukcję, jak sprawić, aby udało się uruchomić 

Photoshopa 7 na Linuksie. 

Linux w biznesie 

44 

Płatnik 5 na Linuksie 


W Polsce, gdy chcemy uregulować nasze zobowiązania 

względem ZUS-u, jesteśmy „skazani” na program Płatnik, 

przeznaczony wyłącznie na systemy firmy Microsoft. 

Powstaje co prawda Janosik, wolny odpowiednik tego 

narzędzia, ale nie jest on jeszcze ukończony ani zatwierdzony 

przez odpowiednie organa. Rozwiązaniem jest 

uruchomienie Płatnika korzystając z Wine. 

46 

Sprzęt 

53 

Dla początkujących 

Analiza logów systemowych 

Piotr Machej 

W każdym systemie linuksowym zachodzi bardzo wiele 

zdarzeń. O większości z nich nie zdajemy sobie sprawy. 

Te najważniejsze zapisywane są w tzw. dziennikach 

zdarzeń (logach). Zadaniem każdego administratora 

systemu jest przeglądanie takich plików. Czytając ten 

artykuł, zapoznacie się z zagadnieniem analizy logów 

systemowych przy użyciu kilku gotowych narzędzi (Red 

Hat LogViewer, Webmin, LogWatch). 

Zabawy z flashdyskiem USB 

Piotr Wolny 

Małe urządzenia pamięci masowej, podłączane do portu 

USB (tzw. flashdyski), stają się z dnia na dzień coraz 

popularniejsze. Także pod Linuksem można z nich skorzystać 

i to bez większych trudności. Jednym z ciekawszych 

zastosowań flashdysków jest uruchamianie z nich 

specjalnych wersji Linuksa. Artykuł zawiera opis podłączenia 

i wykorzystania flashdysków USB w środowisku 

linuksowym. 

Dla programistów 

58 

CVS – system zarządzania wersjami 

Piotr Machej 

Każdy programista, wcześniej czy później, zaczyna 

korzystać z jakiegoś systemu zarządzania wersjami. Najbardziej 

znanym narzędziem do takiej pracy grupowej 

jest CVS. Chociaż zasadniczo jest to narzędzie tekstowe, 

to posiada wygodną nakładkę graficzną Gcvs. Z artykułu 

dowiecie się, jak korzystać z CVS, jak założyć własny 

serwer lokalny, a także serwer dostępny przez Sieć. 

Dla graczy 

66 

Racer 

Krzysztof Wolski 

Wyścigi samochodowe są takim rodzajem rozrywki, 

który przede wszystkim wciąga mężczyzn. Nic nie podnosi 

tak adrenaliny, jak chęć bycia tym pierwszym na 

mecie. Warkot silników maszyn, delikatne drżenie karoserii, 

sygnał startu, a potem gładkie wchodzenie w zakręty, 

przyspieszanie na prostej i nerwowe oglądanie się 

w tylne lusterko. Gra Racer może zapewnić takie emocje 

– szczegóły w artykule. 

www.linux.com.pl 

3

opis CD 

płyta A 

GIMP 2.0 pre3 

Nowa wersja najpopularniejszego 

i najlepszego programu do obróbki 

grafiki rastrowej dla Linuksa. Nowy 

interfejs, funkcje, zwiększona szybkość 

pracy i dużo poprawek w stosunku do 

wersji 1.2.x czynią z nowego GIMP-a 

pozycję ze wszech miar godną uwagi. 

http://www.gimp.org/ 

Racer 0.5.0 

Jeśli na Linuksie brakuje Ci gier 

w stylu „Need for Speed”, zainteresuj 

się Racerem. Czeka na Ciebie 

rewelacyjna grafika, duża dynamika 

gry i dreszczyk emocji, który przeżywa 

każdy mężczyzna widzący siebie za 

sterami nowego, lśniącego Ferrari F50. 

Dodatkowo kilka tras i samochodów, 

a dla dystrybucji opartych o pakiety 

RPM pakiet binarny z grą. 

http://www.racer.nl/ 

Wine 

Najnowsza wersja API Win32 dla Linuksa. 

Dzięki Wine masz szansę uruchomić 

potrzebne Ci aplikacje z Windows na 

swoim Linuksie. W obecnym numerze 

Linux+ znajdziesz artykuły na temat 

uruchomienia pod Linuksem Adobe 

Photoshopa i Płatnika 5. 

http://www.winehq.org/ 

Blassic 0.8.1 

Programowanie w Basicu. 

http://www.arrakis.es/~ninsesabe/blassic/ 

Connect Five 1.0.2 

Klon klasycznej gry w kółko i krzyżyk 

w grafice 3D. Różnica polega na tym, iż 

gramy na dużej planszy 19x19 pól. 

http://sourceforge.net/projects/connectfive/ 

W obronie wolności 

Przez nasze niedopatrzenie wymieniona 

książka nie znalazła się na płytce 

dołączonej do poprzedniego numeru 

Linux+. Przepraszamy naszych 

czytelników i obiecaną książkę w formie 

elektronicznej zamieszczamy w tym 

miesiącu. 

http://www.helion.pl/ 

Analizatory 

Analizatory logów systemowych 

opisywane w tym numerze Linux+. 

Wśród nich: Admlogger, Fwanalog, 

Fwreport, Loganalisys, Logwatch, Swatch, 

Firewalllogd, Fwlogwatch, Glogwatch, 

Logtool, Multitail, Webalizer. 

CVS 1.11, GCVS 1.0 

System kontroli wersji CVS został 

szczegółowo omówiony w tym numerze 

Linux+. Program GCVS jest ciekawą 

nakładka graficzną, która z pewnością 

uczyni pracę z CVS przyjemniejszą. 

http://www.cvshome.org/ 

http://cvsgui.sourceforge.net/ 

Linux+ Live GfxPak 

Linux+ Live GfxPak to specjalna 

wersja systemu Linux uruchamiana 

z płytki CD i nie wymagająca 

instalacji na dysku twardym. Linux+ 

Live GfxPak ma na celu prezentację 

programów z artykułów obecnych 

w tym numerze Linux+. Będziecie 

mieli okazję wypróbować następujące 

aplikacje: 

• KDE 3.2.0 – najnowsza wersja 

graficznego środowiska pracy 

KDE wraz z wieloma aplikacjami 

wchodzącymi w jego skład; 

• GIMP 2.0 pre3 – najlepszy program 

do grafiki rastrowej dostępny 

dla Linuksa (ogromna 

ilość zmian wprowadzona od 

czasu wydania ostatniej wersji 

z serii 1.2.x powoduje, że na nowym 

GIMP-ie pracuje się znacznie 

lepiej, wygodniej i bardziej wydajnie; 

poznaj jego nowe możliwości 

bez potrzeby instalacji); 

18 pingwinów 

Proponujemy Wam zapoznanie się 

z małymi dystrybucjami Linuksa, 

często przeznaczonymi do konkretnych 

zastosowań. Aby postawić serwer 

działający w formie rutera w sieci 

osiedlowej, nie potrzeba instalować 

dużych dystrybucji Linuksa. Często 

w zupełności wystarczy system, 

który mieści się na zwykłej dyskietce 

1.44MB. Niemożliwe? Przekonajcie 

się sami. Na płytce znajdziecie: 

• 1diskx, 

• BrutalWare, 

• Freesco, 

• Monkey Linux, 

• PocketLinux, 

• Smalllinux, 

• Alfalinu, 

• Flonix, 

• Hal9, 

• Mulinux, 

• Rolinux, 

• Tomsrtbt, 

KDE 3.2.0 w Linux+ Live 

• Logwatch – śledzenie logów systemowych; 

• CVS – system kontroli wersji; 

• GCVS – graficzne zarządzanie repozytorium 

CVS; 

• Wine – implementacja API systemu 

Windows, która umożliwia 

uruchamianie aplikacji przeznaczonych 

dla tego systemu, np. 

Adobe Photoshopa, programu do 

obróbki grafiki. 

Dobrej zabawy! 

Konfiguracja Trinuksa 

• BasicLinux, 

• Floppix, 

• L4Windows, 

• Pkmini, 

• Router Linux, 

• Tty Linux. 

Zobaczcie, jak wiele potrafią poszczególne 

dystrybucje. Szczególnie 

interesującą pozycją wydaje się być 

MuLinux, dystrybucja mieszcząca się 

na jednej dyskietce i wyposażona 

w całkiem przyjemny interfejs graficzny. 

4 

marzec 2004

płyta B 

opis CD 

Mandrake Move 

Dystrybucja Mandrake Linux cieszy się ogromnym 

powodzeniem wśród początkujących użytkowników 

Linuksa. Kwestią czasu było pojawienie się jej wersji 

LiveCD. Co ma nam do zaoferowania Mandrake Move? Jak 

się okazuje po bliższym kontakcie, całkiem dużo. Otrzymujemy 

system, który pozwala na sprawną pracę nawet 

tym użytkownikom, którzy nie mieli wcześniej kontaktu 

z systemem Linux. Duża szybkość działania, pokaźna liczba 

dołączonych aplikacji, staranne opracowanie graficzne 

i prostota obsługi czynią z Mandrake Move bardzo interesującą 

pozycję dla początkujących adeptów poznawania 

Linuksa. Jak jednak powszechnie wiadomo, nie ma produktów 

doskonałych i tą regułę potwierdza także obecna 

edycja Mandrake Move. Największą niedogodnością jest 

długi czas ładowania systemu. Drugim mankamentem 

jest zbiór niezbyt nowych wersji aplikacji. Mandrake 

Move opiera się na KDE w wersji 3.1.3, co trochę dziwi 

w momencie ukazania się wersji 3.2.0 i poprzedzających 

ją wersji 3.1.4 i 3.1.5. Na tym jednak wady kończą się i zaczyna 

się czysta przyjemność korzystania z rozwiązania 

sprawdzonego, o długiej tradycji i dużym uznaniu wśród 

użytkowników. Na Mandrake Move składają się m.in.: 

• środowisko graficzne KDE 3.1.3; 

• klient poczty elektronicznej KMail; 

• przeglądarka WWW Konqueror; 

• klient FTP KBear; 

• komunikator Gaim; 

• rozrywka: Frozen Bubble, LBreakout2, Tux Racer; 

• pakiet biurowy: OpenOffice.org 1.1; 

• multimedia: Acrobat Reader, RealPlayer, Flash, Java, 

XMMS. 

Mandrake Move dostępny jest także w Sklepie Mandrake. 

Do pudełka z systemem dołączany jest flashdysk, na 

którym możemy zachowywać swoje dane i ustawienia 

systemowe. 

Rysunek 2. OpenOffice.org w Mandrake Move 

Mandrake Move można z czystym sumieniem polecić 

wszystkim tym, którzy chcą poznać Linuksa bez potrzeby 

zmiany dotychczasowej konfiguracji systemowej. Przedstawiony 

system można wykorzystać do najróżniejszych 

celów. Może on pełnić rolę systemu demonstracyjnego, 

który można pokazać w pracy/szkole, systemu ratunkowego, 

jak również normalnego, codziennego środowiska 

pracy. Dołączone oprogramowanie pozwoli skorzystać 

z dobrodziejstw Internetu oraz umożliwi poznanie pakietu 

biurowego OpenOffice.org, alternatywnego do Microsoft 

Office. Dzięki dołączonym grom zapewni nam on długie 

godziny rozrywki na najwyższym poziomie, a dzięki 

takim programom, jak Real Player i XMMS, obejrzymy 

film i posłuchamy muzyki. Nie bez znaczenia jest także 

bardzo starannie przygotowana oprawa graficzna, na którą 

z pewnością zwrócą uwagę użytkownicy mający już dosyć 

cukierkowego interfejsu znanego z Windows XP. Mandrake 

Move nie brak graficznych fajerwerków, jednak w przeciwieństwie 

do wymienionego wcześniej systemu firmy 

Microsoft, są one bardzo stonowane i nie przeszkadzają 

w codziennej pracy. 

Życzymy dobrej zabawy w poznawaniu Linuksa! 

Minimalne wymagania sprzętowe: 

• procesor Intel Pentium II/III/IV, AMD K6/K6-II/K6-III, 

AMD Duron, AMD Athlon/XP/MP; 

• 128 MB SDRAM ( zalecane 256); 

• napęd CD-ROM o prędkości minimum 32x. 

Uwaga! 

Rysunek 1. Mandrake Move w akcji 

• do uruchomienia systemu nie jest wymagany dysk 

twardy; 

• system nie działa na starszych kartach graficznych 

(np. S3 Trio). 


5

opis DVD 

płyta A 

SuSE Linux 9.0 

SuSE Linux nie jest dystrybucją popularną w Polsce. 

Dzieje się tak z uwagi na to, iż firma SuSE 

nie udostępnia obrazów ISO swojej dystrybucji. Każdy 

po-siadacz szybkiego łącza internetowego może jednak 

zainstalować ten system poprzez Sieć, chociaż nie jest 

to najwygodniejsze, zwłaszcza, gdy dany komputer jest 

jednocześnie naszym niezbędnym miejscem pracy. Na 

dołączonej do numeru płytce DVD znajduje się pełna 

wersja europejskiej dystrybucji Linuksa, która w ostatnich 

latach zyskała sobie bardzo duże grono zwolenników 

i wielbicieli. Mowa oczywiście o SuSE Linux. Przed 

Tobą, drogi Czytelniku, ponad 3 tysiące pakietów, łatwa 

instalacja i konfiguracja systemu oraz ogromny potencjał 

drzemiący w tej komercyjnej dystrybucji Linuksa. Na 

SuSE 9.0 składają się m.in.: 

• jądro 2.4.21; 

• Samba 2.2.8a; 

• poprawione wsparcie dla IPv6; 

• KDE 3.1.4; 

• GNOME 2.2.2; 

• GCC 3.3.1; 

• glibc 2.3.2; 

• Apache 2.0.47; 

• RPM 4.1.1. 

SuSE Linux 9.0 po uruchomieniu 

Dzięki programowi administracyjnemu SuSE Linuksa o nazwie 

YaST, zarządzanie systemem jest łatwe i nie powinno 

sprawiać problemów nawet początkującym użytkownikom 

Linuksa. Szczegółowy opis instalacji systemu i jego konfiguracji 

z uwzględnieniem potrzeb polskiego użytkownika 

znajduje sie w obecnym numerze Linux+. Życzymy dobrej 

zabawy i czekamy na opinie i komentarze na naszym 

forum, dostępnym pod adresem http://www.linux.com.pl/ 

forum/. 

Linux+ 

Obok dystrybucji SuSE Linux, na krążku DVD znajdziecie 

katalog Linux+. Są w nim zawarte wszystkie 

programy omawiane w artykułach, jak i kilka innych. 

Skupię się na różnicach w porównaniu z wersją CD. Oto 

one: 

• Adobe Photoshop 7 – pełna, 30-dniowa wersja tego 

najpopularniejszego na świecie programu do obróbki 

grafiki rastrowej. Możesz sprawdzić, jak działa pod 

Linuksem, stosując się do wskazówek zamieszczonych 

w artykule Photoshop i Linux, obecnym w tym numerze 

Linux+; 

• CVS – oprogramowanie omawiane w artykule o systemie 

kontroli wersji CVS: cvs2html, cvsadmin, cvsgraph, 

cvsspam, lincvs, tkcvs; 

• Flonix CD Edition – obraz ISO dystrybucji; 

• Płatnik – pełna wersja programu Płatnik 5. Wykorzystaj 

Wine stosując się do artykułu Płatnik 5 na Linuksie 

i uruchom ten program do rozliczania się z ZUS-em 

pod swoim Linuksem. Dodatkowo kilka przydatnych 

skryptów i niezbędnych bibliotek; 

• Linux 2.6.2 – najnowsza, stabilna wersja jądra systemowego. 

Przekonaj się o jego nowych możliwościach 

osobiście; 

• W obronie wolności – przez nasze niedopatrzenie wymieniona 

książka nie znalazła się na płytce dołączonej 

do poprzedniego numeru Linux+. Przepraszamy 

naszych czytelników i obiecaną książkę w formie 

elektronicznej zamieszczamy w tym miesiącu. 

Życzę Ci, drogi Czytelniku, dobrej zabawy z oprogramowaniem 

dołączonym do tej płytki DVD. Jak zwykle proszę 

o przesyłanie swoich uwag, próśb i opinii na adres email: 

piotrt@linux.com.pl. Dzięki Waszym listom możemy lepiej 

dopasowywać się do potrzeb, jakie macie. Do zobaczenia 

za miesiąc. 

8 

marzec 2004

płyta B 

opis DVD 

Mandrake Linux 9.2.1 

Mandrake jest dystrybucją Linuksa szczególnie cenioną 

przez początkujących użytkowników tego 

systemu. Dzięki ogromnej liczbie najróżniejszych kreatorów, 

pomagających w konfiguracji nawet najdrobniejszych 

ustawień systemu, jest także dystrybucją, o której 

można powiedzieć, iż nie wymaga ręcznej edycji plików 

konfiguracyjnych. Stali czytelnicy Linux+ z pewnością 

zauważą, iż Mandrake Linux 9.2 był już przez nas wydany 

jako Linux+ Extra. Niestety, jakiś czas po oddaniu płyt 

do tłoczni w napędach CD-ROM firmy LG wykryto błąd, 

który powodował, iż instalacja systemu Mandrake Linux 

mogła uszkodzić niektóre z napędów wyżej wymienionej 

firmy. Firma LG po pewnym czasie wypuściła odpowiednie 

poprawki do swoich napędów, a MandrakeSoft 

odporne na ten błąd wersje swojej dystrybucji. Właśnie 

taką wersję chcemy Wam zaproponować. Co nowego? 

Poprawiono wiele dostrzeżonych błędów i uaktualniono 

niektóre z aplikacji. Użytkownicy, którzy mają już 

zainstalowaną dystrybucję Mandrake Linux w wersji 9.2, 

mogą ją zaktualizować wersją 9.2.1. Na płytce znajdują 

się także pakiety dodatkowe. Można wśród nich znaleźć 

najnowsze wersje najróżniejszych aplikacji graficznych, 

Knoppix 2004-02-09 

Dystrybucje Linuksa uruchamiane z płytki CD przeżywają 

ostatnimi czasy swój renesans. Demonstracja 

możliwości Linuksa, system ratunkowy, codzienne 

narzędzie pracy i wiele innych możliwości czynią z nich 

coś naprawdę godnego uwagi. Taką dystrybucją jest 

właśnie Knoppix. System stworzony przez Klausa Knoppera 

stał się niejako pionierskim projektem, który zyskał 

ogromną rzeszę zwolenników i użytkowników. Nie 

każdemu jednak mogą odpowiadać rozwiązania zastosowane 

w Knoppiksie. Nie każdemu może odpowiadać 

dobór oprogramowania. Co w takiej sytuacji można 

zrobić? Oczywiście przeczytać artykuł Własny Knoppix 

zamieszczony w tym numerze Linux+ i samemu dopasować 

Knoppiksa do swoich potrzeb. Zamieszczony na 

płycie DVD plik ISO jest najnowszą wersją tego systemu 

w momencie oddawania tego numeru do druku. 

Knoppix 2004-02-09 to m.in.: 

• jądro 2.4.24-xfs; 

• KDE 3.1.5; 

• komplet programów multimedialnych (m.in. XMMS, 

XINE); 

• GIMP 1.2.5; 

• OpenOffice.org 1.1.0; 

• Kdevelop 2.1.5 i inne narzędzia programistyczne; 

• KOffice 1.3.0. 

Standardowy pulpit Mandrake Linux 9.2.1 

multimedialnych, gier i wielu, wielu innych. Zachęcamy 

wszystkich czytelników, którzy zastanawiają się nad 

wyborem odpowiedniej dystrybucji, do instalacji Mandrake’a 

bądź SuSE, obecnego na pierwszej płycie DVD. 

Życzymy dobrej zabawy i zadowolenia z dokonanego 

wyboru! 

Knoppix po uruchomieniu 

Mając obraz dystrybucji, możemy go także wypalić na 

swojej nagrywarce, otrzymując w ten sposób płytę z najnowszą 

wersją Knoppiksa. Niemniej, zachęcam do pracy 

nad zmodyfikowaniem obecnego na DVD obrazu do własnych 

potrzeb. Dzięki wymienionemu wcześniej artykułowi, 

nawet osoby bez dobrej wiedzy o Linuksie powinny 

dać sobie radę ze stworzeniem własnej wersji Knoppiksa. 

To wcale nie jest takie trudne. W razie ewentualnych 

problemów, pomocy możecie szukać pisząc zapytanie 

na naszym forum, które jest dostępne pod adresem 

http://www.linux.com.pl/forum/. Powodzenia! 


9

aktualności 

newsy 

Novell i SuSE Linux 

Firma Novell poinformowała 

o wprowadzeniu do swoich kanałów 

sprzedaży nowych dystrybucji SuSE 

Linux. Jeszcze przed oficjalnym 

przejęciem firmy SuSE, które nastąpiło 

w styczniu, w cenniku Novella znalazły 

się dystrybucje SuSE Standard Server 8.0 

i SuSE Enterprise Linux Server 8.0, 

przeznaczone dla segmentu firm 

średnich i klienta korporacyjnego, oraz 

SuSE Linux Personal 9.0 i SuSE Linux 

Professional 9.0, przeznaczone dla 

segmentu klienta masowego i SOHO. 

Firma Novell ogłosiła również 

rozpoczęcie nowego programu 

ochrony nabywców SUSE LINUX 

przed ewentualnymi roszczeniami 

firm trzecich, związanymi ze sprawą 

wątpliwości dotyczących praw własności 

intelektualnej do części kodu systemu 

Linux. Program ten ma wspomóc 

klientów SuSE i Novella oraz sprawić, 

aby nie obawiali się możliwości utraty 

środków włożonych w implementację 

i tworzenie środowiska informatycznego 

opartego na Linuksie, a także widma 

kosztownego i jałowego postępowania 

prawnego. 

Cenon jako Wolne 

Oprogramowanie 

Osoby zainteresowane tematem DTP 

powinny zwrócić swoją uwagę na 

pakiet Cenon, którego źródła zostały 

niedawno upublicznione przez jego 

autorów. Program posiada możliwości 

edycyjne i graficzne (w tym separację 

kolorów), które pozwalają na tworzenie 

prostych reklam. Jego mocną stroną są 

liczne filtry importu i eksportu danych 

wektorowych (m.in. PostScript, PDF, 

DXF, Adobe Illustrator) i bitmapowych 

(m.in. TIFF, JPEG, GIF). Omawiane 

narzędzie wydaje się być ciekawą 

konkurencją dla Scribusa. 

http://www.cenon.info/ 

http://www.cenon.biz/ 

Qt 3.3 

Firma Trolltech opublikowała kolejną 

wersję swojej sztandarowej biblioteki 

programistycznej – Qt 3.3.0. Wprowadza 

ona nowe możliwości, a także wiele 

ulepszeń w stosunku do wersji 3.2.x. 

Najważniejsze cechy nowej wersji to 

integracja z platformą .NET, wsparcie 

dla protokołu IPv6, uwzględnienie 64- 

bitowych architektur (Intel Itanium), 

nowa klasa narzędziowa QLocale 

(pozwala na zamianę wartości 

numerycznych na odpowiedniki 

tekstowe w wielu językach) oraz nowe 

sterowniki dla baz danych (Interbase 

i SQLite). 

http://www.trolltech.com/ 

Linux+ na Komputer Expo 2004 

Dnia 24 stycznia, podczas targów 

Komputer Expo 2004, 

odbyła się druga edycja WIL-a, czyli 

Wielkiej Imprezy Linuksowej. W sali 

Mikołajskiej Pałacu Kultury i Nauki 

w Warszawie można było posłuchać 

wykładów na tematy związane 

z Linuksem, poznać programistów 

projektów Aurox Linux i PLD Linux, 

posłuchać o dystrybucji Mandrake, 

jak również dowiedzieć się o powstaniu 

i założeniach pierwszej w Polsce 

Szkoły Linuxa. Na koniec imprezy, 

wśród uczestników, którzy wypełnili 

Podczas targów można było zobaczyć 

na żywo Auroksa 

Cooperative Linux 

Pod koniec stycznia zostało udostępnione 

pierwsze binarne wydanie 

Cooperative Linuksa (w skrócie 

CoLinuksa). Celem tego otwartego 

projektu jest umożliwienie uruchamiania 

Linuksa na systemach Microsoft 

Windows bez korzystania z takich 

komercyjnych narzędzi, jak VMware. 

Przykładowo, z powodzeniem udało 

się uruchomić Knoppiksa na Windows 

XP. 

W przeciwieństwie do innych 

rozwiązań tego typu, takich jak 

UserModeLinux czy wspomniany 

wcześniej VMware, specjalny sterownik 

dla systemu macierzystego 

wykonuje jądro CoLinuksa w trybie 

uprzywilejowanym (superużytkownika). 

Poprzez stałe przełączanie się 

pomiędzy systemem macierzystym 

a systemem wirtualnym, CoLinux 

jest w stanie działać tak samo wydajnie 

i posiadać taką samą funkcjonalność 

jak typowy Linux uruchamiany 

Stoisko Software-Wydawnictwo 

ankiety magazynu Linux+, rozlosowano 

atrakcyjne nagrody, m.in. gry dla 

Linuksa, SuSE Linux 9.0 Professional, 

maskotki pingwina i tura, magazyny 

Linux+ i Linux+ Extra!. Liczba uczestników 

spotkania przerosła oczekiwania 

organizatorów – w pewnym 

momencie było ich ponad 200. 

Ponadto, na stoisku Software- 

Wydawnictwo można było nabyć pisma 

po bardzo atrakcyjnych cenach, 

a także porozmawiać z redaktorami 

Linux+. 

Japoński Knoppix uruchomiony 

pod Windows przy pomocy CoLinuksa 

samodzielnie na danym komputerze. 

Ponadto, ponieważ jest wykorzystywany 

ten sam binarny format zapisu 

programów wykonywalnych, nie ma 

problemu z uruchamianiem niezmodyfikowanych 

dystrybucji Linuksa. 

Prowadzone są prace, aby móc 

uruchamiać CoLinuksa na ReactOS-ie 

(otwartym klonie systemu Windows). 

http://www.colinux.org/ 

http://www.reactos.com/ 

10 

marzec 2004

jądro linuksa 

dział prowadzi: Maja Królikowska 

kernel@linux.com.pl 

aktualności 

C++ a jądro Linux 

Od niemal zawsze regularnie 

przez listę linux-kernel przetacza 

się dyskusja dotycząca używania 

C++ w kodzie jądra. Aktualna 

sytuacja jest taka, że oficjalnie nie 

ma miejsca dla kodu w tym języku w 

Linuksie. Pytanie o to, dlaczego tak 

zdecydowano i dlaczego nikt nie chce 

zmienić tej decyzji, znalazło się już 

dość dawno w FAQ listy linux-kernel, 

bo jak się można domyślić, pomysł 

przepisania jądra w języku wyższego 

poziomu nie jest nowością. Przeciwko 

C++ w jądrze jest sam Linus Torvalds, 

który nie daje się nawet przekonać, że 

C++ dorosło przez ostatnie dziesięć 

lat i dorobiło się sprawnego kompilatora. 

Zdaniem Linusa trzy następujące 

fakty związane z C++ w jądrze nie 

uległy zmianie: 

• obsługa wyjątków w C++ nie 

działa prawidłowo, szczególnie 

jeśli chodzi o zastosowanie jej 

w jądrze systemu operacyjnego; 

• żaden język, w którym ukrywane 

są takie operacje, jak alokacja 

Devfs kontra udev 

Jakiś czas temu Greg Kroah-Hartman 

rozpoczął rozwijanie udev, 

który miał być rozwiązaniem alternatywnym 

do będącego w jądrze, ale 

słabo rozwijanego devfs. Twórcom 

zarówno devfs, jak i udev, chodziło 

o to, aby pozbyć się statycznego systemu 

plików /dev, który był nieelastyczny 

i niewygodny. Statyczne /dev 

jest zwykle za duże, bo zawiera także 

urządzenia, których faktycznie nie ma 

w systemie. Trudno jest nim także 

zarządzać. Dzięki devfs w systemie 

było widać tylko te urządzenia, które 

naprawdę tam są, jednak nie rozwiązano 

w nim wszystkich problemów i nie 

osiągnięto porażającej elastyczności, 

pomijając już zastrzeżenia co do samej 

jakości implementacji. Devfs znalazł się 

w jądrze i dostarcza demona działającego 

w przestrzeni użytkownika, który 

informuje aplikacje o tym, co dzieje się 

pamięci, nie jest najlepszy do pisania 

jądra systemu operacyjnego; 

• można pisać obiektowo w C (przydaje 

się to przykładowo w kodzie 

systemu plików), bez zbędnych 

konstrukcji, których dostarcza 

C++. 

Tak naprawdę można podać cały 

szereg powodów, dla których jądro 

nie zostanie przepisane w C++, jak 

i powodów, dla których nie będzie 

dostatecznie dobrego wsparcia dla 

sterowników (modułów) napisanych 

w C++. Najbardziej praktyczny jest 

taki, że to bardzo trudne i wymaga 

więcej pracy niż się z pozoru wydaje. 

Mnie najbardziej przekonuje to, że 

język wyższego poziomu w pewien 

sposób zwalnia dewelopera od myślenia 

o drobiazgach, daje dużo łatwych 

w użyciu konstrukcji i pozwala nie 

dbać o wydajność, co w przypadku 

takiego zastosowania, jak jądro, jest 

kluczowe. 

http://kerneltrap.org/node/view/2067 

http://www.tux.org/lkml/#s15-3 

z urządzeniami. Wielu użytkowników 

Linuksa z powodzeniem używa 

i chwali sobie ten system plików. 

Jak już wyżej wspomniałam, alternatywą 

dla devfs jest ciągle aktywnie 

rozwijany udev, którego twórca twierdzi, 

że jego rozwiązanie pozwala uniknąć 

wszystkich kłopotów z devfs. Udev 

działa w przestrzeni użytkownika 

i jest to jednym z głównych zarzutów 

kierowanych przez wielbicieli devfs 

w stronę Grega. Argumentują, że już 

dawno ustalono, że to złe podejście. 

Mają też za złe twórcy udev, że tak 

poważnie broni swojego dzieła, choć 

na samym początku traktował je raczej 

jak zabawkę, próbę stworzenia takiego 

rozwiązania. Wątpliwe też wydaje się 

niektórym to, że udev tak szybko trafił 

do oficjalnego jądra. 

http://www.kernel.org/pub/linux/ 

utils/kernel/hotplug/udev_vs_devfs 

Zmiana planów w 2.4 

Jądro serii 2.4 miało bardzo szybko 

przejść w fazę utrzymaniową, jednakże 

jego opiekun, Marcelo Tosatti, zmienił 

zdanie. Rzeczywistość prawdopodobnie 

przerosła wyobrażenia i jeszcze co 

najmniej dwa jądra z serii 2.4 będą 

zawierały nowości i istotne zmiany. 

Można się też spodziewać, mając na 

uwadze losy poprzednich stabilnych 

wersji, że jeszcze przez jakiś czas 2.4 

będzie najpowszechniej używaną serią 

jądra Linux. 

http://www.linuxnews.pl/_news/2004/01/ 

24/_long/2500.html 

Automatyczna aktualizacja jądra 

Han Boetes opublikował skrypt, który 

może okazać się przydatny dla tych, 

którzy często aktualizują i kompilują 

jądro systemu. Dzięki install_latest_ 

kernel można zautomatyzować proces 

pobierania łatki, jej nakładania, 

budowania nowej wersji jądra oraz 

aktualizację programu ładującego jądro 

przy starcie. Skrypt ten nie wykona 

jednak za użytkownika pierwszej 

instalacji i konfiguracji, więc nie jest 

polecany początkującym, czy tym, 

którzy chcą sobie kompilować jądro nie 

mając o tym pojęcia. 

http://www.xs4all.nl/~hanb/software/ 

install_latest_kernel/ 

Małe, jeszcze mniejsze 

Wśród wielu różnych odmian jądra 

Linux ostatnio pojawiło się kolejne, 

oznaczane przyrostkiem -tiny, które, 

jak sama nazwa wskazuje, jest małe, 

mniejsze od standardowego. Głównym 

zamierzeniem twórcy tego zestawu 

łatek jest właśnie sprawienie, aby 

jądro zajmowało jak najmniej pamięci 

i przestrzeni dyskowej. Podstawowym 

zastosowaniem dla jąder -tiny mają 

być systemy urządzeń wbudowanych, 

handheldy, stare i słabe PC i tym 

podobne zabawki. 

http://www.selenic.com/tiny-about/ 

Szyfrowane systemy plików 

Michael A. Halcrow zebrał listę 

wymagań, jakie powinien spełniać 

system plików z szyfrowaniem dla 

Linuksa. W tej chwili użytkownicy mają 

do wyboru następujące rozwiązania: 

LUFS z modułem CryptoFS, FUSE z 

modułem EncFS, CFS i TCFS (sieciowe 

systemy plików), NCryptfs (modyfikujący 

VFS) oraz szyfrowany system plików 

stworzony przy użyciu mechanizmów 

loopback i cryptoloop. Żaden z tych 

mechanizmów nie jest tak wygodny, jak 

chociażby EFS pochodzący z NTFS. 

http://marc.theaimsgroup.com/?l=linuxkernel&m=107513980310150&w=2 


11

aktualności 

debian 

Nowe APT w experimental 

Matt Zimmerman ogłosił umieszczenie 

nowej, eksperymentalnej wersji Apt 

w sekcji experimental. Przyczyną 

było włączenie zmian dokonanych 

w Apt-secure, pozwalających na lepszą 

weryfikację źródła pochodzenia 

pakietów. Samo użycie nowego Apt 

nie wymaga praktycznie żadnych 

zmian w konfiguracji. Inny deweloper 

poważnie zastanawia się nad 

przepisaniem dokumentacji do Apt, 

aby była ona bardziej użyteczna dla 

użytkowników dystrybucji stable, a nie, 

jak w tej chwili, przede wszystkim 

unstable. Ponadto, chciałby on 

podkreślić możliwość użycia bardziej 

przyjaznego Aptitude zamiast Apt-get. 

[Experim] http://lists.debian.org/debiandevel-0312/msg01986.html 

[Doc] http://lists.debian.org/debian-doc- 

0312/msg00024.html 

Deweloper Debiana nagrodzony 

przez firmę Sun 

The Sydney Morning Herald doniósł, iż 

Matthew Palmer, deweloper Debiana, 

wygrał narodowy konkurs Regional 

Delegates Program Award 2004 

w Australii. Nagroda została przyznana 

za opiekę i rozwijanie ośmiu 

pakietów w ramach projektu Debian. 

Według firmy Sun Microsystems, 

Matthew wniósł duży wkład do 

projektu NSW ComputerBank, który 

ukierunkowany jest na uzupełnienie 

wolnych systemów GNU/Linux o inne 

programy, w szczególności przydatne 

dla niezamożnych osób prywatnych 

i instytucji. 

[Herald] http://theage.com.au/articles/ 

2004/01/14/1073877881076.html 

[NSWCB] http://www.cbnsw.org.au/ 

Automatyzacja pakietowania 

modułów Perla oraz Debian Perl 

Group 

Powstało narzędzie perl2deb, które 

automatyzuje proces tworzenia pakietów 

Debiana z istniejących modułów Perla. 

Spełnia ono podobną funkcję jak 

dh-make-perl. Niestety, bywa podobnie 

nieskuteczne z powodu założeń 

czynionych przez autorów modułów 

o procesie instalacji modułów Perla. 

Natychmiast zaproponowano lepsze 

rozwiązanie, tzn. założenie organizacji 

Debian Perl Group, która kolektywnie 

zajmowałaby się pakietowaniem 

potrzebnych, wybranych modułów. Dwa 

tygodnie później ogłoszono oficjalne 

powstanie grupy. 

[perl2deb] http://lists.debian.org/debianperl-0311/msg00023.html 

[Ogłoszenie] http://lists.debian.org/debiandevel-announce-0401/msg00002.html 

[DPG] http://pkg-perl.alioth.debian.org/ 

Usunięcie sekcji non-free 

Wraz z trwającymi od paru miesięcy 

dyskusjami o stosunku 

Debiana do Licencji GNU (nie całkiem) 

Wolnej Dokumentacji (GNU 

FDL), poruszana była również kwestia 

ewentualnego usunięcia z Debiana 

sekcji non-free, zawierającej oprogramowanie, 

które nie spełnia wymagań 

stawianych przez Wytyczne Debiana 

Dotyczące Wolnego Oprogramowania 

(DFSG). 

Dyskusja ta przybiera często 

formę mniej lub bardziej formalnych 

propozycji zmierzających do usunięcia 

tej sekcji. Andrew Suffield, jeden 

z najzagorzalszych zwolenników takich 

zmian, zaproponował przyjęcie 

uchwały wyłączającej oprogramowanie 

z sekcji non-free z następnego 

i wszystkich kolejnych wydań. Jego 

zdaniem powinno się także odebrać 

możliwość umieszczania w tej sekcji 

nowych pakietów, a sam projekt Debian 

powinien zdecydowanie przestać 

wspierać to oprogramowanie. Anthony 

Towns w odpowiedzi zauważył, 

że ta propozycja narusza Umowę 

Społeczną. Znajduje się tam klauzula, 

która mówi, że Debian uznaje, iż część 

użytkowników używa niewolnego 

oprogramowania – z tego powodu 

stworzył sekcje contrib i non-free. 

Za usunięciem sekcji non-free 

przemawia: 

• niewolne oprogramowanie jest 

moralnie złe – wystarczy poczytać, 

co RMS pisze na jego temat; 

• Debian otrzymuje za darmo 

wsparcie od wielu organizacji, ale 

nie po to, aby wspierać niewolne 

oprogramowanie; 

• Fundacja Wolnego Oprogramowania 

prawdopodobnie zaczęłaby 

publicznie popierać Debiana jako 

całkowicie wolną dystrybucję; 

• istnieje wystarczająca ilość i różnorodność 

Wolnego Oprogramowania, 

więc nie ma już potrzeby 

używania oprogramowania niewolnego. 

Przeciw usunięciu non-free można 

wskazać: 

• konieczna jest zmiana Umowy 

Społecznej Debiana (potrzebne 

jest 3/4 głosów), inaczej nie jest to 

możliwe; 

• Umowa Społeczna słusznie i zgodnie 

z rzeczywistością uznaje, że 

użytkownicy Debiana używają niewolnego 

oprogramowania, a dla 

wielu nieocenioną pomocą jest 

możliwość skorzystania z gotowych 

pakietów; 

• objętość całej sekcji non-free dla 

wszystkich architektur jest mniejsza 

niż objętość nowych wersji 

pakietów wchodzących do unstable 

w ciągu jednego dnia (obciążenie 

serwerów z powodu non-free 

jest niemal żadne); 

• nikt nie zmusza nikogo ani do 

używania, ani rozwijania, ani pakietowania 

tego oprogramowania; 

• wiele z wolnego oprogramowania 

w sekcji contrib zależy od pakietów 

w non-free i byłoby znacznie 

trudniej opiekować się sekcją contrib, 

gdyby ich zależności nie były 

spakietowane; 

• źródła do ogromnej większości 

pakietów w sekcji non-free są 

dostępne, często jednak mają różne 

klauzule czyniące je niezgodnymi 

z DFSG lub np. niedystrybuowalnymi 

w formie binarnej; 

• na podstawie popularity-contest 

ustalono, że kilka pakietów z sekcji 

non-free jest rzeczywiście popularnych; 

• non-free służy też jako poczekalnia 

dla pakietów, które są przelicencjonowywane 

po dyskusjach 

z autorami; 

• sekcja non-free zawiera też wiele 

dokumentacji istotnej dla deweloperów 

wolnego oprogramowania, 

a także pliki danych np. do gier. 

[Dyskusja] http://lists.debian.org/ 

debian-vote/2003/debian-vote- 

200312/msg00013.html 

12 

marzec 2004

dział prowadzi: Grzegorz Prokopski 

debian@linux.com.pl 

Pięć głównych braków Debiana 

Na liście debian-devel pojawiło 

się pytanie o technologie i istotne 

pakiety oprogramowania, które 

powinny być w Debianie, a nie są. 

Pozycje najczęściej wymieniane to: 

MPlayer, Mono, wielowątkowe i ulepszone 

skrypty startowe oraz dobre 

wsparcie dla Javy w sekcji main dystrybucji. 

MPlayer jest dostępny na licencji 

GPL, ale zawiera kod, którego prawdziwie 

wolne rozpowszechnianie i użytkowanie 

nie jest możliwe ze względu 

na nielegalne użycie opatentowanych 

technologii. Jakiś czas temu rozpoczęto 

operację usuwania tych fragmentów 

kodu z wersji przeznaczonej do 

spakietowania w Debianie, jednak jak 

dotąd pakiet ten nie został umieszczony 

w archiwum Debiana. Prawdopodobnie 

czyszczenie nie zostało jeszcze 

skończone. Natomiast, jak zwykle w takich 

przypadkach, dostępne jest nieoficjalne 

archiwum z pakietami. 

Mono, czyli projekt wolnej implementacji 

microsoftowego rozwiązania 

.NET, ma stać się, wedle zapowiedzi 

hakerów z GNOME, istotną, jeśli nie 

podstawową platformą programów 

dla GNOME. Pakiety Debiana z Mono 

są dostępne od dłuższego czasu z nieoficjalnego 

archiwum. Są one często 

uaktualniane (prace nad Mono idą 

pełną parą). Można przypuszczać, że 

gdy Mono ustabilizuje się, pakiety 

te znajdą się w samej dystrybucji 

Debiana. 

Wielowątkowe, ulepszone skrypty 

startowe to temat dość popularny 

w ostatnich tygodniach na liście 

deweloperów Debiana. Istnieją trzy 

życzenia: 

• niektóre z uruchamianych usług 

mogłyby właściwie startować równolegle, 

a przez to cały system 

mógłby uruchamiać się szybciej 

– prawdopodobnie będzie to możliwe 

po zaimplementowaniu systemu 

zależności między usługami, 

który jest wymagany przez LSB; 

MPlayer dla Debiana 

• dobrze byłoby mieć możliwość 

wglądu w zapis wszystkiego, co 

pokazuje się na ekranie w trakcie 

startu systemu – w tej chwili został 

już wdrożony zajmujący się tym 

bootlogd; 

• wyświetlanie informacji o prawidłowym 

czy nieprawidłowym 

starcie usług powinno być “ładniejsze”, 

jak ma to miejsce np. 

w Auroksie – jest już kilka pomysłów 

jak to zaimplementować, 

więc prawdopodobnie wkrótce 

i to życzenie zostanie spełnione. 

Większość programów pisanych 

w Javie wymaga bardzo nieprzyjemnie 

licencjonowanej Javy z firmy Sun. 

W ciągu ostatnich miesięcy w ramach 

projektów wolnych maszyn wirtualnych 

Javy (GCJ, Kaffe, Kissme czy 

SableVM) i projektu GNU Classpath, 

tworzącego biblioteki Javy, udało się 

osiągnąć stopień kompatybilności 

z komercyjną Javą, który pozwala na 

uruchamianie całkiem poważnych 

programów, takich jak np. Eclipse, 

Tomcat czy JBoss. Nie wszystkie one 

działają już w pełni, ale ważny krok 

został uczyniony. 

[MPlayerDeb] http://marillat.free.fr/ 

[Mono] http://www.go-mono.com/ 

[FreeJava] http://java.debian.net/ 

index.php/MovingJavaToMain 

[FOSDEM] http://www.fosdem.org/ 

Planet Debian 

Jeden z deweloperów Debiana, 

na wzór Planet GNOME, stworzył 

Planet Debian, który jest systemem 

kolekcjonującym najnowsze wpisy 

z blogów deweloperów Debiana. 

Odczytuje on zdalnie dostępne 

RSS-y, a wynik przedstawia w ładnej 

graficznej formie na własnej stronie. 

W chwili obecnej w systemie 

zarejestrowało się około 50 osób, ale 

można spodziewać się znacznego 

wzrostu tej liczby. 

http://planet.debian.net/ 

Nowy BugWatcher 

Mark Howard ogłosił wydanie nowej 

wersji graficznego narzędzia do 

przeglądania i edycji zgłoszeń błędów, 

znanego jako BugWatcher. Przy okazji 

odświeżono też interfejs do Systemu 

Śledzenia Błędów. Jest to z pewnością 

narzędzie warte polecenia wszystkim, 

którzy nie chcą korzystać z BTSu 

przez strony WWW i pocztę. 

Program, mimo iż napisany w Javie, 

działa też bez użycia niewolnego 

oprogramowania. 

[BugWatcher] http:// 

packages.debian.org/debbuggtk 

Schłodzenie GNOME w Debianie 

Jeden z głównych koordynatorów prac 

nad GNOME w Debianie poprosił 

opiekunów, aby powstrzymali się 

od zmian w pakietach powiązanych 

z meta-gnome2. Ponadto, naprawy 

wymaga 13 pakietów, które trzymają 

meta-gnome2 poza dystrybucją testing. 

Obecność tego pakietu jest wymagana 

do poprawnego instalowania się 

GNOME2 w Sarge. 

http://lists.debian.org/debian-gtkgnome-0401/msg00017.html 

Debianizacja świata 

Opublikowano ciekawe narzędzie, 

które w czasie pracy systemu jest 

w stanie przekonwertować dowolną 

dystrybucję na Debiana. Niestety, nie 

jest ono jeszcze na tyle sprytne, aby 

automatycznie podmienić poprzednio 

zainstalowane pakiety na debianowe 

odpowiedniki, ale wykonuje 

najcięższą pracę, czyli instaluje 

podstawowy system i czyści ślady po 

poprzedniej dystrybucji. 

Na liście użytkowników Debiana 

opisano natomiast doświadczenie 

ręcznej, zdalnej zmiany systemu 

z Red Hata na Debiana. Dostępne 

notatki powinny znacząco ułatwić 

podobne operacje wszystkim, którzy 

będą chcieli przesiąść się zdalnie na 

Debiana. 

[Narzędzie] http://www.hadrons.org/ 

~guillem/debian/debtakeover/ 


13

aktualności 

mandrake 

dział prowadzi: Daniel Koć 

rpm@linux.com.pl 

Zmiany w produkcji 

Nauczony zapewne przykrym 

incydentem z niestandardowymi 

napędami LG w wersji 9.2, MandrakeSoft 

opracował nowe zasady wydawania 

swoich kolejnych dystrybucji, które 

zaczną być stosowane już w najbliższym 

wydaniu 10.0. Zmiana polega na tym, 

że po publikacji w lutym lub marcu 

standardowego Mandrake Linux 10.0 

Community, w kwietniu lub maju 

powstanie Mandrake Linux 10.0 

Official – w pełni stabilna wersja, 

zawierająca wszystkie poprawki, które 

pojawią się przez ten czas. O ile wersja 

Community ma być dostępna od razu 

po jej ukończeniu, to na Official trzeba 

będzie chwilę poczekać, oczywiście 

o ile nie jest się członkiem klubu lub 

współtwórcą dystrybucji. 

http://www.mandrakelinux.com/en/ 

pr-releaseprocess.php3 

WineX i Ogle w jednym stały 

domku 

Zdecydowana większość gier na rynku 

nie posiada wersji pod Linuksa, dlatego 

wciąż nie da się zrezygnować z emulacji 

Windows. Jeśli standardowe Wine 

nie daje sobie rady, warto spróbować 

pakietów WineX. Wprawdzie pełne 

wydanie wymaga płatnej rejestracji 

w Transgaming, jednak wersja 

pozbawiona kilku mechanizmów (m.in. 

ochrony płyt przed kopiowaniem, która 

czasami uniemożliwia uruchomienie 

gry w trybie emulacji) jest dostępna 

z CVS firmy. Na jej podstawie zostały 

skompilowane pakiety dla Mandrake, 

które można bezpłatnie pobrać 

z niżej podanej strony. Znajdują się 

tam także pakiety odtwarzacza Ogle, 

zawierające od razu mechanizm odczytu 

kodowanych płyt DVD. 

http://www003.portalis.it/115/ 

http://www.transgaming.com/ 

TestZilla 

Bardzo ciekawym projektem 

zapoczątkowanym przy okazji 

przygotowywania nowej wersji 

Mandrake Linux jest TestZilla. Jest 

to zbliżony do realnych warunków 

korzystania z dystrybucji proces 

masowego testowania na rozmaitych 

konfiguracjach sprzętowych. Zapowiada 

to nowy rozdział w dziedzinie kontroli 

jakości Mandrake: wraz z dodatkowym 

cyklem wydania Official, TestZilla 

pozwoli unikać na przyszłość 

problemów z niestandardowym (lub nie 

w pełni standardowym) sprzętem. 

http://qa.mandrakesoft.com/twiki/bin/ 

view/Main/TestZilla 

Mandrake 10.0 Beta1 

Rozpoczął się cykl oficjalnych testów 

dystrybucji Mandrake Linux 

przed wydaniem wersji 10.0. Chętni 

mogą juz ściągać obrazy Beta1. Co 

w niej nowego? Przede wszystkim 

zadomowiła się w niej na dobre 

nowa seria jąder 2.6, stąd obecność 

Linuksa 2.6.1 (oraz 2.4.25pre6 dla 

tradycjonalistów). Obecne są również 

przedwydania XFree86 4.4 i KDE 3.2 

oraz świeża Mozilla 1.6. Warto zauważyć 

przejście na bibliotekę Glibc 

z obsługą NPTL (Native POSIX Threads 

Library), czyli znacznie wydajniejszej 

implementacji wątkowania. Powinno 

to poprawić płynność działania 

systemu, tak jak w Red Hat/Fedora 

Core, które jako pierwsze wdrożyło 

ten mechanizm w swojej dystrybucji 

ponad rok temu. Z punktu widzenia 

użytkownika ważne są zmiany 

w kwestiach administracyjnych: poza 

PCLinuxOS 2k4 Preview5 

Texstar, niegdyś najbardziej znany 

samodzielny autor pakietów do 

Mandrake, obecnie zajmuje się głównie 

przygotowywaniem swojej własnej 

dystrybucji bazującej na Mandrake 

Linux. PCLinuxOS 2k4 nie jest jeszcze 

ukończony, ale do pobrania jest 

kolejne wydanie migawkowe (Preview 

5, czyli 1.20.04). Najważniejszą 

nowością jest rezygnacja z URPMI, 

systemu zarządzania repozytoriami 

pakietów, stworzonego i rozwijanego 

przez Mandrake, oraz przejście na 

tradycyjny debianowy apt-get z graficzną 

nakładką Synaptic. Sam format 

pakietów nie ulegnie zmianie – nadal 

będzie to RPM, jednak konieczne 

będzie przejście do nowego opisu 

repozytoriów, co oczywiście przysporzy 

nieco kłopotów, gdy ktoś zechce 

korzystać z dotychczasowych zbiorów. 

Poprawiono spory błąd w instalatorze 

dyskowym (PCLinuxOS jest dystrybucją 

działającą wprost z płytki CD-ROM, 

instalacja jest opcjonalna), a w najbliższym 

czasie ma on stać się znacznie 

bogatszy w możliwości. W Preview 5 

zaktualizowane zostało wiele aplikacji, 

przerobieniem Centrum Sterowania 

Mandrake pojawiło się także zupełnie 

nowe narzędzie MDKwebmin, 

które pozwala na lokalną konfigurację 

systemu przez interfejs WWW. 

Zmieniła się struktura menu – przy jej 

obecnym układzie zostały uwzględnione 

uwagi użytkowników. Niestety, 

w wersji Beta1 nie działa USB (podczas 

instalacji) oraz akceleracja 3D. To 

cena, którą płaci się za korzystanie 

z nieukończonego systemu, ale jeszcze 

w fazie Preview serwis OSNews opublikował 

bardzo przychylną recenzję 

tej przygotowywanej właśnie wersji. 

http://www.mandrakelinux.com/pl/ 

100beta.php3 

http://linuxnews.pl/_news/2002/09/ 

23/_long/1484.html 

http://www.osnews.com/story.php? 

news_id=5577 

W kolejnych wersjach instalator dyskowy 

PCLinuxOS jest coraz lepszy 

pojawiły się również nowe sterowniki 

do wielofunkcyjnych drukarek 

i tzw. winmodemów. Użytkownicy 

laptopów mogą sprawdzić wstępnie 

dodane wykrywanie kart PCMCIA, natomiast 

posiadacze popularnych kart 

graficznych nVidii oraz ATI doczekali 

się ich automatycznej konfiguracji. Od 

poprzedniego wydania strona dystrybucji 

wyszła ze stadium prowizorki 

i zawiera wszystkie niezbędne informacje. 

Obecnie Texstar skupia się na 

poprawie funkcjonalności i dystrybucja 

jest tylko w wersji anglojęzycznej. 

http://www.pclinuxonline.com/pclos/ 

14 

marzec 2004

dział prowadzi: Robert Główczyński 

aurox@linux.com.pl 

aktualności 

Aurox dla Edukacji 

Aurox z Yumem 

Repozytorium pakietów testowych 

Auroksa 9.3 zostało uzupełnione 

o pliki potrzebne do korzystania z narzędzia 

do zdalnej instalacji Yum. 

6 lutego repozytorium uzyskało 

status wersji Beta (Aurox 9.2.92) – zawiera 

już kompletny zestaw aplikacji 

znajdujących się w dystrybucji. Podstawą 

systemu są pakiety z Fedora 

Core 1 z jądrem 2.4.22-1.2149.nptl z 7 

stycznia 2004. 

Aby pobierać programy z repozytorium, 

należy zainstalować pakiet 

yum z posiadanej wersji Auroksa (9.1 

lub 9.2) i zmodyfikować plik konfiguracyjny, 

wpisując ścieżkę do jednego 

z serwerów lustrzanych: 

[main] 

cachedir=/var/cache/yum 

debuglevel=2 

logfile=/var/log/yum.log 

pkgpolicy=newest 

distroverpkg=aurox-release 

Szkolenia instruktorów Auroksa 

to praktyczne poznawanie tajników 

konfiguracji systemu 

Pierwsze szkolenie dla instruktorów 

Auroksa odbyło się 31 stycznia 

w siedzibie spółki Aurox. Głównym 

patronem, a zarazem sponsorem 

imprezy, jest firma AMD. Celem tego 

cyklu szkoleń jest dostarczenie materiałów 

dydaktycznych oraz przygotowanie 

osób, które będą mogły prowadzić 

szkolenia dla nauczycieli i administratorów 

szkolnych sieci komputerowych. 

W czasie trwających ponad sześć 

godzin warsztatów uczestnicy mogli 

w praktyce przećwiczyć zagadnienia 

związane z instalacją systemu, konfiguracją 

i zarządzaniem usługami 

sieciowymi. Tematyka szkolenia obejmowała 

między innymi: konfigurację 

firewalla, wykorzystanie serwera 

Samba, konfigurację serwera WWW 

Apache, dzielenie pasma, serwer poczty 

elektronicznej Sendmail i wiele 

innych. 

W warsztatach wzięło udział 16 

osób, pracowników szkół i placówek 

oświatowych z całej Polski. Uczestnicy 

otrzymali dyplomy „Instruktor Auroksa” 

oraz komplet materiałów. 

Kolejne szkolenia odbywają się 

co dwa tygodnie, w soboty. Udział w 

kursach jest bezpłatny, a uczestnikami 

są pracownicy oświaty. Planujemy, 

że dzięki pomocy sponsorów uda się 

przeprowadzić 10-15 takich warsztatów. 

Jeśli Wasza szkoła jest zainteresowana 

udziałem w naszej akcji, informacje 

znajdziecie na stronie Auroksa. 

http://www.aurox.org/ 

tolerant=1 

exactarch=1 

[base] 

name=Aurox Linux Beta PL 

baseurl=ftp://ftp.tuwien.ac.at/pub/ 

linux/aurox/9.2.92/PL/packages/ 

base/RPMS 

Aby zainstalować wybrany pakiet 

(pakiety) z dystrybucji, aktualizujemy 

najpierw samego yuma: 

yum update yum 

a następnie instalujemy pakiet (zostaną 

zainstalowane również pakiety 

wymagane; program przed samą 

instalacją wyświetli listę pakietów 

do instalacji lub aktualizacji i zapyta 

o potwierdzenie). Aktualizowanie 

całej dystrybucji przy pomocy yuma 

(polecenie yum upgrade) nie jest zalecane. 

Gdzie znajdziecie Auroksa? 

W poprzednim numerze magazynu 

Linux+ został zamieszczony apel 

o zgłaszanie miejsc (szkół, firm, 

instytucji), w których wykorzystywany 

jest Aurox. Dotychczas informacje 

o korzystaniu z naszego systemu 

nadesłały m. in.: 

• Centrum Studiów Bałtyckich, Ełk; 

• FHU Megabajt; 

• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych 

nr 1, Piła; 

• Gimnazjum nr 56, Poznań; 

• Zespół Szkół Prywatnych, Wrocław; 

• Biuro Platformy Obywatelskiej, 

Zawiercie; 

• LO, Drohiczyn; 

• Katedra Zoologii i Ekologii KUL, 

Lublin; 

• Kawiarenka internetowa, Bydgoszcz; 

Dariusz Pokorski (linx@neostrada.pl); 

• Gminne Centrum Informacji, Nowe 

Skalmierzyce. 

Autorzy systemu proszą o zgłaszanie 

swoich firm, szkół i instytucji publicznych 

oraz o nadsyłanie informacji, w których 

kawiarenkach internetowych wykorzystywany 

jest Aurox. Informacje można 

przesyłać na adres: jgorny@aurox.org. 

Warto zaznaczyć w nich, w jaki sposób 

jest wykorzystywany Aurox. Załączone 

adresy stron internetowych zostaną 

umieszczone na stronie Auroksa. 

Aurox na Komputer Expo 

Podczas targów Komputer Expo 2004 

(21-24 stycznia) na stoisku Aurox Sp. 

z o.o. prezentowana była wersja 9.2 

dystrybucji Aurox. Komputer wraz 

z monitorem ciekłokrystalicznym 20" 

do prezentacji został przekazany 

przez firmę MAXDATA Sp. z o.o. Na 

stoisku można było wypróbować 

programy z dystrybucji, zobaczyć 

różne środowiska graficzne (GNOME, 

KDE, Fluxbox), pograć w Pingusa, 

zobaczyć grę przeznaczoną dla 

Windows, a uruchamianą przy pomocy 

Wine'a, oraz porozmawiać z osobami 

tworzącymi dystrybucję. 

Na zakończenie targów, w sobotę 24 

stycznia, odbyła się kolejna edycja WIL 

– Wielkiej Imprezy Linuksowej. Na 

WIL-u wystąpił szef dystrybucji, Jarosław 

Górny, w przystępny sposób opisując 

zalety Auroksa i możliwości systemu 

Linux. 

Licznik Auroksa: 7000 

Na początku lutego liczba 

zarejestrowanych użytkowników 

systemu przekroczyła 7000. 


15

aktualności 

gnome 

Multimedia jak na jabłuszku 

Najprawdopodobniej w GNOME 2.6 

po raz pierwszy zobaczymy oficjalnie 

program Rhythmbox (za jego 

obecnością wśród standardowych 

pakietów GNOME głosowała między 

innymi większość użytkowników 

witryny gnomedesktop.org). Jest to 

aplikacja służąca do odtwarzania 

muzyki w oparciu o rozmaite źródła 

danych, jakimi mogą być rozbudowane 

kolekcje płyt i utworów zapisanych 

w plikach MP3 czy OGG, jak również 

radia internetowe. Jak przyznają sami 

autorzy, inspirację dla nich stanowił 

program iTunes firmy Apple i okazuje 

się, że na inspiracji się nie skończyło: 

Rhythmbox został właśnie rozszerzony 

o obsługę urządzeń iPod – przenośnych 

odtwarzaczy muzyki sprzedawanych 

przez Apple’a. Sposób dostępu do 

utworów, które przechowuje iPod, 

nie różni się dla użytkownika niczym 

w stosunku do przechowywanych 

na twardym dysku, co niewątpliwe 

przekona niejedną osobę, że system 

Linux również nadaje się do zastosowań 

multimedialnych. 

http://www.rhythmbox.org/ 

Kolejny kandydat do biura 

Przed kilkoma miesiącami 

informowaliśmy o utracie wsparcia 

komercyjnego dla aplikacji MrProject, 

służącej do planowania i śledzenia 

postępów projektów. Od tego 

czasu w projekcie zaszły zasadnicze 

zmiany: zmieniono jego nazwę 

na Planner, przeniesiono witrynę 

domową, umieszczono kod programu 

w oficjalnym repozytorium GNOME 

CVS. Jednocześnie koordynator projektu 

(Richard Hult) ustalił precyzyjną listę 

zadań, jakie muszą zostać wykonane 

przed wydaniem wersji 1.0 programu, 

przy czym najważniejszym z nich 

jest zapamiętywanie historii operacji 

i możliwość ich wycofywania. 

Oceniając obecne postępy prac można 

przewidywać, że za kilka miesięcy 

Planner zostanie oficjalnie wydany jako 

składnik GNOME Office 1.2. 

http://planner.imendio.org/ 

Gdy jedna rybka to za mało 

Nie od dziś wiadomo, że właściciele 

komputerów uwielbiają zmuszać swoje 

maszyny do robienia rzeczy zupełnie 

bezużytecznych. Coraz bardziej 

wymyślne wygaszacze ekranu są 

tego najlepszym przykładem, bowiem 

wygaszanie czegokolwiek jest chyba 

ostatnią rzeczą, jakiej się od nich 

oczekuje. Ponieważ wygaszacze zajmują 

niestety całą powierzchnię ekranu, 

podczas normalnej pracy zadowalać się 

musimy uruchamianiem ich mniejszych 

Co to za plik? 

Niejeden z użytkowników GNO- 

ME intensywnie korzystający 

z Nautilusa zastanawiał się zapewne, 

dlaczego nie można w prosty sposób 

(analogiczny np. do stosowanego 

w systemie Windows) powiązać plików 

o pewnym rozszerzeniu z wybranym 

programem. Zamiast tego konieczne 

jest zdefiniowanie nowego typu MIME, 

jego opisanie i dopiero przypisanie mu 

aplikacji. Wynika to z faktu, że typy 

MIME stanowią w GNOME podstawę 

opisywania typów plików, a co najważniejsze, 

podstawą do określenia 

typu pliku jest nie rozszerzenie jego 

nazwy, ale sama zawartość. Dzięki 

temu, jeśli zmienimy nazwę pliku MP3 

z track1.mp3 na track1.xyz, to Nautilus 

nadal będzie poprawnie rozpoznawał 

typ pliku i przy jego otwieraniu uruchomi 

odtwarzacz muzyczny. 

Niestety, podejście takie rodzi 

szereg problemów, o czym przekonał 

się Fabio Gomes. Po utworzeniu pliku 

tekstowego (o nazwie example.txt) 

przekonał się, że Nautilus rozpoznaje 

go jako plik w formacie HTML i nie 

umożliwia jego otwarcia przy użyciu 

żadnego edytora tekstu, oferując do 

wyboru jedynie Mozillę oraz OpenOffice.org. 

Problem wynikał z faktu, że 

pierwszy wiersz pliku zawierał napis 

„”. Po zgłoszeniu problemu (w 

ostrych słowach) na liście dyskusyjnej 

Nautilusa, okazało się, że również inne 

osoby spotykały się z podobnymi problemami, 

np. jako pliki MP3 były rozpoznawane 

pliki zupełnie niezwiązane 

z muzyką. Fabio domagał się rezygnacji 

z analizowania treści plików przy 

rozpoznawaniu ich typów i oparcie się 

wyłącznie na rozszerzeniach ich nazw. 

Jednocześnie przeprowadził prosty test 

wydajnościowy: zmienił kod biblioteki 

GNOME-VFS tak, aby typ pliku 

ustalany był wyłącznie na podstawie 

rozszerzenia, a następnie zmierzył czas 

odczytywania przez Nautilusa folderu 

zawierającego ok. 250 plików. Okazało 

się, że o ile po modyfikacji folder 

wyświetlany był praktycznie natychmiast 

(w czasie krótszym od sekundy), 

Zmiana rozszerzenia pliku nie wpływa 

obecnie na rozpoznanie jego typu 

– wkrótce się to zmieni 

to przy niezmienionym kodzie biblioteki, 

operacja ta trwała 21 sekund! 

Ogromne opóźnienie wynika z faktu, 

że odczytanie początkowych bajtów 

każdego pliku w folderze (w celu ustalenia 

typu zawartości) wymaga wielu 

przemieszczeń głowicy po twardym 

dysku, co łatwo kumuluje się do wielu 

sekund i nie sposób tego przyspieszyć 

modyfikacjami w kodzie aplikacji. 

Choć wiele osób nadal upierało 

się przy rozpoznawaniu na podstawie 

treści plików, argumentując, że pliki 

pobierane z Internetu mają często 

niepoprawne nazwy, to głos decydujący 

miał Alexander Larsson – opiekun 

projektu. Kierując się głównie danymi 

na temat wydajności obu rozwiązań, 

zdecydował on, że w typowych przypadkach 

użycia, takich jak wyświetlanie 

zawartości folderu, zawartość 

pliku będzie odczytywana dopiero 

wówczas, gdy nie jest możliwe ustalenie 

jego typu na podstawie nazwy. 

Wyjątek stanowić będą operacje, przy 

wykonywaniu których typ pliku jest 

szczególnie ważny, np. otwieranie 

pliku lub wyświetlanie jego właściwości. 

Dodatkowo w tych sytuacjach 

będzie możliwe samodzielne określenie 

typu pliku. Odpowiednie poprawki 

zostały już wprowadzone do kodu 

programu 

http://lists.gnome.org/archives/ 

nautilus-list/2003-December/ 

msg00255.html 

http://lists.gnome.org/archives/ 

nautilus-list/2004-January/ 

msg00080.html 

16 

marzec 2004

dział prowadzi: Zbigniew Chyla 

gnome@linux.com.pl 

Moda na nagrody 

Kopiuj śmiało 

Jedną z bolączek trapiących od 

wielu lat użytkowników systemu 

X Window jest dość nieoczekiwane 

zachowanie programów przy kopiowaniu, 

a następnie wklejaniu fragmentów 

tekstu lub innych zasobów. 

Rozwiązanie tego problemu stanowi 

niezwykle prosty (około 300 wierszy 

kodu w języku C) i działający niepostrzeżenie 

w tle program o niezbyt 

oryginalnej nazwie „Demon schowka 

GNOME” (GNOME Clipboard 

Daemon). Po uruchomieniu pełni on 

funkcje prawdziwego schowka – śledzi 

wszystkie zmiany źródła kopiowanych 

danych, a następnie tworzy 

Integracja Evolution i Gaima została już 

zakończona 

Zakończyła się pierwsza edycja konkursu, 

ogłoszonego przed dwoma 

miesiącami przez Fundację GNOME, 

polegającego na integrowaniu ze 

sobą rozmaitych składników środowiska 

GNOME – kilkunastu autorów 

zostało już wynagrodzonych za swoją 

pracę nagrodami pieniężnymi, a kolejna 

grupa ma czas na przedstawienie 

efektów do 19 kwietnia. Okazało się 

jednocześnie, że pomysł polegający 

na oferowaniu kwot pieniężnych za 

wykonanie pewnych prac w projektach 

Free Software został podchwycony 

przez innych. Mark Shuttlewort 

(znany głównie jako uczestnik lotu na 

Międzynarodową Stację Kosmiczną w 

2002 roku) w ramach działań swojej 

fundacji zaoferował łącznie 100.000 

dolarów za wykonanie szeregu zadań 

obejmujących m.in. pełną obsługę 

skryptów tworzonych w Pythonie 

przez takie aplikacje, jak GIMP, Gnumeric, 

AbiWord czy OpenOffice.org. 

Niewielkie projekty też mają coś 

do zaoferowania – auorzy programu 

Gramps, służącego do tworzenia 

i analizy drzew genealogicznych osób, 

zaoferowali 100 dolarów w zamian za 

rozszerzenie go o obsługę wydruku 

za pomocą podsystemu gnome-print. 

Warto przy tej okazji przypomnieć, że 

w ramach projektu AbiWord, już od 

dłuższego czasu, okresowo przydzielane 

są drobne nagrody pieniężne dla 

autorów najbardziej wartościowych 

poprawek, choć w tym przypadku 

nie są z góry wyznaczane zadania do 

wykonania. 

Oferowanie nagród za wykonanie 

zadań wydaje się być ze wszech miar 

korzystne dla wszystkich osób związanych 

z Wolnym Oprogramowaniem: 

użytkownicy mogą uzyskać pożądane 

cechy programów oferując za nie 

zazwyczaj niewielkie kwoty pieniężne, 

do projektów przyłączają się nowe 

osoby zachęcone nagrodami, dotychczasowi 

programiści są silniej motywowani 

do wykonania nieco mniej 

pasjonujących zadań. 

http://www.gnome.org/bounties/ 

http://www.markshuttleworth.com/ 

bounty.html 

http://gramps.sourceforge.net/phpwiki/ 

index.php/GnomePrintBounty 

ich prywatne kopie. Ewentualne 

zakończenie działania programu, który 

posłużył za źródło danych, nie 

ma w tym przypadku znaczenia, 

gdyż udostępniać je będzie demon 

schowka. Niestety, wygląda na to, że 

program nie znajdzie się w standardowej 

dystrybucji GNOME – może 

powodować sporą zajętość pamięci 

oraz spowolnienie działania programów, 

które oferują kopiowane dane 

w wielu formatach (np. Gnumeric). 

http://members.chello.nl/~h.lai/ 

gnome-clipboard-daemon/ 

index.htmlv 

odpowiedników. W przypadku 

standardowej dystrybucji GNOME, 

możemy na panelu umieścić aplet 

z rybką Wandą, która regularnie 

będzie nas odciągać od śmiertelnie 

poważnej pracy delikatnym ruchami 

swego rybiego ciałka. Osoby, którym 

jedna rybka nie wystarcza, muszą 

jednak koniecznie zainstalować 

Akwarium Shermana (Sherman's 

aquarium). Jest to program, który 

może być uruchamiany zarówno 

w roli apletu panelu GNOME, jak 

i pełnowartościowego wygaszacza 

ekranu. Nadchodząca wersja 3.0 

(wydane już zostały dwie wersje 

„pre”) potrafi wyświetlać akwarium, 

w którym żyją rozmaite rybki i inne 

żyjątka. Możliwe jest też umieszczenie 

w jego wnętrzu dodatkowych 

elementów, np. termometru 

ukazującego aktualne obciążenie 

procesora. 

http://aquariumapplet.sourceforge.net/ 

Ratunek przed windowsową 

pomocą 

Zmorą niejednego użytkownika 

Linuksa jest występująca czasem 

konieczność wymiany danych 

z osobami, które korzystają z systemu 

operacyjnego oraz narzędzi firmy 

Microsoft. Jednym z formatów, które 

sprawiały dotychczas problemy, był 

CHM – zapisany w pojedynczym 

pliku zestaw dokumentacji w języku 

HTML. Na szczęście sytuacja uległa 

właśnie znaczącej poprawie – została 

wydana wersja 0.7 napisanego w 

Pythonie programu GnoCHM, który 

skutecznie potrafi nie tylko wyświetlić 

zawartość pliku CHM, ale pozwala 

także na tworzenie pozycji Ulubionych 

z odwołaniami do wybranych 

miejsc w dokumencie oraz pełne 

przeszukiwanie jego treści. 

http://gnochm.sourceforge.net/ 

Kofiguracja PLD 

po gnomowemu 

Na początku lutego została wydana 

wersja 0.32 znanego już programu 

GNOME System Tools. Oprócz 

szeregu poprawionych błędów, 

oferuje ona interesującą nowość, która 

zainteresować może sporą grupę 

użytkowników Linuksa w Polsce: 

do obsługiwanych przez aplikację 

systemów operacyjnych dołączył 

PLD Linux (w wersjach 1.1 i 1.99). 

Zawdzięczamy to Grzegorzowi 

Goławskiemu, który przygotował 

odpowiednie poprawki. 

ftp://ftp.gnome.org/pub/GNOME/ 

sources/gnome-system-tools/0.32/ 


17

aktualności 

kde 

KDE mistrzem 

KDE jest brane pod uwagę w wielu 

konkursach jako jedno z najlepszych 

środowisk graficznych. Jednak to od 

głosujących najczęściej zależy, czy 

wygra w swojej kategorii, czy nie. 

KDE wygrało plebiscyt na najlepsze 

środowisko graficzne roku 2003 w 

serwisie LinuxQuestions.org. Projekt 

uzyskał 55% głosów, natomiast edytor 

Quanta zwyciężył w swojej konkurencji 

zdobywając aż 49% poparcia. 

W konkursie serwisu LinuxWorld 

Magazine – 2003 Readers' Choice 

Awards nagrodzono KDE za wygraną 

w kategorii Best Linux Desktop Manager, 

natomiast KDevelop zwyciężył 

w kategorii Best Development Tool. 

http://www.linuxworld.com/story/ 

39231.htm 

http://www.linuxquestions.org/questions/ 

forumdisplay.php?forumid=37 

Kolejne stabilne KDE – 3.2 

Po długich oczekiwaniach 

użytkowników, po wydaniu dwóch 

wersji Beta i jednego Release Candidate, 

z zaledwie jednodniowym opóźnieniem 

zostało wydane kolejne stabilne KDE 

– wersja oznaczona numerkiem 3.2. 

W poprzednim numerze opisałem 

ważniejsze zmiany w stosunku do 

wersji 3.1 – recenzując wydanie Beta2. 

Dla przypomnienia jednak, pokrótce: 

nowe KDE jest przede wszystkim 

szybsze i bardziej stabilne (głównie 

dzięki szybkiemu rozwojowi biblioteki 

Qt), posiada wiele nowych programów 

w standardowym wydaniu (długo 

oczekiwany multikomunikator Kopete, 

KWallet do zarządzania hasłami, Kontact 

– kombajn do pracy grupowej – klon 

Evolution, KSVG – do przeglądania 

grafiki w formacie SVG oraz wiele 

innych) , uporządkowano interfejs 

całości środowiska (np. Centrum 

Sterowania), zmieniono domyślne 

tematy (zarówno styl, jak i dekoracje 

okien to temat o nazwie Plastik), przez 

co środowisko sprawia wrażenie 

(i takie jest!) o wiele lżejszego od wersji 

poprzednich, poprawiono tysiące 

błędów, które zostały wykryte głównie 

przez użytkowników. Nowe KDE 

– można by rzec – rozpoczyna nową 

erę desktopów linuksowych – szybkich, 

funkcjonalnych i łatwych w obsłudze. 

Pozostaje nam czekać na kolejne 

wydanie, które na pewno zaskoczy nas 

wieloma nowinkami i usprawnieniami. 

http://www.kde.org/announcements/ 

announce-3.2.php 

Kexi 0.1beta2 

Po kilku miesiącach i po wielu zmianach 

planów rozwoju, ekipa deweloperów 

programu o tajemniczej nazwie Kexi 

GTK-Qt, QtGTK – ciąg dalszy integracji 

Ostatnie tygodnie w temacie 

rozwoju poszczególnych gałęzi 

graficznych środowisk dla systemów 

uniksowych należą do programistów, 

którzy bardzo chcą ujednolicenia 

interfejsów GTK i Qt. Miesiąc temu 

pisałem o specjalnych łatach dla Open- 

Office.org, które upodabniają ten 

zestaw biurowy do interfejsu aplikacji 

dla KDE. Tym razem sprawy zaszły 

o wiele dalej. Już wiele miesięcy temu 

użytkownicy KDE marzyli o możliwości 

ujednolicenia wyglądu wszystkich 

programów, których używali na co 

dzień. Dość długo kazano nam czekać 

na spełnienie tych „marzeń”. 

GTK-Qt to temat dla GTK+ (1.2 i 

2.X), który za pomocą odpowiednich 

mechanizmów pobiera styl widgetów 

z aktualnie używanego tematu Qt. 

Można zatem twierdzić, że gdyby projekt 

ten powstał wcześniej, nie mielibyśmy 

takich tematów dla GTK, jak 

Plastig (upodabniający do Plastika, 

domyślnego w KDE-3.2) czy Geramik 

(upodabniał aplikacje do tych rodem 

z KDE 3.1, gdzie domyślnym stylem 

był Keramik). Stworzone zostały one 

jako zupełnie osobne projekty, na 

które sporo trzeba było czekać. Teraz 

natomiast otworzyła się przed użytkownikami 

możliwość upodobnienia 

każdego stylu w GTK do stylu Qt 

– właśnie za pomocą GTK-Qt. Projekt 

ten jest w bardzo wczesnym stadium 

rozwoju i niektóre programy mogą 

KDE PIM a Kontact 

KDE PIM to rozbudowany pakiet 

programów, które służą do organizacji 

informacji osobistej (PIM 

– Personal Information Management) 

i pracy grupowej. W jego skład wchodzą 

między innymi aplikacje do obsługi 

poczty elektronicznej (zna-ny nam 

KMail), książki adresowej (KAddressbook), 

planowania zajęć (KOrganizer) 

oraz synchronizacji z komputerkami 

PDA (KPilot) czy zarządzania „żółtymi 

karteczkami” (KNotes). W KDE 3.2 

zostanie dołączony Kontact – aplikacja-kombajn 

do pracy grupowej, 

Okno wyboru pliku z KDE zagnieżdżone 

w BMP (Beep Media Player) 

nadal nie działać, ale jeśli tempo rozwoju 

zostanie utrzymane, to za kilka 

miesięcy uruchomione obok siebie 

programy dla GTK+ i Qt nie będą się 

niczym różniły. 

Drugim projektem integrującym 

oba interfejsy jest biblioteka QtGTK, 

która łączy obsługę zdarzeń Qt 

w obsłudze zdarzeń glib („sercu” 

GTK). Umożliwia to używanie okien 

dialogowych, DCOP, KDE IO i innych 

elementów typowych dla KDE 

w aplikacjach GTK+, tak jakby było 

to robione natywnie. Od teraz każda 

aplikacja GTK+ może bez problemu 

„wtopić” się technicznie w KDE. 

http://www.kde-look.org/content/ 

show.php?content=9714 

http://developer.kde.org/ 

documentation/tutorials/qtgtk/ 

main.html 

Kontact – centrum pracy grupowej 

łącząca w sobie funkcje innych aplikacji 

KDE PIM. 

http://www.kontact.org/ 

18 

marzec 2004

dział prowadzi: Paweł Biliński 

kde@linux.com.pl 

Digikam – zdjęcia, zdjęcia 

KDE od dawna brakowało 

W programu do zarządzania 

fotografiami z prawdziwego zdarzenia. 

Oprócz oferujących standardowe 

funkcje: Konquerora w roli przeglądarki 

zdjęć, czy KView, do tej pory 

nie było nic lepszego dostępnego 

dla użytkowników KDE. Zmienia 

się to jednak z powodu stworzenia 

programu o nazwie Digikam. Jeszcze 

miesiąc temu, gdy była dostępna jedynie 

wersja 0.5, program nie charakteryzował 

się specjalnie wyszukanymi 

funkcjami – był wręcz niewygodny 

dla zwykłego użytkownika, ale ostatecznie 

spełniał wszystkie swoje podstawowe 

zadania. Kilka tygodni temu, 

przeglądając serwis KDE-apps.org, 

natknąłem się na nową wersję Digikama, 

oznaczoną numerkiem 0.6RC. 

Odwiedziwszy stronę domową natychmiast 

pobrałem źródła programiku 

i po kompilacji przystąpiłem do 

testowania. Byłem naprawdę bardzo 

pozytywnie zaskoczony. Co nowego 

w stosunku do wersji 0.5 i czym charakteryzuje 

się najlepszy program do 

zarządzania albumami zdjęć dla KDE? 

Oto kilka z najważniejszych właściwości 

programu: 

• tworzenie albumów, których nazwy 

są odzwierciedleniem nazwy 

katalogu ze zdjęciami na dysku; 

• możliwość ustalenia daty powstania 

albumu oraz przydzielenia do 

określonych wcześniej kategorii 

– dzięki temu mamy do wyboru 

dwa sposoby sortowania albumów; 

• każde otwierane zdjęcie może być 

obrobione z poziomu Digikam 

w zakresie: obracania, zmiany 

jasności i kontrasu czy gammy, 

oraz konwersji do czerni i bieli; 

• możliwość dodawania komentarzy 

do zdjęć; 

• obsługa informacji na temat 

plików JPEG z wykorzystaniem 

biblioteki libexif ; 

• obsługa wtyczek – do tej pory 

powstały: archiwizacja albumów 

Przykładowe okno Digikam w akcji 

na płytach (z wykorzystaniem 

K3b), tworzenie galerii zdjęć 

w HTML-u, tworzenie animacji 

z albumu, którą możemy następnie 

zapisać w postaci pliku 

MPEG, kreator wydruków zdjęć, 

konwerter, obsługa skanowania 

obrazów z wykorzystaniem sane, 

slideshow; 

• wysyłanie zdjęć e-mailem za pomocą 

programu KMail; 

• możliwość ustawienia danego 

zdjęcia jako tapety; 

• komunikacja z aparatem cyfrowym 

za pomocą Libgphoto2 

i GPhoto2. 

Program charakteryzuje się również 

całkiem niezłą stabilnością i szybkością 

działania. W momencie pisania 

tego artykułu, dostępna była wersja 

0.6RC2 – miejmy nadzieję, że program 

szybko osiągnie status stabilnego, 

a wtyczek do niego będzie cały 

czas przybywać – otrzymamy wówczas 

jedną z najlepszych tego rodzaju 

aplikacji dla Linuksa, a na pewno najlepszą 

dla samego KDE. 

Uwaga: aby móc skompilować najnowszą 

wersję wersję programu (nie 

ma dostępnych oficjalnych pakietów 

binarnych dla poszczególnych dystrybucji), 

musimy mieć zainstalowane 

dodatkowo w systemie: GPhoto2, 

Libgphoto2, Libexif, natomiast wtyczki 

wymagają biblioteki Imlib. 

http:/digikam.sourceforge.net/ 

http://kde-apps.org/content/ 

show.php?content=9957 

wypuściła wersję 0.1 Beta 2 swojego 

projektu, zintegrowanego środowiska 

zarządzania bazami danych dla 

KDE. Jest to wczesna wersja dla 

zainteresowanych deweloperów 

i użytkowników rządnych przygód. 

Wśród zmian można wyróżnić 

między innymi zintegrowany silnik 

kexisql i poprawiony interfejs. W tym 

roku planowane jest wypuszczenie 

pełnej wersji Kexi. Od momentu 

wydania KOffice 1.3 jest on oficjalnym 

składnikiem tego zestawu biurowego. 

http://www.kexi-project.org/ 

KOffice 1.3 

Po kilkukrotnym przekładaniu 

dnia premiery wersji 1.3, w końcu 

została wydana stabilna wersja 

sztandarowego pakietu biurowego 

dla KDE – KOffice. Z szeregu nowych 

usprawnień, z pewnością warto 

wymienić przede wszystkim o filtrach 

importu i eksportu plików. Pakiet 

w pełni obsługuje format plików 

OpenOffice.org, a także lepiej niż 

w poprzedniej wersji radzi sobie 

z formatem MS Office. Sam KWord 

potrafi już importować PDF-y. 

Z dziesięciu programów składających 

się na KOffice warto zwrócić uwagę 

na dwa programy, nie mające 

odpowiedników w innych znanych 

mi pakietach, dostępnych na platformy 

uniksowe: Kugar (program do 

generowania raportów, 

z wyraźnym naciskiem na 

użytkownika korporacyjnego) oraz 

Kivio (Visio-podobna aplikacja do 

tworzenia schematów blokowych). 

Należy również dodać, że Kexi, 

program do zarządzania bazami 

danych, jest od tego wydania 

standardowym składnikiem KOffice. 

http://www.koffice.org/ 

Jabber Support System 

Kilka tygodni temu serwis KDE.pl 

uruchomił nową usługę związaną ze 

wsparciem dla użytkownika. Nazywa 

się ona „Jabber Support System” i jej 

głównym założeniem jest pomoc 

użytkownikom KDE, którzy posiadają 

własne konta w systemie Jabber. 

Wystarczy podać swój JID oraz wpisać 

w formularzu jasno sformułowane 

pytanie, aby wkrótce otrzymać 

odpowiedź. Jest to tzw. system 

pomocy natychmiastowej, tak więc 

istnieje duże prawdopodobieństwo, 

że na odpowiedź nie trzeba będzie 

czekać tak długo jak np. na forum 

dyskusyjnym czy listach dyskusyjnych. 

http://www.kde.pl/?page=about&section 

=jabbersupport 


19

linuxfresh 

KDE 3.2.0 

Temat „Linux na desktopie” od bardzo długiego 

czasu wywołuje dyskusje zwolenników takiego 

rozwiązania i jego przeciwników. Stabilność 

i bezpieczeństwo Linuksa na stacji roboczej? 

Czemu nie. Wszakże nie każdy z nas jest posiadaczem 

serwera, na którym Linux czuje się jak ryba w wodzie. Ku 

uciesze zwolenników Linuksa na komputerach klasy desktop, 

ukazała się nowa wersja bodajże najpopularniejszego 

graficznego środowiska pracy dla systemów Linux i UNIX. 

Mowa oczywiście o KDE 3.2. Poprzednie edycje tego środowiska 

graficznego przyzwyczaiły nas do bardzo wygodnej 

obsługi, cieszącej oko dopracowanej grafiki i dużej wygody 

w przystosowywaniu do własnych potrzeb i upodobań. Co 

nowego ma nam do zaoferowania nowa wersja? Bardzo 

wiele. Efekt ponad roku pracy programistów z całego świata 

widać już przy pierwszym uruchomieniu środowiska. Znacznie 

wzrosła jego szybkość, bardzo dobre wrażenie sprawia 

nowe menu. Pojawiło się bardzo wiele nowych aplikacji 

(m.in. rewelacyjny KWallet, o którym później), a wszystkie 

obecne wcześniej pozbyły się wielu dostrzeżonych błędów. 

Szczególnej uwagi wymagają następujące zmiany: 

• znacznie poprawiona szybkość działania; 

• nowe Centrum Sterowania; 

• ulepszenia w Konsole; 

• Krandtray – szybka zmiana rozdzielczości i odświeżania; 

• nowa wersja K3B, najlepszego programu do nagrywania 

płyt pod Linuksem; 

• Kopete – flagowy komunikator w KDE 3.2, obsługujący 

m.in. Sieci Jabber, ICQ, AIM; 

• wsparcie dla Xineramy; 

• Quanta+ z zaczątkami WYSIWYG; 

• lepsze wsparcie dla standardów FreeDesktop.org 

i W3C; 

• nowe wersje dotychczasowych aplikacji i wiele nowych 

(JuK, Kopete, KWallet, Kontact, KGPG, KIG, KSVG, 

KMag, KMouseTool, KMouth, KGoldRunner); 

• znacznie poprawiona przeglądarka WWW Konqueror; 

• bardziej przejrzyste, nowe menu; 

• nowy temat graficzny – Plastik; 

• przeglądarka plików PDF bazująca na XPDF (KPDF); 

• moduł do korekcji gamma (KGamma); 

• program do konfiguracji i monitoringu WiFi (KWiFiManager); 

• analizator mowy (KMouth). 

KDE 3.2.0 w pełnej krasie 

Ciekawą aplikacją jest wspomniany wcześniej KWallet. Jest 

to oprogramowanie, które zarządza hasłami, wprowadzanymi 

przez nas w różnej formie. Wyobraźmy sobie taką 

sytuację. Mamy konto w banku internetowym. Logując 

się, wybieramy zapamiętanie wpisanego identyfikatora/ 

hasła. Jeśli z naszego komputera skorzysta inna osoba, 

to po wpisaniu adresu serwisu bankowego będzie ona 

mogła bez większych problemów zalogować się na nasze 

konto, ponieważ potrzebne ku temu dane zostaną od razu 

wprowadzone. A tego przecież nie chcemy. KWallet oferuje 

dodatkową ochronę zapamiętywanych przez oprogramowanie 

haseł. Najpierw je szyfruje, a następnie przy wejściu 

na stronę, na której zapamiętaliśmy identyfikator/hasło, 

wyświetli się nam okienko z pytaniem o hasło do bazy 

haseł zapamiętanych w programie KWallet. Takie hasło 

znamy tylko my. 

Jak zaopatrzyć się w najnowszą edycję KDE? Na serwerach 

FTP projektu dostępne są zarówno pakiety źródłowe, 

jak i binarne dla najpopularniejszych dystrybucji, m.in. 

Debiana, Fedory, Red Hata, PLD, Slackware i SuSE. 

Warto w tym miejscu wspomnieć, że Linux+ Live, który 

znajduje się na płycie CD dołączonej do tego magazynu 

Linux+, jest oparty właśnie na KDE 3.2.0, więc można 

zobaczyć możliwości nowego środowiska bez potrzeby 

jego instalacji. Edycja KDE obecna na Linux+ Live różni się 

nieco od tej, które możemy pobrać ze strony projektu KDE. 

Różnice wynikają głównie z ułożenia menu i identycznych 

ikon oznaczających w nim dane kategorie. 

Dzięki spójnej budowie, ogromnej ilości dodatkowych 

aplikacji i prostemu API, KDE rośnie w siłę. W obecnej fazie 

rozwoju można z czystym sumieniem polecić to środowisko 

graficzne każdemu obecnemu/przyszłemu użytkownikowi 

Linuksa. Polecamy. 

http://www.kde.org/ 

20 

marzec 2004

fresh@linux.com.pl 

KOffice 1.3 

Linux w charakterze środowiska pracy w biurze? 

Jak najbardziej. Pakietów biurowych na Linuksie 

jest naprawdę bardzo wiele. Wspomnieć 

w tym miejscu należy chociażby o OpenOffice.org, 

Hancom Office czy omawianym tutaj KOffice. Niedawno 

swoją premierę miała wersja 1.3 tego ostatniego pakietu 

biurowego. Autorzy zapowiadali rewolucyjne zmiany, większą 

prędkość działania, usunięcie wielu błędów. Już w tej 

chwili mogę powiedzieć, że rewolucji co prawda nie ma, 

ale dokonano co najmniej przewrotu pałacowego. KOffice 

składa się z następujących komponentów: 

• KWord – edytor tekstu; 

• KSpread – arkusz kalkulacyjny; 

• KPresenter – tworzenie prezentacji; 

• Kivio – tworzenie wykresów; 

• Karbon14 – grafika wektorowa; 

• Krita – program graficzny; 

• Kugar – tworzenie raportów; 

• KChart – tworzenie wykresów; 

• KFormula – edytor formuł; 

• Kexi – praca z bazą danych. 

Jak możemy zauważyć, otrzymujemy do ręki ogromny zbiór 

aplikacji biurowych. KOffice 1.3 testowałem na dystrybucji 

Gentoo Linux z zainstalowanym środowiskiem graficznym 

KDE 3.2. Komputerem testowym był AMD Athlon XP 2600+ 

z 512 MB pamięci RAM. 

Co ciekawego ma nam do zaoferowania KOffice 1.3? 

Skupię się w tym miejscu na wymienieniu kilku najważniejszych 

moim zdaniem zmian, istotnych dla przeciętnego 

użytkownika: 

KSpread podczas pracy 

KOffice w pełnej krasie 

• poprawiono szybkość działania pakietu; 

• dodano odczyt/zapis dokumentów w formacie Open- 

Office.org Writer; 

• lepsza integracja ze środowiskiem KDE; 

• możliwa edycja dokumentów PDF; 

• poprawione filtry importu/eksportu dokumentów 

z Microsoft Word, zwłaszcza edycji 95/97;’ 

• możliwy eksport dokumentów do formatów LaTeX 

i RTF. 

Jedną z ciekawszych z wymienionych funkcji jest odczyt/ 

zapis dokumentów w formacie OpenOffice.org. Filtr 

importu/eksportu działa nad wyraz dobrze. Nie napotkałem 

trudności przy próbie otwarcie/zapisania pliku do formatu 

OpenOffice.org Writer. Za poprawne działanie tego 

filtru autorom pakietu należy się ogromny plus. 

Bardzo ciekawą aplikacją, która wyróżnia KOffice 1.3 

z grona innych pakietów biurowych, jest Kugar, czyli narzędzie 

do tworzenia raportów. Takiej aplikacji wciąż brakuje 

najpopularniejszemu pakietowi biurowemu Open Source, 

czyli OpenOffice.org, i to właśnie dzięki niej KOffice może 

zawalczyć na polu aplikacji biurowych. 

KOffice to pakiet biurowy, którym z całą pewnością 

warto się zainteresować. Nie bez znaczenia będzie jego prędkość 

działania i ilość zajmowanych zasobów (uruchomiony 

KWord zabiera w systemie ponad 5 razy mniej zasobów niż 

OpenOffice.org Writer!). Osoby używające środowiska graficznego 

KDE z pewnością docenią fakt naprawdę bardzo 

dobrej integracji całego środowiska z ich nowym pakietem 

biurowym. Z czystym sercem mogę polecić KOffice wszystkim 

zainteresowanym. 

http://koffice.kde.org/ 


21

dystrybucje Linuksa 

Własny Knoppix 

Witold Kieraś 

Knoppix to dystrybucja Linuksa, która 

w ostatnim czasie zrobiła błyskotliwą karierę 

i zapoczątkowała prawdziwy boom na systemy 

uruchamiane bezpośrednio z płyty CD. Różne 

wersje Knoppiksa służą obecnie m.in. jako podstawa do 

budowania klastrów (ClusterLinux), platforma dla oprogramowania 

medycznego (Knoppix-Med) czy narzędzie dla 

naukowców zajmujących się analizą danych (Quantian). 

W ślad Knoppiksa poszli m.in. twórcy dystrybucji Mandrake, 

Aurox i PLD, a nawet programiści FreeBSD (projekt 

FreeSBIE). Główne atuty Knoppiksa to moduł wykrywania 

sprzętu (oparty na Kudzu z dystrybucji Red Hat) oraz 

ogromny zasób programów, który można było zgromadzić 

na jednej płycie dzięki systemowi dekompresji danych 

w locie, opartemu na module cloop. 

Knoppix powstał jako dzieło jednego człowieka, Klausa 

Knoppera, i siłą rzeczy skonfigurowany jest tak, aby przede 

wszystkim zaspokoić potrzeby i cieszyć oko swojego autora. 

Jak wiadomo, o gustach się nie dyskutuje, a potrzeby każdy 

z nas ma inne. Już dziś Knoppix wykorzystywany jest m.in. 

jako narzędzie do zaawansowanych prezentacji multimedialnych, 

a wyobraźnia ludzka jest przecież nieograniczona 

i możemy sobie wymyślić zastosowania, które autorowi 

nigdy nie przyszłyby do głowy. Zbudujmy zatem swojego 

własnego Knoppiksa w oparciu o istniejącą wersję oryginalną. 

W niniejszym artykule postaram się przeprowadzić 

nawet mało doświadczonego użytkownika Linuksa przez 

proces przekształcania Knoppiksa we własną, samodzielną 

i w pełni spersonalizowaną dystrybucję uruchamianą bezpośrednio 

z płyty CD. 

Przygotowania 

Stworzenie własnej wersji Knoppiksa jest prostsze niż może 

się to z pozoru wydawać, jednak nie znaczy to, że nie 

będzie wymagało pewnego wkładu pracy – wszak nie od 

razu Kraków zbudowano. Do pracy będą nam niezbędne: 

O autorze: 

Autor jest studentem Uniwersytetu Warszawskiego. Od 

dwóch lat wykorzystuje Linuksa do mniej lub bardziej konwencjonalnych 

celów. 

Kontakt z autorem: autorzy@linux.com.pl. 

Rysunek 1. Oficjalna polska strona Knoppiksa 

• płyta z dystrybucją Knoppiksa (np. dołączona do styczniowego 

numeru Linux+) lub obraz takiej płyty; 

Jeśli mamy taką możliwość, to warto ściągnąć z Internetu 

najnowszą wersję dystrybucji (na oficjalnej polskiej 

stronie Knoppiksa – http://knoppix.7thguard.net/ 

– dowiemy się, na jakich serwerach znajdują się obrazy 

płyt z tą dystrybucją). 

• oddzielna pusta partycja na dysku wielkości ok. 5 GB; 

Ostatecznie można wykorzystać do tego istniejącą już 

partycję, np. /home, ale nie jest to zalecane – dużo 

wygodniej i bezpieczniej będzie nam się pracowało na 

oddzielnej pustej partycji. 

• 1 GB pamięci RAM – oczywiście kości RAM nie rosną 

na drzewach i większość z nas nie byłaby w stanie spełnić 

takiego wymagania, dlatego ewentualne niedobory 

będziemy mogli z powodzeniem uzupełnić dodatkową 

partycją swap (zajmiemy się tym pod koniec artykułu 

– patrz ramka „Obszar wymiany swap”); 

• (opcjonalnie) moduł jądra cloop (patrz ramka „Moduł 

cloop”). 

Od tej pory zakładam, że partycja, na której pracujemy, to 

/mnt/robocza/ i będę się do niej odwoływał jako do partycji 

roboczej, a jeśli Czytelnik zdecyduje się zamontować 

swoją partycję w innym miejscu, to przy wykonywaniu 

większości poleceń powinien pamiętać o odpowiednim 

zmodyfikowaniu ścieżek. Dobrze jest też zapamiętać 

nazwę partycji, np. pierwsza partycja na drugim dysku 

w linuksowym systemie plików oznaczona będzie jako 

/dev/hdb1/. Informacje o tym uzyskamy za pomocą polecenia 

df. W zależności od tego, czy korzystamy z nagranej 

płyty czy z obrazu płyty na dysku, różnić się będzie 

ścieżka do katalogów oryginalnego Knoppiksa w naszym 

22 

marzec 2004

własny knoppix 

systemie. Jeśli mamy nagraną płytę, to będzie to zapewne 

katalog /mnt/cdrom/, a jeśli mamy tylko obraz iso płyty, to 

prawdopodobnie zechcemy zamontować go np. w katalogu 

/mnt/knoppix poleceniem: 

# mkdir /mnt/knoppix && mount -o loop -t iso9660 S 

/ścieżka_do_pliku/knoppix.iso /mnt/knoppix/ 

W drzewie katalogowym płyty/obrazu znajdziemy m.in. 

katalogi Demos/ i Talks/, które nie będą do niczego potrzebne, 

pliki autorun.bat, autorun.inf i cdrom.ico (które 

służą do automatycznego uruchamiania płyty w systemie 

Windows – ich też raczej nie będziemy potrzebować), 

plik index.html będący stroną startową w otwierającej się 

automatycznie przeglądarce internetowej (zarówno w systemie 

Windows, jak i w uruchomionym Knoppiksie) oraz 

wreszcie katalog KNOPPIX/, który będzie nas interesował 

najbardziej. Znajdują się w nim różne pliki – głównie dokumenty 

KNOPPIX-FAQ w różnych językach oraz narzędzia 

windowsowe do tworzenia dyskietki startowej. Najważniejsze 

są dwa: boot.img, odpowiedzialny za bootowanie płyty 

z Knoppiksem (nim zajmiemy się trochę później) oraz plik 

KNOPPIX o wielkości prawie 700 MB, będący skompresowanym 

obrazem z właściwym Knoppiksem. 

Zaczynamy! 

Większość użytkowników Linuksa uważa, że restartowanie 

komputera to czynność niegodna i powinna być wykonywana 

tylko w ostateczności. Jeśli Czytelnik należy do owej 

większości, to będzie musiał zainteresować się modułem 

jądra cloop i zainstalować go zgodnie z instrukcjami przestawionymi 

w ramce "Moduł cloop". 

Jeśli instalacja modułu przebiegła pomyślnie, to 

możemy teraz na partycji roboczej stworzyć dwa katalogi: 

spakowany/ i zrodla/: 

$ mkdir /mnt/robocza/spakowany /mnt/robocza/zrodla 

Najlepiej, gdy przekopiujemy cały plik KNOPPIX (znajdujący 

się na płycie/obrazie w katalogu KNOPPIX) np. na naszą 

partycję roboczą: 

$ cp /mnt/cdrom/KNOPPIX/KNOPPIX /mnt/robocza 

a następnie zamontujemy ów plik w katalogu /mnt/robocza/ 

spakowany/ w następujący sposób: 

# insmod cloop file=/mnt/KNOPPIX 

# mount -o ro /dev/cloop /mnt/robocza/spakowany/ 

Teraz pozostaje nam już tylko przekopiować całą zawartość 

skompresowanego obrazu do katalogu /mnt/robocza/ 

zrodla/ wraz z zachowaniem wszelkich uprawnień: 

Rysunek 2. Doom w Knoppiksie 

Po przekopiowaniu całości, odmontowywujemy obraz poleceniem: 

# umount /dev/cloop 

Jeśli z jakichś powodów nie udało nam się zainstalować 

modułu cloop lub po prostu mamy mniej ortodoksyjny 

stosunek do restartowania komputera, możemy uruchomić 

komputer z płyty z Knoppiksem, otworzyć wirtualny terminal, 

zalogować się jako root (wystarczy wydać polecenie 

su) i przekopiować zawartość całego drzewa katalogowego 

do katalogu zrodla/ na partycji roboczej (musimy jednak 

pamiętać, jak została ona oznaczona): 

# cp -Rupv /* /mnt/hdXY/zrodla 

gdzie X to oznaczenie dysku (a lub b), a Y to numer partycji. 

Kopiowanie zajmie ok. 10 minut (zależy to oczywiście od 

parametrów sprzętu). 

Środowisko chroot 

Jeśli rozpakowana zawartość Knoppiksa znajdzie się już 

na naszej partycji roboczej, to jest to znak, że przyszedł 

czas na właściwy Knoppix remastering. Wykorzystamy 

polecenie chroot (dostępne standardowo tylko z uprawnieniami 

administratora), którego argumentem jest ścieżka 

do katalogu. Polecenie to otworzy powłokę w specjalnym 

(podanym jako argument) katalogu, tak jakby był to korzeń 

całego drzewa katalogowego (czyli katalog / ). Wykonajmy 

polecenie: 

# chroot /mnt/robocza/zrodla/ 

Przenieśliśmy się tym samym do drzewa katalogowego 

Knoppiksa na naszej partycji roboczej. Musimy jeszcze 

zamontować system plików proc: 

# cp -Rupv /mnt/robocza/spakowany/* /mnt/robocza/zrodla 

# mount -t proc /proc proc 


23


Zakończenie sesji w środowisku chroot następuje po 

wydaniu polecenia exit lub wciśnięciu kombinacji klawiszy 

[Ctrl]+[D]. Przed wylogowaniem się ze środowiska 

chroot należy pamiętać o odmontowaniu /proc poleceniem: 

# umount /proc 

Praca w środowisku chroot właściwie nie odbiega od 

pracy w normalnej linii komend. Jeśli jednak chcielibyśmy 

pracować w trybie graficznym, to najpierw musimy 

skonfigurować serwer X. Jeśli konfigurowaliśmy serwer 

X na naszym komputerze samodzielnie (np. poleceniem 

xf86cfg), to prawdopodobnie wystarczy gdy przekopiujemy 

(będąc poza środowiskiem chroot) plik /etc/X11/ 

XF86Config-4 z naszej dystrybucji Linuksa do katalogu 

/mnt/robocza/zrodla/etc/X11/. Jeśli jednak serwer X był 

konfigurowany automatycznie przez instalator (tak dzieje 

się np. w dystrybucji Mandrake i prawdopodobnie we 

wszystkich tzw. "przyjaznych" dystrybucjach), to mogą 

pojawić się problemy. Wtedy trzeba uruchomić komputer 

z płyty z Knoppiksem i skopiować na dyskietkę lub 

bezpośrednio na partycję roboczą do odpowiedniego 

katalogu plik /etc/X11/XF86Config-4, a będziemy mieli 

skonfigurowany serwer X dokładnie tak, jak zrobiłby to 

Knoppix (bo w zasadzie tak się stało). Należy pamiętać, 

aby skasować ten plik po zakończeniu procesu dopasowania 

Knoppiksa do własnych potrzeb, a przed kompresją, 

gdyż w przeciwnym razie nasz Knoppix nie będzie 

w stanie skonfigurować środowiska graficznego na komputerach 

innych niż nasz własny. 

Przed zalogowaniem się w środowisku graficznym 

wewnątrz środowiska chroot należy najpierw zamknąć 

(jeśli tego wcześniej nie zrobiliśmy) sesję X w naszym "normalnym" 

systemie. 

Jeśli nasz macierzysty system ma aktualnie zestawione 

połączenie z Internetem, to w środowisku chroot również 

możemy korzystać z tego połączenia. Jedyny problem, który 

może się pojawić, to adres serwera DNS – jeśli w pliku 

/etc/resolv.conf mamy wpisany numer IP takiego serwera, 

to musimy go również przepisać do odpowiadającego mu 

pliku resolv.conf w źródłach z Knoppiksem. 

Praca z pakietami 

Jak już wspomniałem, praca w środowisku chroot nie 

różni się od pracy w normalnej konsoli tekstowej. Dotyczy 

to także pracy z pakietami – użytkownicy Debiana 

będą się tutaj czuć jak u siebie w domu, wszak Knoppix 

oparty jest na tej dystrybucji. Jednak osoby, które nie 

miały dotąd doświadczeń z Debianem, mogą czuć się 

trochę zagubione, dlatego należą im się podstawowe 

informacje na temat narzędzi do pracy z pakietami deb. 

Pierwszą rzeczą, którą powinni zrobić posiadacze stałego 

łącza, jest aktualizacja pakietów Knoppiksa. W Debianie 

jest to bardzo proste – wystarczy (w środowisku chroot) 

wydać polecenie: 

Moduł cloop 

Moduł jądra Linuksa o nazwie cloop został stworzony oryginalnie 

przez Paula Russela, natomiast rozbudował go 

Klaus Knopper - twórca Knoppiksa. Moduł cloop obsługuje 

skompresowane urządzenia blokowe tylko-do-odczytu. 

Najnowszą wersję modułu można ściągnąć ze strony http: 

//www.knopper.net/knoppix/sources/. 

Do skompilowania modułu będą nam potrzebne źródła 

jądra Linuksa w wersji używanej aktualnie przez nasz system. 

Należy więc zainstalować pakiet kernel-source, dostępny 

w większości popularnych dystrybucji. Ściągnięte źródła 

modułu rozpakowujemy poleceniem: 

$ tar xzvf cloop_.tar.gz 

a następnie w katalogu ze źródłami wykonujemy polecenie: 

$ make KERNEL_DIR=/ścieżka_do_źródeł_jądra/ 

Zwykle źródła jądra znajdują się w katalogu /usr/src/linux- 

. Po chwili moduł będzie skompilowany. Teraz 

jako root wykonujemy kolejno polecenia: 

# mkdir -p /lib/modules/misc && cp cloop.o /lib/modules/ 

/misc/ 

# depmod -a 

# mknod /dev/cloop b 240 0 

Teraz możemy montować obrazy skompresowane przy 

pomocy cloop jako urządzenia do odczytu. Aby to zrobić, 

należy jako root wykonać następujące polecenia: 

# insmod cloop file=/ścieżka_do_skompresowanego_pliku/ 

# mount -o ro /dev/cloop /punkt_montowania/ 

Po zakończeniu pracy odmontowywujemy plik poleceniem: 

# umount /dev/cloop 

W wyniku kompilacji uzyskaliśmy również program create_ 

compressed_fs, którego będziemy mogli użyć do kompresji 

naszego Knoppiksa. Można go skopiować do katalogu 

/usr/bin/ (jeśli tego nie zrobimy teraz, to i tak trzeba będzie 

użyć wersji znajdującej się w źródłach Knoppiksa). W ogólnym 

przypadku skompresowany obraz tworzymy poleceniem: 

$ create_compressed_fs rozmiar_bloku_obrazu > skompresowany_obraz 

gdzie wartość rozmiaru bloku jest wielokrotnością liczby 512. 

# apt-get update 

W ten sposób zostaną zaktualizowane wszystkie zainstalowane 

w systemie (czyli w Knoppiksie) pakiety. Do 

zainstalowania nowego pakietu służy polecenie apt-get 

install . Pakiety można odinstalować 

poleceniem apt-get remove . Jeśli dysponujemy 

gotową listą pakietów do usunięcia, np. w pliku 

24 

marzec 2004


niechciane.txt, to wystarczy wydać polecenie apt-get 

remove 'cat niechciane.txt', a zostaną usunięte wszystkie 

pakiety wymienione w pliku, wraz z zależnościami. 

Wywołanie apt-get remove z opcją --purge spowoduje 

usunięcie pakietu wraz ze wszystkimi plikami konfiguracyjnymi. 

Więcej informacji na temat możliwości menedżera 

pakietów apt-get można znaleźć na odpowiednich 

stronach podręcznika man. Jeśli nie mamy stałego dostępu 

do Internetu, a chcemy pracować z archiwum pakietów 

deb dostępnych offline (np. na płycie CD), to być 

może wygodniej będzie nam korzystać z innego menedżera 

pakietów o nazwie dpkg. Wywoływany odpowiednio 

z opcjami –install, –remove czy –purge daje podobne 

efekty co apt-get, za wyjątkiem usuwania pakietów zależnych. 

Do wyszukiwania "osieroconych"pakietów możemy 

użyć programu deborphan. Jeszcze innym sposobem na 

usuwanie pakietów jest program orphaner, który posiada 

bardzo intuicyjny interfejs konsolowy. 

Mimo tego, że repozytoria pakietów Debiana wydają 

się nie mieć dna, to czasem pojawia się potrzeba zainstalowania 

jakiegoś programu ze źródeł. Knoppix jest wyposażony 

m.in. w kompilator GCC. W środowisku chroot 

należy stosować się do zaleceń autorów poszczególnych 

programów (zwykle ogranicza się to do wydawania 

poleceń ./configure, make, make install z odpowiednimi 

opcjami), które kompilujemy. Należy także pamiętać, 

że w większości przypadków w Knoppiksie nie ma tzw. 

pakietów devel i może zdarzyć się, że będziemy musieli 

je doinstalować. Z tego powodu lepiej unikać instalacji ze 

źródeł i w miarę możliwości szukać gotowych pakietów. 

Jednym z pierwszych pomysłów na wzbogacenie 

Knoopiksa, który przyszedł mi do głowy, była instalacja 

Dooma. Odkąd producent uwolnił kod tej gry, powstało 

kilka jej wersji dla Linuksa, m.in. LxDoom, PrBoom czy 

Dumb. Wybrałem wersję LxDoom – do jej zainstalowania 

potrzebne mi były pakiety zawierające silnik sterujący grą, 

grafiką (w konsoli i w trybie graficznym) oraz dźwiękiem: 

lxdoom-sndserv_1.4.4-7_i386.deb, lxdoom-svga_1.4.4- 

7_i386.deb, lxdoom_1.4.4-7_i386.deb, lxdoom-x11_1.4.4- 

7_i386.deb, doom-wad-shareware_1.9-1.deb. 

Ostatni z wymienionych pakietów nie należy do 

projektu LxDoom – jest to pakiet zawierający oryginalną 

grafikę i dźwięk z Dooma (nie zostały one udostępnione 

społeczności), czyli plik doom.wad z darmowej wersji 

demonstracyjnej gry. Jeśli mamy oryginalną pełną wersję 

Dooma, możemy użyć pliku doom.wad z tej wersji zamiast 

pakietu doom-wad-shareware (wystarczy przekopiować go 

np. do katalogu /usr/share/games/doom/ w źródłach Knoppiksa 

i przy pierwszym uruchomieniu wskazać ścieżkę do 

tego pliku poprzez opcję -iwad) – będziemy wówczas 

mogli cieszyć się pełną wersją gry w naszym Knoppiksie. 

Alternatywą jest wykorzystanie dotychczasowych osiągnięć 

programistów projektu FreeDoom, tworzących wolny 

zamiennik dla oryginalnych plików *.wad. 

Ponieważ nie mam stałego dostępu do Internetu, to 

pakiety ściągnąłem w kawiarence i po przeniesieniu ich 

Rysunek 3. Xnest: KDE w KDE 

na płycie CD do domu przekopiowałem do katalogu root/ 

Knoppiksa (u nas jest to katalog /mnt/robocza/zrodla/ 

root/ ). Wersja pakietów nie jest tutaj ważna (choć im 

nowsze, tym oczywiście lepiej), ale ważne, aby wszystkie 

pakiety posiadały ten sam numer wersji (z wyjątkiem 

pakietu doom-wad-shareware, który nie jest częścią 

LxDooma). Ponieważ pakiety sterujące są od siebie wzajemnie 

zależne i instalowane pojedynczo w nieodpowiedniej 

kolejności mogłyby zwracać błędy o niespełnionych 

zależnościach, to zainstalujemy je wszystkie naraz. W środowisku 

chroot wykonujemy polecenie: 

# dpkg –install /root/lxdoom* 

a następnie: 

# dpkg –install /root/doom-wad-shareware_1.9-1.deb 

Teraz już możemy grać. Polecenie lsdoom uruchamia grę 

w trybie tekstowym, a lxdoom w środowisku graficznym. 

W razie komunikatu o braku pliku *.wad należy wskazać 

ścieżkę do tego pliku poprzez opcję -iwad . W 

środowisku graficznym możemy zmieniać wielkość okna, 

w którym uruchamia się gra poprzez opcje -width i - 

height. 

Ustawienia użytkownika 

Gdy zajrzymy do rozpakowanego pliku KNOPPIX (czyli 

do katalogu zrodla/ na naszej partycji roboczej), zauważymy, 

że katalog /home jest pusty. A jednak po uruchomieniu 

komputera z płyty z Knoppiksem, domyślny 

użytkownik będzie miał swój katalog domowy w zwyczajowym 

miejscu i będą się w nim znajdować różne pliki 

konfiguracyjne. Dzieje się tak dlatego, że Knoppix tworzy 

wirtualny katalog domowy domyślnego użytkownika 

w pamięci RAM i kopiuje do niego zawartość katalogu 

/etc/skel/, w którym znajdują się takie ustawienia wybranych 

programów, jakie wybrał Klaus Knopper. Przykładowo 

w zakładkach Mozilli znajduje się m.in. adres strony 

domowej Knoppiksa (http://www.knopper.net/knoppix/ ), 


25


a wygaszacz ekranu uruchamia się po 10 minutach. 

Możemy zmienić te ustawienia, a także dodać nowe ustawienie 

dla innych programów. W tym celu, po uprzednim 

zamknięciu serwera X w naszym macierzystym systemie, 

logujemy się w środowisku chroot, montujemy /proc i uruchamiamy 

środowisko graficzne standardowym poleceniem 

startx. Naszym oczom ukaże się takie KDE, jak 

skonfigurował je Klaus Knopper. Możemy teraz przystąpić 

do pracy. Każdy uruchomiony przez nas program albo ma 

już swój plik konfiguracyjny (zwykle są to pliki lub katalogi 

ukryte, czyli takie, których nazwy rozpoczynają się 

od kropki) przekopiowany automatycznie z /etc/skel/, albo 

tworzy nowy. Istniejące pliki konfiguracyjne możemy 

modyfikować używając programów, którymi one sterują 

i zmieniając ich ustawienia, np. zakładki Mozilli możemy 

zmienić w samej Mozilli poprzez Menedżera zakładek. 

Modyfikacje dotyczą również samego KDE – możemy 

zmieniać tematy, style okien, ikony czy menu korzystając 

z Centrum Sterowania KDE. Gdy uznamy, że wszystkie 

programy mają już takie ustawienia, jakie chcemy, 

możemy wylogować się z KDE. Ponieważ przez cały 

czas byliśmy zalogowani jako root, to stworzone przez 

nas pliki konfiguracyjne znajdują się w katalogu /root/. 

Teraz wystarczy nadpisać zawartość /etc/skel/ zawartością 

katalogu /root/: 

# cp -rf /root/* /etc/skel/ 

Xnest, czyli 'Iksy' w 'Iksach' 

Zdarza się czasem, że pracujemy w środowisku chroot 

poprzez wirtualny terminal (np. xterm). Możemy wtedy 

korzystać wyłącznie z trybu tekstowego. Gdy chcemy 

sprawdzić efekt naszej pracy, np. wygląd interfejsu graficznego 

jakiegoś programu, który właśnie konfigurowaliśmy, 

to musimy najpierw zamknąć serwer X, otworzyć środowisko 

chroot i dopiero ponownie uruchomić środowisko 

graficzne Knoppiksa. To bardzo kłopotliwe, ale jest na to 

rada. Użyjemy programu Xnest, znajdującego się w pakiecie 

XFree86-Xnest. Służy on do zagnieżdżania serwerów 

X – dla "prawdziwego" serwera X jest klientem, ale przez 

aplikacje klienckie jest traktowany jak serwer. Jeśli nie zrobiliśmy 

tego wcześniej, to należy zainstalować ten pakiet 

w naszej macierzystej dystrybucji, otworzyć wirtualny terminal 

i wydać polecenie Xnest -ac :1. Pojawi się wówczas 

na ekranie puste niebieskie okno. Następnie otwieramy 

drugi wirtualny terminal, uruchamiamy środowisko chroot 

w katalogu ze źródłami Knoppiksa, montujemy /proc 

i wydajemy dwa polecenia: 

W niebieskim oknie Xnest powinna otworzyć się sesja 

KDE. Jeśli wolimy inne menedżery okien, to zamiast 

startkde wystarczy użyć poleceń wmaker lub fluxbox, 

które otworzą odpowiednio Window Makera lub Fluxboksa. 

Praca z Xnest na dłuższą metę jest jednak uciążliwa, 

a przede wszystkim obciąża procesor. Jeśli planujemy 

przez kilka godzin pracować wyłącznie nad dostosowaniem 

Knoppiksa do własnych potrzeb, to lepiej otworzyć 

tylko jedną sesję X w środowisku chroot. 

Jak zmienić powitalną grafikę 

(tzw. boot image)? 

Zaraz po uruchomieniu komputera z płyty z Knoppiksem 

pojawia się ekran z firmową grafiką tej dystrybucji, a system 

oczekuje na podanie dodatkowych opcji (np. języka lub 

menedżera okien). Aby zmienić tę grafikę, musimy skopiować 

plik boot.img z płyty (znajduje się on w katalogu 

KNOPPIX) na naszą partycję roboczą oraz zamontować 

go w dowolnym pustym katalogu np. /mnt/boot_image/ 

poleceniem: 

# mount -o loop /mnt/robocza/boot.img /mnt/boot_image/ 

Teraz w katalogu /mnt/boot_image/ znajdziemy kilka ciekawych 

plików, m.in. logo.16 – jest to właśnie interesujący 

nas obrazek, ale w specyficznym formacie. Możemy go 

wymienić, ale tylko na inny plik w rozdzielczości 640*400 

pikseli i tylko 16-kolorowy. Jeśli już znajdziemy plik (nazwijmy 

go umownie logo.png) spełniający takie warunki, 

który chcielibyśmy ustawić jako logo, to musimy go jeszcze 

przekonwertować do odpowiedniego formatu. Służą do 

tego następujące polecenia: 

# pngtopnm logo.png > logo.pnm 

# ppmtolss16 < logo.pnm > logo.16 

Jeśli nie mamy programów pngtopnm i/lub ppmtolss16, to 

musimy doinstalować w naszym systemie odpowiednio 

pakiet netpbm i/lub syslinux. Teraz wystarczy przekopiować 

wyjściowy plik logo.16 (dobrze, aby nie miał więcej 

niż 50 kB) w miejsce oryginalnego, odmontować plik 

boot.img poleceniem umount /mnt/boot_image/ i w dalszej 

części tego przewodnika używać zmodyfikowanej wersji 

tego pliku. 

# export DISPLAY=localhost:1 

# startkde 

Rysunek 4. Window Maker w KDE 

26 

marzec 2004


Jak zmienić domyślny język 

Knoppiksa? 

Musimy wyedytować plik knoppix-autoconfig znajdujący 

się w katalogu /etc/init.d/ Knoppiksa, czyli w naszym 

przypadku musimy po prostu zmodyfikować plik /mnt/ 

robocza/zrodla/etc/init.d/knoppix-autoconfig. Otwieramy 

go w naszym ulubionym edytorze (np. jed) i szukamy 

następującego fragmentu (w okolicach linii 101 i 102): 

LANGUAGE="$(getbootparam lang 2>/dev/null)" 

[ -n "$LANGUAGE" ] || LANGUAGE="de" 

Wystarczy zmienić wartość zmiennej LANGUAGE z “de” na 

“pl”, aby domyślnym językiem Knoppiksa był język polski. 

Poniżej tych linii są m.in. deklaracje kodowania znaków 

i układu klawiatury dla poszczególnych języków, które 

również możemy zmieniać wedle naszych upodobań. 

Jak zmienić domyślne środowisko 

graficzne? 

Tu również będziemy edytować plik knoppix-autoconfig, 

ale tym razem należy znaleźć fragment (w okolicach 

linii 383-386): 

# Also read desired desktop, if any 

DESKTOP="$(getbootparam desktop 2>/dev/null)" 

# Allow only supported windowmanagers 

case "$DESKTOP" in gnome|enlightenment|kde| S 

larswm|xfce|xfce4|windowmaker|wmaker|icewm| S 

fluxbox|twm) ;; *) DESKTOP="kde"; ;; esac 

Wystarczy zmienić wartość zmiennej DESKTOP z ”kde” na 

“gnome”, “icewm” czy “fluxbox”, aby te programy stały się 

domyślnymi menedżerami okien w naszym Knoppiksie. 

Gdzie KDE przechowuje elementy 

grafiki zawierające nazwę „Knoppix”? 

W Knoppiksie standardową tapetą jest plik /usr/local/ 

lib/knoppix.jpg – jego podmiana w naszych źródłach na 

inny spowoduje zmianę domyślnej tapety. 

Obrazek wraz z paskiem postępu pojawiający się przy 

starcie KDE, nazywany po angielsku screensplash, znajduje 

się zwyczajowo w katalogu /usr/share/apps/ksplash/ 

– w Knoppiksie przechowywany jest w tym właśnie 

miejscu. Podobnie jest z tzw. kickerem, czyli paskiem na 

lewym boku menu KDE – w Knoppiksie znajduje się on 

w zwyczajowym miejscu, czyli w pliku /usr/share/apps/ 

kicker/pics/kside.png. 

W serwisie http://www.kde-look.org/ można znaleźć 

ogromny wybór tapet, splashscreenów, ikon i innych wodotrysków 

dla KDE. Zachęcam więc do upiększania swojego 

knoppiksowego biurka. 

Zanim wypalisz... 

Jeśli uznamy, że nasz Knoppix ma już wszystko, czego 

moglibyśmy od niego wymagać, i przekopiowaliśmy nasze 

Obszar wymiany swap 

W czasie kompresji przy użyciu modułu cloop skompresowany 

obraz przechowywany jest w pamięci roboczej. Jeśli 

mamy dużo RAM-u (np. 1GB), to nie musimy się tym martwić, 

gdyż gotowy obraz będzie miał „zaledwie” ok. 700MB 

(tak, aby mógł zmieścić się na płycie CD). Większość z nas 

będzie jednak musiała uzupełnić braki pamięcią swap. Jeśli 

suma pamięci RAM w naszym komputerze i wielkości partycji 

wymiany (czyli partycji swap) w systemie jest mniejsza 

niż 700MB (lub tylko nieznacznie tę wartość przekracza), to 

należy na czas kompresji stworzyć dodatkową partycję swap 

– najlepiej tak dużą, aby suma pamięci RAM i całego dostępnego 

swap-u wynosiła ok. 1GB. Pokażę teraz, jak stworzyć 

dodatkową partycję wymiany o wielkości 500MB, Czytelnik 

powinien dopasować jej wielkość do własnych potrzeb. 

Na partycji, na której mamy odpowiednio dużo wolnego 

miejsca, wykonujemy następujące polecenia: 

# dd id=/dev/zero of=swapfile bs=1024 count=500k 

# mkswap swapfile 

Mamy już stworzony dodatkowy obszar wymiany w postaci 

pliku swapfile, więc trzeba go jeszcze aktywować: 

# swapon swapfile 

Możemy teraz sprawdzić, czy wszystko poszło zgodnie z 

planem. Polecenie cat /proc/swaps wypisze nam wszystkie 

aktywne obszary wymiany. Powinna się tam znaleźć mniej 

więcej taka linia: 

/mnt/robocza/swapfile file 511992 0 -3 

Po zakończeniu kompresji Knoppiksa dodatkowy swap nie 

będzie nam już potrzebny. Najpierw wyłączamy go poleceniem: 

# swapoff swapfile 

a następnie zwyczajnie usuwany przy pomocy polecenia rm 

swapfile. 

indywidualne ustawienia z katalogu /root/ do /etc/skel/, to 

przyszedł czas na decydującą fazę pracy, czyli przygotowanie 

obrazu płyty. Najpierw należy wyczyścić katalog /root/ ze 

wszystkich znajdujących się w nim plików, a także skasować 

wszystkie pakiety *.deb w katalogu /mnt/robocza/zrodla/ 

var/cache/apt/archives/ (jeśli znajdują się tam takowe). 

Należy także skasować plik /mnt/robocza/zrodla/etc/X11/ 

XF86Config-4, który wcześniej tam przekopiowaliśmy 

(trzeba uważać, aby nie pomylić go z plikiem /mnt/robocza/ 

zrodla/etc/X11/XF86Config-4.ini). Nie da się niestety przed 

kompresją ściśle określić, czy nasz Knoppix zmieści się na 

płycie CD, ale jeśli nie odinstalowaliśmy żadnego pakietu, 

a doinstalowaliśmy kilka nowych, to istnieje spore prawdopodobieństwo, 

że gotowy obraz płyty będzie większy 

niż 700MB. Metodą „na oko” możemy jednak wykluczyć 

przypadek skrajny – jeśli katalog /mnt/robocza/zrodla/ ma 


27


wielkość wyraźnie większą niż 2,2 GB, to istnieją jedynie 

nikłe szanse, że zmieści się na standardowej płycie CD. 

Teraz przyda nam się duża partycja swap. Jeśli suma 

naszej pamięci RAM i wielkości partycji swap jest mniejsza 

niż 1GB, to warto, postępując zgodnie z instrukcjami 

zawartymi w ramce „Partycja swap”, stworzyć dodatkową 

partycję wymiany, inaczej proces kompresji zwróci błąd 

i – co może być jeszcze bardziej irytujące – stanie się to 

prawdopodobnie na końcu, a nie na początku tej czasochłonnej 

operacji. 

Jeśli nie instalowaliśmy modułu cloop, to będziemy 

musieli albo zainstalować w naszym systemie pakiet 

cloop-utils, albo przekopiować z Knoppiksa narzędzie 

create_compressed_fs, którym stworzymy skompresowany 

plik KNOPPIX. Wykonajmy więc polecenie: 

# cp /mnt/robocza/zrodla/usr/bin/create_compressed_fs S 

/usr/bin/ 

Teraz musimt już tylko stworzyć na partycji roboczej katalog 

KNOPPIX/, a jeśli już taki mamy, to wykasować z niego 

plik KNOPPIX, oraz wykonać polecenie: 

# mkisofs -R /mnt/robocza/zrodla/|create_compressed_fsS 

– 65536 > /mnt/robocza/KNOPPIX/KNOPPIX 

Najbliższe pół godziny (lub więcej) możemy poświęcić na 

sprawy zupełnie nie związane z Knoppiksem, ponieważ 

tyle właśnie potrwa proces kompresji, podczas którego 

procesor naszego komputera będzie niemal w 100% 

zajęty. 

Jeśli mieliśmy odpowiednio dużo pamięci RAM i/lub 

swap, to proces powinien zakończyć się bez problemów, 

a jego efektem będzie plik /mnt/robocza/KNOPPIX/ 

KNOPPIX. Teraz możemy przetestować naszego Knoppiksa. 

Jeśli modyfikowaliśmy pliki w obrazie boot.img, to mamy 

już ten plik na naszej partycji roboczej. Jeśli nie, to należy 

go przekopiować z płyty (z katalogu KNOPPIX). Teraz 

wystarczy włożyć do stacji dyskietek czystą, sformatowaną 

dyskietkę i wykonać polecenie: 

# dd if=/mnt/robocza/boot.img of=/dev/fd0 

Zostanie stworzona dyskietka startowa, która w „normalnej” 

wersji Knoppiksa znajduje się na płycie (w postaci 

pliku boot.img). Skrypt startowy na dyskietce poszukuje 

na wszystkich dostępnych napędach i partycjach katalogu 

KNOPPIX/, a w nim pliku KNOPPIX. Jeśli takowy plik 

zostanie znaleziony, to rozpoczyna dekompresję w locie 

Na DVD 

Na pierwszej płycie DVD został zamieszczony obraz ISO dystrybucji 

Knoppix 20040209, który można wykorzystać jako 

bazę do stworzenia własnego Knoppiksa. 

i uruchamianie Knoppiksa. Dlatego ważne było to, aby od 

samego początku pracować na oddzielnej partycji. 

Teraz wystarczy uruchomić komputer ze stworzonej 

przed chwilą dyskietki startowej i cieszyć się własnym 

dziełem. Jeśli efekt nie jest zadowalający, to cały proces 

przerabiania Knoppiksa trzeba będzie niestety powtarzać 

od początku. Jeżeli chcemy już stworzyć gotowy obraz do 

wypalenia na płycie, to należy jeszcze skopiować z płyty 

z oryginalnym Knoppiksem plik boot.cat na partycję 

roboczą. Można też przekopiować inne pliki, znajdujące 

się w katalogu KNOPPIX/ na płycie, ale nie będą one 

potrzebne do działania. Teraz trzeba jeszcze przekopiować 

pliki boot.img i boot.cat do katalogu KNOPPIX: 

# cp -f /mnt/robocza/boot.* /mnt/robocza/KNOPPIX/ 

stworzyć katalog np. /mnt/robocza/moj_knoppix/ i przenieść 

do niego cały katalog KNOPPIX/: 

# mv /mnt/robocza/KNOPPIX/ /mnt/robocza/moj_knoppix/ 

i wreszcie wydać polecenie: 

# mkisofs -pad -f -l -r -J -v -V "Mój własny KNOPPIX" S 

-b KNOPPIX/boot.img -c KNOPPIX/boot.cat -hide-rr-movedS 

-o .mnt/robocza/knoppix.iso ./mnt/robocza/moj_knoppix/ 

a po kilku minutach na partycji roboczej będziemy mieli 

obraz płyty o nazwie knoppix.iso, gotowy do wypalenia 

na płycie CD. 

Zakończenie 

Niniejszy artykuł jest przewodnikiem dla osób zainteresowanych 

tym, aby Knoppix stał się tak wygodny, jak ich 

własna, zainstalowana na dysku dystrybucja. Początkującym 

użytkownikom polecam przede wszystkim lekturę 

podręczników man poleceń, których używaliśmy w trakcie 

pracy – pozwoli to lepiej zrozumieć, co tak naprawdę 

działo się w trakcie całego procesu, który opisywałem. 

Bardziej zaawansowanych i wymagających użytkowników 

być może zainteresuje artykuł „Knoppix Custom 

Kernel Howto” (dostępny niestety tylko w języku angielskim 

w serwisie www.knoppix.net). Ponadto, wszystkich 

zachęcam gorąco do zajrzenia do archiwum forum dyskusyjnego 

serwisu http://www.knoppix.net/ – jest to niewyczerpane 

źródło informacji. 

W Sieci: 

• Strona domowa projektu Knoppix: 

http://www.knopper.net/knoppix/ 

• Nieoficjalna strona Knoppiksa: 

http://www.knoppix.net/ 

• Oficjalna polska strona Knoppiksa: 

http://knoppix.7thGuard.net/ 

28 

marzec 2004

Linux+ 03/2003 Linux+ 04/2003 Linux+ 05/2003 

Linux+ 09/2003 

Linux+ 10/2003 

Linux+ 06/2003 

Linux+ 07/2003 Linux+ 08/2003 

Linux+ 11/2003 

Linux+ 12/2003 

2000 

2001 

2002 

2003 

2004 

Numery archiwalne 

Prosimy o przesłanie kuponu pocztą lub faksem. 

Prosimy w odpowiednim polu zakreślić numery, które Państwo chcą zamówić. 

białe pola – 15 zł za egzemplarz 

żółte pola – 24 zł za egzemplarz 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 

Linux+ 01/2004 

Linux+ 02/2004 

– rocznik 2000 (12 numerów) – 120 zł 




Imię i nazwisko, nazwa firmy ...................................................................... 

Dokładny adres: ........................................................................................ 

.................................................................................................................. 

L+ 03/2004 

Wypełnia płatnik VAT. Oświadczam(y), że jestem(śmy) płatnikiem VAT i upoważniam(y) 

Software-Wydawnictwo Sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT bez 

podpisu odbiorcy. 

Software-Wydawnictwo Sp. z o.o. 

ul. Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa, Tel.: (22) 860 17 67 

pieczątka i podpis

dystrybucje linuksa 

Instalacja i konfiguracja 

SuSE Linux 9.0 


Wybór odpowiedniej dystrybucji Linuksa 

spędza nowym użytkownikom sen 

z oczu. Ogrom wyboru, jaki oferują nam 

producenci, stawia pytanie – czy akurat ta 

dystrybucja będzie dla mnie odpowiednia? Ci z Was, którzy 

wybiorą SuSE Linux, z pewnością się nie zawiodą. Opisywana 

dystrybucja oferuje wiele udogodnień dla każdej 

grupy użytkowników. Warto w tym miejscu wspomnieć 

o SuSE System Doctor (rewelacyjny program do naprawy 

systemu po jego uszkodzeniu) i programie YaST (narzędzie 

administracyjne systemu SuSE Linux, dzięki któremu 

możemy m.in. w bardzo prosty sposób instalować/usuwać 

aplikacje, skonfigurować kartę telewizyjną, skaner bądź 

firewall). Zainteresowanych ogólnym spojrzeniem na 

system i jego oceną, zapraszam do przeczytania recenzji 

obecnej w styczniowym numerze Linux+. Poniżej znajduje 

się opis instalacji systemu z myślą o polskim użytkowniku. 

Przygotowanie do instalacji 

Instalacja systemu SuSE Linux jest łatwa. Uruchamiamy 

komputer z płytki DVD. Pojawi się ekran powitalny. 

Poprzez wciśnięcie klawisza [F2] możemy wybrać, w jakiej 

rozdzielczości będzie przeprowadzana instalacja. W menu 

instalacyjnym obecnych jest kilka pozycji: 

• Boot from Harddisk – uruchomienie już zainstalowanego 

systemu z dysku twardego; 

• Installation – uruchomienie instalatora ze standardowymi 

opcjami (polecane głównie na notebookach); 

• Installation – ACPI disabled – uruchomienie instalatora 

z wyłączoną obsługą ACPI (polecane na domowych 

komputerach); 

• Installation – Safe Settings – uruchomienie instalatora 

z bezpiecznymi opcjami (uruchom, jeśli nie zadziałają 

poprzednie opcje instalacyjne); 

• Manual Instalation – instalacja w trybie tekstowym; 

• Rescue System – tryb naprawy systemu; 

• Memory Test – test pamięci RAM obecnej w komputerze 

(jeśli instalator zawiesza się bądź system pracuje 

niestabilnie, wybierz tą opcję – w zależności od ilości 

posiadanej pamięci, proces ten – z uwagi na swoją 

dokładność – może potrwać nawet kilka godzin). 

Po wybraniu metody instalacji, uruchomi się instalator 

systemu SuSE Linux. W pierwszej kolejności będziemy 

Rysunek 1. Ekran powitalny instalatora SuSE 

musieli wybrać język, w jakim instalator będzie się z nami 

porozumiewał. Niestety, brak jest języka polskiego, więc 

wybierzmy język angielski (English US). Po dokonaniu 

wyboru, klikamy na przycisk Accept. Uruchomi sie okienko 

z różnymi opcjami konfiguracyjnymi: 

• Mode – tryb instalacji; 

• Mamy tutaj do wyboru: New installation – nowa instalacja, 

Update an existing system – aktualizacja już zainstalowanego 

systemu, Repair Installed System – naprawa 

już zainstalowanej wersji SuSE 9.0, Boot installed system 

– uruchomienie zainstalowanego systemu; 

• Keyboard layout – wybór ustawień klawiatury; 

• Możemy zaakceptować domyślne ustawienia bądź 

zmienić je na polskie; 

• Mouse – wybór myszki; 

• Instalator powinien poprawnie wykryć model myszki. 

Jeśli tak się stało, zaakceptujmy ustawienia domyślne. 

Jeśli nie, należy wybrać odpowiadający nam model 

myszki. 

• Partitioning – bardzo ważna część, ponieważ dokonujemy 

w niej podziału dysku na partycje; 

• Software – wybór oprogramowania do instalacji; 

• Booting – ustawienia bootloadera; 

• Time Zone – wybór strefy czasowej i ustawienia 

zegara; 

• Language – wybór języka po instalacji. 

30 

marzec 2004

suse linux 9.0 

Nic nie stoi na przeszkodzie, abyśmy własnoręcznie wybrali 

potrzebne nam pakiety do zainstalowania – wybieramy 

jedną z trzech opcji instalacyjnych i dostosowujemy ją do 

swoich preferencji poprzez wybór opcji Detailed selection. 

Rysunek 2. Podział dysku na partycje 

Podział dysku na partycje 

SuSE Linux oferuje nam zaawansowany program do 

podziału dysku na partycje. Możemy zmniejszać partycje 

z Windows w celu otrzymania dostatecznej przestrzeni dyskowej 

do zainstalowania naszego systemu bądź utworzyć 

partycje na czystym dysku. W okienku, które pojawi się 

po wybraniu opcji Partitioning, wybieramy opcję Create 

custom partition setup, a następnie Custom partitioning. 

Przyjmijmy, że posiadamy dysk 40GB – 20GB to partycja 

z Windows, więc pozostałe 20GB możemy wykorzystać do 

instalacji naszego SuSE Linuksa. Dla typowego komputera 

domowego dobry jest następujący schemat: 

• obszar wymiany – swap – 300MB; 

• partycja główna – / – 6GB; 

• partycja domowa – /home – 13,7GB. 

Przy tworzeniu partycji / i /home będziemy musieli wybrać 

dla nich system plików. SuSE Linux oferuje nam m.in.: Ext2, 

Ext3, ReiserFS, JFS i XFS. Polecam JFS z uwagi na jego małą 

awaryjność, zadowalającą szybkość i solidne podstawy (JFS 

został stworzony przez firmę IBM). Po utworzeniu partycji, 

przejdźmy do procesu wyboru oprogramowania. 

Konfiguracja bootloadera 

Aby móc uruchomić nasz system, potrzebny nam będzie 

program zwany bootloaderem. Pozwoli on na wybór systemu 

operacyjnego, który chcemy uruchomić podczas startu 

naszego komputera. Domyślny bootloaderem w SuSE Linux 

jest GRUB, który stał się już standardem i wyparł starego 

bootloadera o nazwie LILO (jest on również dostępny 

w SuSE). Za wybór bootloadera odpowiada w menu instalacyjnym 

opcja Booting. Jeśli na dysku twardym posiadamy 

system Windows, instalator powinien poprawnie go 

wykryć i dodać do opcji konfiguracyjnych GRUB-a opcję 

„Windows”, po wybraniu której, podczas uruchomienia 

komputera, uruchomi się nam ten system operacyjny. 

Domyślne ustawienia zaproponowane przez instalator 

powinny być odpowiednie. 

Warto zwrócić uwagę na kilka rzeczy. Pierwszą z nich jest 

zmienna Default selection. Określa ona, który system operacyjny 

ustawiony jest jako domyślny. Jeśli posiadamy system 

Windows, zmienna go określająca będzie wymieniona jako 

DOS. Jeśli chcemy, aby domyślnym systemem był Windows, 

wybieramy opcję Default selection i klikamy na przycisk Edit. 

Pojawi się nam okienko z dostępnymi opcjami. Klikamy na 

opcję DOS i wybieramy Set as Default. Jeśli nie odpowiada 

nam opcja DOS, możemy zmienić ją na Windows. Klikamy 

w tym momencie na DOS i wybieramy Edit. W dziale Section 

Name klikamy na Edit i wpisujemy nazwę, która będzie 

nam pasowała. Zatwierdzamy wybór przyciskiem OK. Jeśli 

domyślnym systemem ma być Linux, możemy zostawić 

domyślne wartości zaproponowane przez instalator. Drugą 

ważną zmienną jest Available Sections. Zawarte są w niej 

wszystkie opcje pojawiające się przy starcie komputera. Jeśli 

na drugiej partycji posiadamy system Windows, zwróćmy 

uwagę, czy znajduje się tam opcja DOS, która pozwoli uruchomić 

Windows podczas startu komputera. 

Wybór oprogramowania 

SuSE oferuje nam trzy – w pełni konfigurowalne – stopnie 

instalacji oprogramowania: 

• Minimum system – zainstalowana zostanie sama podstawa, 

bez graficznego środowiska pracy (319,3MB); 

• Minimum graphical system – podstawa z zainstalowanym 

środowiskiem graficznym Window Maker 

(516,8MB); 

• Default system – zainstalowane zostanie środowisko 

graficzne KDE, pakiet biurowy OpenOffice.org, 

przeglądarki internetowe, pakiety graficzne i wiele 

innego przydatnego w codziennej pracy oprogramowania 

– opcja zalecana dla większości użytkowników 

(1,46GB). 

Rysunek 3. YaST – narzędzie administracyjne SuSE 


31

dystrybucje linuksa 

dotyczące błędów w oprogramowaniu. Jeśli tak, zostanie 

nam zaproponowana możliwość ich pobrania. Warto z niej 

skorzystać. 

Rysunek 4. Instalacja oprogramowania 

Strefa czasowa 

Za wybór strefy czasowej i ustawienia czasu odpowiada 

opcja Time Zone. W pierwszej kolumnie wybieramy 

Europe, a następnie w drugiej Poland (miejsce naszego 

zamieszkania). Jeśli chcemy, aby nasz czas był zgodny 

z tym, który ustawiony jest w BIOS-ie naszego komputera, 

wybieramy local time przy opcji Hardware clock set to. Jeśli 

przy zmianie czas podany na dole zgadza się z naszymi 

oczekiwaniami, klikamy na przycisk Accept i przechodzimy 

do następnego punktu. Jeśli czas się nie zgadza, możemy 

go zmienić wybierając opcję Change Time or Date. 

Wybór języka 

Niestety w instalatorze SuSE Linux nie ma obsługi języka 

polskiego, ale będziemy mogli ustawić nasz ojczysty język 

później – zostanie to omówione w dalszej części tego przewodnika. 

Zostawmy język angielski. 

Instalacja pakietów 

Po zakończeniu wszystkich opcji konfiguracyjnych, klikamy 

na przycisk Accept. Instalator zapyta się nas, czy jesteśmy 

pewni, że wszystko wykonaliśmy poprawnie. Jeśli odpowiemy 

twierdząco – Yes, install, rozpocznie się proces tworzenia 

partycji i instalacji systemu na dysku twardym. Jeśli nie 

jesteśmy pewni wprowadzonych zmian bądź przypomniało 

się nam, że coś zrobiliśmy źle, możemy odpowiedzieć No 

i poprawić źle wprowadzone dane. W zależności od wybranych 

opcji instalacyjnych, procesora i pamięci RAM, instalacja 

może potrwać od 10 minut do kilku godzin. 

Po zainstalowaniu pakietów, przyjdzie czas na podanie 

hasła root-a, utworzenie użytkowników (warto zwrócić 

uwagę na opcję autologin – umożliwia ona zalogowanie 

użytkownika bez podawania hasła) i konfigurację urządzeń 

podłączonych do komputera, takich jak karta graficzna, 

dźwiękowa, sieciowa czy skaner. Jeśli mamy dostęp do 

Internetu, instalator po jego konfiguracji zaproponuje nam 

sprawdzenie poprawności ustawień. Po jej pomyślnym 

przejściu, pojawi się kolejna propozycja – sprawdzenia, 

czy na serwerach producenta pojawiły się jakieś łatki 

YaST 

Narzędziem administracyjnym w systemie SuSE Linux jest 

program YaST, dostępny w dwóch wersjach – tekstowej 

(YaST) i graficznej (YaST2). Jest to bardzo wygodny i bogaty 

w możliwości program, który pomoże nam w zadbaniu 

o porządek w systemie. YaST ma modularną budowę, co 

oznacza, że nie musimy instalować narzędzi do konfiguracji 

np. skanera, jeśli takiego urządzenia nie posiadamy. 

Możemy wybrać i zainstalować tylko te moduły, które będą 

nam naprawdę niezbędne. Dzięki oprogramowaniu YaST 

możemy m.in.: 

• skonfigurować nasze środowisko graficzne; 

• skonfigurować kartę dźwiękową, graficzną, sieciową, 

skaner i inne; 

• instalować/usuwać oprogramowanie; 

• uaktualniać nasz system; 

• skonfigurować serwery WWW, poczty, plików i drukarek, 

nazw; 

• i wiele, wiele więcej... 

Program jest wywoływany na dwa sposoby – możemy 

wybrać go w menu bądź wpisać jego nazwę w konsoli 

systemowej. Aby uruchomić YaST-a w trybie tekstowym, 

wpisujemy polecenie yast, natomiast jeśli chcemy poznać 

jego możliwości w trybie graficznym – yast2. Wszystkie 

wymienione komendy wykonujemy na koncie użytkownika 

root. Jeśli jesteśmy zalogowani jako zwykły użytkownik, 

możemy uruchomić konsolę systemową i wpisać: su -. 

System zapyta się nas o hasło. Po jego podaniu, otrzymamy 

na danej konsoli prawa root-a, co umożliwi nam uruchomienie 

YaST-a bez potrzeby graficznego przełączania się na 

konto administracyjne. 

Język polski w SuSE Linux 

Pomimo tego, iż podczas instalacji dystrybucji SuSE Linux 

nie możemy wybrać języka polskiego, bardzo łatwo dostosować 

do niego nasz nowo zainstalowany system. Posłuży 

nam do tego omówione wcześniej narzędzie – YaST. Logujemy 

się na użytkownika root, otwieramy konsolę systemową 

i wpisujemy komendę yast2. Następnie wybieramy: 

System -> Editor for /etc/sysconfig Files. Uruchomi się nam 

centrum zarządzania konfiguracją systemu. Wprowadzamy 

następujące zmiany: 

• Hardware: 

• Console -> Console_font: lat2-16.psf 

• Console -> Console_screenmap: 8859-2_to_ 

uni.trans 

• Keyboard -> Keytable: pl 

• Keyboard -> Composetable: clear 

• Keyboard -> Yast_keyboard: polish,pc104 

32 

marzec 2004

suse linux 9.0 

• System: 

• Environment -> Language -> Rc_lang: pl_PL.ISO-8859-2 

• Environment -> Language -> rc_lc_all: pl_PL.ISO-8859-2 

Po wprowadzeniu zmian klikamy na finish i akceptujemy zmiany. Jeśli 

używamy środowiska KDE, musimy zainstalować pakiet z językiem polskim 

o nazwie kde3-i18n-pl. Dokonujemy tego wydając polecenie: yast2 

-i kde3-i18n-pl. Dla absolutnej pewności możemy także uruchomić program 

SaX2 (wpisując polecenie: sax2), będący narzędziem do konfiguracji 

środowiska X Window i sprawdzić, czy jako układ klawiatury mamy 

zaznaczony polski. I to wszystko. Zrestartujmy nasz system. Po restarcie 

środowisko graficzne powinno przywitać się z nami po polsku, a konsola 

systemowa nie powinna mieć problemów z polskimi ogonkami. 

Oprogramowanie 

Na płycie DVD z systemem SuSE Linux otrzymujemy ponad 4000 różnych 

aplikacji. Do ich instalacji i usuwania służy moduł Install/Remove 

Software obecny w programie YaST. Przypuśćmy, że chcemy zainstalować 

popularny program do obróbki grafiki – GIMP. Uruchamiamy więc 

YaST-a, wybieramy z menu opcję Software, a następnie Install/Remove 

Software. W lewym górnym rogu mamy rozwijaną listę. Wybieramy 

z niej Search i wpisujemy hasło gimp. Po krótkiej chwili instalator poda 

nam listę aplikacji zawierających w swojej nazwie hasło gimp. Zaznaczamy 

GIMP-a i klikamy na przycisk OK. Instalator pokaże nam, że 

GIMP jest zależny od innego oprogramowania i zapyta się, czy chcemy 

je doinstalować. Na koniec zostaniemy poproszeni o włożenie płytki. 

Załóżmy, ze GIMP znudził się nam i chcemy go usunąć. Postępujemy 

w podobny sposób jak podczas jego instalacji. Klikamy na otrzymaną 

nazwę prawym przyciskiem myszki i wybieramy Remove. Jeśli 

z GIMP-em połączone są jakieś inne programy, instalator wypisze je 

i zapyta się, co chcemy zrobić. 

Jeśli chcemy zaktualizować nasz system, posłużymy sie modułem 

Update System. Mamy tutaj do wyboru serwer, z którego będą pobierane 

pakiety, jak i sposób ich pobierania: automatyczny bądź manualny. Jeśli 

nasz SuSE pracuje w charakterze serwera, warto zainteresować się opcją 

automatycznego pobierania poprawek o określonej przez nas porze. 

Jeśli pobraliśmy z sieci jakiś pakiet RPM przygotowany dla dystrybucji 

SuSE Linux, możemy zainstalować go na dwa sposoby: 

• za pomocą polecenia rpm -ihv nazwa_pakietu.rpm; 

• za pomocą YaST-a poleceniem: yast2 -i nazwa_pkaietu.rpm (bądź 

yast -i nazwa pakietu.rpm w trybie tekstowym). 

• Ten sposób instalacji jest o tyle ciekawy, iż jeśli dany pakiet wymaga 

bibliotek, których nie mamy zainstalowanych w systemie, zakomunikuje 

to nam i poprosi o włożenie płytki, na której wymagany pakiet 

jest dostępny. 

Podsumowanie 

SuSE Linux jest dystrybucją Linuksa, której z pewnością warto poświęcić 

swoją uwagę. Określenie „niemiecka precyzja” nabiera w przypadku 

SuSE realnych kształtów. Co by nie mówić na temat komercyjności tego 

produktu (w Sieci nie są dostępne obrazy ISO), to trzeba przyznać, że 

Niemcy stworzyli system, którym mogą pochwalić się na całym świecie. 

Dobrej zabawy! 


33

grafika 

GIMP 2.0 

Kamila Folta 

Po ponad trzech latach od wydania GIMP-a 

1.2, najpopularniejszego programu graficznego 

dostępnego dla systemu Linux oraz rodziny BSD, 

odpowiednika Photoshopa w Windows, dużo 

zmieniło się w projekcie. Świadczą o tym opisy modyfikacji 

dokonanych w kolejno wydawanych wersjach (gałąź rozwojowa 

– 1.3.x), które można prześledzić na witrynie http:// 

mmmaybe.gimp.org/. W tej chwili możemy zapoznać się 

z wydaną na początku lutego wersją 2.0 pre3. Prace nadające 

ostateczny kształt aplikacji w dalszym ciągu trwają, 

jednak koncentrują się przede wszystkim na poprawianiu 

błędów, usuwaniu drobnych usterek oraz optymalizacji 

niektórych funkcji; nie należy się zatem spodziewać żadnych 

widocznych gołym okiem różnic między najnowszą 

wersją rozwojową a mającą niedługo nadejść wersją stabilną. 

W tym artykule przedstawię najciekawsze innowacje 

w GIMP-ie 2.0. 

Nowy GIMP 

Na pytanie, dla kogo przeznaczony jest nowy GIMP, można 

śmiało odpowiedzieć: dla wszystkich. Szczególnie będą 

nim zainteresowani graficy komputerowi, osoby trudniące 

się obróbką cyfrowych zdjęć, twórcy stron internetowych, 

ilustratorzy książek czy twórcy animacji komputerowych. 

Wszyscy ci, którzy chcą zajmować się tworzeniem cyfrowych 

obrazów oraz – być może – ich późniejszą publikacją, 

powinni zapoznać się z jego możliwościami w nowo 

wydanej wersji 2.0, znacznie w stosunku do poprzedniej 

rozbudowanymi. 

Program jest bardzo intuicyjny w użyciu, co w praktyce 

oznacza, że opanowanie „warsztatu technicznego” zajmuje 

stosunkowo niewiele czasu. 

Ponadto, GIMP jest produktem w pełni darmowym, 

rozwijanym jako Wolne Oprogramowanie na licencji GPL. 

Wobec istniejących na ryku komercyjnych programów do 

obróbki obrazów, dla wielu osób stanowi on wyjątkowo 

ciekawą i doskonale sprawdzającą się w praktyce alternatywę. 

Z punktu widzenia użytkownika korzystającego 

z wcześniejszych wersji GIMP-a, wersja 2.0 przyniosła 

Cechy GIMP-a 2.0: 

• obsługa modelu kolorów CMYK; 

• obsługa formatu SVG w ścieżkach; 

• obsługa wszystkich fontów dostępnych w systemie; 

• nowy interfejs użytkownika w oparciu o GTK+ 2.0; 

• rozszerzone wsparcie dla formatu .PSD (Adobe Photoshop) 

i .XCF (GIMP); 

• nowe i ulepszone narzędzia do tworzenia selekcji i ścieżek 

oraz wykonywania operacji na nich; 

• wiele nowych skryptów (głównie filtrów); 

• możliwość współistnienia z GIMP-em 1.2 w tym samym 

systemie; 

• wydzielenie zestawu wtyczek Video do oddzielnego 

modułu GAP. 

wiele istotnych zmian: spójny interfejs graficzny oparty 

na bibliotece GTK+ 2.0, ogromne możliwości konfiguracji 

środowiska pracy, udoskonalone narzędzie ścieżek, menu 

widoczne w oknie obrazu, skróty klawiszowe do wszystkich 

opcji menu oraz możliwość ich przedefiniowania, 

obsługę modelu kolorów CMYK, obsługę formatu SVG 

i wiele innych. 

Z punktu widzenia programisty ważną zmianą jest 

udostępnienie znacznie udoskonalonego API do biblioteki 

wtyczek libgimp w języku Python (rozszerzenie Gimp- 

Python). Dzięki niemu można uzyskać bezpośredni dostęp 

do takich obiektów, jak obraz, warstwa czy kanał, bez 

konieczności manipulowania ich numerami ID, jak ma to 

miejsce w języku skryptowym Script-Fu. Dodatkową zaletą 

O autorce: 

Autorka jest programistką. Zainteresowania: rysunek, grafika 

komputerowa, algorytmika, kryptografia, literatura s-f. 

W wolnych chwilach trenuje Aikido oraz zajmuje się tłumaczeniem 

dokumentacji języka Python. 

Kontakt z autorką: autorzy@linux.com.pl. 

Rysunek 1. Zastosowanie filtru rozkładającego obraz na 

składowe kolorów 

34 

marzec 2004

gimp 2.0 

import pliku SVG (Scallable Vector Graphics). SVG jest 

zaproponowanym przez W3C i opartym na języku XML 

formatem do zapisu grafiki wektorowej, który powoli staje 

się nowym standardem graficznym. Główną zaletą formatu 

SVG jest jego powszechna obsługa przez istniejące aplikacje, 

m.in. przez programy graficzne firmy Adobe. 

W ramach projektu GNOME powstał doskonały program 

do tworzenia grafiki wektorowej, oparty na SVG – Sodipodi. 

Połączenie dwóch znakomitych programów graficznych, 

GIMP-a i Sodipodi, otwiera przed artystami zupełnie nowe 

możliwości. Sodipodi oferuje szeroką paletę wygodnych 

i efektywnych narzędzi do tworzenia grafiki wektorowej, 

którą w ostatecznym kształcie możemy następnie przenieść 

do GIMP-a i wkomponować w obraz rastrowy. 

Rysunek 2. Połączenie warstw daje w wyniku obraz wejściowy 

użycia rozszerzenia jest fakt, że nie narzuca ono konieczności 

korzystania wyłącznie z bazy procedur PDB (Procedural 

Database), gdyż pozwala na użycie całej biblioteki libgimp 

i zapewnia dostęp do wielu funkcji niższego poziomu. 

Obsługa modelu kolorów CMYK 

Jedną z istotnych nowości w GIMP-ie, szczególnie dla osób 

mających zamiar drukować swoją pracę, jest możliwość 

używania modelu kolorów CMYK oraz przekształcanie do 

tego modelu obrazu utworzonego wcześniej przykładowo 

w modelu RGB. Odpowiedni filtr można znaleźć w menu 

Filtry->Kolory->Rozłożenie. 

Jego działanie polega na przekształceniu „źródłowego” 

modelu kolorów obrazu (np. RGB) do modelu „docelowego” 

(np. CMYK). Po przekształceniu nowy obraz jest złożony 

z ciągu warstw reprezentujących składowe w modelu 

docelowym. Co ciekawe, filtr ten oferuje konwersję do 

innych modeli kolorów; na liście znajdziemy m.in.: RGB, 

RGBA, CMY, CMYK, HSV, Alfa, LAB, YCbCr_ITU_R470. 

Operacja rozkładania na składowe modelu jest operacją 

odwracalną – do połączenia warstw służy filtr w menu 

Filtry->Kolory->Złożenie. 

Biorąc pod uwagę ogromne zainteresowanie użytkowników 

GIMP-a tą właśnie funkcją, można przewidywać, że 

jej włączenie do wersji 2.0 zostanie uznane za jedną z najważniejszych 

zmian. 

Należy przy tym podkreślić, że GIMP 2.0 nadal nie 

obsługuje modelu CMYK w taki sposób, jak np. słynny 

Photoshop, czyli jako jednego z trybów pracy z obrazem. To 

chyba najpoważniejszy z mankamentów GIMP-a z punktu 

widzenia osób chcących go wykorzystać w poligrafii. 

Obsługa formatu SVG 

Istniejące w GIMP-ie narzędzie służące do tworzenia ścieżek 

(opisanych wektorowo przy użyciu krzywych Beziera) 

uzyskało w wersji 2.0 niezwykle wartościowe rozszerzenie 

– każdą ze ścieżek można obecnie zapisać w formacie SVG. 

Dostępne jest również utworzenie nowej ścieżki poprzez 

Fonty w GIMP-e 

Pobieranie informacji o czcionkach odbywa się w GIMPie 

2.0, podobnie jak w większości nowoczesnych programów 

działających pod X11, w oparciu o program o nazwie 

Font-config. W pliku konfiguracyjnym /etc/fonts/font.conf 

znajdują się informacje dotyczące zainstalowanych w systemie 

czcionek (zapisane w formacie XML), w szczególności 

zaś ścieżki zawierających je katalogów. Jednym z nich jest 

~/.fonts, czyli podkatalog katalogu domowego bieżącego 

użytkownika. 

W przypadku, gdy chcemy dodać potrzebną czcionkę 

do istniejącego zestawu, wystarczy umieścić ją w tym 

Historia GIMP-a 

W grudniu 2000 roku rozpoczęła się nowa era w dziejach 

jednego z najpopularniejszych programów do obróbki grafiki 

o nazwie GIMP (GNU Image Manipulation Program). Wtedy 

to, po wydaniu GIMP-a 1.2, Sven Neumann i Michael Natterer 

wysłali na listę dyskusyjną gimp-developer dokument pt. 

„The future of The GIMP” („Przyszłość GIMP-a”). Stanowił on 

swoistą deklarację twórców programu dotyczącą jego dalszego 

rozwoju. 

GIMP 1.2.x 

Linia wydań GIMP-a 1.2.x była uznawana powszechnie za 

linię stabilną (ang. Maintanance Branch) i stanowiła pierwszą 

z opisanych przez autorów dokumentu gałęzi GIMP-a. Dalszy jej 

rozwój miał być ograniczony do drobnych poprawek istniejącego 

kodu, a nowe wydania (wersje 1.2.x) mogłyby pojawiać się 

wyłącznie w przypadku znalezienia poważnych błędów. 

GIMP 1.3.x 

Linia wydań GIMP-a 1.3.x miała być linią „roboczą”. Jednym 

z podstawowych celów tego wydania GIMP-a było oparcie kodu 

na bibliotece GTK+ w wersji 2.0 oraz oczyszczenie wewnętrznych 

struktur danych. Zarówno zestaw realizowanych zadań, 

jak i wygląd programu, miały pozostać bez większych zmian. 

GIMP 2.0.x 

Wizja GIMP-a 2.0 w oczach jej twórców odsunięta była dość 

daleko w przyszłość, dlatego plany jej dotyczące nie zostały 

zbyt wyraźnie określone. Najistotniejsze wydawało się użycie 

bibliotek GEGL (do przetwarzania obrazu) oraz GCim (rozszerzenie 

XML-a dla GTK). 


35

grafika 

właśnie katalogu. Ponieważ GIMP korzysta z font-configa, 

dodana czcionka będzie w nim natychmiast widoczna (ze 

względu na fakt zapisywania dostępnych czcionek w pliku 

cache, może okazać się konieczne ponowne zbudowanie 

pliku informacji o czcionkach; należy w tym celu uruchomić 

program fc-cache z parametrem będącym nazwą katalogu, 

w którym znajduje się plik z czcionką). 

W GIMP-ie 2.0 dużą uwagę poświęcono wykorzystywaniu 

czcionek True Type z lokalnym kodowaniem. Wprowadzono 

obsługę m.in. tak odległych od naszego systemu 

kodowania jak Indonezyjski czy Koreański. Najważniejsze 

dla nas jest jednak to, że bardzo powiększyła się liczba 

dostępnych czcionek z polskimi znaczkami, których zastosowanie 

nie sprawia żadnego problemu. 

Interfejs 

Spójrzmy na wspomnianą wersję rozwojową i prześledźmy 

ważniejsze zmiany w odnowionym interfejsie użytkownika, 

a także nowości i ciekawostki, o których po prostu warto 

wiedzieć, np. dodanie trybu pełnoekranowego (standardowo 

opcja ta dostępna jest pod klawiszem [F11]). 

Ikonki 

Już pierwszy rzut oka na główne okno programu, zawierające 

zestaw ikon narzędziowych, wystarczy, aby docenić 

estetyczny aspekt przejścia na GTK+ 2.x. Nowe, kolorowe 

ikonki narzędzi to tylko początek listy niespodzianek. 

Rozbudowane menu główne, okna dialogowe narzędzi 

do obróbki kolorów czy też menu udostępniające operacje 

na obrazie lub warstwie, zostały ożywione dzięki umieszczeniu 

przy nich reprezentujących je ikon, wykonanych 

z niemal artystycznym kunsztem. 

Menu 

Dostęp do opcji menu, realizowany od zawsze poprzez 

kliknięcie prawym przyciskiem w obszarze okna z obrazem, 

doczekał się nowego wcielenia. Będą nim szczególnie 

zainteresowani ci użytkownicy GIMP-a, którzy dotychczasowe 

menu uważali za niewygodne w obsłudze. Można je 

Rysunek 3. Używając Nautilusa można szybko przejrzeć 

zainstalowane w systemie czcionki 

Rysunek 4. Stare (po lewej) i nowe (po prawej) okno narzędziowe 

programu GIMP 

teraz zobaczyć na pasku menu znajdującym się w oknie 

z obrazem. Menu kontekstowe będzie w dalszym ciągu 

dostępne pod prawym przyciskiem myszy, dzięki czemu 

zmiana ta nie będzie kłóciła się z dotychczasowymi przyzwyczajeniami 

zaawansowanych użytkowników. Pełne 

entuzjazmu wypowiedzi osób korzystających z wersji 1.3 

świadczą o tym, że zmiana ta została przyjęta z radością, 

a w niektórych przypadkach również z głębokim oddechem 

ulgi. 

Zakładki 

Rewolucyjną zmianę, pozwalającą na dostosowanie środowiska 

GIMP do własnych, indywidualnych potrzeb, stanowią 

zakładki, dzięki którym możliwe jest skonfigurowanie 

zawartości okien dialogowych. 

Najważniejszą cechą zakładek, decydującą o ich 

przydatności, jest mobilność – zakładki można przenosić 

między oknami dialogowymi, co daje niezwykłe wprost 

możliwości konfiguracji „miejsca pracy” w sposób, który 

odpowiada użytkownikowi najbardziej. Każda z zakładek 

znajdujących się w oknach dialogowych może zostać 

dodana lub usunięta przy pomocy menu kontekstowego 

zakładki. Inne opcje, zawarte w tym menu, pozwalają na 

zmianę sposobu etykietowania zakładek. Widocznym elementem 

identyfikującym zakładkę może być tekst, ikona 

lub ikona wraz z tekstem. Ikony występują w dziewięciu 

różnych rozmiarach; elementy, które prezentuje zakładka 

(np. Gradienty, Pędzle czy Czcionki) można wyświetlić 

w postaci listy lub siatki (tabeli). 

Skróty klawiszowe 

Skróty klawiszowe zdefiniowane w programie pozostaną 

prawdopodobnie takie same, przy czym do listy znanych 

skrótów dodano kilka nowych (np. możliwość obcięcia 

obrazu lub warstwy do granicy zaznaczenia). Przyzwyczajenia, 

które zdążyliśmy nabyć podczas pracy z poprzednią 

wersją programu, a które być może stały się naszą drugą 

naturą, będą wobec tego w dalszym ciągu pomocne. 

W Internecie pojawiła się ostateczna wersja listy skrótów 

klawiszowych dla poleceń występujących w GIMP-ie 2.0, 

36 

marzec 2004

gimp 2.0 

Rysunek 5. Efekt przejścia na bibliotekę GTK+ 2.x na przykładzie 

okna dialogowego służącego do modyfikacji poziomów kolorów 

obrazu (stare – po lewej, nowe – po prawej stronie) 

dostępna pod adresem http://www.webone.com.au/~oc/ 

gimp/keybindings.pdf. 

GIMP umożliwia dynamiczne przypisanie skrótów klawiszowych 

do poleceń znajdujących się w menu, co pozwala 

na łatwą zmianę domyślnych wartości skrótów. Inaczej niż 

w wersji 1.2, możliwość taka jest domyślnie wyłączona. Aby 

móc z niej korzystać, należy ją włączyć w oknie „Preferencje” 

(Preferencje -> Interfejs -> Dynamiczne Skróty klawiszowe). 

Istnieje również możliwość przywrócenia standardowych 

skrótów klawiszowych bez konieczności ponownego uruchomienia 

GIMP-a, a także automatycznego zapisywania 

skrótów przy zakończeniu programu oraz ich automatycznego 

ładowania przy jego uruchamianiu. 

Preferencje 

Dostosowanie środowiska pracy w GIMP-ie do indywidualnych 

upodobań nie byłoby możliwe bez pomocy rozbudowanego 

okna „Preferencje”. Podział opcji na kategorie 

został zmieniony w taki sposób, aby korzystanie z nich 

stało się w nowej wersji jeszcze łatwiejsze i bardziej intuicyjne. 

Zmieniono położenie opcji znajdujących się w kategorii 

„Session” (sesja) (zapisanie położenia okien lub stanu urządzenia 

przed zakończeniem programu) – opcje te zostały 

przeniesione do kategorii „Interfejs”. 

Do istniejącej wcześniej możliwości wyboru informacji 

pojawiających się na pasku tytułowym okna z obrazem, 

została dodana możliwość konfiguracji informacji pojawiających 

się na pasku stanu. Do zapisania tych informacji 

używany jest prosty format tekstowy. Duża liczba udostępnionych 

wzorców może służyć jako podstawa do definiowania 

oraz zapisywania własnych wzorców. 

Dodano również możliwość określenia koloru otaczającego 

widoczną część płótna do rysowania. Kolor ten 

może być pobierany z bieżącego, stosowanego w systemie 

motywu, może być taki sam, jak kolor jasnego lub ciemnego 

zaznaczenia, lub ustalony dowolnie przez użytkownika. 

Ustawienie to dotyczy zarówno widoku obrazu w trybie 

okienkowym, jak i widoku pełnoekranowego. Dla każdego 

z tych widoków można ponadto określić widoczność takich 

elementów, jak paski menu, stanu i przewijania oraz pionowe 

i poziome linijki. 

Do opcji regulujących stopień użycia zasobów została 

dodana opcja „Maksymalna pamięć dla historii operacji”. 

Pozwala ona na określenie wielkości pamięci, jaka może 

zostać użyta do przechowania informacji o operacjach 

wykonanych podczas pracy. Jeżeli pamięć ta zostanie całkowicie 

wykorzystana, informacje o części z wykonanych 

w przeszłości operacji zostaną utracone i nie będzie możliwe 

ich cofnięcie. 

Nowością jest również możliwość wybrania dowolnego 

spośród motywów zdefiniowanych w kategorii „Interfejs”. 

W chwili obecnej oprócz motywu domyślnego znajduje się 

tam jeszcze motyw „Small”, pozwalający na zmniejszenie 

wielkości elementów graficznych GTK, dzięki czemu na 

pulpicie pozostaje więcej miejsca na rozmieszczenie np. 

okien z grafiką. W oknie preferencji można także skonfigurować 

domyślną siatkę obrazu. Konfigurację siatki można 

poza tym ustalać dla każdego obrazu korzystając z opcji 

menu Obraz -> Skonfiguruj siatkę. 

Prawie wszystkie zmiany dokonane w oknie „Preferencje” 

są widoczne natychmiast, bez konieczności ponownego 

uruchamiania programu. 

Narzędzia 

Wśród nowych opcji narzędzi można znaleźć prawdziwe 

„perełki”. Docenią je wszyscy użytkownicy, którzy z GIMPem 

pracują na co dzień i dla których nawet drobne poprawki 

wprowadzone w nowej wersji znacznie ułatwiają pracę. 

Przesuwanie 

Na ciekawe nowości można natknąć się wśród narzędzi, 

które pozornie nic nowego nie mogą zaoferować. Do takich 

narzędzi należy na przykład narzędzie „Move” (Przesunięcie 

– klawisz [M]). Można je wykorzystać do przesuwania 

Rysunek 6. Zakładki pozwalają na dowolną konfigurację narzędzi 

i widoków, dostosowując środowisko pracy do aktualnych potrzeb 

(przykładowa konfiguracja zakładek w GIMP-ie używana przez 

autorkę) 


37

grafika 

Rysunek 7. Zakładki można swobodnie zagnieżdżać wewnątrz 

i przemieszczać pomiędzy oknami, zwanymi „dokami” 

trzech rodzajów obiektów: warstw, zaznaczeń oraz ścieżek. 

Przesunięcie dotyczy obiektów takiego typu, jaki został 

wybrany w opcjach narzędzia – otrzymujemy je po kliknięciu 

lewym klawiszem na ikonce narzędzia (typy obiektów 

reprezentowane są przez trzy ikony). Możliwa jest również 

zmiana typu przesuwanych obiektów w trakcie używania 

tego narzędzia: domyślnie wybranym typem jest „warstwa”; 

wciśnięcie i przytrzymanie klawisza [Alt] zmienia typ obiektu 

na „zaznaczenie”, natomiast wciśnięcie i przytrzymanie 

klawisza [Ctrl] powoduje, że przesuwane będą obiekty typu 

„ścieżka”. Działanie narzędzia może być dodatkowo modyfikowane 

poprzez przyciśnięcie klawisza [Shift], które powoduje 

zmianę sposobu wybierania obiektu do przesunięcia 

– możemy wybrać obiekt (ścieżkę, warstwę) aktywny (tj. 

wybrany na liście warstw / ścieżek) lub obiekt, nad którym 

w danym momencie znajduje się wskaźnik myszy (czy 

innego używanego narzędzia). „Przesunięcie” może ponadto 

zostać uaktywnione w czasie, gdy inne narzędzie jest narzędziem 

bieżącym – zachowanie takie można uzyskać poprzez 

naciśnięcie i przytrzymanie spacji. Liczba wszystkich możliwych 

kombinacji trybów działania tego narzędzia może 

przyprawić o ból głowy. Niewątpliwie jednak opanowanie 

ich wszystkich daje ogromną swobodę działania i pozwala 

na zwiększenie efektywności pracy. 

Dla przykładu, otwórzmy dowolny rysunek, klawiszem 

[R] uaktywnijmy zaznaczanie prostokątnych obszarów, 

wykonajmy zaznaczenie, a następnie, po wciśnięciu klawisza 

[M] i wybraniu odpowiedniego typu obiektu, przesuńmy 

to zaznaczenie. 

Zaznaczanie 

Trudno wyobrazić sobie pracę z programem graficznym 

bez możliwości zaznaczania pewnych obszarów obrazu 

i wykonywania na nich operacji graficznych. W GIMP-ie 

do zaznaczania obszarów służy kilka narzędzi: zaznaczenie 

obszarów prostokątnych, zaznaczenie obszarów eliptycznych, 

odręczne zaznaczanie obszarów, zaznaczanie sąsiadujących 

obszarów, zaznaczanie przy użyciu krzywych 

Beziera oraz zaznaczanie kształtów w obrazie. Do okna 

dialogowego prezentującego opcje aktualnie wybranego 

narzędzia do wyboru fragmentu obrazu dodano elementy 

udostępniające jeden z czterech dostępnych trybów narzędzia: 

zastępowanie, dodawanie, odejmowanie bądź przecinanie 

zaznaczenia. 

Jako ciekawostkę służącą każdemu, kto regularnie 

posługuje się zaznaczeniami, warto wskazać na Edytor 

zaznaczenia (Okna dialogowe -> Edytor zaznaczenia), 

będący nowym okienkiem dialogowym, łączącym 

w jednym miejscu zestaw operacji związanych z zaznaczaniem: 

zaznaczanie całego obrazu, rezygnacja z zaznaczenia, 

odwrócenie zaznaczenia, zapisanie zaznaczenia do kanału, 

zapisanie zaznaczenia do ścieżki oraz obcięcie zaznaczenia. 

Dla przykładu, otwórzmy dowolny obrazek, wybierzmy 

myszką z narzędzi zaznaczanie obszarów według kolorów, 

a następnie kliknijmy w dowolny fragment obrazka – zostanie 

zaznaczony obszar o tym samym kolorze. 

Przekształcenia 

Narzędzie, dzięki któremu możliwe było przeskalowanie, 

obrócenie, ścięcie oraz nadanie perspektywy (w zależności 

od wyboru odpowiedniej opcji narzędzia) zostało w GIMPie 

2.0 zastąpione serią czterech narzędzi, przy czym każde 

z nich odpowiada za wykonanie jednego z wymienionych 

przekształceń. Dzięki tej zmianie możliwe stało się 

umieszczenie w oknie dialogowym „Opcje narzędzia” opcji 

właściwych dla określonego przekształcenia. Właściwości 

przekształceń mogą być teraz niezależnie zapamiętywane. 

Rysunek 8. Możliwość aktualizowania większości ustawień 

programu bez konieczności jego ponownego uruchamiania 

stanowi cenną zaletę GIMP-a – okno preferencji oferuje wiele 

nowych i ciekawych opcji, z którymi warto się zapoznać 

38 

marzec 2004

Rysunek 9. Edytor zaznaczenia pozwala na jego podgląd oraz na 

wykonywanie operacji na zaznaczeniu 

Nowością wśród opcji narzędzi jest możliwość wyboru 

algorytmu interpolacji (brak interpolacji, interpolacja liniowa 

oraz sześcienna), wykorzystywanego do renderowania 

przekształconego obrazu oraz wyboru widoku siatki 

przekształcenia (brak siatki, określenie liczby linii siatki, 

określenie odległości między liniami siatki), dostępnych 

w postaci list rozwijanych. 

Kolejnym ważnym udoskonaleniem jest możliwość 

zastosowania przekształcenia nie tylko do bieżącej warstwy, 

jak miało to miejsce w GIMP-ie 1.2, lecz także do bieżącego 

zaznaczenia oraz do bieżącej ścieżki. Ta ostatnia cecha staje 

się szczególnie istotna dla twórców intensywnie korzystających 

z narzędzia służącego do tworzenia ścieżek. 

Dla przykładu, otwórzmy dowolny rysunek, klawiszem 

[E] uaktywnijmy zaznaczanie eliptycznych obszarów, wykonajmy 

zaznaczenie, a następnie, po wciśnięciu klawisza 

[Shift]+[R] i wybraniu odpowiedniego typu obiektu, obróćmy 

to zaznaczenie. 

Narzędzie ścieżek 

Nowa wersja tego narzędzia już na pierwszy rzut oka 

wydaje się być łatwiejsza w obsłudze niż ta, do której zdążyliśmy 

się już przyzwyczaić. Odświeżony interfejs pozwala 

na manipulację poszczególnymi węzłami w sposób, który 

nie wymaga już przełączania trybu pracy w oknie z opcjami 

narzędzia. Wszystkie operacje: dodawanie, usuwanie 

oraz przemieszczanie węzłów, dodawanie nowych ścieżek 

i modyfikacja kształtu krzywych tworzących ścieżkę, są 

dostępne przy pomocy klawiszy [Alt], [Shift] i [Ctrl]. Ścieżki, 

traktowane w sposób zbliżony do sposobu traktowania 

warstw, można wyświetlać lub ukrywać w głównym 

widoku obrazu, włączając lub wyłączając dobrze znaną 

ikonę widoczności obiektu (przedstawiającą oko) na liście 

zdefiniowanych ścieżek. Ponadto, każdą taką ścieżkę 

można narysować, stosując pociągnięcie po ścieżce, którego 

szczegóły należy określić przy pomocy okna dialogowego 

„Wybór stylu pociągnięcia”. 

Wtyczki 

Wszystkim tym, którzy poszukują nowych wrażeń, polecam 

stronę http://registry.gimp.org/, zawierającą zestaw wtyczek 

tworzonych przez ludzi, którzy uznali, że z możliwości roz- 


39

grafika 

szerzenia GIMP-a warto skorzystać. Wtyczki, które można 

tam znaleźć, podzielone są według kategorii (renderowanie, 

szumy, mapy kolorów, opcje kanałów, transformacje, 

rozmywanie, artystyczne) oraz typu (dotyczące różnych 

wersji GIMP-a oraz utworzone przy użyciu różnych języków: 

Pythona, Perla czy Script-Fu). Przykładowo, w kategorii 

wtyczek „artystycznych” można znaleźć takie, dzięki 

którym nasz obraz zostanie otoczony ramką albo szeregiem 

„rozmytych” punktów, czy też takie, które dodają do obrazu 

efekty świetlne (światło punktowe oraz kierunkowe) oraz 

refrakcyjne; z kategorii „obraz” można ściągnąć wtyczkę 

oferującą trójkątne zaznaczenie czy też tworzącą obrazy 

stereoskopowe, albo taką, która dzieli obraz na n równych, 

prostokątnych części (n = col * row, col – liczba kolumn, 

row – liczba wierszy). 

GIMP Animation Package 

Niedawno pojawiła się informacja o wydaniu pierwszej 

wersji pakietu do animacji w GIMP-ie – GIMP Animation 

Package dla GIMP-a-2.0 (ftp://ftp.gimp.org/pub/gimp/plugins/v2.0/gap/testing/ 

). Pakiet ten znacznie rozszerza możliwości 

GIMP-a w obszarze tworzenia animacji, które powstają 

w oparciu o zestaw ramek (w wersji 1.2 był integralną częścią 

GIMP-a). Niestety, nie jest jeszcze dostępna strona poświęcona 

temu pakietowi, która zawierałaby jego pełną dokumentację 

wraz z przykładami użycia. Ponieważ jest to jedna 

z pierwszych wtyczek napisanych dla GIMP-a 2.0, przyjrzymy 

się jej dokładniej. 

Główną ideą GIMP-GAP-a, będącego w rzeczywistości 

nie jedną, lecz zbiorem wielu wtyczek, stanowi możliwość 

dokonywania operacji na zbiorze obrazów, podobnie jak 

operacji na obrazie pojedynczym. Każda ramka animacji 

może posiadać wiele warstw; między ramkami można przemieszczać 

się przy pomocy skrótu klawiszowego, a wyko- 

Rysunek 11. Narzędzie służące do definiowania ścieżek, 

po których poruszają się animowane obiekty i zestaw wtyczek 

w pakiecie GIMP GAP 

nywane na obrazie operacje mogą być automatyczne 

propagowane do wszystkich ramek z wybranego zakresu. 

Ramki wideo mogą być utworzone na kilka sposobów: 

na podstawie pojedynczego pliku (.xcf ) (tworzona jest 

określona liczba kopii), na podstawie obrazu zawierającego 

wiele warstw (wówczas każda z warstw staje się klatką 

animacji) oraz na podstawie zbioru istniejących w systemie 

plików obrazów, pod warunkiem zachowania określonej 

konwencji nazw (taki sam przedrostek, po którym znajduje 

się numer klatki, np. anim_001.xcf, anim_002.xcf itd.). Do 

przydatnych podczas tworzenia animacji narzędzi należy 

bez wątpienia MovePath, służący do określania ścieżek, po 

których będą poruszały się animowane obiekty. 

Przejścia między ramkami opisane są przy pomocy 

szeregu parametrów, określających skalowanie, obrót czy 

przekształcenie perspektywy, która mają się dokonać na 

animowanym obiekcie. Wtyczki oferują również możliwość 

konwersji ramek do obrazu wielowarstwowego, możliwość 

zastosowania operacji typowych dla pojedynczej warstwy 

do wszystkich warstw ramek z pewnego zakresu (ustalenie 

widoczności, łączenie, zmiana kolejności, dodawanie 

masek warstwy) czy użycia efektu bluebox, który pozwala 

na uczynienie wybranego koloru przezroczystym. 

Utworzoną animację można wyświetlić przy użyciu 

wtyczki Playback, ustalając takie parametry, jak np. rozmiar, 

szybkość odtwarzania, zakres animowanych ramek 

czy zapętlenie. 

W Sieci: 

Rysunek 10. Okno dialogowe „Wybór stylu pociągnięcia” 

umożliwia zdefiniowanie szczegółów rysowania pociągnięcia dla 

wybranej ścieżki 

• Strona domowa GIMP-a: 

http://www.gimp.org/ 

• Dokument „Przyszłość GIMP-a”: 

http://kt.zork.net/gimp/gd20010522_43.html 

• Nauka GIMP-a: 

http://www.gimp.signs.pl/gimpowanie.shtml 

http://www.artgabi.com.pl/gimp_tutoriale.html 

40 

marzec 2004

grafika 

Adobe Photoshop i Linux 


Adobe Photoshop to profesjonalny pakiet graficzny, 

znany na całym świecie. Pomimo tego, 

iż na Linuksie mamy inne programy tego typu 

(np. omawiany w tym numerze GIMP), to 

Photoshop stał się standardem w studiach graficznych. 

Czemu nie pokusić się o uruchomienie tego pakietu graficznego 

na naszym Linuksie? 

Wine 

Aby rozpocząć naszą przygodę z Photoshopem, musimy 

zaopatrzyć się w pakiet Wine, który jest próbą przeniesienia 

API Windows na systemy uniksowe, w tym Linuksa. 

Wykorzystajmy w tym celu wersję Wine-20031212, ponieważ 

w nowszych edycjach napotkano trochę problemów. 

Rozpoczynamy od udania się na stronę projektu, dostępną 

pod adresem http://www.winehq.org/. Z menu Download 

wybieramy Source i jeden z dostępnych serwerów 

lustrzanych, z którego pobierzemy wymienioną wcześniej 

wersję Wine. Po ściągnięciu pliku (znajduje się również 

na płycie CD i DVD), wydajemy komendę tar -xzvf Wine- 

20031212.tar.gz, dzięki której archiwum zostanie rozpakowane. 

Udajemy się do katalogu wine-20031212: 

cd wine-20031212 

Czeka nas teraz kompilacja Wine'a. Potrzebne nam będą: 

• jądro w wersji co najmniej 2.2.x; 

• pakiet X11 development; 

• GCC w wersji co najmniej 2.7.2; 

• opcjonalnie, jeśli chcemy korzystać z drukowania: 

CUPS i CUPS-devel. 

Listing 1. Określenie wersji Windows 

[Version] 

; Windows version to imitate S 

(win95,win98,winme,nt351,S 

nt40,win2k,winxp,win2k3,win20,win30,win31) 

;"Windows" = "win98" 

; DOS version to imitate 

;"DOS" = "6.22" 

Rysunek 1. Uruchomienie Adobe Photoshopa 

Wymienione powyżej pakiety są dostępne w większości 

popularnych dystrybucji Linuksa. Po instalacji wymienionych 

narzędzi, w katalogu z naszymi źródłami Wine (wine- 

20031212) wydajemy następujące polecenia: 

• ./configure –prefix=/usr – konfiguracja programu 

(zmienna –prefix=/usr określa miejsce jego instalacji); 

• make depend – utworzenie odpowiednich zależności; 

• make – właściwa kompilacja; 

• make install – instalacja programu do miejsca, które 

podaliśmy przy zmiennej –prefix. 

Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie (nie otrzymaliśmy żadnych 

błędów podczas kompilacji, a program wine znajduje 

się w katalogu /usr/bin/ ), to nasz emulator jest prawie 

gotowy do pracy. 

Konfiguracja Wine 

Co nam po programie, jeśli nie mamy do niego plików konfiguracyjnych? 

Zajmiemy się teraz nimi. W katalogu z naszymi 

źródłami znajdziemy katalog documentation, a w nim 

podkatalog samples. Znajdują się tam przykładowe pliki 

konfiguracyjne dla naszego Wine'a. Zacznijmy od stworzenia 

w naszym katalogu domowym ukrytego katalogu 

o nazwie wine: 

cd /home/nazwa_użytkownika 

mkdir .wine 

Skopiujmy przykładowe pliki konfiguracyjne do naszego 

ukrytego katalogu wine: 

42 

marzec 2004

Adobe Photoshop i Linux 

Rysunek 2. Czcionki dostępne w Photoshopie zostały 

przekopiowane z Windows 

cp wine-20031212/documentation/samples/*.* /home/nazwa_ 

użytkownika/.wine/ 

Musimy jeszcze stworzyć odpowiednie podkatalogi: 

mkdir /home/nazwa_użytkownika/.wine/c 

mkdir /home/nazwa_użytkownika/.wine/c/windows 

mkdir /home/nazwa_użytkownika/.wine/c/windows/Fonts 

mkdir /home/nazwa_użytkownika/.wine/c/windows/system 

Zajmijmy się teraz edycją pliku config, znajdującego się 

w ukrytym katalogu .wine, aby dopasować go do potrzeb 

naszego Photoshopa. Interesuje nas tak naprawdę tylko 

jedna zmienna: ;"Windows" = "wersja_windows". W miejsce 

wersja_windows wpiszmy win98, aby wyglądało to tak, jak 

na Listingu 1. Zapisujemy zmiany. 

Pozostaje nam już tylko skopiowanie czcionek z Windows 

do naszego ukrytego katalogu wine, aby nasz Photoshop 

wyświetlał wszystko poprawnie: 

Rysunek 4. Praca z wieloma grafikami nie sprawia problemów 

cp /miejsce_zamontowania_windowsa/windows/Fonts/*.*S 

/home/nazwa_użytkownika/.wine/c/windows/Fonts/ 

Nasz Wine został skonfigurowany. Czas zmusić naszego 

Photoshopa do współpracy. 

Adobe Photoshop 

Skoncentrujemy się na wersji 30-dniowej tego popularnego 

programu graficznego (została ona załączona do pierwszego 

numeru nowego dwumiesięcznika .PSD oraz na płycie 

DVD z Linux+). Aby uruchomić instalator, uruchamiamy 

konsolę systemową, przechodzimy do miejsca z instalatorem 

i wydajemy komendę: 

wine ADOBE_PHOTOSHOP_7_TRYOUT.EXE 

Uruchomi się instalator, który poprowadzi nas przez cały 

proces instalacji. Jako ścieżkę instalacyjną warto wybrać C: 

/Photoshop, dzięki czemu zaoszczędzimy sobie wpisywania 

długiej ścieżki aby uruchomić sam program. Po zainstalowaniu, 

aby uruchomić Photoshopa, wpisujemy: 

wine /home/nazwa_użytkownika/.wine/c/Photoshop/Photoshop.exe 

Po kilku chwilach powinniśmy ujrzeć ekran powitalny 

naszego nowo zainstalowanego programu. 

Rysunek 3. Pełna obsługa formatu TIFF jest z pewnością 

ogromną zaletą 

Podsumowanie 

Adobe Photoshop to tylko jeden z wielu programów przygotowanych 

dla systemu Windows, który bez większych problemów 

daje się uruchomić na Linuksie za pomocą Wine. 

Komfort pracy jest wystarczający, a całość pracuje bardzo 

stabilnie nawet pod dużym obciążeniem. Jakość pracy nie 

odbiega od tej, jaką uzyskamy uruchamiając Adobe Photoshop 

na dedykowanej mu platformie systemowej, czyli 

Microsoft Windows. Bez problemu uruchomiliśmy także 

Adobe InDesign, Płatnika i wiele innych. Polecam eksperymentować 

i życzę dobrej zabawy podczas pracy z Adobe 

Photoshopem pod Linuksem. 


43

linux w biznesie 



Program Płatnik, wymagany do przygotowywania 

dokumentów dla ZUS-u, nie jest dostępny na 

Linuksa – został stworzony tylko na platformę 

Windows. Taka sytuacja jest przykładem nierównego 

traktowania różnych systemów operacyjnych przez 

administrację rządową. Z tego powodu zostały rozpoczęte 

prace nad Janosikiem, darmowym i otwartym odpowiednikiem 

programu Płatnik, którego będzie można wykorzystać 

na Linuksie, Windowsie, FreeBSD oraz Mac OS. Zanim 

jednak prace nad nim zostaną zakończone, minie jeszcze 

trochę czasu. Z tego powodu warto zainteresować się możliwością 

uruchomienia programu Płatnik na Linuksie pod kontrolą 

narzędzia o nazwie Wine. W tym artykule przedstawię 

instrukcję, jak skorzystać z Płatnika 5 pod Linuksem. 

Wine 

Podstawowym elementem układanki, kluczowym dla sukcesu, 

jest pakiet Wine. Jego źródła można znaleźć na stronie 

domowej projektu (http://www.winehq.com/ ). Pakiety 

binarne (w różnych wersjach) dostępne są we wszystkich 

popularnych dystrybucjach Linuksa. My skorzystamy 

z wersji Wine 20030916 (sprzed pół roku) – nie sprawia 

ona problemów, w przeciwieństwie do niektórych nowszych. 

Opis instalacji Wine można znaleźć w artykule dotyczącym 

wykorzystania Photoshopa na Linuksie – znajduje się 

również w tym numerze (str. 42). 

Wymagane narzędzia 

Wykorzystamy gotowy skrypt platnik5_set.sh (znajduje się 

na płycie CD i DVD), który zajmuje się przygotowaniem 

odpowiedniego środowiska do uruchomienia instalacji 

Płatnika. 

Aby skorzystać z tego pliku, musimy posiadać w systemie 

narzędzie uudecode. Można je znaleźć w pakiecie 

sharutils, więc wystarczy odnaleźć pakiet binarny o tej 

nazwie (rpm, deb) na płytach instalacyjnych dystrybucji 

i zainstalować go. 

Innym narzędziem, które będzie potrzebne, jest 

Cabextract (www.kyz.uklinux.net/cabextract.php). Umożliwia 

ono rozpakowywanie windowsowych archiwów 

cab. Instalacja tego programu ze źródeł jest bardzo prosta 

(./configure; make; make install wykonane w katalogu 

utworzonym po rozpakowaniu archiwum), ale można także 

skorzystać z gotowych pakietów binarnych. 

Pozostałe narzędzia, takie jak Wget, Bzip2, Tar czy 

Sha1sum, powinny być już dostępne w systemie. 

Rysunek 1. Płatnik na Linuksie 

Instalacja Płatnika 

Na początku musimy stworzyć nowego użytkownika, np. 

o nazwie platnik, nadać mu hasło i przelogować się na 

niego: 

adduser platnik ; passwd platnik ; su – platnik 

Konieczne jest także pozwolenie na uruchamianie aplikacji 

graficznych użytkownikowi platnik (zakładam, że pracujemy 

w środowisku graficznym, a wszystkie czynności wykonujemy 

w graficznym terminalu). Aby tego dokonać, należy 

w innym okienku terminala wykonać komendę xhost +. 

Kolejnym krokiem jest uruchomienie pobranego wcześniej 

skryptu platnik5_set.sh: 

sh ./platnik5_set.sh 

Utworzy on katalog platnik5_set, do którego musimy wejść 

i w którym uruchamiamy skrypt setup_all: 

cd platnik_set ; ./setup_all 


Istnieje także możliwość uruchomienia programu Płatnik 6. 

Zasada jest taka sama jak w przypadku Płatnika 5 (określanego 

również jako II) – trzeba zainstalować Wine 20031212, 

pobrać przygotowany skrypt platnik_set.sh, uruchomić go, 

a po rozpakowaniu danych skorzystać ze skryptu setup_all. 

44 

marzec 2004

płatnik na linuksie 

Jeśli w katalogu platnik_set nie zostanie znalezione oprogramowanie 

potrzebne do przeprowadzenia instalacji, 

skrypt setup_all pobierze je z Sieci. Niezbędne składniki 

to: biblioteka libeay32.dll, program WordViewer97 (posiada 

potrzebną bibliotekę riched20.dll), komponenty dcom98, 

instalator przeglądarki Internet Explorer 6SP1, instalator 

MDAC w wersji 2.1 oraz oczywiście instalator programu 

Płatnik (pełna wersja – jeden plik). 

Gdy będziemy już posiadali wszystkie elementy oprogramowania, 

rozpocznie się ich instalacja. 

Instalator Internet Explorera będzie wymagał od nas 

zaakceptowanie licencji oraz wybrania rodzaju instalacji 

(należy wybrać minimalną). Podczas jego instalacji mogą 

zostać zgłoszone różne błędy – trzeba je zignorować i kontynuować 

wciskając przycisk OK. 

Instalator Płatnika będzie od nas wymagał określenia 

miejsca instalacji – trzeba wskazać katalog c:\platnik. Jeżeli 

podczas ustalania konfiguracji konta administratora nie 

będziemy mogli wprowadzać danych, należy najpierw kliknąć 

w pole Hasło, a potem wrócić do pierwszego pola. 

Uruchamianie Płatnika 

Aby uruchomić zainstalowanego właśnie Płatnika, należy 

przejść do katalogu wine/c/platnik i wykonać komendę: 

wine p2.exe 

W otworzonym oknie będziemy musieli określić nowego 

płatnika bądź skorzystać z wcześniej wprowadzonych 

danych pod Windowsem. 

Napotkane problemy 

Aby korzystać z wbudowanego pobierania/wysyłania 

dokumentów oraz pobierania certyfikatów, musimy ręcznie 

podmienić plik anim.dat na pustą animację – został przygotowany 

odpowiednik plik. 

Gdy chcemy wprowadzać polskie znaki, musimy skorzystać 

z Notatnika (wine notepad) i mechanizmu skopiuj/ 

wklej – w przeciwnym przypadku, zamiast polskich 

znaków, otrzymamy dziwne “krzaczki”. 

Podsumowanie 

Program Wine jest stale rozszerzany o nowe możliwości 

i można spodziewać się, że z jego pomocą będziemy mogli 

uruchamiać coraz więcej programów przeznaczonych 

dla Windowsa. Program Płatnik jest dobrym tego przykładem. 

W Sieci: 

• Strona domowa Płatnika: 

http://www.platnik.info.pl/ 

• Strona domowa Wine: 

http://www.winehq.org/ 

• Strona domowa Janosika: 

http://www.janosik.net/ 


45

dla początkujących 

Zobacz w: 

Analiza logów systemowych 

Piotr Machej 

W 

trakcie używania komputera (obojętnie, 

czy do pracy, czy do rozrywki) używamy 

wielu różnych programów. Wiele z nich 

działa w tle, bez naszego udziału. Nie do 

pomyślenia byłoby, gdyby wszystkie te programy wyrzucały 

na ekran wyniki swoich działań lub komunikaty błędów. 

W takim systemie nie dałoby się pracować. Z tego powodu 

większość tych informacji zapisywana jest w dziennikach 

systemowych (plik dziennika systemowego nazywamy też 

logiem lub dziennikiem zdarzeń). 

Kontrolowanie wpisów w logach daje możliwość 

wykrycia nieprawidłowości w konfiguracji i funkcjonowaniu 

naszego systemu. Oprócz tego, jest to jedno ze źródeł 

informacji o wszelkich próbach włamań, więc należy 

regularnie przeglądać logi systemowe w poszukiwaniu 

wszelkich odchyleń od normy. Oczywiście, w przypadku 

systemów produkcyjnych zainstalowanych w firmach, 

zwykle zatrudniony jest w tym celu administrator bezpieczeństwa. 

Nie należy jednak sądzić, że komputery domowe 

są bezpieczne, bo „komu by się chciało włamywać do 

mojego komputera”. Nasz system może być wykorzystany 

przez „czarne kapelusze”, choćby do przygotowania rozproszonego 

ataku odmowy usługi (DDOS), czy po prostu jako 

„przystanek” podczas dokonywania włamania do innego 

systemu. 

Nie ulega wątpliwości, że analizowanie logów w systemie 

wielozadaniowym (jakim jest Linux) może być bardzo 

czasochłonne. Stworzono szereg programów mających 

na celu ułatwienie pracy administratorom – pomagają od 

razu zwrócić uwagę na najistotniejsze dla bezpieczeństwa 

wpisy. Oprócz tego, takie programy pozwalają na tworzenie 

rozbudowanych statystyk, co szczególnie przydaje się przy 

analizie logów serwerów WWW lub proxy. 

ogniowej informowały tylko o kilkudziesięciu skanowaniach 

portów. Uśmiechnąłem się widząc, że ktoś próbował 

włamać się na serwer wykorzystując starą lukę w IIS 

Microsoftu. Chyba nawet nie potrafił sprawdzić, jaki serwer 

WWW jest zainstalowany. No cóż, script-kiddies przydają 

się przynajmniej do poprawiania humoru, o ile ma się uaktualniony 

system. 

Przed wyjściem do miasta sprawdziłem jeszcze logi 

dzielenia łącza. Od aktualizacji oprogramowania i jądra 

tydzień temu, w końcu zdawało się działać poprawnie. 

Z zadowoleniem wyłączyłem konsolę administratora, 

rozegrałem partyjkę w Go (znów przegrałem o 1,5 moku) 

i zgasiwszy monitor wyszedłem na spacer. Jeśli coś się 

będzie działo złego, to system i tak powiadomi mnie o tym 

SMS-em. 

Podstawowe pliki logów 

Nie da się skutecznie śledzić dzienników systemowych bez 

wiedzy na temat ich lokalizacji i zastosowania. W większości 

przypadków pliki logów znajdują się w katalogu 

/var/log/ i jego podkatalogach. Za zapis do odpowiednich 

plików poszczególnych informacji dotyczących działania 

systemu odpowiada demon Syslogd. Oprócz tego istnieje 

demon Klogd, odpowiedzialny za przechwytywanie komunikatów 

jądra systemu. 

Plikiem konfiguracyjnym demona Syslogd jest plik /etc/ 

syslogd.conf. Z niego możemy dowiedzieć się, jakie informacje 

są kierowane do poszczególnych plików. Każda jego 

linia ma postać: 

urządzenie.priorytet 

plik_logu 

Przykład użycia 

Gdy rano sprawdziłem pocztę, znalazłem codzienny raport 

z logów. Znów jakiś wirus rozsyłał po sieci stosy listów. Na 

szczęście program antywirusowy w połączeniu z odsiewaniem 

spamu odrzucił większość przesyłek. Przynajmniej 

użytkownicy nie będą zbytnio narzekać. Logi zapory 

O autorze: 

Autor zakończył studia zaoczne na V roku Informatyki na 

Politechnice Opolskiej. Z Linuksem (i ogólnie systemami 

uniksowymi) ma styczność od wielu lat. Obecnie administruje 

siecią blokową złożoną z dziesięciu komputerów. 


Rysunek 1. Oto skutek zerwanego kabla – dwa dni bez sieci 

46 

marzec 2004

analiza logów systemowych 

Pole urządzenie określa, skąd pochodzą informacje. Może 

przyjmować takie wartości, jak: 

• authpriv – informacje dotyczące bezpieczeństwa i autoryzacji; 

• cron – demony Cron i At; 

• daemon – demony systemowe bez osobnej wartości 

urządzenie; 

• ftp – demon FTP; 

• kern – wiadomości jądra; 

• lpr – system drukowania; 

• mail – system pocztowy; 

• news – system wiadomości news (USENET ); 

• syslog – wewnętrzne komunikaty demona Syslogd; 

• user – wiadomości programów użytkownika; 

• uucp – system UUCP; 

• local0 do local7 – zarezerwowane do lokalnego 

użytku. 

W polu priorytet określamy, jakie informacje chcemy 

logować. Do dziennika systemowego określonego w polu 

plik_logu trafią te informacje, które mają priorytet równy 

lub wyższy od podanego w polu priorytet. Pole to może 

przyjmować następujące wartości (poczynając od najniższego 

priorytetu): debug, info, notice, warning, err, crit, alert 

oraz emerg. Możemy również zabronić zapisywania informacji 

z wybranego urządzenia w pliku – wystarczy w polu 

priorytet użyć wartości none. Zarówno pole urządzenie, 

jak i priorytet, może przyjmować wartość *, oznaczającą 

wszystkie dostępne urządzenia i priorytety (odpowiednio). 

Przykładowa linia z pliku /etc/syslog.conf może wyglądać 

tak: 

*.info;mail.none;news.none;authpriv.none;cron.noneS 

/var/log/messages 

Powoduje ona, że do pliku /var/log/messages zostaną 

zapisane wszystkie wiadomości o priorytecie info lub wyższym, 

ze wszystkich urządzeń z wyjątkiem wiadomości 

z systemów poczty, news, Crona i informacji dotyczących 

bezpieczeństwa. 

Jeśli chcemy te same informacje wysyłać na niewykorzystywaną 

konsolę (np. na dziesiątą), możemy wpisać 

w pliku /etc/syslog.conf linię podobną do poniższej: 

*.info;mail.none;news.none;authpriv.none;cron.noneS 

/dev/tty10 

Rysunek 2. Możemy określić, które słowa są dla nas alarmujące 

Dzięki temu po zrestartowaniu demona Syslogd (np. poleceniem 

/etc/rc.d/init.d/syslog restart) i przełączeniu 

się na dziesiątą konsolę (klawiszami [Alt]-[F10 ]), będziemy 

mogli na bieżąco czytać informacje dopisywane do pliku 

/var/log/messages. 

Analizując plik syslog.conf, możemy zorientować się 

w przeznaczeniu części plików dziennika systemowego. 

W domyślnie zainstalowanym systemie najczęściej wykorzystywane 

są następujące pliki znajdujące się w katalogu 

/var/log/: 

• messages – plik ogólnego przeznaczenia; są tu logowane 

zarówno komunikaty jądra podczas startu systemu, 

jak i informacje wysyłane przez różne programy uruchomione 

w systemie; 

• secure – plik zawierający informacje dotyczące bezpieczeństwa 

oraz dane o autoryzacji użytkowników w systemie; 

• maillog – tu logowane są wszystkie informacje wysyłane 

przez system pocztowy; 

• cron – komunikaty o uruchamianiu zadań przez 

demony Cron, Anacron oraz At; 

• spooler – informacje krytyczne z działania systemów 

UUCP i news; 

• boot.log – komunikaty wyświetlane podczas startu systemu. 

Oprócz powyższych plików, w katalogu /var/log/ mogą 

znaleźć się inne pliki i podkatalogi tworzone przez zainstalowane 

oprogramowanie. Przykładowo często znajdziemy 

tam podkatalogi cups/ (systemu drukowania), httpd/ (logi 

serwera WWW), samba/ (komunikaty z działania Samby) 

czy squid/ (informacje o serwerze pośredniczącym). 

Nie należy dziwić się, jeśli oprócz pliku messages 

w katalogu /var/log/ znajdą się pliki messages.1, messages.2 

itd. Może to również dotyczyć innych plików. Jest to wynik 

działania demona LogRotate, odpowiedzialnego za rotację 

logów. Rotacja ma na celu uniknięcie przepełnienia dysku. 

Plik z logiem co pewien czas ma zmienianą nazwę (dodawana 

jest cyfra). W ten sposób przechowywanych jest kilka 

archiwalnych kopii pliku, z których najstarsza jest usuwana 

przy kolejnej rotacji. 

Analiza logów w trybie tekstowym 

Jeśli szukamy w logach konkretnej informacji, najszybciej 

znajdziemy ją wykorzystując podstawowe narzędzia 

dostępne z konsoli. Najprostszym z tych poleceń jest 

grep. 


47


Przypuśćmy, że chcemy sprawdzić, czy ktoś odwiedza 

naszą stronę. Wiemy już, że logi serwera WWW przechowywane 

są w katalogu /var/log/httpd/. Informacje 

o odwiedzinach zawarte są w pliku access_log. Jeśli więc 

stworzyliśmy stronę i opublikowaliśmy ją pod adresem http:// 

nasz.serwer/~uzytkownik/strona/, to możemy poszukać 

informacji o niej: 

grep uzytkownik/strona /var/log/httpd/access_log* 

Jeśli w plikach access_log* znajdują się jakieś linie zawierające 

tekst uzytkownik/strona, to zostaną one wyświetlone 

na ekranie. Przykładowo może to wyglądać tak: 

access_log.1:127.0.0.1 - - [28/Jan/2004:13:17:41 +0100]S 

"GET /~uzytkownik/strona/ HTTP/1.1" 200 1603 "-"S 

"Mozilla/5.0 (X11; U; Linux i686; pl-PL; rv:1.4)S 

Gecko/20030704" 

access_log.1:127.0.0.1 - - [28/Jan/2004:13:17:41 +0100]S 

"GET /~uzytkownik/strona/style.css HTTP/1.1" 200 648S 

"http://localhost/~uzytkownik/strona/" "Mozilla/5.0S 

(X11; U; Linux i686; pl-PL; rv:1.4) Gecko/20030704" 

Z powyższych linii możemy dowiedzieć się, że dnia 28 

stycznia 2004 roku o godzinie 13:17 jeden z użytkowników 

naszego komputera (localhost – 127.0.0.1) wszedł na stronę 

o adresie http://localhost/~uzytkownik/strona/. Strona ta 

została wysłana do niego bez problemu (kod 200) i miała 

rozmiar 1603 bajty. Oprócz tego, strona ta korzystała 

z arkusza stylów umieszczonego w pliku style.css o rozmiarze 

648 bajtów. Użytkownik wchodzący na stronę korzystał 

z przeglądarki przedstawiającej się jako Mozilla. Informacje 

te znajdują się w pliku archiwalnym access_log.1. 

Możemy także sprawdzić adres MAC naszej karty sieciowej: 

dmesg | grep eth 

Polecenie to w moim systemie drukuje następujące informacje: 

W moim przypadku listów takich było niewiele, więc polecenie 

to zwróciło jednocyfrowy wynik: 

2 

Bardzo przydatne może okazać się polecenie Awk. Jest to 

właściwie cały język wyszukiwania i przetwarzania wzorców. 

Zobaczmy przykładowo, jak z plików secure wyłuskać 

informację o tym, kto i z jakiego komputera logował się do 

naszego systemu: 

awk '/Accepted/ {print $9 "\t" $7 "\t" $11}'S 

/var/log/secure* | sort | uniq 

Przykładowy wynik może wyglądać tak: 

gerard password 192.168.100.200 

gerard publickey 192.168.100.200 

ktosik publickey 215.13.57.4 

W zestawieniu tym mamy podane nazwy użytkowników 

logujących się do naszego komputera za pomocą SSH, 

wykorzystaną metodę autoryzacji (hasło lub klucz publiczny) 

oraz adres komputera, z którego nawiązano połączenie. 

Nie mamy tu informacji na temat ilości połączeń – dzięki 

kombinacji poleceń sort i uniq wyeliminowaliśmy wszystkie 

powtórzenia. Jeśli interesują nas konkretne linie dotyczące 

pierwszego z wymienionych połączeń, to możemy 

znów skorzystać z grepa: 

grep "password.*gerard.*192.168.100.200" /var/log/secure* 

Przykładowo, możemy uzyskać w wyniku następujący 

wydruk (zacytowano jedynie fragment): 

secure:Jan 25 03:43:49 illusion sshd[6498]:S 

Accepted password for gerard fromS 

192.168.100.200 port 52790 ssh2 

divert: allocating divert_blk for eth0 

eth0: RealTek RTL8139 Fast Ethernet at 0xd17ea000,S 

00:01:29:24:0d:2f, IRQ 10 

eth0: Identified 8139 chip type 'RTL-8139B' 

Interesujący nas adres MAC to 00:01:29:24:0d:2f. Przy 

okazji dowiadujemy się, że jest to karta oparta na chipie 

RealTek RTL8139B. 

Oprócz użycia grepa, możemy wykorzystać również 

inne polecenia. Poniższe polecenie powoduje zliczenie 

listów wysłanych 11 i 12 stycznia (serwerem poczty jest 

Postfix): 

grep sent /var/log/maillog* | grep "Jan 1[12]" | wc -l 

Rysunek 3. W Webminie możemy nie tylko przeglądać logi, ale 

również dodawać nowe 

48 

marzec 2004


Opcje polecenia Logwatch: 

• detail poziom – ustawia poziom szczegółowości raportu; 

można użyć wartości low (niska), med (średnia) i high 

(wysoka) lub wartości liczbowych od 0 (niska) do 10 

(wysoka); 

• logfile nazwa_logu – ogranicza analizę do wskazanego 

pliku (lub plików, bo tej opcji można użyć kilkakrotnie) 

dziennika systemowego; LogWatch użyje filtrów 

powiązanych ze wszystkimi usługami korzystającymi ze 

wskazanego pliku; 

• service nazwa_usługi – ogranicza analizę do wskazanej 

usługi (lub usług – opcja może być użyta wielokrotnie); 

LogWatch przeanalizuje wszystkie pliki dziennika systemowego 

wykorzystywane przez tą usługę; przydatną 

wartością nazwa_usługi jest All, pozwalająca wskazać 

wszystkie dostępne usługi; 

• print – powoduje wysłanie wyniku na standardowe 

wyjście (np. na ekran); 

• mailto adres – wysyła wynik na adres e-mail lub do 

użytkownika podanego jako adres; 

• archives – powoduje, że LogWatch oprócz właściwego 

pliku logu analizuje również pliki archiwalne (np. messages.1 

i następne w przypadku logu messages), oczywiście 

z uwzględnieniem wartości opcji range; 

• range – pozwala określić zakres analizowanych dat; 

obecnie dostępne są tylko trzy wartości: Today (dzisiaj), 

Yesterday (wczoraj) i All (wszystkie dni); 

• debug poziom – opcja przydatna podczas rozwiązywania 

problemów oraz analizowania działania programu 

LogWatch; wartość poziom może wynosić od 0 do 10 

(powyżej 10 jest sens ustawiać tylko wartości większe od 

100, gdyż wtedy nie jest usuwany katalog roboczy); 

• save nazwa_pliku – zamiast drukować lub wysyłać 

listem e-mail, zapisuje wynik analizy do pliku o nazwie 

nazwa_pliku; 

• logdir katalog – poleca szukać plików z logami w katalogu 

katalog zamiast w standardowej lokalizacji; 

• hostname nazwa_hosta – w raportach używa nazwa_ 

hosta zamiast nazwy zdefiniowanej dla tego systemu; 

jeśli w pliku konfiguracyjnym /etc/log.d/logwatch.conf 

włączyliśmy opcję HostLimit, to użycie opcji hostname 

w linii poleceń spowoduje analizowanie tylko wpisów 

dotyczących hosta o nazwie nazwa_hosta; wyjątkiem 

są pliki logów nie zawierające informacji o nazwie hosta 

(pliki te będą przetwarzane niezależnie od wartości opcji 

HostLimit); 

• usage – wypisuje informacje o dostępnych opcjach; 

• help – to samo, co usage; 

secure.1:Jan 31 01:48:13 illusion sshd[28930]:S 

Accepted password for gerard fromS 

192.168.100.200 port 2203 

W powyższym przykładzie illusion jest nazwą komputera, 

na którym znajdują się logi. 

Samodzielne analizowanie logów stwarza duże pole 

do popisu wszystkim programistom. To prawdziwy egzamin 

z umiejętności wykorzystania wyrażeń regularnych 

oraz z wiedzy na temat działania systemu. Dla początkujących 

jest to świetna możliwość zdobycia nowej wiedzy 

i umiejętności. Nie zawsze jednak chcemy lub mamy 

czas samodzielnie się wszystkim zajmować. Z pomocą 

przychodzą nam inni programiści, którzy stworzyli wiele 

programów i filtrów na różne sposoby przetwarzające logi 

i wyłuskujące istotne informacje. 

Red Hat LogViewer 

W Auroksie mamy do dyspozycji bardzo przyjemne narzędzie, 

które zwalnia nas z konieczności stosowania polecenia 

grep. Red Hat LogViewer, bo o tym programie mowa, 

dostępny jest z menu Narzędzia systemowe –> System logs. 

Oczywiście pod warunkiem, że zainstalowaliśmy go w systemie. 

Jeśli nie, to możemy go znaleźć na pierwszej płycie 

instalacyjnej. 

Program ten jest bardzo prosty w użyciu. Po lewej stronie 

mamy do wyboru różne pliki dziennika systemowego. 

Gdy wybierzemy jeden z nich, jego zawartość pojawi się 

w głównym oknie. Wpisy zasługujące na uwagę oznaczone 

są czerwonym wykrzyknikiem. W polu Filter for mamy 

możliwość wpisania wyrażenia, które chcemy odszukać 

w logu. Po wciśnięciu przycisku Filter na ekranie pozostaną 

tylko linie zawierające to wyrażenie. 

W menu Edit –> Preferences możemy wskazać lokalizacje 

poszczególnych plików logów, ustawić czas odświeżania, 

a także wskazać wyrażenia, które powinny być 

oznaczane wykrzyknikiem. 

Program ten nie jest szczególnie rozbudowany, lecz 

z pewnością spełnia swoją funkcję – pozwala w wygodny 

sposób przeglądać logi. 

Webmin 

Ten popularny program służący do administracji systemem 

za pośrednictwem WWW nie mógł się obyć bez przeglądarki 

logów. W sekcji System –> Logi systemowe mamy dostęp 

do ustawień znanych nam już z pliku /etc/syslogd.conf. 

Tym razem możemy skonfigurować każdy log za pomocą 

interfejsu graficznego, co dla wielu osób jest łatwiejsze 

i wygodniejsze. 

Niestety, samo przeglądanie logów nie jest tu zbyt rozbudowane. 

Jedyne, co możemy zrobić, to wybrać liczbę 

linii do wyświetlenia oraz wyświetlić tylko linie zawierające 

wprowadzony tekst. Pod tym względem lepszy wydaje się 

Red Hat LogViewer. 

LogWatch – automatyczne 

wykrywanie podejrzanych wpisów 

W wyłuskiwaniu nietypowych wpisów w dziennikach systemowych 

może nam pomóc program LogWatch. Narzędzie 

to codziennie przegląda wybrane pliki i przepuszcza je przez 

odpowiednie filtry. Informacje sformatowane przez te filtry 

wysyłane są pocztą e-mail na adres administratora. Nie 

zawsze muszą one wzbudzać nasze podejrzenia – często są 

to zestawienia, np. ilości połączeń z serwerem poczty. 


49


Rysunek 4. Wiele programów wspomagających analizę logów 

z powodzeniem działa pod konsolą 

Instalacja 

W przypadku dystrybucji Aurox program LogWatch 

dostarczany jest na pierwszej płycie instalacyjnej. 

Możemy sprawdzić, czy jest zainstalowany w systemie 

poleceniem rpm -q logwatch. Powinniśmy uzyskać nazwę 

pakietu wraz z numerem wersji. Jeśli zamiast tego otrzymamy 

komunikat Pakiet logwatch nie jest zainstalowany, 

to należy zainstalować go z płyty. W tym celu montujemy 

pierwszą płytę instalacyjną w systemie (np. mount /mnt/ 

cdrom), po czym instalujemy nasz pakiet – rpm -Uvh /mnt/ 

cdrom/RedHat/RPMS/logwatch*.rpm. 

Jeśli wolimy skorzystać z bardziej aktualnej wersji, 

możemy ją pobrać z witryny domowej programu (http:// 

www.logwatch.org/ ). W chwili pisania artykułu najnowsza 

dostępna wersja stabilna nosiła numer 5.0. Warto 

ją zainstalować choćby dlatego, że udostępnia większą 

liczbę przydatnych filtrów. 

Zaraz po instalacji LogWatch jest w zasadzie gotowy 

do użycia. Zwykle nie ma potrzeby ingerencji w pliki 

konfiguracyjne. Jeśli jednak chcemy rzeczywiście wiedzieć, 

co się dzieje w naszym systemie, to powinniśmy 

to zrobić. 

Konfiguracja 

Większość plików znajduje się w katalogu /etc/log.d/. 

Główny plik konfiguracyjny to logwatch.conf (właściwie jest 

to łącze symboliczne do pliku conf/logwatch.conf ). Zawiera 

on domyślne ustawienia, które są stosowane w przypadku 

pominięcia poszczególnych opcji w linii poleceń. Przy 

zmianach posługujemy się naszym ulubionym edytorem 

(np. Vim, mcedit czy pico). 

Na samym początku możemy ustawić adresata listów 

informacyjnych (MailTo). Domyślnie jest to użytkownik 

root, ale możemy wskazać dowolnego innego lub nawet 

wpisać pełny adres e-mail. 

Inną ważną opcją jest Range – określa ona, które wpisy 

w dziennikach systemowych będą analizowane. Opcja 

ta może przyjąć kilka wartości – All (wszystkie wpisy), 

Yesterday (wczorajsze) oraz Today (dzisiejsze). Domyślnie 

analizowane są wpisy z poprzedniego dnia. Warto 

zaznaczyć, że opcja ta jest jeszcze bardzo niedoskonała. 

W trakcie pracy z LogWatch można zauważyć, że wyniki 

zwracane przez program wywoływany z Crona różnią 

się od tych zwracanych podczas wywoływania programu 

z linii poleceń. Dzieje się tak, gdyż LogWatch pobiera daty 

w formacie zależnym od wykorzystywanego w systemie 

języka. Załóżmy, że dziś jest 2 luty, a w naszym systemie 

zmienna środowiskowa $LANG ustawiona jest na „pl_PL” 

(można to sprawdzić poleceniami locale lub echo $LANG). 

W takim przypadku użycie opcji –range yesterday spowoduje 

wyszukiwanie linii z datą lut 1. Gdy jednak zmienna 

$LANG ustawiona jest na „C”, to poszukiwane będą linie 

z datą Feb 1. Jak więc widać, obecnie jedyną naprawdę 

bezpieczną wartością opcji –range jest All. Dzięki niej 

zostaną przeanalizowane wszystkie linie. 

Oprócz tego, możemy określić, jak bardzo szczegółowe 

raporty chcemy otrzymywać. Służy do tego opcja 

Detail, która może przyjąć wartości Low (niewiele szczegółów 

– domyślna), Med (średnia ilość szczegółów) oraz 

High (dużo szczegółów). Zamiast tych trzech wartości 

możemy użyć liczb od 0 (odpowiada to Low) do 10 (odpowiednik 

High). 

Dzięki opcji Service możemy wskazać usługi, o których 

chcemy uzyskać informacje – wartość tej opcji wskazuje 

nazwy filtrów (znajdujących się w katalogu /etc/log.d/ 

scripts/services/ ), których chcemy użyć. W większości 

przypadków najlepiej pozostawić tę opcję w ustawieniu 

All, dzięki czemu uruchamiane będą wszystkie filtry. 

Jeśli z jakiegoś powodu chcemy jednak któryś wyłączyć, 

możemy poniżej umieścić dodatkową linię Service 

z nazwą wyłączanego filtru poprzedzoną znakiem minusa 

(np. Service = -cron). 

Wiemy już, że w katalogu /etc/log.d/scripts/services/ 

znajdują się filtry dotyczące konkretnych usług. Oprócz 

tego, w katalogu /etc/log.d/scripts/ znajdują się jeszcze dwa 

podkatalogi zawierające filtry. Są to logfiles/ oraz shared/, 

zawierające odpowiednio filtry dotyczące konkretnych 

plików logów oraz filtry wspólne dla kilku różnych usług 

lub logów. Same filtry to po prostu skrypty, napisane 

zwykle w języku Perl (ale niekoniecznie). Możemy więc 

(jeśli znamy ten język w wystarczającym stopniu) samodzielnie 

przeanalizować poszczególne filtry, a nawet napisać 

własne. 

Wspomniane wyżej filtry mają za zadanie przeszukać 

pliki dzienników systemowych i wydobyć z nich pewne 

informacje. W katalogu /etc/log.d/conf/logfiles/ znajdują 

się pliki konfiguracyjne określające lokalizację dzienników 

systemowych oraz archiwów. W katalogu /etc/log.d/ 

conf/services/ znajdziemy pliki konfiguracyjne dotyczące 

poszczególnych usług. Wskazują one między innymi, które 

pliki logów lub które fragmenty tych plików dotyczą konkretnej 

usługi. 

50 

marzec 2004


Uruchamianie 

Wraz z instalacją pakietu w katalogu /etc/cron-daily/ zostaje 

umieszczony plik o nazwie 00-logwatch. Właściwie 

jest to łącze symboliczne prowadzące do pliku /etc/log.d/ 

scripts/logwatch.pl. Dzięki temu, demon Cron będzie dbał 

o codzienne uruchamianie programu LogWatch. Listy e-mail 

z wynikami działania filtrów będą wysyłane na konto określone 

w pliku /etc/log.d/logwatch.conf w zmiennej MailTo. 

Nie jest to jedyna metoda uruchomienia programu. Jeśli 

potrzebujemy w danej chwili wyniku działania konkretnego 

filtru, możemy uruchomić LogWatch z linii poleceń. 

Wywołanie polecenia logwatch bez parametrów spowoduje 

użycie domyślnych opcji ustawionych w pliku konfiguracyjnym. 

Zależnie od tego, co chcemy osiągnąć, możemy 

jednak wykorzystać różne parametry. Przykładowo, jeśli 

chcemy sprawdzić komunikaty demona init (np. o zmianie 

poziomu runlevel), możemy użyć polecenia: 

R E K L A M A 

logwatch --detail high --archives --service initS 

--range all --print 

Poniżej nagłówka informującego o dacie i warunkach 

wykonywania raportu, w sekcji zamkniętej liniami Init 

Begin i Init End znajdziemy wynik działania filtru. Może 

mieć on postać: 

Entered or switched to runlevel 0: 2 Time(s) 

Entered or switched to runlevel 6: 34 Time(s) 

Jak widać, zestawienie to informuje nas, że dwukrotnie 

system przechodził do poziomu runlevel 0, natomiast to 

poziomu runlevel 6 przechodził 34 razy. Informacje te uzyskamy 

tylko korzystając z opcji –detail high, gdyż nie są one 

na tyle istotne, aby umieszczać je przy niższych poziomach 

szczegółowości. 

W rozdziale Analiza logów w trybie tekstowym wydobywaliśmy 

z logu secure informacje o tym, kto logował się 

do naszego komputera z pomocą ssh. LogWatch również 

pozwala nam uzyskać te informacje. Wystarczy, że użyjemy 

polecenia: 

logwatch --detail high --service sshd –range=allS 

--archives --print 

Może ono zwrócić dosyć obszerny wynik, jednak nas w tej 

chwili interesują linie umieszczone w bloku Users logging in 

through sshd. We wspomnianym przykładzie linie te mogą 

wyglądać na przykład tak: 

gerard: 

192.168.100.200: 21 times 

ktosik: 

215.13.57.4: 7 times 

Przy okazji filtru sshd chciałbym zwrócić uwagę, że high 

niekoniecznie jest najwyższym poziomem szczegółowości 

informacji. Autor filtru sshd przewidział możliwość wyświetlenia 

dodatkowych informacji w przypadku użycia opcji 

–detail 20 lub wyższej. W takim przypadku powyższe 

informacje mogłyby wyglądać tak: 

gerard: 

192.168.100.200: 

ktosik: 

publickey: 20 times 

password: 1 time 

215.13.57.4: 

publickey: 7 times 

Daje nam to znacznie bardziej szczegółowy raport niż nasze 

krótkie polecenie awk. A to tylko mały wycinek informacji, 

jakie udostępnia nam filtr sshd. 

Jeśli chcemy zapoznać się z raportami na temat kilku 

wybranych usług, możemy tego dokonać jednym poleceniem, 

np.: 


51


odwiedzić serwis FreshMeat (http://freshmeat.net/ ), gdzie 

między innymi w sekcji Browse –> System –> Logging znajdziemy 

co najmniej kilkadziesiąt tego typu programów. 

Zachęcam do samodzielnych poszukiwań, a w ramce 

W Sieci zamieszczam odnośniki do kilku wybranych projektów. 

Rysunek 5. Na witrynie programu LogWatch znajdziemy dokładne 

wskazówki, jak stworzyć własne filtry 

logwatch --detail high --service arpwatchS 

--service cron --range today --print 

Jak widać, opcji –service możemy użyć kilkakrotnie, 

wskazując kolejne interesujące nas usługi. Powyższe polecenie 

wydrukuje nam wyniki działania filtrów arpwatch 

i cron umieszczone odpowiednio w sekcjach Arpwatch 

Begin/End oraz Cron Begin/End. Program Arpwatch 

służy do śledzenia zmian przypisania numerów IP do 

poszczególnych kart sieciowych. Informacje zwracane 

przez ten filtr mogą dotyczyć pojawienia się nowego 

komputera w sieci, jak również wymiany karty sieciowej 

w jednym z komputerów. 

LogWatch pozwala nam na nie wskazywanie konkretnych 

usług. Zamiast tego, możemy wskazać plik logu, 

który chcemy przeanalizować. LogWatch wykorzysta 

wtedy filtry wszystkich usług powiązanych z tym plikiem. 

Przykładowo, możemy sprawdzić wczorajsze informacje 

dotyczące pliku /var/log/messages i przesłać je do 

skrzynki pocztowej użytkownika gerard (jeśli mamy go 

w systemie): 

logwatch --detail low --logfile messagesS 

--range yesterday --mailto gerard 

Użytkownik ten otrzyma list zawierający informacje takie, 

jak komunikaty błędów zwracane przez jądro (w sekcji 

Kernel), informacje o problemach z ładowaniem modułów 

(ModProbe), komunikaty demona Identd i inne. Warto 

zwrócić uwagę, że w sekcjach niektórych filtrów może pojawić 

się linia o treści **Unmatched Entries**. Umieszczone 

po niej linie nie pasowały do żadnej z reguł filtru (chociaż 

dotyczyły tej konkretnej usługi). 

Inne narzędzia 

Programów wspomagających przeglądanie i analizę logów 

systemowych jest wiele. Dobór odpowiedniego zależy od 

naszych potrzeb, umiejętności i przyzwyczajeń. Warto 

Zakończenie 

Przeglądanie i analizowanie logów systemowych ma sens. 

Pozwala nam na wykrycie błędów w konfiguracji systemu, 

„doszlifowanie” go i dopasowanie do naszych potrzeb. Analizując 

logi rutera możemy dostosowywać podział łącza tak, 

aby korzystanie z niego było jak najbardziej komfortowe 

dla użytkowników. Logi serwera WWW mogą nam wskazać 

błędy w konstrukcji naszych serwisów. Mogą nas też 

powiadomić o próbach włamań (oby nieudanych). 

Jeśli chodzi o włamania, trzeba zdawać sobie sprawę 

z pewnej rzeczy. Analiza logów w tym konkretnym przypadku 

jest często spóźniona. Będzie to już jedynie czytanie 

historii o tym, jak ktoś dostał się do naszego systemu 

i zrobił z nim, co chciał. Może być też tak, że włamywacz 

usunie z logów wpisy świadczące o jego obecności. Uchronić 

nas przed takimi sytuacjami mogą systemy wykrywania 

włamań (IDS – Intrusion Detection System). 

W Sieci: 

• ADMLogger: 

http://aaron.marasco.com/linux.html 

• AJMS: 

http://www.argray.org/ams/ 

• Analog: 

http://www.analog.cx/ 

• Firewall Log Daemon: 

http://rouxdoo.freeshell.org/dmn/ 

• FWAnalog: 

http://tud.at/programm/fwanalog/ 

• FWLogWatch: 

http://www.kyb.uni-stuttgart.de/boris/software.shtml 

• FWReport: 

http://sourceforge.net/projects/fwreport/ 

• GLogWatch: 

http://www.uberh4x0r.org/download/gkrellm/ 

• Log_analysis: 

http://linux.umbc.edu/~mabzug1/log_analysis.html 

• Log Tool: 

http://xjack.org/logtool/ 

• LogWatch: 

http://www.logwatch.org/ 

• MultiTail: 

http://www.vanheusden.com/multitail/ 

• Swatch: 

http://swatch.sourceforge.net/ 

• Webalizer: 

http://www.mrunix.net/webalizer/ 

• Webmin: 

http://www.webmin.com/ 

52 

marzec 2004

sprzęt 

Zobacz w: 

Zabawy z flash dyskiem USB 

Piotr Wolny 

Flash dyski, nazywane często – z racji swoich niewielkich 

rozmiarów – pen drive, to stosunkowo 

nowe urządzenia. Na tyle nowe, że nazywa się je 

wciąż bardzo różnie – flash disk, flash drive, keydrive, 

USB key, USB flash drive, keychain drive, pen drive, 

memory stick to chyba nawet nie wszystkie ich angielskie 

określenia. Rozpowszechnienie flash dysków było możliwe 

dzięki opracowaniu tanich pamięci typu eeprom, odpornych 

na wielokrotny zapis. Niektórzy producenci zapewniają, 

iż flash dysk można zapisywać nawet milion razy, a dane 

na nim zawarte wytrzymują 10 lat. 

Ogólnie flash dyski to niewielkie urządzenia pamięci 

masowej, podpinane do portu USB. Najczęściej występują 

w pojemnościach od 32 MB do kilku GB. Model 

o pojemności 128 MB można nabyć za około 200 złotych. 

W praktyce flash dysk jest więc bardziej pojemny i szybszy 

niż dyskietka i choć jest na ogół mniej pojemny niż dysk 

CD-R(W), znacznie wygodniej się go nagrywa i transportuje 

(podobno jest na tyle lekki, że może go przenieść 14 

mrówek). Wszystkie flash dyski korzystają z protokołu USBstorage, 

dzięki czemu łatwo jest ich używać – nie wymagają 

sterowników na komputerach z różnymi nowymi systemami 

operacyjnymi, nawet na MS Windows XP. 

Flash dyski USB działają oczywiście również bez żadnych 

dodatkowych sterowników w Linuksie, są dobrze 

obsługiwane przez w miarę nowe dystrybucje. Nie zetknąłem 

się z żadnym modelem, który nie zadziałałby w naszym 

systemie operacyjnym (dobrze współpracują nawet tanie 

jednostki no-name). 

O autorze: 

Autor jest politologiem i pracuje dla www.wzz.org.pl. 

Linuksem zajmuje się mniej więcej od czasów jądra 2.0.20. 


Rysunek 1. Flash dysk nie wygląda na coś, co kosztuje ponad 

200 PLN, ale jest wart tych pieniędzy 

Flash dysk w Linuksie 

W niektórych dystrybucjach Linuksa podłączenie flash 

dysku jest natychmiast wykrywalne, np. w Mandrake 

Linux 9.2 taki dysk jest automatycznie montowany w /mnt/ 

removable, a na pulpicie KDE pojawia się odpowiednia 

ikona. Inne nowe dystrybucje wymagają kilku minut na 

konfigurację, w zależności od osobistych preferencji. 

Flash dysk USB pracuje w Linuksie jako urządzenie 

SCSI, więc jest oznaczony jako /dev/sda (gdy mamy jakiś 

kontroler SCSI, wtedy oznaczenie może przesunąć się na 

/dev/sdb). Jego pierwszą partycją (urządzenia te sprzedawane 

są z założoną i sformatowaną partycją FAT16 ) jest więc 

/dev/sda1. Możemy utworzyć odpowiedni katalog w /mnt 

(mkdir -m 666 /mnt/flash) i po podłączeniu zamontować 

urządzenie komendą mount /dev/sda1 /mnt/flash. W niektórych 

przypadkach może być potrzebne wcześniejsze 

wykonanie komendy modprobe usb-storage; modprobe 

sg; modprobe sd_mod (w takim przypadku warto od razu 

dopisać ją do któregoś ze skryptów startowych). Aby montowanie 

było prostsze i można było je wykonywać z konta 

zwykłego użytkownika, możemy wpisać odpowiednią linię 

do /etc/fstab, np.: 

/dev/sda1 /mnt/flash vfat noauto,users 0 0 

Po dopisaniu odpowiedniej linijki w pliku fstab, do zamontowania 

podłączonego flash dysku wystarczy komenda 

mount /mnt/flash. Wygodniejsze może okazać się stworzenie 

na pulpicie KDE/GNOME ikony urządzenia CDROM 

Tworzenie kopii flash dysku 

Jeśli nagraliśmy na flash dysku jakąś dystrybucję Linuksa 

i chcemy spróbować innej, zawsze możemy łatwo zachować 

obraz starej dystrybucji na flash dysku w pliku. Wystarczy 

w tym celu polecenie: dd if=/dev/sda of=/jakas/nazwa/ 

pliku.img. Oryginalny stan flash dysku przywracamy poleceniem: 

dd if=/jakas/nazwa/pliku.img of=/dev/sda. Oczywiście, 

przed tymi operacjami należy koniecznie odmontować 

flash dysk. 


53

sprzęt 

Instalacja „normalnej” dystrybucji 

Być może niektórzy z Czytelników mają na tyle duże flash 

dyski, że chcieliby zainstalować na nich normalne dystrybucje 

Linuksa. Nie ma problemu! Jako dysk docelowy należy 

wybrać /dev/sda (bądź sdb, gdy mamy jakieś urządzenia 

SCSI) i przeprowadzić normalnie instalację. W niektórych 

dystrybucjach może być konieczne załadowanie modułów 

usb-uhc/usb-ohci, usb-storage, sg, sd_mod przed podziałem 

dysku na partycje. Robi się to zazwyczaj przełączając się na 

drugą (bądź kolejną) wirtualną konsolę (klawiszami [Ctrl]+ 

[Alt]+[F2...]) i wydając polecenie modprobe .... 

(nazwę możemy zmienić na np. FLASH), gdzie w zakładce 

„urządzenie” podamy /dev/sda1. Po tej operacji możemy 

zamontować urządzenie klikając na odpowiadającą mu 

ikonkę oraz odmontować komendą dostępną w menu 

wywołanym prawym klawiszem myszy. Pamiętajmy przy 

okazji, że Linux buforuje dane zapisywane na flash dysku 

i przed jego wyciągnięciem należy go koniecznie odmontować, 

aby mieć pewność, że wszystko na nim zostało 

zapisane. Bardzo ważne jest to, że flash dysków nie można 

odłączać, gdy trwa na nich zapis, gdyż kończy się to 

powstawaniem nienaprawialnych bad block-ów. 

Flash dysk może być również montowany automatycznie 

po włożeniu lub gdy jakaś aplikacja chce odczytać 

z niego dane. W takim przypadku możemy skorzystać 

chociażby z autofs. Przykładowo, w pliku /etc/auto.master 

umieszczamy linię: 

/misc /etc/auto.misc --timeout=60 

a w pliku /etc/auto.miscs linię: 

flash -fstype=auto,noauto,owner,kudzu :/dev/sda1 

Następnie restartujemy autofs (/etc/init.d/autofs restart) 

i nasz flash dysk będzie montowany automatycznie, gdy 

jakaś aplikacja będzie chciała odczytać katalog /misc/flash. 

Jeśli chcemy uzyskać bardziej „efektowną” konfigurację, 

np. uruchamiać jakieś aplikacje po podłączeniu flash dysku, 

możemy skorzystać z mechanizmu hotplug. Więcej na temat 

hotplug można było przeczytać w artykule „Cyfrowy aparat 

fotograficzny w Linuksie” w Linux+ z listopada 2003. 

Szybki przykład? Jeśli nasze urządzenie ma identyfikatory 

USB 126f/2168/200 (można je sprawdzić w /var/log/syslog 

lub /var/log/messagess, gdzie pojawiają się po jego podłączeniu), 

tworzymy plik /etc/hotplug/usb/flash.usermap i 

wpisujemy w nim jedną linię: 

flash 0x000f 0x126f 0x2168 0x0000 0x0200 0x00 0x00 0x00 

0x00 0x00 0x00 0x00000000 

Najlepiej skopiować ją z jakiegoś innego pliku *usermap 

i pozmieniać odpowiednie cyfry – w ten sposób trudniej się 

pomylić. W pierwszej kolumnie jest identyfikator urządzeń 

USB-storage (może to być również 0x0003, jeśli to pierwsze 

nie zadziała), a pozostałe dane otrzymujemy z logów systemowych. 

Trzecią cyfrę – u mnie 200 – możemy wpisać do 

piątej i/lub szóstej kolumny. Następnie piszemy skrypt /etc/ 

hotplug/usb/flash. Na początek wystarczy w nim linia: 

#!/bin/sh 

logger "uruchamia sie $0" 

Nadajemy skryptowi prawa do wykonywania oraz podłączamy 

nasze urządzenie, patrząc, czy w logach systemowych 

znajdujemy powyższy wpis „uruchamia sie...”. Jeśli go 

nie ma, musimy poprawić cyfrowe identyfikatory urządzenia. 

Jeśli wpis pojawia się, dobrze jest jeszcze sprawdzić, 

czy nie będzie się pojawiał, gdy podłączymy jakieś inne 

posiadane w domu urządzenie USB – chcemy, aby nasz 

skrypt uruchamiał się tylko przy podłączeniu flash dysku. 

Bardzo prosty przykład, który przy każdym podłączeniu 

flash dysku automatycznie uaktualnia ważne dane, 

kopiując je na flash dysk, można znaleźć na Listingu 1. 

Skrypt, który jedynie automatycznie montuje urządzenie po 

podłączeniu i odmontowuje po wyciągnięciu, jest na Listingu 

2. Skrypty te zadziałają, jeśli umieściliśmy odpowiednie 

wpisy w /etc/fstab oraz stworzyliśmy właściwie plik /etc/ 

hotplug/usb/flash.usermap. 

Przy pisaniu skryptów hotplug trzeba jedynie pamiętać, 

że wykonywane są one z prawami użytkownika root, więc 

czasem możemy potrzebować w skrypcie komendy su 

. Ponadto, jeśli używamy jakiejś starszej 

dystrybucji, zawierającej wersję hotplug sprzed 8 sierpnia 

2003 roku, nie możemy tworzyć własnych plików /etc/ 

hotplug/usb/*.usermap – ich zawartość należy dopisywać 

do /etc/hotplug/usb.usermap. 

Instalacja Linuksa na flash dysku 

Flash dyski są na tyle duże, że można na nich zmieścić 

wiele małych dystrybucji Linuksa. Nie tylko wszystkie 

„jednodyskietkowe”, ale – zwłaszcza jeśli posiadamy 

urządzenie o pojemności 64 MB i więcej – możemy 

wykorzystać mniejsze dystrybucje typu LiveCD. Flash 

Moduły jądra 

Jeśli samodzielnie kompilujemy jądro Linuksa lub nasz sprzęt 

nie chce zadziałać, potrzebujemy moduły jądra do obsługi 

flash dysku: 

• w dziale USB: Preliminary USB device filesystem, sterownik 

hosta (ehci/uhci/usb-uhci/ohci) oraz USB Mass Storage 

support (usb-storage.o); 

• w dziale SCSI: SCSI disk support (sd_mod.o) oraz SCSI 

generic support (sg.o). 

Flash dysk możemy oczywiście samodzielnie sformatować na 

dowolny system plików, ale domyślnie jest to vfat, więc warto 

mieć w jądrze wsparcie również dla niego. 

54 

marzec 2004

flashdysk USB 

Listing 1. Przykładowy prosty skrypt, który automatycznie 

kopiuje na flash dysk dane z wybranego katalogu 

#/bin/bash 

logger "$0: start uaktualniania danych" 

# czekamy, aż moduły jądra zostaną załadowane 

sleep 4 

# montujemy flash disk 

mount -w /mnt/flash || exit 

# tworzymy katalog na flash dysku i kopiujemy dane 

mkdir -p /mnt/flash/wazne 

cp -Ru /home/piotr/dane/wazne/* /mnt/flash/wazne/ 

# odmontowujemy dysk i odtwarzamy dźwięk 

# program aplay odtwarza dźwięk przez sterowniki ALSA 

umount /mnt/flash && aplay /usr/share/apps/kbackgammon/ 

sounds/kbackgammon-lost.wav 

logger "$0: koniec uaktualniania danych" 

dyski robią się na tyle popularne, że twórcy niektórych 

małych dystrybucji Linuksa dostosowują swoje dzieła do 

używania właśnie na takich urządzeniach bądź publikują 

dla nich specjalną wersję. 

Często dużym problemem jest uruchomienie komputera 

z urządzenia USB. Nie jest to uzależnione od typu posiadanego 

flash dysku. W tym przypadku ważna jest płyta 

główna naszego komputera. W BIOS-ie musimy mieć opcję 

startu z USB-ZIP bądź innych urządzeń USB (USB-HDD, 

USB-FDD, USB-CDROM itp.). To nie gwarantuje jednak 

sukcesu. Wiele płyt głównych nie potrafi uruchomić systemu 

z flash dysku, mimo posiadania odpowiedniej opcji 

w BIOS-ie. Jeśli mamy dostęp do DOS-a bądź Windowsa, 

zanim poświęcimy czas na ściągnięcie i zainstalowanie 

jakiejś dystrybucji Linuksa, dobrze jest przeprowadzić prosty 

test uruchomienia systemu z flash dysku. Przy pomocy 

narzędzi dostarczanych przez jego producenta bądź używając 

programów zawartych w DOS/Windows, formatujemy 

flash dysk, czyniąc go urządzeniem startowym (kopiujemy 

pliki systemowe). Następnie przestawiamy BIOS komputera 

na start z USB-ZIP i sprawdzamy, co się stanie. Jeśli system 

ruchomi się, to mamy szczęście. Jeśli nie, to pozostaje jeszcze 

do sprawdzenia kilka rzeczy: 

• możemy spróbować przestawić urządzenie startowe 

w BIOS-ie na inne USB-xxx (USB-HDD, USB-FDD, 

USB-CDROM itd.); 

• niektóre (wadliwe) płyty główne wymagają podłączenia 

flash dysku przy całkowicie odłączonym zasilaniu 

od komputera (z wyciągniętą wtyczką), w przeciwnym 

razie BIOS nie zobaczy dysku USB; konieczne jest również 

wtedy włączenie w BIOS-ie obsługi klawiatury 

USB – znane z takich dziwnych zachowań są niektóre 

płyty z chipsetem VIA i AMI BIOS-em, np. Epia-m czy 

Shuttle mv42n; 

• możemy spróbować specjalnego bootloadera z projektu 

SPBLinux (adres w ramce „W Sieci”), instalując go 

komendą dd if=spb2 of=/dev/sda; 

• dobrze sprawdzić, czy producent płyty opublikował 

jakieś uaktualnienia firmware, które poprawiałoby uruchamianie 

z USB; 

• czasem pomaga takie przestawienie urządzeń, aby 

kontroler USB nie dzielił przerwania z innym urządzeniem; 

• mój flash dysk (TwinMos(r) Mobile Disk III – 021) uruchamia 

się tylko i wyłącznie, gdy sformatujemy go 

programem pod systemem Windows, dostarczonym 

przez producenta, a z dwóch dostępnych opcji przy 

formatowaniu, w praktyce z moją płytą główną działa 

tylko USB-HDD. 

Powyższe porady mogą być przydatne, ale większość Czytelników 

zapewne nie napotka żadnego problemu przy 

uruchamianiu komputera z USB, jeśli tylko BIOS ma taką 

opcję. Spośród kilku płyt głównych, które udało mi się 

przetestować, wszystkie się uruchomiły. Nie były to modele 

z „górnej półki”, lecz tanie płyty główne z chipsetami VIA, 

np. ECS K7VTA3 czy ECS K7VZA. 

Gdy już potrafimy uruchomić komputer z naszego 

flash dysku, czas rozejrzeć się za jakąś ciekawą dystrybucją 

Linuksa dla niego. Wybór jest bardzo duży. 

Najpierw przyjrzałem się dystrybucjom, które przez ich 

autorów zostały przystosowane do uruchamiania z flash 

dysków. 

Flonix 

Mój pierwszy wybór padł na Floniksa (http://flonix. 

tuxfamily.org/ ). Jest to ciekawa dystrybucja, oparta na 

Knoppiksie, o ogólnych zastosowaniach. Znajdziemy na 

niej narzędzia do multimediów (mplayer, xmms, przeglądarki 

obrazków), nagrywania płyt CD, manipulacji plikami, 

przeglądania stron WWW i wiele innych. Wszystko 

można zamieścić na flash dysku o pojemności 64 MB, 

ale przed instalacją należy go odpowiednio przygotować. 

Musi na nim znajdować się aktywna partycja FAT16 (tak 

jest domyślnie na nowych sprzedawanych urządzeniach). 

Jeśli nie zauważymy obecności partycji FAT16, możemy 

ją stworzyć przy pomocy fdiska i następnie sformatować 

poleceniem mkfs.vfat /dev/sda1. Następnie po ściągnięciu 

i rozpakowaniu pliku Flonix_USB_Edition_build36.zip 

należy zawartość tego archiwum przegrać do głównego 

katalogu flash dysku. 

Po skopiowaniu plików, odmontowujemy flash dysk 

(ale nie odłączamy). Potrzebne jest tylko jedno polecenie, 

które umożliwi uruchamianie się Linuksa z flash dysku. 

Cały czas przy założeniu, że nasz flash dysk to /dev/sda1, 

musimy wydać polecenie syslinux /dev/sda1. Program 

syslinux można znaleźć we wszystkich dystrybucjach lub 

ściągnąć z http://syslinux.zytor.com/ – w jego archiwum 

jest również gotowa do użycia, skompilowana wersja. 


55

sprzęt 

Listing 2. Przykładowy prosty skrypt, który montuje włożony 

flash dysk i odmontowuje go po wyciągnięciu 

Rysunek 2. Na stronach internetowych dystrybucji Knoppix 

znajdziemy namiary na wiele dystrybucji, które nadają się do 

instalowania na flash dyskach 

To już wszystko! Czas zrestartować komputer i podziwiać 

Floniksa. Na mnie zrobił naprawdę imponujące 

wrażenie. Bardzo wygodna jest szczególnie możliwość 

zapisywania konfiguracji i plików osobistych wprost na 

flash dysk, z którego uruchamiamy komputer. Odpada 

konieczność używania dodatkowych dyskietek lub ponownego 

nagrywania płyty, jak ma to miejsce w przypadku 

dystrybucji typu LiveCD. 

Movix2 

Movix2 (http://movix.sourceforge.net/ ) to kolejna dystrybucja, 

która przez autora została przystosowana do 

uruchamiania z flash dysku. Tym, którzy jej nie znają, 

należy przypomnieć, że dystrybucja ta służy do oglądania 

filmów przy pomocy programu MPlayer. Ta wersja jest 

wyposażona w system X Window. Jej przeniesienie na 

flash dysk jest jednak nieco trudniejsze niż w przypadku 

Floniksa i to tym bardziej, że skrypt przeznaczony do 

automatycznego przenoszenia dystrybucji na flash dysk 

– przynajmniej u mnie – nie zadziałał. Musiałem przenieść 

dystrybucję ręcznie. 

Po rozpakowaniu pliku movix2-0.3.1pre4.tar.gz, do 

katalogu src/mplayer/codecs dołożyłem pliki z kodekami 

z Windows (plik win32codecs.tar.bz2 i inne, bez rozpakowywania), 

zaś do katalogu src/movix/ znaleziony 

w sieci plik libdvdcss-1.2.6-1.i386.rpm, który umożliwia 

odczyt zakodowanych płyt DVD. Do katalogu src/mplayer/ 

mplayer-fonts/ dołożyłem czcionkę verdana.ttf, a do pliku 

src/movix/gui.conf dopisałem linię: subfont-encoding=cp1250. 

Ponadto, w pliku src/movix/rc.movix zakomentowałem 

kilka linii ładujących Sambę, która u mnie nie 

chciała zadziałać. Te działania nie są jednak niezbędne. 

Samo przeniesienie na flash dysk należy rozpocząć od 

jego zamontowania, np. w /mnt/flash. Następnie kopiujemy 

konfigurację bootloader-a: cp extras/flash/syslinux.cfg 

/mnt/flash/. Tworzymy na karcie główny katalog: mkdir 

/mnt/flash/movix2, oraz kopiujemy tam cały katalog src: cp 

-R src/* /mnt/flash/movix2. Następnie na karcie przenosimy 

kilka plików: 

#/bin/bash 

logger "$0: Montowanie flash dysku..." 

# czekamy, aż moduły jądra zostaną załadowane 

sleep 4 

# montujemy flash dysk i odtwarzamy jakiś dźwięk 

mount -w /mnt/flash || exit 

aplay /usr/share/dzwiek1.wav 

# zmienna $REMOVER określa nazwę programu w katalogu 

# /var//var/run/usb/ 

# który zostanie uruchomiony przy odłączeniu urządzenia 

cat > $REMOVER

flashdysk USB 

• spowodować, aby Knoppix ładował potrzebne nam 

moduły jądra, obsługujące USB, przed modułami SCSI 

i przed próbą odszukania nośnika, na którym znajduje 

się właściwa część dystrybucji; 

• ustawić urządzenie, z którego uruchamia się Knoppix, 

na /dev/sda1, rezygnując ze standardowego skryptu, 

który wyszukuje urządzenia CDROM z odpowiednią 

płytą; 

• skopiować potrzebne nam moduły jądra w odpowiednie 

miejsce, aby Knoppix mógł użyć ich do uruchomienia 

właściwego systemu. 

Na początku musimy zmodyfikować bootimage Knoppiksa, 

który znajdziemy na płycie CD tej dystrybucji 

w katalogu /KNOPPIX/boot.img. Montujemy go (mount -o 

loop boot.img /mnt/tmp) i kopiujemy całą jego zawartość 

do katalogu np. /tmp/bootdisk i odmontowujemy. Teraz 

musimy dostać się do pliku miniroot.gz, skopiowanego 

przed chwilą do /tmp/bootdisk/ – gunzip /tmp/bootdisk/ 

miniroot.gz; mount -o loop /tmp/bootdisk/miniroot / 

mnt/tmp/. W miniroot interesuje nas plik linuxrc. Musimy 

w nim dopisać załadowanie odpowiednich modułów 

USB (przed modułami SCSI, około linii 170, przed 

komentarzem Check for SCSI), czyli dopisujemy następujące 

linie: 

#insmod -f ehci-hcd.o #(możemy spróbować USB 2.0 jeśli nasz 

insmod -f usbcore.o 

insmod -f usb-uhci.o 

insmod -f uhci.o 

insmod -f usb-ohci.o 

insmod -f usb-storage.o 

ash -c "sleep 5" 

sprzęt to obsługuje) 

Następnie wyszukujemy fragment skryptu, który odpowiada 

za wyszukiwanie napędu CD (zaczyna się od komentarza 

Now that the right SCSI driver is (hopefully) loaded, try to 

find CDROM i kończy linią done). Całą tę część komentujemy. 

Pod nią dopisujemy: 

FOUND_KNOPPIX="/dev/sda1" 

mount -t vfat /dev/sda1 /cdrom 

Zanim przejdziemy do następnego kroku (kopiowania 

modułów jądra), parę słów wyjaśnienia. W Knoppiksie, 

po starcie jądra systemu, najpierw ładowany jest plik 

KNOPPIX/boot.img i montowany plik miniroot.gz (niektóre 

dystrybucje pochodne od Knoppiksa zmieniają jedynie 

nazwę KNOPPIX na swoją). Dopiero później następuje 

odnalezienie napędu CD oraz podmontowanie wielkiego 

pliku KNOPPIX/KNOPPIX, zawierającego właśnie całe 

oprogramowanie. Moduły jądra, odpowiedzialne za obsługę 

USB, znajdują się właśnie w pliku KNOPPIX/KNOPPIX, 

a naszym zadaniem jest przekopiowanie ich stamtąd do 

miniroot.gz. 

Do naszej pracy najlepiej jest użyć wersji cloop 1.0.2, 

gdyż jest ona najpopularniesza. Niestety, poszczególne 

wersje cloop nie są ze sobą kompatybilne, a my musimy 

użyć dokładnie tej, którą użyto do skompresowania naszej 

odmiany dystrybucji Knoppix. Czasem wersję skompresowanego 

obrazu można zobaczyć po wykonaniu polecenia 

strings KNOPPIX/KNOPPIX | less. 

Ładujemy więc moduł: insmod cloop.o, montujemy 

plik KNOPPIX poleceniem: file=sciezka_do_KNOPPIX && 

mount -t iso9660 /dev/cloop /mnt/tmp2 i kopiujemy do 

katalogu /mnt/tmp pliki z katalogu /mnt/tmp2/lib/modules/ 

[wersja_jadra]/kernel/drivers/usb/: ehci-hcd.o uhci.o usbohci.o 

usb-storage.o usb-uhci.o usbcore.o. Jak pamiętamy, 

w /mnt/tmp/ podmontowaliśmy wcześniej miniroot. Tym 

samym zakończyliśmy potrzebne modyfikacje w pliku 

miniroot. Odmontowujemy go i ponownie kompresujemy 

przy użyciu gzip. 

Następnie na wcześniej sformatowany (mkfs.vfat /dev/ 

sda1) i podmontowany flash dysk kopiujemy całą zawartość 

/tmp/bootdisk/ i inne pliki Knoppiksa, w tym oczywiście 

najważniejszy, czyli KNOPPIX/KNOPPIX. W efekcie zawartość 

bootdisk-u ma znaleźć się w głównym katalogu na 

flash dysku, a sam plik bootdisk.img możemy skasować. 

Podobnie jak przy innych dystrybucjach nagrywanych na 

flash dysk, musimy jeszcze wydać komendę syslinux /dev/ 

sda1. Następnie pozostaje nam tylko zrestartowanie maszyny 

i radość z samodzielnie dostosowanej dystrybucji. 

Zakończenie 

Flashdysk może być świetnym rozwiązaniem dla osób, 

które są zmuszone do poruszania się, np. między pracą 

a domem, ze swoim dyskiem twardym. Flashdysk doskonale 

nadaje się do przechowywania prywatnych danych 

(np. kluczy ssh) czy też posiadania swojego Linuksa zawsze 

przy sercu. Wygodny rozmiar urządzenia, często mniejszy 

od zapalniczki, duża prędkość działania (zwłaszcza w przypadku 

modeli USB 2.0), no i oczywiście możliwość podłączania, 

bez konieczności wyłączania komputera, to ogromne 

zalety tego rozwiązania. 

W Sieci: 

• Samodzielne tworzenie Knoppiksa: 

http://www.knoppix.net/docs/index.php/ 

KnoppixRemasteringHowto 

• Uruchamianie Knoppiksa z flash dysku oraz bootloader 

z SPBLinux: 

http://rz-obrian.rz.uni-karlsruhe.de/knoppix-usb/ 

• Dystrybucja Flonix: 

http://flonix.tuxfamily.org/ 

• Dystrybucja Movix: 

http://movix.sourceforge.net/ 

• Strona domowa Hotplug: 

http://linux-hotplug.sourceforge.net/ 

• Ogólne informacje na temat urządzeń USB w Linuksie: 

http://www.linux-usb.org/ 


57

dla programistów 

Zobacz w: 

CVS – system zarządzania 

wersjami 

Piotr Machej 

Oprogramowanie Open Source jest często rozwijane 

przez wielu różnych programistów. 

Każdy z nich może pracować nad innym 

fragmentem kodu. Utrzymanie porządku 

staje się w takim przypadku bardzo trudne. W celu ułatwienia 

pracy programistom powstał CVS (Concurrent Versions 

System), czyli system zarządzania wersjami. Przydaje się on 

jednak nie tylko przy tworzeniu oprogramowania – świetnie 

nadaje się również do rozwijania serwisów WWW czy 

dokumentacji. Można go zastosować właściwie wszędzie, 

gdzie tylko występują cyfrowe dane. 

Jak to działa? 

Wykorzystując CVS mamy możliwość zapoznania się 

z historią zmian w projekcie. Oprócz tego, możemy 

w każdej chwili uzyskać informacje o różnicach pomiędzy 

poszczególnymi wersjami plików. Co więcej, w dowolnej 

chwili możemy odtworzyć projekt w takiej postaci, w jakiej 

znajdował się jakiś czas temu. Możemy nawet rozwijać projekt 

równocześnie w kilku kierunkach (tzw. rozgałęzieniach 

– ang. branches), co pozwala nam na eksperymentowanie 

bez naruszania głównej wersji projektu. Jeśli dodać do tego 

możliwość równoczesnego dostępu wielu programistów, 

system CVS okazuje się być bardzo przydatny. 

Najważniejszym pojęciem dotyczącym CVS jest repozytorium 

(ang. repository), czyli obszar na dysku komputera 

(lokalnego lub zdalnego), w którym przechowywane 

są wszystkie informacje na temat poszczególnych 

projektów. Każdemu projektowi możemy przyporządkować 

osobny moduł, czyli po prostu podkatalog w repozytorium. 

Wiemy już, że mamy jedno repozytorium z projektem, 

oraz wiele osób, które mogą z nim pracować. Powstaje 

pytanie, jak to działa. Otóż każdy z programistów (przyjmijmy, 

że nasz projekt jest programem) może pobrać (ang. 

checkout) z repozytorium aktualną wersję projektu. Posiada 

wtedy u siebie kopię roboczą, z którą może pracować. 

O autorze: 

Autor zakończył studia zaoczne na V roku Informatyki na 

Politechnice Opolskiej. Z Linuksem (i ogólnie systemami 

uniksowymi) ma styczność od wielu lat. Obecnie administruje 

siecią blokową złożoną z dziesięciu komputerów. 


Rysunek 1. Wielu webmasterów wykorzystuje CVS w pracach 

nad swoimi witrynami 

W dalszych etapach pracy nie będzie musiał już pobierać 

całości projektu, a jedynie będzie uaktualniał (ang. update) 

swoją wersję. Jeśli programista dokonał zmian w swojej 

kopii roboczej, może je przesłać (ang. commit) do repozytorium. 

Może zdarzyć się, że wcześniej jakiś inny programista 

wysłał już swoje poprawki. O ile nie kolidują one ze 

sobą, to nie będzie problemu. Jeśli jednak zmieniany był 

ten sam fragment kodu, to podczas przesyłania będziemy 

mieli możliwość zdecydowania, które poprawki i w jakiej 

kolejności powinny być wprowadzone. 

Warto wiedzieć, że CVS może działać nie tylko w trybie 

sieciowym, ale również i lokalnym. Jeśli więc sami opracowujemy 

jakiś projekt, to z powodzeniem możemy wykorzystać 

CVS tworząc repozytorium na dysku własnego komputera. 

Przykład użycia 

Obudziłem się z potwornym bólem głowy. Jeden rzut 

okiem na budzik uświadomił mi, że jest już po południu. 

Szybko wstałem i usiadłem przy komputerze – na jutro 

muszę mieć skończony program na zaliczenie, a tu jeszcze 

tyle do napisania. Z zadowoleniem stwierdziłem, że 

przed zaśnięciem wysłałem wszystkie moje zmiany do 

zdalnego repozytorium CVS. Sprawdziłem historię zmian 

w plikach i ucieszyłem się jeszcze bardziej – koledzy z 

grupy dopisali już kilkaset istotnych linii kodu. Ściągnąłem 

na dysk nowsze wersje plików i zabrałem się dalej 

do pracy. 

58 

marzec 2004

cvs 

Na drugiej konsoli włączyłem pobieranie z CVS uaktualnienia 

mojego ulubionego MPlayera, a gdy już wylądowało 

na moim dysku, uruchomiłem kompilację. 

Tymczasem przyszedł mi do głowy nowy pomysł dotyczący 

programu na zaliczenie. Stworzyłem osobną gałąź 

projektu, aby nie przeszkadzać kolegom, po czym zacząłem 

eksperymenty z kodem. Nawet nie zauważyłem, jak nadszedł 

wieczór. Pomysł okazał się dobry, więc za zgodą reszty 

grupy włączyliśmy moje eksperymentalne zmiany do głównego 

projektu, który w tym czasie znów się rozwinął. Jeszcze 

tylko ostatnie szlify i jutro będziemy mieli piątki z zaliczenia. 

Nie da się ukryć, że CVS ułatwia pracę grupową. 

Instalacja 

Pakiet cvs znajduje się praktycznie w każdej z popularnych 

dystrybucji i w większości przypadków będzie umieszczony 

na dysku podczas standardowej instalacji. W przypadku 

Auroksa 9.2 pakiet cvs-1.11.2-10.i386.rpm znajduje się 

na drugiej płycie CD z dystrybucją. Jeśli przypadkiem CVS 

nie jest zainstalowany, możemy doinstalować go samodzielnie 

poleceniem rpm -Uvh cvs-1.11.2-10.i386.rpm wydanym 

w katalogu /RedHat/RPMS/ na drugiej płycie CD. W innych 

dystrybucjach należy wykorzystać narzędzia właściwe dla 

konkretnej dystrybucji. 

Niektórych Czytelników może nie zadowolić aktualność 

pakietów dostarczanych z dystrybucją. W chwili 

pisania niniejszego artykułu dostępna już była stabilna 

wersja 1.11.11. Jeśli chcemy zainstalować najaktualniejszą 

wersję, warto wejść na domową witrynę projektu (http:// 

www.cvshome.org/ ) i z sekcji CVS Downloads pobrać 

najnowszy plik. Po pobraniu możemy rozpakować go 

poleceniem tar xjvf cvs-1.11.11.tar.bz2 (nazwa pliku 

dotyczy wersji aktualnej w chwili pisania artykułu). 

Przechodzimy do utworzonego podkatalogu poleceniem 

cd cvs-1.11.11, po czym zapoznajemy się z dokumentacją 

(przede wszystkim z plikami INSTALL oraz 

README). Kompilacja i instalacja nie powinna sprawić 

problemu – na ogół wystarczy standardowy ciąg poleceń: 

./configure, make i make install (to ostatnie wydane 

z uprawnieniami użytkownika root). 

Pobieramy dane ze zdalnego serwera 

CVS 

Większość użytkowników Linuksa najczęściej wykorzystuje 

CVS do pobierania najnowszych wersji oprogramowania. 

Jeśli tylko twórcy konkretnego programu przewidzieli możliwość 

pobrania plików z repozytorium CVS, to opis powinien 

znajdować się na stronie domowej projektu. 

Przykładem niech będzie popularny program MPlayer. 

Po wejściu na jego witrynę (http://www.mplayerhq.hu/ 

homepage/ ) możemy przejść do sekcji Downloads. Tam, na 

samym dole strony (Rysunek 2), znajdziemy sekcję oznaczoną 

napisem CVS. Postępując zgodnie z umieszczonymi tam 

informacjami, powinniśmy wydać w konsoli polecenie: 

cvs -d:pserver:anonymous@mplayerhq.hu:S 

Rysunek 2. Instrukcja pobierania programu MPlayer z CVS jest 

umieszczona na witrynie domowej projektu 

/cvsroot/mplayer login 

Dzięki temu powinniśmy zalogować się anonimowo do 

zdalnego repozytorium CVS. Po pytaniu o hasło należy po 

prostu wcisnąć klawisz [Enter]. Następnie wydajemy właściwe 

polecenie pobierające aktualne pliki źródłowe: 

cvs -z3 -d:pserver:anonymous@mplayerhq.hu:S 

/cvsroot/mplayer co -P main 

Dzięki temu w podkatalogu main/ bieżącego katalogu 

zostanie umieszczona najbardziej aktualna wersja źródeł 

programu. Dokładne znaczenie poszczególnych opcji zostanie 

omówione w dalszej części artykułu. 

Wykorzystujemy GCvs 

Jeśli wolimy korzystać z interfejsu graficznego, to musimy 

wykonać nieco inne kroki. W przypadku programu GCvs 

(opisanego dokładniej w rozdziale Interfejsy graficzne) 

zaczynamy od wybrania opcji Admin –> Preferences. 

W otwartym okienku w zakładce General wpisujemy 

w pole CVSROOT linię: 

anonymous@mplayerhq.hu:/cvsroot/mplayer 

Następnie w sekcji Authentication zaznaczamy pole Password 

("pserver"). Wartości te odpowiadają opcji -d:pserver:anonymous@ 

mplayerhq.hu:/cvsroot/mplayer z poleceń 

wpisywanych w konsoli i wskazują na lokalizację repozytorium, 

z którego będziemy pobierać pliki. W zakładce Globals 

warto zaznaczyć opcję Use TCP/IP compression – jeśli 

ustawimy ją na wartość 3, to będzie dokładnie odpowiadać 

opcji -z3 z podanego wcześniej polecenia. Sprawia ona, że 

dane podczas przesyłania są kompresowane algorytmem 

gzip (dzięki temu powinny szybciej znaleźć się na naszym 

dysku). Ostatnia z użytych opcji (-P) jest domyślnie ustawiona 

w zakładce Globals – Prune (remove) empty directories. 

Sprawia ona, że po pobraniu plików z repozytorium, 


59


kasowane są pobrane puste katalogi (oczywiście tylko na 

naszym dysku – w repozytorium pozostają bez zmian). 

Zmienione opcje zatwierdzamy przyciskiem OK. 

Teraz możemy zalogować sie do repozytorium. Służy do 

tego opcja Admin –> Login. Również w tym przypadku na 

pytanie o hasło po prostu wciskamy przycisk OK. Po chwili 

w oknie komunikatów, poniżej linii cvs -z3 login, powinien 

pojawić się napis *****CVS exited normally with code 

0*****. Skoro zalogowaliśmy się bez problemu, możemy 

pobrać pliki źródłowe MPlayera. W tym celu wybieramy 

opcję Create –> Checkout module. W otwartym okienku 

przechodzimy do katalogu, w którym chcemy zapisać pliki 

i wciskamy OK. Pozostaje nam w kolejnym okienku wpisać 

nazwę modułu do pobrania (w polu Enter the module 

name...). W naszym przypadku jest to main. Wciskamy 

jeszcze raz przycisk OK i czekamy, aż pliki znajdą się na 

naszym dysku. 

Jak widać, do zwykłego pobrania plików wygodniej jest 

po prostu wpisać dwa polecenia w konsoli, zamiast klikać 

i klikać... Na dłuższą metę interfejs graficzny okazuje się 

jednak całkiem przydatny. 

Rysunek 3. Po pobraniu projektu do katalogu roboczego 

mamy dostęp do informacji o wersjach poszczególnych 

plików 

Interfejsy graficzne 

Minęły już chyba bezpowrotnie czasy, gdy słowa Unix 

i Linux kojarzyły się z czarnym ekranem wypełnionym 

białymi literkami. W dobie rozbudowanych środowisk 

graficznych coraz trudniej o program, który nie posiadałby 

interfejsu graficznego. CVS nie jest wyjątkiem. Posiada 

graficzne nakładki działające nie tylko w systemach uniksowych, 

ale również w Windows czy MacOS. 

Adresy witryn niektórych interfejsów graficznych 

umieszczone są na końcu artykułu, w ramce W Sieci. 

Oprócz samych interfejsów graficznych (również tych 

dostępnych z poziomu WWW), znajdują się tam też odnośniki 

do takich projektów, jak CVSMonitor (pozwala śledzić 

aktywność w projekcie, wprowadzane zmiany itp.) czy 

CVSspam (program powiadamiający e-mailem o zmianach 

wprowadzonych w repozytorium). Poniżej pozwolę sobie 

krótko opisać jeden wybrany interfejs graficzny. 

GCvs 

GCvs jest bardzo rozbudowanym i wygodnym klientem 

CVS. Jest to odmiana programu WinCvs, przeznaczonego 

dla systemu Windows. Istnieje również odmiana tego 

programu dla platformy Mac OS X – MacCvsX. Niezależnie 

więc, z której platformy będziemy korzystać, mamy możliwość 

używania programów o praktycznie identycznych 

interfejsach. 

Program GCvs możemy pobrać z witryny domowej 

projektu (http://cvsgui.sourceforge.net/ ), z sekcji Download. 

Dostępne są zarówno źródła, jak i pakiety RPM oraz DEB. 

Zależnie od posiadanej przez nas dystrybucji, pobieramy 

odpowiedni plik i instalujemy. W przypadku Auroksa 

można pobrać plik gcvs-1.0-1.i386.rpm (i zainstalować 

poleceniem rpm -Uvh gcvs-1.0-1.i386.rpm) lub wybrać 

pakiet źródłowy gcvs-1.0-1.src.rpm (instalujemy go poleceniami: 

rpmbuild --rebuild gcvs-1.0-1.src.rpm, rpm -Uvh 

/usr/src/redhat/RPMS/i386/gcvs-1.0-1.i386.rpm). 

Po instalacji możemy go uruchomić poleceniem gcvs. 

Okno programu podzielone jest na trzy duże okna. Po 

lewej stronie mamy listę katalogów. Możemy w niej wybrać 

katalog, w którym akurat chcemy pracować. W górnym 

oknie znajduje się spis plików wraz z informacjami na 

temat ich aktualności. Wreszcie w trzecim, dolnym oknie, 

pojawiają się komunikaty drukowane przez CVS. 

Program jest przyjemny i wygodny w użyciu, a dzięki 

wypisywaniu w oknie komunikatów postaci polecenia, 

świetnie nadaje się do nauki CVS dla początkujących. 

W niniejszym artykule postaram się wskazać, jak można 

w GCvs wykonać wszystkie opisywane czynności. 

Wykorzystujemy CVS lokalnie 

Jak już wspomnieliśmy, CVS pozwala na pracę w trybie 

lokalnym. Dzięki temu możemy stworzyć repozytorium na 

dysku naszego komputera i korzystać z niego bez potrzeby 

łączenia się z siecią komputerową. 

Tworzymy repozytorium 

Tworzenie repozytorium zaczynamy od stworzenia katalogu, 

w którym umieszczane będą wszystkie pliki. Może on 

znajdować się w dowolnym, wybranym przez nas miejscu. 

Należy jednak pamiętać, abyśmy mieli do niego prawa 

odczytu i zapisu. No i oczywiście powinniśmy dysponować 

odpowiednią ilością wolnego miejsca na dysku. Przykładowo, 

niech będzie to katalog ~/repozytorium/ – w naszym 

katalogu domowym na pewno możemy zapisywać pliki 

i nie potrzebujemy do tego uprawnień użytkownika root: 

mkdir ~/repozytorium 

Teraz musimy zainicjować nasze repozytorium. Służy do 

tego następujące polecenie: 

cvs -d ~/repozytorium init 

Powyższe czynności wykonujemy tylko raz. Od tego 

momentu możemy już korzystać z utworzonego katalogu. 

Warto zwrócić uwagę na opcję -d katalog. Wskazuje 

ona lokalizację repozytorium, do którego odwołujemy 

się poleceniem cvs. Każdorazowe jej wpisywanie może 

być uciążliwe, dlatego lepiej umieścić nazwę właściwego 

katalogu w zmiennej środowiskowej CVSROOT. W naszym 

przykładzie dokonamy tego poleceniami: 

CVSROOT=~/repozytorium 

export CVSROOT 

Możemy te linie dopisać do któregoś z plików wykonywanych 

w momencie logowania, dzięki czemu nawet po prze- 

60 

marzec 2004

cvs 

logowaniu się zmienna środowiskowa CVSROOT będzie 

ustawiona. W Auroksie takim plikiem jest ~/.bash_profile. 

Od tej chwili możemy pomijać opcję -d katalog i stosować 

skróconą wersję poleceń (np. cvs init). 

W przypadku programu GCvs pole CVSROOT ustawiamy 

na ~/repozytorium, natomiast opcję Authentication na 

wartość Local. 

Jeśli chcemy, aby z repozytorium w trybie lokalnym 

mogli korzystać inni użytkownicy, warto przygotować je 

tak, jak opisano w rozdziale Tworzymy własny serwer CVS. 

Szczególnie należy zwrócić uwagę na rozdział Nieupoważnionym 

wstęp wzbroniony. 

Umieszczamy projekt w repozytorium 

Jeśli rozpoczęliśmy już pracę z naszym projektem, możemy 

go teraz umieścić w repozytorium. Załóżmy, że pliki projektu 

znajdują się w katalogu ~/projekt/. Przechodzimy do 

niego poleceniem cd ~/projekt, po czym wydajemy polecenie: 

cvs import -m "Pierwszy import projektu"S 

projekt gerard start 

Oczywiście polecenie to możemy dostosować do naszych 

potrzeb – ma ono postać: 

cvs import [-opcje] nazwa_modułu vendor release 

Podstawowe polecenia CVS: 

• checkout moduł (skrót: co) – tworzy podkatalog z kopią 

roboczą plików umieszczonych w repozytorium 

• update (skrót: up) – uaktualnia pliki kopii roboczej do najnowszej 

wersji obecnej w repozytorium 

• add plik – komunikuje CVS, że plik zostaje dołączony 

do projektu i ma zostać przesłany przy następnym 

wywołaniu commit; 

• remove plik – po usunięciu pliku z kopii roboczej możemy 

użyć tej funkcji, aby plik został również usunięty z repozytorium 

(przy najbliższym wywołaniu commit); 

• commit plik – przesyła zmiany wprowadzone w pliku do 

repozytorium; 

• diff – wypisuje różnice pomiędzy plikami z kopii roboczej 

i ich wersjami z repozytorium; 

• import – przesyła pliki do repozytorium tworząc nowy 

projekt; 

• init – inicjuje repozytorium dodając w nim katalog 

CVSROOT oraz domyślne pliki konfiguracyjne; 

• log – wyświetla informacje o zmianach w plikach; 

• status – podaje informacje o aktualnym stanie plików 

(numer wersji w repozytorium i kopii roboczej, czy pliki 

były edytowane itp.); 

• tag znacznik – ustawia nazwę symboliczną znacznik 

dla aktualnych wersji plików w repozytorium (można się 

później do niej odwoływać z użyciem opcji -r znacznik). 

Ciekawe opcje wywołania CVS: 

• -d katalog_główny_CVS – pozwala pracować na innym 

repozytorium niż zdefiniowane w zmiennej środowiskowej 

CVSROOT; 

• -e edytor – wskazuje nazwę edytora, który będzie wykorzystywany 

do wpisywania informacji do rejestru zmian 

(przydaje się, jeśli nie chcemy korzystać z domyślnego); 

• -n – nie wykonuje żadnych operacji zmieniających repozytorium 

lub kopię roboczą, a jedynie wypisuje komunikaty; 

• -z liczba – ustawia kompresję na poziom określony wartością 

liczba. 

W naszym poleceniu użyliśmy opcji -m, która pozwala 

dodać własną informację do rejestru zmian w projekcie. 

W opcji nazwa_modułu podajemy krótką nazwę, 

którą będzie nosił podkatalog utworzony w katalogu 

~/repozytorium/, zawierający pliki z naszym projektem. 

W polu vendor możemy wpisać dowolne słowo nie zawierające 

spacji i znaków specjalnych – np. może to być nasz 

przydomek (nick). Ostatnia opcja, release, pozwala na 

użycie symbolicznego określenia numeru wersji. Nazwa 

start odpowiada numerowi 1.1.1.1. 

W GCvs wybieramy opcję Create –> Import module. 

Następnie w otwartym oknie przechodzimy do katalogu, 

w którym znajdują się pliki projektu (w naszym przypadku 

~/projekt) i wciskamy OK. Jeśli pojawi się okienko z komunikatem 

błędu, to należy je dokładnie przeczytać i odpowiednio 

zareagować. Może okazać się przykładowo, że 

GCvs źle odgadnie typ pliku i uzna plik tekstowy za binarny 

(BINARY). W takim przypadku należy wskazać odpowiednią 

pozycję i wcisnąć Edit. Z listy możemy wybrać 

jedną z opcji: Leave unchanged (nic nie zmieniaj), Force 

binary (potraktuj plik jako binarny), Force text (potraktuj 

plik jako tekstowy) oraz Ignore (zignoruj). 

Warto dbać, aby pliki miały przypisany właściwy typ. 

Jeśli plik binarny zapiszemy jako tekstowy, to zostanie on 

doszczętnie zniszczony – CVS przechowuje pliki tekstowe 

wraz z historią zmian zapisaną w nich samych. Z tego 

samego powodu nie ma sensu czystych plików tekstowych 

przechowywać jako binarnych – wysłanie każdej poprawki 

do repozytorium wiązałoby się z jego powiększeniem 

o kolejny plik. 

W kolejnym oknie możemy ustalić jeszcze nazwę 

modułu, wpisać komunikat (odpowiednik opcji -m) oraz 

ustawić wartości pól Vendor i Release. 

Jeśli przesłanie plików do repozytorium zakończyło się 

bez błędów, możemy skasować nasz katalog ~/projekt/ wraz 

z zawartością. Za chwilę odzyskamy go z repozytorium, już 

razem z informacjami o wersjach poszczególnych plików. 

Pobieramy projekt z repozytorium 

Przyszedł czas na prawdziwą pracę. Zaczynając pracę 

z naszym projektem musimy pobrać go z repozytorium. 

W tym celu wybieramy sobie odpowiadający nam katalog, 


61


w którym będziemy chcieli przechowywać pliki z projektem. 

Może to być nawet katalog domowy (~/ ), gdyż wywołanie 

polecenia, które za chwilę poznamy, spowoduje 

utworzenie odpowiedniego podkatalogu. Podkatalog ten 

będzie miał taką nazwę, jakiej użyliśmy w opcji nazwa_ 

modułu polecenia cvs import. No dobrze, zatem stwórzmy 

katalog ~/projekty1/ i wykonajmy nasze polecenie: 

mkdir ~/projekty1 

cd ~/projekty1 

cvs checkout projekt 

W programie GCvs po prostu wybieramy opcję Create –> 

Checkout module. W otwartym oknie tworzymy katalog 

~/projekty1/, po czym wchodzimy do niego i wciskamy OK. 

W kolejnym oknie wpisujemy nazwę modułu do pobrania 

(projekt) i możemy znów wcisnąć OK. Jeszcze tylko wybieramy 

opcję Query –> Reload view, dzięki czemu zostanie 

uaktualniona lista katalogów i plików. 

Teraz w katalogu ~/projekty1/projekt/ mamy nasze pliki, 

które wcześniej znajdowały się w katalogu ~/projekt/. Czy 

coś się zmieniło? Tak – pojawiły się podkatalogi o nazwie 

CVS/. Zawierają one informacje o wersjach – nie należy ich 

edytować ani kasować. 

Dokonywanie poprawek 

Edycji plików dokonujemy w odpowiednich programach 

– ta sprawa z oczywistych względów jest niezależna od CVS. 

Tak więc do edycji plików tekstowych możemy użyć naszego 

ulubionego edytora (np. Vim), do retuszowania fotografii 

(również ich wersjami można zarządzać dzięki CVS) możemy 

wykorzystać GIMP-a itd. Gdy dokonamy już poprawek i 

jesteśmy z nich zadowoleni, należy wydać polecenie: 

cvs commit 

Zostaniemy poproszeni o podanie komentarza dotyczącego 

tego uaktualnienia. Możemy też wskazać konkretne pliki, 

Rysunek 5. Wybieranie odpowiednich opcji porównania plików 

jest znacznie wygodniejsze w interfejsie graficznym 

które mają być wysłane do repozytorium. Wystarczy wyliczyć 

je na końcu polecenia, np.: 

cvs commit plik1.c plik3.php 

Możliwość ta jest bardzo przydatna, gdy chcemy już wysłać 

uaktualnienie do niektórych plików, podczas gdy z innymi 

zmodyfikowanymi chcemy jeszcze popracować. 

W przypadku programu GCvs zaznaczamy pliki, 

które chcemy uaktualnić (możemy też zaznaczyć katalog), 

a następnie wybieramy Modify –> Commit selection. 

Podajemy komentarz dotyczący uaktualnienia, po czym 

wciskamy OK. 

Jeśli nad projektem pracuje więcej osób, to może 

okazać się, że ktoś inny wysłał już uaktualnienie do poprawianego 

przez nas pliku. W takim przypadku polecenie cvs 

commit zakończy się błędem i komunikatem zbliżonym do 

poniższego: 

cvs commit: Up-to-date check failed for `plik1.c' 

W takim przypadku należy pobrać (update) do siebie 

najnowszą wersję pliku, a następnie zapoznać się z różnicami 

(pobrany plik będzie zawierał o nich informacje). 

Po zlikwidowaniu konfliktów w pliku, możemy 

skasować kopię zapasową (zapisaną w pliku o nazwie 

.#nazwa_pliku), a następnie ponownie wysłać plik do 

repozytorium. 

Rysunek 4. Praca z CVS w linii komend również jest dosyć 

wygodna – wymaga tylko lepszej znajomości poleceń 

Pobieranie poprawek z repozytorium 

Gdy mamy już na dysku (pobraną przez cvs checkout) kopię 

roboczą projektu, nie musimy jej już ponownie pobierać 

w całości. Jeśli nad naszym projektem pracują i inne osoby, 

to po każdej przerwie w pracy warto sprawdzić, czy nie 

zostały wprowadzone jakieś poprawki. Dokonujemy tego 

poleceniem wydanym w katalogu z projektem: 

cvs -n update 

62 

marzec 2004

cvs 

Jeśli wskaże ono jakieś zmienione pliki, możemy pobrać 

poprawki poleceniem: 

cvs update 

Różnica pomiędzy tymi poleceniami jest taka, że dzięki 

opcji -n nie dokonujemy żadnych zmian, a jedynie 

otrzymujemy komunikaty. Jeśli chcemy sprawdzić 

dokładnie, jakie zmiany zostały wprowadzone, możemy 

zapoznać się z historią zmian dzięki poleceniu cvs 

log nazwa_pliku. Następnie możemy porównać nasz 

plik z jego wersją w repozytorium. W tym celu wydajemy 

polecenie cvs diff nazwa_pliku -r nr_wersji. 

Wartość pola nr_wersji odczytujemy sobie z wyniku 

wcześniejszego polecenia. Możemy też pominąć opcję 

-r, a wtedy porównanie zostanie przeprowadzone 

z plikiem w wersji takiej, jaką mamy w naszej kopii 

roboczej. Opcję -r możemy wykorzystywać w innych 

poleceniach, np. użycie jej z poleceniem cvs update 

spowoduje uaktualnienie kopii roboczej do konkretnej 

wersji projektu z repozytorium. W ten sposób możemy 

edytować starsze wersje projektu. 

Podobnie jak w przypadku cvs commit, możemy wskazać 

konkretne pliki, które chcemy uaktualnić. Jeśli w repozytorium 

znajdują się nowsze wersje plików, to zostaną one 

przesłane do naszej kopii roboczej. 

Jak już wiemy, w GCvs możemy po prostu zaznaczyć 

pliki, na których chcemy pracować. Później wystarczy 

wskazać opcję Query –> Query update w celu sprawdzenia 

aktualności kopii oraz Modify –> Update selection 

w celu pobrania poprawek. Odpowiednie opisane 

wcześniej polecenia (cvs log i cvs diff) znajdują się 

w opcjach Query –> Log selection oraz Query –> Diff 

selection. 

Tworzymy własny serwer CVS 

Posiadanie repozytorium na własnym dysku jest wygodne, 

jednak tylko do pewnego momentu. Jeśli nad projektem 

pracuje więcej osób, to najczęściej nie wszystkie 

mają bezpośredni dostęp do naszego komputera. W takim 

przypadku musimy skonfigurować własny serwer CVS. 

Listing 1. Zawartość pliku /etc/xinetd.d/cvspserver 

service cvspserver 

{ 

port = 2401 

socket_type = stream 

protocol = tcp 

wait = no 

user = root 

passenv = PATH 

server = /usr/bin/cvs 

server_args = -f --allow-root=/usr/cvsroot pserver 

} 

OFERTA PRACY DLA PROGRAMISTY 

Firma o ustabilizowanej pozycji na rynku zatrudni programistów 

zajmujących się tworzeniem oprogramowania dla platformy 

Linux. 

Wymagania: 

• Praktyka w programowaniu aplikacji bazodanowych SQL 

– najlepiej pod SYBASE ASE; 

• Dobra znajomość programowania w C, C++; 

• Dobra znajomość semantyki języka i umiejętność jej 

wykorzystania w praktyce: foxpro, clipper, dbase; 

• Pożądana znajomość pakietu CLIP (www.itk.ru); 

• Znajomość tematyki z zakresu zarządzania firmą – czyli 

systemów ERP/CRM/MRP na poziomie podstawowym. 

Oferty (CV, list motywacyjny, oczekiwania finansowe, termin podjęcia 

pracy) z dołączoną klauzula: Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych 

osobowych zawartych w mojej ofercie pracy w celach rekrutacyjnych, 

zgodnie z ustawa z dn. 29.08.1997r. „O ochronie danych osobowych”, 

Dz.U. nr 133, poz. 833. 

Kontakt: info@softwork.com.pl 

WWW: www.softwork.com.pl 

Innym wyjściem jest umożliwienie korzystania z CVS za 

pomocą SSH – o tym jednak przeczytamy w następnym 

rozdziale. 

Konfiguracja serwera 

Wszystkie czynności wykonujemy z uprawnieniami użytkownika 

root. Zaczynamy od stworzenia katalogu dla repozytorium. 

Ponieważ będzie to katalog przeznaczony dla 

większej grupy użytkowników, więc możemy go umieścić 

przykładowo w katalogach /usr/ lub /home/. Ja proponuję 

utworzyć katalog /usr/cvsroot/: 

mkdir /usr/cvsroot 

Następnie postępujemy podobnie jak przy trybie lokalnym 

– musimy zainicjować nasze repozytorium: 

cvs -d /usr/cvsroot init 

Ze względu na to, że tym razem w naszym katalogu będą 

przechowywane hasła użytkowników, warto ograniczyć do 

niego dostęp: 

chmod -R o-rwx /usr/cvsroot 

Dzięki temu tylko użytkownik i grupa root będą mieli 

prawa do tego katalogu. 

Serwer CVS uruchamiany jest przez demona xinetd, 

więc musimy stworzyć specjalny plik konfiguracyjny – / 

etc/xinetd.d/cvspserver. Treść, którą należy w nim umieścić, 

znajduje się na Listingu 1. Wartość zmiennej server jest 

zależna od tego, gdzie mamy zainstalowany CVS. Najlepiej 


63


z trzech pól oddzielonych dwukropkiem. Kolejne pola 

to: 

• nazwa użytkownika CVS (a więc nazwa wykorzystywana 

przy logowaniu się); 

• hasło oraz nazwa użytkownika, z którego prawami ma 

działać CVS, jeśli autoryzacja przebiegnie pomyślnie. 

Tylko pierwsze pole jest obowiązkowe – dwa ostatnie 

pola są opcjonalne i można je pominąć. Jak jednak wspomnieliśmy 

przed chwilą, należałoby podać co najmniej 

hasło. Zobaczmy na przykładowe dwie linie naszego pliku 

z hasłami: 

Rysunek 6. Informacje z CVS o wielu projektach możemy uzyskać 

również za pośrednictwem WWW 

sprawdzić to poleceniem which cvs. Ścieżka umieszczona 

w zmiennej server_args to oczywiście ścieżka do naszego 

katalogu z repozytorium. 

Pozostaje nam uruchomić ponownie demona xinetd 

poleceniem /etc/rc.d/init.d/xinetd restart. 

Konfiguracja klienta 

Z punktu widzenia użytkownika korzystającego z CVS, 

jedyną różnicą w porównaniu z trybem lokalnym jest inna 

wartość zmiennej środowiskowej CVSROOT. Chcąc połączyć 

się z serwerem CVS będziemy ustawiać ją następująco: 

CVSROOT=:pserver:gerard@192.168.0.1:/usr/cvsroot 

export CVSROOT 

Oczywiście zamiast gerard i 192.168.0.1 wpisujemy naszą 

nazwę użytkownika na zdalnym serwerze oraz adres tego serwera. 

Opcja pserver określa sposób autoryzacji użytkownika. 

W przypadku korzystania z GCvs, ustawiamy w polu 

CVSROOT wartość gerard@192.168.0.1:/usr/cvsroot, natomiast 

w sekcji Authentication zaznaczamy pole Password 

(proszę porównać opis w rozdziale Pobieramy dane ze 

zdalnego serwera CVS). 

Poza tym obsługa nie różni się niczym od obsługi CVS 

w trybie lokalnym. 

Hasła użytkowników 

CVS w domyślnej konfiguracji pozwala na autoryzowanie 

użytkowników na podstawie systemowego pliku z hasłami. 

Niesie to ze sobą duże zagrożenie, gdyż CVS stosuje 

bardzo proste kodowanie przesyłanych haseł. Jeśli więc 

użytkownicy będą korzystać ze swoich haseł systemowych, 

potencjalnemu włamywaczowi będzie bardzo łatwo je 

odszyfrować (zakładając, że uda mu się je podsłuchać – co 

wcale nie musi być trudne). 

Z tego powodu warto poświęcić trochę czasu na 

edycję pliku /usr/cvsroot/CVSROOT/passwd. Plik ten ma 

bardzo prostą konstrukcję. Każda linia może składać się 

gerard:$1$61pntEz1$my4xVjdiPpLXj8Zgm23i8. 

ktos:$1$RrFGfpK2$/54OCXueq4SpQ4a/SOBSC0:gerard 

Mamy tu użytkownika gerard (który musi istnieć w systemie) 

z zakodowanym hasłem cvspass. Oprócz tego mamy 

użytkownika ktos z zakodowanym hasłem ProsteHaslo, 

który po poprawnej autoryzacji będzie pracował w CVS 

jako gerard. Dzięki temu użytkownik o nazwie ktos nawet 

nie musi istnieć w systemie, ale i tak będzie miał możliwość 

korzystania z CVS. Hasła są kodowane tą samą metodą 

co w pliku /etc/shadow, więc można je stamtąd po prostu 

przekleić. 

Prawa do pliku /usr/cvsroot/CVSROOT/passwd może 

mieć tylko root, więc wydajemy polecenie chmod 600 /usr/ 

cvsroot/CVSROOT/passwd. Oprócz tego w pliku /usr/cvsroot/ 

CVSROOT/config wstawiamy linię o treści SystemAuth=no 

(wystarczy usunąć znak # znajdujący się na jej początku), 

a wtedy z CVS będą mogli korzystać tylko użytkownicy 

określeni w naszym pliku /usr/cvsroot/CVSROOT/passwd. 

Nieupoważnionym wstęp wzbroniony 

Jeśli użytkownicy mają mieć dostęp do repozytorium, 

musimy ustawić odpowiednie prawa dostępu do plików 

i katalogów. Katalogi wewnątrz repozytorium powinny 

być zapisywalne przez osoby, które mają mieć możliwość 

zmieniania plików w tych katalogach. Co więcej, jeśli nawet 

dana osoba ma tylko czytać pliki, to i tak musi mieć prawo 

do zapisu (ze względu na tworzenie plików blokujących). 

Sprowadza się to do tego, że jeśli chcemy, aby nad jakimś 

projektem pracowała większa ilość osób, to musimy stworzyć 

w systemie grupę, do której wszystkie te osoby będą 

należeć. Grupę taką należy uczynić właścicielem katalogów 

i plików z projektem. 

Korzystanie z CVS poprzez SSH 

Wiemy już, że korzystanie z CVS za pomocą metody pserver 

może być niebezpieczne ze względu na słabe kodowanie 

haseł podczas przesyłania. Problem ten możemy obejść 

stosując tunel SSH lub wykorzystując SSH bardziej bezpośrednio. 

CVS daje nam taką możliwość – jedną z metod 

pracy zdalnej jest wykorzystanie SSH do przesyłania poleceń 

i danych. Jeśli zdecydujemy się na tę drugą metodę, 

64 

marzec 2004

cvs 

użytkownicy będą musieli ustawić następujące zmienne 

środowiskowe: 

CVSROOT=:ext:gerard@192.168.100.1:/usr/cvsroot 

CVS_RSH=ssh ; export CVSROOT CVS_RSH 

Polecenia te można oczywiście dodać do pliku ~/.bash_profile 

lub innego odpowiedniego dla naszej dystrybucji. Od tej 

chwili wszystkie polecenia będą miały taką samą postać, 

jak podczas korzystania z CVS lokalnie. 

Korzystając z programu GCvs musimy ustawić pole 

CVSROOT na wartość gerard@192.168.100.1:/usr/cvsroot, 

a opcję Authentication na Secure shell. 

Oczywiście, aby skorzystać z tej metody, musimy 

spełnić kilka warunków. Na komputerze z repozytorium 

musi być uruchomiony serwer SSH. Oprócz tego każdy 

z użytkowników mających mieć dostęp do CVS musi mieć 

tam konto – do autoryzacji wykorzystywane jest jego hasło 

systemowe. Do katalogów repozytorium stosują się wszystkie 

zasady opisane w rozdziale Nieupoważnionym wstęp 

wzbroniony – musimy zadbać o odpowiednie ustawienia 

praw dostępu do plików. 

Przy wykorzystaniu dostępu przez SSH nie potrzebujemy 

konfigurować serwera CVS. W zamian za to nie ma możliwości 

jednorazowego zalogowania się do CVS i wykonywania 

kolejnych czynności. Każde polecenie musi być autoryzowane 

hasłem. Możemy tego uniknąć wykorzystując parę kluczy 

SSH (publiczny i prywatny). Można o tym przeczytać w artykule 

Praca z OpenSSH w numerze styczniowym. 

W Sieci: 

• Witryna domowa CVS: 

http://www.cvshome.org/ 

• Zalety i wady CVS: 

http://www.softax.pl/prywatne/marcink/narzedzia/ 

narzedzia_cvs/ 

• The CVS Book – darmowa książka o CVS: 

http://cvsbook.red-bean.com/ 

• GCvs: 

http://cvsgui.sourceforge.net/ 

• CVS Monitor: 

http://ali.as/devel/cvsmonitor/ 

• TkCVS: 

http://www.twobarleycorns.net/tkcvs.html 

• CVSspam: 

http://www.badgers-in-foil.co.uk/projects/cvsspam/ 

• CVS2HTML: 

http://cvs.sslug.dk/cvs2html/ 

• CVSadmin: 

http://www.cooptel.qc.ca/~limitln/cvsadmin/ 

• CVSweb: 

http://www.freebsd.org/projects/cvsweb.html 

• LinCVS: 

http://www.lincvs.org/ 

• CvsGraph: 

http://www.akhphd.au.dk/~bertho/cvsgraph/ 


65

dla graczy 

Racer 

Krzysztof Wolski 

Racer jest pierwszym trójwymiarowym symulatorem 

wyścigów samochodowych stworzonym 

z myślą o Linuksie. Gra posiada również wersje 

na inne systemy operacyjne, np. Windows. Omawiana 

pozycja udostępniona jest do pobrania za darmo 

dla celów niekomercyjnych. Na stronie projektu dostępny 

jest również kod źródłowy. Potrzebne nam będą dwa pliki 

– jeden z danymi dla gry i drugi z binariami. Binaria znajdujące 

się na stronie są przeznaczone dla kart graficznych 

opartych na kościach NVIDIA. Bardziej zaawansowani 

użytkownicy Linuksa mogą spróbować skompilować własną 

wersję Racera. 

Dla użytkowników dystrybucji Aurox polecam ściągnięcie 

i zainstalowanie pakietu RPM. Adres strony, na której 

można znaleźć wspomniany plik, znajduje się na końcu 

artykułu. W przypadku instalowania pakietu RPM postępujemy 

w standardowy sposób, czyli posiadając uprawnienia 

administratora wydajemy polecenie: rpm -Uvh racer-0.5.0- 

4pdc.i686.rpm. 

Po tak przeprowadzonej instalacji uruchomienie gry jest 

już prostą czynnością – wybieramy odpowiednią pozycję 

w menu Gry menedżera okien. 

Po pomyślnym uruchomieniu gry, na ekranie powinno 

pojawić się menu główne. Najbardziej interesującymi opcjami 

dla gracza są oczywiście te związane z wyborem trasy, 

na której będzie rozgrywany wyścig (Select track) oraz opcja 

związana z wyborem samochodu, którym będziemy się 

ścigać (Select car). 

Standardowo do gry dołączony jest tylko jeden samochód 

oraz tylko jedna trasa, ale gra została napisana w ten 

sposób, że bardzo łatwo jest do niej dodać nowe samochody 

czy trasy. Należy pobrać je ze strony http://www.racerxtreme.com/, 

a następnie rozpakować i skopiować pliki do 

odpowiedniego katalogu. W przypadku tras odpowiednim 

katalogiem (jeśli gra została zainstalowana z pakietu RPM) 

jest /usr/games/racer/data/tracks, natomiast dla samochodów 

jest to katalog /usr/games/racer/data/cars. Następnie 

wystarczy ponownie uruchomić grę. 

Prowadzenie samochodu odbywa się przy pomocy 

myszki – na początku może to sprawiać niemałe trudności, 

ale po przejechaniu kilku lub kilkunastu okrążeń można 

dojść do wprawy. Lewym przyciskiem myszki zmieniamy 

bieg na wyższy, natomiast prawym dokonujemy jego redukcji. 

Przesuwając myszkę do przodu przyspieszamy, natomiast 

przesunięcie myszki do tyłu to hamowanie. Bieg wsteczny 

jest uruchamiany po zredukowaniu do biegu jałowego (N) 

i ponownym naciśnięciu prawego przycisku myszy (tak jak 

w przypadku prawdziwych samochodów, załączony bieg 

wsteczny sygnalizuje litera R). 

Rysunek 1. Racer w akcji 

Grafika w grze jest dopracowana, choć zależy to bardziej 

od autora danej trasy niż od samego autora gry. Zainteresowani 

odnajdą różne modele samochodów, które prezentują 

się naprawdę wyśmienicie pod względem graficznym 

– dostępna ilość samochodów może naprawdę przyprawić 

o zawrót głowy. 

Ponieważ gra znajduje się w stosunkowo wczesnej 

fazie rozwoju, nie jest pozbawiona błędów. Objawia się 

to dziwnym zachowaniem samochodu w czasie wypadku, 

który koziołkuje w powietrzu kilkanaście razy i najczęściej 

tego rodzaju kraksa kończy się koniecznością rozpoczęcia 

wyścigu od początku (gra po prostu się „gubi”). Dźwięki 

w grze nie przedstawiają się jeszcze najlepiej, ale można 

mieć nadzieję na poprawę sytuacji w przyszłości – prace 

wciąż trwają. 

Racer na pewno jest godny uwagi. Miejmy nadzieję, że 

następne wersje będą jeszcze lepsze zarówno pod względem 

dźwiękowym, jak i dopracowaniem sposobu prowadzenia 

samochodu. Z pewnością warto czasem usiąść i dla 

rozluźnienia po ciężkim dniu pościgać się na torze wyścigowym. 

Dostępna ilość tras i samochodów na pewno nie spowoduje, 

że gra szybko się znudzi. 

Wymagania sprzętowe: 

• Karta grafiki ze sprzętowym wspomaganiem 3D (najlepsza 

w tym przypadku będzie karta oparta o układy 

firmy NVIDIA); 

• 64 MB RAM; 

• X Window. 

http://www.racer.nl/ 

http://www.racer-xtreme.com/ 

66 

marzec 2004

Wybierz swoją prenumeratę: 

Drodzy Prenumeratorzy! 

Wspólnie z firmą INTERNEWS, dystrybutorem i importerem 

czasopism obcojęzycznych, przygotowaliśmy dla Was atrakcyjną 

ofertę zakupu prenumeraty ze zniżką wyszczególnionych 

w tabeli czasopism informatycznych. 

Zamówienia i szczegółowe informacje: 

tel. (22) 853 60 23, 853 87 77. www.linux.com.pl. 

W tym numerze polecamy: 

Dr. Dobb’s Journal jest wiodącym 

magazynem dla deweloperów oprogramowania. 

Od ponad 25 lat jest on 

najlepszym źródłem informacji dla profesjonalnych 

programistów, pisanym 

i redagowanym przez programistów 

dla programistów. W DDJ znajdziesz 

liczne algorytmy, wskazówki przydatne 

podczas pisania programów, 

opracowania dotyczące podstawowych 

zagadnień z projektowania oprogramowania oraz 

wszystkie listingi omawianych programów, co zagwarantuje 

Ci, że staniesz się jeszcze lepszym programistą. 

Dr. Dobb’s Journal is the leading magazine for software 

developers. For more than 25 years it has been the 

foremost source of software tools for the professional 

programmer. It is written and edited by programmers for 

programmers. With DDJ you’ll get algorithms, coding tips, 

discussions of fundamental design issues, and program 

listings guaranteed to make you a better programmer. 

C/C ++ Users Journal jest magazynem 

poświęconym praktycznym 

rozwiązaniom dla programistów 

C/C++, który omawia zaawansowane 

techniki programowania w 

C, C++ oraz Javie. Każde wydanie 

dostarcza szczegółowych informacji 

o wymienionych językach, stosowanych 

standardach oraz programowaniu 

zorientowanym obiektowo. 

Zajrzyj do CUJ, aby znaleźć najlepsze oraz najnowsze 

techniczne informacje o językach C i C++, które wciąż 

są najlepszym wyborem podczas rozwijania współczesnego 

oprogramowania. 

C/C ++ Users Journal is the magazine devoted to practical 

solutions for C/C ++ programmers, providing advanced 

techniques in C, C ++ and Java. Each issue provides 

how-to articles with full source code, and in-depth information 

about languages, standards and object-oriented 

programming. Look to CUJ for the best and latest 

in technical information on C and CC++, the language 

of choice for contemporary software development. 


Tytuł czasopisma obecna cena cena 

prenumeraty promocyjna 

półrocznej prenumeraty 

(brutto) półrocznej 

ACCESS OFFICE & VB ADVISOR 237,70 180,70 

C-C++ USERS JOURNAL 199,50 152,10 

COMP.SHOPPER CD 222,50 171,20 

COMPUTER ARTS CD* 366,20 277,70 

COMPUTER ARTS SPECIAL CD 391,80 320,00 

COMPUTER GAMING WORLD CD 354,30 268,70 

COMPUTER SHOPPER USA 203,20 155,60 

CRE@TE ONLINE CD 351,70 266,30 

DR.DOBB`S JOURNAL 199,50 152,10 

DVD REVIEW 280,10 214,30 

DYNAMIC GRAPHICS 118,90 90,40 

HOME ENTERTAIMENT 216,90 165,80 

INTELLIGENT ENTERPRISE 355,70 270,40 

INTERNET MAGAZINE CD 223,70 170,90 

LAPTOP 240,30 212,80 

LINUX FORMAT CD* 354,30 268,70 

LINUX JOURNAL 203,80 155,90 

LINUX MAGAZINE 232,30 177,30 

MAC FORMAT CD* 354,30 268,70 

MAC USER 440,20 339,30 

MACWORLD UK CD 287,60 218,70 

MACWORLD USA CD 203,20 155,60 

MSDN MAGAZINE 239,70 182,80 

OFFICIAL PS2 MAGAZINE* 329,20 250,00 

OFFICIAL UK PLAY`STATION CD* 297,30 226,00 

PC ADVISOR CD 208,50 173,50 

PC FORMAT CD* 388,70 318,80 

PC FORMAT DVD* 432,50 354,10 

PC GAMER CD* 301,80 230,50 

PC MAGAZINE UK CD 183,30 140,60 

PC MAGAZINE USA 520,60 397,20 

PC PLUS CD 401,60 329,30 

PC PRO CD 293,80 224,50 

PC UTILITIES CD 287,60 218,70 

PC WORLD USA 163,30 125,60 

PC ZONE CD* 252,20 192,30 

PERS.COMP.WOR.CD 205,40 158,30 

PLAY MAG UK DVD* 234,60 179,00 

PLAYSTATION WORLD DVD* 244,80 187,80 

PRACTICAL INTERNET CD* 320,60 243,50 

PSM2 DVD* 240,30 183,30 

SOFTWARE DEWELOPMENT 199,50 152,10 

SYS ADMIN 237,10 180,30 

WEB PAGES CD 167,80 145,80 

WHAT PC ? CD 239,10 182,50 

WIRELESS BUSINESS & TECHNOLOGY 237,70 170,70 

* wraz z kosztami wysyłki zwykłej (pln) 

67

warto przeczytać 

dział prowadzi: Piotr Truszkowski 

piotrt@linux.com.pl 

warto przeczytać 

W obronie wolności 

Autor: Sam Williams 

Tłumaczenie: Krzysztof Masłowski 

ISBN: 83-7361-247-5 

Tytuł oryginału: Free as in Freedom 

Format: B5, stron: 296 

Data wydania: 11/2003 

Cena książki: 34.90 zł 

 

Richard Stallman to postać bardzo dobrze znana w świecie Wolnego Oprogramowania. Książka Sama Williamsa, 

zatytułowana „W obronie wolności”, wydana niedawno przez wydawnictwo Helion, opowiada nam 

historię kontrowersyjnego geniusza, który zmienił spojrzenie na świat oprogramowania. Znajdziemy w niej 

historię Stallmana od jego lat młodzieńczych aż do czasu teraźniejszego. Z licznych wywiadów przedstawionych 

w tym tytule, wyłania sie obraz człowieka wyobcowanego i samotnego, dla którego pasją i domem 

stał się świat uniwersyteckich komputerów i oprogramowania. Poznamy czynniki, które popchnęły bohatera 

książki do walki o idee ruchu Wolnego Oprogramowania. 

Richard Stallman jest osobą bardzo kontrowersyjną. Z jednej strony nie sposób nie docenić jego zasług, 

z drugiej zaś, podejście do świata przeplata się z religijną, niemalże fanatyczną ideologią. Czytelnik wgłębiając 

się w kolejne rozdziały dochodzi do wniosku, że ideologia Stallmana wcale nie jest taka, jaką mu 

się wydawała, staje się dziwnie logiczna i warto się z nią utożsamiać. 

Polecam ten tytuł absolutnie każdemu – zarówno ludziom korzystającym z oprogramowania Open Source, 

jak i tym broniących oprogramowania z niedostępnym kodem źródłowym. Nie zawiodą się także Ci, którzy chcą poznać Stallmana z innego 

punktu widzenia. 

Obraz całości psują drobne błędy językowe, ale nie jest to zbytnim problemem – książka została również wydana w postaci elektronicznej, którą 

można pobrać ze strony wydawnictwa Helion i modyfikować zgodnie z potrzebami. Jaki będzie kolejny rozdział? 

FreeBSD. Księga eksperta 

Autor: Roderick W. Smith 

Tłumaczenie: Marcin Jędrysiak 

ISBN: 83-7361-158-4 

Tytuł oryginału: FreeBSD: The Complete Reference 

Format: B5, stron: 824 (oprawa twarda) 

Zawiera CD-ROM 

Data wydania: 12/2003 

Cena książki: 89.00 zł 

FreeBSD uchodzi za niemalże idealny system serwerowy. Elastyczność, swoboda działania i moc, którą 

wraz z systemem otrzymuje jego przyszły administrator, mogą się jednak wyrwać spod kontroli. Jak 

zacząć i jak posłużyć się tym systemem, aby osiągnąć maksimum jego bezpieczeństwa i wydajności? 

Odpowiedzi na te, jak i inne pytania, przedstawia nam Roderick W. Smith, autor książki o wiele mówiącym 

tytule: „FreeBSD. Księga eksperta”. Ilość omówionych tematów przytłacza. Jest ich tak wiele, że sam 

spis treści zajmuje ponad 12 stron. Zaczynając od historii systemu, poprzez jego instalację, konfigurację, 

omówienie serwerów plików, drukarek, www, logowania i innych, poprzez przystosowanie FreeBSD do 

pracy w charakterze stacji roboczej. Książka „FreeBSD. Księga eksperta” należy do tej grupy tytułów, 

które nie starzeją się przez bardzo długi okres czasu. Dzięki dokładnym omówieniom przedstawionych 

problemów, ilości poruszonych zagadnień i przystępnemu językowi autora, mogę polecić ten tytuł każdemu, 

kto ma ochotę poznać FreeBSD i szuka książki, która pomoże mu w realizacji tego celu. Gorąco 

polecam. 

Bestsellery Merlina 

Lista najlepiej sprzedających się książek informatycznych 

w sklepie internetowym www.merlin.pl, w styczniu: 

1. Zaawansowane modele finansowe z wykorzystaniem Excela i VBA (+ CD-ROM) – M. Jackson, M. Staunton, Wyd. Helion, 2003 

2. Google dla praktyków – A. Szewczyk, Wyd. Mikom, 2003 

3. Delphi. Tworzenie aplikacji bazodanowych w praktyce – P. Stokłosa, Wyd. Read Me, 2003 

4. BIOS. Leksykon kieszonkowy – A. Pyrchla, Wyd. Helion, 2003 

5. Kurs HTML. Jak stworzyć własną witrynę WWW, Wyd. Axcel Springer, 2003 

6. E-Commerce – B. Gregor, M. Stawiszyński, Wyd. Branta, 2002 

7. Fotografia cyfrowa – B. Long, Wyd. Helion, 2003 

8. Nauka języka XML – E.T. Ray, G. Werner, Wyd. Read Me, 2001 

9. Cisco. Technologie telekomunikacyjne – B. Dunsmore, T. Skandier, Wyd. Mikom, 2003 

10. Hakerzy w Linuksie. Sekrety zabezpieczeń sieci komputerowych. Wydanie drugie – B. Hatch, J. Lee, G. Kurtz, 

Wyd. Translator, 2003 


69

Zainwestuj w siebie, zainwestuj w swojego pracownika 

PRENUMERATA TO NAJLEPSZY WYBÓR 

Z A M Ó W I E N I E 

Prosimy wypełnić czytelnie i przesłać faksem na numer: (22) 860 17 71 lub listownie na adres Software-Wydawnictwo Sp. z o.o., 

Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa, e-mail: pren@software.com.pl. Przyjmujemy też zamówienia telefoniczne: (22) 860 17 67 

Imię i Nazwisko 

Stanowisko 

ID kontrahenta* 

* jeżeli jesteś już klientem firmy Software-Wydawnictwo Sp. z o.o. – wystarczy, że podasz swój numer 

ID kontrahenta; jeżeli nie posiadasz takiego numeru, podaj swe dane w tabeli Dane teleadresowe 

Upoważniam firmę Software-Wydawnictwo Sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy 

Pieczęć firmy i podpis 

Dane teleadresowe 

Nazwa firmy 

Dokładny adres 

Telefon (wraz z numerem kierunkowym) 

Adres e-mail 

Faks (wraz z numerem kierunkowym) 

Numer NIP firmy 

Tytuł pisma 

Liczba 

kolejnych 

numerów 

Liczba 

zamawianych 

prenumerat 

Od numeru 

pisma 

lub miesiąca 

Opłata w zł 

Aurox 

Numery specjalne Linux+ Extra! z dystrybucją Aurox Linux 

4 

Oferta dla szkół: 99 zł 

Oferta standardowa: 119 zł 

Linux+ 

Miesięcznik użytkowników systemów linuksowych 

12 

Oferta dla studentów i osób prywatnych: 180 zł 

Oferta dla firm: 250 zł 

Linux+ Extra! 

Numery specjalne z dystrybucjami Linuksa 

8 

Oferta dla prenumeratorów Linux+ lub Software 2.0: 198 zł 

Oferta standardowa: 232 zł 

Linux w szkole 

Kwartalnik o stosowaniu Linuksa w edukacji 

4 99 zł 

Linux+ DVD 

Miesięcznik użytkowników systemów linuksowych 12 

Oferta dla studentów i osób prywatnych: 198 zł * 

Oferta dla firm: 270 zł * 

Zamiana prenumeraty Linux+ na Linux+ DVD: 18 zł * 

W sumie 

(liczba prenumerat * cena) 

* oferta promocyjna ważna do końca maja 

UWAGA! Nadesłanie zamówienia jest jednocześnie zobowiązaniem do zapłaty! 

SOFTWARE-WYDAWNICTWO SP. Z O.O. 

ul. Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa, e-mail: pren@software.com.pl

aktualnoÅci

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

aktualnoÅci