Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
podaci o potrebi izgradnje cesta i šumskih puteva. Autor smatra na osnovu činjenice<br />
da u šumskom fondu ove oblasti ima 70% državnih šuma i da seljaci ne seku svoje<br />
šume dokle god ima nešto u državnoj, da od ukupnog snabdevanja ogrevom otpada<br />
na državne šume oko 70%.<br />
U petoj glavi o potrošnji ugljena autor daje pregled nalazišta ugljena u mostarskoj<br />
oblasti, obim njegove potrošnje kao i mogućnost proširenja upotrebe ugljena.<br />
Dalje se konstatuje da se u seoskim domaćinstvima ugalj troši vrlo neznatno i da ga<br />
seljaci većinom sami vade. Cene ugljena su nepristupačne za seljake, jedino neka sela<br />
na Duvanjskom Polju kao i stanovništvo varošica nabavlja ugljen.<br />
Na koncu rasprave autor donosi zaključke u 11 tačaka:<br />
1. Postojeće šume mostarske oblasti podmiruju svega 50% potreba na ogrevu.<br />
Stanovništvu se mora omogućiti da dođe do ogreva na legalan način. Treba omogućiti<br />
dovoz drveta iz Bosne i Crne Gore uz povoljne uslove. Stanovništvo varošica uputiti<br />
na snabdevanje drvetom i ugljenom preko trgovačke mreže. Odobriti specijalnu željezničku<br />
tarifu za prevoz drveta.<br />
2. Izgradnjom transportnih naprava otvoriti neotvorene šumske komplekse<br />
i organizovati iskorišćavanje drveta za široku potrošnju.<br />
3. Osnovati lokalna preduzeća za eksploataciju lignita za potrebe kraškog stanovništva.<br />
Ugljen prodavati uz niže cene a preduzećima putem regresa naknaditi gubitak.<br />
4. Resiti problem komunikacija radi dovoza ogreva do mesta potrošnje (kolski<br />
i kamionski putevi).<br />
5. Radi štednje drveta postepeno uklanjati otvorena ognjišta i zameniti ih štednjacima.<br />
Dotacijama iz posebnog fonda omogućiti što nižu cenu štednjaka.<br />
6. Sprovoditi i druge mere za štednju drveta: upotrebu otpadaka u poljoprivredi,<br />
zajedničke pekare, sušionice i dr. i upotrebu ugljena za proizvodnju kreča.<br />
7. Preorijentacija poljoprivredne proizvodnje te industrijalizacija oblasti predstavljaju<br />
važne uslove za rasterećenje degradiranih šumskih površina na Kršu od<br />
paše i drvarenja, jer se time podiže kupovna moć seljaka, bez čega se može r-ačunati<br />
na uspeh kod uvođenja štednjaka, nabavke drveta i uglja.<br />
8. Podizanje kulturnog nivoa seljačkog stanovništva.<br />
9. Izvršiti preseljavanje jednog dela stanovništva.<br />
10. Degradirane šume šikare osposobiti u budućnosti za snabdevanje stanovništva<br />
ogrevom. Eventualno ^izvršiti podelu šikara seljacima da ih obnove. Forsirati<br />
brzorastuće vrste.<br />
11. Doneti zakon o unapređenju privrede na Kršu.<br />
Zadatak kojega je postavio autor nije bio nimalo lak ni zahvalan. Vrlo nesigurni<br />
i jako varijabilni podaci o potrošnji drveta, kao i oni o mogućnosti proizvodnje onemogućuju<br />
jednu određeniju analizu tog bilansa. Sve mere koje autor predlaže u navedenim<br />
tačkama (sem 7) za rešenje ovoga problema, razbile se kod sprovođenja samo<br />
na jednom jedinom uslovu: kupovnoj moći kraškog seljaka. Izdaci za ogrev ne postoje<br />
u budžetu ogromne većine kraških domaćinstava. Ogrev je isto što i vazduh<br />
ili voda (čak je i ova u nekim predelima daleko vrednija). Radi toga i konstatacija<br />
navedena u tački 7. predstavlja ne samo važan nego i osnovni uslov za rešenje ovog<br />
problema. Podizanje šikara i ozelenjavanje nekad potpuno ogoljelih površina uslov-<br />
Ijeno podizanjem industrije i razvojem velikih gradova kao što su na pr. Rijeka i Trst,<br />
najbolje nam to pokazuju. Regresi koje predlaže autor za izvesne mere ne predstavljaju<br />
zdravu ekonomsku politiku. Ne mislimo da kažemo da treba čekati skrštenih<br />
ruku na povećanje poljoprivredne proizvodnje i industrijalizaciju. Razume se da sve<<br />
meliorativne mere na degradiranim površinama treba sprovoditi odmah, samo se one<br />
bez spomenutih uslova ne mogu sprovoditi u širim razmerama i sa većim ekonomskim<br />
značajerh.<br />
Upravo radi toga je autor trebao da izvrši jednu, barem letimičnu analizu ekonomske<br />
strukture kraških domaćinstava i prema tome izvrši podelu oblasti na ekonomska<br />
područja kao što su na pr. područje kraških polja i dolina reka sa intenzivnijom<br />
poljoprivredom, šumsko područje, područje u radiusu velike industrije i gradova<br />
područje goleti sa ekstenzivnim stočarstvom kao jedinom granom privrede i t. d. Takva.<br />
150
Change language