You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ijanja privredom, i to sve uz optimalno iskorišćavanje svih faktora i elemenata<br />
poduzeća, a da se pritom ne unosi bitne novosti u tehničke konstrukcije<br />
ili tehnološki proces proizvodnje, a tehničko usavršavanje je nova stvaralačka<br />
primjena poznatih metoda i pronalazaka na postojeći tehnološki<br />
proces, koji predstavlja racionalnije rješenje određenog tehničkog problema<br />
(29).<br />
Poboljašavanje kvalitete ljudske radne snage treba vršiti izborom najpodesnije<br />
ljudske radne snage po njenim prirodnim naklonostima, a i osobinama<br />
po mogućnosti psihotehničkim ispitivanjem, te školovanjem i praksom,<br />
a naročito specijalizacijom, odnosno podizanjem njenih pozitivnih intelektualnih,<br />
moralnih i fizičkih osobina u svrhu izvršavanja određenih zadataka,<br />
koje donosi sadašnja sve uža podjela rada, imajući u vidu, da je čovjek<br />
glavni faktor u proizvodnji.<br />
Na izložbi racionalizacije u Düsseldorf u, koja je održana 1953. godine<br />
pod geslom »Svi treba da bolje žive«, i gdje je prikazan velik broj dobrih<br />
primjera racionalizacije bilo tipiziranjem, poboljšavanjem uslova rada, skraćivanjem<br />
transportnih puteva, štednjom energije ili kojim drugim načinom,<br />
iznesena je osnovna misao, da u cjelokupnom gospodarstvu treba provoditi<br />
racionalizaciju, te na taj način smanjiti cijenu robe i poboljšati njenu kvalitetu,<br />
odnosno stvoriti bolje uslove za život ljudi (21).<br />
Kao jedan naročit primjer povećanja proizvodnosti putem naučni hmetoda<br />
rada jest upotreba heterozisa u Americi (5), na koji je način prinos<br />
kukuruza u zadnjih 20 godina povećan za 50—60%, a osim toga mu je<br />
poboljšana kvaliteta. U zadnje vrijeme počela je i kod nas upotreba heterozisa<br />
kod proizvodnje kukuruza. Primjena heterozisa ima veliku budućnost<br />
i u šumarstvu. Istu svrhu imaju u šumarstvu i metode upotrebe biljnih<br />
liormona, heteroauksina, te dodavanje zemljištu raznih mikroelemenata.<br />
Podizanje proizvodnosti često često može provesti istovremenom primjenom<br />
dvaju ili više naprijed navedenih načina. U tu svrhu korisno je<br />
spomenuti, da u SAD u 1953. godini prema 1935. godini iznosi povećanje<br />
poljoprivredne proizvodnje oko 44%. Povećanje pak proizvodnje po jednom<br />
radniku od 1913. do 1953. godine iznosi 233%, a u odnosu na 1952. godinu<br />
3%. Razlozi tome povećanju proizvodnosti poljoprivrednog gospodarstva<br />
jest upotreba većeg broja traktora, bolje vrste biljaka i hibridnog sjemena,<br />
boljih agrotehničkih mjera i uvođenje naučnih metoda (1).<br />
Povećanje produktivnosti veoma je važan, ali i veoma težak zadatak,<br />
naročito za ekonomski nerazvijene i ratom nastradale zemlje, te je u svrhu<br />
pomaganja njegovog podizanja u okviru Organizacije za evropsku ekonomsku<br />
suradnju (OEEC) osnovan Evropski ured za produktivnost, a kod nas<br />
je u tu svrhu osnovan Centar za naučnu i tehničku dokumentaciju i produktivnost<br />
u Zagrebu.<br />
Ekonomičnost proizvodnih snaga, za razliku od proizvodnosti,<br />
uspoređuje ostvareni korisni učinak sa utrošenim sredstvima (troškovima)<br />
kod dviju ili više radnih jedinica (čovjeka, stroja, radionica, poduzeća i t. d.),<br />
ili kod dva ili više različitih procesa proizvodnje, s tim da je ekonomičnija<br />
ona radna jedinica, odnosno onaj proces proizvodnje, kod kojega se s manjim<br />
utroškom postigne veći korisni učinak (2).<br />
Dvije su glavne mjere za podizanje ekonomičnosti i to: smanjenje utroška<br />
i povećanje dohotka.<br />
88
Change language