Elaborat_Nadleśnictwo Świeradów - Państwowe Gospodarstwo ...

REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH WE WROCŁAWIU
PLAN URZĄDZENIA LASU
DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
NA OKRES OD 1 STYCZNIA 2008R R DO 31 GRUDNIA 2017R
OPIS OGÓLNY LASÓW NADLEŚNICTWA
ELABORAT
Plan opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Oddział w Brzegu
Elaborat opracował:
..............................................
mgr inŜ. Michał Jęcz
Sprawdził:
Z-ca Dyrektora BULiGL Oddział Brzeg
sekretariat@brzeg.buligl.pl ..................................
www.buligl.pl
mgr inŜ. Janusz Bańkowski
Akceptuje:
Dyrektor BULiGL Oddział Brzeg
..............................................
mgr inŜ. Edward Jędryszczak
BRZEG 2007
1

Spis treści
ELABORAT ....................................................................................................................................... 1
Spis treści...........................................................................................................................................3
Skorowidz tabel i wzorów ...................................................................................................................3
Wzór nr 9 – Plan urządzenia lasu – zbiór podstawowych informacji o nadleśnictwie. .......................3
Protokół z zebrania I Komisji Techniczno-Gospodarczej ...................................................................3
Protokół z zebrania II Komisji Techniczno-Gospodarczej..................................................................3
Decyzja nr 31 MOŚZNiL w sprawie uznania za ochronne lasów Nadleśnictwa Świeradów...............3
Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Świeradów .....................................................................................3
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LASÓW I GRUNTÓW PRZEZNACZONYCH DO
ZALESIENIA ORAZ POZOSTAŁYCH GRUNTÓW I NIERUCHOMOŚCI BEDĄCYCH W
ZARZĄDZIE NADLEŚNICTWA...............................................................................................3
I.1. PRZESTRZENNE USYTUOWANIE NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW................................................ 3
I.1.1 Dane ogólne .......................................................................................................................... 3
I.1.2 Dane dotyczące połoŜenia .................................................................................................... 3
I.1.3 PołoŜenie nadleśnictwa w ramach RDLP........................................................................... 3
I.1.4 Podział nadleśnictwa na leśnictwa ...................................................................................... 3
I.1.5 Rys historyczny..................................................................................................................... 3
I.1.6 Ogólna charakterystyka rozwoju gospodarki leśnej Nadleśnictwa Świeradów ............. 3
I.1.7 Stan posiadania i stan granic............................................................................................... 3
I.1.8 Stan granic ............................................................................................................................ 3
I.1.9 Podział powierzchniowy....................................................................................................... 3
I.1.10 Charakterystyka podziału powierzchniowego................................................................. 3
I.2. CHARAKTERYSTYKA PRZYRODNICZYCH WARUNKÓW PRODUKCJI LEŚNEJ ............................ 3
I.2.1 PołoŜenie Nadleśnictwa Świeradów .................................................................................... 3
I.2.2 Hydrologia............................................................................................................................. 3
I.2.3 Opracowanie klimatyczne (* ............................................................................................... 3
I.2.4 Warunki glebowe.................................................................................................................. 3
I.2.5 Typy siedliskowe lasu........................................................................................................... 3
3

I.2.6 STRUKTURA GATUNKOWA DRZEWOSTANÓW...................................................... 3
I.2.7 Ocena walorów genetycznych lasu - gospodarka nasienna w nadleśnictwie................... 3
I.2.8 Zestawienie typów gospodarczych drzewostanów i orientacyjnych składów upraw ..... 3
I.3. CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNYCH WARUNKÓW PRODUKCJI LEŚNEJ ............................. 3
I.3.1 Ogólna charakterystyka regionu......................................................................................... 3
I.3.2 Lasy znajdujące się w terytorialnym zasięgu działania nadleśnictwa ............................. 3
I.3.3 Charakterystyka sieci dróg i linii kolejowych w zasięgu działania nadleśnictwa........... 3
I.3.4 Kierunki rozchodu drewna i odbiorcy surowca drzewnego............................................. 3
I.3.5 Charakterystyka przestrzenna............................................................................................ 3
I.3.6 Wskaźniki techniczno-ekonomiczne ................................................................................... 3
I.3.7 Powiązanie z planami zagospodarowania przestrzennego gmin...................................... 3
I.3.8 Inwentaryzacja zabytkowych zespołów parkowych.......................................................... 3
I.4. CHARAKTERYSTYKA STANU LASU I ZASOBÓW DRZEWNYCH .................................................... 3
I.4.1 Charakterystyka zasobów drzewnych w nadleśnictwie .................................................... 3
I.4.2 Ocena zmian stanu zasobów drzewnych ............................................................................ 3
I.4.3 Ocena stanu uszkodzenia drzewostanów oraz zgodność składu gatunkowego
drzewostanów z GTD....................................................................................................... 3
I.4.4 Ocena jakości hodowlanej i technicznej drzewostanów.................................................... 3
I.4.5 Określenie rodzajów powierzchni leśnej niezalesionej ..................................................... 3
II. WYNIKI ANALIZY GOSPODARKI LEŚNEJ W MINIONYM OKRESIE..............................3
II.1. REFERAT NADLEŚNICZEGO NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW..................................................... 3
II.2. KOREFERAT BULIGL ............................................................................................................ 3
II.3. KOREFERAT INSPEKTORA DRI LP ................................................................................... 3
II.4. OCENA DYREKTORA REGIONALNEJ DYREKCJI LASÓW PAŃSTWOWYCH WE
WROCŁAWIU...................................................................................................................... 3
III. OPIS PRZYJĘTYCH ZASAD OKREŚLANIA ZADAŃ GOPODARCZYCH DLA
NADLESNICTWA ......................................................................................................................3
III.1. PODSTAWY GOSPODARKI PRZYSZŁEGO OKRESU .................................................................... 3
III.1.1 Cele i zasady trwale zrównowaŜonej gospodarki leśnej................................................. 3
III.1.2 Dominujące funkcje lasu................................................................................................... 3
4

III.1.3 Podział na gospodarstwa................................................................................................... 3
III.1.4 Gospodarstwo lasów ochronnych..................................................................................... 3
III.1.5 Gospodarstwo przerębowo-zrębowe w lasach gospodarczych...................................... 3
III.1.6 Gospodarstwo przebudowy w lasach ochronnych i gopodarczych............................... 3
III.1.7 Wieki rębności ................................................................................................................... 3
III.1.8 Zastosowany podział lasu na ostępy ................................................................................ 3
III.2. OKREŚLENIE I PRZYJĘCIE ETATÓW CIĘĆ UśYTKOWANIA GŁÓWNEGO................................. 3
III.2.1 UŜytki rębne....................................................................................................................... 3
III.2.2 UŜytki przedrębne ............................................................................................................. 3
IV. OPISANIE I ZESTAWIENIE ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z PLANU URZĄDZENIA
LASU ............................................................................................................................................3
IV.1. ZESTAWIENIE I OPISANIE ZADAŃ Z ZAKRESU UśYTKOWANIA GŁÓWNEGO........................... 3
IV.1.1 UŜytki rębne ....................................................................................................................... 3
IV.1.2 UŜytki przedrębne ............................................................................................................. 3
IV.1.3 UŜytki główne zaprojektowane dla Nadleśnictwa Świeradów....................................... 3
IV.2. ZESTAWIENIE ZADAŃ Z ZAKRESU HODOWLI LASU.................................................................. 3
IV.2.1 Zakres zadań gospodarczych............................................................................................ 3
IV.2.2 Leśna regionalizacja dla nasion i sadzonek w Nadleśnictwie Świeradów .................... 3
IV.2.3 Gospodarka szkółkarska................................................................................................... 3
IV.3. OPISANIE KIERUNKOWYCH ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY LASU, W TYM
OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ .............................................................................. 3
IV.3.1 OPISANIE KIERUNKOWYCH ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY LASU ............. 3
IV.3.2 opisanie kierunkowych wytycznych z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej................. 3
IV.4. KIERUNKOWE ZADANIA Z ZAKRESU UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASU I GOSPODARKI
ŁOWIECKIEJ ........................................................................................................................... 3
IV.4.1 UŜytkowanie uboczne ........................................................................................................ 3
IV.4.2 Gospodarka łąkowo - rolna .............................................................................................. 3
IV.4.3 Pozyskanie choinek............................................................................................................ 3
IV.4.4 Gospodarka łowiecka ........................................................................................................ 3
IV.5. KIERUNKOWE WYTYCZNE W ZAKRESIE ZAGOSPODAROWANIA REKREACYJNEGO ORAZ
OKREŚLENIE POTRZEB W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ............................. 3
5

IV.5.1 Kierunkowe wytyczne w zakresie zagospodarowania rekreacyjnego........................... 3
IV.5.2 Określenie potrzeb nadleśnictwa w zakresie infrastruktury technicznej..................... 3
V. PROGRAM OCHRONY PRZYRODY........................................................................................3
VI. PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU
GOSPODARCZEGO ...................................................................................................................3
VI.1. OKREŚLENIE STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO DLA
NADLEŚNICTWA...................................................................................................................... 3
VII. OMÓWIENIE PRAC URZĄDZENIOWYCH ........................................................................3
VII.1. PRACE PRZYGOTOWAWCZE .......................................................................................... 3
VII.1.1 Materiały kartograficzne................................................................................................. 3
VII.1.2 Karta dokumentu źródłowego ........................................................................................ 3
VII.2. WŁAŚCIWE PRACE URZĄDZENIOWE........................................................................... 3
VII.2.1 Wykonawca prac urządzeniowych ................................................................................. 3
VII.2.2 Termin wykonania prac .................................................................................................. 3
VII.2.3 Rozmiar prac terenowych oraz uzgodnienia i odbiory................................................. 3
VII.2.4 Stosowane metody inwentaryzacji.................................................................................. 3
VII.2.5 Pomiar sytuacji wewnętrznej.......................................................................................... 3
VII.2.6 Materiały źródłowe do sporządzonych tabel i wykazów .............................................. 3
VII.3. MAPA NUMERYCZNA DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW ..................................................... 3
VII.3.1 Informacje ogólne ............................................................................................................ 3
VII.3.2 Tworzenie mapy numerycznej........................................................................................ 3
VII.3.3 System informacji przestrzennej .................................................................................... 3
VIII. ZESTAWIENIE OPERATU URZĄDZENIA LASU .............................................................3
KRONIKA.........................................................................................................................................3
6

Skorowidz tabel i wzorów
TAB. 1. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI NADLEŚNICTWA WG STANU NA 1.01.2008R. 3
TAB. 2. STRUKTURA PODZIAŁU ADMINISTRACYJNEGO TERENÓW BĘDĄCYCH W ZARZĄDZIE NADLEŚNICTWA 3
TAB. 3. PODZIAŁ NA LEŚNICTWA – OBR. ŚWIERADÓW. 3
TAB. 4. PODZIAŁ NA LEŚNICTWA – OBR. LUBAŃ ŚLĄSKI. 3
TAB. 5. CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU GOSPODARKI LEŚNEJ NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW 3
TAB. 6. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE TABELI NR I - POWIERZCHNIA GRUNTÓW NADLEŚNICTWA 3
TAB. 7. WYKAZ GRUNTÓW WE WSPÓŁWŁASNOŚCI W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW 3
TAB. 8.
TAB. 9.
POWIERZCHNIA GRUNTÓW, WG GRUP UśYTKÓW - ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE, WG DANYCH Z
EWIDENCJI GRUNTÓW I PLANU U.L., DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
POWIERZCHNIA GRUNTÓW, WG GRUP I RODZAJÓW UśYTKÓW - ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE, WG
DANYCH Z III I IV REWIZJI PLANU U.L. DLA NADLESNICTWA. 3
TAB. 10. WYKAZ ZAŁOśONYCH KSIAG WIECZYSTYCH W NADLEŚNICTWIE. 3
TAB. 11. WYBRANE ELEMENTY PODZIAŁU POWIERZCHNIOWEGO DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
TAB. 12.
TAB. 13.
TAB. 14.
CHARAKTERYSTYKA ILOŚCIOWA WYBRANYCH ELEMENTÓW STRUKTURY PODZIAŁU
POWIERZCHNIOWEGO DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
ŚREDNIE MIESIĘCZNE WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA 2 M N.P.G. [ºC] I WSPÓŁCZYNNIKA
SIELANINOWA W ŚWIERADOWIE ZDROJU I JELENIEJ GÓRZE (1951-2005) 3
PRZECIĘTNA DATA WYSTĄPIENIA OSTATNIEGO (WIOSENNEGO) PRZYMROZKU I PIERWSZEGO
(JESIENNEGO) ORAZ ŚREDNIA DŁUGOŚĆ TRWANIA OKRESU BEZPRZYMROZKOWEGO W OKRESIE (V-X)
W LATACH 1998-2000 W WYBRANYCH STANOWISKACH POMIAROWYCH W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW I JEGO NAJBLIśSZYM OTOCZENIU (ZA URBAN, 2002) 3
TAB. 15.
TAB. 16.
TAB. 17.
ŚREDNIE MIESIĘCZNE WARTOŚCI SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH [MM] W ŚWIERADOWIE ZDROJU
I JELENIEJ GÓRZE (1951-2005) 3
SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW, WG
STANU NA 1.01.2008R. – NA PODSTAWIE TAB. II. 3
STRUKTURA POWIERZCHNI SIEDLISKOWYCH TYPÓW LASU W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW NA TLE
WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO I POLSKI. 3
TAB. 18. PRZYJMUJĄC ZA KRYTERIUM WARUNKI WILGOTNOŚCIOWE SIEDLISKA ZAJMUJĄ: 3
TAB. 19. PRZYJMUJĄC ZA KRYTERIUM WARUNKI śYZNOŚCIOWE SIEDLISKA ZAJMUJĄ: 3
TAB. 20. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE ZMIAN POWIERZCHNI TSL W NADLEŚNICTWIE. 3
7

TAB. 21.
SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE CECH TAKSACYJNYCH WYBRANYCH GATUNKÓW PANUJĄCYCH W
NADLEŚNICTWIE. 3
TAB. 22. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI I MIĄśSZOŚCI W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 23.
ZESTAWIENIE ILOŚCIOWE GOSPODARCZYCH DRZEWOSTANÓW NASIENNYCH (GDN) W
NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 24. WYKAZ DRZEWOSTANÓW NASIENNYCH WYŁĄCZONYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 25. WYKAZ UPRAW POCHODNYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 26. PLANTACJE NASIENNE W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 27.
GOSPODARCZE TYPY DRZEWOSTANÓW I ORIENTACYJNY SKŁAD GATUNKOWY ODNOWIEŃ, WG TYPÓW
SIEDLISKOWYCH LASU DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
TAB. 28. ZESTAWIENIE WAśNIEJSZYCH WSKAŹNIKÓW DLA REGIONU. 3
TAB. 29. TABELARYCZNE ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH REGIONU. 3
TAB. 30.
WZÓR NR 7 - ZESTAWIENIE POWIERZCHNI LASÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W TERYTORIALNYM ZASIĘGU
DZIAŁANIA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
TAB. 31. WYKAZ ZINWENTARYZOWANYCH DRÓG W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW 3
TAB. 32. CHARAKTERYSTYKA STANU GRANIC NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
TAB. 33. LICZBA I WIELKOŚĆ KOMPLEKSÓW LEŚNYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW 3
TAB. 34. ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW TECHNICZNO EKONOMICZNYCH NADLEŚNICTWA. 3
TAB. 35.
PORÓWNAWCZE ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW OBRAZUJĄCYCH STAN ZASOBÓW DRZEWNYCH DLA
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
TAB. 36. ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE POWIERZCHNI GATUNKÓW PANUJĄCYCH W NADLEŚNICTWIE 3
TAB. 36. ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE POWIERZCHNI GATUNKÓW PANUJĄCYCH W NADLEŚNICTWIE 3
TAB. 37.
SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE POWIERZCHNI, ZASOBNOŚCI I PRZECIĘTNEGO ZAPASU
DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW. 3
TAB. 38. ZESTAWIENIE POWIERZCHNIA DRZEWOSTANÓW, WG STOPNIA USZKODZEŃ, W NADLEŚNICTWIE 3
TAB. 39.
ZESTAWIENIE POWIERZCHNI DRZEWOSTANÓW W STOPNIACH ZGODNOŚCI SKŁADU GATUNKOWEGO Z
SIEDLISKIEM. 3
TAB. 40. JAKOŚĆ DRZEWOSTANÓW W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 41. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE POWIERZCHNI LEŚNEJ NIEZALESIONEJ. 3
TAB. 42. TAB. XIII NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW 3
TAB. 43. TAB. XIII OBRĘB ŚWIERADÓW 3
TAB. 44. TAB. XIII OBRĘB LUBAŃ 3
8

TAB. 45. TAB. XI OBRĘB ŚWIERADÓW 3
TAB. 46. TAB. XI OBRĘB LUBAŃ 3
TAB. 47. TAB. XI - NADLEŚNICTWO 3
TAB. 48. TAB. XII - OBRĘB ŚWIERADÓW 3
TAB. 49. TAB. XII - OBRĘB LUBAŃ 3
TAB. 50. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI LEŚNEJ WG GŁÓWNYCH FUNKCJI LASU. 3
TAB. 51. WYKAZ REZERWATÓW W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW 3
TAB. 52. STRUKTURA GOSPODARSTWA SPECJALNEGO. 3
TAB. 53. POWIERZCHNIA GOSPODARSTWA LASÓW OCHRONNYCH. 3
TAB. 54. POWIERZCHNIA GOSPODARSTWA PRZERĘBOWO - ZRĘBOWEGO. 3
TAB. 55. STRUKTURA GOSPODARSTWA PRZEBUDOWY. 3
TAB. 56.
WZÓR NR 3A – WYKAZ DRZEWOSTANÓW NIEZGODNYCH Z GTD I NIEPLANOWANYCH DO PRZEBUDOWY.
3
TAB. 57. STRUKTURA POWIERZCHNI NADLEŚNICTWA WG GOSPODARSTW. 3
TAB. 58. PRZYJĘTE PRZECIĘTNE WIEKI RĘBNOŚCI DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW 3
TAB. 59.
TAB. 60.
TABELA NR XIV - PRZYJĘTE ETATY UśYTKOWANIA RĘBNEGO DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
OBRĘB ŚWIERADÓW. 3
TABELA NR XIV - PRZYJĘTE ETATY UśYTKOWANIA RĘBNEGO DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI. 3
TAB. 61. PROPONOWANE SPOSOBY UśYTKOWANIA RĘBNEGO DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW 3
TAB. 62.
TABELA NR XV – ZESTAWIENIE POWIERZCHNI MANIPULACYJNEJ UśYTKÓW RĘBNYCH WG RODZAJÓW
RĘBNI W GOSPODARSTWACH. 3
TAB. 63. ZESTAWIENIE ŁĄCZNE UśYTKÓW GŁÓWNYCH DLA OBRĘBÓW I NADLEŚNICTWA (TAB. NR XVII). 3
TAB. 64. SPODZIEWANY ROZMIAR PRAC Z ZAKRESU HODOWLI LASU W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 65. OKREŚLENIE WSKAŹNIKA ZAGROśENIA POśAROWEGO. 3
TAB. 66. STRUKTURA GRUNTÓW ROLNYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW. 3
TAB. 67. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI POLETEK ŁOWIECKICH DLA NADLEŚNICTWA. 3
TAB. 68. ZESTAWIENIE PLANOWANYCH REMONTÓW I INWESTYCJI NA LATA 2007-2017. 3
TAB. 69.
PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO DLA NADLEŚNICTWA
I OBRĘBÓW LEŚNYCH. 3
TAB. 70. WSKAŹNIKI STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH – STAN OBECNY I PROGNOZA. 3
9

Wzór nr 9 – Plan urządzenia lasu – zbiór podstawowych informacji o nadleśnictwie.
PLAN URZĄDZENIA LASU
sporządzony na lata od 2008 do 2017 roku
dla Nadleśnictwa
Świeradów
w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu
na podstawie stanu lasu w dniu 1 stycznia
2008 roku
I. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI według stanu na 01. 01. 2008 r.
======================================================
I.1. POWIERZCHNIA OGÓLNA NADLEŚNICTWA - ha 15735.94
w tym według obrębów leśnych :
1) Świeradów 8652.95 2) Lubań Śląski 7082.99
8652.95
7082.99
I.2. POWIERZCHNIA LASÓW - ha 15289.63
w tym :
a) według pełnionych funkcji :
- lasów stanowiących rezerwaty przyrody 148.00
- lasów uznanych za ochronne 12789.16
- pozostałych lasów (lasów gospodarczych) 2352.47
b) według grup kategorii uŜytkowania :
- gruntów zalesionych 14815.51
- gruntów nie zalesionych 65.74
w tym : do odnowienia 14.92
- gruntów związanych z gospodarką leśną 408.38
408.38
I.3. POWIERZCHNIA POZOSTAŁYCH GRUNTÓW
(GRUNTÓW NIELEŚNYCH) - ha 446.31
w tym : przeznaczonych do zalesienia 29.41
29.4
11

II. ZESTAWIENIE ZADAŃ NA LATA OD 2008 DO 2017 ROKU
======================================================
II.1. ZADANIA OBLIGATORYJNE
II.1.1. Pozyskanie drewna w ilości nie większej niŜ
a) etat cięć w uŜytkowaniu rębnym
12
656866 m 3 grubizny netto, w tym :
314866 m 3 grubizny netto
b) etat cięć w uŜytkowaniu przedrębnym - ha 8142.51
o miąŜszości szacunkowej
342000 m 3 grubizny netto
II.i.2. Pielęgnowanie lasu na powierzchni
nie mniejszej niŜ - ha 11524.20
w tym :
a) pielęgnowanie zainwentaryzowanych upraw 241.75
b)
pielęgnowanie zainwentaryzowanych
młodników 4125.89
c) trzebieŜe 7156.56
7156.56
II.2. ZADANIA OKREŚLONE KIERUNKOWO
II.2.1.Zadania doczyczące zalesień i odnowień :
a) zalesienie gruntów (przeznaczonych do zalesienia w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego) - ha 29.41
b) odnowienie halizn, płazowin i zrębów - ha 14.92
c) orientacyjna powierzchnia odnowień drzewostanów przewidzianych
do uŜytkowania rębnego - ha 1075.17
w tym zrębami zupełnymi 33.21
d) orientacyjna powierzchnia podsadzeń, dolesień, uzupełnień
i poprawek - ha 253.04
e) orientacyjna powierzchnia wprowadzania podszytów - ha 0.00
f) orientacyjna powierzchnia melioracji - ha 1370.84
w tym wodnych 0.00
g) orientacyjna pow. pielęgnowania nowozakładanych upraw - ha 1296.36
II.2.2. Kierunkowe zadania z zakresu ochrony lasu (w tym ochrony przeciwpoŜarowej)
przedstawiono opisowo oraz na mapach przeglądowych
II.2.3. Kierunkowe zadania z zakresu gospodarki łowieckiej
przedstawiono opisowo oraz na mapach przeglądowych
II.2.3.Kierunkowe potrzeby z zakresu infrastruktury technicznej
przedstawiono opisowo
1296.36

Protokół z zebrania I Komisji Techniczno-Gospodarczej
która odbyła się w dniu 06.06.2006 r.
w Świeradowie, w celu ustalenia wytycznych wykonania
projektu planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów.
Przewodniczący Komisji:
Leszek Tomalski
– Zastępca Dyrektora RDLP we Wrocławiu
Członkowie Komisji:
1) Grzegorz Pietruńko - Nacz. Wydz. Zasobów w RDLP Wrocław,
2) Marian Białek - Nacz. Wydz. Zagosp. Lasu w RDLP Wrocław,
3) Bogdan Malinowski - Nacz. Wydz. Ochrony Lasu w RDLP Wrocław,
4) Henryk Litwin - St. Specjalista w RDLP Wrocław,
5) Wiesław Krzewina - Nadleśniczy N-ctwa Świeradów,
6) Ewa Łuczak - Z-ca Nadl. N-ctwa Świeradów,
7) Romuald Łopusiewicz - InŜynier Nadzoru N-ctwa Świeradów,
8) Zbigniew Kamiński - Specjalista N-ctwa Świeradów,
9) Radomir Bałazy - Specjalista N-ctwa Świeradów,
10) Edward Jędryszczak - Dyrektor Oddziału BULiGL w Brzegu,
11) Janusz Bańkowski - Z-ca Dyrektora Oddziału BULiGL w Brzegu,
12) Michał Jęcz - Kier. druŜyny u.l. BULiGL Oddz. w Brzegu,
13) Jan Broda - Szef Produkcji BULiGL w Warszawie,
14) Katarzyna Nowak - Specjalista ZOL,
15) Krzysztof Krakowiak - Z-ca Nadl. N-ctwa Szklarska Poręba
16) Bogusław Fobin - Kierownik Sekcji KP PSP Lubań,
17) Ewa Ciechanowicz - St. inspektor Woj. DUW we Wrocławiu,
18) Jerzy Ratejski - Z-ca Dyrektora Doln.Zesp.Parków Krajobrazowych,
19) Joanna Potocka - Zachodniosudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Jelenia Góra,
20) Roman Gramsz - Zachodniosudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Jelenia Góra,
21) Waldemar Bena - Zachodniosudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Jelenia Góra,
22) Artur Pałucki - Zachodniosudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Jelenia Góra,
23) Leonard Kulig - Wicestarosta Starostwo Lwówek Śląskie,
24) Witold Rudolf - Naczelnik Wydziału Starostwo Lwówek Śląskie,
25) Ryszard Łukaszewicz - Profesor Uniwersytet Wrocław,
26) Andrzej Mateusiak - Wiceprezes PTTK o/Sudety Zachodnie,
27) Ryszard Brzozowski - Prezes Zarządu Uzdrowisko Świeradów-Czernica,
28) Zbigniew Szereniuk - Burmistrz UM Świeradów Zdrój,
29) Julian Gozdowski - Prezes Stowarzyszenia Biegu Piastów,
30) Krystyna Piotrowska - Inspektor d/s ochrony środowiska UMiGM Mirsk,
31) Jan Aleksandrowicz - Naczelnik Wydz. Środowiska i Rolnictwa Starostwo Lubań,
32) Marian Brukowski - Inspektor d/s ochrony środowiska UG Platerówka,
33) Stanisław Kosarczyn - Inspektor d/s ochrony środowiska UG Siekierczyn,
34) Krystyna Samborska - Kierownik Ref.Geod. i Gosp. Ekol. i Roln.UGiM Gryfów Śl.,
35) Ludwik Hryciew - Prezes O/RŁ Pśś Jelenia Góra,
36) Agnieszka Wierzbicka - Kierownik RCEE w Lubaniu.
13

Komisję Techniczno-Gospodarczą otworzył Zastępca Dyrektora RDLP we Wrocławiu Leszek
Tomalski, witając zaproszonych gości, przedstawiając porządek obrad oraz ogólne informacje o pracach nad
realizacją „Planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa Świeradów”. Podkreślił równieŜ rolę planu, jego
znaczenie dla gospodarki leśnej i regionu. Następnie wysłuchano kolejnych punktów referatu nadleśniczego
oraz bezpośrednio odnoszących się do nich uwag z koreferatu kierownika druŜyny urządzeniowej, na
bieŜąco dyskutując i podejmując ustalenia dotyczące prac urządzeniowych.
1) Ogólna charakterystyka Nadleśnictwa Świeradów
Nadleśniczy w barwnej prezentacji multimedialnej, wykorzystując istniejącą mapę numeryczną,
przedstawił charakterystykę obiektu, skupiając się na analizie uwarunkowań siedliskowych i przyrodniczych
walorach nadleśnictwa.
2) Stan realizacji postanowień narady wstępnej
Narada wstępna dla Nadleśnictwa Świeradów odbyła się 9 listopada 2005 r. Plan urządzenia lasu dla
nadleśnictwa zostanie opracowany wg stanu na 01.01.2008 r. Nadleśnictwo zakończy wprowadzanie zmian
w stanie posiadania (przyjmowanie gruntów, sprzedaŜe) do końca marca 2007r.
Prace taksacyjne zostaną wykonane w 9 - tym roku obowiązywania ekspirującego planu, z
wyjątkiem zakładania powierzchni kołowych, które zostaną wykonane na nowej bazie opisów taksacyjnych
w roku 2007. Rejestr gruntów nadleśnictwa oraz posiadana przez nadleśnictwo leśna mapa numeryczna są
zgodne z danymi państwowej ewidencji gruntów. Materiałami tymi dysponuje Wykonawca projektu planu.
Niezgodności stwierdzone w trakcie terenowych prac taksacyjnych – jako dodatkowe elementy korygujące
przyjęty stan posiadania – zostaną protokolarnie uzgodnione, spisane i przekazane nadleśniczemu.
Grunty pod liniami energetycznymi, będące w stanie posiadania nadleśnictwa, zostaną opisane na
podstawie wykazu nadleśniczego, zgodnie z ich faktycznie pełnioną funkcją jako grunty związane z
gospodarką leśną lub jako grunty nie leśne.
W stanie posiadania występują grunty sporne – zostaną one opisane w pul zgodnie z ich stanem
prawnym na 01.01.2008 r.
W stanie posiadania występują współwłasności, powstałe na skutek sprzedaŜy lokali w budynkach
wielorodzinnych. Grunty takie nie zostaną ujęte w zestawieniach powierzchniowych do pul, a jedynie będą
opisane ostatnią literą w opisach taksacyjnych i odznaczone na mapach gospodarczych.
W stanie posiadania nadleśnictwa występują grunty wyłączone z produkcji leśnej oraz przeznaczone
do wyłączenia z produkcji. Grunty wyłączone na podstawie decyzji Dyrektora RDLP zostaną
zakwalifikowane jako grunty nieleśne, natomiast grunty przeznaczone do wyłączenia – zgodnie z ich
obecnym statusem ewidencyjnym.
14

Nadleśnictwo przekaŜe wykonawcy prac urządzeniowych kopię bazy zaimportowanej z SILP
programem ,,Taksator”, zaktualizowanej na stan 31.12.2005 r.
Przedstawiciele Starostw w Lubaniu i Lwówku podjęli temat gruntów leśnych Skarbu Państwa nie
będących w zarządzie Lasów Państwowych w zasięgu działania Nadleśnictwa Świeradów. Naczelnik
Grzegorz Pietruńko wyjaśnił zebranym, Ŝe nadleśniczy moŜe przejmować takie grunty jeŜeli mają one
uregulowany stan prawny oraz ustalone i widoczne granice. Drugim warunkiem przejęcia takich gruntów
jest moŜliwość prowadzenia na nich gospodarki leśnej (np. dostępność tych terenów).
W stanie posiadania nadleśnictwa występują drogi uznane odpowiednimi decyzjami za powiatowe
czy nawet wojewódzkie. Wykonawca prac urządzeniowych przeanalizuje ich stan prawny i zaproponuje
nadleśniczemu sposób jego uregulowania. W dyskusji na ten temat zabrał głos Burmistrz Świeradowa Pan
Zbigniew Szereniuk, wnioskując o przejęcie dróg, które są w stanie posiadania nadleśnictwa, a są zbędne dla
prowadzenia gospodarki leśnej. KaŜdy z takich przypadków będzie indywidualnie rozpatrywany.
Równocześnie z pracami urządzeniowymi ten sam Wykonawca prac wykona dla nadleśnictwa operat
siedliskowy. Dane z tego opracowania zostaną przeniesione do planu urządzenia lasu.
3) Potrzeby w zakresie zmiany numeracji oddziałów, sposoby oznakowania oddziałów i
pododdziałów w terenie
Przyjmuje się zasadę zachowywania dotychczasowych adresów leśnych w maksymalnie moŜliwym
stopniu. Przyjęty zostaje dotychczasowy podział powierzchniowy. Z większych kompleksów
nowoprzyjętych zostaną utworzone oddziały z literami „A” i „B”, a pozostałe grunty zostaną dołączone do
najbliŜszych istniejących oddziałów. Wszelkie potrzeby zmian w podziale powierzchniowym wynikłe w
trakcie prac terenowych, po uzgodnieniach w nadleśnictwie zostaną przedstawione do akceptacji na II KTG.
Przyjęto zasadę oznaczania oddziałów i pododdziałów w terenie zgodnie z wytycznymi instrukcji
urządzania lasu.
BULiGL w ramach prac urządzeniowych dokona takŜe inwentaryzacji słupków utrwalających
podział powierzchniowy oraz linii podziału powierzchniowego do poszerzenia.
4) Podział lasu ze względu na dominujące funkcje
Komisja uznała, Ŝe nie zachodzi potrzeba sporządzania nowego wniosku o uznanie lasów za
ochronne. Lasy ochronne zostały zatwierdzone Decyzją Ministra OŚZNiL Nr 31 z dnia 3 marca 1999 r. Stan
ten zostanie przyjęty w opracowywanym planie urządzenia lasu na lata 2008 – 2017.
Przyjęto, Ŝe ustalone w III rewizji planu urządzenia lasu strefy zagroŜeń przemysłowych, zostaną
przyjęte w obecnym planie.
5) Potrzeba dokonania aktualizacji zasięgu obszarów chronionych w nadleśnictwie
15

Przedstawiciel Wojewódzkiego Konserwatora przyrody przekazał Wykonawcy prac wykaz obiektów
chronionych na terenie Nadleśnictwa Świeradów oraz zadeklarował udostępnienie wszystkich posiadanych
materiałów dotyczących chronionych obiektów. Wszystkie istniejące na terenie nadleśnictwa obszary
chronione, zarówno w rozumieniu Ustawy o lasach jak i Ustawy o ochronie przyrody, zostaną uwzględnione
w nowo tworzonym planie urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów. Wykonawca prac urządzeniowych
w uzgodnieniu z przedstawicielami Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, przygotuje podkład mapowy
dla modyfikacji decyzji korygujących granice stref ochronnych, tak aby w planie urządzenia lasu moŜna było
uwzględnić aktualny stan prawny.
Wykonawca prac przeanalizuje projektowane uŜytki ekologiczne na gruntach leśnych. Wg
interpretacji LP powoływanie takich uŜytków jest niezgodne z Ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Opisane tam grunty leśne zostaną zakwalifikowane do gospodarstwa specjalnego, jako grunty do naturalnej
sukcesji (grunty leśne niezalesione) lub jako cenne przyrodniczo (drzewostany). Taką propozycję poparł
przedstawiciel Towarzystwa Zachodniosudeckiego Pan Artur Pałucki, wyraŜając opinię, Ŝe taka ochrona
zabezpiecza przedmiot ochrony.
Po zakończeniu prac terenowych Wykonawca prac urządzeniowych skonsultuje z Wojewódzkim
Konserwatorem Przyrody – projektowane wskazania dla takich gruntów.
Prezes Zarządu Uzdrowiska Świeradów Czerniawa Pan Ryszard Brzozowski podjął temat
eksploatacji złoŜa borowiny w oddziale 391 f obręb Świeradów. Nadleśniczy Pan Wiesław Krzewina
stwierdził, Ŝe zarówno Lasy Państwowe jak i Wojewódzki Konserwator Przyrody nie zgłaszają negatywnych
opinii do tego pomysłu, jednak konieczne jest wszczęcie procedury wyłączenia gruntu z produkcji, a po
uzyskaniu takiej zgody od Ministra Środowiska, uzyskanie decyzji Dyrektora RDLP.
Komisja ustaliła, Ŝe w planie urządzenia lasu zostaną przyjęte granice obszarów Natura 2000 wg
stanu prawnego na 01.01.2008 r. Wszystkie inne projekty będą jedynie omówione opisowo w Programie
ochrony przyrody.
6) Potrzeby w zakresie ustalania i uzgadniania cech drzewostanów
W opisach taksacyjnych zostaną zapisane wszystkie dostatecznie udokumentowane i rozpoznane
cechy drzewostanów – zgodnie z wytycznymi instrukcji urządzania lasu. Wszelkie pozostałe informacje,
waŜne z punktu widzenia nadleśniczego, zostaną umieszczone w opisach taksacyjnych jako informacje
dodatkowe (w tym drzewostany poklęskowe i postrzelane).
7) Podział lasu na gospodarstwa
Zgodnie z obowiązującą Instrukcją urządzania lasu, uwzględniając funkcje pełnione przez
drzewostany, przewiduje się utworzenie czterech gospodarstw:
• Gospodarstwo specjalne, obejmujące:
o istniejące rezerwaty przyrody,
16

o wyłączone drzewostany nasienne,
o lasy stanowiące ostoje zwierząt objętych ochroną gatunkową,
o lasy cenne przyrodniczo w tym lasy wokół jezior Leśniańskiego i Złotnickiego (obręb
Lubań) ,
o lasy na terenach ośrodków wypoczynkowych i w ich najbliŜszej odległości,
o lasy glebochronne na stokach o nachyleniu powyŜej 45 0 ,
o lasy w III strefie zagroŜenia przemysłowego,
o lasy wodochronne w strefach ujęć wody,
o lasy w strefie górnej granicy lasu,
o lasy o charakterze zabytkowym: park wiejski w leśnictwie Stawy i park zabytkowy w
leśnictwie Olszyna,
o lasy uzdrowiskowe w strefach A i B ochrony uzdrowiskowej określone statutem uzdrowiska
Świeradów i Czerniawa Zdrój,
o lasy stanowiące wyłączone powierzchnie badawcze i doświadczalne.
• Gospodarstwo lasów ochronnych, obejmujące drzewostany uznane za lasy ochronne, nie
zakwalifikowane do gospodarstwa specjalnego i gospodarstwa przebudowy;
• Gospodarstwo przerębowo – zrębowe w lasach gospodarczych – stanowić będą drzewostany w lasach
gospodarczych (nie ujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy), w których ze względu na typ
siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład gatunkowy przyjmuje się przerębowo - zrębowy sposób
zagospodarowania rębniami częściowymi, gniazdowymi lub stopniowymi z okresem odnowienia do
40lat.
• Gospodarstwo przebudowy w lasach ochronnych i gospodarczych – obejmujące drzewostany
zakwalifikowane do przebudowy.
8) Sposoby wykonywania inwentaryzacji lasu
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu inwentaryzacja zasobów drzewnych
przeprowadzona zostanie statystyczną metodą reprezentacyjną z zastosowaniem warstw gatunkowowiekowych
oraz losowego rozdziału kołowych powierzchni próbnych. Rezygnuje się z szacowania
miąŜszości dla podrostu oraz obejmowania pomiarem na powierzchniach kołowych podrostu i gatunków
uznawanych za krzewiaste. Powierzchnie kołowe zostaną załoŜone na nowej bazie opisów taksacyjnych.
Szacowanie stopnia uszkodzenia drzewostanu wykonywane będzie zgodnie z obowiązującą
instrukcją. Decyzją KTG szacunkiem objęta zostanie równieŜ pierwsza klasa wieku.
17

9) Wieki rębności
Przyjmuje się do opracowania planu urządzenia lasu przeciętne wieki rębności dla głównych
gatunków zgodne z Zarządzeniem nr 36 DGLP z dnia 19.05.2004 r.:
• Db - 140 lat
• Bk - 120 lat
• Jd - 120 lat
• Św obręb Świeradów - 110 lat
• Św obręb Lubań - 100 lat
• So - 100 lat
Dla pozostałych gatunków drzew przyjmuje się wieki rębności według poprzedniego planu
urządzenia lasu:
• Js - 120 lat
• Md - 100 lat
• Brz, Ol cz, Kl, Jw, Lp - 80 lat
• Os, Ol odr. - 50 lat
• Tp, Ol sz - 40 lat
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu podczas prac taksacyjnych zostaną określone dla
poszczególnych drzewostanów wieki dojrzałości rębnej. Oznacza to, Ŝe decyzja o rozpoczęciu uŜytkowania
danego drzewostanu zostanie podjęta przez taksatora na gruncie.
10) Zakres aktualizacji programu ochrony przyrody
Istniejący program ochrony przyrody, zostanie zaktualizowany zgodnie z § 3 pkt. 4 oraz § 110 i 111
obowiązującej instrukcji urządzania lasu. Wszelkie informacje dotyczące istniejących i projektowanych form
ochrony przyrody będą zamieszczane w planie urządzenia lasu w uzgodnieniu z Wojewódzkim
Konserwatorem Przyrody. Dodatkowo wykonana zostanie multimedialna forma programu ochrony przyrody.
Wykonawca prac urządzeniowych przekaŜe słuŜbom Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w
Jeleniej Górze mapy przeglądowe nadleśnictwa, na które zostaną wniesione lokalizacje cennych obiektów,
które następnie zostaną uwzględnione w Programie.
11) Zalecenia w zakresie projektowania uŜytkowania rębnego i przedrębnego
UŜytkowanie rębne będzie projektowane zgodnie z Zasadami hodowli lasu z 2002 r.
W przypadku drzewostanów zaliczonych do gospodarstwa specjalnego i gospodarstwa lasów
ochronnych, uŜytkowanie rębne będzie wynikało ze stwierdzonych na gruncie potrzeb hodowlanych
drzewostanów i będzie miało formę zapewniającą ciągłe spełnianie przez nie funkcji, dla których zostały
wyłączone.
18

Potrzeby oraz wielkość uŜytkowania rębnego określone w trakcie prac taksacyjnych będą
uzgadniane z nadleśnictwem. Rodzaj rębni oraz procent poboru masy zostanie ustalony na gruncie w
zaleŜności od warunków siedliska, istniejących odnowień naturalnych lub sztucznych oraz aktualnego i
docelowego składu gatunkowego drzewostanu. W uzasadnionych sytuacjach nie będzie planowane
uŜytkowanie rębne (np. brzegi jezior, wyŜsze połoŜenia górskie).
Do uŜytkowania przedrębnego zaliczone będą zabiegi czyszczeń późnych (CP-P) z pozyskaniem
grubizny (pow. 5m3/ha – do 5m3/ha tylko zabiegi hodowlane) oraz trzebieŜe wczesne (TW) i późne (TP).
Projektowanie uŜytkowania przedrębnego, jego rodzaj oraz częstotliwość, określone będzie w
oparciu o aktualny stan drzewostanów i potrzeby pielęgnacyjne. MiąŜszość grubizny przewidywana do
pobrania w ramach uŜytkowania przedrębnego będzie podana sumarycznie w ramach obrębów leśnych, bez
jej określania w poszczególnych pododdziałach.
Przyjmuje się następujące sposoby uŜytkowania rębnego dla nadleśnictwa, zestawione z
gospodarczymi typami drzewostanów i ramowymi składami upraw:
Gospodarczy
Rodzaj
Typ
Rodzaj Rębni Okres
Typ Ramowy skład gatunkowy upraw Rębni
Gospodarstwo
siedliskowy
Zastępczych odnowienia
Drzewostanu
Zasadniczej
BWGśw
BWGw
Św 9 Św, 1 Jrz, Brz i inne Rb IVd - 40 S
BGśw
BGw
Św 8Św, 1 Brz, 1Md, Jrz i inne Rb IVd II, Ic 40 GPZ
BGb Św 8 Św, 1 Kos, 1 Brz i inne Rb IVd - 40 S
BMGśw Św 7Św, 2 Bk, 1Md, Jw i inne Rb II IV, Ic 20 GPZ
BMGw Św 7 Św, 1 Bk, 2 Jw, Jd i inne Rb II IV, Ic 20 GPZ
BMGb Św 7 Św, 3 Kos, Brz i inne Rb IVd - 40 S
LMGśw Bk Św 4 Św, 3 Bk, 2 Md, 1 Jd i inne Rb II IIIb, IV, Ic 20 GPZ
LMGw Bk Św 4 Św, 4 Bk, 2 Jd, Md i inne Rb II IIIb, IV, Ic 20 GPZ
LMGb Bk Św 5 Św, 4 Bk, 1 Jd, Md. i inne Rb IVd - 40 S
LGśw Jd Św Bk 5 Bk, 2 Św, 2 Jd, 1 Md. i inne Rb IV II, IIIb 40 GPZ
LGw Św Bk 4 Bk, 3 Św, 3 Jd, Md. i inne Rb IV II, IIIb 40 GPZ
OlJG Ol Js 4 Js, 3 Ol, 1 Jw, 1 Wz, Olsz i inne Rb II IV, IIIb 20 S
19

Typ
siedliskowy
Gospodarczy
Typ
Drzewostanu
Ramowy skład gatunkowy upraw
Rodzaj
Rębni
Zasadniczej
Rodzaj Rębni
Zastępczych
Okres
odnowienia
Gospodarstwo
BMwyŜ św So Bk Św 4 Św, 2 Bk, 2 So, 1 Md, 1 Brz i inne Rb II III, Ic 20 GPZ
BMwyŜ w Św 4 Św, 2 Bk, 1 So, 1 Db, 2 Brz i inne Rb II III, Ic 20 GPZ
LMwyŜ św Św Bk 4 Bk, 4 Św, 1 Db, 1 Jd, So i inne Rb II III, IV, Ic 20 GPZ
LMwyŜ w Db Bk Św 3 Św, 3 Bk, 2 Db, 2 Jd, Md, So i inne Rb IVd II, III, Ic 40 GPZ
LwyŜ św Bk 5 Bk, 2 Db, 2 Św, 1 Jd, Md i inne Rb IVd II, III 40 GPZ
LwyŜ w Bk Db 4 Db, 3 Bk, 2 Św, 1 Jd, Md i inne Rb IVd II, III 40 GPZ
OlJwyŜ Ol Js 4 Js, 3 Ol, 1 Jw, 2 Św, Wz i inne Rb II III, IV 20 S
• Proponowane typy gospodarcze mają charakter ramowy, przy ustalaniu składu gatunkowego upraw konieczne jest ich
uszczegóławianie, w oparciu o opracowanie glebowo-siedliskowe.
• Ze względu na występującą chorobę jesionu, dopuszcza się w razie potrzeby zastąpienie tego gatunku innym (np. jaworem), o
zbliŜonych wymaganiach siedliskowych.
• W blokach upraw pochodnych kryterium decydującym o sposobie zagospodarowania są wymogi hodowlane gatunku
pochodnego.
12) Zalecenia w zakresie planowania hodowlanego
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu w ramach prac taksacyjnych taksator moŜe
modyfikować przyjęty gospodarczy typ drzewostanu przy zachowaniu gatunku panującego, na podstawie
stwierdzonych na gruncie warunków siedliskowych oraz rzeczywistego składu gatunkowego.
Grunty przewidziane do zalesienia zostaną zaplanowane według informacji nadleśnictwa. Grunty
takie mogą być planowane pod warunkiem, Ŝe zostały przewidziane do zalesienia w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Dodatkowo wykaz łąk przewidzianych do zalesień zostanie przekazany Wojewódzkiemu Konserwatorowi
Przyrody do przeanalizowania pod kątem ochrony cennych florystycznie obiektów.
Lokalizacja planowanych podsadzeń produkcyjnych zostanie uzgodniona z nadleśnictwem.
Nie będzie planowane wprowadzanie podszytów ze względu na brak potrzeb w tym zakresie.
Ustala się orientacyjny procent uszkodzeń młodego pokolenia podczas ścinki i zrywki w
drzewostanach KO i KDO, zwiększający oszacowaną powierzchnię do odnowienia na poziomie 20%.
Na powierzchniach przewidzianych do odnowienia, zarówno otwartych jak i pod osłoną planowane
będą poprawki w wysokości 20%.
20

13) Potrzeby w zakresie przebudowy drzewostanów
Określając hierarchię potrzeb w tym zakresie przyjęto, Ŝe spośród drzewostanów o składzie
gatunkowym niezgodnym z GTD, w pierwszej kolejności typowane będą drzewostany w których w
ubiegłym dziesięcioleciu rozpoczęto przebudowę, drzewostany uszkodzone w stopniu 3, drzewostany o
niskim zwarciu, stopniu zadrzewienia i słabej jakości. Sposób przebudowy poszczególnych drzewostanów
zaleŜeć będzie od ich indywidualnych cech. Ostateczna wielkość gospodarstwa ustalona będzie w oparciu o
wyniki inwentaryzacji terenowej i zostanie przedstawiona do zatwierdzenia na II KTG. W drzewostanach
zakwalifikowanych do przebudowy, projektuje się rozpoczęcie procesu odnowienia odpowiednimi rębniami.
Indywidualnie dla kaŜdego drzewostanu ustalony zostanie okres przebudowy. Wykonawca sporządzi drugą
listę drzewostanów do przebudowy (wzór 3a), poza uŜytkowaniem rębnym. Drzewostany takie będą
przebudowywane z wykorzystaniem cięć pielęgnacyjnych (trzebieŜe przekształceniowe) i podsadzeń
produkcyjnych. Drzewostany takie nie wejdą do gospodarstwa przebudowy.
Odmiennego potraktowania wymagają obszary poklęskowe. Drzewostany tam występujące będą
opisywane jako częściowo zgodne z siedliskiem. Gospodarcze typy drzewostanów będą modyfikowane w
kierunku Md, Jrz i Brz.
14) Zagadnienia dotyczące uŜytkowania ubocznego i zagospodarowania łowieckiego
W planie urządzenia lasu dla nadleśnictwa ujęte zostaną wszystkie zagadnienia związane z
uŜytkowaniem ubocznym i zagospodarowaniem łowieckim, zgodnie z informacjami otrzymanymi od
nadleśnictwa. Sporządzona zostanie mapa przeglądowa gospodarki łowieckiej i odpowiednia warstwa mapy
numerycznej (uwzględniające istotne szkody od zwierzyny oraz urządzenia łowieckie). Wykonawca
skorzysta z nowego rozporządzenia wojewody (22.12.2005r.) w sprawie numeracji i zasięgów obwodów
łowieckich.
Zastępca Nadleśniczego w Szklarskiej Porębie Pan Krzysztof Krakowiak poruszył problem
występujących w Górach Izerskich obszarów zwiększonego przebywania zwierzyny zimą i związanej z tym
ewentualnej modyfikacji w gospodarce leśnej. Komisja ustaliła, Ŝe drzewostany takie przy planowaniu
wskazań gospodarczych będą traktowane indywidualnie, nie ma natomiast moŜliwości zupełnego wyłączenia
ich z prowadzenia gospodarki leśnej.
15) Zagadnienia w zakresie rekreacyjnego zagospodarowania lasu
W ramach prac terenowych zinwentaryzowane zostaną wszystkie urządzenia oraz obiekty
turystyczne znajdujące się na terenie nadleśnictwa, w razie stwierdzenia takich potrzeb w uzgodnieniu z
Nadleśniczym zaprojektowane zostaną nowe.
Kierunkowe wytyczne w zakresie zagospodarowania rekreacyjnego lasów nadleśnictwa zostaną
omówione w części ogólnej planu urządzenia lasu. Sporządzona zostanie mapa przeglądowa
zagospodarowania rekreacyjnego.
21

16) Zagadnienia dotyczące ochrony lasu i ochrony p.poŜ.
W trakcie terenowych prac urządzeniowych wykonawca przeprowadzi rozpoznanie aktualnego stanu
zdrowotnego i sanitarnego lasów nadleśnictwa. Wykonawca przeprowadzi inwentaryzacje uszkodzeń
najbardziej istotnych dla trwałości drzewostanu z podaniem % uszkodzenia.
Całość zagadnień związanych z ochroną przeciwpoŜarową będzie opracowana w formie mapy
przeglądowej ochrony przeciwpoŜarowej oraz wytycznych w części ogólnej planu urządzenia lasu, po
uzgodnieniu z Komendą Wojewódzką PSP we Wrocławiu.
17) Rekultywacja terenów zdewastowanych
Nadleśnictwo nie posiada terenów zdewastowanych.
18) Podział na leśnictwa
Podział na leśnictwa zostanie przyjęty wg informacji przekazanych przez Nadleśnictwo.
19) Szczegółowy zakres i wymagana forma map dla planu urządzenia lasu
Instrukcja sporządzania planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa oraz umowa podpisana przez RDLP
we Wrocławiu z BULiGL o/Brzeg, szczegółowo określa zakres prac i formę przekazywanych materiałów.
Dodatkowo wykonana zostanie inwentaryzacja dróg – wg szczegółowych uzgodnień z Nadleśniczym.
20) Sprawy organizacyjne oraz terminy i sposoby odbioru prac taksacyjnych
Kierownik druŜyny oraz taksatorzy podczas wykonywania prac urządzeniowych będą utrzymywać
stały kontakt z przedstawicielami nadleśnictwa. Szczegółowy odbiór prac będzie przeprowadzony po ich
zakończeniu w danym leśnictwie. Po zakończeniu prac terenowych zostanie przeprowadzony odbiór prac z
udziałem przedstawicieli nadleśnictwa, RDLP we Wrocławiu i BULiGL O/Brzeg.
W trakcie prac terenowych zostanie wykonany test kontroli pomiaru miąŜszości na powierzchniach
próbnych kołowych w wybranym obrębie leśnym (zgodnie z metodyką określoną w instrukcji urządzania
lasu). Ponadto zostaną przeprowadzone odbiory prac urządzeniowych zgodnie z wytycznymi Zarządzenia Nr
63 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z 13 sierpnia 2002r. w sprawie kontroli i odbioru robót
urządzeniowych zlecanych przez regionalne dyrekcje Lasów Państwowych.
Komisja nie wniosła więcej uwag do przedstawionego referatu Nadleśniczego i koreferatu
Kierownika druŜyny urządzania lasu. Na zakończenie Dyrektor Leszek Tomalski podziękował uczestnikom
spotkania.
22

Protokół z zebrania II Komisji Techniczno-Gospodarczej
dla Nadleśnictwa Świeradów, która odbyła się w dniu 22.11.2007 r. w Świeradowie oraz 13.12.2007 r. w
RDLP we Wrocławiu w celu dokonania analizy gospodarki leśnej w minionym okresie, stwierdzenia
zgodności wykonanych prac z obowiązującymi w tym zakresie wytycznymi oraz w celu akceptacji
proponowanych wytycznych dla realizacji gospodarki leśnej w przyszłym okresie gospodarczym.
Przewodniczący Komisji:
Leszek Tomalski
– Zastępca Dyrektora RDLP we Wrocławiu
Członkowie Komisji:
1. Grzegorz Pietruńko - Nacz. Wydz. Zagospodarowania Lasu RDLP Wrocław,
2. Wojciech Wolcendorf - Wydz. Urządzania Lasu DGLP Warszawie,
3. Mieczysław Trzpis - Inspektor Regionalny DRI Wrocław,
4. Adam Kaczmarczyk - Naczelnik Wydz. Kontroli RDLP Wrocławiu,
5. Tadeusz Włodarczyk - Gł. Specjalista w Wydz. Ochrony Lasu w RDLP Wrocław,
6. Jolanta Fajfer - Koordynator SIP RDLP Wrocław,
7. Henryk Litwin - St. Specjalista RDLP Wrocław,
8. Wiesław Szamański - St. Specjalista RDLP Wrocław,
9. Wojciech Mazur - Specjalista Wydz. Ochrony Lasu w RDLP Wrocław,
10. Jarosław Góral - St. Specjalista ZOL,
11. Wiesław Krzewina - Nadleśniczy Nadleśnictwa Świeradów,
12. Ewa Łuczak - Z-ca Nadleśniczego Nadleśnictwa Świeradów,
13. Edward Jędryszczak - Dyrektor Oddziału BULiGL w Brzegu,
14. Michał Jęcz - Kier. druŜyny u.l. BULiGL Oddz. w Brzegu,
15. Arkadiusz Ziarko - Kier. druŜyny u.l. BULiGL Oddz. w Brzegu,
16. Jan Broda - Szef produkcji BULiGL w Warszawie,
17. Ewa Ciechanowicz - DUW Wydz. Środowiska i Rolnictwa we Wrocławiu,
18. Jerzy Ratajski - DZPK o/Jelenia Góra,
19. Rolad Marciniuk - Burmistrz Świeradowa Zdrój,
20. Krystyna Samborska - UGiM Gryfów Śl.,
21. Wojciech Jankowski - PTPP pro Natura vice Prezes
22. Joanna Potocka - Zachodniosudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Jelenia Góra,
23. Waldemar Bena - Zachodniosudeckie Towarzystwo Przyrodnicze Jelenia Góra,
24. Krzysztof Skowron - KP PSP Lubań,
25. Dariusz Kuś - Nadleśniczy Karkonoski Park Narodowy,
26. Zyta Bałazy - Nadleśniczy Nadleśnictwa Szklarska Poręba,
27. Krzysztof Krakowiak - Z-ca nadleśniczego Szklarska Poręba,
28. Ludwik Hrycjew - Prezes O/RŁ Pśś Jelenia Góra,
29. Dorota Gilewska - Prezes Uzdrowiska Świeradów,
30. Teresa Dragunowicz - Kierownik Uzdrowiska Zakładu Górniczego,
31. Julian Gozdowski - Prezes Stowarzyszenia Biegu Piastów,
23

Posiedzenie Komisji otworzył Zastępca Dyrektora RDLP we Wrocławiu Leszek Tomalski, witając
członków II Komisji Techniczno-Gospodarczej i zaproszonych gości. Następnie przedstawił zebranym
podstawy formalno – prawne dla realizowanego planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów, rolę
planu i jego zawartość. Przedstawił dotychczasowy zakres prac wykonanych przy sporządzaniu projektu
planu.
Po zaakceptowaniu przedstawionego harmonogramu obrad, Nadleśniczy przystąpił do zreferowania
analizy gospodarki leśnej w minionym okresie gospodarczym.
1. Analiza gospodarki leśnej za okres 01.01.1998r. – 31.12.2007r. i ocena jej wpływu na obecny stan
lasu
Nadleśniczy w swoim referacie wygłoszonym przy wykorzystaniu prezentacji multimedialnej
omówił szczegółowo następujące tematy:
− stan posiadania – zmiany dokonane w ubiegłym okresie,
− ocena uŜytkowania zasobów drzewnych – realizacja etatu cięć uŜytków rębnych i przedrębnych,
− ocena zagospodarowania lasu – realizacja zadań z hodowli lasu, gospodarka nasienna w nadleśnictwie,
− zmiany w strukturze gatunkowej i wiekowej drzewostanów,
− zmiany parametrów charakteryzujących stan zasobów drzewnych – zasobności d-stanów, przeciętnego
zapasu, przeciętnego wieku,
− stan infrastruktury technicznej i dokonane zmiany w tym zakresie,
− ochrona lasu i ochrona przeciwpoŜarowa,
− uŜytkowanie uboczne,
− gospodarka łowiecka,
− ochrona przyrody i realizacja zadań z zakresu edukacji leśnej.
Do poszczególnych zagadnień referatu na bieŜąco ustosunkowywał się kierownik druŜyny
urządzania lasu, przedstawiając uwagi zawarte w opracowanym koreferacie.
Nadleśniczy w trakcie referowania analizy gospodarki przeszłej zwrócił uwagę na duŜe szkody w
drzewostanach od zwierzyny. Podkreślił równieŜ znaczny udział uŜytków przygodnych – ok. 23% w
pozyskaniu ogółem.
Komisja nie wniosła uwag do analizy gospodarki przeszłej.
24

W dalszej części koreferat do analizy gospodarki leśnej w minionym okresie wygłosił przedstawiciel
Inspekcji LP. Zawarte w koreferacie informacje w znacznej części dotyczyły uwag sformułowanych na
podstawie ostatniej kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Nadleśnictwie Świeradów oraz na podstawie
referatu Nadleśniczego i BULiGL. Inspektor Regionalny DRI Wrocław M.Trzpis zwrócił się do
nadleśniczego o bardziej obszerne omówienie niektórych zadań zatwierdzonych w ekspirującym planie.
Nadleśniczy W.Krzewina w uzupełnieniu dodał, Ŝe nie został zrealizowany etat w uŜytkowaniu
przedrębnym z uwagi na duŜy udział uŜytków przygodnych, które nie zawsze moŜna było zakwalifikować
powierzchniowo do uŜytkowania. W niektórych przypadkach, gdzie planowano CPP wykonano zabieg
hodowlany, ale nie pozyskano masy.
Podsumowania gospodarki leśnej i jej wpływu na obecny stan lasu dokonał w swej ocenie Dyrektor
RDLP, poruszając następujące zagadnienia:
− zmiany w stanie posiadania nadleśnictwa,
− realizacja zadań w uŜytkowaniu rębnym i przedrębnym,
− realizacja zadań z zakresu hodowli lasu,
− zmiany w strukturze gatunkowej drzewostanów,
− jakość załoŜonych w minionym okresie upraw,
− stan sanitarny lasu – szczególnie w kontekście znacznych szkód powodowanych przez zwierzynę,
− zabezpieczenie p.poŜ obszarów leśnych,
− zmiany wskaźników charakteryzujących stan zasobów leśnych.
W podsumowaniu stwierdził, Ŝe uwzględniając wszystkie przedstawione aspekty w zakresie
gospodarki leśnej minionego okresu prowadzonej w nadleśnictwie Świeradów naleŜy pozytywnie ocenić jej
wyniki.
W dalszej części obrad kierownik druŜyny urządzania lasu przedstawił referat, w którym omówił
załoŜenia i podstawy tworzonego planu urządzenia lasu, a następnie propozycje planu gospodarki leśnej na
następny okres gospodarczy. Po zakończeniu kaŜdego omawianego tematu prowadzący obrady zwracał się
do komisji i zaproszonych gości o zgłaszanie uwag i rozpoczynał dyskusję na temat omawianych
problemów. Do poszczególnych rozdziałów referatu kierownika druŜyny na bieŜąco swoje uwagi w formie
koreferatu zgłaszał nadleśniczy.
2. Zgodność wykonanych prac z przepisami prawnymi oraz obowiązującymi zasadami i wytycznymi
narady wstępnej i ustaleniami I KTG.
Kierownik druŜyny ul z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej przypomniał ustalenia narady
wstępnej i I Komisji Techniczno – Gospodarczej, następnie omówił przebieg wykonanych dotychczas prac
nad sporządzeniem projektu planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów. Podkreślił zgodność
wykonanych prac z obowiązującymi przepisami i dokonanymi uzgodnieniami.
25

3. Zakres i rozmiar wykonanych prac terenowych
− Prace geodezyjne.
Prace geodezyjne, dla potrzeb IV rewizji urządzenia lasu, zostały wykonane w 2006 i 2007 roku (wg
stanu na 1 stycznia 2008r.) przez dział geodezji Oddziału BULiGL w Brzegu. Wszelkie prace niezbędne dla
potrzeb planu urządzenia lasu, związane z podkładem mapowym jak i rejestrem gruntów zostały wykonane
terminowo, a dokumentacja została przekazana wykonawcy prac urządzeniowych. Podkład geodezyjny
zapewnia zgodność stanu posiadania w nadleśnictwie z ewidencją powszechną.
Grunty stanowiące współwłasność – zgodnie z wytycznymi Instrukcji urządzania lasu – nie zostały
uwzględnione w zestawieniach tabelarycznych planu urządzenia lasu, a jedynie opisane ostatnimi literami w
opisach taksacyjnych i odpowiednio oznaczone na mapach gospodarczych.
− Prace urządzeniowe
Prace urządzeniowe zostały wykonane w terminie od kwietnia 2006 do października 2007r. Prace
kameralne są aktualnie w toku, a termin ich zakończenia – zgodnie z umową – przewidziany jest na koniec
grudnia 2007 roku. Omawiając przebieg prac terenowych, zwrócono szczególną uwagę na zakres
przeprowadzanych uzgodnień i konsultacji wykonawcy prac z pracownikami administracji LP oraz
dokonanych odbiorów terenowych prac urządzeniowych.
Podstawą podziału powierzchniowego był podział dotychczasowy, uzupełniony o zmiany
wynikające z przejęcia gruntów. Zachowano dotychczasową numerację oddziałów, a grunty nowoprzyjęte
zostały włączone do sąsiednich oddziałów bądź oznaczono je numerem najbliŜszego oddziału z dodaniem
duŜych kolejnych liter alfabetu.
Łącznie w nadleśnictwie opisano 775 oddziałów. Podział powierzchniowy nadleśnictwa spełnia
swoje funkcje – orientacyjne, komunikacyjne i ochronne. W terenie podział jest utrwalony słupkami
oddziałowymi. Łącznie opisano 6140 pododdziałów. Inwentaryzacja zasobów drzewnych dla kaŜdego
obrębu leśnego odbyła się z wykorzystaniem metody reprezentacyjnej. W dniach 6 – 9 listopada 2007r.
odbyła się komisyjna kontrola prawidłowości załoŜonych powierzchni próbnych kołowych w ramach prac
nad inwentaryzacją zapasu. Kontrolą objęto 50 powierzchni próbnych w obrębie Świeradów. W wyniku
kontroli stwierdzono prawidłowość wykonanych prac.
4. Przyrodnicze warunki produkcji leśnej
Kierownik druŜyny urządzania lasu przedstawił przyrodniczą charakterystykę Nadleśnictwa
Świeradów, omawiając następujące tematy:
− połoŜenie administracyjne nadleśnictwa
− przynaleŜność przyrodniczo – leśna
− przynaleŜność fizyczno – geograficzna
− warunki siedliskowe – w tym hydrologię, charakterystykę gleb, warunki klimatyczne.
26

2. Walory przyrodnicze, kulturowe oraz program ochrony przyrody
W tej części referatu omówiono:
− Istniejące formy ochrony przyrody – rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000, pomniki przyrody,
występujące na terenie nadleśnictwa gatunki chronionych roślin i zwierząt.
− Lasy ochronne
Aktualnie dla Nadleśnictwa Świeradów obowiązuje Decyzja nr 31/99 Ministra Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 3 marca 1999 roku w sprawie uznania za ochronne lasów,
stanowiących własność Skarbu Państwa, wchodzących w skład Nadleśnictwa Świeradów. Powierzchnia
lasów ochronnych w planie urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów na lata 2008 – 2017 wynosi 12789
ha i jest mniejsza od powierzchni lasów ochronnych wg decyzji, która wynosi – 12920 ha o 131 ha, co jest
wynikiem m.in.:
• utworzenia w roku 2000 rezerwatu „Torfowiska Doliny Izery”,
• przeniesienia do gruntów nieleśnych (Bz) powierzchni parku zabytkowego w Kościelnikach Dolnych,
• wylesień gruntów leśnych nadleśnictwa na cele nieleśne,
− Zagospodarowanie rekreacyjne oraz edukacja leśna
Kierownik druŜyny urządzania lasu przedstawił Komisji czynniki kształtujące walory turystycznowypoczynkowe
nadleśnictwa i ogólne kierunki zagospodarowania rekreacyjnego na najbliŜsze 10-lecie.
- Program ochrony przyrody
Przedstawiono układ programu oraz omówiono jego zawartość merytoryczną. Program ochrony
przyrody dla Nadleśnictwa Świeradów opracowany wg stanu na 01.01.1998r., zostanie zaktualizowany
zgodnie z zakresem określonym w Instrukcji urządzania lasu i wejdzie jako osobny tom w skład
wykonywanego przez BULiGL projektu planu urządzenia lasu. Załącznikiem do programu będzie mapa
walorów przyrodniczo – kulturowych w skali 1:50 000. W programie zostaną uwzględnione wyniki
inwentaryzacji przeprowadzonej przez nadleśnictwo.
W.Jankowski poinformował, Ŝe kończą się prace nad opracowaniem planu ochrony rezerwatu.
Wspomniał o zagroŜeniach, jakie moŜe nieść za sobą intensyfikacja ruchu turystycznego. Jeśli zagraŜałby
on przyrodzie to moŜliwe jest czasowe ograniczenia w ruchu niektórymi szlakami turystycznymi.
Podkreślił równieŜ znaczenie regulacji stosunków wodnych dla rezerwatu. Regulacja tych stosunków
powoduje ich zakłócenie w rezerwacie, stąd tak istotne jest by prowadzić te działania bardzo ostroŜnie,
starając się zatrzymać jak największą ilość wody w torfowiskach (np. płytkie rowy, odpowiedni ich profil,
stosowanie zastawek).
27

J.Potocka wnioskowała o włączenie wyników inwentaryzacji przeprowadzonej przez nadleśnictwa
do POP. Zwróciła uwagę na potrzebę weryfikacji tych danych. Aby moŜliwe było włączenie
zweryfikowanych danych naleŜałoby przeprowadzić ją do końca listopada. Pani Potocka zwróciła się z
prośbą, aby uzgadniać grunty przeznaczone do zalesień.
Podczas drugiej części II KTG wykonawca poinformował, Ŝe przeprowadzono weryfikację i
korektę danych, polegającą na rezygnacji z części wskazań gospodarczych planowanych w borach
bagiennych i borach mieszanych bagiennych. Obecnie większość drzewostanów nie posiada Ŝadnej
wskazówki lub projektowane są jedynie zabiegi pielęgnacyjne (CW, CP i TW), mające charakter cięć
eliminujących obce gatunki (np. Md).
Burmistrz Świeradowa R.Marciniuk wypowiedział się na temat budowanej obecnie kolejki i
przypuszczalnie związanym z tym zwiększonym ruchem turystycznym. Ruch ten i jego oddziaływanie na
środowisko będzie monitorowany, a gmina podejmuje i będzie podejmowała działania na rzecz ochrony
przyrody.
T.Dragunowicz przedstawiciel uzdrowiska zwróciła uwagę na potrzebę ochrony przyrody, ale teŜ
podkreśliła Ŝe w tej przyrodzie naleŜy teŜ pamiętać o miejscu i potrzebach człowieka, stąd tak waŜny jest
zrównowaŜony rozwój.
G. Pietruńko poinformował, Ŝe na przesłane przez Klub Przyrodników wnioski zostanie udzielona
odpowiedź pisemna.
5. Wyniki prac inwentaryzacyjnych obrazujące obecny stan lasu
− Struktura typów siedliskowych lasu
Dla nadleśnictwa jest opracowywany operat siedliskowy wg stanu na 1 stycznia 2008r., którego
wyniki zostały przyjęte do planu urządzenia lasu. W nadleśnictwie wyodrębniono 20 typów siedliskowych.
Dominującymi typami siedliskowymi lasu są LwyŜśw – 28%, LMGśw –17% oraz LMwyŜśw – 14%
powierzchni.
− Charakterystyka gospodarki nasiennej w nadleśnictwie
W nadleśnictwie jest jeden drzewostan nasienny wyłączony modrzewia oraz jeden świerka. Jest
równieŜ 44 drzewostany nasienne gospodarcze o łącznej powierzchni 190,78 ha.
Nadleśnictwo posiada wyznaczone 2 bloki upraw pochodnych.
Zarejestrowane są teŜ 3 klonowe plantacje nasienne, na łącznej powierzchni 14,37 ha.
- Charakterystyka stanu lasu i zasobów drzewnych
28

Charakterystykę stanu lasu i zasobów drzewnych przeprowadzono w oparciu o sporządzone opisy
taksacyjne lasu, tabele i wzory, przedstawiające w ujęciu powierzchniowym i miąŜszościowym strukturę
gatunkową, strukturę klas wieku, strukturę zinwentaryzowanych uszkodzeń oraz stopień zgodności składu
gatunkowego drzewostanów z siedliskiem. Z analizy danych wynika, Ŝe nastąpił:
− wzrost powierzchni leśnej o 171,40 ha – wynika z faktu przejęcia w ostatnim okresie gospodarczym
gruntów oraz zalesienia gruntów rolnych;
− wzrost powierzchni leśnej zalesionej o 453,40 ha – wynika głównie z faktu odnowienia w ostatnim
okresie gospodarczym halizn na obszarze poklęskowym;
− wzrost zapasu miąŜszości drzewostanów. Wzrost ten wynosi 470102 m 3 tj. 18,1% w stosunku do
zapasu wg III rewizji u.l. i jest on wynikiem poprawy kondycji drzewostanów i wejścia drzewostanów
II i III klas wieku w okres intensywnego przyrostu miąŜszości.
− wzrost zasobności drzewostanów na powierzchni leśnej. Wzrost ten wynosi 30 m 3 / ha w stosunku
do zasobności wg III rewizji u.l, co daje aktualnie 206 m 3 / ha grubizny brutto.
− przeciętny wiek wzrósł o 5 lat i wynosi 50 lat.
Ogółem w nadleśnictwie drzewostany zgodne z siedliskiem stanowią 22% powierzchni, częściowo
zgodne – 63%, a drzewostany niezgodne – 14% powierzchni.
6. Ochrona przeciwpoŜarowa.
W oparciu o obowiązującą metodykę obliczania kategorii zagroŜenia p.poŜ. ustalono dla
Nadleśnictwa Świeradów II kategorię – średniego zagroŜenia poŜarowego (28 pkt). Kategoria ta nakłada
obowiązek przeprowadzenia stosownych uzgodnień z Komendantem Wojewódzkim Państwowej StraŜy
PoŜarnej. W dalszej części przedstawiono główne czynniki kształtujące zagroŜenie poŜarowe, ocenę
sezonowości występowania zagroŜenia, system obserwacyjno – alarmowy nadleśnictwa, ocenę dostępności
terenów leśnych, ocenę wyposaŜenia w sprzęt i zaopatrzenia w wodę oraz zaproponowano wytyczne w
zakresie infrastruktury technicznej ochrony p.poŜ. i zalecenia w zakresie profilaktyki.
Nadleśniczy opierając się o wyniki prac IBL stwierdził, Ŝe widzi potrzebę budowy jednej
dostrzegalni p.poŜ. w oddziale 206 f w obrębie Lubań. T. Włodarczyk specjalista ds. ochrony p.poŜ w RDLP
poparł wniosek. Ponadto dodał, Ŝe w nadleśnictwie jest potrzeba inwestycji w zakresie budowy dróg.
29

W dalszej części KTG, wykonawca prac urządzeniowych przedstawił propozycję planu gospodarki
leśnej na przyszły okres gospodarczy 01.01.2008r. – 31.12.2017r.
7. Podział na leśnictwa.
Nadleśnictwo Świeradów składa się z 2 obrębów leśnych, które zgodnie z ustaleniami I KTG
podzielone zostały organizacyjnie na 15 leśnictw (8 – w obrębie Świeradów, 7 – w obrębie Lubań).
8. Podział według dominujących funkcji lasu.
Lasy Nadleśnictwa Świeradów zostały podzielone na trzy grupy, wg dominującej funkcji, lasy
rezerwatowe, lasy ochronne i lasy gospodarcze (wielofunkcyjne):
Obręb Świeradów Obręb Lubań Nadleśnictwo
Grupa lasu
ha % ha % ha %
Rezerwaty przyrody 148,00 1,8 0,00 0,0 148,00 1,0
Lasy ochronne 7998,66 97,4 4790,50 71,8 12789,16 85,9
Lasy gospodarcze 62,14 0,8 1881,95 28,2 1944,09 13,1
Razem 8208,80 100,0 6672,45 100,0 14881,25 100,0
9. Przyjęty podział gospodarczy
Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Instrukcji urządzania lasu oraz ustaleniami I KTG
wyodrębniono w ramach obrębów leśnych następujące gospodarstwa:
− Gospodarstwo specjalne (S) o łącznej powierzchni 4151,31 ha – w jego skład weszły: lasy na terenach
ośrodków wypoczynkowych i w otulinach, wyłączone powierzchnie badawcze i doświadczalne,
wyłączone drzewostany nasienne, lasy połoŜone w strefie A i B ochrony uzdrowisk, lasy stanowiące
ostoje zwierząt objętych ochroną gatunkową, lasy w strefie górnej granicy lasu (na siedlisku BWG),
lasy o duŜym znaczeniu dla rekreacji, lasy glebochronne na stromych zboczach, lasy wodochronne w
strefach ochrony ujęć wód, lasy cenne przyrodniczo w tym lasy na siedliskach bagiennych i łęgowych.
W drzewostanach wskazania gospodarcze wynikają ze stwierdzonych na gruncie potrzeb
hodowlanych. Przyjęto przy tym zasadę, Ŝe planowane w drzewostanach czynności gospodarcze nie
mogą naruszać funkcji, dla których drzewostany te zaliczono do gospodarstwa specjalnego.
− Gospodarstwo lasów ochronnych (O) o łącznej powierzchni 8143,79 ha – w jego skład weszły
drzewostany uznane za ochronne, nie zaliczone do gospodarstwa specjalnego i gospodarstwa
przebudowy.
− Gospodarstwo przebudowy (R) zaproponowano na łącznej powierzchni w nadleśnictwie 719,03 ha – w
jego skład weszły drzewostany o składzie niezgodnym z GTD, drzewostany uszkodzone, o niskim
zadrzewieniu i jakości technicznej.
30

−
Gospodarstwo przerębowo-zrębowe lasów gospodarczych (GPZ) – do którego zalicza się drzewostany
w lasach gospodarczych (nie ujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy), które ze względu na
typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład gatunkowy, zastosowano przerębowo – zrębowy
sposób zagospodarowania (rębnia częściowa, gniazdowa lub stopniowa z okresem odnowienia do 40
lat) o powierzchni 1867,12 ha.
W dyskusji na temat gospodarstwa przebudowy swoje wątpliwości dotyczące wielkości
gospodarstwa w kontekście stanu niezgodności składu drzewostanów z siedliskiem wyraził G.Pietruńko.
Dyrektor L.Tomalski zadał pytanie czy nie za duŜo drzewostanów brzozowych zostało zaliczonych
do gospodarstwa przebudowy, a za mało świerkowych.
Nadleśniczy stwierdził, Ŝe zaproponowana przez wykonawcę planu wielkość gospodarstwa
przebudowy jest przyjęta na realnym i moŜliwym do zrealizowania poziomie. Zwiększenie powierzchni
drzewostanów do przebudowy spowoduje konieczność grodzenia gniazd, których ilość w chwili obecnej
jest juŜ duŜa i inne znacznie wzrośnie uwzględniając przyszłe zadania nowego planu urządzenia lasu.
Wykonawca planu stwierdził, iŜ uwzględniając zadania w nowym planie, stan lasu, potrzebę
odbudowy drzewostanu w obrębie Świeradów (duŜy udział I i II klasy wieku) oraz realne moŜliwości
nadleśnictwa wielkość tego gospodarstwa została przyjęta na optymalnym poziomie.
W związku z rozbieŜnością, co do wielkości gospodarstwa przebudowy, Komisja podjęła decyzję o
przełoŜenie tematu na ponowne spotkanie i przeanalizowanie wykazu drzewostanów do przebudowy przez
wykonawcę.
Podczas drugiej części II KTG, która odbyła się w dniu 13.12.2007 r. w RDLP we Wrocławiu,
wykonawca prac urządzeniowych przedstawił ponownie wykaz drzewostanów przeznaczonych do
przebudowy wraz z propozycją nowej jego powierzchni. Zaproponował zwiększenie jej z 559,25 ha do
719,03 ha, tj. wzrost o 159,78 ha.
Przedstawiając nową propozycje gospodarstwa przebudowy, kierownik druŜyny M.Jęcz wyjaśnił,
Ŝe po dokonaniu analizy zgodności drzewostanów z GTD w obrębie Lubań wielkość tego gospodarstwa
została zaplanowana prawidłowo. Na skutek prac siedliskowych i zmian w typach siedliskowych lasu
powstało duŜo drzewostanów niezgodnych, które ze względu na ich aktualny stan (brak zagroŜenia dla
trwałości lasu) nie powinny trafić do gospodarstwa przebudowy. Natomiast po ponownej analizie
drzewostanów w obrębie Świeradów gospodarstwo przebudowy zostało powiększone.
Nadleśniczy W.Krzewina stwierdził, Ŝe akceptuję nową wielkość gospodarstwa przebudowy.
UwaŜa równieŜ, Ŝe drzewostany brzozowe, w których występuje juŜ w większości młode pokolenie,
powinno pozostać w gospodarstwie przebudowy.
31

Zastępca dyrektora L.Tomalski zadał pytanie czy są jeszcze drzewostany przedrębne, uszkodzone
w stopniu ponad 60%, które nie trafiły do gospodarstwa przebudowy. Wykonawca udzielił odpowiedzi, Ŝe
są ale zaplanowano w nich trzebieŜ przekształceniową.
Naczelnik G.Pietruńko w swojej wypowiedzi dodał, Ŝe nie wnosi uwag do tego gospodarstwa.
Dostarczone przez wykonawcę materiały na drugiej części II KTG potwierdziły, Ŝe nie zaliczona do
gospodarstwa przebudowy część drzewostanów niezgodnych z siedliskiem w obrębie Lubań nie wymaga
pilnej przebudowy.
10. Wieki rębności.
Wieki rębności przyjęto zgodnie z ustaleniami I KTG. Dla głównych gatunków lasotwórczych
przyjęte wieki rębności są zgodne z Zarządzeniem 36 DGLP z dnia 19.05.2004r.
11. Etaty oraz wytyczne w zakresie uŜytkowania rębnego i przedrębnego
Wykonawca prac przedstawił Komisji zestawienie obliczonych etatów uŜytkowania rębnego.
Komisja przyjęła etaty wg potrzeb hodowlanych o następującej wysokości (m 3 brutto – w rozmiarze 10-
letnim):
obręb
Świeradów
obręb
Lubań
Gospodarstwo
S O GPZ R Łącznie
m3 brutto
33735 48239 146 34179 116299
21399 165656 61811 4180 253046
Nadleśnictwo 55134 213895 61957 38359 369345
Przyjęty etat uŜytkowania przedrębnego:
− obręb Świeradów - pow. 3896,84 ha – ogółem masa netto 193000 m 3
− obręb Lubań - pow. 4245,67 ha – ogółem masa netto 149000 m 3
− nadleśnictwo - pow. 8142,51 ha – ogółem masa netto 342000 m 3
co po przeliczeniu daje następujące wskaźniki:
− dla obrębu Świeradów
− dla obrębu Lubań
− dla nadleśnictwa
– 49,53 m 3 netto/1ha
– 35,09 m 3 netto/1ha
– 42,00 m 3 netto/1ha
Przyjęta orientacyjna wielkość uŜytków przedrębnych nie przekracza 50 % przyrostu bieŜącego,
spodziewanego w okresie obowiązywania planu z wszystkich drzewostanów przedrębnych (tj.
drzewostanów, w których nie planuje się uŜytkowania rębnego).
Razem uŜytki główne, na przyszłe dziesięciolecie, wraz z przyrostem 5% i uŜytkami nie zaliczonymi
na poczet etatu powierzchniowego wynoszą (m 3 netto):
32

− obręb Świeradów – 292 513 m 3
− obręb Lubań – 364 353 m 3
− nadleśnictwo – 656 866 m 3
Wykonawca prac zaproponował intensywność cięć w uŜytkowaniu przedrębnym na poziomie 37%
spodziewanego przyrostu w obrębie Świeradów oraz 50% w obrębie Lubań. Po długiej dyskusji Komisja
przyjęła intensywność cięć w obu obrębach na tym samym poziomie tj. 50% przyrostu. Podstawowym
argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem było przyjęcie załoŜenia, Ŝe ustalenie wielkości
pozyskania w uŜytkowaniu przedrębnym w obrębie Świeradów na maksymalnym poziomie umoŜliwia
swobodne pozyskanie drewna w cięciach sanitarnych w miarę pojawiających się potrzeb.
Podczas drugiej części II KTG wykonawca przedstawił do akceptacji Komisji nową wielkość etatów
w uŜytkowaniu rębnym i przedrębnym wynikające ze zmiany wielkości gospodarstwa przebudowy oraz
zwiększenia intensywności cięć w obrębie Świeradów do 50% przyrostu w uŜytkowaniu przedrębnym.
Zastępca dyrektora L.Tomalski zadał pytanie wykonawcy, czy były projektowane zabiegi
gospodarcze na siedliskach priorytetowych. W odpowiedzi wykonawca stwierdził, Ŝe nie planowano
wskazań na takich siedliskach.
Przeciętnie okresy odnowienia wynoszą 20 lat dla rębni częściowych i 40 lat dla rębni stopniowych.
Okresy przebudowy wynoszą 20 – 40 lat. Wykonawca zobowiązany został do zamieszczenia w elaboracie
szczegółowego wykazu drzewostanów przeszłorębnych nie ujętych w wykazie cięć rębnych, z określeniem
przyczyny, która spowodowała wyłączenie drzewostanu z uŜytkowania rębnego.
12. Projektowane zadania oraz wytyczne w zakresie prac hodowlanych
Komisja przeprowadziła analizę typów gospodarczych drzewostanów i orientacyjnych składów
upraw przyjętych na I KTG, porównując je z propozycjami zawartymi w Zasadach Hodowli Lasu, z
uwzględnieniem podziału na krainy przyrodniczo – leśne. W efekcie analizy w przypadku niektórych typów
siedliskowych lasu dokonano zmian przyporządkowanych im podczas I KTG typów gospodarczych
drzewostanów i orientacyjnych składów upraw. Wykonawca prac w trakcie prac terenowych przeprowadzał
uzgodnienia zmian w przyjętych GTD na I KTG-w kontekście informacji zgromadzonych przy
opracowywaniu operatu siedliskowego. Uzgodnienia te potwierdzane były wspólnym protokołem spisanym
przez przedstawicieli RDLP, Nadleśnictwa i BULiGL. Ostatecznie dla poszczególnych typów siedliskowych
komisja przyjęła następujące typy gospodarcze drzewostanów i orientacyjne składy upraw:
33

Typ siedliskowy
Gospodarczy Typ
Drzewostanu
Ramowy skład gatunkowy upraw
BMwyŜśw1, 2 Św So So 40% Św 30% inne 30%
LMwyŜśw1, 2 Jd Bk Św Św 40% Bk 30% Jd 20% inne 10%
LMwyŜw1 Bk Św Db Db 30% Św 30% Bk 20% So i inne 20%
LMwyŜw2 Bk Św Db Db 30% Św 30% Bk 20% So i inne 20%
LwyŜśw1, 2 Jd Św Bk Bk 40% Św 30% Jd 20% Db i inne 10%
LwyŜw1 Jw Db Db 40% Jw 30% Bk i inne 30%
LwyŜw2 Jw Db Db 40% Jw 30% Bk i inne 30%
OlJwyŜ2 Ol Js Js 40% Ol 40% inne 20%
LłwyŜ 0,1,2 Ol Js Db Db 40% Js 30% Ol 20% inne 10%
BWG Św Św 90% inne 10%
BGśw1, 2 Św Św 80% inne 20%
BGw1, 2 Św Św 80% inne 20%
BGb1 Św Św 80% inne 20%
BGb 2, 3 Św Św 90% inne 10%
BMGśw1 Św Św 70% Bk i inne 30%
BMGśw2 Św Św 70% Jd i inne 30%
BMGw 1, 2 Św Św 70% inne 30%
BMGb 1,2 Św Św 80% inne 20%
LMGśw 1, 2 Jd Bk Św Św 40% Bk 30% Jd 20% inne 10%
LMGw1 Jd Bk Św Św 50% Bk 20% Jd 20% inne 10%
LGśw2 Św Jd Bk Bk 40% Jd 20% Św 20% i inne 20%
LGw1 Jd Bk Bk 40% Jd 30% Św i inne 30%
LłG 1, 2 Ol Js Js 50% Ol 30% i inne 20%
Ze względu na występującą chorobę jesionu, dopuszcza się w razie potrzeby zastąpienie tego
gatunku innym (np. klonem, lipą), o zbliŜonych wymaganiach siedliskowych.
Zastępca dyrektora RDLP L.Tomalski podczas drugiej części obrad Komisji zadał wykonawcy
pytanie czy w związku ze zmianą GTD nie zaszła konieczność zmiany rębni wiodącej. Kierownik prac
odpowiedział, Ŝe nie zachodzi taka potrzeba.
Projektowany rozmiar prac z zakresu hodowli lasu, z uwzględnieniem wytycznych ustalonych na I
KTG oraz zgodnie z Zasadami Hodowli Lasu na bieŜące 10-lecie przedstawia się następująco:
Zadania gospodarcze
I. Odnowienia i zalesienia, w tym:
ŚWIERADÓW LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo
powierzchnia - ha
1. halizny, płazowiny i zręby zaległe 1,25 13,67 14,92
2. grunty nieleśne 0,00 29,41 29,41
3. zręby bieŜące 10-lecia 10,16 23,05 33,21
Razem I 11,41 66,13 77,54
II. Odnowienia pod osłoną, w tym:
1. przy rębniach częściowych i stopniowych 432,88 609,08 1041,96
2. podsadzenia produkcyjne 145,43 18,59 164,02
3. dolesienia luk i przerzedzeń 8,47 4,37 12,84
Razem II 586,78 632,04 1218,82
Razem I + II 598,19 698,17 1296,36
34

Zadania gospodarcze
ŚWIERADÓW LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo
powierzchnia - ha
1 2 3 4
III Poprawki i uzupełnienia, w tym
1. w uprawach i młodnikach 36,51 25,95 62,46
2. na gruntach proj. do odn. i zalesienia. 2,03 11,96 13,72
Razem III 38,54 37,64 76,18
Razem I + II + III 636,73 735,81 1372,54
IV Pielęgnowanie, w tym:
1. gleby 622,01 998,65 1620,66
2. upraw (CW) 715,53 625,90 1341,43
3. młodników (CP) 2590,36 549,58 3139,94
Razem IV 3927,90 2174,13 6102,03
V Melioracje, w tym:
1. agrotechniczne 646,15 724,69 1370,84
2. wodne 0,00 0,00 0,00
Razem V 646,15 724,69 1370,84
Zgodnie z ustaleniami I KTG, projektowano poprawki w wysokości 20%.Ustalono orientacyjny
procent uszkodzeń młodego pokolenia podczas ścinki i zrywki w drzewostanach KO i KDO na poziomie
20% dla rębni II i 10% dla rębni III i IV – w wyniku, czego zwiększano powierzchnię do odnowienia po
cięciach uprzątających.
Planowane zalesienia zostały uzgodnione z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody celem ochrony
cennych łąk.
W efekcie dyskusji na temat problemu szkód od zwierzyny, Komisja zauwaŜyła, Ŝe wysoki stan
jeleniowatych w obszarze działania nadleśnictwa, jest istotnym czynnikiem uniemoŜliwiającym osiągnięcie
zamierzonych celów w hodowli lasu
13. Wytyczne w zakresie ochrony lasu
Kierownik druŜyny przedstawił zarejestrowane podczas prac taksacyjnych uszkodzenia
drzewostanów od czynników biotycznych i abiotycznych oraz kierunkowe wytyczne w zakresie ochrony
lasu.
14. Potrzeby inwestycyjne
Potrzeby inwestycyjne w zakresie budownictwa ogólnego, drogowego i melioracji wodnych zostaną
zapisane na podstawie propozycji Nadleśnictwa, uzgodnionych z właściwymi wydziałami RDLP.
Wykonawca zwrócił się do Nadleśniczego o przekazanie planów inwestycyjnych na najbliŜszy okres
gospodarczy.
35

15. UŜytkowanie uboczne
W ramach uŜytkowania ubocznego nadleśnictwo w najbliŜszym dziesięcioleciu planuje jedynie
pozyskiwanie choinek w ramach cięć pielęgnacyjnych.
16. Gospodarka łowiecka
Omawiając gospodarkę łowiecką podkreślono, Ŝe jest ona częścią gospodarki leśnej i jako taka musi
uwzględniać jej podstawowe cele określone w ustawie o lasach, w tym przede wszystkim realizowane cele
hodowli lasu.
Nadleśnictwo Świeradów sprawuje nadzór nad VII rejonem hodowlanym „Karkonosze”, w skład
którego wchodzi 11 obwodów łowieckich (3 częściowo) dzierŜawionych przez 9 kół.
17. Zestawienie operatu urządzenia lasu
Projekt planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa sporządzony zostanie zgodnie z wytycznymi
Instrukcji urządzania lasu oraz ustaleniami umowy z dnia 5 czerwca 2006r. zawartej pomiędzy wykonawcą
prac, a RDLP Wrocław na sporządzenie projektu planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów.
Materiały kartograficzne, jak równieŜ opisy taksacyjne będą zawierały wszystkie grunty będące w
zarządzie nadleśnictwa, grunty leśne, nieleśne jak równieŜ będące we współwłasności.
Na posiedzeniu Komisji zostały przedłoŜone protokoły i wyniki uzgodnień z rodzajem obiektów
obligatoryjnych i zalecanych oraz warstw fakultatywnych, które powinny się znaleźć na mapie numerycznej
nadleśnictwa wykonanej w ramach planu urządzenia lasu. Komisja zatwierdziła proponowany wykaz
obiektów. Będą one podstawą odbioru LMN dla nadleśnictwa.
Na podstawie doświadczeń z poprzednich lat, przyjęto, Ŝe mapy przeglądowe zostaną złoŜone w
oddzielnej teczce. Do wykazu projektowanych cięć rębnych, zostanie dodana część tabelaryczna, w której
będą zamieszczone wszystkie wymagane instrukcyjnie tabele dla nadleśnictwa i obrębów leśnych. W opisie
ogólnym zamieszczone zostaną wymagane tabele zbiorcze. Program ochrony przyrody będzie stanowił
oddzielny tom, z załączoną mapą sytuacyjno – przeglądową walorów przyrodniczo – kulturowych w skali
1:50000.
Na zakończenie obrad Dyrektor RDLP we Wrocławiu stwierdził, iŜ II Komisja Techniczno –
Gospodarcza dla nadleśnictwa Świeradów potwierdza zgodność przeprowadzonych prac terenowych z
obowiązującymi normami i zapisami protokołu I KTG oraz akceptuje koncepcje załoŜeń na przyszły okres,
przedstawioną przez wykonawcę prac urządzeniowych i zakończył obrady Komisji.
36

Decyzja nr 31 MOŚZNiL w sprawie uznania za ochronne lasów Nadleśnictwa Świeradów.
37

Ogólna charakterystyka lasów.
Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Świeradów
41

42
Ogólna charakterystyka lasów.

Ogólna charakterystyka lasów.
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LASÓW I GRUNTÓW
PRZEZNACZONYCH DO ZALESIENIA ORAZ
POZOSTAŁYCH GRUNTÓW I NIERUCHOMOŚCI
BEDĄCYCH W ZARZĄDZIE NADLEŚNICTWA
I.1.
I.1. PRZESTRZENNE USYTUOWANIE NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
I.1.1
I.1.1 DANE OGÓLNE
Nadleśnictwo Świeradów składa się z dwóch obrębów leśnych:
Obręb nr I – Świeradów (adres leśny 13271),
Obręb nr II – Lubań Śląski (adres leśny 13272),
TAB. 1.
ZESTAWIENIE POWIERZCHNI NADLEŚNICTWA WG STANU NA 1.01.2008R.
Obręb
L.P. CECHA
Świeradów Lubań Śląski
Nadleśnictwo
Powierzchnia - ha %
1 2 3 4 5 6
1 Powierzchnia ogółem 8652,95 7082,99 15735,94 100,0
2 Grunty leśne: 8447,97 6841,66 15289,63 97,2
3 Grunty zalesione 8173,94 6641,57 14815,51 94,2
4 Grunty niezalesione 34,86 30,88 65,74 0,4
5 Grunty zw. z gosp. leśną 239,17 169,21 408,38 2,6
6 Grunty nieleśne 204,98 241,33 446,31 2,8
7 - w tym grunty do zalesienia 0,00 29,41 29,41 0,2
43

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.2
I.1.2 DANE DOTYCZĄCE POŁOśENIA
I.1.2.1.
I.1.2.1. SIEDZIBA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Siedziba Nadleśnictwa Świeradów mieści się w
Świeradowie Zdrój. PoniŜej podaje się pełne dane adresowe:
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
Nadleśnictwo Świeradów
59 – 850 Świeradów Zdrój, ul. 11 Listopada 1
tel. (075) 781 – 63 – 33 fax. (075) 781 – 66 – 33
email: biuro.swieradow@wroclaw.lasy.gov.pl
I.1.2.2.
I.1.2.2. PRZYNALEśNOŚĆ ADMINISTRACYJNA
Tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Świeradów
znajdują się w całości, w województwie dolnośląskim.
TAB. 2.
STRUKTURA PODZIAŁU ADMINISTRACYJNEGO TERENÓW BĘDĄCYCH W ZARZĄDZIE
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Województwo
powiat - gmina
ŚWIERADÓW
Obręb leśny
LUBAŃ ŚLĄSKI
Powierzchnia – ha / %
Nadleśnictwo
woj. dolnośląskie 8652.95 100.00% 7082.99 100.00% 15735.94 100.00%
lubański
916.52 10.59% 6675.60 94.25% 7592.12 48.25%
M. Lubań
0.00 0.00% 32.45 0.46% 32.45 0.21%
M. Świeradów-Zdrój 900.86 10.41% 0.00 0.00% 900.86 5.72%
M. Leśna
0.00 0.00% 236.75 3.34% 236.75 1.50%
Leśna
15.66 0.18% 2213.37 31.25% 2229.03 14.17%
Lubań
0.00 0.00% 1324.14 18.69% 1324.14 8.41%
M. Olszyna
0.00 0.00% 546.58 7.72% 546.58 3.47%
Olszyna
0.00 0.00% 369.44 5.22% 369.44 2.35%
Platerówka
0.00 0.00% 1481.03 20.91% 1481.03 9.41%
Siekierczyn 0.00 0.00% 471.84 6.66% 471.84 3.00%
44

Ogólna charakterystyka lasów.
Województwo
powiat - gmina
ŚWIERADÓW
Obręb leśny
LUBAŃ ŚLĄSKI
Powierzchnia – ha / %
Nadleśnictwo
lwówecki
7736.43 89.41% 407.39 5.75% 8143.82 51.75%
Gryfów Śląski
177.39 2.05% 90.97 1.28% 268.36 1.71%
Lubomierz
31.65 0.37% 0.00 0.00% 31.65 0.20%
M. Mirsk
298.54 3.45% 42.63 0.60% 341.17 2.17%
Mirsk 7228.85 83.54% 273.79 3.87% 7502.64 47.68%
OGÓŁEM N-CTWO 8652.95 100.00% 7082.99 100.00% 15735.94 100.00%
I.1.2.3.
I.1.2.3. ODLEGŁOŚCI
Odległość od siedziby urzędu Nadleśnictwa Świeradów do poszczególnych organów administracji
przedstawia się następująco:
do RDLP WE WROCŁAWIU:
do URZĘDU WOJEWÓDZKIEGO WE WROCŁAWIU:
do URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WE WROCŁAWIU:
do Starostwa Powiatowego w Lubaniu Śl.:
do UMiG w Lubaniu Śl:
do UM w Świeradowie Zdrój:
do UMiG w Leśnej:
do UMiG w Olszynie:
do UG w Platerówce:
do UG w Siekierczynie:
do Starostwa Powiatowego w Lwówku Śl.:
do UMiG w Gryfowie Śl:
do UMiG w Lubomierzu:
do UMiG w Mirsku:
156 km.
156 km,
156 km,
33 km,
33 km,
w/m,
19 km,
23 km,
28 km,
45 km,
38 km,
18 km,
21 km,
9 km,
45

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.3 POŁOśENIE NADLEŚNICTWA W RAMACH RDLP
Lasy nadleśnictwa Świeradów obejmują swym zasięgiem tereny połoŜone między miejscowością
Radogoszcz na północy, a Halą Izerską na pograniczu z Republiką Czeską od południa (rozciągłość zasięgu
w linii prostej północ - południe: 35 km) oraz między miejscowościami Włosień Dolny na północnym -
zachodzie i miejscowością Grudza na południowym - wschodzie (rozciągłość zasięgu w linii prostej wschód
- zachód: 27 km).
Przyległymi nadleśnictwami są:
• od strony wschodniej - nadleśnictwo Szklarska Poręba (RDLP Wrocław)
• od strony północno - wschodniej - nadleśnictwo Lwówek Śląski (RDLP Wrocław)
• od strony północno - zachodniej - nadleśnictwo Pieńsk (RDLP Wrocław)
I.1.4
I.1.4 PODZIAŁ NADLEŚNICTWA NA LEŚNICTWA
Podział Nadleśnictwa Świeradów na leśnictwa przedstawiają tabele nr 3 i 4.
46

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 3.
PODZIAŁ NA LEŚNICTWA – OBR. ŚWIERADÓW
Lp. Leśnictwo Numery oddziałów
Grunty zal. i
nie zal.
Powierzchnia w ha Zadania gospodarcze na lata 2008 - 2017
Grunty zw. z
gosp. leśną
Obręb: Świeradów
Grunty
nieleśne
Razem
UŜytki
UŜytki rębne
[m3 netto] (* przedrębne
[m 3 netto]
UŜytki
przedrębne
[ha]
Odnowienia i
zalesienia
[ha]
01 Stawy 1-14, 32, 43-54 615,14 16,27 11,63 643,04 10652 19833 421,76 58,43
02 Rębiszów 15-31, 33-42 637,03 14,03 19,97 671,03 18985 28308 462,25 76,81
03 Kotlina
04 Lasek
05 Niedźwiedzia Góra
07 Czerniawa
56, 58, 60-64, 69-75, 89-93, 105-107, 186-
189, 205-213, 221, 253-254, 288-292, 307-
313, 323-328,
55, 57, 59, 66-68, 84-88, 99-104, 113, 114,
123, 124, 134-138, 147-152, 253-254, 288-
292, 307-313, 323-328,
65, 76-83, 94-98, 108-112, 115- 122, 125-
133, 139-146, 153-179, 190-193, 197, 198,
214,
58A, 222-252, 255-260, 314-319, 329-334,
353, 354, 358, 359
1017,19 29,75 49,40 1096,34 13027 31283 624,76 100,64
938,98 26,08 10,94 976,00 10865 29065 499,73 99,84
1205,11 34,80 6,04 1245,95 6900 11706 360,69 64,08
1146,23 35,43 16,70 1198,36 19735 30686 511,91 84,52
08 Świeradów
261-287, 293-306, 320-322, 342-352, 355-
357, 360-368, 372-383, 390-397,
1331,65 40,43 19,01 1391,09 12587 25591 548,99 89,38
11 Izera 335-341, 369-371, 384-389, 398-469 1317,47 42,38 71,29 1431,14 858 16528 466,75 24,49
RAZEM OBRĘB 8208,80 239,17 204,98 8652,95 93609 193000 3896,84 598,19
(* - uŜytki rębne zaliczone na poczet etatu (bez 5 % przyrostu)
47

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 4.
PODZIAŁ NA LEŚNICTWA – OBR. LUBAŃ ŚLĄSKI
Lp. Leśnictwo Numery oddziałów
Grunty zal. i
nie zal.
Powierzchnia w ha Zadania gospodarcze na lata 2008 - 2017
Grunty zw. z
gosp. leśną
Obręb: Lubań Śląski
Grunty
nieleśne
Razem
UŜytki
UŜytki rębne
[m3 netto] (* przedrębne
[m 3 netto]
UŜytki
przedrębne
[ha]
Odnowienia i
zalesienia
[ha]
13 Lubań
41-54, 114-118, 126-130, 137, 138-144,
151-157, 167-169, 184-186, 199-202
1041,43 24,77 65,75 1131,95 29054 25517 719.39 111.88
14 Radostaw 83-113 837,16 14,03 34,69 885,88 23320 17048 575.52 88.57
15 Platerówka
119-125, 131-136, 145-150, 158-166, 170-
183, 187-198
1046,03 30,56 11,57 1088,16 30264 22977 686.23 93.48
16 Przylesie 203-238, 333-346 1101,55 33,01 10,98 1145,54 40373 24969 687.25 130.45
17 Olszyna 239-274, 277-282 983,22 22,95 58,70 1064,87 27984 26962 630.84 83.2
18 Czocha 275, 276, 283-313, 347-350 867,50 16,42 22,11 906,03 22536 14867 487.04 87.82
19 Świecie 314-332, 351-372 795,56 27,47 37,53 860,56 30106 16660 459.4 102.77
RAZEM OBRĘB 6672,45 169,21 241,33 7082,99 203637 149000 4245.67 698.17
OGÓŁEM NADLEŚNICTWO: 14881,25 408,38 446,31 15735,94 297246 342000 8142.51 1296.36
(* - uŜytki rębne zaliczone na poczet etatu (bez 5 % przyrostu)
48

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.5
I.1.5 RYS HISTORYCZNY
I.1.5.1.
I.1.5.1. HISTORIA ZAGOSPODAROWANIA LASÓW NADLEŚNICTWA
Nadleśnictwo Świeradów w obecnym kształcie (tj. składające się z dwóch obrębów leśnych –
Świeradów i Lubań) powstało 1 stycznia 1979r. na podstawie Zarządzenia NZLP Nr 45 z dnia 10 listopada
1978r. Utworzone ono zostało z dwóch poprzednio istniejących nadleśnictw – Świeradów i Lubań, przy
czym część ówczesnego nadleśnictwa Świeradów (obręb Piechowice) o powierzchni 1448 ha została z
dniem 1 stycznia 1979r. przekazana do nadleśnictwa Szklarska Poręba. Część byłego nadleśnictwa Lubań
natomiast – oddziały 1-40 (o powierzchni 884 ha), na podstawie Zarządzenia NZLP Nr 3 z dnia 5 stycznia
1978r. została przyłączona do nadleśnictwa Pieńsk, a oddziały 55-82 (o powierzchni 577 ha) – do
nadleśnictwa Lwówek Śląski. Powierzchnia nowoutworzonego nadleśnictwa Świeradów z dniem 1 stycznia
1979r. wynosiła 16727 ha.
Byłe nadleśnictwa, które weszły w skład obecnego nadleśnictwa Świeradów powstały jako
samodzielne jednostki w 1945r. na podstawie dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944r.
Nadleśnictwo Świeradów – powstało z upaństwowionych lasów wielkiej i średniej własności
prywatnej, własności kościelnej oraz własności chłopskiej. Jego powierzchnia wg stanu na 1.X.1946r.
wynosiła 10158,33 ha. W latach 1946 – 1953 powierzchnia nadleśnictwa w wyniku zmian w stanie
posiadania zwiększyła się do 11068,20 ha. W 1953r. nadleśnictwo zostało podzielone na dwa oddzielne
nadleśnictwa – Świeradów Północ (o powierzchni 5732,33 ha) i Świeradów Południe (o powierzchni
5335,87 ha), z siedzibami w Świeradowie. W 1959r. obie jednostki ponownie połączono, przekazując
jednocześnie do nadleśnictwa Piechowice powierzchnię 1298,00 ha, do nadleśnictwa Szklarska Poręba –
1496,73 ha oraz innym resortom – 4,99 ha. Powierzchnia odtworzonego nadleśnictwa Świeradów wyniosła
ostatecznie 8268,48 ha.
Z dniem 28 października 1970r. w wyniku kolejnej reorganizacji do nadleśnictwa Świeradów
przyłączono północno – zachodnią część zlikwidowanego nadleśnictwa Piechowice. Przyłączona część
utworzyła obręb Piechowice (pozostałą część zlikwidowanego nadleśnictwa Piechowice włączono do
nadleśnictwa Szklarska Poręba).
Od 1945r. do 1951r. nadleśnictwo Świeradów podlegało Dyrekcji Lasów Państwowych we
Wrocławiu. W latach 1951-1958 istniała jednostka pośrednia, którą stanowił Rejon Lasów Państwowych w
Jeleniej Górze. Samodzielność nadleśnictwo uzyskało z dniem 1 stycznia 1959r. – kiedy to stało się
jednostką na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym, podległą organizacyjnie OZLP we
Wrocławiu.
Gospodarka leśna w nadleśnictwie od 1945r. była prowadzona pod kątem porządkowania lasu –
usuwania remanentów drzewnych z okresu wojny, usuwania wywrotów, wykonywania zabiegów z zakresu
ochrony lasu. Tworzono takŜe struktury administracji leśnej. Od roku 1947 gospodarkę prowadzono w
oparciu o sporządzone następujące plany urządzeniowe:
49

Ogólna charakterystyka lasów.
1) przybliŜona (prowizoryczna) tabela klas wieku drzewostanów, opracowana łącznie z orientacyjną mapą
przeglądową w 1946r. na okres lat 1947-1951,
2) plan prowizorycznego urządzania gospodarstwa leśnego na okres 10-letni, sporządzony w 1951r. na
okres 1.X.1952r. do 31.IX.1961r.,
3) jednorazowa rewizja uŜytkowania przedrębnego przeprowadzona niezaleŜnie od prac prowizorycznego
urządzania lasu w 1954r. i obejmująca drzewostany III klasy wieku i starsze,
4) jednorazowa rewizja uŜytkowania rębnego, przeprowadzona w 1955r., celem ustalenia wielkości
uŜytkowania rębnego na najbliŜsze 5-lecie oraz oszacowania wielkości aktualnego zapasu
drzewostanów,
5) plan definitywnego urządzania lasu, sporządzony w 1966r. na okres 10-letni – od 1.X.1966r. do
30.IX.1976r., przy wprowadzeniu zasady dokładnej regulacji stanu posiadania, opartej na ścisłym
pomiarze geodezyjnym,
6) pierwsza rewizja definitywnego urządzania lasu – opracowany plan urządzenia gospodarstwa leśnego na
okres od 1.X.1976r. do 30.IX.1986r.,
7) druga rewizja planu urządzenia gospodarstwa leśnego - opracowany plan urządzenia gospodarstwa
leśnego na okres od 1.I.1988r. do 31.XII.1997r.
Początki planowanej gospodarki leśnej opartej na inwentaryzacji i pomiarach w lasach sudeckich,
sięgają połowy XVIII wieku (rok 1750), kiedy to ustawą wstrzymano bezplanową gospodarkę leśną.
Zasadniczym sposobem uŜytkowania były duŜe zręby zupełne, rzadziej cięcia smugowe szerokości 15-20 m
(zakładane przewaŜnie prostopadle do warstwic z uwzględnieniem kierunków panujących wiatrów) z
pozostawieniem nasienników buka, jawora, jodły i świerka celem uzyskania odnowienia naturalnego.
Powierzchnie powstałych zrębów odnawiano pełnym siewem świerka, wysiewając około 30-40 kg nasion na
1 ha, bez przygotowania gleby. W późniejszym okresie wysiewano około 25 kg nasion na 1 ha, stosując
ręczne przygotowanie gleby – w pasy. Od końca XIX wieku zaczęto stosować sadzenie w więźbie 2 x 2 m.
Brakujące ilości nasion świerka rodzimego pochodzenia uzupełniano nasionami sprowadzanymi z róŜnych
obszarów klimatycznych Europy. Postępowanie takie prowadziło do eliminacji ze składu drzewostanów
gatunków domieszkowych – buka, jawora, jodły i w konsekwencji powodowało powstawanie sztucznych
monokultur świerkowych wraŜliwych na klęski Ŝywiołowe. W 1925r. monokultury świerkowe stanowiły
ponad 90% powierzchni leśnej. Cięcia pielęgnacyjne z uwagi na ich małą rentowność prowadzono tylko w
niewielkim rozmiarze.
W wyniku wystąpienia na szeroką skalę w Sudetach Zachodnich procesów zamierania
drzewostanów, całkowitemu wylesieniu uległo łącznie na terenie pięciu nadleśnictw (Świeradów – obręb
Świeradów, Szklarska Poręba, ŚnieŜka, Kamienna Góra, Wałbrzych) 13260,57 ha. Stanowi to 20,84% ich
ogólnej powierzchni leśnej. W efekcie zmian powierzchniowych nastąpił zdecydowany wzrost powierzchni
młodszych klas wieku, przy jednoczesnym spadku udziału powierzchni średnich i starszych klas wieku. Na
terenie Nadleśnictwa Świeradów obręb Świeradów – całkowitemu wylesieniu uległa powierzchnia 4482,41
ha, co stanowi c.a. 55 % ogólnej powierzchni gruntów leśnych obrębu.
50

Ogólna charakterystyka lasów.
fot. Archiwum Nadleśnictwa Szklarska Poręba
fot. Archiwum Nadleśnictwa Świeradów
51

Ogólna charakterystyka lasów.
Nadleśnictwo Lubań – powstało z przejętych w 1945r. i upaństwowionych lasów:
− prywatnych duŜej własności (około 70% ogółu lasów prywatnych),
− prywatnych małej własności (około 30% lasów prywatnych),
− komunalnych – miast Lubań Śląski i Leśna,
− klasztornych i zakonnych,
− lasów fundacyjnych,
− państwowych (obejmujących w 1931r. tzw. ,,Wielki Las Lubański”).
W 1945r. z części przejętych lasów utworzono ówczesne nadleśnictwo Leśna, podległe Dyrekcji
Lasów Państwowych we Wrocławiu. Pozostała część podlegała bezpośrednio Sudeckiemu Inspektoratowi
Lasów Państwowych. W 1947r. z obu tych jednostek utworzono nadleśnictwo Biała Góra, które to z kolei w
1950r. podzielono na dwa oddzielne nadleśnictwa – Gierałtów i Zgorzelec.
W 1957r. w trakcie kolejnej reorganizacji, z lasów dawnego nadleśnictwa Leśna oraz z części nadleśnictwa
Gierałtów utworzono nadleśnictwo Lubań o powierzchni 7752,65 ha.
Z dniem 31 grudnia 1972r. na podstawie Zarządzenia Nr 58 NZLP z dnia 14 listopada 1972r.
nadleśnictwo Lubań włączono w całości do nadleśnictwa Węgliniec.
Do 1945r. gospodarka leśna w lasach późniejszego nadleśnictwa Lubań była prowadzona
prawdopodobnie w oparciu o plany urządzeniowe. Najlepiej zagospodarowane były lasy komunalne,
fundacyjne i klasztorne, gorzej natomiast lasy drobnej własności prywatnej. Cięcia rębne prowadzono
duŜymi zrębami zupełnymi, a powierzchnie zrębowe odnawiano jednogatunkowymi kulturami sosny lub
świerka.
Po 1945r. gospodarkę leśną prowadzono w oparciu o:
1) przybliŜoną tabelę klas wieku drzewostanów sporządzoną w 1946r.
2) plan prowizorycznego urządzenia gospodarstwa leśnego na okres 10-letni, sporządzony dla byłego
nadleśnictwa Leśna w 1952r., a dla byłego nadleśnictwa Gierałtów - w 1953r.,
3) jednorazowe rewizje uŜytkowania przedrębnego, sporządzone dla obydwu jednostek w 1954r.,
4) jednorazowa rewizja uŜytkowania rębnego przeprowadzona w obydwu jednostkach w 1955r.,
5) plan definitywnego urządzania lasu sporządzony dla nadleśnictwa Lubań na okres od 1.X.1957r. do
30.IX.1967r.,
6) pierwsza rewizja definitywnego urządzania – opracowany plan urządzenia gospodarstwa leśnego na
okres od 1.X.1969r. do 30.IX.1979r.,
7) druga rewizja planu urządzenia gospodarstwa leśnego - opracowany plan urządzenia gospodarstwa
leśnego na okres od 1.I.1988r. do 30.XII.1997r.,
52

Ogólna charakterystyka lasów.
CHRONOLOGICZNE PRZEDSTAWIENIE ZMIAN ORGANIZACYJNYCH
W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
OBRĘB ŚWIERADÓW
Rok
Zaistniałe zmiany
1945 Utworzenie nadleśnictwa Świeradów na mocy dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944r.
1953
Podzielenie nadleśnictwa Świeradów na dwa oddzielne nadleśnictwa – Świeradów Północ
i Świeradów Południe.
1959
Połączenie Świeradów Północ i Południe w jedno nadleśnictwo.
Przekazanie części powierzchni do nadleśnictw Piechowice i Szklarska Poręba.
1970 Przyłączenie części zlikwidowanego nadleśnictwa Piechowice – utworzenie obrębu Piechowice.
1979 Utworzenie nadleśnictwa Świeradów w obecnym kształcie (z obrębami Świeradów i Lubań)
OBRĘB LUBAŃ
Rok
Zaistniałe zmiany
1945 Utworzenie nadleśnictwa Leśna na mocy dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944r.
1947 Utworzenie nadleśnictwa Biała Góra.
1950 Podzielenie nadleśnictwa Biała Góra na dwa oddzielne nadleśnictwa – Girałtów i Zgorzelec.
1957 Utworzenie nadleśnictwa Lubań.
1972 Likwidacja nadleśnictwa Lubań – przyłączenie do nadleśnictwa Węgliniec.
1979 Utworzenie nadleśnictwa Świeradów w obecnym kształcie (z obrębami Świeradów i Lubań)
I.1.5.2. SZKODY SPOWODOWANE PRZEZ POWÓDŹ W 1997 ROKU
Podobnie jak wiele innych nadleśnictw RDLP Wrocław, tak i nadleśnictwo Świeradów poniosło
znaczne straty w postaci uszkodzonej infrastruktury technicznej w wyniku klęski powodzi, która dotknęła
tereny Dolnego Śląska w lipcu 1997r. Według danych Nadleśnictwa uszkodzonych zostało:
• ok. 6 km dróg o nawierzchni asfaltowej,
• ok. 23 km dróg o nawierzchni tłuczniowej,
• most drewniany - 1 szt.,
• przepusty - ok. 90 mb,
• rowy przydroŜne - ok. 16 km,
• zabudowa potoków - ok. 7 km,
• szlaki zrywkowe - ok. 500 mb,
• zbiorniki przeciwpoŜarowe - 2 szt.
Szacunkowy koszt naprawy uszkodzonej infrastruktury wyniósł ok.1391,2 tys. złotych.
53

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.5.3.
I.1.5.3. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
W zakresie budownictwa ogólnego w pierwszych okresach gospodarczych ograniczono się jedynie
do prowadzenia koniecznych remontów istniejących osad i budynków mieszkalnych. W miarę wzrostu
zasobów mieszkaniowych oraz eksploatacji istniejących osad wzrosła ilość remontów i modernizacji.
Stan dróg na terenie nadleśnictwa w ubiegłych okresach
gospodarczych był oceniany jako dobry. Prowadzono
kompleksową modernizację i remonty istniejących dróg. Jedynie
w części obrębu Lubań ograniczano się do remontów odcinków
dróg, na których prowadzono prace związane z uŜytkowaniem
określonych partii drzewostanów. W latach 80-tych, w związku z
koniecznością uprzątnięcia terenu po klęsce ekologicznej w
Sudetach Zachodnich przeprowadzono odbudowę i modernizację
sieci dróg leśnych obrębu Świeradów. Obecna sieć drogowa jest
tu dobrze rozwinięta, a stan dróg wymaga bieŜących napraw i
remontów w miarę posiadanych środków finansowych.
Droga poŜarowa (leśnictwo Kotlina) – fot. autor
Stan sieci melioracyjnej w okresie wojennym i
bezpośrednio powojennym na terenie nadleśnictwa był zły. W
pierwszych latach prowadzone w ograniczonym zakresie
remonty przepustów i czyszczenia rowów nie przynosiły
oczekiwanych rezultatów. W latach siedemdziesiątych zakres
prac melioracyjnych wzrósł znacznie, choć potrzeby w
zakresie konserwacji nadal były duŜe.
Przepust (leśnictwo Izera) – fot. autor
W latach ubiegłych nadleśnictwo wykonywało remonty i konserwację rowów oraz urzadzeń
melioracyjnych na duŜą skalę, co pozwala określić stan sieci melioracyjnej na dobry.
Poczynione inwestycje przez nadleśnictwo w minionym 10-leciu opisano szczegółowo w pkt. 3.d
niniejszego opracowania - „Analiza gospodarki leśnej za lata 1998 – 2007 i jej wpływ na obecny stan lasu”.
Stan lasu, wg kolejnych cykli urządzeniowych, obrazuje syntetyczne zestawienie niektórych danych
obrazujących przebieg gospodarki leśnej na terenie nadleśnictwa, zamieszczonych poniŜej:
54

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.6
I.1.6 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU GOSPODARKI LEŚNEJ NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
TAB. 5.
CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU GOSPODARKI LEŚNEJ NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
OBRĘB ŚWIERADÓW
OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI
WSKAŹNIK
STAN WG CYKLU URZĄDZENIOWEGO
I rewizja II rewizja III rewizja IV rewizja I rewizja II rewizja III rewizja IV rewizja
1 2 3 4 5 6 7 8 9
I Stan posiadania
Powierzchnia ogółem 8435,69 8597,93 8634,49 8652,95 8205,47 6895,98 7057,53 7082,99
- grunty leśne, w tym 7927,01 8087,32 8399,81 8447,97 7403,84 6337,33 6707,03 6841,66
- grunty zw. z gospodarka leśną - - 232,34 239,17 - - 164,65 169,21
- grunty nieleśne 204,36 203,32 234,68 204,98 473,70 425,40 350,50 241,33
-w tym sporne - - - - - - - -
II Podział lasów na grupy
Rezerwaty (powierzchnia leśna zal. + n-zal.) - - - 148,00 - - - -
Lasy ochronne 6852,58 8087,32 8167,47 7998,66 501,98 6337,33 4804,46 4790,50
Strefy uszkodzeń od
przemysłu
- I strefa - - 1232,67 1252,17 - 6145,68 6542,38 6672,45
- II strefa - 4443,31 5772,22 5783,45 - 191,65 - -
- III strefa - 3644,01 1162,58 1173,18 - - - -
III Wskaźnik stanu zasobów drzewnych
Zapas na powierzchni leśnej - m3 1584599 907488 878272 1235724 1467161 1529650 1710115 1778740
Średnia zasobność m 3 na 1ha powierzchni leśnej 206 143 111 151 204 245 263 267
Przeciętny wiek 58 41 33 40 49 56 60 63
55

Ogólna charakterystyka lasów.
WSKAŹNIK
OBRĘB ŚWIERADÓW
OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI
STAN WG CYKLU URZĄDZENIOWEGO
I rewizja II rewizja III rewizja IV rewizja I rewizja II rewizja III rewizja IV rewizja
Dla gatunków drzew objętych „wykazem”
IV Przyjęte wieki rębności
- So 120,100 110 110 100 100 100 100 100
- Św 140,120,100 120 120 110 100 100 100 100
- Jd 120 120 120 120 - - 120 120
- Bk 120 120 120 120 120 120 120 120
- Db 120 140 140 140 120 140 140 140
Dla gatunków drzew nie objętych „wykazem”
- Md 120,100 100 100 100 100 100 100 100
- Js 120 - - 120 120 120 - 120
- Jw 120,100 80 80 80 120 80 80 80
- Brz, Olcz 80 80 80 80 80 80 80 80
- Os 60 50 50 50 60 50 50 50
- Tp 40 40 40 40 - 40 40 40
Powierzchnia - ha
V Etat uŜytków rębnych 2
plan 485,30 400,00 246,49 1306,58 530,00 480,00 1325,37 1680,79
wykonanie 2077,00 1229,00 435,54 - 286,00 728,00 1774,71 -
plan 160890 65812 28862 99513 145200 120786 177025 215353
MiąŜszość netto - m 3 wykonanie 1 612420 88378 41949 - 87820 85536 185243 -
1 MiąŜszość grubizny netto wraz z uŜytkami przygodnymi.
56

Ogólna charakterystyka lasów.
WSKAŹNIK
OBRĘB ŚWIERADÓW
OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI
STAN WG CYKLU URZĄDZENIOWEGO
I rewizja II rewizja III rewizja IV rewizja I rewizja II rewizja III rewizja IV rewizja
Powierzchnia - ha
MiąŜszość netto - m 3
Powierzchnia - ha
VI Etat uŜytków przedrębnych
plan 4859,00 4530,00 3825,49 3896,84 5820,00 5480,00 4780,19 4245,67
wykonanie 6951,00 4498,00 3707,18 - 8567,00 4416,00 4593,33 -
plan 113680 73846 136298 193000 66170 102776 143435 149000
wykonanie 236590 126862 98802 - 242197 104566 148382 -
VII Plan odnowień i zalesień 3
plan 85,98 222,00 417,56 598,19 75,02 89,00 864,71 698,17
wykonanie 212,00 251,00 867,53 - 52,10 36,00 717,57 -
- 2 łącznie uŜytki rębne ze spodziewanym przyrostem i uŜytkami niezliczonymi na poczet etatu (Tabela nr XVII).
- 3 odnowienia otwarte, pod osłoną i zalesienia łącznie (Tabela nr XVIII, kol. 8)
57

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.7
I.1.7 STAN POSIADANIA I STAN GRANIC
I.1.7.1.
I.1.7.1. STAN POSIADANIA
Zestawienie powierzchni gruntów nadleśnictwa według grup i rodzajów uŜytków oraz kategorii
uŜytkowania z podziałem na województwa i gminy przedstawia załączona tabela nr I w części tabelarycznej
planu.
TAB. 6. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE TABELI NR I - POWIERZCHNIA GRUNTÓW
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW.
Rodzaj uŜytku
Świeradów
Obręb
Lubań
Śląski
Nadleśnictwo
powierzchnia – m 2 %
1. Lasy – razem 8447.8476 6841.4695 15289.3171 97.2%
1.1. Grunty leśne zalesione – razem 8173.8693 6641.6544 14815.5237 94.2%
1) drzewostany – razem 8173.8693 6627.2889 14801.1582 94.1%
2) plantacje drzew – razem 14.3655 14.3655 0.1%
w tym:
- plantacje nasienne 14.3655 14.3655 0.1%
- plantacje drzew szybkorosnących
1.2. Grunty leśne niezalesione - razem 34.8528 30.8544 65.7072 0.4%
1) w produkcji ubocznej – razem 2.8687 3.8972 6.7659 0.0%
w tym:
- plantacje choinek i krzewów
- poletka łowieckie 2.8687 3.8972 6.7659 0.0%
2) do odnowienia – razem 1.2440 13.6679 14.9119 0.1%
w tym:
- halizny 0.0560 8.0672 8.1232 0.1%
- zręby 1.1880 5.6007 6.7887 0.0%
- płazowiny
3) pozostałe leśne niezalesione - razem 30.7401 13.2893 44.0294 0.3%
w tym:
- przewidziane do naturalnej sukcesji 30.7401 10.9091 41.6492 0.3%
- objęte szczególnymi formami ochrony
- przewidziane do wyłączenia z produkcji 2.3802 2.3802 0.0%
58

Ogólna charakterystyka lasów.
Rodzaj uŜytku
Świeradów
Obręb
Lubań
Śląski
Nadleśnictwo
powierzchnia – m 2 %
1.3. Grunty związane z gospodarką leśną –
razem 239.1255 168.9607 408.0862 2.6%
w tym:
1) budynki i budowle 4.1394 2.1246 6.2640 0.0%
2) urządzenia melioracji wodnych 15.0862 11.2752 26.3614 0.2%
3) linie podziału przestrzennego lasu 115.1810 48.9210 164.1020 1.0%
4) drogi leśne 92.8749 82.1440 175.0189 1.1%
5) tereny pod liniami energetycznymi 6.0849 20.8974 26.9823 0.2%
6) szkółki leśne 3.2940 3.2940 0.0%
7) miejsca składowania drewna 2.1129 2.7000 4.8129 0.0%
8) parkingi leśne 0.0285 0.0285 0.0%
9) urządzenia turystyczne 0.3522 0.8700 1.2222 0.0%
2. Grunty zadrzewione i zakrzewione 0.0600 0.0600 0.0%
Grunty leśne oraz zadrzewione i
zakrzewione – razem 8447.8476 6841.5295 15289.3771 97.2%
3. UŜytki rolne – razem 141.8201 217.2145 359.0346 2.3%
3.1. Grunty orne – razem 14.9079 100.3036 115.2115 0.7%
w tym:
1) role 7.6179 91.6736 99.2915 0.6%
2) plantacje. poletka. składy drewna i
szkółki na gruntach ornych 7.2900 8.6300 15.9200 0.1%
3) ugory. Odłogi
3.2. Sady 0.7204 1.3909 2.1113 0.0%
3.3. Łąki trwałe 33.1498 46.4892 79.6390 0.5%
3.4. Pastwiska trwałe 89.0216 57.1530 146.1746 0.9%
3.5. Grunty rolne zabudowane 1.8583 0.9159 2.7742 0.0%
3.6. Grunty pod stawami rybnymi 2.0300 10.6400 12.6700 0.1%
3.7. Grunty pod rowami rolnymi 0.1321 0.3219 0.4540 0.0%
4. Grunty pod wodami – razem 5.2000 5.2000 0.0%
w tym:
4.1. Grunty pod wodami powierzchniowymi
płynącymi 2.9200 2.9200 0.0%
4.2. Grunty pod wodami powierzchniowymi
stojącymi 2.2800 2.2800 0.0%
4.3. Grunty pod morskimi wodami
wewnętrznymi
5. UŜytki ekologiczne
59

Ogólna charakterystyka lasów.
6. Tereny róŜne – razem 0.9800 0.9800 0.0%
w tym:
1) grunty przeznaczone do rekultywacji oraz
niezagos. grunty zrekult.
2) wały ochronne nieprzystosowane do ruchu
kołowego
3) grunty wyłączone z produkcji (poza gruntami
pod zabudowę)
4) róŜne inne 0.9800 0.9800 0.0%
7. Grunty zabudowane i zurbanizowane - razem 30.5249 7.4793 38.0042 0.2%
w tym:
7.1. Tereny mieszkaniowe 1.5012 1.0471 2.5483 0.0%
7.2. Tereny przemysłowe
7.3. Tereny zabudowane inne 1.6522 1.6522 0.0%
7.4. Zurbanizowane tereny niezabudowane 1.0848 1.0848 0.0%
7.5. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe - razem 14.2500 6.1357 20.3857 0.1%
w tym:
1) ośrodki wypoczynkowe i tereny
rekreacyjne 4.0200 6.1357 10.1557 0.1%
2) tereny zabytkowe
3) tereny sportowe 9.1000 9.1000 0.1%
4) ogrody zoologiczne i botaniczne
5) tereny zieleni nieurządzonej 1.1300 1.1300 0.0%
7.6. UŜytki kopalne 9.2115 9.2115 0.1%
7.7. Tereny komunikacyjne - razem 2.8252 0.2965 3.1217 0.0%
w tym:
1) drogi 1.3752 0.2965 1.6717 0.0%
2) tereny kolejowe 1.4500 1.4500 0.0%
3) inne tereny komunikacyjne
8. NieuŜytki - razem 32.5900 10.3600 42.9500 0.3%
w tym:
1) bagna 29.1204 10.3600 39.4804 0.3%
2) piaski
3) utwory fizjograficzne 2.0000 2.0000 0.0%
4) wyrobiska nieprzeznaczone do rekultywacji 1.4696 1.4696 0.0%
Razem (2-8) Grunty nie zaliczone do lasów 204.9350 241.2938 446.2288 2.8%
w tym: grunty przeznaczone do zalesienia - 29.4057 29.4057 0.2%
OGÓŁEM (1-8) 8652.7826 7082.7633 15735.5459 100.0%
60

Ogólna charakterystyka lasów.
PowyŜszy podział uŜytków jest zgodny z klasyfikacją ewidencyjną gruntów określoną w
Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie
ewidencji gruntów i budynków (dz. U. Nr 38, poz. 454)
W stanie posiadania nadleśnictwa nie występują grunty sporne.
W stanie posiadania nadleśnictwa występują współwłasności – 0,5005 ha.
TAB. 7.
WYKAZ GRUNTÓW WE WSPÓŁWŁASNOŚCI W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Nr działki
Adres
administracyjny
Adres leśny
Rodzaj
uŜytku
Powierzchnia Współudział
12/213 02-10-021-0005 13-27-1-03-213 -y -00 B 0,2066 52/100
52/252 02-10-021-0004 13-27-1-07-252 -p -00 Ls 0,1778 55/100
77 02-10-011-0003 13-27-2-13-54 -g -00 B 0,1161 42/100
Razem 0.5005
Grunty te nie zostały ujęte w zestawieniach do planu urządzenia lasu. Zostały natomiast
uwzględnione w opisach taksacyjnych (opisanym gruntom nadano ostatnią literę w danym oddziale), ponad
to oznaczono je na mapach gospodarczych czerwoną obwódką, w godle mapy zapisano powierzchnię
współwłasności.
Powierzchnia gruntów Nadleśnictwa Świeradów, wg grup i kategorii uŜytkowania, na podstawie
syntetycznego zestawienia wielkości zawartych w opisie taksacyjnym lasu i porównanie ich z danymi z
Tabeli I przedstawiono poniŜej.
TAB. 8.
POWIERZCHNIA GRUNTÓW, WG GRUP UśYTKÓW - ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE, WG
DANYCH Z EWIDENCJI GRUNTÓW I PLANU U.L., DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Lp.
Rodzaj powierzchni
Obręb leśny
Świeradów Lubań Śl.
Nadleśnictwo
powierzchnia - ha
1
2
3
Powierzchnia
ogółem
Powierzchnia
leśna
Powierzchnia
nieleśna
wg Tabeli I 8652,7826 7082,7633 15735,5459
wg opisów taksacyjnych 8652,95 7082,99 15735,94
róŜnica 0,17 0,23 0,40
wg Tabeli I 8447,8476 6841,4695 15289,3171
wg opisów taksacyjnych 8447,97 6841,66 15289,63
róŜnica 0,12 0,19 0,31
wg Tabeli I 204,9350 241,2938 446,2288
wg opisów taksacyjnych 204,98 241,33 446,31
róŜnica 0,05 0,04 0,09
61

Ogólna charakterystyka lasów.
Zaistniałe róŜnice w powierzchni Nadleśnictwa Świeradów, wg tabeli I i opisów taksacyjnych
wynikają z załoŜeń dotyczących sposobu rozliczania powierzchni ewidencyjnej, a następnie sposobu
przeniesienia jej do opisów taksacyjnych. Dla Nadleśnictwa Świeradów wielkości róŜnicy powierzchni wg
opisów taksacyjnych i tabeli I wynosi plus 0,40 ha (obr. Świeradów: + 0,17 ha i obr. Lubań Śląski: + 0,23
ha).
I.1.7.2.
I.1.7.2. ANALIZA ZMIAN UDZIAŁU KATEGORII GRUNTÓW W POWIERZCHNI
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Analizę zmian udziału kategorii gruntów w powierzchni Nadleśnictwa Świeradów przeprowadzono
na podstawie danych zawartych w tabelach dla danych z III oraz IV rewizji urządzenia lasu.
TAB. 9.
POWIERZCHNIA GRUNTÓW, WG GRUP I RODZAJÓW UśYTKÓW - ZESTAWIENIE
PORÓWNAWCZE, WG DANYCH Z III I IV REWIZJI PLANU U.L. DLA NADLESNICTWA
Grunty leśne
Grunty nieleśne
zalesione
do odnowień.
w prod.
ubocznej
pozostałe
zw. .z gos.
.leśna.
razem
Grunty
zadrzewione
uŜytki rolne
wody
tereny roŜne
gr. zab. i
zurban.
nieuŜytki
razem
Ogółem
Powierzchnia w ha / %
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Nadleśnictwo
dane wg III rewizji U.L.
14362,1100 309,4000 7,4500 30,8900 396,9900 15106,8400 0,0000 441,2700 20,7800 49,4800 29,2000 44,4500 585,1800 15692,0200
dane wg IV rewizji U.L.
14815,5237 14,9119 6,7659 44,0294 408,0862 15289,3171 0,0600 359,0346 5,2000 0,9800 38,0042 42,9500 446,2288 15735,5459
RóŜnica
453,41 -294,49 -0,68 13,14 11,10 182,48 0,06 -82,24 -15,58 -48,50 8,80 -1,50 -138,95 43,53
3,2% -95,2% -9,2% 42,5% 2,8% 1,2% 100,6% -18,6% -75,0% -98,0% 30,2% -3,4% -23,7% 0,3%
W stosunku do ubiegłego okresu ogólna powierzchnia nadleśnictwa wzrosła o 43,53 ha, tj. o 0,3%.
Wzrost powierzchni nadleśnictwa nastąpił w wyniku procesu przejmowania gruntów rolnych
przeznaczonych do zalesienia (zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego, bądź decyzjami o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu) przede wszystkim od ANR.
Zmniejszenie powierzchni terenów róŜnych o 98% jest wynikiem przeniesienia linii energetycznych
i pasów granicznych do gruntów związanych z gospodarką leśną.
62

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.8
I.1.8 STAN GRANIC
I.1.8.1.
I.1.8.1. USTALENIE GRANIC NADLEŚNICTWA
Granice nadleśnictwa zostały rozgraniczone i pomierzone:
− w obrębie Świeradów - w latach 1964-1965 i w 1975r. – przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Oddział w Brzegu,
− w obrębie Lubań - w latach 1967-1968 – przez OPM Wrocław.
Pomiar uzupełniający w celu zaktualizowania podkładów mapowych dla potrzeb urządzania lasu,
porządkowania stanu posiadania nadleśnictwa oraz sporządzenia mapy zasadniczej wykonano w 1987r. oraz
w 1997r. (wykonawca- Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu).
W 1975r. w oparciu o porozumienie Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z
Ministerstwem Komunikacji i Ministerstwem Rolnictwa, z areału gruntów nadleśnictwa wyłączono drogi
krajowe, wojewódzkie i gminne oraz niektóre cieki podstawowe.
I.1.8.2. PRACE GEODEZYJNE DLA POTRZEB IV REWIZJI U.L.
Prace geodezyjne, dla potrzeb IV rewizji urządzenia lasu, zostały wykonane w 2004 i 2005 roku (wg
stanu na 1 stycznia 2008r.) przez dział geodezji Oddziału BULiGL w Brzegu. Całość dokumentacji
kartograficznej opracowana zostanie zgodnie z „Zarządzeniem Nr 41 DGLP z dnia 7.06.2005r. w sprawie
zmiany Zarządzenia Nr 74 z dnia 23.08.2001r. w sprawie zdefiniowania standardu leśnej mapy
numerycznej dla poziomu nadleśnictwa oraz wdraŜanie systemu informacji przestrzennej w
nadleśnictwach.”
BULiGL Oddział Brzeg sporządziło pierworys mapy gospodarczej Nadleśnictwa ŚWIERADÓW
zgodnie ze standardem leśnej mapy numerycznej wg stanu na 01.01.2005r. na zlecenie RDLP we
Wrocławiu. Opracowanie to zostało zaktualizowane wg stanu na 01.01.2008r. w ramach prac związanych z
IV rewizją planu urządzenia lasu. Opracowaniem objęto całość gruntów będących w zarządzie Nadleśnictwa
ŚWIERADÓW, obejmujących 1787 działki w, 2 powiatach, 13 gminach, 75 obrębach ewidencyjnych na
łączną powierzchnię 15735,5459 ha. Pierworys ten sporządzony w postaci cyfrowej zawiera 3 obligatoryjne
warstwy: graniczników, działek ewidencyjnych, uŜytków.
63

Ogólna charakterystyka lasów.
Warstwy te zostały sporządzone na podstawie danych pozyskanych z Ośrodka Dokumentacji
Geodezyjno Kartograficznej oraz z danych archiwalnych przechowywanych w Biurze. Warstwa
graniczników składa się z 1982 punktów wprowadzonych na podstawie współrzędnych uzyskanych ze
wcześniejszych pomiarów , 3596 punktów pozyskanych z ODGiK, 7072 punktów pozyskanych z
digitalizacji map: zasadniczej, ewidencyjnej topograficznej i gospodarczej.
Przy tworzeniu pierworysu wykorzystano współrzędne punktów granicznych i punktów osnowy,
skany map ewidencyjnych i zasadniczych w skali 1 : 5 000, opracowania numeryczne będące w zasobie
ODGK, skany map topograficznych 1 : 10 000 .
Rejestr gruntów sporządzony jest na podstawie aktualnych wypisów z ewidencji gruntów.
Załącznikiem do rejestru są wykazy rozbieŜności pomiędzy rejestrem, a danymi znajdującymi się w
Nadleśnictwie .
Wykaz rozbieŜności po przeanalizowaniu przez Nadleśnictwo został wprowadzony do mapy i
rejestru gruntów, a aktualnie trwają prace nad wprowadzeniem zmian do operatu ewidencji gruntów.
Całość opracowania uzupełniona o zmiany zaistniałe do 2007 roku spełnia wymogi standardu leśnej
mapy numerycznej i podkładu mapowego do prac urządzeniowych.
Nadleśnictwo Świeradów dla większości gruntów posiada załoŜone księgi wieczyste. Dla
pozostałych gruntów w chwili obecnej nadleśnictwo jest w trakcie zakładania ksiąg.
TAB. 10. WYKAZ ZAŁOśONYCH KSIAG WIECZYSTYCH W NADLEŚNICTWIE
Obręb leśny
Księgi wieczyste dla działek
geodezyjnych
Istniejące % Brakujące %
ŚWIERADÓW 8605,1663 99,4 47,6163 0,6
LUBAŃ ŚLĄSKI 7081,1733 100,0 1,5900 0,0
Nadleśnictwo 15686,3396 99,7 49,2063 0,3
Do obowiązków nadleśnictwa naleŜy utrzymanie w aktualnym stanie dokumentacji prawnej
związanej ze stanem posiadania i ze zmianami w rodzaju uŜytkowania gruntów nadleśnictwa, ochrony
znaków granicznych oraz znaków pomiarowych usytuowanych na terenie nadleśnictwa (podstawa prawna:
Prawo geodezyjne i kartograficzne – Dz.U. nr 100 poz. 1086, wraz z późniejszymi zmianami).
64

Ogólna charakterystyka lasów.
I.1.9
I.1.9 PODZIAŁ POWIERZCHNIOWY
Podstawą podziału powierzchniowego był podział dotychczasowy, uzupełniony o zmiany
wynikające z przejęcia gruntów. Zachowano dotychczasową numerację oddziałów, a grunty nowoprzyjęte
zostały włączone do sąsiednich oddziałów bądź oznaczono je numerem najbliŜszego oddziału z dodaniem
duŜych kolejnych liter alfabetu.
Podział powierzchniowy nadleśnictwa Świeradów posiada zróŜnicowany charakter - typowo górski
w kompleksie górskim obrębu Świeradów oraz podgórski i nizinny w obrębie Lubań i w podgórskiej części
obrębu Świeradów. Charakterystyczną cechą podziału górskiego, jest jego nieregularność, wynikająca z
konfiguracji terenu i ekstensywnego charakteru gospodarki. Występują znaczne wahania w powierzchni
pomiędzy oddziałami.
Po przeprowadzonych korektach przebiegu niektórych linii podziału powierzchniowego, jego
stabilizacja w terenie jest dostateczna, a sam podział spełnia swoje zadania (orientacja, komunikacja i
ochrona). Miejscami przebieg podziału powierzchniowego wymaga utrwalenia w terenie. Dotyczy to
głównie górskiej części obrębu Świeradów, gdzie niektóre linie oddziałowe są niewidoczne w terenie.
Odcinki linii podziału powierzchniowego wymagające poszerzenia zaznaczono na mapach i opisano
je w opisach taksacyjnych, jako linie projektowane do poszerzenia. W trakcie prac terenowych
zarejestrowano w nadleśnictwie ok. 173 km takich linii (ok. 140 km – obr. Świeradów oraz ok. 33 km – obr.
Lubań Śląski ). Linie te winny być w najbliŜszym 10-leciu poszerzone (miąŜszość grubizny projektowana do
pozyskania została wyszczególniona w planie cięć uŜytków rębnych nie zaliczonych na poczet obliczonego
etatu).
Sieć podziału powierzchniowego jest utrwalona w terenie przy pomocy granitowych słupów
oddziałowych z numeracją oddziałów.
Linie podziału powierzchniowego, które słuŜą jako leśne drogi wywozowe, zostały oznaczone na
mapach gospodarczych i przeglądowych jako drogi, a ich powierzchnia w opisach taksacyjnych oraz
rejestrze powierzchniowym figuruje równieŜ pod drogami.
65

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 11. WYBRANE ELEMENTY PODZIAŁU POWIERZCHNIOWEGO DLA NADLEŚNICTWA
ŚWIERADÓW
Wskaźnik
Cecha
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW
ŚWIERADÓW LUBAŃ ŚLĄSKI Ogółem
Liczba zanumerowanych oddz. ilość 470 305 775
Średnia powierzchnia oddziału. ha 18,41 23,22 20,30
Rozpiętość szeregu zakres 1 - 469 41 – 372 -
Brakujące oddziały nr - 1 – 40; 55 - 82 -
Oddziały z literą. nr 58 A 47 A -
Min. powierzchnia oddz. ha (oddz142) 6,77 (oddz. 169) – 6,20 -
Max powierzchnia oddz. ha (oddz. 37) – 55,31 (oddz. 305) – 48,90 -
I.1.10
I.1.10 CHARAKTERYSTYKA PODZIAŁU POWIERZCHNIOWEGO
Powierzchnia gruntów objęta planem urzadzenia lasu Nadleśnictwa ŚWIERADÓW wynosi 15735,94
ha (bez gruntów będących we współwłasności, których powierzchnia wynosi 0,51 ha).
TAB. 12. CHARAKTERYSTYKA ILOŚCIOWA WYBRANYCH ELEMENTÓW STRUKTURY PODZIAŁU
POWIERZCHNIOWEGO DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Wskaźnik
Cecha
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW
ŚWIERADÓW LUBAŃ ŚLĄSKI Ogółem
Liczba pododdziałów ilość 2816 3324 6140
Średnia powierzchnia pododdziału. ha 3,00 2,09 2,56
Liczba wyłączeń nie literowanych
(liniowych)
ilość 1342 1097 2439
66

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.
I.2. CHARAKTERYSTYKA PRZYRODNICZYCH WARUNKÓW PRODUKCJI LEŚNEJ
I.2.1
I.2.1 POŁOśENIE NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
I.2.1.1.
I.2.1.1. PRZYNALEśNOŚĆ PRZYRODNICZO-LEŚNA
Lasy Nadleśnictwa Świeradów wg regionalizacji przyrodniczo-leśnej
(Trampler i in. 1990) połoŜone są w :
• PN część obrębu Lubań – leśnictwa: Lubań (cz), Radostaw:
Kraina: ŚLĄSKA (V.)
Dzielnica: Równiny Dolnośląskiej (V.1.)
Mezoregion: Pogórza Nowogrodzieckiego ( V.1.c),
• Obręb Świeradów i pozostała część obrębu Lubań Śląski:
Kraina: SUDECKA (VII.)
Dzielnica: Sudetów Zachodnich (VII.1.)
Mezoregiony:
− obręb Świeradów: ( VII.1.b) Pogórza Wschodnioizerskiego (północna część obrębu)
( VII.1.c) Gór Izerskich i Karkonoszy (południowa część obrębu)
− obręb Lubań: ( VII.1.a) Pogórza Zachodnioizerskiego (południowo - zachodnia część obrębu)
( VII.1.b) Pogórza Wschodnioizerskiego (południowo - wschodnia część obrębu)
I.2.1.2. PRZYNALEśNOŚĆ FIZYCZNO – GEOGRAFICZNA
Pod względem podziału fizyczno-geograficznego lasy Nadleśnictwa Świeradów, połoŜone są w
następujących jednostkach fizyczno-geograficznych Polski (Kondracki 2000),:
OBSZAR: EUROPA ZACHODNIA
PODOBSZAR: POZAALPEJSKA EUROPA ŚRODKOWA (3)
STREFA: LASÓW MIESZANYCH
PROWINCJA: MASYW CZESKI (33)
Podprowincja: SUDETY I PRZEDGÓRZE SUDECKIE (332)
Makroregion: Pogórze Izerskie (332.2)
Mezoregion: Pogórze Zachodnie (332.26)
Makroregion: Sudety Zachodnie (332.3)
Mezoregion: Góry Izerskie (332.34)
67

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.1.3.
I.2.1.3. PRZYNALEśNOŚĆ GEOBOTANICZNA
Pod względem podziału geobotanicznego lasy Nadleśnictwa Świeradów, połoŜone są w
następujących jednostkach (Matuszkiewicz, PWN 2001),:
PROWINCJA: GÓRSKA (ŚRODKOWOEUROPEJSKA)
PODPROWINCJA: SUDECKO-HERCYŃSKA
Dział G: SUDECKI
Krainy Sudetów (G.1)
Podkrainy Sudetów Zachodnich (G.1.a)
Okręg Izersko-Karkonoski (G.1.a.4)
Okręg Pogórza Izerskiego (G.1.a.1.)
I.2.1.4.
I.2.1.4. POŁOśENIE GEOGRAFICZNE
W układzie współrzędnych geograficznych grunty Nadleśnictwa Świeradów rozciągają się między:
15 o 08’ a 15 o 32’ długości geograficznej wschodniej i
50 o 51’ a 51 o 10’ szerokości geograficznej północnej.
I.2.1.5.
I.2.1.5. GEOLOGIA I RZEŹBA TERENU
Nadleśnictwo Świeradów leŜy w zasięgu dwóch mezoregionów (Kondracki 2000), których geologia,
a co za tym idzie rzeźba terenu są odmienne. Są to:
Pogórze Zachodnie (332.26).,
Góry Izerskie (332.34).
Północna część nadleśnictwa (cały obręb Lubań oraz leśnictwa Stawy i Rębiszów z obrębu
Świeradów) naleŜy do mezoregionu Pogórza Zachodniego. Południową część obrębu Świeradów stanowi
mezoregion Gór Izerskich.
PoniŜej przedstawiono krótką charakterystykę budowy geologicznej i rzeźby terenu dla
mezoregionów. Szczegółowe dane na ten temat są zawarte w opracowaniu siedliskowym Nadleśnictwa
Świeradów wg stanu na 01.01.2007r.
Pogórze Zachodnie jest rozległą częścią Pogórza Zachodniosudeckiego pomiędzy ObniŜeniem
śytawsko-Zgorzeleckim na zachodzie, a Doliną Bobru na wchodzie, na południu oddzieloną od Gór
Izerskich dyslokacją tektoniczną na północy zaś zanurzającą się pod osady morza mioceńskiego oraz piaski i
gliny czwartorzędowe, zalegające równieŜ częściowo na samym Pogórzu Izerskim. Pogórze Izerskie
zbudowane jest przewaŜnie z gnejsów oraz granitów batolitu izersko-karkonoskiego i przecięte Ŝyłami
bazaltu. Pogórze Izerskie dzieli się na kilka mikroregionów, z których obszar nadleśnictwa obejmują:
68

Ogólna charakterystyka lasów.
−
−
Przedgórze Izerskie - część Pogórza Izerskiego sąsiadująca bezpośrednio z Górami Izerskimi; wysokości
dochodzące do 450 - 540 m npm,
Dolina Kwisy - składa się z trzech odcinków: dwóch południkowych i równoleŜnikowego między
Gryfowem Śląskim, a Leśną. PowyŜej Gryfowa dolina poszerza się - tworząc Kotlinę Mirską.
Góry Izerskie to najdalej na zachód połoŜony fragment polskich Sudetów, ale większa część
znajduje się na terytorium Czech. Zbudowane są z granitoidów batolitu izersko-karkonoskiego z otoczką
skał metamorficznych. Od północy sąsiadują z Pogórzem Izerskim, ku któremu opadają tektonicznym
stopniem wysokości około 400 m. Od wschodu graniczą z Kotliną Jeleniogórską i Karkonoszami, od
południa z Podgórzem Karkonoskim i Kotliną Liberecką. Cała polska część Gór Izerskich znajduje się w
zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Świeradów i Szklarska Poręba.
Widok na góry Izerskie ze Świecia (fot. autor).
Góry Izerskie tylko w kilku kulminacjach przekraczają 1100 m npm. Wyrównana powierzchnia
szczytowa została rozczłonkowana w wyniku erozji na poszczególne pasma o rozciągłości z północnego -
zachodu, na południowy - wschód oraz rozdzielona padołami, z wciętymi w nie potokami. NajwyŜsze
wzniesienie po polskiej stronie to Wysoka Kopa (1126 m npm). Polska część Izerów składa się z dwóch
równoległych pasm - Grzbietu Kamienickiego (z Kamienicą - 973 m npm) od północy i Grzbietu Wysokiego
(z kulminacją Wysokiej Kopy) od strony południowej, rozdzielonych padołem wykorzystywanym przez
górną Kwisę (ObniŜenie Świeradowskie) i Małą Kamienną. Płaski dział wód miedzy nimi, nosi nazwę
RozdroŜa Izerskiego (767 m npm).
69

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.2
I.2.2 HYDROLOGIA
Obszar Nadleśnictwa Świeradów w przewyŜszającej części naleŜy do zlewni Morza Bałtyckiego i
odwadniany jest przez rzekę Kwisę (największy dopływ Bobru) oraz liczne jej dopływy: Czarny Potok,
ŁuŜyca, Długi Potok, Olszówka, Oldza, Siekierka. Jedynie fragment w południowej części polskich Gór
Izerskich odwadniany przez graniczną rzekę Izerę i jej polskie dopływy (Tracznik, Kozi Potok,
Jarzębnik,Wrześnica, Jagnięcy Potok, Kobyła) naleŜy do zlewni Morza Północnego. Wysokim Grzbietem
przechodzi europejski dział wodny, rozdzielający zlewiska dwóch wspomnianych wyŜej mórz.
Izera, prawy dopływ Łaby, ma swoje źródła na
południowych stokach Smreka (1124m n.p.m.). W
górnym biegu płynie na południowy – wschód
meandrującym korytem przez długi ciąg torfowisk
wysokich i przejściowych.
rz. Izera (fot. autor).
Nietypowy nizinny charakter jej górnego biegu (spokojny
nurt i liczne starorzecza), w samym sercu Gór Izerskich
wynika z charakterystycznej geomorfologii tych gór, w
których wykształciła się mało zróŜnicowana morfologicznie, centralnie połoŜona, na znacznym obszarze,
płaska równina denudacyjna. Izera, zarówno na odcinku przełomowym (poniŜej Hali Izerskiej), gdzie płynie
wśród głazowisk i po wyerodowanym do litej skały podłoŜu, ma całkowicie naturalny charakter. W
Sudetach, zagospodarowanych intensywnie juŜ od średniowiecza jest to rzecz wyjątkowa.
Kwisa jest rzeką nizinno-górską, której źródła stanowią
cieki (Widły I, Widły II, WIdły III) wypływające z północnych
stoków najwyŜszego wzniesienia Izerów – Wysokiej Kopy
(1126m n.pm.). Od źródeł aŜ do okolic Krobicy rzeka ma
charakter górski i płynie wykorzystując naturalny padół erozyjny
rozdzielający dwa polskie pasma górskie: Wysoki Grzbiet i
Grzbiet Kamienicki. W okolicach Krobicy Kwisa zmienia swój
kierunek na północy i opuszcza Kotliną Mirską Góry Izerskie. Na
Pogórzu Izerskim przepływa w bardzo urozmaiconym
krajobrazie, meandrując wśród wzgórz, pól i lasów. Górny
odcinek Kwisy z uwagi na znaczne zakwaszenie wód (pH 4,3)
charakteryzuje się znacznie uboŜszym Ŝyciem biologicznym niŜ
jej dolny bieg.
Kwisa na wysokości Krobicy (fot. autor).
70

Ogólna charakterystyka lasów.
Góry Izerskie z racji bardzo wysokich ilości opadów
atmosferycznych określane są mianem „krainy
deszczowców”, są źródłem duŜej ilości wód
spływających na pogórze. Wynikające stąd
zagroŜenie powodziowe, wymusiło uregulowanie
większości potoków, co miało miejsce juŜ na
przełomie XIX i XX wieku.
Zapora na Kwisie – jez. Leśniańskie (fot. autor).
Dla ochrony niŜej połoŜonych terenów w 1905 r.
utworzono na Kwisie między Gryfowem Śląskim a Leśną dwa jeziora zaporowe: Leśniańskie i Złotnickie.
Obszary źródliskowe rzek w Górach Izerskich to przewaŜnie młaki i torfowiska wyŜszych połoŜeń.
Tak jak w sąsiednich Karkonoszach, zakładają się one na wypływach inicjalnych, zasilanych wodami
wysycającymi podłoŜe: śródpokrywowymi (zwietrzelinowymi), zwietrzelinowo-szczelinowymi,
szczelinowymi i aluwialnymi. Jest regułą, Ŝe na wypływach znajdujących się na niezbyt stromych stokach
rozwija się roślinność młak i torfowisk i dopiero z nich (z tzw. wypływu właściwych) biorą początek cieki i
potoki. Wysoki spływ powierzchniowy wód górzystego obrębu Świeradów, rekompensowany jest bardzo
wysokim poziomem opadów atmosferycznych, które w częściach grzbietowych oraz szczytowych
wypłaszczeń denudacyjnych, a takŜe łagodnych stoków górnych, są wyŜsze od spływu powierzchniowego.
W miejscach tych panują dogodne warunki do odkładania się torfów, które pokrywami róŜnej miąŜszości
(0,2-3,0m) licznie występują w południowej części Gór Izerskich terenu Nadleśnictwa Świeradów.
Torfowiska tworzące się bezpośrednio na gruncie
skały mineralnej w warunkach uwilgotnienia przez
wodę spływającą (stokową) oraz wody opadowe (a
więc powstałe poprzez bezpośrednie zabagnienie
terenu są torfowiskami paludyfikacyjnymi
(wysokimi).
Torfowisko przejściowe – leśnictwo Izera (fot. autor).
Torfowiska zasilane przez wody wysiękowe
(torfowiska soligeniczne) lub zarówno przez wody
wysiękowe, jak i opadowe, określa się jako przejściowe. Porastają je głównie turzyce z udziałem mchów
torfowców i mchów brunatnych. Z czasem, gdy warstwa torfu przejściowego staje się coraz grubsza, i
izoluje powierzchnię torfowiska od bezpośredniego wpływu wód wysiękowych, stopniowo maleje znaczenie
tych wód (jednak ciągle nasycają dolne partie złoŜa torfu), natomiast coraz większą rolę na powierzchnie
torfowiska zaczynają odgrywać wody opadowe. Na powierzchni zaczyna wtedy dominować roślinność
ombrofilna (zaleŜna od ubogich w składniki wód opadowych).
71

Ogólna charakterystyka lasów.
W ten sposób torfowisko przejściowe przekształca się w torfowisko wysokie, porośnięte przede
wszystkim przez mchy torfowce i wełniankę pochwowatą, a takŜe rosiczkę i krzewinki z rodziny
wrzosowatych. Dalszy rozwój prowadzi do opanowania powierzchni przez zbiorowiska leśne: zarośla
kosodrzewiny i bagienną świerczynę górską. W niezaburzonych układach jednak sukcesja taka przebiega
niezauwaŜalnie i trwa tysiące lat.
Torfowiska wysokie Gór Izerskich tworzą wyraźne kopuły, mające często wydłuŜony kształt z uwagi
na ich połoŜenie na nachylonych stokach. Silnie jest na nich rozwinięte urzeźbienie powierzchni, z
typowymi dla torfowisk masywów hercyńskich duŜymi jeziorkami, stale wypełnionymi wodą i małymi
„oczkami wodnymi”. DuŜe (kilkadziesiąt i więcej m2) jeziorka połoŜone są w miejscach z najgłębszym
pokładem torfu. W warunkach górskich, na asymetrycznych kopułach, miejsca takie wcale nie muszą
występować w geometrycznym środku torfowiska. Małe (kilka m2) i płytkie jeziorka, często wysychające
latem, wydłuŜone poziomicowo, układają się wokół jeziorek w ciągi poprzeczne do nachylenia powierzchni
torfowiska. Jeziorka – zarówno duŜe, jak i mniejsze, mogą bardzo powoli zarastać roślinnością siedlisk stale
podtopionych, jednak są one bardzo trwałe, a sukcesja prowadząca do ich zaniku trwa setki i tysiące lat.
Część torfowisk izerskich ma inną genezę: ich powstanie związane jest z działalnością rzek. Jeden
typ stanowią torfowiska warunkowane wodami wolno przepływającymi w płaskodennych częściach dolin,
gdzie koryta rzek i ich dopływów są nieczytelne (torfowiska reogeniczne, czyli przepływowe). Drugi typ
stanowią torfowiska, na który wpływ mają wody powodziowe(torfowiska fluwigeniczne).
Schemat głównych typów torfowisk w Górach Izerskich (Potocka. 2000) przedstawia ryc. 1.
Geologiczno-litologiczne uwarunkowania obszaru nadleśnictwa (w górach obecność
nieprzepuszczalnych litych skał, a na wyŜu dominacja cięŜkich, trudno lub nieprzepuszczalnych utworów
pyłowo-gliniastych) mają bezpośredni wpływ na dominujący tu, zastojowo-przemywny typ gospodarki
wodnej w glebach, wzbogacony bardzo często wodami typu stokowego.
Bezpośrednim odzwierciedleniem wysokiej wilgotności klimatu jest wysoki udział gleb w
odmianach opadowoglejowych (blisko 60%) oraz udział gleb typu opadowoglejowych (blisko 26%). Z
powyŜszych względów, moŜliwości retencyjne powierzchniowych warstw gleby w Nadleśnictwie
Świeradów generalnie naleŜy uznać za dobre, zwłaszcza na Obrębie Lubań.
72

Ogólna charakterystyka lasów.
Ryc. 1 Hydrologiczno-geomorfologiczne typy torfowisk Gór Izerskich. 1, 2 – paludyfikacyjne ombro – i ombrosoligeniczne
torfowiska grzbietowe; 3, 7, 8 – soli – i miejscami ombrosoligeniczne torfowiska wiszące (stokowe); 4, 6 – paludyfikacyjne
ombrosoligeniczne i soligeniczne torfowiska teraz nadzalewowych; 5 – torfowiska reogeniczne oraz zarastające starorzecza teraz
zalewowych (Potocka. 2000).
Obszar Nadleśnictwa Świeradów jest bardzo ubogi w zbiorniki wód stojących. Naturalnych
zbiorników wodnych (wód stojących) nie ma tu w ogóle, natomiast sztuczne w postaci stawów występują w
większej ilości na terenie Leśnictwa Stawy (Obręb Świeradów) i Leśnictwa Olszyna (Obręb Lubań) oraz w
postaci zalanych wyrobisk pokopalnianych (kopalnie bazaltu) na terenie „Lasu Lubańskiego”.
73

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.3 OPRACOWANIE KLIMATYCZNE (*
(* - autorami opracowania warunków klimatycznych dla Nadleśnictwa Świeradów są: dr D. Rosiński
i dr G. Urban z Uniwersytetu Wrocławskiego).
Charakterystyka ogólna klimatu
Obszar Nadleśnictwa Świeradów, podobnie jak cała południowo-zachodnia część Polski znajduje się
w zasięgu cyrkulacji atmosferycznej kształtowanej przez całoroczne ośrodki baryczne (NiŜ Islandzki i WyŜ
Azorski) oraz sezonowy WyŜ Syberyjski i wyŜe Europy Północnej. Panujący w tym regionie klimat,
charakteryzowany często jako przejściowy, odznacza się duŜą częstością przemieszczających się frontów
atmosferycznych, co wpływa na ogromną zmienność pogody z dnia na dzień. Przechodzeniu frontu
chłodnego (przeciętnie 126 dni w roku) najczęściej towarzyszy wzrost prędkości wiatru i gwałtowny opad
atmosferyczny. Front ciepły (65 dni) oznacza zazwyczaj długotrwałe pogorszenie pogody, deszcz lub ciągłe
opady śniegu o zmiennej intensywności zimą.
Ciśnienie atmosferyczne na omawianym obszarze jest wyrównane przez cały rok z wyraźnie
zaznaczonym maksimum w zimie. Dominują tu wiatry z sektora zachodniego (50%), a prędkość wiatru na
większej części obszaru nadleśnictwa rzadko przekracza 5 m/s. cisze atmosferyczne stanowią około 30%
stanów pogodowych.
Główną rolę w kształtowaniu pogody i klimatu na obszarze Nadleśnictwa Świeradów odgrywa
topografia terenu, która bardzo silnie modyfikuje wpływ czynników cyrkulacyjnych kształtujących klimat w
tej części Europy.
W Górach Izerskich (Sudety Zachodnie) obserwuje się większy niŜ w Sudetach Środkowych
i Wschodnich przychód wody z atmosfery, dłuŜszy okres zalegania pokrywy śnieŜnej oraz większą
intensywność i wodność mgieł. Unikatowe cechy klimatu Gór Izerskich są pochodnymi cech
morfologicznych tego pasma. Mezoskalowa deformacja pola wiatru na pierwszej barierze orograficznej
powoduje znaczący wzrost opadów atmosferycznych, a płaskie powierzchnie wierzchowinowe połoŜone
powyŜej 800 m n.p.m. wpływają na częste powstawanie zastoisk zimnego powietrza. Wpływa to między
innymi na długość zalegania pokrywy śnieŜnej, szczególnie w miejscach ocienionych i porośniętych lasem.
Suma opadów atmosferycznych i częstość pojawiania się mgły w partiach wierzchowinowych Gór Izerskich
odpowiada strefom połoŜonym o 300-400 m wyŜej w Karkonoszach (Sobik, 1998).
Niestety w reglu górnym nie zlokalizowano stałego punktu pomiarowego, który odzwierciedlałby
panujące tam warunki klimatyczne. Dla części Nadleśnictwa połoŜonej powyŜej 800 m n.p.m. jako
odpowiednie do przedstawienia cech charakterystycznych panującego w niej klimatu, naleŜy uznać rozkłady
przestrzenne charakterystyk wybranych elementów.
74

Ogólna charakterystyka lasów.
Większa część Nadleśnictwa Świeradów (prawie cały obręb Lubań poza fragmentami leśnictw
Świecie, Czocha i Przylesie wraz z częścią leśnictwa Stawy - obręb Świeradów) połoŜona jest poniŜej
wysokości 400 m n.p.m., w terenie o mało urozmaiconej rzeźbie, gdzie warunki do hodowli lasu są bardziej
korzystne. Warunki klimatyczne tej części Nadleśnictwa reprezentować moŜe stacja zlokalizowana w
Jeleniej Górze (γ= 50° 54 N, γ= 15° 48 E, H= 343 m n.p.m.), znajdująca się w niewielkim oddaleniu od jego
wschodnich granic. Korzystając jednak z danych meteorologicznych dla tej stacji naleŜy mieć na względzie
specyfikę lokalizacji punktu obserwacyjnego. Jego połoŜenie w formie kotlinnej uwidacznia się między
innymi w obniŜonych wartościach minimalnej dobowej temperatury powietrza oraz zmniejszeniem średnich
miesięcznych prędkości wiatru, w stosunku do płaskich lub wypukłych obszarów połoŜonych na podobnej
wysokości nad poziomem morza. PowyŜej wysokości 400 m n.p.m. do górnej granicy zasięgu regla dolnego
warunki klimatyczne reprezentować moŜe stacja Świeradów Zdrój (γ= 50° 55 N, γ= 15° 21 E, H= 549 m
n.p.m.) (Ryc. 1).
Ryc. 1 Klimatodiagramy dla stacji Świeradów Zdrój (γ= 50° 55 N, λ= 15° 21 E, H= 549 m n.p.m.)
i Jelenia Góra (γ= 50° 54 N, λ= 15° 48 E, H= 343 m n.p.m.)
Termiczno wilgotnościowe warunki klimatyczne sezonu wegetacyjnego scharakteryzowano przy
uŜyciu współczynnika Sielaminowa (Sielaminow, 1966) obliczanego wg wzoru:
k=
10P
t
gdzie: P – suma opadów badanego okresu (mm)
t – suma średnich temperatur dobowych badanego okresu ) oC
75

Ogólna charakterystyka lasów.
DuŜa deniwelacja terenu pomiędzy południową a północą częścią Nadleśnictwa Świeradów sprawia,
Ŝe w obrębach leśnych Lubań oraz Świeradów panują zasadniczo odmienne warunki klimatyczne sprzyjające
bądź utrudniające prowadzenie gospodarki leśnej.
W obrębie Świeradów (połoŜonym w większej części w Górach Izerskich), moŜna je ogólnie
scharakteryzować jako bardzo trudne, a w najwyŜej połoŜonych leśnictwach jako ekstremalnie trudne.
Przyczyną tego jest krótkie i dość chłodne lato, a czasem wręcz jego brak oraz bardzo długa, śnieŜna
i mroźna zima. W jej trakcie niskim temperaturom powietrza i bardzo silnemu wiatrowi towarzyszy często
bardzo intensywny osad mgielny w postaci sadzi. Sadź i okiść, z uwagi na swój cięŜar przyczyniają się do
łamania i wywracania drzew. Dodatkowym czynnikiem powodującym ich obumieranie na tym terenie są,
powstające w obniŜeniach terenu mrozowiska, które utrudniają a czasem wręcz uniemoŜliwiają prowadzenie
odnowień w lasach obrębu Świeradów.
Znacznie lepsze warunki dla hodowli lasu panują w obrębie Lubań. Warunki klimatyczne tej części
Nadleśnictwa, wraz ze zmniejszaniem się wysokości nad poziomem morza, poprawiają się w kierunku
północnym. PoniŜej wysokości 300 m n.p.m. klimat zbliŜony jest do warunków panujących na Nizinie
Śląskiej, korzystnych dla planowej gospodarki leśnej.
Temperatura powietrza
Temperatura powietrza jest wyrazem warunków cieplnych atmosfery, które zaleŜą od dostawy
energii słonecznej podczas bezpośredniej operacji Słońca, jak równieŜ w sytuacjach, gdy do Ziemi dociera
tylko promieniowanie rozproszone. Ma ono szczególne znaczenie w najwyŜszych partiach gór (powyŜej 800
m n.p.m.), w których notowane jest większe zachmurzenie i częste mgły.
W Nadleśnictwie Świeradów średnia roczna temperatura powietrza waha się od 8,0ºC na niewielkich
obszarach leśnictwa Lubań do 3,2ºC w wysoko połoŜonych wklęsłych formach terenu leśnictwa Świeradów.
W najcieplejszych leśnictwach (Lubań, Radosław i Olszyna) przeciętna roczna temperatura powietrza
wynosi ok. 7,5ºC, zaś w najchłodniejszym (Izera) przekracza nieznacznie wielkość 4ºC.
76

Ogólna charakterystyka lasów.
Szczególnie niekorzystne warunki dla gospodarki leśnej panują w nieckowatych obniŜeniach w strefie
wierzchowinowej Gór Izerskich. W warunkach antycyklonalnej pogody radiacyjnej gromadzi się w nich
zimne powietrze spływające grawitacyjnie z sąsiednich stoków i wierzchowin. Ich silne wylesienie jest
dodatkowym czynnikiem umoŜliwiającym tworzenie się intensywnych inwersji radiacyjnych. Tworzeniu się
inwersji sprzyja równieŜ brak we wnętrzu Gór Izerskich osadnictwa, które w niŜszych rejonach Sudetów
poprzez emisję dymów i zanieczyszczeń gazowych z palenisk domowych przyczynia się do zmniejszenia
ucieczki ciepła drogą nocnego wypromieniowania w paśmie podczerwieni. Inwersje termiczne w ciepłej
części roku ograniczają się do nocnej pory doby i zaznaczają się przede wszystkim w temperaturze
minimalnej.
W chłodnej części roku są one znacznie częstsze, silniejsze i dłuŜsze. MoŜna je zidentyfikować takŜe
w wielkościach średnich dobowych i miesięcznych temperatury powietrza oraz sporadycznie
w maksymalnych wartościach dobowych tego elementu. Wskutek braku ocieplającego wpływu fenu na
wierzchowinie Gór Izerskich nie obserwuje się wzrostu wartości średniej temperatury powietrza, jak ma to
miejsce na północnych stokach tego pasma oraz Karkonoszy, a takŜe w Kotlinie Jeleniogórskiej.
Średnie miesięczne wartości temperatur dla dziesięcioleci z okresu 1951-2005 dla stacji Świeradów i
Jelenia Góra przedstawiają poniŜsze tabele:
TAB. 13. ŚREDNIE MIESIĘCZNE WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA 2 M N.P.G. [ºC] I
WSPÓŁCZYNNIKA SIELANINOWA W ŚWIERADOWIE ZDROJU I JELENIEJ GÓRZE (1951-2005)
W latach 1951-1955, 1957, 1958 oraz 1966-2006 wartości średniej miesięcznej temperatury
powietrza i sum opadu atmosferycznego estymowane na podstawie danych ze stacji Jelenia
Góra.
77

Ogólna charakterystyka lasów.
Prowadzone przez pracowników Zakładu Meteorologii i Klimatologii Uniwersytetu Wrocławskiego
od 1995 roku pomiary temperatury powietrza na Hali Izerskiej w Górach Izerskich wykazały występowanie
bardzo głębokich minimów temperatury oraz stosunkowo krótkiego okresu bezprzymrozkowego w ciepłej
porze roku (Tab. 14.). W grudniu 1996 roku, w stanowisku pomiarowym Jagnięcy Potok, zanotowano
temperaturę powietrza wynoszącą: -36,7°C, a w lipcu tego samego roku: -5,5°C, przy czym w okresie
kolejnych czterech dni lipca temperatura na wysokości 2 m nad gruntem spadała poniŜej 0°C (Sobik i Urban,
2000).
Średnia dobowa wielkość temperatury powietrza powyŜej 15ºC (lato termiczne) warunkuje
intensywny wzrost roślin. W najniŜej połoŜonych fragmentach Nadleśnictwa okres ten trwa nawet do 90 dni
w ciągu roku (leśnictwa Lubań, Radosław i Olszyna). Na większej części obszaru Nadleśnictwa długość lata
termicznego jest dość zróŜnicowana i waha się od 26 do 75 dni, podczas gdy w niektórych jego fragmentach
taki okres zwykle nie występuje, jak np. w leśnictwie Izera. Analogiczną sytuację obserwować moŜna
równieŜ w najwyŜej połoŜonych częściach leśnictw Lasek, Niedźwiedzia Góra, Czerniawa, Świeradów i
Kwisa.
TAB. 14. PRZECIĘTNA DATA WYSTĄPIENIA OSTATNIEGO (WIOSENNEGO) PRZYMROZKU I
PIERWSZEGO (JESIENNEGO) ORAZ ŚREDNIA DŁUGOŚĆ TRWANIA OKRESU
BEZPRZYMROZKOWEGO W OKRESIE (V-X) W LATACH 1998-2000 W WYBRANYCH
STANOWISKACH POMIAROWYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW I JEGO NAJBLIśSZYM
OTOCZENIU (ZA URBAN, 2002)
Stanowisko pomiarowe
Przymrozek wiosenny
(data)
Przymrozek jesienny
(data)
Okres bezprzymrozkowy
(liczba dni)
Jelenia Góra 10.V. 7.X. 149
Świeradów Zdrój -------- 19.X. 171
Czerniawa -------- 18.X. 170
Chatka Górzystów
(na Hali Izerskiej)
24.VI. 12.VIII. 49
Jakuszyce 14.VI. 1.IX. 79
78

Ogólna charakterystyka lasów.
Opady atmosferyczne
W Nadleśnictwie Świeradów obserwuje się duŜe zróŜnicowanie przestrzenne sum opadów
atmosferycznych. Na ich wielkość wpływa, podobnie jak na temperaturę powietrza, przede wszystkim
wysokość na poziomem morza, ale równie istotny jest inny czynnik - połoŜenie geograficzne.
Zdecydowana przewaga adwekcji mas powietrza o cechach morskich w Sudetach przyczynia się do
duŜej częstości występowania pogody pochmurnej, mglistej z wydajnymi opadami i osadami
atmosferycznymi. Ponadto pasmo Gór Izerskich, stanowiące pierwszy próg orograficzny względem
najbardziej deszczonośnych wiatrów z północnego-zachodu i zachodu, odznacza się sumami opadów
atmosferycznych znacznie przewyŜszającymi wielkości notowane w pozostałych regionach Sudetów. Stąd,
w kontekście opadów atmosferycznych, moŜna mówić o wyjątkowo silnym nadoceanizmie tego regionu.
Zestawione przez Błasia (2000) średnie przebiegi sum rocznych opadów w wieloleciu 1881-1930 dla
stacji połoŜonych w profilu wysokościowym przez Góry Izerskie i Karkonosze oraz wybranych stacji z
terenu Sudetów Środkowych i Wschodnich wskazują, Ŝe najwyŜsza przeciętna suma opadu notowana jest na
Stogu Izerskim (1528 mm). Podobnie wysokie opady przekraczające 1200-1500 mm mierzono w
analizowanym okresie na całej wierzchowinie Gór Izerskich. Nieckowate zagłębienia w partiach
szczytowych są zbyt płaskie i małe, aby zaznaczył się w nich cień opadowy. W górnych partiach pasma opad
atmosferyczny cechuje stosunkowo równomierny, bardzo obfity rozkład sum w ciągu roku. W stanowisku
Orle (825 m n.p.m.) sumy opadu we wszystkich miesiącach roku przekraczają 100 mm (Sobik, 1998; Błaś
2000).
Innym, bardzo istotnym czynnikiem w kształtowaniu pola opadu atmosferycznego i mokrej depozycji
zanieczyszczeń w Górach Izerskich jest zjawisko „seeder-feeder”. Formowanie się mgły orograficznej na
szczytach górskich i pojedynczych wzniesieniach, przemywanej przez opad atmosferyczny pochodzący z
chmur frontalnych, wpływa na zwiększenie intensywności opadu atmosferycznego. Chmurę, która generuje
opad atmosferyczny określa się jako siewcę (seeder). Chmurę orograficzną (z pozycji obserwatora w górach
– mgłę) przemywaną przez siewcę nazywa się chmurą Ŝywicielem (feeder). Taki proces powstawania opadu
prowadzi do wzrostu jego natęŜenia oraz wzmoŜonej depozycji zanieczyszczeń. Z uwagi na powstawanie w
najniŜszych – najbardziej zanieczyszczonych warstwach atmosfery, chmura Ŝywiciel zawiera zazwyczaj
kilkakrotnie większą koncentrację zanieczyszczeń niŜ chmura siewca. W literaturze przedmiotu odnaleźć
moŜna wiele przykładów na uzaleŜnienie efektu „seeder-feeder” od ukształtowania terenu i wilgotności
klimatu (Błaś, 2000). Dzięki większej powierzchni recepcyjnej płatków śniegu w porównaniu z kroplami
deszczu opisywane zjawisko działa wydajniej podczas opadu śniegu, gdyŜ dochodzi do skuteczniejszego
wymywania kropelek mgły z chmury Ŝywiciela (Dore i in., 1992).
79

Ogólna charakterystyka lasów.
Średnie miesięczne wartości sum opadów atmosferycznych dla dziesięcioleci z lat 1951-2005 dla
stacji Świeradów i Jelenia Góra przedstawiają tabele:
TAB. 15. ŚREDNIE MIESIĘCZNE WARTOŚCI SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH [MM]
W ŚWIERADOWIE ZDROJU I JELENIEJ GÓRZE (1951-2005)
Sumy miesięczne opadów atmosferycznych w latach 1951-1955, 1957, 1958 oraz 1966-2006
estymowane przy uŜyciu danych ze stacji Jelenia Góra.
Nie mniej istotnym, co „seeder-feeder” czynnikiem w kształtowaniu wysokiej rocznej sumy
przychodu wody z atmosfery w Górach Izerskich jest mgła, a w zasadzie jej osady. Ta zawiesina
mikroskopijnych rozmiarów kropel wody w powietrzu jest w tym rejonie waŜnym elementem bilansu
wodnego. W temperaturze powyŜej 0ºC mgła osadza się na przeszkodach terenowych w postaci ciekłej, zaś
w temperaturze poniŜej ºC przy zetknięciu z silnie wychłodzonymi powierzchniami tych samych
przedmiotów w postaci sadzi miękkiej, twardej bądź lodowej. Za wielkość przychodu wody pochodzącego z
osadów mgielnych obok czynników meteorologicznych (wodność mgły i prędkość wiatru) w równym
stopniu odpowiadają czynniki środowiskowe. Szorstkość przedmiotów (ich powierzchnia absorpcyjna)
wpływa na realną moŜliwość osadzenia się na nich kropel wody. Jak wykazały badania Błasia (2000) w
Nadleśnictwie Świeradów mgła odgrywa istotną rolę w całkowitej depozycji zanieczyszczeń. Autor na
podstawie obserwacji terenowych stwierdził, Ŝe na Stogu Izerskim osad mgielny odpowiada za 50%
całkowitej depozycji zanieczyszczeń na krawędzi lasu i 35% pod okapem zwartego lasu. Wielkości te
tłumaczą rozmiary klęski ekologicznej, która nawiedziła Góry Izerskie w tym Nadleśnictwo Świeradów
Zdrój w latach 80-tych XX wieku.
80

Ogólna charakterystyka lasów.
NajwyŜszą przeciętną roczną sumę opadu atmosferycznego notuje się w wysoko połoŜonych
leśnictwach obrębu leśnego Świeradów: Izera, Świeradów i Czerniawa (powyŜej 1150 mm na rok). DuŜo
niŜsza suma roczna charakteryzuje leśnictwa obrębu Lubań (od 728 do 858 mm na rok). W rozkładzie
przestrzennym tego elementu wyraźnie uprzywilejowane są formy wypukłe, a szczególnie pojedyncze
wzniesienia o duŜej względnej róŜnicy wysokości. W niŜej połoŜonym obszarze Nadleśnictwa (obręb Lubań)
róŜnice w rocznych sumach opadów związane z wysokością względną zacierają się, przez co pole opadu
wykazuje względnie małe przestrzenne zróŜnicowanie.
Długość zalegania pokrywy śnieŜnej zaleŜy, podobnie jak suma opadu atmosferycznego,
od wysokości nad poziomem morza i ukształtowania terenu oraz w sposób szczególny od rodzaju
porastającej teren roślinności. Bardziej uprzywilejowane w długości zalegania pokrywy śnieŜnej są obszary
porośnięte lasem. Ograniczona penetracja promieni słonecznych wiosną oraz utrudnione wywiewanie
sprawia, Ŝe śnieg w lesie utrzymuje się o wiele dłuŜej niŜ na otwartej przestrzeni. Maksymalna długość
zalegania pokrywy śnieŜnej w leśnictwach Izera i Świeradów (obręb Świeradów) moŜe dochodzić nawet do
160 dni w roku. Dla porównania w miejscach nieocienionych o wystawie południowej w leśnictwie Lubań ta
sama wartość wynosić moŜe tylko 61 dni w roku.
Mapa topoklimatyczna warunków termicznych
Obszar Gór Izerskich w latach 80-tych ubiegłego wieku został dotknięty klęską ekologiczną w
wyniku, której zamarło ponad 6500 ha lasu. W trakcie przeprowadzonych odnowień powstały duŜe
powierzchnie upraw i młodników, obejmujące w obrębie leśnym Świeradów 49,23% powierzchni całkowitej
(Mikułowski, 2000). Na tych obszarach do dziś nie ukształtował się jeszcze mikroklimat leśny. W związku z
tym charakter i rozmiar zadań stojących przed leśnictwem w zakresie stabilizacji odnowień postawił wymóg
szczegółowego uwzględnienia uwarunkowań klimatycznych. Analiza genezy obserwowanych uszkodzeń
drzew wskazuje na szczególną rolę czynnika temperatury i wiatru.
Opracowana Mapa topoklimatyczna warunków termicznych, obejmująca zasięgiem obręb leśny
Świeradów, posłuŜyła Urbanowi (2002) do analizy uszkodzeń drzewostanów świerkowych w wyniku
działania niekorzystnych warunków atmosferycznych. Ponadto autor poddał analizie wybrane parametry
charakteryzujące wzrost drzewostanów w wydzieleniach topoklimatycznych na terenie Gór Izerskich.
Szczegółowe badania pozwoliły autorowi wyróŜnić następujące wydzielenia makroklimatyczne:
• piętro umiarkowanie ciepłe (podgórskie) - średnia roczna temperatura powietrza 8-6°C,
• piętro umiarkowanie chłodne (regla dolnego) - średnia roczna temperatura powietrza 6-4°C,
• piętro chłodne (regla górnego) - średnia roczna temperatura powietrza w granicach 4-2,5°C
• piętro bardzo chłodne.
81

Ogólna charakterystyka lasów.
Ryc. 2 Mapa topoklimatyczna warunków termicznych w Nadleśnictwie Świeradów
Szczegółowy opis wydzieleń topoklimatycznych i stosowanych przez autora oznaczeń przedstawia się
następująco:
TYP W_1 – ObniŜenia dolinne o największych gradientach termicznych charakteryzujące się
głębokimi minimami temperatury powietrza. Za górną granicę tego typu topoklimatu przyjęto zasięg
wielkości odchylenia temperatury równy 2/3 wartości natęŜenia inwersji temperatury minimalnej (tj. róŜnicy
między temperaturą minimalną na dnie doliny a temperaturą na górnej granicy inwersji). Zasięg pionowy
zalegania zimnego powietrza przyjęto do 2/3 wysokości zbocza nad dno doliny. Uwarunkowane było to
ujemnymi odchyleniami strumienia turbulencyjnego ciepła odczuwalnego w obniŜeniach śródgórskich oraz
znacznym obszarem źródłowym i utrudnionym odpływem zimnego powietrza z tych miejsc (Paszyński i in.,
1999). Na obszarze gór średnich, jakimi są Góry Izerskie, zasięg ten wynosi od 60 do 100 m ponad dnem
doliny. Został on podwyŜszony o ok. 20 m w stosunku do gór średnich w Karpatach, z uwagi na brak w nich
wielkich obniŜeń dolinnych o charakterze kotlin śródgórskich, warunkujących intensywne inwersje
termiczne. Średnia roczna róŜnica temperatury minimalnej w wyznaczonej warstwie wynosi około 2°C, co
odpowiada zróŜnicowaniu liczby dni z przymrozkiem (ok. 25) i długości okresu bezprzymrozkowego (30-50
dni). Jest to takŜe obszar najczęstszego występowania mgieł radiacyjnych.
82

Ogólna charakterystyka lasów.
W obrębie typu „W_1” wydzielono trzy podtypy topoklimatu:
W_1A – Dna wysoko połoŜonych kotlin śródgórskich do wysokości względnej ≤ ok. 10-30 m.
W warunkach pogody radiacyjnej nocą występuje tutaj spąg zastoiska chłodnego powietrza o ekstremalnie
niskich temperaturach minimalnych, najwyŜszych dobowych amplitudach temperatury i największej
częstości występowania przymrozków oraz duŜej względnej wilgotności powietrza. Silne przymrozki mogą
występować tutaj nawet w środku lata, sięgając skrajnie -6°C na wysokości 2 m i -10°C na wysokości 5 cm
nad gruntem. Spadki temperatury poniŜej 0°C przy gruncie zdarzają się corocznie we wszystkich miesiącach
roku. Obszar panowania tego typu topoklimatu to głównie dno doliny Izery i dolin jej dopływów powyŜej
800 m n.p.m..
W_1B – Dna dolin do wysokości względnej ≤ ok. 20 m oraz dolne części zboczy kotlin śródgórskich
ponad zasięgiem podtypu W_1A. W warunkach pogody radiacyjnej nocą występuje tutaj dno zastoiska
chłodnego powietrza o silnie obniŜonych temperaturach minimalnych, wysokich dobowych amplitudach
temperatury i bardzo duŜej częstości występowania przymrozków oraz duŜej wilgotności względnej
powietrza w nocy. Wymienione cechy występują jednak z natęŜeniem mniejszym niŜ w podtypie W_1A.
W_1C – Zbocza dolin (ponad zasięgiem podtypu W_1B) o wysokości względnej 20-100 m wyraźnie
cieplejsze i suchsze w porze nocnej od obszarów połoŜonych niŜej. Występują tutaj odchylenia temperatury
minimalnej od temperatury dna dolin (W_1B) o około 2,0°C w skali roku. Jednocześnie okres
bezprzymrozkowy wydłuŜony jest w stosunku do W_1B o około 15-30 dni w dolnej i 30-50 dni w górnej
części zboczy.
TYP W_2 – Stoki i wierzchowiny o optymalnych pod względem długości okresu bezprzymrozkowego
warunkach mezoklimatycznych (odpowiednik „ciepłej strefy na stoku”), połoŜone w pasie 80-100 do 200-
400 m ponad dnem dolin. Górna granica inwersji temperatury minimalnej występuje tutaj najczęściej w
granicach wydzielonej jednostki. Jest to obszar o najmniejszych dobowych wahaniach temperatury
i najdłuŜszym okresie bezprzymrozkowym.
TYP W_3 – Grzbiety i szczyty oraz stoki połoŜone 200-400 m nad dnem dolin, chłodniejsze
i znajdujące się poza zasięgiem lokalnej cyrkulacji dolinnej. Temperatura powietrza kształtuje się tutaj
w zaleŜności od wysokości nad poziomem morza. Średnia temperatura minimalna moŜe przyjmować
podobne, a na duŜych wysokościach nad poziomem morza nawet niŜsze wielkości niŜ w typie „W_1”.
RóŜnica pomiędzy typem W_3 i W_1 polega na istnieniu normalnych, nieinwersyjnych gradientów
temperatury powietrza i ich duŜo mniejszych dobowych wahaniach.
83

Ogólna charakterystyka lasów.
Analiza warunków topoklimatycznych przeprowadzona przez Urbana (2002) wykazała duŜe
zróŜnicowanie występowania niekorzystnych warunków dla wzrostu drzew. Uzyskane wyniki wskazują
jednoznacznie, Ŝe dla obrębu leśnego Świeradów największe uszkodzenia atmosferyczne drzewostanów we
wklęsłych formach terenu związane są przede wszystkim z nocnymi przymrozkami powstającymi w
warunkach termicznej inwersji radiacyjnej przy małym zachmurzeniu i ciszy atmosferycznej (czynniki
statyczne). W dnach kotlin śródgórskich przeciętne straty atmosferyczne w drzewostanach świerkowych
osiągają wielkość 48,3% powierzchni. DuŜe uszkodzenia atmosferyczne stwierdzone na grzbietach i
szczytach (16,4%) powstają przy całkowicie odmiennych warunkach pogodowych wskutek działania
czynników dynamicznych, głównie pod wpływem silnego wiatru, sadzi i okiści. Najmniejsze uszkodzenia
atmosferyczne odnotowano w strefach stokowych, średnio 3,3%-6,0% powierzchni tych wydzieleń.
Warunkom klimatycznym poświęcono stosunkowo duŜo miejsca z uwagi na fakt, iŜ mają one
decydujący wpływ na warunki siedliskowe nadleśnictwa, zwłaszcza w górskiej części obrębu Świeradów.
Mgła w Dolinie Izery – leśnictwo Izera (fot. Michał Jęcz).
84

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.4
I.2.4 WARUNKI GLEBOWE
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW posiada opracowanie siedliskowe wykonane przez BULiGL oddz. w
Brzegu w 2007. Dane z tego opracowania zostały wprowadzone do planu urządzenia lasu. W nadleśnictwie
występują następujące typy i podtypy gleb:
0,2%
Rankery
0,9%
0,6%
0,0%
2,0%
0,2%
9,4%
Gleby Brunatne
Gleby płowe
Gleby rdzawe
Gleby bielicowe
Gleby gruntowoglejowe
25,5%
Gleby opadowoglejowe
Gleby torfowe
Gleby murszowe
0,0%
6,3%
1,5%
6,3%
47,2%
Gleby murszowate
Mady rzeczne
Gleby deluwialne
Gleby industrio- i
urbanoziemne
Z powyŜszego wykresu wynika, iŜ w przewaŜającymi glebami w nadleśnictwie są:
• Gleby brunatne – 7025,37 ha, w tym:
Gleby brunatne wyługowane BR wy 6,65
Gleby brunatne kwaśne BRk 6043,11
Gleby brunatne bielicowe BRb 975,61
• Gleby opadowoglejowe – 2867,48 ha, w tym:
Opadowoglejowe właściwe OGw 2517,19
Opadowoglejowe bielicowane OGb 350,29
• Rankery – 1402,19 ha, w tym:
Rankery właściwe RNw 549,43
Rankery butwinowe RNbt 4,56
Rankery bielicowe RNb 684,86
Rankery brunatne RNbr 163,34
85

Ogólna charakterystyka lasów.
• Gleby płowe – 936,33 ha, w tym:
Gleby płowe właściwe Pw 220,94
Gleby płowe brunatne Pbr 171,61
Gleby płowe bielicowane Pb 139,66
Gleby płowe opadowoglejowe Pog 404,12
• Gleby bielicowe – 912,74 ha, w tym:
Bielice właściwe Blw 893,89
Gleby bielicowe właściwe Bw 18,85
• Gleby torfowe – 304,26 ha, w tym:
Gleby torfowe tofowisk niskich Tn 13,14
Gleby torfowe tofowisk przejściowych Tp 255,83
Gleby torfowe tofowiskwysokich Tw 35,29
I.2.5
I.2.5 TYPY SIEDLISKOWE LASU
I.2.5.1.
I.2.5.1. STRUKTURA TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU
Zestawienie typów siedliskowych lasu wg panujących gatunków drzew oraz ich bonitacji, w
nadleśnictwie przedstawia załączona w części tabelarycznej planu Tabela nr II.
Ogółem w nadleśnictwie opisano 20 typów siedliskowych lasu – w tym:
• 7 wyŜynnych typów siedliskowych lasu,
• 13 górskich typów siedliskowych lasu,
TAB. 16. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW, WG STANU NA 1.01.2008R. – NA PODSTAWIE TAB. II.
Lp.
Charakterystyka Obr. ŚWIERADÓW Obr. LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo (*)
siedliska
TSL Powierzchnia ha / %
1 BMwyŜśw 0,00 0,0 43,37 0,6 43,37 0,3
2 LMwyŜśw 85,52 1,0 2061,12 30,9 2146,64 14,4
3 LMwyŜw 99,69 1,2 212,38 3,2 312,07 2,1
4 LwyŜśw 688,94 8,4 3538,20 53,0 4227,14 28,4
5 LwyŜw 390,97 4,8 743,80 11,1 1134,77 7,6
6 LłwyŜ 16,30 0,2 60,31 0,9 76,61 0,5
7 OlJwyŜ 0,00 0,0 13,27 0,2 13,27 0,1
86

Ogólna charakterystyka lasów.
Lp.
Charakterystyka Obr. ŚWIERADÓW Obr. LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo (*)
siedliska
TSL Powierzchnia ha / %
8 BWG 394,94 4,8 0,00 0,0 394,94 2,7
9 BGśw 1290,93 15,7 0,00 0,0 1290,93 8,7
10 BGw 295,04 3,6 0,00 0,0 295,04 2,0
11 BGb 280,41 3,4 0,00 0,0 280,41 1,9
12 BMGśw 1590,92 19,4 0,00 0,0 1590,92 10,7
13 BMGw 250,11 3,0 0,00 0,0 250,11 1,7
14 BMGb 11,17 0,1 0,00 0,0 11,17 0,1
15 LMGśw 2572,43 31,3 0,00 0,0 2572,43 17,3
16 LMGw 199,54 2,4 0,00 0,0 199,54 1,3
17 LGśw 28,74 0,4 0,00 0,0 28,74 0,2
18 LGw 9,84 0,1 0,00 0,0 9,84 0,1
19 LłG 1,85 0,0 0,00 0,0 1,85 0,0
20 OlJG 1,46 0,0 0,00 0,0 1,46 0,0
Ogółem 8208,80 100,0 % 6672,45 100,0 % 14881,25 100,0 %
(*) – w powyŜszej tabeli zestawiono powierzchnię typów siedliskowych lasu dla całości gruntów
leśnych nadleśnictwa (grunty leśne zalesione i nie zalesione) – w tabeli II zestawiono tylko grunty leśne
zalesione.
TAB. 17. STRUKTURA POWIERZCHNI SIEDLISKOWYCH TYPÓW LASU W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW NA TLE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO I POLSKI
Obiekt
BmwyŜ LmwyŜ LwyŜ LłwyŜ OlJwyŜ BWG BG BGb BMG BMGb LMG LG LłG OlJG
Udział - %
Nadleśnictwo
Świeradów. 0,3 16,5 36,0 0,5 0,1 2,7 10,7 1,9 12,4 0,1 18,6 0,3 0,0 0,0
Woj. Dolnośl * 0,3 7,8 4,8 - - 0,3 1,5 - 5,8 - 13,9 5,2 - -
Polska * 0,2 1,4 2,9 - - 0,0 0,1 - 0,6 - 1,8 4,4 - -
* - dane wg GUS „Struktura powierzchni lasów w zarządzie Lasów Państwowych wg typów siedliskowych lasu i
województw w 2005r”.
87

Ogólna charakterystyka lasów.
STRUKTURA TYPÓW SIEDLISKOWYCH
W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
0,2% 0,1%
0,0%
0,0%
17,3%
0,1%
1,7%
10,7%
1,9%2,0%
0,3%
1,3%
14,4%
8,7%
2,7%
2,1%
0,1%
28,4%
7,6%
0,5%
BMwyŜśw
LMwyŜśw
LMwyŜw
LwyŜśw
LwyŜw
LłwyŜ
OlJwyŜ
BWG
BGśw
BGw
BGb
BMGśw
BMGw
BMGb
LMGśw
LMGw
LGśw
LGw
LłG
OlJG
TAB. 18. PRZYJMUJĄC ZA KRYTERIUM WARUNKI WILGOTNOŚCIOWE SIEDLISKA ZAJMUJĄ:
Lp.
Grupa siedlisk
Obr. ŚWIERADÓW Obr. LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo
Powierzchnia ha / %
1 świeŜych 6652,42 81,0% 5642,69 84,6% 12295,11 82,6%
2 wilgotnych 1245,19 15,2% 956,18 14,3% 2201,37 14,8%
3 bagiennych i łęgowych 311,19 3,8% 73,58 1,1% 384,77 2,6%
PoniŜszy wykres ilustruję strukturę wilgotności siedlisk leśnych Nadleśnictwa Świeradów:
Procentow y udział w ariantów uw ilgotnienia
typów siedliskow ych lasu
14.8%
2.6%
św
w ilg
bag i łęg
82.6%
88

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 19. PRZYJMUJĄC ZA KRYTERIUM WARUNKI śYZNOŚCIOWE SIEDLISKA ZAJMUJĄ:
Lp.
Grupa siedlisk
Razem Nadleśnictwo
Wg stanu na 1.01.1998r.
Razem Nadleśnictwo
Wg stanu na 1.01.2008r.
Powierzchnia w ha % Powierzchnia w ha %
1 Bory 2330,07 15,8 2261,32 15,2
2 Bory mieszane 1853,54 12,6 1895,57 12,7
3 Lasy mieszane 10013,28 68,1 5230,68 35,1
4 Lasy 421,45 2,9 5400,49 36,3
5 Olsy, Łęgi 91,51 0,6 93,19 0,6
Ogółem N-ctwo 14709,85 100,0 14881,25 100,0
PoniŜszy wykres ilustruję strukturę Ŝyzności siedlisk leśnych Nadleśnictwa Świeradów:
Procentowy udział grup troficznych typów
siedliskowych lasu
0,6%
15,2%
36,3%
12,7%
35,1%
Bory
Bory mieszane
Lasy mieszane
Lasy
Olsy, Łęgi
I.2.5.2.
I.2.5.2. ZMIANY W STRUKTURZE POWIERZCHNIOWEJ TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU
W stosunku do poprzedniego planu urządzenia lasu w Nadleśnictwie ŚWIERADÓW nastąpiły
zmiany w rozłoŜeniu przestrzennym typów siedliskowych lasu w wyniku wprowadzenia do opisów
opracowania siedliskowego oraz korekty granic wydzieleń drzewostanowych oraz weryfikacji drzewostanów
pod kątem ich zdolności produkcyjnych i przydatności dla hodowli lasu.
Dla celów porównawczych ze stanem poprzednim poniŜsze zestawienie obejmuje 14 typów
siedliskowych lasu – bez wyróŜniania wilgotności dla BMwyŜ, LMwyŜ, LwyŜ, BG, BMG, LMG, LG
Porównanie aktualnej powierzchni typów siedliskowych lasu z powierzchnią z III rewizji u.l.
przedstawia tabela zamieszczona poniŜej:
89

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 20. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE ZMIAN POWIERZCHNI TSL W NADLEŚNICTWIE
Lp.
Typ Siedliskowy Lasu
Razem Nadleśnictwo
Wg stanu na 1.01.1998r.
Razem Nadleśnictwo
Wg stanu na 1.01.2008r.
RóŜnice
Powierzchnia ha / % ha %
1 BWG 456,24 3,1 394,94 2,7 -61,30 -0,4
2 BG 1789,89 12,2 1585,97 10,7 -203,92 -1,5
3 BbG 83,94 0,6 280,41 1,9 196,47 1,3
4 BMG 1681,78 11,4 1841,03 12,4 159,25 0,9
5 BMGb 0 0,0 11,17 0,1 11,17 0,1
6 LMG 2907,29 19,8 2771,97 18,6 -135,32 -1,1
7 LG 0 0,0 38,58 0,3 38,58 0,3
8 LłG 0 0,0 1,85 0,0 1,85 0,0
9 OlJG 0 0,0 1,46 0,0 1,46 0,0
10 BMwyŜ 171,76 1,2 43,37 0,3 -128,39 -0,9
11 LMwyŜ 7105,99 48,3 2458,71 16,5 -4647,28 -31,8
12 LwyŜ 421,45 2,9 5361,91 36,0 4940,46 33,2
13 LłwyŜ 0 0,0 76,61 0,5 76,61 0,5
14 OlJwyŜ 91,51 0,6 13,27 0,1 -78,24 -0,5
Ogółem 14709.85 100,0 % 14881,25 (*) 100,0 % 171,40
(*) – w powyŜszej tabeli zestawiono powierzchnię typów siedliskowych lasu dla całości gruntów leśnych
nadleśnictwa (grunty leśne zalesione i nie zalesione) – w tabeli II zestawiono tylko grunty leśne zalesione.
Zmiany w strukturze powierzchniowej typów siedliskowych lasu przy porównaniu danych z III i IV
rewizji u.l., w Nadleśnictwie ŚWIERADÓW wynikają z wprowadzenia do baz opisów taksacyjnych danych
z opracowania siedliskowego.
Z najistotniejszych zmian naleŜy wymienić:
spadek udziału powierzchni LMwyŜ o 4647 ha (-31,8%),
wzrost udziału powierzchni LwyŜ o 4940,46 ha (+33,2%),
wzrost udziału powierzchni BGb o 196,47 ha (+1,3%),
Udział gatunków panujących w wybranych typach siedliskowych lasu w Nadleśnictwie
ŚWIERADÓW obrazuje wykres, pt. „Wykaz gatunków panujących w typach siedliskowych lasu w
Nadleśnictwie ŚWIERADÓW”, który zamieszczono poniŜej:
90

Ogólna charakterystyka lasów.
91
SO
MD
ŚW
DB
BRZ
SO
MD
ŚW
BRZ
SO
MD
ŚW
BK
DB
BRZ
SO
MD
ŚW
DB
BRZ
OL
MD
ŚW
DB
BRZ
OL
ŚW
OL
ŚW
MD
ŚW
JRZ
ŚW
SO.K
ŚW
MD
ŚW
BRZ
JRZ
MD
ŚW
MD
ŚW
BK
MD
ŚW
BRZ
MD
ŚW
JW
BRZ
MD
ŚW
BK
JW
BRZ
ŚW
JW
BRZ
OL
ŚW
OS
0%
20%
40%
60%
80%
100%
BMwyŜśw
LMwyŜśw
LMwyŜw
LwyŜśw
LwyŜw
LłwyŜ
OlJwyŜ
BWG
BGśw
BGw
BGb
BMGśw
BMGw
BMGb
LMGśw
LMGw
LGśw
LGw
LłG
OlJG
LP
OS
TP
AK
JRZ
ORZ.C
OL.S
OL
BRZ
JS
JW
KL
DB.C
DB
BK
ŚW
MD
SO.L
SO.K
SO

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.6 STRUKTURA GATUNKOWA DRZEWOSTANÓW
Ocenę struktury gatunkowej drzewostanów przeprowadzono w oparciu o sporządzone tabele i
wzory, na podstawie opisu taksacyjnego, zamieszczone w części tabelarycznej planu:
tabela IV – Powierzchniowa i miąŜszościowa tabela klas wieku wg typów siedliskowych i gatunków panujących.
tabela Va - Powierzchniowa tabela klas wieku wg rzeczywistego udziału gatunków w typach siedliskowych.
tabela Vb - MiąŜszościowa tabela klas wieku wg rzeczywistego udziału gatunków w typach siedliskowych.
I.2.6.1. STRUKTURA POWIERZCHNIOWA WG GATUKÓW PANUJĄCYCH
TAB. 21. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE CECH TAKSACYJNYCH WYBRANYCH GATUNKÓW
PANUJĄCYCH W NADLEŚNICTWIE
Wybrane elementy taksacyjne
L.p.
Gatunek panujący
Powierzchnia 2 MiąŜszość Zasobność
ha m 3 m 3 / 1ha
1 SO 1300.81 350954 270
2 SO.K 32.28 545 17
3 SO.L 5.59 0 0
4 MD 918.83 85067 93
5 ŚW 8701.55 1873525 215
6 BK 316.5 37847 120
7 DB 1030.56 239168 232
8 DB.C 2.63 680 259
9 KL 0.59 105 178
10 JW. 122.68 18536 151
11 JS 63.78 15209 238
12 GB 7.23 1400 194
13 BRZ 1926.82 321944 167
14 OL 185.3 44284 239
15 OL.S 4.92 957 195
16 ORZ.S 1.16 315 272
17 JRZ 102.94 2174 21
18 AK 0.06 10 167
19 TP 27.12 6510 240
20 OS 18.28 3440 188
21 LP 45.88 10490 229
Nadleśnictwo 14815.51 3013160 203
2 Do porównania wzięto tylko powierzchnię gruntów zalesionych i odpowiadające im pozostałe cechy.
92

Ogólna charakterystyka lasów.
POWIERZCHNIOWY UDZIAŁ GATUNKÓW PANUJĄCYCH – NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
7.0%
0.4%
0.8%
13.0% 1.3%
0.7%
0.2%
0.1%
8.8%
0.3%
0.2%
SO
SO.K
MD
ŚW
BK
2.1%
DB
JW.
6.2%
JS
BRZ
OL
JRZ
TP
OS
58.8%
LP
Z analizy struktury gatunkowej drzewostanów wg gatunków panujących moŜna wyciągnąć następujące wnioski:
gatunkiem panującym w nadleśnictwie jest świerk pospolity, który zajmuje c.a. 59% powierzchni leśnej ,
ogółem gatunki iglaste stanowią c.a. 74 % powierzchni leśnej nadleśnictwa,
ogółem gatunki liściaste stanowią c.a. 26 % powierzchni leśnej nadleśnictwa,
93

Ogólna charakterystyka lasów.
POWIERZCHNIOWY UDZIAŁ GATUNKÓW RZECZYWISTYCH [%]– NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
0.1%
0.2%
0.9%
0.1% 0.5%
0.6%
SO
SO.K
0.6%
7.1%
1.5%
12.9%
1.8%
7.6%
0.6%
10.3%
MD
ŚW
JD
BK
4.6%
DB
JW
0.3%
JS
GB
BRZ
OL
OL.S
JRZ
TP
50.5%
OS
LP
94

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.6.2. STRUKTURA RZECZYWISTYYCH SKŁADÓW GATUNKOWYCH
Z analizy układu powierzchniowej tabeli klas wieku, wg gatunków i wieków rzeczywistych, wynika
iŜ dominującymi gatunkami są: Św, Brz, Md, So i Db.
Gatunkami cennymi, spotykanymi rzadko są: Jd, So kos, Js, Lp.
TAB. 22. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI I MIĄśSZOŚCI W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
L.p.
POWIERZCHNIA
ha %
GATUNEK
MIĄśSZOŚĆ
m 3 %
1 1127.04 7.6 SO 338945 11.3
2 1.09 0.0 SO.C 75 0.0
3 2.7 0.0 SO.WE 405 0.0
4 86.25 0.6 SO.K 0 0.0
5 11.08 0.1 SO.L 0 0.0
6 1521.62 10.3 MD 162775 5.4
7 7457.67 50.3 ŚW 1728485 57.7
8 43.74 0.3 JD 870 0.0
9 0.63 0.0 DG 200 0.0
10 1.93 0.0 CIS 0 0.0
11 678.52 4.6 BK 50325 1.7
12 1053.69 7.1 DB 224650 7.5
13 11.97 0.1 DB.C 2635 0.1
14 1.67 0.0 KL 310 0.0
15 216.05 1.5 JW 30830 1.0
16 0.3 0.0 WZ 30 0.0
17 84.11 0.6 JS 18125 0.6
18 20.53 0.1 GB 4640 0.2
19 1904.64 12.9 BRZ 321165 10.7
20 258.86 1.8 OL 57015 1.9
21 26.79 0.2 OL.S 4225 0.1
22 1.61 0.0 ORZ.C 385 0.0
23 0.11 0.0 GR 30 0.0
24 0.36 0.0 CZR 55 0.0
25 129.7 0.9 JRZ 6560 0.2
26 0.37 0.0 AK 65 0.0
27 18.9 0.1 TP 5700 0.2
28 69.86 0.5 OS 14235 0.5
29 0.57 0.0 WB 70 0.0
30 83.1 0.6 LP 21125 0.7
31 0.05 0.0 PLA.K 5 0.0
95

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.7 OCENA WALORÓW GENETYCZNYCH LASU - GOSPODARKA NASIENNA W
NADLEŚNICTWIE
I.2.7.1.
I.2.7.1. GOSPODARCZE DRZEWOSTANY NASIENNE
W trakcie przeprowadzonych prac urządzeniowych zaktualizowano adresy istniejących gospodarczych
drzewostanów nasiennych, których wykaz zawarty jest w części tabelarycznej planu – wzór nr 2.
Ogółem w Nadleśnictwie ŚWIERADÓW istnieją 44 drzewostany nasienne gospodarcze, na łącznej
powierzchni 190,78 ha.
TAB. 23. ZESTAWIENIE ILOŚCIOWE GOSPODARCZYCH DRZEWOSTANÓW NASIENNYCH (GDN)
W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW.
L.P. Gatunek
panujący
Obr.
ŚWIERADÓW
Obr. LUBAŃ
ŚLĄSKI
Nadleśnictwo
szt. ha szt. ha szt. ha
1 2 3 4 5 6 7 8
1 So 7 30,00 1 14,04 8 44,04
2 Św 23 102,43 6 24,89 29 127,32
3 Md 2 10,39 - - 2 10,39
4 Bk - - 2 2,08 2 2,08
5 Db 2 5,80 1 1,15 3 6,95
OGÓŁEM 34 148,62 10 42,16 44 190,78
I.2.7.2.
I.2.7.2. WYŁĄCZONE DRZEWOSTANY NASIENNE
W Nadleśnictwie ŚWIERADÓW są dwa drzewostany nasienne wyłączone (WDN), o których
informacje zamieszczono w części tabelarycznej planu – wzór nr 2.
Wyłączone drzewostany nasienne posiadają wymaganą dokumentację – rejestr wyłączonego
drzewostanu nasiennego. W celu realizacji ochrony zasobów genowych wyznaczono bloki upraw
pochodnych.
96

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 24. WYKAZ DRZEWOSTANÓW NASIENNYCH WYŁĄCZONYCH W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW
L.p.
Lokalizacja
Obręb Oddział Pododdz.
Pow.
ha
Gatunek
Rok
uznania
Nr
w Krajowym Rejestrze LMP
1 ŚWIERADÓW 63 f 2,76 Md 1997 MP/2/46889/06
2 LUBAŃ ŚL. 218 f 2,36 Św 1964 MP/2/46890/06
OGÓŁEM W NADLEŚNICTWIE 5,12 - - -
I.2.7.3.
I.2.7.3. UPRAWY POCHODNE
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW, posiada wyznaczone 2
bloki upraw pochodnych, które zostały zaakceptowane przez
Wydział Zagospodarowania Lasu RDLP WE WROCŁAWIU. W
ramach bloków załoŜono 9 upraw pochodnych o łącznej
powierzchni 22,33 ha.
Uprawa pochodna Md – leśnictwo N. Góra (fot. autor).
TAB. 25. WYKAZ UPRAW POCHODNYCH W
NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Adres leśny
Powierzchnia
/ ha /
Gatunek
pochodny
Pochodzenie
13-27-2-15-122 -c -00 1,24 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-2-15-122 -f -00 3,57 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-2-15-122 -g -00 6,22 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-2-15-123 -f -00 0,66 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-2-15-123 -g -00 2,57 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-2-15-123 -l -00 2,68 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-2-15-123 -m -00 2,62 Św DNW – Obr. Lubań Śl. – oddz. 218 f
13-27-1-05-76 -c -00 1,99 Md DNW – Obr. Świeradów – oddz. 63 f
13-27-1-05-77 -c -00 0,78 Md DNW – Obr. Świeradów – oddz. 63 f
97

Ogólna charakterystyka lasów.
I.2.7.4.
I.2.7.4. PLANTACJE NASIENNE I PLANTACYJNE UPRAWY NASIENNE
Na terenie Nadleśnictwa ŚWIERADÓW
zarejestrowano 3 klonowe plantacje nasienne, na
łącznej powierzchni 14,37 ha.
Plantacja So limby – leśnictwo Lubań (fot. autor).
TAB. 26.
PLANTACJE NASIENNE W
NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Adres leśny
Powierzchnia
/ ha /
Gatunek
Nr w Krajowym Rejestrze LMP
13-27-2-13-47A -y -00 5,59 SO.L MP/3/41201/05
13-27-2-13-47A -ax -00 0,58
13-27-2-13-47A -bx -00 0,66
13-27-2-13-47A -z -00 6,85
13-27-2-13-47A -cx -00 0,69
JRZ
ŚW
MP/3/41200/05
I.2.8
I.2.8 ZESTAWIENIE TYPÓW GOSPODARCZYCH DRZEWOSTANÓW I
ORIENTACYJNYCH SKŁADÓW UPRAW
Zgodnie z wytycznymi II KTG, dla poszczególnych typów siedliskowych lasu przyjęto następujące
typy gospodarcze drzewostanów oraz orientacyjne składy upraw:
TAB. 27. GOSPODARCZE TYPY DRZEWOSTANÓW I ORIENTACYJNY SKŁAD GATUNKOWY
ODNOWIEŃ, WG TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Typ siedliskowy Gospodarczy Typ Drzewostanu Ramowy skład gatunkowy upraw
BMwyŜśw1, 2 Św So So 40% Św 30% inne 30%
LMwyŜśw1, 2 Jd Bk Św Św 40% Bk 30% Jd 20% inne 10%
LMwyŜw1 Bk Św Db Db 30% Św 30% Bk 20% So i inne 20%
LMwyŜw2 Bk Św Db Db 30% Św 30% Bk 20% So i inne 20%
LwyŜśw1, 2 Jd Św Bk Bk 40% Św 30% Jd 20% Db i inne 10%
LwyŜw1 Jw Db Db 40% Jw 30% Bk i inne 30%
LwyŜw2 Jw Db Db 40% Jw 30% Bk i inne 30%
OlJwyŜ2 Ol Js Js 40% Ol 40% inne 20%
LłwyŜ 0,1,2 Ol Js Db Db 40% Js 30% Ol 20% inne 10%
98

Ogólna charakterystyka lasów.
Typ siedliskowy Gospodarczy Typ Drzewostanu Ramowy skład gatunkowy upraw
BWG Św Św 90% inne 10%
BGśw1, 2 Św Św 80% inne 20%
BGw1, 2 Św Św 80% inne 20%
BGb1 Św Św 80% inne 20%
BGb 2, 3 Św Św 90% inne 10%
BMGśw1 Św Św 70% Bk i inne 30%
BMGśw2 Św Św 70% Jd i inne 30%
BMGw 1, 2 Św Św 70% inne 30%
BMGb 1,2 Św Św 80% inne 20%
LMGśw 1, 2 Jd Bk Św Św 40% Bk 30% Jd 20% inne 10%
LMGw1,2 Jd Bk Św Św 50% Bk 20% Jd 20% inne 10%
LGśw2 Św Jd Bk Bk 40% Jd 20% Św 20% i inne 20%
LGw1,2 Jd Bk Bk 40% Jd 30% Św i inne 30%
LłG 1, 2 Ol Js Js 50% Ol 30% i inne 20%
99

Ogólna charakterystyka lasów.
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu w ramach prac taksacyjnych taksatorzy
modyfikowali gospodarczy typ drzewostanu przy zachowaniu gatunku panującego, na podstawie
stwierdzonych na gruncie warunków siedliskowych oraz rzeczywistego składu gatunkowego.
Ponizsza tabela przedstawia główne kierunki zmian GTD:
Główne typy modyfikacji GTD
GTD Typ siedliskowy lasu
Powierzchnia
GTD1 GTD2 GTD3
ŚW BGŚW JRZ MD ŚW 53.42
ŚW BGŚW JRZ ŚW 52.15
ŚW BGŚW MD ŚW 76.13
ŚW BMGŚW BRZ ŚW 54.60
ŚW BMGŚW JRZ ŚW 38.96
JD-BK-ŚW BMGŚW MD ŚW 234.29
JD-BK-ŚW LMGŚW BRZ BK ŚW 95.28
JD-BK-ŚW LMGŚW MD BK ŚW 384.16
JD-BK-ŚW LMWYśŚW DB BK ŚW 255.11
JD- ŚW- BK LWYśŚW DB ŚW BK 730.89
JW.-DB LWYśW ŚW BK DB 192.46
100

Ogólna charakterystyka lasów.
I.3.
I.3. CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNYCH WARUNKÓW PRODUKCJI LEŚNEJ
I.3.1
I.3.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA REGIONU
Struktura gospodarcza regionu w znacznej mierze zaleŜy od występujących uwarunkowań
geograficznych (gleby, rzeźba terenu), komunikacyjnych oraz odległości od aglomeracji miejskich. Region,
na którego obszarze jest połoŜone nadleśnictwo, jest regionem silnie zróŜnicowanym.
PoniŜej przedstawiono charakterystykę powiatów oraz najwaŜniejszych gmin, na terenach których
połoŜone jest Nadleśnictwo Świeradów (dane zaczerpnięto z oficjalnych stron internetowych Starostw
Powiatowych w Lubaniu i Lwówku Śl.).
Starostwo Powiatowe w Lubaniu Śląskim
Powiat lubański to południowo-zachodni zakątek Polski i Dolnego Śląska, cząstka Euroregionu
"Nysa", który dzięki swoim walorom przyrodniczym, uzdrowiskowym, historycznym i gospodarczym wart
jest odwiedzin i poznania. Od południa, przez grzbiet Gór Izerskich, powiat graniczy z Republiką Czeską; od
zachodu sąsiaduje z powiatem zgorzeleckim i od północy z powiatem bolesławieckim, a od wschodu z
powiatem lwóweckim. Takie połoŜenie sprawia, Ŝe do Drezna, Pragi czy Wrocławia jest ok. 150 km.
Powiat jest usytuowany w centralnej części Pogórza Izerskiego, przeciętego doliną Kwisy, od południa sięga
po grzbiet Gór Izerskich, z granicznym Smrekiem (1124 m npm), sąsiadując ze Stogiem Izerskim (1107 m
npm). Stolica powiatu, Lubań - to stary ośrodek produkcji i handlu, odgrywający juŜ od XIII w.
niepoślednią rolę. Dzięki swemu połoŜeniu na skrzyŜowaniu waŜnych europejskich dróg handlowych: z
Miśni, ŁuŜyc, Czech i Śląska - łączących Europę Zachodnią z Polską i Rusią oraz wybrzeŜe Bałtyku z
Czechami, był często odwiedzany przez przejeŜdŜających kupców. Mieszkańcy okolic Lubania słynęli ze
swoich produktów: sukna, bawełny i chusteczek do nosa (głośne było powiedzenie, Ŝe Lubań "ociera nos
całemu światu") a takŜe ceramiki budowlanej. Śladem ich przedsiębiorczości i pracowitości są liczne
przędzalnie, cegielnie, kamieniołomy, pozostałości dawnych wyrobisk: bazaltu, gliny, węgla brunatnego
oraz sztolnie. Od najdawniejszych czasów eksploatowano tu rozmaite minerały i złoŜa: rudy metali, złoto,
węgiel brunatny i bazalt. Dogodne połoŜenie geograficzne otwierało mieszkańców nie tylko na rozmaite
produkty, ale i na wpływy myśli europejskiej, uczyło tolerancji, otwarcia się na innych oraz gościny. Dziś
przejścia graniczne z Czechami: w Miłoszowie i Czerniawie oraz droga krajowa nr 30 ułatwiają
międzynarodowe kontakty i wymianę przygraniczną. Dzisiejsze związki z sąsiadami, jak i współpraca w
ramach GórnołuŜyckiego Związku Sześciu Miast, Związku Gmin Kwisy oraz Euroregionu Nysa, są
potwierdzeniem historycznego otwarcia mieszkańców powiatu i jego władz na współpracę ze swoimi
sąsiadami.
101

Ogólna charakterystyka lasów.
Miasto i Gmina Leśna – połoŜona jest w południowej części powiatu lubańskiego, przy granicy z
Republiką Czeską. Jednostka ta graniczy z następującymi gminami: Platerówka, Lubań, Olszyna i miasto
Świeradów Zdrój z powiatu lubańskiego oraz gminami Gryfów Śląski i Mirsk z powiatu Iwóweckiego.Lasy i
tereny zadrze wione zajmują tu powierzchnię 2 565 ha, co stanowi 24,5% obszaru miasta i gminy.
Skomunikowanie gminy Leśna z otoczeniem zapewniają drogi wojewódzkie i powiatowe. Gmina Leśna jest
obszarem rolniczym z istotnym udziałem funkcji przemysłowej i rekreacyjnej. Miasto Leśna jest ośrodkiem
przemysłowo - usługowym o lokalnym znaczeniu. Na terenie miasta i gminy Leśna zarejestrowane są 584
podmioty gospodarcze, w tym: miasto Leśna - 354, gmina Leśna - 230. Spośród podmiotów zajmujących się
działalnością usługową, najwięcej zarówno w mieście jak i na wsi, wykonuje usługi budowlane, następnie
instalacyjne, transportowe i ślusarskie. W gminie Leśna przewaŜają gospodarstwa małe do 5 ha, gdzie
produkcja towarowa zajmuje niewielki procent produkcji wytworzonej. W wyniku restrukturyzacji
zlikwidowano Państwowe Gospodarstwa Rolne, które zostały przejęte wraz z gruntami PFZ przez Agencję
Własności Rolnej Skarbu Państwa, jako zasoby skarbu państwa o łącznej powierzchni około 4 153 ha.
Grunty te prawie w całości wydzierŜawione zostały na okres 10 lat osobom fizycznym, a niewielką ich część
sprzedano rolnikom indywidualnym na powiększenie swych gospodarstw. Dominuje tu uprawa zbóŜ i
rzepaku z niewielkim udziałem roślin okopowych, w tym buraków cukrowych. Uprawa warzyw nie ma
charakteru produkcji towarowej. W ostatnich latach wystąpił wyraźny spadek pogłowia zwierząt
gospodarskich. Z uwagi jednak na wyjątkowo sprzyjające warunki takie jak: urozmaicone, pagórkowate
ukształtowanie terenu, dwa jeziora zaporowe na rzece Kwisie, zachowane obiekty przemysłowe, dwa
projektowane drogowe przejścia graniczne - w Miłoszowie i w Świeciu, władze gminy podjęły decyzję o
przekształceniu funkcji gminy na turystyczno - wypoczynkową.
.Gmina Lubań – W skład gminy wchodzi 12 sołectw skupiających 13 wsi (6.592 mieszkańców). Na
stronach internetowych www.dolnyslask.pl . znajdują się informacje i zdjęcia dotyczące gminy Lubań.
Bogactwem naturalnym gminy - oprócz dobrej na ogół jakości gleb - są równieŜ kopaliny wydobywane na
skalę przemysłową: kruszywa bazaltowe, glinka ceramiczna, Ŝwiry i piaski. Głównym źródłem utrzymania
ludności jest rolnictwo indywidualne, znaczącą rolę odgrywa tez sfera produkcyjna i szkolnictwo.
Działalność gospodarczą prowadzi 167 podmiotów gospodarczych. Gmina posiada ciekawe tereny pod
inwestycje: w Pisarzowicach (3 działki po 15 ha kaŜda, wzdłuŜ drogi krajowej Zgorzelec - Jelenia Góra), w
Jałowcu (działka wzdłuŜ drogi krajowej Zgorzelec - Jelenia Góra, o pow. ok. 10 ha), w Henrykowie
Lubańskim (wzdłuŜ drogi Lubań - śagań o pow. ok. 15 ha, połoŜona w sąsiedztwie planowanego węzła
autostrady A4 Jędrzychowice-KrzyŜowa), w Uniegoszczy (tereny o pow. ok. 12 ha pod przemysł) oraz
działki wzdłuŜ drogi Lubań - Bolesławiec pod budownictwo mieszkaniowe. Na terenie Gminy Lubań
znajduje się 6 szkół podstawowych. Funkcjonuje takŜe biblioteka publiczna z siedzibą w Pisarzowicach oraz
filiami w Radogoszczy i Radostowie. Działają równieŜ dwa zespoły folklorystyczne. Zespół "Cisowianki"
został załoŜony 18 lat temu w Henrykowie Lubańskim. Zespół śpiewaczy "Marysieńka" istnieje od 1985 r.
Oba zespoły występują na festiwalach i przeglądach folklorystycznych w kraju i zagranicą.
102

Ogólna charakterystyka lasów.
Na terenie gminy moŜna wyróŜnić kilka interesujących obiektów przyrodniczych i krajobrazowych:
stare glinianki w okolicach Radogoszczy, jesiony w Mściszowie oraz wyrobisko glinki kaolinowej w
Nowojowie ŁuŜyckim - obiekt bardzo cenny ze względu na występującą tam rosiczkę okrągłolistną, ponad
1000-letni cis w Henrykowie Lubańskim.
Miasto i Gmina Olszyna – Jest to gmina o charakterze przemysłowo-rolniczo- turystycznym leŜąca
nad jeziorem Złotnicko-Leśniańskim. Przez gminę i miejscowość Olszyna przebiega droga krajowa
Zgorzelec-Jelenia Góra, która jest trasą międzynarodową. Olszyna znana jest z tradycji przemysłu
meblarskiego. Gmina posiada wiele terenów, które mogą być np. wykorzystane do rozwoju sieci
handlowych typu hipermarket. DuŜe obszary ziemi przeznaczono w planie zagospodarowania
przestrzennego na działalność usługową i przemysłową. Gmina charakteryzuje się teŜ bardzo dobrymi
warunkami do rozwoju agroturystyki. W Olszynie znajduje się Gminny Ośrodek Kultury, który posiada filię
w Biedrzychowicach oraz pięć świetlic wiejskich. W Olszynie działa takŜe biblioteka gminna z filią w
Biedrzychowicach. Przy Ośrodku Kultury funkcjonuje koło teatralne, Klub Tańca Towarzyskiego RYTM,
nauka gry na instrumentach klawiszowych gitarze i perkusji), tenis stołowy. Organizowane są konkursy,
festyny, zawody sportowe dla dzieci i młodzieŜy, imprezy związane ze świętami narodowymi. W Olszyne
powstał tor motocrossowy, na którym odbywają się cieszące się duŜą popularnością zawody krajowe i
międzynarodowe. Ośrodki wypoczynkowe oraz piękne okolice Jeziora Leśniańskiego i Złotnickiego ściągają
wielu polskich i zagranicznych turystów.
Gmina Świeradów-Zdrój – nazywany jest perłą uzdrowisk dolnośląskich w Górach Izerskich.
Miasto połoŜone jest na wysokości 450-710 m n.p.m. w Górach Izerskich, w dolinie rzeki Kwisy, w tzw.
ObniŜeniu Świeradowskim. Występuje tu unikalny klimat podgórski i naturalne surowce, umoŜliwiające
leczenie chorób reumatycznych i narządów ruchu. Kuracjusze do Świeradowa przyjeŜdŜali juŜ w XVIII w.
Rozkwit uzdrowiska przypada na drugą poł. XIX w., a szczególnie na okres po 1933 r., kiedy odkryto tu
źródła radoczynne. Działalność kulturalną w Świeradowie prowadzą m.in. takie instytucje jak: Agencja
Usług Artystycznych, Biblioteka Miejska, Towarzystwo Kultury Sudeckiej "Sudetoria". Funkcjonuje tu
takŜe Muzeum Sztuki Reduktywnej Fundacja Gerarda Na Rzecz Sztuki Współczesnej, w którym moŜna
obejrzeć wystawy stałe: "Świeradów-Zdrój wczoraj i dziś", "Niekończąca się linia" oraz Galeria MA-DO. W
mieście odbywa się przez cały rok szereg imprez kulturalnych i sportowych: Festiwal Orkiestr
MłodzieŜowych "Euroorkiestra", Ferie na wesoło, Puchar Sudetów w Narciarstwie Alpejskim i Biegowym,
Majówka, Dni Kwitnących Rododendronów - święto miasta, Rajd Kwisy, Sudecjańskie Święto Sztuk
Karkonosze, Świeradowskie Spotkanie z Muzyką Dawną oraz wiele innych. Świeradów-Zdrój szczególnie
atrakcyjny jest ze względu na swoje usytuowanie u zbiegu granicy polsko - czeskiej oraz polsko -
niemieckiej. Z tutejszej szeroko rozwiniętej bazy noclegowej, gastronomicznej i sportowej chętnie korzystają
turyści krajowi i zagraniczni. Ofertę miasta uzupełniają: basen miejski, dwa baseny kryte, stadion.
103

Ogólna charakterystyka lasów.
Starostwo Powiatowe w Lwówku Śląskim
Powiat lwówecki połoŜony w południowo - zachodniej części Dolnego Śląska, w obszarze
pogranicza polsko - czesko - niemieckiego, a zarazem Sudetach Zachodnich swoim wyjątkowym
charakterem, na który składają się m.in. zróŜnicowany krajobraz, niespotykane walory przyrodnicze, atrakcje
turystyczne, bogata historia otoczona unikatowymi zabytkami klasy europejskiej urzeka kaŜdego, kto
przyjeŜdŜa tu choć na chwilę. Bogactwem Powiatu są Gminy, które oferują wiele atrakcji i moŜliwości
uprawiania sportu i turystyki, a takŜe wypoczynku. Dopełnieniem całości są liczne szlaki turystyczne:
piesze, rowerowe, wodne, dzięki którym poznawanie niepowtarzalnego klimatu tej ziemi staje się łatwe i
dostępne. Czas spędzany tutaj dla wielu turystów stanowi wyzwanie bądź inspirację do róznorodnych
działań. Dumą Powiatu jest równieŜ "Kulturalna 5", czyli imprezy o międzynarodowej randze, organizowane
przez poszczególne Gminy.
Gmina Mirsk – Gmina leŜy w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, przy
trasie wiodącej do Świeradowa Zdroju i Szklarskiej Poręby. Miasto Mirsk i 17 sołectw leŜy w rozległej
kotlinie u stóp Gór Izerskich - wzdłuŜ płynącej środkiem rzeki Kwisy. Gmina usytuowana jest na pograniczu
Polsko-Czeskim (przejście graniczne w Czerniawie-Zdroju). W odległości ok. 50 km połozona jest
zachodnia granica państwa (przejście : Zgorzelec - Gorlitz). W pobliŜu gminy usytuowane są kurorty górskie
, takie jak Świeradów Zdrój i Szklarska Poręba. Od północy administracyjnie graniczy z gminą Leśna oraz
miastem i gminą Gryfów Śląski, od północnego wschodu z gminą Lubomierz oraz od wschodu ze Starą
Kamienicą, od południowego wschodu i południa ze Szklarską Porębą, od południa z miastem Świeradów
Zdrój. Gmina Mirsk, a szczególnie jej południowa część związana z pasmem Gór Izerskich, jest atrakcyjna
do uprawiania róŜnych form turystyki: krajoznawczej, wypoczynkowej, narciarstwa biegowego i
zjazdowego. Dobrze rozbudowana sieć szlaków turystycznych wraz z wyglądami dalekimi i bliskimi oraz
liczne punkty widokowe umoŜliwiają podziwianie ObniŜenia Świeradowskiego, panoramy Gór Izerskich
oraz wielu miejscowości pogórza. Północne stoki Grzbietu Wysokiego posiadają znakomite warunki do
uprawiania narciarstwa. Południowa część gminu połoŜona jest w obrębie prawnie
chronionym - tj. w obszarze chronionego Krajobrazu Karkonoszy i Gór Izerskich. Pogórze oraz teren Gór
Izerskich doskonale oznakowany jest szlakami turystycznymi, a przez teren gminy biegną oznakowane
ścieŜki rowerowe umoŜliwiające wszechstronną turystykę rowerową na poziomie amatorskim i
wyczynowym. Na Hali Izerskiej znajduje się rezerwat przyrody ze złoŜami torfu oraz unikatowymi
gatunkami fauny i flory. WzdłuŜ potoków górskich występują liczne odmiany kamieni szlachetnych. W
Grzbiecie Wysokim wydzielono rejon ochrony cietrzewia.
104

Ogólna charakterystyka lasów.
Gmina Gryfów Śląski – połoŜona jest w Województwie Dolnośląskim na Pogórzu Izerskim przy
trasie Jelenia Góra – Zgorzelec. Bliskość masywu górskiego Sudetów wraz ciekawymi miejscowościami
wypoczynkowymi oraz bliskość granic z Czechami i Niemcami czyni gminę atrakcyjniejszą dla
odwiedzających ją. Gryfów Śląski jest gminą o charakterze rolniczym. W mieście w sferze gospodarczej
dominuje przemysł i pokrewne formy działalności gospodarczej, a takŜe usługi- handel i gastronomia,
rzemiosło i drobna wytwórczość. Z kolei na terenach wiejskich dominuje rolnictwo i towarzyszące funkcje
przetwórcze i agroturystyczne, równieŜ rzemiosło i drobna wytwórczość. W gminie Gryfów Śląski wśród
jednostek prowadzących działalność gospodarczą przewaŜają przedsięwzięcia sektora prywatnego – 96%
firm działających na terenie Gryfowa to firmy prywatne. Na terenie gminy funkcjonuje 16 zakładów
zatrudniających powyŜej 10 osób. Rozwój przedsiębiorczości ujawnił się najsilniej w dziedzinie handlu i
usług, zdecydowaną większość stanowią przedsiębiorstwa działające w sferze handlu detalicznego i potrzeb
rynku lokalnego. Tereny gminy zapraszają do wypoczynku, uprawiania sportów wodnych, wędkowania,
pieszych wędrówek, jazdy na rowerze. Atrakcją gminy jest równieŜ jej malownicze połoŜenie. Pagórki
tworzą wspaniałe punkty widokowe (Zamek Gryf, Kapliczka Św. Anny), na Góry Izerskie i Karkonosze oraz
dolinę Kwisy. Odcinek Kwisy pomiędzy Gryfowem a Leśną, naleŜy do najpiękniejszych miejsc w okolicy.
Na terenie gminy istnieją doskonałe warunki do uprawiania amatorskiego połowu ryb. Występujące tutaj
łowiska posiadają róŜnorodny charakter. Sąsiadują tutaj ze sobą dwa ekosystemy- woda górska i nizinna bez
wyraźnej strefy pośredniej. Jezioro Złotnickie jest łowiskiem typowo nizinnym.
TAB. 28. ZESTAWIENIE WAśNIEJSZYCH WSKAŹNIKÓW DLA REGIONU 3
Gmina
ogólna
Powierzchnia w km 2
uŜytków
rolnych
lasów
pozostałe
grunty
ogółem
Ludność w tys.
pracująca
Leśna 104.50 67.79 25.64 11.07 10.7 1.1
Lubań 158.27 105.74 32.37 20.16 28.5 5.1
Olszyna 47.16 31.81 9.56 5.79 6.8 0.9
Platerówka 47.94 26.06 17.91 3.97 1.7 0.1
Siekierczyn 49.55 35.95 8.41 5.19 4.5 0.5
Świeradów-Zdrój 21.77 9.24 8.82 3.71 4.6 0.9
Gryfów Śląski 66.61 41.05 16.99 8.57 10.2 1.8
Lubomierz 130.39 88.44 31.97 9.98 5.9 0.3
Mirsk 186.57 69.07 105.61 11.89 9.1 1.0
OGÓŁEM 812.76 475.15 257.28 80.33 82.084 11.692
3 Dane GUS, wg stanu na 2006r – za Programem Promocji Gmin i Regionów RP (www.gminy.pl).
105

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 29. TABELARYCZNE ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH REGIONU
Gmina
Powierzchnia
ogólna w km 2
Ludność w tys.
Powierzchnia lasów - km 2
ogółem nadleśnictwa 4
Lesistość %
Leśna 116.97 10.7 25.64 23.47 24.5%
Lubań 121.87 28.5 32.37 12.15 20.5%
Olszyna 139.93 6.8 9.56 8.70 20.3%
Platerówka 119.24 1.7 17.91 14.26 37.4%
Siekierczyn 70.89 4.5 8.41 4.51 17.0%
Świeradów-Zdrój 153.58 4.6 8.82 8.37 40.5%
Gryfów Śląski 60.24 10.2 16.99 2.55 25.5%
Lubomierz 67.51 5.9 31.97 0.31 24.5%
Mirsk 73.94 9.1 105.61 74.49 56.6%
OGÓŁEM 1484.15 82.08 257.28 148.81 31.7%
I.3.2
I.3.2 LASY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TERYTORIALNYM ZASIĘGU DZIAŁANIA
NADLEŚNICTWA
Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Świeradów został określony Rozporządzeniem Nr 183
MOŚZNiL z dnia 13 grudnia 1994r. „W sprawie określenia terytorialnego zasięgu działania nadleśnictw
wchodzących w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych We Wrocławiu oraz terytorialnego
zasięgu działania RDLP We Wrocławiu”.
Powierzchnię lasów ( powierzchnia leśna zalesiona i nie zalesiona) znajdujących się w terytorialnym
zasięgu działania nadleśnictwa, z podziałem na gminy lub ich części przedstawiono poniŜej – Wzór nr 7.
4 Dane wg stanu na 1 stycznia 2008 roku.
106

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 30. WZÓR NR 7 - ZESTAWIENIE POWIERZCHNI LASÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W TERYTORIALNYM ZASIĘGU DZIAŁANIA NADLEŚNICTWA
ŚWIERADÓW
Województwo
Powiat
Gmina (część gminy)
Powierzchnia
ogólna
urządzane
nadleśnictwo (*
Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa
w zarządzie LP
Pozostałe
w km 2 powierzchnia - ha
sąsiednie
nadleśnictwa
parki
narodowe
inne
razem
Lasy nie stanowiące własności Skarbu
Państwa
stan. włas.
osób fizyczn.
stan. włas.
osób prawn.
razem
Lasy
współwłasności
Skarbu Państwa i
osób fizyczn.
Ogółem
Lesistość
Woj. dolnośląskie 470.30 14881.25 0.00 0.00 238.81 15120.06 312.26 99.52 411.79 0.00 15531.84 33.0
Powiat lubański 292.25 7146.07 0.00 0.00 133.95 7280.02 223.31 95.24 318.56 0.00 7598.57 26.0
M.Lubań 16.09 23.81 0.00 0.00 0.00 23.81 4.46 5.88 10.35 0.00 34.16 2.1
M.Świeradów-Zdrój 20.77 837.30 0.00 0.00 7.92 845.22 4.99 5.91 10.90 0.00 856.12 41.2
M.Leśna 8.66 231.20 0.00 0.00 0.00 231.20 1.62 3.25 4.87 0.00 236.07 27.3
Leśna 95.84 2115.68 0.00 0.00 45.09 2160.77 48.29 12.51 60.80 0.00 2221.57 23.2
Lubań 61.29 1190.85 0.00 0.00 18.08 1208.93 74.35 36.24 110.59 0.00 1319.52 21.5
M.Olszyna 20.34 515.86 0.00 0.00 0.00 515.86 12.81 19.58 32.39 0.00 548.25 27.0
Olszyna 26.82 354.10 0.00 0.00 33.05 387.15 18.17 1.00 19.17 0.00 406.31 15.1
Platerówka 30.99 1426.35 0.00 0.00 25.80 1452.15 14.80 2.56 17.36 0.00 1469.51 47.4
Siekierczyn 11.45 450.92 0.00 0.00 4.01 454.93 43.82 8.31 52.13 0.00 507.06 44.3
107

Ogólna charakterystyka lasów.
Województwo
Powiat
Gmina (część gminy)
Powierzchnia
ogólna
urządzane
nadleśnictwo (*
Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa
w zarządzie LP
Pozostałe
w km 2 powierzchnia - ha
sąsiednie
nadleśnictwa
parki
narodowe
inne
razem
Lasy nie stanowiące własności Skarbu
Państwa
stan. włas.
osób fizyczn.
stan. włas.
osób prawn.
razem
(*
Lasy
współwłasności
Skarbu
Państwa i osób
fizyczn.
Ogółem
Lesistość
Powiat lwówecki 178.05 7735.18 0.00 0.00 104.86 7840.04 88.95 4.28 93.23 0.00 7933.27 44.6
Gryfów Śląski 16.83 254.90 0.00 0.00 261.57 261.57 14.50 0.00 14.50 0.00 276.07 16.4
Lubomierz 5.00 30.84 0.00 0.00 36.78 36.78 10.13 0.00 10.13 0.00 46.91 9.4
M.Mirsk 14.80 329.50 0.00 0.00 329.50 329.50 0.95 0.00 0.95 0.00 330.45 22.3
Mirsk 141.42 7119.94 0.00 0.00 7212.19 7216.47 63.37 4.28 67.65 0.00 7279.84 51.5
OGÓŁEM 470.30 14881.25 0.00 0.00 238.81 15120.06 312.26 99.52 411.79 0.00 15531.84 33.0
W tym : lasy w nadzorze 312.26 99.52 411.79
108

Ogólna charakterystyka lasów.
I.3.2.1.
I.3.2.1. LASY NADZOROWANE
Nadzór nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa jest prowadzony
na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy Nadleśniczym Nadleśnictwa Świeradów, a Starostami
Powiatów w Lubaniu i Lwówku Śląskim. Nadzorowi podlegają lasy osób fizycznych, spółek, lasy
komunalne oraz gminne.
LASY NIEPAŃSTWOWE PRZEKAZANE W NADZÓR NADLEŚNICTWU LUBAŃ ŚLĄSKI. STAN NA 31.12.2007R.
L.p. Gmina Lasy os. fiz.
Lasy os.
prawnych
Razem
[ha]
Starostwo Powiatowe w Lubaniu 223.31 95.24 318.56
1 Leśna 49.92 15.75 65.67
2 Lubań 78.81 42.12 120.94
3 Olszyna 30.97 20.58 51.56
4 Platerówka 14.80 2.56 17.36
5 Siekierczyn 43.82 8.31 52.13
6 Świeradów-Zdrój 4.99 5.91 10.90
Starostwo Powiatowe w Lwówku 88.95 4.28 93.23
7 Gryfów Śląski 14.50 0.00 14.50
8 Lubomierz 10.13 0.00 10.13
9 Mirsk 64.32 4.28 68.60
Ogółem lasy w nadzorze 312.26 99.52 411.79
I.3.3
I.3.3 CHARAKTERYSTYKA SIECI DRÓG I LINII KOLEJOWYCH W ZASIĘGU
DZIAŁANIA NADLEŚNICTWA
I.3.3.1.
I.3.3.1. SIEĆ DRÓG PUBLICZNYCH
Ogólna charakterystyka sieci dróg kołowych i linii kolejowych, w kontekście ich przydatności do
transportu drewna w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa, układa się korzystnie.
Z waŜniejszych szlaków komunikacyjnych przebiegających przez tereny nadleśnictwa naleŜy
wymienić:
Linie kolejowe:
- Jelenia Góra – Węgliniec,
109

Ogólna charakterystyka lasów.
Główne szlaki komunikacji samochodowej:
- droga krajowa nr 30: Jelenia Góra –Zgorzelec,
- droga wojewódzka nr 357 – Lubań Śl. – Sulików,
- droga wojewódzka nr 358 – Gryfów Śl. – Lubań Śl.,
Poza ww. głównymi szlakami komunikacyjnymi, na obszarze Nadleśnictwa Świeradów znajduje się
dobrze rozwinięta sieć dróg lokalnych – powiatowych i gminnych, o nawierzchni ulepszonej lub gruntowej.
I.3.3.2.
I.3.3.2. SIEĆ DRÓG WEWNĄTRZ LEŚNYCH I WEWNĄTRZ ZAKŁADOWYCH
Drogi wywozowe na terenie lasów są w większości bardzo dobrej i dobrej jakości. Wymagają
jedynie bieŜących napraw i remontów. Długość dróg w Nadleśnictwie Świeradów wynosi 7,7 km/100 ha.
Przy modernizacji dróg naleŜy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe odwodnienie drogi i
odpowiednie usadowienie przepustów. W trakcie wykonywania tych prac naleŜy pamiętać o ochronnym
charakterze lasów i ich walorach krajobrazowo-turystycznych.
TAB. 31. WYKAZ ZINWENTARYZOWANYCH DRÓG W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Charakterystyka dróg
Obr. Świeradów Lubań Śląski Nadleśnictwo
długość - km
Drogi o nawierzchni utwardzonej - asfaltowej 143.4 4.0 147.4
Drogi o nawierzchni utwardzonej - tłuczniowej 267.6 246.4 514.0
Drogi o nawierzchni ulepszonej 4.2 13.1 17.3
Drogi o nawierzchni gruntowej 171.4 358.4 529.8
Ogółem drogi leśne 586.6 621.9 1208.5
Długość dróg wywozowych - km/100 ha 6.8 8.8 7.7
Droga utwardzona – asfaltowa (leśnictwo Izera) – fot. autor
Droga utwardzona – tłuczniowa (leśnictwo Świeradów) – fot. autor
110

Ogólna charakterystyka lasów.
I.3.4
I.3.4 KIERUNKI ROZCHODU DREWNA I ODBIORCY SUROWCA DRZEWNEGO
Kierunki rozchodu surowca drzewnego, pozyskiwanego z lasów Nadleśnictwa Świeradów, w
minionym okresie (1998 – 2007) przedstawiają się następująco ( w % rocznego etatu pozyskania):
Razem 44500 100.00%
Eksport 4000 8.99%
KHS Klausner 1000 2.25%
Stora Enso 1500 3.37%
Maresch GmbH 1500 3.37%
Rynek krajowy 1750 3.93%
IP Kwidzyn 950 2.13%
Kronopol śary 800 1.80%
Rynek reginalny 5500 12.36%
Stelmet Sp z o.o. 3200 7.19%
Barlinek SA 900 2.02%
OZPS Orzechowo 500 1.12%
PIK Olszyna 900 2.02%
Rynek lokalny (umowy i detal) 32750 73.60%
Potrzeby własne nadleśnictwa 500 1.12%
I.3.5
I.3.5 CHARAKTERYSTYKA PRZESTRZENNA
I.3.5.1.
I.3.5.1. KOMPLEKSY LEŚNE
TAB. 32. CHARAKTERYSTYKA STANU GRANIC NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
L.P. CECHA J.M.
ŚWIERADÓW
OBRĘB
LUBAŃ
ŚLĄSKI
NADLEŚNICT
WO
1 Długość granicy km 286 567 853
2 Liczba znaków granicznych ilość 4476 8124 12600
3 Liczba kompleksów ilość 196 304 500
4 Grunty sporne ha brak brak brak
5 Granice sporne km brak brak brak
6 Enklawy ilość 4 6 10
7
8
Odcinki granic stwarzające problemy z
ich ochroną
ObciąŜenia powinnościami
(współwłasność)
km brak brak brak
ha 0,39 0,12 0,51
Grunty Nadleśnictwa Świeradów składają się z 500 kompleksów i połoŜone są na obszarze 470 km 2 .
Maksymalne odległości w kierunku E – W wynosi 27 km, natomiast w kierunku N – S 35 km.
Wśród gruntów nadleśnictwa występują następujące enklawy:
111

Ogólna charakterystyka lasów.
Obr. Świeradów:
w oddz. 42
- grunty kopalni bazaltu,
w oddz. 235
- grunty kopalni bazaltu,
w oddz. 306,307,322,323,344,345 - grunty wsi Izera (wyciąg narciarski ,,Świeradowiec”),
w oddz.356
- grunty PTTK (schronisko ,,Na Stogu Izerskim”),
Obr. Lubań Śląski:
w oddz. 50-54
- grunty wsi Radogoszcz,
w oddz. 138
- grunty wsi Wielki Las Lubański,
w oddz. 146,147,162,163 - grunty kopalni bazaltu,
w oddz. 174-176,191-193 - grunty kopalni bazaltu,
w oddz. 157,158,169,170,186,187 - grunty wsi Wielki Lubański Las,
w oddz. 271,272
- grunty miasta Leśna,
TAB. 33.
LICZBA I WIELKOŚĆ KOMPLEKSÓW LEŚNYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Wielkość kompleksu
Świeradów
Obręb leśny
Lubań Śląski
Nadleśnictwo
do 1,00
1,01-5,00
5,01-20,00
20,01-100,00
100,01-200,00
200,01-500,00
500,01-2000,00
powyŜej 2000,00
Ogółem
ha 47.43 81.15 128.58 0.82%
szt. 130 172 302 60.40%
ha 96.08 173.81 269.90 1.72%
szt. 44 77 121 24.20%
ha 107.56 226.35 333.91 2.12%
szt. 9 25 34 6.80%
ha 250.33 786.68 1037.01 6.59%
szt. 5 17 22 4.40%
ha 495.03 602.65 1097.67 6.98%
szt. 4 4 8 1.60%
ha 559.13 2705.24 3264.38 20.74%
szt. 2 8 10 2.00%
ha 0.00 0.00 0.00 0.00%
szt. 0 0 0 0.00%
ha 7097.38 2507.10 9604.48 61.04%
szt. 2 1 3 0.60%
ha 8652.95 7082.99 15735.94 100.00%
szt. 196 304 500 100.00%
Lasy Nadleśnictwa Świeradów charakteryzują się duŜą ilością kompleksów, przy czym naleŜy
zaznaczyć, iŜ większość kompleksów znajduje się na terenie obrębu Lubań oraz dwóch „wyŜynnych”
leśnictwach obrębu Świeradów: Stawy i Rębiszów. Kompleksy o powierzchni poniŜej 20 ha stanowią 91 %
ilości wszystkich kompleksów, a zajmują tylko 4,7 % powierzchni nadleśnictwa. Istotnym elementem
gospodarki w Nadleśnictwie Świeradów jest fakt iŜ większość powierzchni gruntów nadleśnictwa (61,0 %)
skupiona jest w 3 kompleksach leśnych, o powierzchni powyŜej 2000 ha.
112

Ogólna charakterystyka lasów.
I.3.6
I.3.6 WSKAŹNIKI TECHNICZNO-EKONOMICZNE
Ekonomiczne warunki produkcji leśnej charakteryzują wskaźniki techniczno ekonomiczne
zamieszczone w tabeli poniŜej
TAB. 34. ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW TECHNICZNO EKONOMICZNYCH NADLEŚNICTWA
Wskaźniki
Jednostka
Dane wg stanu
na 1.I.2008r.
Lesistość. % 31,7
Gęstość zaludnienia. mieszk/km 2 55
Liczba robotników stałych. osób/100 ha 2
Liczba robotników stałych i sezonowych. osób/100 ha 4
Zmechanizowanie prac w szkółkach leśnych. % 60
Zmechanizowanie prac przygotowania gleby. % 100
Zmechanizowanie prac zrębowych. % 100
Wydajność prac w pozyskaniu uŜytków
a) rębnych, m 3 /rob.dzień 12
b) przedrębnych. m 3 /rob.dzień 6
Wydajność pracy w ha / roboczodzień w
zalesieniach bieŜących (bez dolesień,
poprawek, uzupełnień, podsadzeń i
wprowadzania podszytów).
ha /rob.dzień 0.1
Ilość grubizny sprzedanej loco las. % 87
Ilość grubizny dowiezionej bezpośrednio do
odbiorcy.
% 0
Ilość grubizny dostarczonej do składnicy. % 13
Stosunek pozyskanej drobnicy do grubizny. % 2
Długość dróg wywozowych. km /100 ha 3.9
Ilość drewna wywiezionego końmi. % 0
Ilość drewna wywiezionego środkami
mechanicznymi.
% 100
Ilość drewna spławianego. % 0
Powierzchnia lasów niedostępnych. % 0
113

Ogólna charakterystyka lasów.
I.3.7
I.3.7 POWIĄZANIE Z PLANAMI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMIN
W prowadzonej gospodarce leśnej przez Nadleśnictwo Świeradów w pełni są respektowane i
wykorzystywane istniejące, bądź teŜ w chwili obecnej czekające na zatwierdzenie, plany zagospodarowania
przestrzennego gmin.
I.3.8
I.3.8 INWENTARYZACJA ZABYTKOWYCH ZESPOŁÓW PARKOWYCH
W planie urządzenia lasu – Programie Ochrony Przyrody dla Nadleśnictwa Świeradów, została
przedstawiona informacja o istnieniu zespołów pałacowo – parkowych i parkowych, które podlegają
ochronie konserwatorskiej. W planie urządzenia lasu obiekty te zostały opisane jako drzewostany o
charakterze parkowym bądź teŜ opisane jako grunty nieleśne – park. Nadleśnictwo prowadzi w nich zabiegi
sanitarne w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
114

Ogólna charakterystyka lasów.
I.4.
I.4. CHARAKTERYSTYKA STANU LASU I ZASOBÓW DRZEWNYCH
Ocenę stanu lasu zasobów drzewnych przeprowadzono w oparciu o sporządzone tabele i wzory, na
podstawie opisu taksacyjnego, zamieszczone w części tabelarycznej planu:
tabela IV – Powierzchniowa i miąŜszościowa tabela klas wieku wg typów siedliskowych lasu i gatunków
panujących.
tabela Vb - MiąŜszościowa tabela klas wieku wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w typach siedliskowych
lasu.
tabela VII - Powierzchniowa i miąŜszościowa tabela klas wieku wg stref uszkodzenia lasu i gatunków panujących.
tabela VIIIa – Tabela klas wieku spodziewanego bieŜącego rocznego przyrostu miąŜszości wg gatunków
panujących i stref uszkodzenia - przyrost tablicowy.
I.4.1
I.4.1 CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW DRZEWNYCH W NADLEŚNICTWIE
Charakterystykę zasobów drzewnych przeprowadzono w oparciu o sporządzoną tabelę IV.
ROZKŁAD POWIERZCHNI
W Nadleśnictwie ŚWIERADÓW obserwujemy duŜe zróŜnicowanie powierzchniowej struktury
wiekowej drzewostanów w poszczególnych obrębach leśnych. O ile w przypadku obrębu Lubań Śl. MoŜemy
mówić o strukturze zbliŜonej do układu normalnego z asymetrią po stronie drzewostanów w KO, to w
obrębie Świeradów występuje bardzo nierównomierny rozkład klas wieku. Krzywe frekwencji dla
poszczególnych klas cechuje lewostronna asymetria w stosunku do rozkładu normalnego. Świadczy to o
zachwianej strukturze wiekowej drzewostanów. Powodem takiego stanu rzeczy jest olbrzymia powierzchnia
drzewostanów I i II klasie wieku, powstałych w wyniku odnowienia obszarów po klęsce ekologicznej z lat
80 - tych.
PoniŜej przedstawiono najistotniejsze cechy struktury wiekowej nadleśnictwa:
Znaczny udział powierzchni I - II klasy wieku. Drzewostany te zajmują łącznie 46,8% powierzchni
leśnej nadleśnictwa,
Wzrost udziału powierzchni KO o 5,9%, co związane jest ze zmianą sposobu zagospodarowania
drzewostanów w ubiegłym 10-leciu ze zrębowego na przerębowo-zrębowe.
115

KDO
KDO
KDO
Ogólna charakterystyka lasów.
STRUKTURA WIEKOWA DRZEWOSTANÓW
NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
30.0
25.0
% pow ierzchni
% miąŜszości
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
I
N_zal
Przestoje
II
III
IV
V
VI
VII
KO
STRUKTURA WIEKOWA DRZEWOSTANÓW
OBRĘB ŚWIERADÓW
35.0
30.0
% pow ierzchni
% miąŜszości
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
I
N_zal
Przestoje
II
III
IV
V
VI
VII
KO
STRUKTURA WIEKOWA DRZEWOSTANÓW
OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI
25.0
20.0
% pow ierzchni
% miąŜszości
15.0
10.0
5.0
0.0
I
N_zal
Przestoje
II
III
IV
V
VI
VII
KO
116

Ogólna charakterystyka lasów.
ROZKŁAD MIĄśSZOŚCI
W przeciwieństwie do rozkładu powierzchni klas wieku krzywa obrazująca rozkład miąŜszości
przybiera charakter krzywej rozkładu normalnego z lekkim przesunięciem w lewo. Taki rozkład informuje o
ulokowaniu miąŜszości w młodszych klasach wieku. Jest to wynikiem tego, iŜ udział miąŜszości młodników
na terenach poklęskowych jest juŜ dość istotny. NaleŜy się jednach spodziewać, Ŝe w przyszłym okresie
będzie zachodzić zjawisko normalizacji stuktury miąŜszościowej. Na podstawie tabeli VIIIa –
spodziewanego rocznego przyrostu bieŜącego miąŜszości drzewostanów widać, iŜ przyrost I i II klas wieku
będzie stanowił ok. 45 % przyrostu wszystkich drzewostanów nadleśnictwa.
Obecnie prowadzona gospodarka leśna na terenie nadleśnictwa gwarantuje zachowanie trwałości i
ciągłości lasu, gdyŜ stosowane sposoby zagospodarowania przyczyniają się do poprawy struktury
drzewostanów, między innymi poprzez udział drzewostanów o strukturze KO (7,9% powierzchni i 10,8%
miąŜszości).
I.4.2
I.4.2 OCENA ZMIAN STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH
Ocenę stanu zasobów drzewnych przeprowadzono zestawiając wyniki poprzednich inwentaryzacji
lasu z danymi IV rewizji urządzenia lasu oraz odpowiednimi prognozowymi wielkościami potencjalnymi, w
tym:
powierzchni leśnej (zalesionej i niezalesionej),
sumarycznej wielkości zasobów miąŜszości na powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej,
przeciętnej zasobności na 1 ha wg klas i podklas wieku drzewostanów,
przeciętnej zasobności na 1 ha,
przeciętnego wieku drzewostanów,
spodziewanego przyrostu tablicowego,
przeciętnej rocznej miąŜszości uŜytków rębnych i przedrębnych na 1 ha za okres ubiegły,
uzyskanego w ubiegłych okresach bieŜących rocznych przyrostów miąŜszości drzewostanów na 1 ha.
117

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 35. PORÓWNAWCZE ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW OBRAZUJĄCYCH STAN ZASOBÓW
DRZEWNYCH DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Wskaźnik
Jedn.
Nadleśnictwo Świeradów
wg stanu
1.01.1988r 1.01.1998r 1.01.2008r 1.01.2017r
powierzchnia ogólna ha 15493,91 15692,02 15735,94 15735,94
powierzchnia leśna (zal. + n-zal.) ha 14424,65 14709,85 14881,25 14910,66
wielkość zasobów miąŜszości na powierzchni leśnej m 3 2437138 2588382 3014464 3257056
przeciętna zasobności na 1 ha m 3 /1ha 169 176 203 218
przeciętnego wieku drzewostanów lata 49 45 50 -
bieŜący roczny przyrost miąŜszości drzewostanów- przyrost
tablicowy.
m 3 /1ha - 6,43 7,20 -
przeciętna roczna miąŜszość uŜytków rębnych na 1 ha m 3 /1ha 5,68 1,38 1,84 2,64
przeciętna roczna miąŜszość uŜytków przedrębnych na 1 ha m 3 /1ha 4,15 2,16 2,08 2,92
uzyskany przyrost bieŜący roczny miąŜszości m 3 /1ha - 4,24 6,22 6,46
Szczegółowe porównanie wskaźników zasobności drzewostanów, wg stanu z I, II, III i IV rewizji u.l.
przedstawia tabela nr XIII, zamieszczona w pkt. II elaboratu – Koreferat do analizy gospodarki przeszłej.
Drzewostan w KO z odnowieniem naturalnym Św (leśnictwo Radostaw) – fot. autor
TAB. 36.
118

Ogólna charakterystyka lasów.
ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE POWIERZCHNI GATUNKÓW PANUJĄCYCH W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW
L.P.
Gatunek
panujący
Nadleśnictwo
ha udział % ha udział %
1.01.1998r
1.01.2008r
RóŜnica w %
1 So 1452.07 9.9 1338.68 9.0 - 0.9
2 Md 1008.48 6.9 918.83 6.2 - 0.7
3 Św 8410.30 57.2 8740.59 58.7 1.6
4 Jd,Dg 0.00 0.0 0.00 0.0 0.0
5 Bk 223.53 1.5 331.08 2.2 0.7
6 Db 1093.57 7.4 1042.68 7.0 - 0.4
7 Dbcz 0.00 0.0 2.63 0.0 0.0
8 Kl 77.42 0.5 0.59 0.0 - 0.5
9 Jw. 0.00 0.0 122.68 0.8 0.8
10 Wz 0.00 0.0 0.00 0.0 0.0
11 Js 70.93 0.5 63.78 0.4 - 0.1
12 Gb 8.07 0.1 7.23 0.0 0.0
13 Brz 2055.00 14.0 1926.82 12.9 - 1.0
14 Ol 181.40 1.2 185.30 1.2 0.0
15 Olsz 19.47 0.1 6.08 0.0 - 0.1
16 Jrz, Czr 0.00 0.0 102.94 0.7 0.7
17 Ak 0.00 0.0 0.06 0.0 0.0
18 Tp 57.68 0.4 27.12 0.2 - 0.2
19 Os 18.06 0.1 18.28 0.1 0.0
20 Wb 0.60 0.0 0.00 0.0 0.0
21 Lp 33.27 0.2 45.88 0.3 0.1
Razem 14709.85 100.0 14881.25 100.0
Najbardziej istotne zmian w udziale rzeczywistych składów gatunkowych przedstawiają wykresy
zamieszczone w cz. B elaboratu – Koreferat do analizy gospodarki przeszłej.:
Zmian struktury danych inwentaryzacyjnych pomiędzy wielkościami z III i IV rewizji u.l. (1 I 1998r.
i 1 I 2008r ), przedstawiona w postaci wykresów pt. „Zmiany przeciętnej zasobności w klasach wieku ... .”
oraz w postaci tabelarycznej „Syntetyczne zestawienie porównawcze powierzchni, zasobności i przeciętnego
zapasu w klasach wieku dla Nadleśnictwa Świeradów”.
119

Ogólna charakterystyka lasów.
TAB. 37. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE POWIERZCHNI, ZASOBNOŚCI I PRZECIĘTNEGO ZAPASU DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Wg stanu na
Gr.leś.nie
zalesione
Przestoje
Klasa wieku
I II III IV V VI VII
1 – 20 21 – 40 41 – 60 61 – 80 81 – 100 101 - 120 >120
KO KDO grunty zal.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Obr. ŚWIERADÓW
1. Powierzchnia: ha / %
1 I 1998r
1 I 2008r
RóŜnica
Razem
grunty zal.
i nie zal.
283,44 0,00 3883,72 1673,32 782,33 770,67 372,80 207,06 153,79 38,61 1,73 7884,03 8167,47
3,5 0,0 47,6 20,5 9,6 9,4 4,6 2,5 1,9 0,5 0,0 96,5 100
34,86 0,00 2503,03 2597,18 1346,77 719,43 397,58 244,69 69,41 283,44 12,41 8173,94 8208,80
0,4 0 30,5 31,6 16,4 8,8 4,8 3,0 0,8 3,5 0,2 99,6 100,0
-248,58 0,00 -1380,69 923,86 564,44 -51,24 24,78 37,63 -84,38 244,83 10,68 289,91 41,33
-3,0 0 -17,1 11,2 6,8 -0,7 0,3 0,4 -1,0 3,0 0,1 3,0 0,0
2. Zapas: m 3 / %
1 I 1998r
1 I 2008r
RóŜnica
1176 8561 19965 170810 181295 225870 131425 79845 50720 8420 185 877096 878272
0,1 1,0 2,3 19,4 20,6 25,7 15,0 9,1 5,8 1,0 0,0 99,9 100
444 9735 26445 244945 397035 236110 123925 94920 22965 77170 2030 1235280 1235724
0.0 0.8 2.1 19.8 32.1 19.1 10.0 7.7 1.9 6.2 0.2 100.0 100.0
-732 1174 6480 74135 215740 10240 -7500 15075 -27755 68750 1845 358184 357452
-0.1 -0.2 -0.1 0.4 11.5 -6.6 -4.9 -1.4 -3.9 5.3 0.1 0.1 0.0
3. Przeciętna zasobność: m 3 na 1ha
1 I 1998r - - 5 102 232 293 353 386 330 218 107 111 108
1 I 2008r - - 11 94 295 328 312 388 331 272 164 151 151
RóŜnica - - 5 -8 63 35 -41 2 1 54 57 40 43
120

Ogólna charakterystyka lasów.
Wg stanu na
Gr.leś.nie
zalesione
Przestoje
Klasa wieku
I II III IV V VI VII
1 – 20 21 – 40 41 – 60 61 – 80 81 – 100 101 - 120 >120
KO KDO grunty zal.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Obr. LUBAŃ ŚLĄSKI
1. Powierzchnia: ha / %
1 I 1998r
1 I 2008r
RóŜnica
64,30 0,00 886,25 1476,09 989,65 1257,19 823,83 431,48 238,57 242,63 132,39 6478,08 6542,38
1,0 0,0 13,5 22,6 15,1 19,2 12,6 6,6 3,6 3,7 2,0 99,0 100,0
30,88 0,00 574,23 1291,53 1504,93 918,68 850,29 292,38 197,57 885,08 126,88 6641,57 6672,45
0,5 0 8,6 19,4 22,6 13,8 12,7 4,4 3,0 13,3 1,9 99,5 100,0
-33,42 0,00 -312,02 -184,56 515,28 -338,51 26,46 -139,10 -41,00 642,45 -5,51 163,49 130,07
-0,5 0 -4,9 -3,2 7,4 -5,4 0,2 -2,2 -0,7 9,6 -0,1 0,5 0,0
2. Zapas: m 3 / %
1 I 1998r
1 I 2008r
RóŜnica
787 9393 20310 233820 268605 470020 340510 169270 84015 75795 37585 1709323 1710110
0.0 0.5 1.2 13.7 15.7 27.5 19.9 9.9 4.9 4.4 2.2 100.0 100.0
860 9490 10615 212485 397920 324170 341135 119505 76940 246920 38700 1777880 1778740
0.0 0.5 0.6 11.9 22.4 18.2 19.2 6.7 4.3 13.9 2.2 100.0 100.0
73 97 -9695 -21335 129315 -145850 625 -49765 -7075 171125 1115 68557 68630
0.0 0.0 -0.6 -1.7 6.7 -9.3 -0.7 -3.2 -0.6 9.4 0.0 0.0 0.0
3. Przeciętna zasobność: m 3 na 1ha
1 I 1998r - - 23 158 271 374 413 392 352 312 284 264 261
1 I 2008r - - 18 165 264 353 401 409 389 279 305 268 267
RóŜnica - - -4 6 -7 -21 -12 16 37 -33 21 4 5
Razem
grunty zal.
i nie zal.
121

Ogólna charakterystyka lasów.
Wg stanu na
Gr.leś.nie
zalesione
Przestoje
Klasa wieku
I II III IV V VI VII
1 – 20 21 – 40 41 – 60 61 – 80 81 – 100 101 - 120 >120
KO KDO grunty zal.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Nadleśnictwo
1. Powierzchnia: ha / %
1 I 1998r
1 I 2008r
RóŜnica
Razem
grunty zal. i
nie zal.
347,74 0,00 4769,97 3149,41 1771,98 2027,86 1196,63 638,54 392,36 281,24 134,12 14362,11 14709,85
2,4 0,0 32,4 21,4 12,0 13,8 8,1 4,3 2,7 1,9 0,9 97,6 100,0
65,74 0,00 3077,26 3888,71 2851,70 1638,11 1247,87 537,07 266,98 1168,52 139,29 14815,51 14881,25
0,4 0 20,7 26,1 19,2 11,0 8,4 3,6 1,8 7,9 0,9 99,6 100,0
-282,00 0,00 -1692,71 739,30 1079,72 -389,75 51,24 -101,47 -125,38 887,28 5,17 453,40 171,40
-1,9 0 -11,7 4,7 7,1 -2,8 0,3 -0,7 -0,9 5,9 0,0 1,9 0,0
2. Zapas: m 3 / %
1 I 1998r
1 I 2008r
RóŜnica
1963 17954 40275 404630 449900 695890 471935 249115 134735 84215 37770 2586419 2588382
0.1 0.7 1.6 15.6 17.4 26.9 18.2 9.6 5.2 3.3 1.5 99.9 100.0
1304 19225 37060 457430 794955 560280 465060 214425 99905 324090 40730 3013160 3014464
0.0 0.6 1.2 15.2 26.4 18.6 15.4 7.1 3.3 10.8 1.4 100.0 100.0
-659 1271 -3215 52800 345055 -135610 -6875 -34690 -34830 239875 2960 426741 426082
0.0 -0.1 -0.3 -0.5 9.0 -8.3 -2.8 -2.5 -1.9 7.5 -0.1 0.0 0.0
3. Przeciętna zasobność: m 3 na 1ha
1 I 1998r - - 8 128 254 343 394 390 343 299 282 180 176
1 I 2008r - - 12 118 279 342 373 399 374 277 292 203 203
RóŜnica - - 4 -11 25 -1 -22 9 31 -22 11 23 27
122

Ogólna charakterystyka lasów.
Zmiany struktury danych inwentaryzacyjnych pomiędzy wielkościami z III i IV rewizji u.l. (1 I
1998r. i 1 I 2008r ), przedstawiona w postaci tabelarycznej „Syntetyczne zestawienie porównawcze
powierzchni, zasobności i przeciętnego zapasu w klasach wieku dla Nadleśnictwa Świeradów”.
Z analizy zamieszczonych danych wynikają następujące wnioski:
Wzrost powierzchni leśnej o 171,40 ha – wynika z faktu przejęcia w ostatnim okresie
gospodarczym gruntów oraz zalesienia gruntów rolnych;
Wzrost powierzchni leśnej zalesionej o 453,40 ha – wynika głównie z faktu odnowienia w
ostatnim okresie gospodarczym halizn na obszarze poklęskowym;
Nastąpił wzrost zapasu miąŜszości drzewostanów. Wzrost ten wynosi 426082 m 3 tj. 16,5% w
stosunku do zapasu wg III rewizji u.l. i jest on wynikiem poprawy kondycji drzewostanów i
wejścia drzewostanów II i III klas wieku w okres intensywnego przyrostu miąŜszości.
Nastąpił wzrost zasobności drzewostanów na powierzchni leśnej. Wzrost ten wynosi 27 m 3 /
ha w stosunku do zasobności wg III rewizji u.l, co daje aktualnie 203 m 3 / ha grubizny brutto.
123

Ogólna charakterystyka lasów.
I.4.3
I.4.3 OCENA STANU USZKODZENIA DRZEWOSTANÓW ORAZ ZGODNOŚĆ SKŁADU
GATUNKOWEGO DRZEWOSTANÓW Z GTD
I.4.3.1.
I.4.3.1. OCENA STANU USZKODZENIA DRZEWOSTANÓW
W trakcie terenowych prac taksacyjnych zaewidencjonowano występujące w drzewostanach
uszkodzenia pochodzenia biotycznego i abiotycznego. Strukturę rodzaju występujących na terenie
nadleśnictwa uszkodzeń zamieszczono w Tabeli nr 38.
W analizie zagroŜeń drzewostanów nadleśnictwa oparto się równieŜ na danych zawartych w
Analizie Gospodarki Przeszłej za lata 1998 – 2007 (Referat Nadleśniczego na II KTG) oraz danych
uzyskanych od Zespołu Ochrony Lasu DGLP we Wrocławiu.
Celem ustalenia strategii postępowania z drzewostanami uszkodzonymi przez czynniki biotyczne i
abiotyczne przyporządkowano natęŜenia uszkodzenia do poszczególnych przedziałów:
Przedziały uszkodzenia drzewostanów przez czynniki biotyczne i abiotyczne:
1. Drzewostany o zdrowotności nie obniŜonej (uszkodzenia do 10%);
2. Drzewostany o zdrowotności średnio obniŜonej (uszkodzenia od 11% do 25%);
3. Drzewostany o zdrowotności silnie obniŜonej (uszkodzenia od 26% do 60%);
4. Drzewostany o zdrowotności trwale obniŜonej (uszkodzenia powyŜej 60%).
TAB. 38. ZESTAWIENIE POWIERZCHNIA DRZEWOSTANÓW, WG STOPNIA USZKODZEŃ, W
NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Rodzaj uszkodzenia
Procent uszkodzeń
do 10 % 11-25 % 26-60 % ponad 60% OGÓŁEM %
powierzchnia całkowita [ha]
antropogeniczne - - 4,90 - 4,90 0,0%
grzyby - 545,20 294,82 46,14 886,16 6,0%
imisje - 6458,65 1308,94 0,00 7767,59 52,4%
inne - 19,45 14,02 - 33,47 0,2%
klimat - 577,95 1474,46 311,35 2363,76 16,0%
owady - 143,99 20,57 1,92 166,48 1,1%
poŜar - 0,21 - - 0,21 0,0%
wodne - 21,34 2,75 0,30 24,39 0,2%
zwierz - 1130,42 1703,02 735,11 3568,55 24,1%
124

Ogólna charakterystyka lasów.
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu oraz ustaleniami I KTG rejestrowano główną
przyczynę oraz stopień uszkodzenia wszystkich drzewostanów. Dodatkowe przyczyny uszkodzeń wraz z ich
nasileniem zostały zamieszczone jako informacja dodatkowa w opisach taksacyjnych.
Metodyka ta rózni się od stosowanej w instrukcji ochrony lasu, co moŜe stanowić utrudnienie w
porównywaniu danych.
uszkodzeń.
PoniŜszy wykres ilustruje strukturę wszystkich zarejestrowanych w trakcie prac terenowych
Drzewostan silnie uszkodzony przez śniegołomy (leśnictwo Świeradów) – fot. autor
125

126
60,0%
50,0%
40,0%
30,0%
20,0%
10,0%
0,0%
6,0%
52,4%
0,2%
Ogólna charakterystyka lasów.
16,0%
1,1% 0,0% 0,2%
24,1%
inne
zwierz
klimat
owady
poŜar
wodne
imisje
grzyby
% powierzchni leśnej

Ogólna charakterystyka lasów.
I.4.3.2. ZGODNOŚĆ SKŁADU GATUNKOWEGO DRZEWOSTAMNÓW Z GTD
W ramach charakterystyki stanu lasu i zasobów drzewnych sporządzono zestawienie powierzchni
drzewostanów wg stopni zgodności składu gatunkowego z GTD.
TAB. 39. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI DRZEWOSTANÓW W STOPNIACH ZGODNOŚCI SKŁADU
GATUNKOWEGO Z SIEDLISKIEM
Stopień zgodności
OBRĘB
Nadleśnictwo
ŚWIERADÓW
LUBAŃ ŚLĄSKI
ha % ha % ha %
1 2 3 4 5 6 7
ZG 3062,05 37,5% 241,37 3,6% 3303,42 22,3%
CZ ZG 4682,14 57,3% 4641,33 69,9% 9323,47 62,9%
NIEZG 429,75 5,3% 1758,87 26,5% 2188,62 14,8%
Razem 8173,94 100,0% 6641,57 100,0% 14815,51 100,0%
Zgodnie z ustaleniami I KTG na terenach po
klęsce ekologicznej (górskie leśnictwa obrębu
Świeradów) uznawano przedplony modrzewia, brzozy i
jarzębu za docelowe i nie kwalifikowano drzewostanów
jako niezgodne z GTD.
leśnictwo Niedźwiedzia Góra – fot. autor
Stosunkowo duŜy udział drzewostanów o składzie
gatunkowym częściowo zgodnym z docelowym wynika
m.in. z występowania na problemów związanych z
wprowadzeniem i utrzymaniem gatunków liściastych, takich jak: Db, Bk, Jd – ze względu na uszkodzenia ze
strony zwierzyny płowej, przymrozków oraz zakłóceń stosunków wodnych.
Udział drzewostanów o składzie gatunkowym niezgodnym z docelowym na poziomie 14,8% wynika
głównie z występowania świerczyn na siedlisku LwyŜ (obręb Lubań). Ze względu na wysoki etat
uŜytkowania rębnego oraz bardzo dobrą jakość tych świerczyn nie planowano ich do pilnej przebudowy.
W ramach opracowanego planu urządzenia lasu na najbliŜszy okres gospodarczy zaplanowano
działania mające na celu poprawę zgodności składów gatunkowych z docelowymi:
• Drzewostany zaliczone do gospodarstwa przebudowy,
• Drzewostany ujęte w planie cięć w ramach pozostałych gospodarstw,
• Drzewostany, w których zaplanowano wprowadzenie dolnego piętra,
• Drzewostany, w których zaplanowano dolesienia luk i przerzedzeń,
• Drzewostany, w których zaplanowano poprawki i uzupełnienia
127

Ogólna charakterystyka lasów.
Na osobne omówienie zasługuje ocena zgodności składu gatunkowego z przyjętymi typami
gospodarczymi upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych. Dane te obrazuje: – tabela nr
XI., która została zamieszczona w pkt. II elaboratu – „Analiza gospodarki leśnej za lata 1998 – 2007 i jej
wpływ na obecny stan lasu – referat Nadleśniczego Nadleśnictwa Świeradów”.
I.4.4
I.4.4 OCENA JAKOŚCI HODOWLANEJ I TECHNICZNEJ DRZEWOSTANÓW
Ocenę jakości hodowlanej i technicznej drzewostanów przeprowadzono na podstawie sporządzonych
opisów taksacyjnych.
TAB. 40. JAKOŚĆ DRZEWOSTANÓW W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
JAKOŚĆ
ŚWIERADÓW
OBR.
LUBAŃ ŚLĄSKI
NADLEŚNICTWO
Jakość hodowlana
Jakość
techniczna
1 2 3 4
11 0.00 0.00 0.00
12 11.52 23.10 34.62
13 1.12 0.00 1.12
14 0.94 0.00 0.94
21 0.00 5.67 5.67
22 1507.04 1688.12 3195.16
23 1538.04 1732.27 3270.31
24 27.96 0.00 27.96
31 0.00 0.00 0.00
32 1681.36 61.69 1743.05
33 1110.11 56.97 1167.08
34 5.27 2.52 7.79
41 0.00 0.00 0.00
42 164.76 0.00 164.76
43 380.56 0.00 380.56
44 9.97 0.00 9.97
1 2.76 4.41 7.17
2 408.10 1539.23 1947.33
3 628.69 1471.77 2100.46
4 695.74 55.82 751.56
Razem 8173.94 6641.57 14815.51
128

Ogólna charakterystyka lasów.
I.4.5
I.4.5 OKREŚLENIE RODZAJÓW POWIERZCHNI LEŚNEJ NIEZALESIONEJ
Zestawienie powierzchni gruntów nadleśnictwa według grup i rodzajów uŜytków oraz kategorii
uŜytkowania przedstawia załączona tabela nr I w części tabelarycznej planu.
PoniŜsze zestawienie przedstawia powierzchnie gruntów leśnych nie zalesionych w arach – zgodnie
z planem urządzenia lasu:
TAB. 41. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE POWIERZCHNI LEŚNEJ NIEZALESIONEJ
Rodzaj uŜytku
Świeradów
Obręb
Lubań Śląski
Nadleśnictwo
2 3 4 5
Grunty leśne niezalesione
1) w produkcji ubocznej - razem 2.87 3.91 6.78 10.3%
- plantacje choinek i krzewów - - - -
- poletka łowieckie 2.87 3.91 6.78 10.3%
2) do odnowienia - razem 1.25 13.67 14.92 22.7%
- halizny 0.06 8.07 8.13 12.4%
- zręby 1.19 5.60 6.79 10.3%
- płazowiny - - - -
3) pozostałe leśne niezalesione - razem 30.74 13.30 44.04 67.0%
- przewidziane do naturalnej sukcesji 30.74 10.92 41.66 63.4%
- objęte szczególnymi formami ochrony - - - -
- przewidziane do wyłączenia z produkcji - 2.38 2.38 3.6%
RAZEM 34.86 30.88 65.74 100.0%
Do grupy uŜytków gruntowych: grunty leśne, w grupie kategorii uŜytkowania: grunty leśne nie
zalesione, w kategorii uŜytkowania: pozostałe – zaliczono grunty przeznaczone do naturalnej sukcesji –
41,66 ha. Na tę kategorię składają się:
• śródleśne torfowiska, bagna i oczka wodne – 24,94 ha,
• zmrozowiska – 7,84 ha,
• nieuŜytki skalne – 5,29 ha,
• powierzchnie leśne o wyjątkowej nieprzydatności hodowlanej – 3,59 ha
129

Ogólna charakterystyka lasów.
Do grupy uŜytków gruntowych: grunty leśne, w grupie kategorii uŜytkowania: grunty leśne nie
zalesione, w kategorii uŜytkowania: pozostałe – zaliczono grunty przewidziane do wyłączenia z produkcji –
2,38 ha. Na tę kategorię składają się:
• naruszenia granic (grunty wylesione, nie wyłączone z produkcji) – 0,95 ha,
• teren ośrodka wypoczynkowego – 1,43 ha,
STRUKTURA POWIERZCHNIOWA GRUNTÓW LEŚNYCH NIEZALESIONYCH
- poletka łow ieckie
3.6%
10.3%
12.4%
- halizny
10.3%
- zręby
- płazow iny
63.4%
0.0%
- przew idziane do
naturalnej sukcesji
- przew idziane do
w yłączenia z produkcji
PoniŜej zamieszczono wykaz gruntów leśnych nie zalesionych – do zalesienia:
• Obręb Świeradów – 1,25 ha
13-27-1-05-76 -a -00 ZRĄB LMGW 1.19
13-27-1-08-277 -h -00 HAL LMGŚW 0.06
• Obręb Lubań – 13,67 ha
13-27-2-13-41 -b -00 HAL LWYśŚW 0.37
13-27-2-13-47A -r -00 HAL LWYśŚW 2.53
13-27-2-13-47A -w -00 HAL LWYśŚW 3.17
13-27-2-14-85 -p -00 HAL LWYśW 2.00
13-27-2-15-122 -m -00 ZRĄB LWYśŚW 1.04
13-27-2-16-207 -j -00 ZRĄB LMWYśŚW 1.65
13-27-2-18-291 -f -00 ZRĄB LMWYśŚW 0.87
13-27-2-19-321 -f -00 ZRĄB LMWYśŚW 1.03
13-27-2-19-323 -i -00 ZRĄB LMWYśŚW 0.53
13-27-2-19-357 -b -00 ZRĄB LMWYśW 0.48
130

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
II. WYNIKI ANALIZY GOSPODARKI LEŚNEJ W MINIONYM
OKRESIE
Analiza gospodarki leśnej w ubiegłym okresie dokonano w następującym ujęciu:
Ocena gospodarki przeszłej za okres 1.01.1998 – 31.12.2007r. - referat Nadleśniczego Nadleśnictwa
Świeradów na II Komisję Techniczno-Gospodarczą.
Koreferat Oddziału BULiGL w Brzegu do „Analizy gospodarki przeszłej za okres 1.01.1998 –
31.12.2007r.” Nadleśnictwa Świeradów.
Koreferat Dolnośląskiego Regionu Inspekcyjnego na posiedzenie II Komisji Techniczno-Gospodarczej w
sprawie IV rewizji planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Świeradów.
Końcowa ocena Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych WE WROCŁAWIU dotycząca
gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Świeradów za ubiegły okres gospodarczy (1998 – 2007).
131

132
Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
II.1.
II.1. REFERAT NADLEŚNICZEGO NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
ANALIZA GOSPODARKI LEŚNEJ W
LATACH 1998-2007
I JEJ WPŁYW NA STAN LASU
REFERAT NADLEŚNICZEGO
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
II KOMISJA TECHNICZNO-GOSPODARCZA
W SPRAWIE IV REWIZJI PLANU URZĄDZANIA LASU
Świeradów Zdrój, 15.10.2007r.
133

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
I. Zmiany w stanie posiadania według kategorii gruntów i
analiza przyczyn zmian
Powierzchnia ogólna nadleśnictwa wg. stanu na dzień 1.01.1998r. wynosiła 15 692,02 ha
w tym 15 106,84 stanowiły lasy i grunty leśne. Na koniec okresu urządzeniowego tj. na dzień
31.12.2007r wzrosła do 15 735,92 ha, w tym lasy i grunty leśne 15 289,32 ha . Powierzchnia
ogólna zwiększyła się o 43,52 ha, w tym powierzchnia leśna o 182,48 ha. Dominującym kierunkiem
przychodu gruntów było przejmowanie gruntów od AWRSP i ANR w okresie późniejszym – łącznie
54,52ha. Zmniejszenie powierzchni następowało przede wszystkim z tytułu sprzedaŜy osad
nadleśnictwa , a takŜe sprzedaŜy lasu (2 przypadki) oraz porządkowania stanu posiadania-razem
8,39ha.
Zakres zmian w stanie posiadania zbiorczo obrazują poniŜsza tabele:
Rok
Grunty
Leśne
grunty
rolne
nieuŜyt
ki inne Razem
1998 0,1900 1,8000 2,0700 4,0600
1999
Zestawienie ruchu gruntami w poszczegónych latach
Przyjęto [ha] Przekazano [ha] Sprzedano [ha]
2000 3,9074 3,9074
Grunty
Leśne
grunty
rolne
nieuŜyt
ki inne Razem
Grunty
Leśne
grunty
rolne
nieuŜyt
ki inne Razem
2001 22,2200 22,2200 0,0276 0,0276 0,0438 0,4900 0,5338
2002 16,4965 7,4029 23,8994 1,9535 0,6286 2,5821
2003 0,0264 0,4114 0,4378 0,6800 0,7973 1,1180 2,5953
2004 0,1190 0,0401 0,4699 0,6290
2005 0,6536 0,5339 1,1875
2006 0,3255 0,0997 0,4252 0,1447 0,1447
2007 0,1504 0,1504 0,5366 0,7661 1,3027
Razem 42,8403 9,6143 2,0700 54,5246 0,3531 0,2501 0,6032 1,6411 3,3275 4,0065 8,9751
Wyszczególn
ienie
Zmiany powierzchni i udziałów poszczególnych kategorii gruntów w okresie od 1.01.1998 do 31.12.2007r.
Pow. ogółem
Lasy - razem
Grunty
Grunty
zabudowane
zakrzewione
UŜytki rolne i
i
zurbanizowa
zadrzewione
ne
Tereny
róŜne
NieuŜytki
Grunty pod
wodami
Razem pow.
uŜytków
nieleśnych
nictwo - stan na dzień 1.01.1998r.
Powierzchnia uŜytków (ha) 15692.02 15106.84 0 441.27 29.2 49.48 44.45 20.78 585.18
Udział uŜytków (%) 100.0% 96.3% 0.0% 2.8% 0.2% 0.3% 0.3% 0.1% 3.7%
nictwo - stan na dzień 31.12.2007r.
Powierzchnia uŜytków (ha) 15735.5400 15289.3171 0.0600 359.0346 38.0042 0.9800 42.9500 5.2000 446.2288
Udział uŜytków (%) 100.0% 97.2% 0.0% 2.3% 0.2% 0.0% 0.3% 0.0% 2.8%
RóŜnica pow. uŜytków (ha) 43.5200 182.4771 0.0600 -82.2354 8.8042 -48.5000 -1.5000 -15.5800 -138.9512
134

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Zestawienie powierzchni przyjętych i sprzedanych w okresie 1998-2007r
przyjęte
sprzedane
Gmina,obręb ewid..
Gmina,obręb ewid.
nr działki
nr działki
Mirsk
Mirsk
Przecznica
Izera
291/2 0,24 4/268 0,08
291/3 0,6 8/268 0,04
292/3 2,74 M.Lubań
395/3 0,48 dz.10/89/1 0,0276
Mirsk
Leśna
Kłopotnica
Kościelnik
90/3 0,35 517/199 0,68
Siekierczyn
Mirsk
Zaręba
Izera
617/1 0,2399 356/2 0,25
Olszyna
Mirsk
Biedrzychowice
Izera
717/22 0,3174 10/268 0,24
717/23 0,9301 Pozostałe zbiorczo:
Lubomierz
sprzedaŜ art..40
Chmieleń 2001 0,0438
818/5 1,19 2002 2,5821
Lubań 2003 1,9153
Radostów D. 2004 0,7766
118/380 0,88 2005 1,1875
Lubań 2006 0,1447
Uniegoszcz 2006 komunalizacja 0,4252
116/3 7,81
Lubań
Radostów D.
177/3 13,3
Platerówka
Włosień
133/1 0,87
133/2 0,24
M.Leśna
Leśna
647/36 4,2124
Świeradów-3
1/7 9,8456
Świeradów-3
1/1 2,2514
Mirsk
Gierczyn
307 1,44
327/1 6,15
Leśna
Kościelnik Śr.
272/4 0,4373
RAZEM 54,5241 8,3928
135

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
240
190
140
90
Zmiany powierzchni i udziałów poszczególnych kategorii
gruntów w okresie od 1.01.1998 do 31.12.2007
182,48
Pow. ogółem
Lasy - razem
Grunty zakrzewione i
zadrzewione
UŜytki rolne
ha
40
43,52
0,06
8,80
Grunty zabudowane i
zurbanizowane
Tereny róŜne
-10
-1,50
NieuŜytki
-60
-48,50
-15,58
Grunty pod wodami
-110
-82,24
Razem pow. uŜytków
nieleśnych
-160
-138,95
136

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
II.
Porównanie zaplanowanych zadań gospodarczych na ubiegłe
10-lecie z ich wykonaniem ( z omówieniem istotnych róŜnic)
a. ogólne uwarunkowania obowiązujące w Planie Urządzania Lasu wg. III rewizji
stan siedlisk
Nadleśnictwo Świeradów nie jest w posiadaniu operatu siedliskowego, jedynie w zasięgu
obrębu Świeradów dokonano w ostatnim okresie weryfikacji siedlisk w oparciu o uproszczone prace
glebowo-siedliskowe wykonane przez BULiGL w Brzegu. Zasadniczo w omawianym okresie przyjęto
typy siedliskowe z II rewizji u.l. skorygowane w niewielkim zakresie, przede wszystkim zamieniając
w obrębie Lubań nizinne typy siedliskowe na wyŜynne.
W latach 2006-2007r. na potrzeby planowania hodowlanego, urządzenia i ochrony lasu został
opracowany dla Nadleśnictwa Świeradów operat siedliskowy.
Wykonawcą operatu zostało Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Brzegu
ZESTAWIENIE TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU
2008 rok 1998 rok 1988 rok
50,00
40,00
30,00
1988 rok
20,00
1998 rok
%
10,00
0,00
LMśw LMw BMwyŜ LMwyŜ LwyŜ BMG LMG BG BbG BWG
2008 rok 0,00 0,00 0,30 16,64 36,39 12,59 18,85 10,71 1,83 2,69
1998 rok 0,00 0,00 1,17 48,61 2,88 11,50 19,89 12,24 0,57 3,12
1988 rok 11,03 14,88 0,51 22,51 2,21 12,49 19,93 12,58 0,50 3,37
TSL
2008 rok
137

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Z porównań stanu siedlisk ostatniej rewizji i aktualnej wynika, Ŝe do największych zmian
powierzchniowych doszło na obszarze siedlisk LMwyŜ i LwyŜ . Jednocześnie uszczegółowione
zostały typy siedliskowe o warianty wilgotnościowe i stopień zniekształcenia. Zestawienie
porównawcze typów siedliskowych przedstawiają powyŜsze wykres i tabela.
Zestawienie to wykazuje na przestrzeni 30 lat (prace taksacyjne w wyniku II I III rewizji planu
urządzania lasu oraz operat siedliskowy nadleśnictwa wg stanu na 1.01.2008r.) wyraźny spadek
udziału powierzchniowego siedlisk słabszych, mało Ŝyznych na rzecz siedlisk o wyŜszej troficzności.
Jednocześnie zauwaŜyć naleŜy, Ŝe w obrębie Świeradów, szczególnie w rejonie górskim dominujący
wpływ na określenie siedliska nadal ma panujący tam surowy klimat.
struktura funkcji lasów
Dominującą grupą lasów Nadleśnictwa Świeradów była w minionym okresie grupa lasów
ochronnych (t.zn. ponad 87 % lasów nadleśnictwa). Podstawową kategorię ochronności stanowiły lasy
uszkodzone na skutek przemysłu, a następnie: lasy wodochronne, stanowiące ostoje zwierząt
podlegających ochronie, w strefach ochronnych wokół sanatoriów i uzdrowisk, lasy w strefie górnej
granicy lasów , w granicach miast i oddalone o 10 km od granic administracyjnych miast. Zwykle
kategorie ochronności nakładały się na siebie , wtedy określono dominujące kategorie ochronności.
Ich stan ilościowy na początku poprzedniego operatu przedstawia poniŜsza tabela :
138

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
139

140
Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Taki podział usankcjonowany został Decyzją MOŚZNiL nr 31 z dnia 3 marca 1999r.
I Komisja Techniczno-Gospodarcza przyjęła stanowisko, Ŝe nie zachodzi potrzeba sporządzania
nowego wniosku o uznanie lasów za ochronne.
Ustalone w III rewizji planu urządzenia lasu strefy zagroŜeń przemysłowych, pozostaną nie
zmienione w obecnym planie.
Podział gospodarczy
W minionym okresie gospodarczym prawie 52% powierzchni leśnej nadleśnictwa
stanowiło gospodarstwo specjalne obejmujące głównie górską część obrębu Świeradów, a pozostałą
część zakwalifikowano do gospodarstwa przerębowo-zrębowego. W związku z wykonaniem
opracowania glebowo-siedliskowego, zwiększeniem się udziału siedlisk lasowych kosztem lasów
mieszanych, jak równieŜ w wyniku ujęcia gospodarstwa przebudowy przewiduje się istotne zmiany
struktury udziału gospodarstw w stosunku do okresu III rewizji.
Podział na gospodarstwa z uwzględnieniem obrębów leśnych wg III rewizji UL
141

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Wiek rębności rębności dla poszczególnych gatunków
Porównanie wieków rębności w kolejnych dwóch Planach Urządzania Lasu
dla Nadleśnictwa Świeradów
Wiek rębności
Gatunek
Operat za lata 1998-
2007
o. Świeradów
Operat za lata
1998-2007
o. Lubań
Proponowany dla obu
obrębów-2008-2017
So 110 100 100
Św 120 100 100
Md 100 100 100
Jd 120 120 120
Brz,Ol,Kl,Jw 80 80 80
Os, Ol odr. 50 50 50
Tp, Olsz 40 40 40
PowyŜsza tabela przedstawia porównanie wieków rębności dla Nadleśnictwa Świeradów
przyjętych w ramach III rewizji planu urządzania lasu oraz proponowanych w wyniku IV rewizji dla
poszczególnych gatunków lasotwórczych. W minionym okresie zaplanowane wieki rębności były
realizowane z wyjątkiem cięć nadzwyczajnych, do których zaliczono cięcia po klęskach Ŝywiołowych
(szkody wiatrowe, śniegołomy).
Lasy nadleśnictwa Świeradów w dalszym ciągu pozostają pod ujemnym wpływem klimatu oraz
zanieczyszczeń powietrza i tym samym są szczególnie naraŜone na działanie szkodników owadzich i
patogenów grzybowych.
142

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
1. cięcia rębne i pielęgnacyjne
Realizacja etatu ogółem osiągnęła w minionym okresie ok. 93% przy wykonanym
średniorocznym pozyskaniu w wysokości 46,6tys m3 (etat 50 tys.m3).
Nie zrealizowanie etatu ogółem wynika głównie z niŜszej od zakładanej realizacji pod względem
masowym cięć przedrębnych (realizacja przedrębnych masowo 88%).
RóŜnica pomiędzy masą zaplanowaną, a wykonaną wyniosła -34,5 tys m3.
Wykonanie pozyskania drewna w uŜytkach rębnych ogółem (rębne, przygodne rębne i pozostałe
rębne) wyniosło 218 972m3 i jest o 1% niŜsze w stosunku do etatu zaś w uŜytkach przedrębnych
(czyszczenia późne z masą, trzebieŜe, przygodne przedrębne): 247 185m3 – nie wykonanie etatu o
12%. Brak wykonania etatu w uŜytkach rębnych to m.in. efekt cięć przygodnych w rozmiarze
przewyŜszającym moŜliwość realizacji pełnej etatu, brak wystarczającego rozmiaru
powierzchniowego odnowień podokapowych dla wykonania cięć odsłaniających, większy od
zakładanego rozmiar uzyskanych odnowień podokapowych na powierzchniach przewidzianych do
cięc przedrębnych. Niewykonanie etatu masowego w uŜytkach rębnych spowodowane było równieŜ
przez wstrzymanie zrębów planowych z uwagi na konieczność usunięcia drzewostanów
poklęskowych: popoŜarowych i popowodziowych, przyjęcie niŜszych planów rocznych rocznych w
latach 1998-2001, kiedy to nadleśnictwo nie dysponowało jeszcze aktualnym planem urządzania lasu
oraz przez dekoniunkturę w sprzedaŜy wielkowymiarowego surowca liściastego w latach 1996-1999.
Część trzebieŜy wczesnych wykonywano ze względu na charakter drzewostanu (brak grubizny do
pozyskania i b.duŜy udzial posuszu –drewna pozaklasowego, ewentualnie drewna nieopłacalnego
ekonomicznie do pozyskania i zrywki) jako zabieg czyszczeń bez ewidencji pozyskania masy.
143

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
kategoria
ROZMIAR PLAN 10-
LETNI
Pow.
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Plan
2007
rm
10lat
man.
m3
Wskaźnik intensywności Tb - wykonany
[ha]
TW 3169
TP 5070
63
630
214
360
20 17,49 14,93 13,83 16,02 15,43 11,77 13,55 12,97 11,86 13,52 13,99
42 28,81 33,59 33,82 30,81 29,66 26,41 27,36 32,79 27,71 29,78 29,95
Rm 8239
277
990
33,7 25,3 33,5 32,3 28,9 30,3 24,6 24,4 26,5 28,2 78,8 30,6
45
Intensywność TrzebieŜy w latach 1998 - 2007 Nadleśnictwo
Świeradów razem
TW
40
35
30
25
TP
20
15
10
5
0
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Razem
Etat
144

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
TABELA
PLAN UśYTKOWANIA
Wykonanie na koniec 2007 roku
Lp Wyszczególnienie Pow.
manipul.
[ha]
Pow. do
odn. [ha]
m3
Pow.
manipul.
[ha]
Pow. do
odnow.
[ha]
m3
%wyk.-ha
(pow.
manipul.)
%wyk.-ha
(do odn.)
%wyk.m3
1 Rb I 49 49 11737 97,86 97,86 16665 200% 200% 142%
2 Rb złoŜone 1430 736 206433 2112,39 593,08 154022 148% 81% 75%
3 PR 0 42270
4
Pozostałe (płazowiny,nasienniki i
przestoje, pow. nieleśne)
9,94 9,94 2831 6015 0% 0% 212%
5 Rm rębne 1489 795 221001 2210 691 218972 148% 87% 99%
6 CP 437 1743 177 1517 40% 87%
7 TW 3169 63630 3395 47477 107% 75%
8 TP 5070 214360 4456 133480 88% 62%
9 Przygodne przedrębne 0 64711
10 Razem przedrębne 8676 0 279733 8027 0 247185 93% 88%
11 OGÓŁEM 10164,93 795,15 500734 10238 691 466158 93%
145

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Realizacja etatu powierzchniowego i masowego w uŜytkowaniu rębnym i przedrębnym – obręb ŚWIERADÓW
UŜytki
Rok
rębne
przedrębne
kalendarzowy
przygodne pozostałe razem czyszczenia późne trzebieŜe przygodne razem Ogółem
ha m3 m3 m3 m3 ha m3 ha m3 m3 m3 m3
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Wykonanie za ubiegły okres wg lat
1998 24,23 1 726 883 336 2 945 46,67 28 181 2 750 4 347 7 125 10070
1999 28,36 2 115 587 406 3 108 0 0 261 4 777 3 763 8 540 11648
2000 52,78 3 924 587 212 4 724 0 0 396 7 577 4 591 12 169 16893
2001 58,23 2 875 272 238 3 385 0 15 460 8 375 2 678 11 067 14452
2002 45,02 2 862 515 99 3 476 18,03 0 507 10 054 3 327 13 381 16857
2003 97,10 5 753 140 99 5 992 0 88 523 7 828 1 456 9 371 15364
2004 66,34 4 406 150 127 4 683 0 163 407 6 866 1 262 8 291 12974
2005 41,99 3 832 86 100 4 018 0 63 372 7 677 1 183 8 923 12941
2006 20,41 3 417 170 182 3 769 1,48 13 409 6 892 2 904 9 809 13579
2007 1,08 55 5 540 255 5 850 0 0 125 2 185 7 940 10 125 15975
RAZEM 435,54 30 965 8 931 2 053 41 949 66,18 370 3641 64981 33 452 98 802 140752
Etat 246,49 28 619 0 243 28862 108,61 383 3716,88 135915 0 136298 165160
% wyk 177 108 845 145 61 96 98 48 72 85
146

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Realizacja etatu powierzchniowego i masowego w uŜytkowaniu rębnym i przedrębnym – obręb LUBAŃ
UŜytki
Rok
rębne
przedrębne
kalendar
przygodne pozostałe razem czyszczenia późne trzebieŜe przygodne razem Ogółem
zowy
ha m3 m3 m3 m3 ha m3 ha m3 m3 m3 m3
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Wykonanie za ubiegły okres wg lat
1998 187,91 14 004 2 002 1523 17 529 14,10 462,00 389 11 683 2 688 14 833 32362
1999 177,91 14 491 1 826 224,25 16 541 15,35 3,00 709 12 406 1 816 14 225 30766
2000 146,51 14 246 2 553 117,56 16 916 2,15 0,00 510 14 863 1 379 16 241 33157
2001 178,65 13 985 1 748 112,03 15 845 12,63 55,32 468 14 655 1 122 15 833 31678
2002 248,86 14 923 2 345 283,46 17 551 11,58 48,00 474 13 677 2 661 16 386 33937
2003 177,66 15 059 1 874 151,15 17 084 0,00 109,29 411 11 229 2 451 13 790 30873
2004 194,72 15 286 1 120 11,31 16 417 1,88 126,09 480 12 062 1 422 13 610 30027
2005 190,58 17 113 565 309,37 17 987 33,57 157,98 429 11 329 1 087 12 574 30561
2006 199,58 14 249 2 297 514,63 17 061 19,12 184,80 370 9 723 2 452 12 360 29420
2007 72,33 6 369 17 012 714,1 24 094 0,00 0,00 242 4 350 14 182 18 531 42625
RAZEM 1774,71 139 724 33 341 3960,86 177 025 110,38 1146,48 4483 115977 31 259 148 382 325 407
Etat 1325,37 184 255 0 988 185243 327,79 1360 4452,4 142075 0 143435 328678
% wyk 134 76 401 96 34 84 101 82 103 99
147

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Realizacja etatu powierzchniowego i masowego w uŜytkowaniu rębnym i przedrębnym – NADLEŚNICTWO ogółem
UŜytki
Rok
rębne
przedrębne
kalendarzow
y
przygodne pozostałe razem czyszczenia późne
trzebieŜe
przygodne razem Ogółem
ha m3 m3 m3 m3 ha m3 ha m3 m3 m3 m3
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Wykonanie za ubiegły okres wg lat
1998 212,14 15 730 2 885 1859 20 474 60,77 490 570 14 433 7 035 21 958 42 432
1999 206,27 16 606 2 413 630 19 649 15,35 3 970 17 183 5 579 22 765 42 414
2000 199,29 18 170 3 140 330 21 640 2,15 0 906 22 440 5 970 28 410 50 050
2001 236,88 16 860 2 020 350 19 230 12,63 70 928 23 030 3 800 26 900 46 130
2002 293,88 17 785 2 860 382 21 027 29,61 48 981 23 731 5 988 29 767 50 794
2003 274,76 20 812 2 014 250 23 076 0,00 197 934 19 057 3 907 23 161 46 237
2004 261,06 19 692 1 270 138 21 100 1,88 289 887 18 928 2 684 21 901 43 001
2005 232,57 20 945 651 409 22 005 33,57 221 802 19 006 2 270 21 497 43 502
2006 219,99 17 666 2 467 697 20 830 20,60 198 779 16 615 5 356 22 169 42 999
2007 73,41 6 423 22 552 969 29 944 0,00 0 367 6 535 22 122 28 657 58 600
RAZEM 2 210 170 689 42 272 6 014 218 975 177 1 516 8 124 180 958 64 711 247 185 466 159
Etat 1 479 218 170 2 831 221 001 436 1 743 8 239 277 990 279 733 500 734
% wyk 149 78 212 99 40 87 99 65 88 93
148

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Udział % pozyskanej masy wg. kategorii uŜytkowania
udział % w pozyskanej masie
Czyszczenia; 0.33
Pozostałe Rębne; 1.29
TrzebieŜe; 38.82
Przygodne Rębne; 9.07
Rębne; 36.62
Przygodne Przedrebne;
13.88
Realizacja pozyskania drewna w latach 1998-2007 w wymiarze masowym w
poszczególnych kategoriach uŜytkowania [m3]
600 000
500 000
400 000
300 000
200 000
100 000
0
Rębne
Przygodne
Rębne
Pozostałe
Rębne
Razem
Rębne
Czyszczeni
a
TrzebieŜe
Przygodne Razem
Przedrebne Przedrębne
Ogółem
Etat 218 170 0 2 831 221 001 1 743 277 990 0 279 733 500 734
Wykonanie 170 688 42 270 6 015 218 972 1 517 180 958 64 711 247 185 466 158
149

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
POZYSKANIE W LATACH
60000
50000
40000
M3 30000
20000
10000
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Etat uŜytków rębnych zrealizowano pod względem masowym w 99% natomiast znacznie
przekroczono pod względem powierzchniowym. Faktyczny rozmiar realizacji masowej cięć
planowych rębnych jest stosunkowo niski i wynosi 78% natomiast ponad 19% masy pozyskano w
cięć przygodnych.
RĘBNE- WYKONANIE MASY W LATACH
35000
30000
25000
20000
M3
15000
10000
5000
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ROK
150

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
RĘBNE-WYKONANIE POWIERZCHNI W LATACH
350
300
250
200
HA
150
100
50
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ROK
Realizacja etatu w cięciach przedrębnych pod względem masowym nie była rozłoŜona
równomiernie – przebiegała z kulminacją w połowie okresu planowania po których nastąpiło
niewielkie zmniejszanie się rozmiaru uŜytkowania . Było to spowodowane m.in. pozostawieniem na
ostatnie lata operatu pozycji niedostępnych, najtrudniejszych i z bardzo duŜym udziałem drewna
pozaklasowego pochodzącego z posuszu, którego pozyskanie jest ekonomicznie nieopłacalne.
Intensywność cięć w realizowanych cieciach trzebieŜowych była niŜsza od zakładanej a jednocześnie
ponad 23% masy w cięciach przedrębnych usunięto w ramach uŜytków przygodnych. Maksimum cięć
sanitarnych zanotowano na początku okresu oraz w roku 2007. Wyraźne zwiększenie pozyskania
masy w przedrębnych (podobnie jak dla rębnych) w roku 2007 wynika z usuwania klęski wywrotów
i złomów po huraganie Cyryl.
Realizacja etatu powierzchniowego przebiegała równomiernie, z wyjątkiem okresu
początkowego, w którym nadleśnictwo nie dysponowało (lata1998-1999) dokładnymi danymi planu
uŜytkowania przedrębnego.
TrzebieŜe wczesne , ze względu na ich podstawowe znaczenie w podnoszeniu odporności
drzewostanów wykonano w pełnym rozmiarze powierzchniowym (107%), natomiast nie zrealizowano
w pełni etatu trzebieŜy późnych (88%). Część trzebieŜy wczesnych wykonywano ze względu na
charakter drzewostanu (brak grubizny do pozyskania i b.duŜy udział posuszu –drewna pozaklasowego,
ewentualnie drewna nieopłacalnego ekonomicznie do pozyskania i zrywki) jako zabieg czyszczeń bez
ewidencji pozyskania masy.
151

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
PRZEDRĘBNE - WYKONANIE MASY W LATACH
35000
30000
25000
20000
M3
15000
10000
5000
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ROK
PRZEDRĘBNE - WYKONANIE POWIERZCHNI W LATACH
1200
1000
800
HA
600
400
200
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ROK
152

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
2. zadania z zakresu hodowli lasu
Rozmiar zadań z zakresu odnowień i zalesień za ubiegłe 10-lecie wynosił wg. Planu
Urządzania Lasu – ogółem 2 032,55 ha, z czego wykonano 1 686,37 ha, co stanowi 77 %
planu.
a) Odnowienia na powierzchni otwartej zrealizowane zostały w wymiarze 109%, ma to swoją
przyczynę w przekroczeniu realizacji odnowień zrębów zupełnych , w tym głównie zrębów z przyczyn
sanitarnych (poklęskowych). W przypadku odnowień po rębniach złoŜonych nadleśnictwo wykonało
plan w wysokości 84%, co było spowodowane nie wykonaniem w pełni cięć planowych wskutek
konieczności realizacji uŜytków przygodnych. Realizacja podsadzeń II piętra oraz dolesień luk w
wysokości 67% wynikła z rezygnacji z wykonywania podsadzeń na niektórych pozycjach ze względu
na pojawiający się obsiew naturalny oraz tam gdzie występował podrost.
Procentowy udział gatunków w zakładanych uprawach Nadleśnictwa Świeradów
40
39
35
30
29
udział procentowy
25
20
15
10
11
7
7
5
0
2
2
1
1 1
1
SW MD SO So.K SoL JD BK DB JW. LP JS BRZ OL WZ JRZ Inne
OGÓŁEM 29 7 1 7 39 11 2 1 1 2 1
b) Realizacja poprawek i uzupełnień w wysokości 77% wynika z braku konieczności wykonania
zabiegu na niektórych powierzchniach, szczególnie w wyŜszych partiach górskich (strefa cietrzewia i
wystarczająca więźba) oraz w obrębie Lubań (wskutek pojawiających się odnowień naturalnych).
153

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Procentowy udział gatunków stosowanych do wykonania poprawek
w Nadleśnictwie Świeradów
45
43
40
35
procentowy udział
30
25
20
15
14
20
10
9
5
0
4
2
2
2
1
1
1
0
0
0
1 1
SW MD SO So.K SoL JD BK DB JW. LP JS BRZ OL WZ JRZ Inne
POPR 43 14 0 2 1 2 20 9 2 0 1 1 4 0 1 1
c) Większe wykonanie pielęgnacji gleby -119%- wystąpiło wskutek konieczności wykonywania
zabiegu na powierzchniach poklęskowych w górach w dłuŜszym okresie oraz w efekcie
kilkukrotnego wykonywania tego zabiegu w ciągu kolejnych 2-3 lat na niektórych powierzchniach.
d) Wykonanie CW na poziomie 60% to wynik realizacji zabiegu wg rzeczywistych potrzeb
pielęgnacyjnych. Nie wykonano w planowanej wielkości zabiegów CW na powierzchniach
planowanych przez operat do odnowień, na których odnowienia wykonano na powierzchni mniejszej
od planowanej, lub odnowień nie uzyskano.
e) Czyszczenia późne zostały wykonane zgodnie z planem – 100,7%. W ramach CP
ewidencjonowano równieŜ przypadki planowane do CP-P lub nawet TW jeśli powierzchnia
wymagała zabiegu pielęgnacyjnego a wskutek cięć nie pozyskiwano grubizny.
154

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły okres oraz porównanie z planowanymi zadaniami - ODNOWIENIA
Nadleśnictwo
Odnowienia na powierzchniach otwartych
Odnowienia pod osłoną
Rok ODN-HAL ODN-ZRB ODN-POR
ZAL-
NIEU Razem otw ODN-ZŁOś ODN-IIP ODN-LUK PDB-ODNII Razem osł Ogółem odn.
1998 110,25 10,82 13,97 135,04 48,02 31,08 3,72 82,82 217,86
1999 97,88 8,05 36,49 2,30 144,72 28,54 3,08 1,32 32,94 177,66
2000 66,29 18,73 28,14 113,16 42,20 21,10 6,40 52,82 122,52 235,68
2001 6,61 13,64 31,05 51,30 51,69 8,17 1,87 86,10 147,83 199,13
2002 7,52 7,52 17,26 0,85 85,58 103,69 111,21
2003 14,34 14,34 58,66 0,02 1,60 70,00 130,28 144,62
2004 10,14 16,02 26,16 85,96 10,28 1,08 97,32 123,48
2005 1,56 11,62 13,18 98,29 27,15 3,45 128,89 142,07
2006 2,41 2,41 111,46 34,62 146,08 148,49
2007 0,50 0,50 143,94 41,53 0,20 185,67 186,17
Wykonanie 292,73 103,65 109,65 2,30 508,33 686,02 177,03 20,49 294,50 1 178,04 1 686,37
Plan 309,40 48,92 107,56 0,00 465,88 816,39 709,11 41,17 0,00 1 566,67 2 032,55
% wykonania planu 94,61 211,88 101,94 nie plan 109,11 84,03 24,97 49,77 nie plan 75,19 82,97
155

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Zestawienie wykonanych prac z zakresu hodowli lasu za ubiegły okres oraz porównanie z planowanymi zadaniami - PIELĘGNACJE I
MELIORACJE
Nadleśnictwo
Pielęgnowanie lasu
Melioracje
Rok PIEL CW CP Razem MA-MIN MA-PORZ Razem
1998 871,52 120,31 393,57 1 385,40 54,41 56,14 110,55
1999 508,85 127,61 308,49 944,95 81,04 38,55 119,59
2000 535,04 252,55 296,51 1 084,10 80,00 89,87 169,87
2001 569,40 248,33 449,01 1 266,74 80,00 78,62 158,62
2002 195,26 13,48 107,65 316,39 80,00 14,13 94,13
2003 222,75 173,74 489,88 886,37 80,00 38,61 118,61
2004 271,22 319,37 479,87 1 070,46 61,17 61,17
2005 319,55 196,15 448,51 964,21 86,16 86,16
2006 327,78 262,36 440,00 1 030,14 90,95 90,95
2007 394,31 247,16 400,38 1 041,85 60,83 60,83
Wykonanie 4 215,68 1 961,06 3 813,87 9 990,61 455,45 615,03 1 070,48
Plan 3 548,31 3 252,91 3 785,91 10 587,13 0,00 2 640,33 2 640,33
% wykonania planu 118,81 60,29 100,74 94,37 nie plan 23,29 40,54
156

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
f) Realizacja melioracji wyniosła 40,5%. Niskie wykonanie melioracji agrotechnicznych wynika z
faktu, Ŝe na niektórych powierzchniach nie istniała taka potrzeba, a na innych zaś wykonywano je w
ramach uprzątania powierzchni po pozyskaniu drewna i ewidencjonowano w kosztach pozyskania w
ramach składania i spalania gałęzi. Nadleśnictwo w minionym okresie stosowało zwykle sadzenie bez
przygotowania gleby - niemal 100% lub lokalnie wykonując przygotowanie gleby ręcznie w talerze.
W przewaŜającej części stosowano materiał sadzeniowy z zakrytym systemem korzeniowym (ok.
84%).
g) Drzewostany nasienne
Wyłączone drzewostany nasienne. Na terenie nadleśnictwa istnieją 2 WDN:
-o.Świeradów, oddz.63f-Md o powierzchni 2,83ha; wiek 145lat. Drzewostan słabo owocuje. W
drzewostanie wytypowano 3 z 7 istniejących w nadleśnictwie drzew doborowych (matecznych)
Md
-o.Lubań, oddz.218f-Św o powierzchni 2,36ha, wiek 125lat
Wykaz drzew matecznych
Lp
Leśnictwo
oddz.
pododdz. Gatunek Nr wg rejestru
1 Świeradów 251 c MD europejski 6947
2 Świeradów 251c MD europejski 6948
3 Rębiszów 37d Md europejski 6949
4 Rębiszów 37d MD europejski 6950
5 Kotlina 63 f MD europejski 6857
6 Kotlina 63 f MD europejski 6855
7 Kotlina 63 f MD europejski 6856
Stan drzewostanów jest zadowalający, choć ze względu na swój wiek są one naraŜone na
szkody od czynników abiotycznych i biotycznych.
W drzewostanach wykonano następujące zabiegi (wyłącznie cięcia sanitarne) :
• WDN Md oddz.63f – 2000r – 7,12m3 i 2003 – 5,19m3
• WDN Św oddz.218f – 2003-13,45m3, 2004-1,98m3, 2005- 36,21m3, 2006-77,63m3 i 2007-
153,87m3. W latach 2005-2007 cięcia były konsekwencją szkód powiatrowych.
157

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Gospodarcze drzewostany nasienne.
Powierzchnia ogółem GDN w Nadleśnictwie Świeradów w 1998 r. wynosiła 234,38
ha, w tym na terenie obrębu Świeradów 176,64 ha a na terenie obrębu Lubań 57,74 ha.
Łączna powierzchnia GDN wg stanu na koniec roku 2007 wynosi 215,92 ha, w tym
na terenie obrębu Świeradów 171,38 ha a na terenie obrębu Lubań 44,54 ha. Do
zarejestrowania jako LMR kwalifikuje się część z nich. Pozostałe drzewostany nie będą rejestrowane
z powodu zbyt małej powierzchni lub cech dyskwalifikujących drzewostan (np. mała ilość drzew
gatunku głównego).
Powierzchnia GDN - nadleśnictwo
Obręb Sosna Modrzew Świerk Buk Dąb Razem
Świeradów 27,83 12,69 129,64 1,22 0 171,38
Lubań 11,86 0 23,63 7,96 1,09 44,54
Razem 39,69 12,69 153,27 9,18 1,09 215,92
Udział GDN według gatunków panujących w powierzchni leśnej Nadleśnictwa
Świeradów
Buk
Dąb
Sosna
Modrzew
Świerk
158

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Uprawy pochodne.
Zaprojektowane i realizowane są dwa bloki upraw pochodnych:
- dla Świerka z bazy WDN Nadleśnictwa Świeradów WDN Św oddz.218f, pow. zrealizowana
19,44 ha – oddziały 122 i 123 leśnictwa Platerówka w obrębie Lubań,
- dla Modrzewia z bazy WDN Nadleśnictwa Świeradów, oddz63f, pow. zrealizowana 2,59 ha – oddz.
761 i 77c w leśnictwie Niedźwiedzia Góra, obręb Świeradów.
Zestawienie załoŜonych upraw pochodnych przedstawia poniŜsza tabela:
Realizacja programu zachowania leśnych zasobów genowych –wykaz upraw (BUP)
Blok upraw
pochodnych
Planowana
powierzchnia
do 2010r.
ZałoŜono wg stanu
na dzień 01.01.2007
r.
Wyk w
% ,
BUP WDN Św
122f 2,30 2,30
123g 3,10 3,10
123d 2,16 2,16
122c 1,03 1,03
122f 2,50 2,50
122g 0,48 0,48
100%
122i 0,30 0,30
123d 2,56 2,56
122g 0,51 0,51
123l 0,59 0,59
123f 0,74 0,74
122f 3,17 3,17
Razem: 19,44 19,44
159

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Blok upraw
pochodnych
Planowana
powierzchnia
do 2010r.
ZałoŜono wg stanu
na dzień 01.01.2007
r.
Wyk w
% ,
BUP WDN Md
76a 1,84 1,82
77c 0,77 0,77
63f 2,83
76b 4,92
76c 0,76
77a 2,90
16%
77b 9,72
77d 2,13
77f 1,66
77g 3,45
77h 1,38
Razem: 32,36
Realizacja programu zachowania leśnych zasobów genowych - zestawienie ogółem
(BUP)
Lp leśnictwo Gatunek Pochodzenie
Powierzchnia
[ha]
1 Niedźwiedzia Góra Md 67f 2,59
2 Platerówka Św 218f 19,44
Zaawansowanie realizacji programu w zakresie zakładania upraw pochodnych w przypadku
świerka jest b.dobre – istniejąca powierzchnia spełnia juŜ kryterium minimum. Brak jest natomiast
zaawansowania w zakładaniu bloku dla modrzewia co wynika z braku owocowania drzewostanu dla
którego blok powstaje. Po zbiorze w 2006 roku zebrana ilość nasion umoŜliwi załoŜenie w roku 2008
duŜej powierzchni uprawy w celu nadrobienia zaległości. Do rozwaŜenia pozostaje zamysł
rozszerzenia składu bloku z 1 gatunkowego (modrzewia) do 2 gatunków - np. modrzewia i buka – w
celu lepszego wykorzystania siedliska i zredukowania negatywnego efektu duŜej powierzchni
otwartej.
160

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
W uprawach pochodnych systematycznie były prowadzone zabiegi pielęgnacyjne mające na
celu m.in. wyeliminowanie niepoŜądanych nalotów pochodzących z obsiewu bocznego sąsiadujących
drzewostanów. Uprawy te charakteryzują się bardzo dobrą udatnością oraz przydatnością hodowlaną,
nie wykazują teŜ większych oznak chorobowych. Na BUP Świerk po szkodach od szeliniaka w celu
utrzymania wymaganego udziału gatunku głównego wykonywano poprawki .
Szkółkarstwo
W nadleśnictwie znajduje się szkółka w Obrębie Świeradów w oddz. 220i,j,k,l. Powierzchnia
produkcyjna wynosi 193 ary. Produkcja sadzonek odbywa się całkowicie w warunkach
kontrolowanych (namiotach foliowych i na balotowiskach) w większości w celu otrzymania materiału
sadzeniowego z zakrytym systemem korzeniowym metodą zmodyfikowaną Kostyrkiewicza.
Średnioroczna produkcja materiału sadzeniowego kształtuję się następująco:
• Św 150tys.szt
• Jd 90-100tys.szt
• So 11tys.szt (w tym Limba i kosówka 10tys.szt)
• Md 40tys.szt
• Bk 250tys.szt
• Brz 5tys.szt
• Ol 5tys.szt
• Inne 10tys.szt
Docelowa produkcja szkółkarska na Szkółce Świeradów to 800-850tys.szt, w tym głównie:
Bk-400tys, Św-250tys, Jd-100tys, Md-30tys, inne 70tys szt. Całość z zakrytym systemem
korzeniowym.
Pozostałą część materiału sadzeniowego , w tym gatunki określone przez składy dla
poszczególnych siedlisk , t.zn. Db, Bk (nagi system), So, Św (nagi system korz), Jw., Lp, Ol, Js i
inne, nadleśnictwo zapewnia w drodze zakupów , głównie z wydzierŜawionej byłej szkółki w
Radogoszczy oraz szkółek nadleśnictw sąsiednich.
161

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Produkcja sadzonek w Szkółce Świeradów
2400
2300
2200
2100
2000
1900
1800
1700
1600
1500
1400
1300
tyś.szt 1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
1532
950
390
92
38
8 6
10
Inne
Św Jd So.K So.L So Md Cis
iglaste
2335
24 39
40
13 3 7 15
4
Inne
Bk Jrzb Ol Czr.P Wz Gb Wrzb Brz
liściate
Razem 1532,25 949,92 92,36 7,56 6,44 390,13 38,07 10,38 2335,39 23,99 38,94 13,25 2,59 7,08 15,01 39,53 4,35
Gatunek
Produkcja w latach 2003-2007 odbywała się w oparciu o wieloletnie plany produkcji
szkółkarskiej, które konstruowano kierując się potrzebą przebudowy lasu, restytucji jodły oraz
zakładania upraw pochodnych.
Procentowe zetawienie produkcji sadzonek w Szkółce Świeradów.
45
42
40
35
30
28
25
% udział produkcji
20
17
15
10
7
5
0
2
1
0 0
0
Inne
Św Jd So.K So.L So Md Cis
iglaste
0 1
1
0 0 0 0
0
Inne
Bk Jrzb Ol Czr.P Wz Gb Wrzb Brz
liściate
% 27,82 17,25 1,68 0,14 0,12 7,08 0,69 0,19 42,41 0,44 0,71 0,24 0,05 0,13 0,27 0,72 0,08
Gatunek
162

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
III. Ocena wpływu wykonanych zabiegów gospodarczych na stan
lasu
a) wielkość zasobów drzewnych na 1 ha i na całej powierzchni w. najwaŜniejszych gatunków w
obrębie
W załączonych tabelach porównano udział miąŜszościowo-powierzchniowy wg
najwaŜniejszych gatunków panujących w drzewostanach nadleśnictwa ogółem oraz obrębami wg
stanu na dzień 1.01.1998r i 1.01.2008r.
Udział powierzchniowo- miąŜszościowy wg. najwaŜniejszych gatunków panujących w
d-stanach – Nadleśnictwo Świeradów ogółem
Nadleśnictwo Świeradów - ogółem
L.p.
Gat.
Stan na 1.01.1998r
Stan na 1.01.2008r.
RóŜnica
panujący
Powierzchnia
MiąŜszość
Zasobność
Powierzchnia
MiąŜszość
Zasobność
[8-5]
[ha]
[m3]
[m3/ha][
[ha]
[m3]
[m3/ha]
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 So 1452,07 368708 254 1300,81 356334 274 20
2 Md 1008,48 48383 48 918,83 86292 94 43
3 Św 8410,30 1571357 194 8740,59 1902699 218 24
4 Bk 223,53 36326 199 331,08 38540 116 -83
5 Db 1093,57 194161 178 1042,68 241680 232 54
6 Js 70,93 15400 217 63,78 15149 234 17
7 Brz 2055,00 258886 126 1926,82 326994 170 44
8 Ol 181,40 40602 224 185,30 44724 241 17
9 Tp 57,58 16480 286 27,12 6695 247 -39
163

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Udział powierzchniowo- miąŜszościowy wg. najwaŜniejszych gatunków panujących w
d-stanach – obręb Świeradów
Obręb Świeradów
L.p.
Gat.
Stan na 1.01.1998r
Stan na 1.01.2007r.
RóŜnica
panujący
Powierzchnia
MiąŜszość
Zasobność
Powierzchnia
MiąŜszość
Zasobność
[8-5]
[ha]
[m3]
[m3/ha][
[ha]
[m3]
[m3/ha]
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 So 219,77 61245 279 184,26 57530 313 34
2 Md 875,58 35280 40 782,25 60820 78 38
3 Św 5477,55 675068 123 5910,1 974641 165 42
4 Bk 75,33 8505 113 95,84 10165 106 -7
5 Db 128,67 18552 144 125,13 24399 195 51
6 Js 3,85 376 98 3,92 875 223 154
7 Brz 968,55 66462 69 880,92 108885 126 57
8 Ol 47,64 6902 145 42,19 7413 176 31
9 Tp 3,08 670 218 - - - -218
Udział powierzchniowo- miąŜszościowy wg. najwaŜniejszych gatunków panujących w
d-stanach – obręb Lubań
Obręb Lubań
L.p.
Gat.
Stan na 1.01.1998r
Stan na 1.01.2007r.
RóŜnica
panujący
Powierzchnia
MiąŜszość
Zasobność
Powierzchnia
MiąŜszość
Zasobność
[8-5]
[ha]
[m3]
[m3/ha][
[ha]
[m3]
[m3/ha]
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 So 1195,25 307463 257 1116,55 298704 267 10
2 Md 132,90 13103 99 136,58 25472 186 87
3 Św 2628,54 896289 341 2823,79 916648 325 -16
4 Bk 106,98 27821 260 235,24 28375 121 -140
5 Db 964,90 185656 192 917,55 217281 237 45
6 Js 67,08 15024 224 59,86 14389 240 16
7 Brz 1086,45 192424 177 1045,90 216243 207 30
8 Ol 133,76 33700 252 143,11 37311 261 9
9 Tp 54,50 15810 290 27,12 6695 247 -43
164

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
W przypadku świerka, podstawowego gatunku panującego w lasach Nadleśnictwa Świeradów
nastąpił wzrost zasobności o 24 m3/ha, wzrosła bardzo istotnie zasobność d-stanów modrzewiowych i
brzozowych, co wynika przede wszystkim z szybkiego przyrostu drzewostanów poklęskowych w
młodszych klasach wieku. Wyraźnie zmalała zasobność buka, co jest efektem znacznego wzrostu
powierzchni zajmowanej przez gatunek wskutek częstego wprowadzania buka w uprawach. Wzrosła
równieŜ zasobność drzewostanów dębowych prawdopodobnie m.in. z powodu kulminacji wzrostu
drzewostanów starszych jak i zmniejszającej się ich powierzchni ogółem. Nastąpił tez wyraźny spadek
zasobności drzewostanów topolowych co wynika bezpośrednio z osiągnięcia przez nie wieku rębności
w okresie minionym i redukcji tych drzewostanów w wyniku cięć rębnych i przebudowy.
Jak wspomniano wcześniej w największym stopniu wzrosła zasobność modrzewia i brzozy co wynika
z wejścia obu gatunków w okres kulminacji przyrostu masy.
Zmianę struktury gatunków panujących (w wymiarze powierzchniowym i miąŜszościowym)
obserwuje się w kierunku zwiększenia udziału powierzchniowego buka kosztem sosny i świerka
(świerka w obrębie Świeradów).
PoniŜsza tabela ukazuje udział wg. stanu na 1.01.1998r i na 1.01.2008r.
Zmiany w procentowym udziale miąŜszościowym i powierzchniowym dla gatunków panujących
w stosunku do okresu ubiegłego.
Nadleśnictwo Świeradów ogółem
stan na 1.01.1998r
stan na 1.01.2008r
róŜnica w
róŜnica w
Lp Gat.panu
jący
% udziału
powierzchniowe
go
% udziału
miąŜszościow
ego
% udziału
powierzchniowe
go
% udziału
miąŜszościow
ego
procentowym
udziale
powierzchniow
ym
procentowym
udziale
miąŜszościowy
m
1 So 9,8 14,2 9,0 12,4 -0,8 -1,8
2 Md 6,9 1,9 6,2 2,3 -0,7 0,4
3 Św 57,2 60,8 58,7 60,7 1,5 -0,1
4 Bk 1,5 1,4 2,2 1,2 0,7 -0,2
5 Db 7,4 7,9 7,0 8,0 -0,4 0,1
6 Js 0,5 0,6 0,4 0,6 -0,1 0
7 Brz 14,0 10,0 12,6 12,9 -1,1 0,9
8 Ol,Ol.sz 1,3 1,6 1,3 1,2 -0,1 0,1
9 Tp 0,4 0,6 0,2 0,3 -0,2 -0,2
10 Os 0,1 0,1 0,1 0,2 0 0,1
165

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Nastąpił spadek powierzchni zajmowanej przez sosne i modrzew oraz dąb, brzozę i jesion
natomiast wzrost udziału świerka i buka w stosunku do stanu wyjściowego na dzień 1.01.1998r.
Dynamikę udziału procentowego głównych gatunków panujących w powierzchni leśnej
Nadleśnictwa Świeradów ukazują tabele.
Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzenia lasu
TAB. 42. TAB. XIII NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
Lp. Wskaźnik Jednostka
Stan na
1.01.1988 1.01.1998 1.01.2008 31.12.2017
1. Powierzchnia leśna ha 14425 14710 14881 14916
2. Zasoby miąŜszości m3 brutto 2437138 2588382 3058484 3301134
Przeciętna zasobność drzewostanów na 1 ha w podklasach wieku
IIa m3 brutto / ha 86 77 91 -
IIb m3 brutto / ha 149 167 178 -
IIIa m3 brutto / ha 248 235 271 -
IIIb m3 brutto / ha 282 279 296 -
IVa m3 brutto / ha 327 319 308 -
3.
IVb m3 brutto / ha 360 368 370 -
Va m3 brutto / ha 395 392 366 -
Vb m3 brutto / ha 401 397 399 -
VI m3 brutto / ha 356 390 406 -
VII i st. m3 brutto / ha 343 343 379 -
Klasa odnowienia m3 brutto / ha 226 299 287 -
Klasa do odnowienia m3 brutto / ha 275 282 305 -
Drzewostany o budowie przerębowej m3 brutto / ha - - - -
4. Przeciętna zasobność m3 brutto / ha 169 176 206 221
5. Przeciętny wiek lat 49 45 50 -
6.
7.
8.
9.
BieŜący roczny przyrost
drzewostanów - tablicowy
Przeciętna miąŜszość uŜytków
rębnych
Przeciętna miąŜszość uŜytków
przedrębnych
Uzyskany bieŜący roczny przyrost
drzewostanów
m3 brutto / ha - 6,43 7,20 -
m3 brutto / ha 5,68 1,38 1,84 2,56
m3 brutto / ha 4,15 2,16 2,08 3,00
m3 brutto / ha - 4,24 6,22 6,46
166

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzenia lasu
TAB. 43. TAB. XIII OBRĘB ŚWIERADÓW
Lp. Wskaźnik Jednostka
Stan na
1.01.1988 1.01.1998 1.01.2008 31.12.2017
1. Powierzchnia leśna ha 8087 8167 8209 8209
2. Zasoby miąŜszości m3 brutto 907488 878272 1255769 1492235
Przeciętna zasobność drzewostanów na 1 ha w podklasach wieku
IIa m3 brutto / ha 62 55 76 -
IIb m3 brutto / ha 127 145 144 -
IIIa m3 brutto / ha 256 214 281 -
IIIb m3 brutto / ha 256 256 325 -
IVa m3 brutto / ha 274 284 310 -
3.
IVb m3 brutto / ha 269 307 349 -
Va m3 brutto / ha 379 293 311 -
Vb m3 brutto / ha 407 396 343 -
VI m3 brutto / ha 355 386 402 -
VII i st. m3 brutto / ha 322 330 325 -
Klasa odnowienia m3 brutto / ha 178 218 275 -
Klasa do odnowienia m3 brutto / ha 103 107 165 -
Drzewostany o budowie przerębowej m3 brutto / ha - - - -
4. Przeciętna zasobność m3 brutto / ha 112 108 153 182
5. Przeciętny wiek lat 41 33 40 -
6.
7.
8.
9.
BieŜący roczny przyrost
drzewostanów - tablicowy
Przeciętna miąŜszość uŜytków
rębnych
Przeciętna miąŜszość uŜytków
przedrębnych
Uzyskany bieŜący roczny przyrost
drzewostanów
m3 brutto / ha - 5,67 7,39 -
m3 brutto / ha 8,39 1,27 0,64 1,37
m3 brutto / ha 2,79 1,94 1,50 3,14
m3 brutto / ha - 2,74 2,14 4,51
167

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Porównanie wskaźników stanu zasobów drzewnych w kolejnych planach urządzenia lasu
TAB. 44. TAB. XIII OBRĘB LUBAŃ
Lp. Wskaźnik Jednostka
Stan na
1.01.1988 1.01.1998 1.01.2008 31.12.2017
1. Powierzchnia leśna ha 6337 6542 6672 6707
2. Zasoby miąŜszości m3 brutto 1529650 1710110 1802715 1808899
Przeciętna zasobność drzewostanów na 1 ha w podklasach wieku
IIa m3 brutto / ha 112 109 131 -
IIb m3 brutto / ha 170 187 222 -
IIIa m3 brutto / ha 241 252 261 -
IIIb m3 brutto / ha 314 297 271 -
IVa m3 brutto / ha 357 348 307 -
3.
IVb m3 brutto / ha 409 395 385 -
Va m3 brutto / ha 404 427 391 -
Vb m3 brutto / ha 395 398 427 -
VI m3 brutto / ha 353 392 409 -
VII i st. m3 brutto / ha 363 352 396 -
Klasa odnowienia m3 brutto / ha 271 312 291 -
Klasa do odnowienia m3 brutto / ha 274 284 318 -
Drzewostany o budowie przerębowej m3 brutto / ha - - - -
4. Przeciętna zasobność m3 brutto / ha 241 261 270 270
5. Przeciętny wiek lat 56 60 63 -
6.
7.
8.
9.
BieŜący roczny przyrost
drzewostanów - tablicowy
Przeciętna miąŜszość uŜytków
rębnych
Przeciętna miąŜszość uŜytków
przedrębnych
Uzyskany bieŜący roczny przyrost
drzewostanów
m3 brutto / ha - 7,35 5,67 -
m3 brutto / ha 1,62 1,53 3,32 4,01
m3 brutto / ha 4,78 2,43 2,78 2,83
- 5,96 6,10 6,84
168

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Dynamika zmian udziału % gatunków panujących w powierzchni Nadleśnictwa Świeradów w okresie od
1.01.1998r do 1.01.2008r.
SO MD ŚW JD BK DB JW. JS GB BRZ
OL,
OL.S
JRZ
TP,
OS
LP
1988 11,04 8,30 57,12 4,01 7,43 0,66 0,34 0,05 9,25 1,23 0,42 0,15
1998 9,87 6,86 57,18 1,52 7,43 0,53 0,48 0,06 13,97 1,36 0,51 0,23
2008 9,00 6,20 58,7 0,20 2,20 7,00 0,80 0,40 0,01 12,85 1,20 0,70 0,300 0,30
60
50
40
1988 1998 2008
30
20
10
0
SO MD ŚW JD BK DB JW. JS GB BRZ OL OL.S JRZ TP OS LP
b. jakość upraw i młodników, w tym ich zgodność z typami siedliskowymi lasu
gatunki w [ % ]
80
60
40
20
0
10
Składy procentowe zrealizowane dla upraw zakładanych w okresie 1998-2007
Nadlesnictwo Świeradów ogółem
20
30
40
40
20
20
40 40
10
50
30
70
10 10 10
10 10 10 10 10
50
20 20 20
OLJ BMwyŜ LMwyŜ LwyŜ BWG BG BbG BMG LMG
SO 40
ŚW 10 40 70 50 60 50 30
MD 20 10 20 20 20 30 20
JD 20 10 10
BK 10 40 50 10 20 40
DB 20 30
OL 30 10 10 30
JS 40
OLJ BMwyŜ LMwyŜ LwyŜ BWG BG BbG BMG LMG
BRZ 10 10 10
Typy siedliskowe lasu
60
30
50
30
20
30
20
10
40
SO
ŚW
MD
JD
BK
DB
OL
JS
BRZ
169

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Wpływ wykonanych zabiegów gospodarczych w minionym 10-leciu na jakość upraw i
młodników oraz ich zgodność z typami siedliskowymi lasu wg. obrębów leśnych nadleśnictwa
obrazują poniŜsze zestawienia :
TAB. 45. TAB. XI OBRĘB ŚWIERADÓW
Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych
Nadleśnictwo Świeradów, Obręb Świeradów (13-27-1)
Skład gatunkowy upraw i młodników do 10 lat
Typ
siedliskow
y lasu
zgodny ze składem
poŜądanym
częściowo zgodny ze
składem poŜądanym
niezgodny ze składem
poŜądanym
Uprawy
przepadł
e
powierzchnia w ha przy zadrzewieniu
1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 0.4 i mniej
Razem
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
BWG 10,09 4,25 5,32 19,66
LMWYśW 0,85 2,30 3,15
LWYśŚW 4,87 1,20 6,07
LWYśW 2,30 0,90 3,20
BGŚW 8,82 25,58 0,94 35,34
BGW 2,43 6,03 8,46
BGB 4,90 0,76 5,66
BMGŚW 10,75 6,96 6,83 11,41 35,95
BMGW 8,48 5,48 15,47 0,98 30,41
BMGB 0,80 0,80
LMGŚW 8,80 11,57 0,40 3,62 8,28 0,15 32,82
LMGW 0,90 0,90
Ogółem 48,15 72,66 4,65 25,92 29,99 0,15 0,90 182,42
TAB. 46. TAB. XI OBRĘB LUBAŃ
Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych
Nadleśnictwo Świeradów, Obręb Lubań Śląski (13-27-2)
Skład gatunkowy upraw i młodników do 10 lat
Typ
siedliskow
y lasu
zgodny ze składem
poŜądanym
częściowo zgodny ze
składem poŜądanym
niezgodny ze składem
poŜądanym
Uprawy
przepadł
e
Razem
powierzchnia w ha przy zadrzewieniu
1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 0.4 i mniej
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
LMWYśŚW 4,04 2,11 1,59 2,46 4,41 0,61 0,61 15,83
LMWYśW 0,61 1,21 0,57 2,39
LWYśŚW 24,89 21,04 0,65 5,83 10,72 3,46 66,59
LWYśW 3,12 4,31 6,29 3,47 0,86 18,05
Ogółem 32,66 27,46 2,24 14,58 19,81 4,93 1,18 102,86
170

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
TAB. 47. TAB. XI - NADLEŚNICTWO
Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych
Nadleśnictwo Świeradów (13-27)
Skład gatunkowy upraw i młodników do 10 lat
Uprawy
Typ
siedliskow
zgodny ze składem
poŜądanym
częściowo zgodny ze
składem poŜądanym
niezgodny ze składem
poŜądanym
przepadł
e Razem
y lasu
powierzchnia w ha przy zadrzewieniu
1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 1.0-0.9 0.8-0.7 0.6-0.5 0.4 i mniej
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
BWG 10,09 4,25 5,32 19,66
LMWYśŚW 4,04 2,11 1,59 2,46 4,41 0,61 0,61 15,83
LMWYśW 0,61 0,85 3,51 0,57 5,54
LWYśŚW 29,76 22,24 0,65 5,83 10,72 3,46 72,66
LWYśW 5,42 4,31 6,29 3,47 0,86 0,90 21,25
BGŚW 8,82 25,58 0,94 35,34
BGW 2,43 6,03 8,46
BGB 4,90 0,76 5,66
BMGŚW 10,75 6,96 6,83 11,41 35,95
BMGW 8,48 5,48 15,47 0,98 30,41
BMGB 0,80 0,80
LMGŚW 8,80 11,57 0,40 3,62 8,28 0,15 32,82
LMGW 0,90 0,90
Ogółem 80,81 100,12 6,89 40,50 49,80 5,08 2,08 285,28
Procentowy udział gatunków w zakładanych uprawach na powierzchni otwartej
50
45
46
40
procentowy udział
35
30
25
20
15
14
16
12
10
5
3
3
2
1
1 1
0
SW MD SO So.K SoL JD BK DB JW. LP JS BRZ OL WZ JRZ Inne
Razem na pow. Otwartych 46 14 2 16 12 3 1 3 1 1
171

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Składy gatunkowe upraw zakładanych pod osłoną drzewostanu
60
50
51
procentowy udział
40
30
20
20
10
10
10
2
2 1 2
1
1
0
SW MD SO So.K SoL JD BK DB JW. LP JS BRZ OL WZ JRZ Inne
Razem pod osłoną 20 2 10 51 10 2 1 1 2 1
Stan jakościowy upraw i młodników do 10 lat w Nadleśnictwie Świeradów wykazuje wyraźną
przewagę upraw o składzie zgodnym ze składem poŜądanym lub częściowo zgodnym z poŜądanym
składem gatunkowym w stosunku do określonego w Planie Urządzania Lasu. Uprawy i młodniki
niezgodne ze składem stanowią jedynie 0,73 % , a ich rozkład powierzchniowy jest podobny w obu
obrębach.
W przypadku oceny zadrzewienia wyraźnie dominują powierzchnie w stopniach 0,7-0,8 (w
największym zakresie w obrębie Świeradów) – od 47 % w o.Lubań do 57% w o.Świeradow i średnio
dla nadleśnictwa ok.53%. Powierzchni upraw i młodników o zadrzewieniu pow. 0,9 jest w
nadleśnictwie powyŜej 42% a powierzchnie o zadrzewieniu poniŜej 0.6 to ok.4% wszystkich
ocenianych upraw i młodników. Nie stwierdzono upraw przepadłych.
172

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
TAB. 48. TAB. XII - OBRĘB ŚWIERADÓW
Ocena odnowień podokapowych oraz upraw i młodników po rębniach złoŜonych
Nadleśnictwo Świeradów, Obręb Świeradów (13-27-1)
Gatunek
Wyszczeg Typ siedliskowy
panujący
ól nienie lasu
młodego
1 2 3 4 5
KO BGB ŚW 2,87 60,0 23
BGŚW ŚW 15,13 60,8 22
BGW ŚW 4,83 68,4 22
BMGŚW ŚW 2,45 80,0 22
BWG ŚW 11,25 50,0 22
LŁG ŚW 0,45 50,0 22
LMGŚW BK 75,04 59,5 22
LMGŚW JD 3,79 90,0 22
LMGŚW JW 7,58 95,8 22
LMGŚW ŚW 40,33 61,2 22
LMGW BK 1,70 80,0 22
LMGW ŚW 2,97 64,3 22
LMWYśŚW BK 3,66 74,6 22
LMWYśŚW DB 6,65 60,0 22
LMWYśW BK 10,86 50,0 23
LWYśŚW BK 71,57 61,1 22
LWYśW BK 20,29 72,0 22
LWYśW ŚW 2,02 70,0 22
Razem 283,44 62,5 22
KDO LMGŚW ŚW 1,93 20,0 23
LMWYśŚW DB 2,96 30,0 23
LWYśW ŚW 2,63 20,0 22
Razem 7,52 23,9 23
LMGŚW BK 10,71 73,8 32
LMGŚW BRZ 2,53 70,0 23
Uprawy i
młodniki
po
rębniach
złoŜonych
Powierzchnia
manipulacyjna
w ha
Przeciętny %
pokrycia
(zadrzewienie)
Przeciętna
jakość
hodowlana
LMGŚW JW 1,87 80,0 22
LMGŚW MD 4,48 86,9 22
LMGŚW SO 2,22 90,0 23
LMGŚW ŚW 18,86 83,6 22
LMWYśW ŚW 1,45 70,0 22
LWYśŚW BK 10,15 75,1 22
LWYśW BK 1,63 80,0 22
LWYśW ŚW 14,53 80,9 22
Razem 68,43 79,7 22
Ogółem 359,39 65,0 22
173

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
TAB. 49. TAB. XII - OBRĘB LUBAŃ
Ocena odnowień podokapowych oraz upraw i młodników po rębniach złoŜonych
Nadleśnictwo Świeradów, Obręb Lubań Śląski (13-27-2)
Gatunek Powierzchnia Przeciętny % Przeciętna
Wyszczególni Typ siedliskowy
panujący manipulacyjna pokrycia jakość
enie
lasu
młodego w ha (zadrzewienie) hodowlana
1 2 3 4 5
KO LŁWYś BK 1,27 50,0 22
LŁWYś ŚW 0,78 60,0 22
LMWYśŚW BK 231,70 63,8 22
LMWYśŚW DB 1,55 50,0 23
LMWYśŚW JD 2,41 70,0 32
LMWYśŚW SO 1,51 50,0 22
LMWYśŚW ŚW 138,37 64,3 22
LMWYśW BK 8,86 48,4 22
LMWYśW DB 5,36 53,2 22
LMWYśW ŚW 6,99 50,0 22
LWYśŚW BK 241,48 58,3 22
LWYśŚW BRZ 1,64 70,0 22
LWYśŚW DB 46,95 40,4 22
LWYśŚW GB 2,41 30,0 22
LWYśŚW JS 4,42 77,9 22
LWYśŚW JW 9,31 53,9 22
LWYśŚW MD 1,34 30,0 22
LWYśŚW ŚW 108,87 59,9 22
LWYśW BK 21,01 68,4 22
LWYśW OL 2,59 70,0 22
LWYśW ŚW 42,35 60,9 22
Razem 881,17 60,1 22
KDO BMWYśŚW ŚW 2,46 40,0 23
LMWYśŚW BK 9,40 20,7 22
LMWYśŚW LP 3,73 30,0 22
LMWYśŚW ŚW 21,48 26,9 22
LMWYśW BK 3,04 50,0 23
LMWYśW DB 1,78 40,0 32
LWYśŚW BK 4,75 20,0 22
LWYśŚW DB 1,42 20,0 32
LWYśŚW OL 3,55 30,0 22
LWYśŚW ŚW 16,09 37,5 22
LWYśW ŚW 8,33 30,0 32
Razem 76,03 30,1 22
Uprawy i młodniki LMWYśŚW BK 37,59 81,5 22
po rębniach LMWYśŚW DB 3,24 70,0 22
złoŜonych LMWYśŚW ŚW 29,46 79,6 22
LMWYśW ŚW 3,93 80,0 22
LWYśŚW BK 28,86 82,5 22
LWYśŚW BRZ 16,51 90,0 22
LWYśŚW DB 3,74 70,0 22
LWYśŚW JS 0,65 70,0 22
LWYśŚW JW 19,14 74,8 23
LWYśŚW MD 2,89 80,0 22
LWYśŚW ŚW 40,61 81,4 22
LWYśW BK 2,28 66,2 22
LWYśW BRZ 1,07 70,0 33
LWYśW DB 6,90 73,0 22
LWYśW ŚW 43,62 88,5 22
Razem 240,49 81,8 22
Ogółem 1197,69 62,6 22
174

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Wyniki oceny upraw i młodników w aspekcie zgodności z poŜądanym składem gatunkowym (obrębami
leśnymi) – wg tabeli nr XI BULiGL [ha]
70,00
Uprawy przepadłe
60,00
50,00
40,00
30,00
niezgodny ze składem
poŜądanym
częściowo zgodny ze
składem poŜądanym
zgodny ze składem
poŜądanym
20,00
zgodny ze składem poŜądanym
10,00
częściowo zgodny ze składem poŜądanym
0,00
niezgodny ze składem poŜądanym
Świeradów
Lubań
N-ctwo ogółem
Uprawy przepadłe
Wyniki oceny upraw i młodników
BULiGL [ha]
w aspekcie zadrzewienia (obrębami leśnymi) – wg tabeli nr XI
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
1.0-0.9
10,00
0,00
Świeradów
Lubań
N-ctwo ogółem
0.4 i mniej
0.6-0.5
0.8-0.7
0.4 i mniej
0.6-0.5
0.8-0.7
1.0-0.9
W przypadku upraw zakładanych w ramach rębni złoŜonych i pod okapem drzewostanu oba
obręby wykazują dosyć wysokie pokrycie : od 62% w obrębie Lubań do 65% w obrębie Świeradów.
Wyraźnie wyŜszym stopniem zadrzewienia przekraczającym 81% charakteryzują się powierzchnie po
rębniach złoŜonych w obrębie Lubań.
175

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
c. stan zdrowotny i sanitarny lasu
Lasy pozostające w zarządzie Nadleśnictwa Świeradów połoŜone są w rejonie górskim i
podgórskim o silnym wpływie czynników klimatycznych oraz pozostają nadal w strefie oddziaływania
przemysłu.
Na stan zdrowotny lasu istotny i stały wpływ wywiera ostry klimat podgórski i górski
cechujący się m.in. długą zimą, duŜymi opadami (do 1600mm/rok), pojawiającymi się przymrozkami ,
wahaniami i inwersjami temperatur, częstym porywistymi wiatrami (feny).
DuŜe znaczenie ma równieŜ poklęskowe pochodzenie części drzewostanów ( w o.Świeradów
ponad 60%) i silne stare uszkodzenia w drzewostanach pozostałych. Klimat i historia (liczne zjawiska
klęskowe) powodują wyŜszą od normalnej podatność drzewostanów na działanie czynników
biotycznych. Szczególnie wymienić naleŜy tu szkodniki wtórne (kornik drukarz, drwalnik, rytownik a
ostatnio kornik modrzewiowiec), zasnuje, szeliniaka oraz zwierzynę płową. Ostatni czynnik ma
szczególne znaczenie w kontekście realizowanej w nadleśnictwie przebudowy drzewostanów oraz
prowadzonej restytucji jodły.
W związku z realizacją zadań gospodarczych w ubiegłym dziesięcioleciu, Nadleśnictwo
Świeradów podejmowało szereg działań mających na celu zwiększenie biologicznej odporności drzew
i drzewostanów w postaci:
przebudowy drzewostanów w celu doprowadzenia zgodności ich składów gatunkowych do typu
siedliskowego lasu,
zakładania ognisk biocenotycznych, wzbogacających bioróŜnorodność upraw zakładanych na
gruntach porolnych czy monolitów sosnowych średnich klas wieku,
podtrzymywanie oporu środowiska leśnego poprzez ochronę poŜytecznej fauny (wywieszanie
skrzynek lęgowych, dokarmianie ptaków w okresie zimowym, ochrona mrowisk, pozostawianie
drzew dziuplastych, wywieszanie budek dla nietoperzy, tworzenie zimowisk
chiropterologicznych),
bieŜące monitorowanie stopnia występowania szkodników wtórnych
Wielkość pozyskania posuszu w Nadleśnictwie Świeradów ogółem
w latach 1998 – 2007 [m3]
Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007*
Średnio
/rok
m3 11 300 7 460 10 600 5 340 10 082 8 195 4 573 3 120 8 968 46 500 11 614
*- na dzień 31.10.2007r; docelowo przewiduje się 47500m3
176

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
50 000
MASA m3
45 000
40 000
35 000
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0
1998 1999 2000 2001
LATA
2002
2003
2004
2005
2006
2007*
Pozyskanie posuszu ogółem z bardzo wysokiego poziomu w latach 80-tych – powyŜej 100
tys.m3 w latach 1983-85 i spadło wyraźnie w trakcie obowiązywania Planu Urządzania Lasu na lata
1998-2007 do średniego poziomu 11 600 m3 rocznie (z rokiem 2007) i 7500m3/rok bez roku 2007 .
Widoczna duŜe ilości posuszu w latach 2001, 2006 i 2007 to efekty powodzi (2001,2006) i 2007
(wywroty).
177

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
d. stan infrastruktury technicznej
Nadleśnictwo Świeradów w okresie obowiązywania Planu Urządzania Lasu na lata 1998-2007
wykonało następujące zadania inwestycyjne związane z potrzebami nadleśnictwa :
L.P. OBIEKT ROK
REMONTU
ZAKRES ROBÓT
1. Zbiornik retencyjny Płonka w leś. Niedź. Góra
Nr inw. 224/1047
2. Zbiornik reten. MroŜynka w leś. Niedź. Góra
Nr inw. 224/1046
3. Zbiornik reten. Kozi Potok w leś. Izera
Nr inw. 224/1048
4. Zabudowa potoku w leśnictwie Świeradów
„Agrafka-Polana”
1998 Nowy zbiornik z wałami ziemnymi , mnichem Ŝelbetowym i przelewem
utwardzonym z kamienia granitowego
1998 Nowy zbiornik z wałami ziemnymi , mnichem Ŝelbetowym i przelewem
utwardzonym z kamienia granitowego
1998 Nowy zbiornik z wałami ziemnymi , mnichem Ŝelbetowym i przelewem
utwardzonym z kamienia granitowego
1998 Zabudowa kamienna rowu przy drodze asfaltowej z dnem kamiennym i
kaskadami kamiennymi z wykonaniem przepustów wraz z zabudową wlotów.
Nr inw, 224/1115
5. Zabudowa potoku w leśnictwie Czerniawa
„Katorga”
1998 Zabudowa kamienna rowu przy drodze asfaltowej z dnem kamiennym i
kaskadami kamiennymi z wykonaniem przepustów wraz z zabudową wlotów.
Nr inw, 224/1039
6. Drogi leśne w leśnictwie Czocha Nr 218 –
1200 mb
7. Drogi leśne w leśnictwie Stawy Nr 51 – 1300
mb
8. Studnia wodna
1998 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 i rowy przydroŜne.
1998 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 i rowy przydroŜne.
1998 Studnia wodna wiercona gł. 25 mb
na szkółce w Radogoszcy
9. Budynki gospodarcze w Leśnictwie
Platerówka i ogrodzenie
1998 Budynki gospodarcze na terenie leśniczówki – murowane z dachem stromym
pokrytym dachówką.
Ogrodzenie leśniczówki na cokole betonowym ze sztachet.
10. Budynek mieszkalny S.L.
Świeradów Zdrój
ul. Polna11
11. Droga leśna STAWY
Nr 5L oddz. 45 – 1450 mb
12. Droga leśna STAWY
Nr 24 w oddz. 6,7,8 – 1100 mb
13. Droga leśna STAWY
Nr 43 w oddz. 43– 800 mb
1998 Wykonanie drenaŜu opaskowego wokół budynku i remont pomieszczeń
mieszkalnych : wymiana stolarki na PCV, wymiana posadzek , wymiana pieca
C.O. i instalacji c.o.
1999 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 i rowy przydroŜne.
1999 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 i rowy przydroŜne.
1999 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 i rowy przydroŜne.
178

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
14. Zabudowa potoku w leśnictwie Niedź.Góra
oddz. 83 d.- 300 mb
15. Wiata magazynowa na szkółce leśnej w
Radogoszczy
16. Budynek produkcyjno-mieszkalny na szkółce
leśnej w Radogoszczy wraz z sieciami
zewnętrznymi.
17. Droga leśna w leśnictwie Niedź. Góra
Nr 79 – 1100 mb+500 mb
18. Droga leśna w leśnictwie Świeradów TEWA
– 2400 mb
19. Budynek mieszkalny
Leśna ul. Baworowo 90
1999 Zabudowa kamienna rowu przy drodze asfaltowej z dnem kamiennym i
kaskadami kamiennymi z wykonaniem przepustów wraz z zabudową wlotów.
1999 Wiata magazynowa o konstrukcji stalowej . Słupy stalowe osadzone w stopach
Ŝelbetowych , wiązary dachowe stalowe. Dach płaski pokryty blacha
trapezową. Ściany obite blachą.
2000 Budynek dwukondygnacyjny murowany z siporeksu . Stropy drewniane . Dach
stromy pokryty dachówką cementową. Budynek wyposaŜony w instalacje C.O.
, wod-kan i elektryczną.
2000 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 , wodospusty drewniane, rowy przydroŜne.
2000 Remont kapitalny drogi po powodzi 1997 r. polegający na wykonaniu
podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm.
Przepusty fi.60 , wodospusty drewniane, i rowy przydroŜne.
2000 Remont kapitalny mieszkania dla leśniczego polegający na wykonaniu
instalacji elektrycznych , wod-kan i C.O. , wykonaniu łazienki i kuchni z
osprzętem , malowaniu mieszkania .
20. Drogi i place na szkółce w Radogoszczy 2001 Wykonanie podbudowy gr.14 cm z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7
cm.na drogach dojazdowych. Place z płyt betonowych PD-2 na podsypce
piaskowej.
21. Mosty w leśnictwie KWISA ( Górnokwisowa) 2001 Mosty ułoŜone z płyt betonowych PD-2 na przyczółkach murowanych z
kamienia.
22 Droga leśna w leśnictwie LASEK – od
Ŝelaznego mostu – 2000 mb
23. Zabudowa potoku w leśnictwie Świeradów
„Czeszka-Tewa”
2001 Remont kapitalny drogi polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z
tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.60 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
2001 Zabudowa kamienna rowu przy drodze asfaltowej z dnem kamiennym i
kaskadami kamiennymi z wykonaniem przepustów wraz z zabudową wlotów.
24. Leśniczówka Platerówka 2001 Remont kapitalny części budynku polegający na wymianie stropów
drewnianych na WPS , wykonaniu łazienki na piętrze i kuchni. Wykonanie
nowego pokrycia dachowego nad remontowaną częścią budynku z dachówki
karpiówki.
25. Leśniczówka Platerówka 2002 Wymiana stolarki okiennej na drewnianą.
26. Leśniczówka na szkółce leśnej w Świeradowie
Zdroju
2002 Wykonanie stanu surowego . Fundamenty Ŝelbetowe. Ściany piwnic z
bloczków betonowych. Ściany parteru z cegły. Stropy drewniane. Dach stromy
pokryty dachówką betonowa.
27. Drogi leśnictwie Czerniawa. 2002 Usuwanie skutków powodzi z 2002 r. Roboty remontowe cząstkowe
polegające na łataniu wyrw, czyszczeniu przepustów, wykonaniu nowych
warstw górnych , rowów i wodospustów.
28. Drogi leśnictwie Świecie 2002 Usuwanie skutków powodzi z 2002 r. Roboty remontowe cząstkowe
polegające na łataniu wyrw, czyszczeniu przepustów, wykonaniu nowych
warstw górnych , rowów i wodospustów.
29. Leśniczówka na szkółce leśnej w Świeradowie
Zdroju
2003 Wykonanie stanu wykończeniowego
budynku jednorodzinnego wraz z kancelarią dla leśniczego.
30. Składnica drewna na szkółce w Radogoszczy 2003 Plac tłuczniowy o podbudowie 20 cm i warstwa górna 7 cm.
179

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
31. Nadlesniczówka
Świeradów Zdrój ul. Kolejowa 6
32. Kancelaria leśna
Świeradów Zdrój ul. Wilcza 2
33. Kancelaria leśna
Świeradów Zdrój ul. NadbrzeŜna
2003 Remont kapitalny budynku mieszkalnego polegający na wykonaniu instalacji
elektrycznej , wod-kan i C.O. , wymianie stolarki okiennej i drzwiowej ,
wymianie posadzek, wymianie pokrycia dachowego na IBF – dachówkę
cementową , wykonaniu nowej elewacji.
2004 Adaptacja pomieszczeń po CPN na trzy kancelarie leśne . Wykonanie nowej
instalacji elektrycznej i grzewczej. , tynki stolarka okienna i drzwiowa .
Malowanie.
2004 Adaptacja pomieszczeń po Składnicy na dwie kancelarie. Wykonanie nowej
instalacji elektrycznej , grzewczej na piec elektryczny . Ocieplenie budynku ,
elewacja.
34. Droga leśna w leśnictwie Lubań . – 1400 mb 2004 Remont kapitalny drogi polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z
tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.60 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
35. Kancelaria leśna
Świecie 145
2004 Wykonanie nowej kancelarii dla dwóch leśnictw . Wykonanie instalacji
elektrycznej , grzewczej na piec elektryczny . Ocieplenie budynku , elewacja.
Dach stromy pokryty blachą LINDAP.
36. Budynek biurowy Nadleśnictwa Świeradów 2004 Wymiana stolarki okiennej.
37. Budynek mieszkalny SL
Olszyna ul. 3-go Maja 3
38. Budynek mieszkalny
Leśniczówka Olszyna
39. Budynek mieszkalny
2004 Przemurowanie komina z elementów prefabrykowanych od piwnicy ponad
dach
2004 Remont kapitalny kancelarii – wymiana instalacji elektrycznej , centralnego
ogrzewania , wymiana tynków , wymiana posadzek na płytki podłogowe
2005 Wykonanie izolacji poziomej budynku poprzez podcinanie całego budynku
Leśniczówka Olszyna
40. Budynek biurowy Nadleśnictwa Świeradów 2005 Wymiana centralnego ogrzewania na gaz GZ-50 . Wykonanie nowej kotłowni
z piecem Vissmana.
41. Budynek mieszkalny
Leśniczówka Radostaw Lubań ul.
Jeleniogórska 21
42. Budynek mieszkalny
2005 Wymiana konstrukcji dachu i pokrycia dachowego z dachówki karpiówki na
blachę LINDAP. Wymiana pieca C.O.
2005 Wykonanie nowego przyłącza wodnego od rurociągu gminnego
Leśniczówka Platerówka
43. Budynek Centrum Edukac. Leśnej Świeradów
ul. 11-go Listopada 1
44. Droga leśna w leśnictwie PLATERÓWKA –
900 mb
45. Drogi leśne w leśnictwie RĘBISZÓW – 700
mb
46. Drogi leśne w leśnictwie NIEDŹWIEDZIA
GÓRA – 300 mb
2005 Adaptacja budynku garaŜowego na Centrum Edukacji Leśnej . Wykonanie
izolacji poziomej budynku poprzez podcinanie budynku i ułoŜenie papy.
Wymiana stropów , więźby dachowej, pokrycia dachowego, tynków
wewnętrznych i zewnętrznych. Wykonanie nowej instalacji centralnego
ogrzewania, wod-kan , elektrycznej i multimedialnej.
2005 Remont kapitalny drogi polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z
tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
2005 Remont dróg polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z tłucznia
kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
2005 Remont dróg polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z tłucznia
kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
180

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
47. Drogi leśne w leśnictwie ŚWIECIE - 600 mb 2005 Remont dróg polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z tłucznia
kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
48. Drogi leśne w leśnictwie IZERA - 550 mb 2005 Remont dróg polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z tłucznia
kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
49. Drogi asfaltowe 2005 Naprawa dróg asfaltowych poprzez oczyszczenie i uzupełnienie ubytków i
spękań drogi masą asfaltową.
50. Kancelaria leśna
RĘBISZÓW 86
51. Budynek Centrum Edukac. Leśnej Świeradów
ul. 11-go Listopada 1
2006 Wykonanie nowych kancelarii dla dwóch leśnictw (Rębiszów i Stawy)
Budynek murowany parterowy . Wykonanie instalacji elektrycznej , grzewczej
na piec elektryczny . Ocieplenie budynku , elewacja. Dach stromy pokryty
blachą LINDAP.
2006 Wykonanie muru oporowego z kamienia od strony stoku
52. Budynek biurowy Nadleśnictwa Świeradów 2006 Wymiana pokrycia dachowego , nadbudowa budynku poprzez zabudowanie
tarasu , wykonanie nowej elewacji budynku . Wykonanie pomieszczenia
sanitarnego na piętrze budynku.
53. Budynek mieszkalny
Leśniczówka Olszyna
2006 Wymiana pokrycia dachowego budynku, ocieplenie połaci dachowej ,
wymiana podłóg na strychu, przemurowanie komina od przyziemia ponad dach
z prefabrykowanych elementów komino-wych , wymiana pieca C.O. ,
wykonanie drenaŜu opaskowego.
54. Szkółka leśna w Świeradowie Zdroju 2006 Wykonanie studni wodnej wierconej do systemu nawadniającego. Wymiana
pokryć dachowych na budynku produkcyjnym i gospodarczym.
55. Droga leśna w leśnictwie Radostaw . – 1200
mb
56. Drogi leśne w leśnictwie NIEDŹWIEDZIA
GÓRA - 1200 mb
2006 Remont kapitalny drogi polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z
tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.60 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
2006 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
57. Drogi leśne w leśnictwie IZERA - 1300 mb 2006 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40, wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
58. Drogi leśne w leśnictwie Czerniawa - 650 mb 2006 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
59. Zabudowa kamienna rowu przydroŜnego w
Leśnictwie Świeradów
2006 Roboty popowodziowe . Zabudowa kamienna rowu (skarpa+dno), wykonanie
kaskad , przepustów , obmurowanie przepustów kamieniem.
TEWA-AGRAFKA
60. Zabudowa kamienna rowu przydroŜnego w
Leśnictwie NIEDŹWIEDZIA GÓRA
2006 Roboty popowodziowe . Zabudowa kamienna rowu (skarpa+dno), wykonanie
kaskad , przepustów , obmurowanie przepustów kamieniem.
RozdroŜe-Cztery drogi
61. Plac na sadzonki
Szkółka leśna w Świeradowie Zdroju
62. Zbiornik p.poŜ.
Leśnictwo Platerówka
2006 Wykonanie placu utwardzonego tłuczniem gr. 20 cm zmytego podczas
powodzi na składowanie sadzonek. Zabezpieczenie skarpy rzeki Kwisa płytami
betonowymi drogowymi.
2006 Wykonanie zbiornika p.poŜ. z wałami ziemnymi , zastawką , przepustem i
drogą dojazdową.
181

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
63. Budynek biurowy Nadleśnictwa Świeradów 2007 Remont kapitalny pomieszczeń biurowych na parterze poprzez wymianę
stolarki drzwiowej , wymianę podłóg . Wykonanie ścianek działowych ,
nowych tynków, wymianę instalacji elektrycznej.
Wykonanie rem. węzła sanit. na parterze.
64. Zabudowa kamienna rowu przydroŜnego w
Leś. NIEDŹWIEDZIA GÓRA
2007 Roboty popowodziowe . Zabudowa kamienna rowu (skarpa+dno), wykonanie
kaskad , przepustów , obmurowanie przepustów kamieniem.
RozdroŜe-Cztery drogi
65. Drogi leśne w leśnictwie Rębiszów - 2000 mb 2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
66. Drogi leśne w leśnictwie Czerniawa - 2000 mb
DW Wisła – Przejście graniczne
67. Drogi leśne w leśnictwie Czerniawa - 800 mb
„Szeroka”
68. Drogi leśne w leśnictwie Kwisa - 2400 mb
„Górnokwisowa”
69. Drogi leśne w leśnictwie Kwisa - 1200 mb
„Dolnokwisowa”
70. Drogi leśne w leśnictwie Kotlina - 900 mb
„Na biały kamień”
2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
71. Drogi leśne w leśnictwie Przylasek- 1000 mb 2007 Remont dróg polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm z tłucznia
kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.40 , wodospusty
drewniane, i rów przydroŜny.
72. Drogi leśne w leśnictwie Niedźwiedzia Góra –
800 mb L-34
2007 Remont dróg popowodziowych polegający na wykonaniu podbudowy gr.14 cm
z tłucznia kamiennego i warstwy górnej gr. 7 cm. Przepusty fi.60 ,
wodospusty drewniane, i rów przydroŜny.
73. Drogi asfaltowe
- obręb I
74. Deszczownia
Szkółka Świeradów
2007 Naprawa dróg asfaltowych poprzez oczyszczenie i uzupełnienie ubytków i
spękań drogi masą asfaltową.
2007 Wykonanie sieci wodnej od studni do hydroforni i rozprowadzenie po terenie
szkółki. Wymiana zbiornika magazynu wody . Wykonanie sterowania pomp.
Wykonanie 3-ch nowych inspektów o dł. 30 mb.
75. Most na Szkółce Świeradów 2007 Wykonanie nowego mostu o konstrukcji stalowej z dźwigarów H=40 cm i
poszycia z brusów drewnianych modrzewiowych gr. 14 cm. Balustrady
stalowe.
182

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Nadleśnictwo Świeradów na przestrzeni dziesięciolecia tj. 1998-2007 wykonało ponad 70
remontów kapitalnych i modernizacyjnych obiektów budownictwa mieszkalnego, zaplecza
gospodarczego oraz budownictwa drogowego i towarzyszącego . PowyŜsze remonty zostały
przeprowadzone z uwagi na zły stan techniczny obiektów a takŜe wskutek likwidacji duŜych szkód po
powodziach 1997, 2001 i 2006r. W duŜej części substancja mieszkaniowa Nadleśnictwa Świeradów to
budynki przedwojenne wymagające duŜych nakładów remontowych i modernizacji.
Większość prac po roku 2003 , Nadleśnictwo Świeradów wykonało w systemie zleconym,
jedynie istniejąca grupa robót drogowych wykonuje corocznie prace remontowo-budowlane na
obiektach infrastruktury drogowej o przec wartości 600-750 tys zł.
IV. Rozmiar wykonanych prac zalesieniowych
W Nadleśnictwie Świeradów w trakcie obowiązywania III rewizji planu Urządzenia Lasu
zalesiono 112 ha ha gruntów nieleśnych , w tym 2,30 ha nieuŜytków.
Realizacja prac zalesieniowych w Nadleśnictwie Świeradów w latach 1998-2007
Zalesienia na powierzchniach nieleśnych
Rok ODN-POR ZAL-NIEU Razem otw
1998 13,97 13,97
1999 36,49 2,30 38,79
2000 28,14 28,14
2001 31,05 31,05
2002-2007 0 0 0,00
Wykonanie 109,65 2,30 111,95
Plan 107,56 0,00 107,56
% wykonania planu 101,94 nie plan 104,10
183

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
40
38,79
35
30
25
28,14
31,05
20
15
13,97
10
5
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Wszystkie prace zrealizowano w pierwszej połowie 10-ciolecia .W chwili obecnej areał
gruntów planowanych do zalesień wynosi 0,41 ha. ,
184

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
V. Rozmiar szkód w lasach spowodowanych przez czynniki
biotyczne, abiotyczne i antropogeniczne, z uwzględniem ich
lokalizacji i przyczyn
a. szkody w uprawach, młodnikach i Ŝerdziowinach oraz w podszytych, nalotach i
podrostach – spowodowanych przez zwierzynę; powierzchnia zredukowana poprawek i uzupełnień
wykonanych z tego powodu
Stadium
Rok
rozwoju 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
drzewostanów
uprawa 838,24 616,49 492,20 574,06 1011,68 506,83 508,77 743,27 627,72
młodnik 227,04 545,74 505,40 762,43 731,48 1035,12 1112,84 1398,17 1408,97
starszy
drzewostan 397,44 331,98 263,65 320,99 327,56 369,09 752,93 461,89 538,94
Razem w nadl. 1462,72 1494,21 1261,25 1657,49 2070,72 1911,04 2374,54 2603,33 2575,63
Szkody od zwierzyny - udział uszkodzeń wg wieku drzewostanu
100%
90%
80%
70%
60%
50%
starszy
drzewostan
młodnik
uprawa
40%
30%
20%
10%
0%
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
185

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Szkody od zwierzyny - powierzchnia wg wieku drzewostanów
uprawy
pow.ha
1 600
1 400
młodniki
1 200
1 000
drzewostany
starsze
800
600
400
200
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Wzrost stanu zwierzyny płowej w ostatnich latach spowodowany jest w kilkoma czynnikami
wpływającymi na liczebność populacji:
1. Intensywny rozwój rolnictwa
⇒ wielkoobszarowe uprawy roślin wysokobiałkowych (kukurydza, pszenica, gryka), co w
duŜej mierze przyczynia się do szybszego dojrzewania młodych osobników a co za tym idzie do
wcześniejszego uczestniczenia w rozrodzie i zwiększenia wielkości przyrostu.
⇒ reaktywacja małych gospodarstw rolnych (do kilku hektarów) w związku z
uruchomieniem systemu dopłat do produkcji rolnej. Małe gospodarstwa prowadząc produkcję na
niewielkich poletkach z urozmaiconym garniturem uprawianych roślin przyczyniają się do
urozmaicenia bazy pokarmowej.
2. Dobra baza Ŝerowa i sprzyjające warunki bytowania zwierzyny – duŜy udział młodszych klas
wieku jako ostoja .
Wzrost liczebności zwierzyny płowej pomimo corocznego zwiększania planów pozyskania
przekracza załoŜenia Wieloletniego Planu Hodowlanego.
PowaŜnym problemem są sezonowe migracje zwierzyny w okresie zimowym. W miesiącach
zimowych (XII-IV) jelenie grupują się zasadniczo w dwóch rejonach nadleśnictwa tj.:
1. Leśnictwo Kwisa oddziały 270-300
2. Leśnictwa Lasek i Niedźwiedzia Góra – na południowych zboczach powyŜej
szosy Świeradów - Szklarska Poręba
Mniejsze ilości jeleni grupują się powyŜej kolonii Czerniawa, w leśnictwie Kotlina powyŜej
Krobicy oraz na północnych zboczach Kamienicy.
186

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Rejony te charakteryzują się najintensywniejszymi szkodami od zwierzyny. Zwrócić naleŜy
uwagę na rozkład szkód, które największe znaczenie gospodarcze i rozmiar mają w starszych
młodnikach i drzewostanach świerkowych II-IIIa klasy wieku.
W celu ochrony upraw i młodników przed szkodami nadleśnictwo podejmowało szereg
działań mających na celu ich ograniczenie podstawowymi stosowanymi metodami są zabezpieczenie
repelentami i grodzenia (głównie dla jodły, dębu, jawora i lokalnie buka). Równolegle stosuje się:
wykładanie drzew ogryzowych, prowadzenie cięć pielęgnacyjnych w taki sposób aby ścięte drzewa
pozostawały na powierzchniach przez okres nasilenia Ŝerowania oraz przede wszystkim próby
właściwego prowadzenia gospodarki łowieckiej.
Pomimo podjętych działań na szeroką skalę notuje się wyraźną tendencję do utrzymania się
wysokiego poziomu szkód od zwierzyny. Największe szkody pod względem zagroŜenia dla trwałości
lasu umiejscawiają się w młodnikach i drzewostanach II-IIIa klasy wieku , głównie monokulturach
świerkowych na wysokości 450-700m. n.p.m. w obrębie Świeradów.
Niewiele mniejsze znaczenie gospodarcze (redukcja domieszek i gatunków cennych, uniemoŜliwianie
przebudowy ) mają szkody w zakładanych uprawach. Dotyczy to przede wszystkim jodły (choć
chętnie zgryzane są w górach wszystkie domieszki) oraz odbywa się na większości powierzchni
nadleśnictwa poniŜej 750m n.p.m. z największym nasileniem w środkowej części nadleśnictwa
(bytowanie zarówno jelenia jak i sarny). Nieco mniejsze szkody od zgryzania notuje się w północnej
części nadleśnictwa prawdopodobnie z powodu bogatszych siedlisk, większej ilości odnowień
naturalnych oraz braku jelenia. Gatunkami wyjątkowo zgryzanymi w tym rejonie są dąb, jawor i jodła.
Szczególnie dotkliwe są szkody w uprawach zakładanych w ramach przebudowy oraz programu
restytucji jodły. Nadleśnictwo Świeradów nie prowadzi specjalnej ewidencji poprawek i uzupełnień
wykonanych z powodu uszkodzeń przez zwierzynę , niemniej jednak moŜna stwierdzić, Ŝe problem
strat spowodowanych zgryzaniem upraw i spałowaniem młodników jest problemem narastającym nie
tylko z powodu zwiększonej ilości gatunków liściastych i jodły w składzie upraw, ale głównie z
uwagi na wzrost presji zwierzyny płowej.
187

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
b. szkody powodowane przez poŜary z określeniem ich liczby, powierzchni, przyczyn
powstawania i stanu urządzeń przeciwpoŜarowych
Nadleśnictwo Świeradów zgodnie z Zarządzeniem nr 12 DGLP z 15.03.1993r. zaliczone
zostało do I kategorii zagroŜenia poŜarowego Jest to pochodną:
średniej rocznej ilości poŜarów w nadleśnictwie ( w przeciągu poprzednich
lat kształtowała się ona na poziomie ponad 6 poŜarów) ,
procentowego udziału drzewostanów młodszych klas wieku. Przewaga
drzewostanów I - III klasy wieku oraz ponad 72% udział gatunków iglastych w powierzchni
drzewostanów powoduje wydatne zwiększenie zagroŜenia,
wartości współczynnika hydrotermicznego Sielaninowa, który szczególnie
w latach 1994-96 oraz od roku 2003 utrzymuje się na niskim poziomie
silnej antropopresji na obszary leśne ze względu na atrakcyjność
turystyczną regionu jak i rozwiniętą infrastrukturę turystyczną.
PoniŜsze zestawienie przedstawia lokalizację obszarów o największym zagroŜeniu – wynikające z
analizy występowania poŜarów w przeciągu ostatnich 10 lat.
Lokalizacja terenów o największym zagroŜeniu poŜarowym w Nadleśnictwie Świeradów
Obręb leśny Leśnictwo Lokalizacja
-
01 43a – 0,29 ha
01 52a – 1,19 ha
I ŚWIERADÓW
01 43o – 0,25ha
01 9i – 0,50ha
01 43b – 0,17ha
01 9c – 2,00ha
01 44a – 0,50ha
02 33a – 0,32ha
02 34b – 0,10ha
02 46c – 0,10ha
03 60b – 0,10ha
03 205g – 0,30ha
03 69f – 0,40ha
03 58p – 0,70ha
03 209c – 0,60ha
04 68h – 0,30ha
05 166c – 0,20ha
05 59b – 0,05ha
07 228f – 0,04ha
07 243 c – 0,01ha
08 309c – 0,01ha
08 344b – 0,01ha
08 228f – 0,01ha
08 290l – 0,02ha
08 234a – 0,50ha
Obręb Świeradów
8,67ha
188

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
II. LUBAŃ
13 41f – 0,03ha
13 141i – 0,20ha
13 53h – 0,30ha
13 52a – 1,29 ha
14 91l – 0,02ha
107f – 1,18ha
14
107g – 1,25ha
14
107h – 0,40ha
14
107i – 1,30ha
14
89r – 2,00ha
14
14 107j – 0,12ha
14 107s – 0,40ha
14 109r – 0,80ha
15 158d – 0,25ha
16 207f- 1,05 ha
16 335c – 1,10ha
16 226d – 0,06ha
16 206a – 0,04ha
16 346f – 0,10ha
16 207h – 0,72ha
16 208b – 0,60ha
16 220a – 0,15ha
16 221a – 0,24ha
16 227m – 0,10ha
16 368h – 0,50ha
17 259x – 0,02ha
17 277c – 0,10ha
17 267o – 0,30ha
17 263a – 0,05ha
17 257j – 0,80ha
17 241d – 5,03ha
17 266d – 0,15ha
17 254b – 0,25ha
17 348a – 0,30ha
17 262b – 0,30ha
18 292a – 1,56ha
18 289f – 0,80 ha
19 361h – 0,10 ha
19 352g – 0,40ha
352f – 0,20ha
19
352a – 0,20ha
19
359a – 0,20ha
19
359b – 0,30ha
19
366g – 0,80ha
19
352h – 0,20ha
19
19 355m – 0,01ha
Obręb Lubań 26,27
RAZEM 34,94
189

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Wskaźniki charakteryzujące poŜary w Nadleśnictwie Świeradów w latach 1998-2007:
Średnioroczna ilość poŜarów z okresu 1998-2007 wynosi –6,3szt.
Średnioroczna powierzchnia poŜarów (1998-2007) wynosi – 3,45 ha
Średnia powierzchnia jednego poŜaru (1998-2007) wynosi – 0,55 ha
Liczba poŜarów w Nadleśnictwie Świeradów w okresie 1998-2007 [szt]
25
25
20
15
10
5
0
11
7
5 5
4
4
2
0 0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Łączna powierzchnia poŜarów w roku w okresie od 1998 do 2007 [ha]
25
23.13
20
15
10
4.7
5
2.96
0.86
0.12
0 0
0.73
1.75
0.27
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
190

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Średnia powierzchnia jednego poŜaru w Nadleśnictwie Świeradów w okresie 1998 - 2007 [ha]
1.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.59
0.17
0.06
0.00 0.00
0.92
0.18 0.25 0.07
0.43
0.00
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Na terenie Nadleśnictwa rolę Punktu Alarmowo-Dyspozycyjnego pełni dyŜurka pracowników
dozoru biurowca nadleśnictwa w ramach zawartej umowy .
Jednocześnie w okresie zagroŜenia dyŜur pełni obsada wozu patrolowo-gaśniczego typu Nissanpickup
z wyposaŜeniem pierwszego natarcia.
Na terenie nadleśnictwa zaewidencjonowano następujące punkty poboru wody:
Lp Leśnictwo Oddz. pododdz.
1 STAWY 48 a
2 RĘBISZÓW 24 d, 27 j
3 KOTLINA 89 b
4 LASEK 217 h
5 NIEDŹWIEDZIA GÓRA 65 s ,145 b
6 CZERNIAWA 258 a, 257 j
7 ŚWIERADÓW 325 a, 307 g, 223 j
8 KWISA 276 j
9 POLANA 372 a
10 IZERA 408 a, 426 h, 450 b
11 RADOSTAW 99 n
12 PLATERÓWKA 119 k, 183 l
13 PRZYLESIE 224 f
14 OLSZYNA 258 w, 244 f
15 CZOCHA
Zalew Złotnicki
i Leśniański
16 ŚWIECIE 359 f
191

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
c. szkody powodowane przez szkodliwe owady i grzyby patogeniczne; stosowane sposoby ich
ograniczania
Choroby grzybowe
Pewne zagroŜenie ze strony patogenów grzybowych występuje na szkółce Świeradów. Jest
ono ograniczane wskutek stosowania naturalnego szczepienia substratów ściółka leśną pozyskiwaną z
lasu. W drzewostanach najwaŜniejszymi czynnikami chorobowymi są grzyby powodujące zgniliznę
pnia drzew, głównie świerka. Dotyczy to przede wszystkim drzewostanów uszkadzanych przez
zwierzynę płową wskutek spałowania jak i drzewostanów iglastych na gruntach porolnych. Mniejsze
szkody w niŜszych partiach nadleśnictwa wyrządzają opieńki i huba korzeniowa. Okresowo zauwaŜa
się szkody w uprawach leśnych, nie powodujące zagroŜenia dla trwałości lasu, spowodowane przez
mączniaka dębu i osutki sosny.
Szkodniki glebowe
ZagroŜenie ze strony szkodników glebowych jest w nadleśnictwie potencjalnie
wysokie wyłącznie na byłej szkółce leśnej Radogoszcz na plantacjach limby i świerka. Nadleśnictwo
przeprowadzało za kaŜdym razem kontrolę zapędraczenia gleby. Kilkakrotnie dokonywało
zwalczania chemicznego preparatem doglebowym Marshall..
Szkodniki upraw i młodników
W Nadleśnictwie Świeradów nie ma większych szkód powodowanych przez szkodniki upraw.
Największe zagroŜenie w nowo zakładanych uprawach, szczególnie uprawch pochodnych świerka
powoduje szeliniak. Nadleśnictwo stosuje pułapki klasyczne oraz w razie stwierdzenia zagroŜenia
oprysk chemiczny.
Szkodniki pierwotne
W latach 1998-2007 nie wystąpiła na terenie nadleśnictwa gradacja szkodników pierwotnych.
Obserwuje się okresowo występowanie zasnuj.
Stopień zagroŜenia jest corocznie monitorowany metodą jesiennych poszukiwań szkodników sosny i
świerka i na bieŜąco poprzez kontrolę pułapek feromonowych w sezonie wegetacyjnym.
192

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Szkodniki wtórne
Nadleśnictwo Świeradów po okresie klęski ekologicznej w latach 1982-2000 pozostaje nadal
pod silna presją podwyŜszonego zagroŜenia przez szkodniki wtórne. Zdecydowanie najbardziej
rozpowszechnionymi szkodnikami wtórnymi w drzewostanach nadleśnictwa są kornik drukarz,
drwalnik paskowany, rytowniki, a w ostatnich latach kornik modrzewiowiec. Znajdują one dobre
warunki do rozwoju wskutek stałego osłabienia drzewostanów przez czynniki abiotyczne oraz
okresowo pojawiające się zjawiska klęskowe (susze, powodzie, szkody od wiatrów, okiści i śniegu).
Istotnymi czynnikami sprzyjającymi są często występujące niedostosowanie składu drzewostanu do
siedlisk, obce pochodzenie czy dawne zaszłości w pielęgnacji drzewostanów. Podstawową formą
zwalczania szkodników wtórnych w nadleśnictwie jest szybkie wyszukiwanie drzew zasiedlonych i
ich wywoŜenie z lasu oraz wykładanie pułapek klasycznych. W celu monitorowania populacji kornika
drukarza, drwalnika i rytownika wykładane są pułapki feromonowe. Od roku 2006 prowadzi się
monitoring kornika modrzewiowca w celu oceny jego wpływu na drzewostany z duŜym udziałem
modrzewia.
ZagroŜenie ze strony gryzoni
Występuje w niewielkim stopniu na szkółce leśnej, oraz okresowo na uprawach leśnych w
odniesieniu do nasadzeń buka. Jednak w porównaniu do lat kleskowych rozmiar szkód od gryzoni
istotnie się zmniejszył. Nadleśnictwo Świeradów w celu ograniczenia szkod na powierzchniach gdzie
zanotowano zwiększony ich rozmiar stosuje w niewielkim rozmiarze zabezpieczanie szyi korzeniowej
sadzonek preparatami chemicznymi.
ZagroŜenie od zwierzyny
W Nadleśnictwie Świeradów szkody wyrządzane są głównie przez jeleniowate (sarna, jeleń
europejski). Szkody te są ograniczane przez przede wszystkim poprzez grodzenie upraw, oraz
stosowanie środków chemicznych takich jak Emol, Repentol, Cervacol, . W latach 1998-2007
ogrodzono ponad 310 ha osiągając na koniec okresu łaczną powierzchnię istniejących grodzeń w
wysokości 274 ha i długość ponad 140 km (pomimo likwidacji części ogrodzeń) . Pewne efekty
uzyskuje się równieŜ przez wykładanie corocznie drzew ogryzowych, oraz zagospodarowanie
śródleśnych łąk.
193

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Pomimo intensywnych metod ograniczania szkód ich istniejący rozmiar i rozmieszczenie
(kumulacja w drzewostanach świerkowych
II kl w.) stanowią powaŜną barierę ograniczająca
moŜliwości realizacji programu przebudowy drzewostanów i restytucji jodły.
Ochrona upraw przed zwierzyną w Nadleśnictwie Świeradów w latach 1999-2007 – wg. metod
ochrony [ha]
700
600
500
grodzenia
pow. ha
400
300
zab.chem
w ha
200
100
0
1999 2000
2001
2002
ha
2003
2004
2005
2006
2007
ROK
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
ogółem
1999-2007
średnio / rok
grodzenia
pow. ha 51 54 45 45 35 16 18 30 16 310 34
zab.chem
w ha 498 637 489 371 368 445 459 564 550 4 381 487
koszt zł
585
686
656
191
489
312
492
193
410
033
254
000
336
000
477
000
212
000 3 912 415 434 713
194

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
d. szkody powodowane przez zanieczyszczenia środowiska i sposób ich ograniczania
W omawianym okresie emisje przemysłowe miały znacznie mniejszy niŜ wcześniej
bezpośredni wpływ na wzrost i rozwój drzewostanów głównie z powodu zmniejszającego się stale
rozmiaru emisji podstawowych zanieczyszczeń. Wynika to głównie z ograniczenia największych
źródeł emisji zarówno w rozmiarze transgranicznym (zamknięcie elektrowni w Czechach i
Niemczech) jak i lokalnym (likwidacji części zakładów, załoŜenie urządzeń filtrujących
elektrociepłowni obok Bogatyni i innych) . Efekt tych działań to zmniejszenie się poziomu emisji
SO2 i CO2 do poziomu poniŜej dopuszczalnych norm oraz ograniczenie NOx do rozmiaru zbliŜonego
do norm. Jednocześnie pośredni wpływ dawnych emisji zauwaŜa się nadal w utrzymującym się
zanieczyszczeniu gleb i w mniejszej części wód. Utrzymuje się w niektórych regionach (wyŜsze
połoŜenia górskie) wysoki stopień zakwaszenia gleby (pH poniŜej 4 ) oraz brak istotnych dla wzrostu
roślin składników (Mg,Ca,K).
e. szkody powodowane przez czynniki klimatyczne, ich natęŜenia i przyczyny
W ostatnim okresie objawiła się tendencja do częstszego występowania zjawisk klęskowych
spowodowanych czynnikami abiotycznymi.
W Nadleśnictwie Świeradów, w okresie 1997-2007 zaobserwowano znaczące szkody w
drzewostanach związane z występowaniem zjawisk klimatycznych:
• VII.1997 – deszcze nawalne powodujące powodzie i podtopienia
• 2001- deszcze nawalne powodujące lokalne podtopienia
• 2003 – susze powodujące wyraźny wiosenny deficyt wody w wierzchnich warstwach gleby.,
• 2005 – susza spowodowana przez brak opadów w sezonie wegetacyjnym
• 2006 – okiść powodująca szkody , szczególnie w młodnikach modrzewiowych w wyŜszych
połoŜeniach górskich oraz w starszych drzewostanach sosnowych,
• I.2007 – huragan Cyryl powoduje szkody w drzewostanach w niŜszych połoŜeniach na masę
powyŜej 50 tys.m3.
195

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
VI. Podstawowe wyniki z zakresu uŜytkowania ubocznego
a. stopień wykorzystania baz surowcowych z punktu widzenia ich trwałości
pozyskanie choinek – prowadzone wyłącznie z plantacji pod liniami
wysokiego napięcia, oraz w niewielkim stopniu w drzewostanach przeznaczonych do wyrębu, oraz z
podszytów i czyszczeń – w ilości 500- 600 sztuk rocznie.
gospodarka łąkowo –rolna – nadleśnictwo nie prowadziło bezpośredniej
gospodarki rolnej prowadząc politykę powiększania areału dzierŜaw (liczba gruntów
wydzierŜawionych wzrastała rokrocznie) .
zbiór owoców runa leśnego – prowadzony był w sposób niezorganizowany
przez okoliczną ludność. Ostatnie lata to zauwaŜalny wzrost pozyskania borówki przez zbieraczy
zrzeszonych w celach zbioru przemysłowego. Poza propozycjami zbioru i zakupu pędów borówki
czernicy do nadleśnictwa nie wpływały inne oferty zbioru przemysłowego.
Pozyskanie stroiszu – prowadzi się w formie pozyskania przez firmy
specjalistyczne odpadów zrębowych w drzewostanach świerkowych na cele przerobu przemysłowego
za granicą.
pozyskanie Ŝywicy, kory garbarskiej i karpiny przemysłowej – z uwagi na
niewielką opłacalność ekonomiczną oraz brak zapotrzebowania ze strony przemysłu, nadleśnictwo nie
uŜytkowało ww. produktów lasu.
196

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
b. wyniki gospodarki łowieckiej
Nadleśnictwo Świeradów sprawuje nadzór nad VII rejonem hodowlanym „Karkonosze”, w
skład którego wchodzi 11 obwodów łowieckich (3 częściowo) dzierŜawionych przez 9 kół.
Charakterystykę pod względem zasobności rejonu przedstawia poniŜsze zestawienie:
Informacja o siedliskach obwodów łowieckich
Na terenie nadleśnictwa Lasy Państwowe nie dzierŜawią obwodów łowieckich.
Charakterystyka obwodów łowieckich
Stare numery
obwodów 27 28 29 30 35 36 43 44 45 54 55
Nowe nr obwodów 174 175 176 177 204 205 203 234 235 258 259
Powierzchnia (ha) 4830 2918 4894 4217 4190 5542 3670 5637 4495 4660 5103
Pow. leśna 874 721 1098 959 2408 1310 785 1156 777 4575 3161
Pow. rolna 3956 2197 3796 3258 1782 4232 2885 4481 3718 85 1942
Pow. inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
197

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Liczebność występujących w Nadleśnictwie zwierząt łownych z podziałem na poszczególne gatunki (wg stanu na dzień 15.03.2007 r.)
Liczebność zwierzyny łownej wg poszczególnych gatunków
Numer obwodu
Łoś
Jeleń szlachetny
Jeleń sika
Daniel
Muflon
Sarna
Dzik
Lis
Jenot
Borsuk
Kuna leśna
Kuna domowa
Norka ameryk.
Tchórz zw.
PiŜmak
Zając szarak
Dziki królik
BaŜant
Kuropatwa
177 0 0 0 0 0 223 84 40 10 8 10 7 0 5 20 25 0 40 20
203 0 19 0 0 0 191 41 26 4 10 12 14 0 0 2 43 0 49 52
204 0 0 0 0 0 210 75 20 8 4 12 0 0 3 0 28 0 34 16
205 0 0 0 0 0 303 47 25 4 12 10 0 0 10 15 28 0 150 50
234 0 29 0 0 0 331 59 20 5 10 3 0 0 2 5 35 0 25 50
235 0 11 0 0 0 313 56 20 6 8 2 0 5 3 10 25 0 20 20
258 0 148 0 0 0 103 14 49 4 5 12 0 0 9 2 26 0 2 5
259 0 250 0 0 0 163 111 47 18 8 12 9 0 16 6 15 0 0 0
Razem
Nadleśnictwo:
0 457 0 0 0 1837 487 247 59 65 73 30 5 48 60 225 0 320 213
198

Wyniki Analizy Gospodarki Przeszłej.
Zagęszczenie na 1000 ha występujących w rejonie zwierząt łownych z podziałem na poszczególne gatunki (wg stanu na dzień 15.03.2007 r.) - zagęszczenie na 1000 ha
powierzchni leśnej obwodu
Zagęszczenie zwierzyny grubej wg poszczególnych gatunków
Numer obwodu
Łoś
Jeleń szlachetny
Jeleń sika
Daniel
Muflon
Sarna
Dzik
177 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 232,53 87,59
203 0,00 24,20 0,00 0,00 0,00 243,31 52,23
204 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 87,21 31,15
205 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 231,30 35,88
234 0,00 25,09 0,00 0,00 0,00 286,33 51,04
235 0,00 14,16 0,00 0,00 0,00 402,83 72,07
258 0,00 32,35 0,00 0,00 0,00 22,51 3,06
259 0,00 79,09 0,00 0,00 0,00 51,57 35,12
Razem
Nadleśnictwo:
0,00 30,20 0,00 0,00 0,00 121,41 32,19
199

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Zestawienie dzierŜawców obwodów łowieckich
Lp
Stary nr obwodu
Nowy nr
obwodu
DzierŜawca
WydzierŜawiający
1 27 174
2 28 175
3 29 176
4 30 177
5 35 204
6 36 205
7 43 203
8 44 234
9 45 235
10 54 258
11 55 259
Koło Łowieckie
"CYRANKA" Lubań
Koło Łowieckie
"PRZEPIÓRKA"
Wrocław
Koło Łowieckie
"SŁONKA" Lubań
Koło Łowieckie
"CYRANKA" Lubań
Koło Łowieckie "RÓG"
Wrocław
Koło Łowieckie
"GŁUSZEC" Jelenia
Góra
Koło Łowieckie
"GWIZD" Leśna
Koło Łowieckie
"WIENIEC"
Świeradów-Zdrój
Koło Łowieckie
"WIENIEC"
Świeradów-Zdrój
Koło Łowieckie
"HUBERT" Wrocław
Koło Łowieckie
"GŁUSZEC" Lwówek
Śląski
Starostwo Powiatowe Lubań
Starostwo Powiatowe Lubań
Starostwo Powiatowe Lubań
Starostwo Powiatowe Lubań
PGL Lasy Państwowe
Starostwo Powiatowe Lubań
Starostwo Powiatowe Lubań
Starostwo Powiatowe Lubań
Starostwo Powiatowe Lwówek Śląski
PGL Lasy Państwowe
PGL Lasy Państwowe
200

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Realizacja planów pozyskania zwierzyny w nadleśnictwie
SEZON 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 RAZEM
Jelenie
Sarny
PLAN 86 103 103 106 111 102 129 147 166 1053
WYK 87 103 98 103 107 96 140 158 115 1007
PLAN 256 247 247 351 375 378 422 544 514 3334
WYK 258 249 252 349 370 377 424 542 475 3296
REALIZACJA PLANÓW POZYSKANIA ZWIERZYNY
JELENIE PLAN
600
500
JELENIE
WYKONANIE
400
SARNY PLAN
300
200
SARNY
WYKONANIE
100
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
201

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
W ostatnich latach nadleśnictwo dąŜyło do zwiększenia rozmiaru pozyskania jelenia ze względu na nie
zmniejszający się problem szkód w uprawach a przede wszystkim w młodnikach i drągowinach świerkowych.
Ustalenia WŁPH na lata 1997-2007 nie zagwarantowały osiągnięcia stabilizacji populacji zwierzyny płowej na
poziomie umoŜliwiającym w pełni realizację zadania odnowienia i trwałości lasu.
Zadaniem nadleśnictwa w następnym dziesięcioleciu będzie regulacja wielkości i struktury populacji jelenia i
sarny oraz dostosowanie stanu jeleni do poziomu przewidzianego w WPH oraz umoŜliwiającym realizację
zadań przebudowy drzewostanów oraz zagospodarowania lasu. Taki kierunek działania pozwoli w przyszłości
ograniczyć szkody w uprawach i młodnikach zakładanych w ostatnich latach, oraz w silnie spałowanych
drzewostanach II i IIIa kl.wieku ..
202

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Szkody łowieckie (rozmiar powierzchniowy według danych z 3 wybranych lat - rozmiar w ha
Uprawy
Młodniki
Obwód do 20 % 21-50 % pow. 50 % do 20 % 21-50 % pow. 50 %
1 2 3 4 5 6 7
Rok 2003
177 23,86 13,80 0 0 0 0
203 10,20 0 0 0 0 0
204 42,87 13,32 0 13,25 0 0
205 14,70 2,29 0 0 0 0
234 26,28 0 0 26,991 46,119 0
235 7,515 2,835 0 187,66 8,195 0
258 96,797 19,97 1,75 120,509 110,301 0
259 129,845 56,365 7,05 284,32 130,445 3,63
Razem 352,067 108,58 8,80 632,73 295,06 3,63
Rok 2004
177 0 0 0 0 0 0
203 5,46 9,63 0 0,95 0 0
204 0 0 0 0 0 0
205 0 0 0 0 0 0
234 30,87 18,91 3 0 0 0
235 22,12 0 0 11,61 0 0
258 92,43 107,35 2,4 185,38 58,1 1,1
259 541,73 50,62 0 149,87 146,79 13,94
Razem 692,59 196,51 5,4 347,81 204,89 15,04
Rok 2005
177 19,38 10,69 1,3 0 0 0
203 4,4 15,19 0 0 0 0
204 35,54 13,27 2,1 0 0 0
205 7,23 15,59 0 0 8,61 0
234 4,15 53,42 8,5 0,89 9 0
235 40,41 0 0 0 0 0
258 48,57 37,17 0,3 218,96 330,05 80,37
259 340,65 48,46 2,67 566,53 169,82 13,94
Razem 500,33 193,79 14,87 786,38 517,48 94,31
Średnia
z 3 lat
514,99 162,96 9,69 588,97 339,14 37,66
203

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
VIII. Ocena wykonania zadań wynikających z programu ochrony przyrody
Ochrona przyrody w Nadleśnictwie Świeradów realizowana jest zgodnie z ustawami: o ochronie
przyrody z 16 października 1991r.wraz z późniejszymi nowelizacjami oraz o lasach z dnia 28 września 1991r.
wielokrotnie nowelizowaną, w ramach Systemu Ochrony Przyrody i Kształtowania Środowiska Naturalnego w
Lasach Państwowych.
W zakres działań wchodzi:
⇒ realizacja zadań z zakresu ochrony przyrody, wynikających z potrzeb i przepisów prawa,
⇒ racjonalne kształtowanie środowiska przyrodniczego,
⇒ uwzględnianie oczekiwań społecznych oraz potrzeb i moŜliwości gospodarczych kraju
Program Ochrony Przyrody dla Nadleśnictwa Świeradów sporządzony został w formie aneksu do Planu
Urządzania Lasu na okres od 1.01.2008r. do 31.12.2007r.
a) Rezerwat przyrody „Torfowiska Dolin Izery”
Rezerwat „Torfowiska Doliny Izery” został utworzony Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z
dnia 5 kwietnia 2007roku (Dz.U. Nr 126 poz. 1653) z połączenia rezerwatu „Torfowisko Izerskie” i
„Torfowiska Doliny Izery”. Zajmuje obszar 529,36 ha z czego 213,34 ha znajduje się na terenie Nadleśnictwa
Świeradów (Leśnictwo Izera, oddz. 453, 460, 461, 462, 463, 464, 465, 466, 467, 468, 469).
Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych kompleksów torfowisk typu
wysokiego i przejściowego wraz z całą róŜnorodnością flory i fauny występującej na tym obszarze.
Ekosystemy torfowiskowe róŜnych typów , które naleŜą do jednych z największych kompleksów w górach
Europy Środkowej, stanowią unikalną wartość przyrodniczą Polski. Sposobem powstania i morfologią złóŜ i
roślinnością przypominają one torfowiska Karkonoszy oraz Skandynawii.
W rezerwacie odnajdziemy wiele gatunków roślin rzadkich i bardzo rzadkich, naleŜą do nich brzoza karłowata
(Betula nana), baŜyna obupłciowa (Empetrum hermaphroditum), Ŝurawina drobnolistkowa (Oxycoccus
microcarpus), bagnica torfowa ( Scheuchzeria palustris), baŜyna czarna (Empetrum nigrum), wełnianeczka
darniowa (Baeothryyon cespitosum).
Mają tu swoje stanowiska rośliny prawnie chronione takie jak sosna błotna (pinus x rhaetica), jałowiec
pospolity halny ( juniperus communis L. subsp. Alpina, kosodrzewina (pinus mungo), arnika górska (Arnica
Montana), podrzeń Ŝebrowiec (Blechnum spirant)rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia) i pośrednia (D.
intermedia)
Aktualnie trwają prace nad Planem Ochrony rezerwatu. Zadania ochronne są realizowane przez Nadleśnictwo
po wcześniejszym złoŜeniu wniosku na wykonanie zadań ochronnych do Wojewódzkiego Konserwatora
Przyrody.
204

) Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Nadleśnictwo Świeradów w celu rozpoznania walorów flory i fauny podlegającej ochronie prowadziło szkolenia
dla pracowników SL z zakresu rozpoznawania gatunków chronionych. Wszyscy pracownicy terenowi
zobowiązani są do stałego monitorowania terenów leśnych i ewidencjonowania miejsc występowania
stwierdzonych i rozpoznanych gatunkach podlegających ochronie. Posiadanie takich informacji pozwala na
podjęcie decyzji gospodarczych mających na celu ochronę miejsc występowania gatunków chronionych
podczas prac leśnych (np. wyłączenie z zabiegu, wyznaczenie szlaków zrywkowych w taki sposób, aby nie
naruszyć cennych elementów przyrodniczych itp.).
W ramach przeprowadzonych prac na podstawie zarządzenia dyrektora generalnego LP wykonano w roku 2007
inwentaryzację przyrodniczą obejmującą siedliska przyrodniczocenne oraz gatunki roślin i zwierząt rzadkie i
chronione .
c) Ochrona gatunkowa zwierząt - ochrona strefowa
W okresie 1998 -2007 na terenach leśnych funkcjonowały dwie strefy ochronne :
Strefy ochronne dla zwierząt chronionych w Nadleśnictwie Świeradów
Lp
Gatunek
Lokalizacja
Powierzchnia
Ochrona ścisła
Ochrona częściowa
ogółem
1 Cietrzew Obręb Świeradów:
998,29
422, 348, 383, 445, 444, 345,423, 349, 356, 434,
350, 351, 352, 255 c,f, 400d, 385b,357, 367,
368,355d, 336, 460, 461,462, 463, 464, 465, 466,
467, 468, 398, 335,400c, 369, 384,385a, 330,
385d, 316b, 399,400a,400b,469, 108, 319, 318,
334, 153, 154, 155, 156,157, 159, 160, 161, 142,
167, 141, 109, 115, 116, 117,118, 119, 125, 126,
127,128, 139, 162
2 Puchacz Obręb Lubań:
279f, g, h, i, k, 278i,
3 Bocian czarny Obręb Świeradów:
316a, 140,
279a, b, c, d, j,280i, d, g, h,
278a, b, c, d, f, g, h
44,52
205

206
Wyniki analizy gospodarki przeszłej.

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
II.2. KOREFERAT BULIGL
Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Oddział w Brzegu
KOREFERAT
DO ANALIZY GOSPODARKI PRZESZŁEJ ZA LATA 1998 - 2007
NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
OBRĘBY: ŚWIERADÓW, LUBAŃ ŚLĄSKI
RDLP WROCŁAW
Opracowano:
w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu
Brzeg, listopad 2007 r.
207

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
1. STAN POSIADANIA
W przedstawionych w ,,Analizie gospodarki przeszłej” zmian w stanie posiadania Nadleśniczy posłuŜył się
danymi z SILP wyraŜonymi w arach i odzwierciedlającymi stan urządzeniowy gruntów nadleśnictwa. W
opracowaniu BULiGL Oddział w Brzegu dane odnośnie prac geodezyjnych oraz stanu posiadania zostały
zaprezentowane w m 2 . W pozostałych częściach referatu (oraz analogicznie w planie urządzenia lasu)
funkcjonują dane w arach. Zaistniałe róŜnice w powierzchni Nadleśnictwa ŚWIERADÓW, wg tabeli I (w m 2 ) i
opisów taksacyjnych (w arach) wynikają z załoŜeń dotyczących sposobu rozliczania powierzchni ewidencyjnej,
a następnie sposobu przeniesienia jej do opisów taksacyjnych.
Powierzchnię gruntów Nadleśnictwa ŚWIERADÓW, wg grup uŜytków na podstawie syntetycznego zestawienia
wielkości zawartych w opisie taksacyjnym lasu i porównanie ich z danymi z Tabeli I przedstawiono poniŜej.
POWIERZCHNIA GRUNTÓW, WG GRUP UśYTKÓW - ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE, WG DANYCH Z
EWIDENCJI GRUNTÓW I PLANU U.L., DLA NADLEŚNICTWA
Lp.
Rodzaj powierzchni
Obręb leśny
Świeradów Lubań Śl.
Nadleśnictwo
powierzchnia - ha
1
2
3
Powierzchnia
ogółem
Powierzchnia
leśna
Powierzchnia
nieleśna
wg Tabeli I 8652,7826 7082,7633 15735,5459
wg opisów taksacyjnych 8652,95 7082,99 15735,94
róŜnica 0,17 0,23 0,39
wg Tabeli I 8447,8476 6841,4695 15289,3171
wg opisów taksacyjnych 8447,97 6841,66 15289,63
róŜnica 0,12 0,19 0,31
wg Tabeli I 204,9350 241,2938 446,2288
wg opisów taksacyjnych 204,98 241,33 446,31
róŜnica 0,05 0,04 0,08
2. PORÓWNANIE ZAPLANOWANYCH ZADAŃ GOSPODARCZYCH Z ICH REALIZACJĄ
Stan siedlisk
Przedstawione w ,,Analizie gospodarki przeszłej” dane powierzchniowe dotyczące stanu siedlisk pochodzą z
tabeli II, w której zostały ujęte grunty leśne zalesione. Typy siedliskowe lasu wraz z wariantami uwilgotnienia,
podtypy i gatunki gleb oraz informacja o stanie siedliska zostały przeniesione do planu urządzenia lasu z
opracowania siedliskowego wykonanego przez BULiGL w 2007r., przy czym w trakcie prac terenowych
dokonano niewielkich korekt w/w. danych. Zagadnienia te oraz porównanie udziału siedlisk w stosunku do
poprzedniego okresu zostały szczegółowo omówione w Referacie.
208

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Funkcje lasów
Do przedstawionych w ,,Analizie gospodarki przeszłej” danych BULiGL Oddział w Brzegu nie wnosi uwag.
Rozporządzeniem Nr 8 z dnia 3 lipca 2000 r. (Dz. Urz Woj. Nr 114, poz. 492) powołany został przez Wojewodę
Dolnośląskiego rezerwat „Torfowiska Doliny Izery” - o powierzchni 529,36 ha. W planie urządzenia lasu wg
stanu na 01.01.2008 w granicach tego rezerwatu znalazło się 213,34 ha gruntów będących w zarządzie
Nadleśnictwa ŚWIERADÓW (w tym 148,00 ha gruntów leśnych). Uzgodniono z wojewódzką słuŜbą ochrony
przyrody we Wrocławiu, iŜ powierzchnia ta oraz aktualny podkład mapowy gruntów nadleśnictwa posłuŜą do
sporządzenia aktualnego planu ochrony rezerwatu.
Podział gospodarczy
Do przedstawionych w ,,Analizie gospodarki przeszłej” danych BULiGL Oddział w Brzegu nie wnosi uwag.
Zagadnienia te zostały równieŜ omówione w Referacie BULiGL.
Wieki rębności
Do przedstawionych w ,,Analizie gospodarki przeszłej” danych dotyczących przeciętnych wieków
rębności BULiGL Oddział w Brzegu nie wnosi uwag. Zagadnienia te zostały równieŜ omówione w Referacie
BULiGL.
Ocena rozmiarów uŜytkowania wg kategorii cięć
Znaczny udział pozyskanej miąŜszości w ramach uŜytków przygodnych (24 %)
spowodował niewykonanie powierzchniowego etatu cięć planowych.
• W uŜytkowaniu rębnym wykonanie planu zostało zrealizowane w ( dane % w stosunku do etatu):
- etat miąŜszościowy – 77 % (bez uŜytków przygodnych);
- etat miąŜszościowy wraz z uŜytkami przygodnymi – 99 %;
(udział uŜytków przygodnych rębnych – 22 %)
• . W uŜytkowaniu przedrębnym wykonanie planu zostało zrealizowane w ( dane % w stosunku do etatu):
Rodzaj cięć Wykonanie etatu powierzchniowego Wykonanie etatu miąŜszościowego
Czyszczenia 40 87
TrzebieŜe 99 88
Ogółem uŜytki przedrębne 96 88
(Udział uŜytków przygodnych przedrębnych – 26 %)
209

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
uwag.
Ocena prac z zakresu hodowli lasu
Do przedstawionych w ,,Analizie gospodarki przeszłej” danych BULiGL Oddział w Brzegu nie wnosi
Gospodarka nasienna i szkółkarska
Wszystkie zagadnienia związane z nasiennictwem, selekcją oraz szkółkarstwem zostały szeroko
omówione w referatach Nadleśniczego oraz BULiGL.
3. OCENA WPŁYWU WYKONANYCH ZABIEGÓW NA STAN LASU
Do przedstawionych w ,,Analizie gospodarki przeszłej” danych BULiGL Oddział w Brzegu nie wnosi
uwag. Zagadnienia związane ze stanem lasu zostały równieŜ szeroko omówione w referacie BULiGL.
Szczegółowe dane dotyczące analizy zmian stanu zasobów drzewnych, wpływu na nie gospodarki
ubiegłej oraz przewidywane zmiany w przyszłym okresie zostaną przedstawione w opracowaniu ogólnym.
Omówienie wpływu gospodarki przeszłej na jakość upraw i młodników
Wyniki oceny upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych, przeprowadzonej w trakcie
terenowych prac urządzeniowych obrazuje tabela nr XI zamieszczona w referacie Nadleśniczego. Ocenę
przeprowadzono w oparciu o gospodarcze typy drzewostanów oraz składy gatunkowe upraw obowiązujące w
planie III rewizji.
Stwierdzona niezgodność dla 0,7 % upraw wynika ze znacznej (ponad 50 %) rozbieŜności ich
aktualnego składu w stosunku do składu poŜądanego na danym siedlisku. Biorąc pod uwagę fakt problemów
związanych z ochroną gatunków liściastych moŜna uznać, iŜ obecny ich skład jest podyktowany koniecznością
dostosowania się do panujących na powierzchni warunków i powinien w przyszłości być przebudowywany
(wprowadzenie w poprawkach i uzupełnieniach poŜądanych gatunków liściastych).
Ogólny stan upraw na powierzchniach otwartych w kontekście ww. problemów naleŜy uznać za dobry.
Zadawalającą jest takŜe udatność upraw i młodników, oscylująca w przedziale zadrzewienia 0,7–0,8 (przeciętna
dla nadleśnictwa = 0,77).
W przypadku upraw podokapowych oraz upraw i młodników po rębni częściowej, uzyskane w trakcie
taksacji wyniki, tj.:
- w KO - przeciętne zadrzewienie – 0,61; jakość - 22,
- w KDO - przeciętne zadrzewienie – 0,31; jakość - 22,
- w uprawach i młodnikach po rębniach złoŜonych - przeciętne zadrzewienie – 0,81, jakość - 22,
naleŜy uznać za zadowalające.
210

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
PORÓWNANIE POWIERZCHNI MŁODEGO POKOLENIA WG STANU NA 1998 I 2008 R.
Stopień
zgodności
Nadleśnictwo
Stan na 1998r. Stan na 2008r.
ha % ha %
Nalot 109,5 17,8% 225,2 14,1%
Odn. pod. osł. 231,2 37,6% 695,3 43,5%
Podrost 266,0 43,2% 638,9 39,9%
Podrost IIp 8,3 1,3% 40,1 2,5%
Razem 614,9 100,0% 1599,3 100,0%
Porównanie powierzchni młodego pokolenia w planach III i IV rewizji
700,0
600,0
500,0
695,3
638,9
400,0
225,2
300,0
200,0
100,0
0,0
109,5
231,2
266,0
40,1
8,3
2008
Nalot
Odn. pod. osł.
Podrost
Podrost IIp
1998
Dla uzupełnienia działań Nadleśnictwa w minionym okresie w zakresie hodowli lasu przedstawiono
poniŜej, w formie tabelarycznej rozliczenie powierzchni drzewostanów w KO, KDO oraz drzewostanów źle
produkujących zewidencjonowanych wg stanu na 1.01.1998r.
Aktualnie zaliczona powierzchnia
Rodzaj drzewostanu – pow. (ha)
KO KDO Negatywy
stan na 1.01.1998r. 281,24 131,92 39,49
Grunty nie zalesione - - -
stan na 1.01.2008r.
Uprawy i młodniki po rębni częściowej 114,96 27,84 30,87
Drzewostany 12,79 20,54 6,35
KO 153,49 58,41 2,27
KDO - 25,13 -
Przebudowa - - -
Razem: 281,24 131,92 39,49
211

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
PowyŜsza tabela obrazuje stan aktualny powierzchni drzewostanów opisanych w ubiegłym 10-leciu
jako KO, KDO oraz negatywy. Zmiany w strukturze powyŜszych grup drzewostanów ilustrują zamieszczone
poniŜej wykresy:
NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
Zm iany w strukturze KO
Upraw y
D-stany
KO
41%
54%
5%
NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
Zmiany w strukturze KDO
Upraw y
D-stany
KO
KDO
19%
21%
16%
44%
NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
Zmiany w strukturze drzew ostanów źle produkujących
16%
6%
Upraw y
D-stany
KO
78%
212

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Omówienie wpływu gospodarki przeszłej na skład gatunkowy drzewostanów
Zagadnienia związane z wpływem gospodarki przeszłej na skład gatunkowy drzewostanów zostały
szeroko omówione w referatach Nadleśniczego oraz BULiGL. W celu uzupełnienia zawartych tam informacji
przedstawiono poniŜej wykresy obrazujące dynamikę zmian w udziale głównych gatunków lasotwórczych
Nadleśnictwa ŚWIERADÓW (zmiany udziałów powierzchniowych wg gatunków panujących):
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
9,9 6,9 9,0 6,2
58,7
% w 1998r.
57,2
% w 2008r.
So Md Św
14,0
12,0
10,0
% w 1998r.
% w 2008r.
14,0
12,9
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
1,5 2,2 7,4
7,0
Bk Db Brz
4. OCENA ZADAŃ Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
Wszystkie zagadnienia związane z infrastrukturą techniczną zostały szeroko omówione w referacie
Nadleśniczego. W opisaniu ogólnym planu urządzenia lasu zostaną omówione potrzeby inwestycyjne
nadleśnictwa na lata 2008 – 2017 na podstawie informacji Nadleśniczego, w porozumieniu z odpowiednim
wydziałem RDLP Wrocław.
5. OCENA ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY LASU ORAZ OCHRONY PRZYRODY
Omówienie spraw ochrony lasu oraz ochrony ppoŜ.
Zagadnienia dotyczące ochrony lasu w zakresie: ogólnego stanu zdrowotnego lasu, zagroŜenia ze strony
czynników biotycznych i abiotycznych, prowadzonych zabiegów profilaktycznych, wykonanych zabiegów
zwalczających oraz zagadnienia ochrony przeciwpoŜarowej, zostały wyczerpująco omówione w opracowanej
przez Nadleśnictwo ,,Analizie gospodarki przeszłej” oraz w referacie BULiGL. W referacie BULiGL
przedstawiono kierunkowe wytyczne w zakresie działań z ochrony lasu oraz ochrony przeciwpoŜarowej.
213

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
6. OCENA ZADAŃ Z ZAKRESU UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASU
Zagadnienia dotyczące uŜytkowania ubocznego nadleśnictwa zostały wyczerpująco omówione zarówno
przez Nadleśniczego jak i BULiGL, w referatach.
7. OCENA ZADAŃ Z ZAKRESU GOSPODARKI ŁOWIECKIEJ
Zagadnienia dotyczące gospodarki łowieckiej nadleśnictwa zostały wyczerpująco omówione zarówno
przez Nadleśniczego jak i BULiGL, w referatach.
8. OMÓWIENIE PROGRAMU OCHRONY PRZYRODY
Zagadnienia dotyczące ochrony przyrody w Nadleśnictwie ŚWIERADÓW zostały omówione
zarówno przez Nadleśniczego jak i BULiGL, na I KTG oraz w referatach na II KTG.
9. ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE
Zagadnienia dotyczące zagospodarowania turystycznego terenów nadleśnictwa zostały wyczerpująco
omówione zarówno przez Nadleśniczego jak i BULiGL, w referatach.
***
BRZEG listopad 2007r.
214

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
II.3. KOREFERAT INSPEKTORA DRI LP
Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych
Dolnośląski Region Inspekcyjny LP
we Wrocławiu
KOREFERAT
Inspekcji Lasów Państwowych do Analizy Gospodarki Przeszłej
przedstawionej przez Nadleśniczego Nadleśnictwa Świeradów
na posiedzeniu II Komisji Techniczno-Gospodarczej.
Wrocław, listopad 2007r.
215

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Niniejszy koreferat opracowano głównie na podstawie ustaleń kontroli pełnej - przeprowadzonej przez
DRI w 2002 r. (po 4 latach obowiązywania planu u.l.), oraz referatu Nadleśniczego Nadleśnictwa Świeradów i
referatu Kierownika grupy urządzeniowej. W niniejszym koreferacie odniesiono się głównie do analizy
gospodarki przeszłej za okres obowiązywania III rewizji planu, sporządzonego na lata 1998 – 2007.
1. Ocena uŜytkowania zasobów drzewnych
Podczas kontroli pełnej analizowano wykonanie planów urządzania lasu za okres 4 lat obowiązywania
planu, tj. za lata 1998 - 2001. Wykonane rozmiary uŜytkowania za lata 2002 - 2007 przyjęto wg analizy
sporządzonej przez Nadleśniczego.
Główne uŜytkowanie lasu, w stosunku do przyjętych etatów, wykonano (w %):
pod względem:
za okres 4 lat (wg
wyników kontroli)
za okres 10 lat (wg
referatu Nadleśniczego)
powierzchniowym 39,4 % 103,5 %
miąŜszościowym 36,2 % 93 %
UŜytki rębne wykonano:
pod względem: za okres 4 lat za okres 10 lat
powierzchniowym 52,7 % 149 %
miąŜszościowym 36,7 % 99 %
UŜytki przedrębne wykonano:
pod względem: za okres 4 lat za okres 10 lat
powierzchniowym 37,2 % 95,7 %
miąŜszościowym 35,7 % 88,4 %
Z powyŜszego wynika, iŜ za 10 lat obowiązywania planu u.l. etat miąŜszościowy ogółem wykonano w
93%, w tym w kategorii uŜytków rębnych w 99 % a w kategorii uŜytków przedrębnych – w 88,4%.
Etat powierzchniowy w uŜytkowaniu rębnym został wyraźnie przekroczony, co spowodowało niewielkie
przekroczeniu etatu uŜytkowania głównego - o 3,5 %, przy mniejszym wykonaniu tego etatu w uŜytkowaniu
przedrębnym (95,7%).
216

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Nadleśniczy wyjaśnił w swym referacie (str. 10 i 11), Ŝe nie wykonanie etatu miąŜszościowego w
uŜytkowaniu rębnym (zrealizowano go w 99%), spowodowane było m.in. efektem cięć przygodnych, brakiem
wystarczającego rozmiaru powierzchniowego odnowień podokapowych, koniecznością usunięcia drzewostanów
poklęskowych (popoŜarowych i popowodziowych), oraz innymi przyczynami. Nie wyjaśniono z czego wynika
przekroczenie o około 49 % tego etatu pod względem powierzchniowym.
Brak korelacji pomiędzy wykonaniem etatów (powierzchniowym i miąŜszościowym) wystąpił juŜ w czasie
kontroli kompleksowej i ustalono wówczas, Ŝe wynika to z zawyŜenia masy grubizny w planach u.l.,
konsekwencją czego było ustalenie zawyŜonych etatów miąŜszościowych (str. 17 protokółu).
Brak korelacji pomiędzy wykonaniem etatów dotyczył szczególnie cięć rębnych rębniami złoŜonymi. Za okres
4 lat niska była realizacja etatu miąŜszościowego tych cięć, która wynosiła 28,5%, przy 51,3% realizacji pod
względem powierzchniowym. Brak danych w referacie Nadleśniczego, jak zrealizowano te zadania za okres 10-
lecia.
Udział uŜytków przygodnych w uŜytkowaniu rębnym wynosił: za okres 4 lat – 12,8%, a za całe 10-lecie
wynosił 19,3% i był największy w 2007r. - dotyczył 22.552 m 3 (75%).
Udział uŜytków przygodnych w uŜytkowaniu przedrębnym wynosił: za okres 4 lat - 22,2%, za okres 10 lat –
26,2 % i był największy w 2007r. - dotyczył 22.122 m 3 (77%). W 2007 r. usuwano wywroty i złomy po
huraganie „Cyryl”.
UŜytki przedrębne ogółem, po 10 latach zostały pod względem powierzchniowym wykonane w 95,7
%, a pod względem miąŜszościowym – w 88,4%. Za okres 4 lat wykonanie to wynosiło odpowiednio – 37,2% i
35,7%.
Procentowe wykonanie CP za okres 10 lat pod względem powierzchniowym było wyraźnie niŜsze od planu
– wynosiło tylko 40%. Niska była realizacja masowa CP –wynosiła około 87% etatu. Realizacja ta za okres 4 lat
była równieŜ niska i wynosiła: powierzchniowo – 20,8%, miąŜszościowo – 32,1%.
Ogółem trzebieŜe wykonano powierzchniowo w 99%, przy wyraźnie mniejszej realizacji etatu masowego,
który wykonano bez uŜytków przygodnych w około 65 % (w tym w Obr. Świeradów w 48%).
TW wykonano powierzchniowo w 107 %, a TP wykonano powierzchniowo w 88%.
Osiągnięta intensywność cięć pielęgnacyjnych z uŜytkami przygodnymi włącznie wynosi:
- za okres 10 lat – 30,4 m 3 /ha;
- za okres 4 lat objętych kontrolą – 29,6 m 3 /ha, w tym: w TW – ok. 14 m 3 /ha, a w TP – ok. 30 m 3 /ha.
Nadleśniczy wyjaśnił, Ŝe część TW wykonywano ze względu na charakter drzewostanu, jako zabiegi
czyszczeń bez ewidencji pozyskania masy, co tłumaczy średnią intensywność TW na poziomie 14 m 3 /ha.
Prawidłowość wykonania cięć pielęgnacyjnych została oceniona podczas lustracji terenowych,
przeprowadzonych w miesiącu sierpniu 2002 r. Nie stwierdzono przypadków zbyt małej intensywności
trzebieŜy. Stwierdzono natomiast przypadki stosowania zbyt duŜej intensywność zabiegów TP w bliskorębnych
i rębnych drzewostanach świerkowych, zagroŜonych ze strony wiatrów.
217

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Orientacyjny etat miąŜszościowy uŜytkowania przedrębnego, proponowany w referacie BULi GL na
obecny okres gospodarczy, obliczono na podstawie spodziewanego bieŜącego przyrostu miąŜszości
drzewostanów przedrębnych i przyjęto w rozmiarze 306.690 m 3 netto.
Wykonanie tego uŜytkowania w
minionym okresie gospodarczym wynosiło 247.185 m 3 netto. Jest to wzrost o około 24 % w stosunku do
wykonania poprzedniego okresu, w którym udział uŜytków przygodnych w uŜytkowaniu przedrębnym wynosił
26,2%, w tym uŜytki przygodne w 2007r. stanowiły 22.122 m 3 .
Zaproponowana (w tabeli 33) na obecny okres gospodarczy średnia intensywność cięć przedrębnych w
Nadleśnictwie wynosi 36,59 m 3 /ha, w tym w Obr. Świeradów – 37,49 m 3 /ha, W Obr. Lubań – 35,72 m 3 /ha,
podczas gdy w poprzednim 10-leciu wynosiła odpowiednio: 25,32 m 3 /ha i 35,65 m 3 /ha. Jest to wzrost w
przypadku Obr. Świeradów o około 48% w stosunku do wykonania poprzedniego okresu, w którym udział
uŜytków przygodnych w uŜytkowaniu przedrębnym wynosił 33,9%, w tym uŜytki przygodne w 2007r.
stanowiły 7.940 m 3 , tj. około 8% etatu 10-lecia.
Z powyŜszych ustaleń wynika wniosek, iŜ proponowana w referacie BULiGL intensywność uŜytkowania
przedrębnego w Obr. Świeradów jest zbyt wysoka, gdyŜ:
- jest wyŜsza niŜ w Obr. Lubań i wynika tylko z obliczenia etatu na podstawie spodziewanego bieŜącego
przyrostu miąŜszości, co prawda zredukowanego z uwagi na warunki klimatyczne (37% przyrostu
tablicowego);
- nie uwzględnia lub za mało uwzględnia uzyskaną przez Nadleśnictwo przeciętną intensywność w
poprzednim okresie - wynikającą głównie ze stanu i funkcji drzewostanów w tym Obrębie – podatnych na
zagroŜenia i pełniących funkcje ochronne, w trzebieŜach z poprzedniego okresu (ostatnie 5 lat) uzyskano:
Świeradów - 25,16 m 3 /ha, Lubań – 36,36 m 3 /ha;
- nie uwzględnia zmniejszenia przyrostu w strefach uszkodzeń przemysłowych – 6.934 ha tego Obrębu, tj. 85
% powierzchni zaliczone jest do II i III strefy uszkodzeń.
2. HODOWLA LASU.
Za okres 5 lat (z planem w roku kontroli) plan odnowień i zalesień sztucznych został zrealizowany w
46,6%, w tym na powierzchniach otwartych – 99%, pod osłoną drzewostanu – 31%. Za okres 10 lat plan ten
został zrealizowany w 83%, w tym na powierzchniach otwartych – w 109 %, pod osłoną drzewostanu – w 75%
(po rębniach złoŜonych - w 84 %, w podsadzeniach produkcyjnych – wg tabeli ze str. 23 referatu
Nadleśniczego, tylko w 25% ?, dolesienia luk – wg tabeli ze str. 23 referatu Nadleśniczego, w 50%).
Wśród pow. otwartych halizny i płazowiny stanowiły 309,40 ha, a w czasie kontroli ich stan wynosił
31,54 ha, a po 10 latach – 16,67 ha. Realizacja tej kategorii prac, o największym rozmiarze powierzchniowym,
wynosi 94,6 %.
Z referatu Nadleśniczego (str.21) wynika, Ŝe niska realizacja w podsadzeniach produkcyjnych oraz
dolesienich luk, spowodowana jest rezygnacją z wykonania tych prac ze względu na obsiew naturalny i
podrosty.
218

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
W czasie kontroli ustalono, Ŝe po 5 latach realizacja podsadzeń produkcyjnych wynosiła 40,6% planu.
Prace te, polegające na przebudowie drzewostanów – głównie brzozowych i jarzębinowych oraz z duŜym
udziałem tych gatunków na siedliskach górskich Obr. Świeradów (częściowo refundowane przez Fundację
EkoFundusz), oceniono jako wykonane bardzo dobrze (str. 37 i 38 protokółu).
Rozmiar podsadzeń produkcyjnych, proponowany w referacie BULiGL na obecny okres gospodarczy,
wynosi 208,75 ha i wydaje się zbyt mały. Wykonany rozmiar tych prac w poprzednim okresie - za 4 lata
obowiązywania planu objęte kontrolą - wynosił 202 ha, na plan 709 ha. Proponowany obecnie rozmiar jest
mniejszy od niewykonanej w poprzednim okresie powierzchni, ujętej w planie u.l.
Do jakości prac odnowieniowych i zalesieniowych nie wniesiono istotnych zastrzeŜeń, poza
przypadkami stosowania zbyt małych sadzonek w stosunku do warunków siedliskowych (silnie
zachwaszczające się fragmenty LMwyŜ. w 3 leśnictwach).
Nie wykonywano wyprzedzającego przygotowania gleby i nie stosowano specjalistycznych sposobów
przygotowania gleby. Powszechnie stosowano sadzenie sadzonek bez przygotowania gleby. W większości
sadzono sadzonki produkowane w pojemnikach (z zakrytym systemem korzeniowym) przy uŜyciu kostura
specjalnej konstrukcji, pomysłu miejscowego leśniczego. Jest to bardzo dobry sposób, sprawdzający się
szczególnie w miejscowych warunkach górskich.
Udatność upraw 3 i 6-letnich wynosiła średnio – 4,47 i 4,26 a ich średni stopień pokrycia wynosił
odpowiednio 90,3% i 89,5%. Udatność młodników 13-letnich była zdecydowanie niŜsza – ich średnia ocena
wynosiła 2,84, przy 81% pokrycia. Stwierdzono, iŜ z wiekiem upraw i młodników obniŜała się ich jakość
hodowlana, na co decydujący wpływ miały dwa czynniki: niewłaściwy skład gatunkowy i szkody łowieckie.
W większości lustrowanych młodników 13-letnich występowały wady ponad 20%, co dotyczyło 87%
młodników. Głównymi przyczynami obniŜenia ocen były: nieodpowiedni do siedliska skład gatunkowy – 75%
lustrowanych młodników, uszkodzenia od zwierzyny – 12% lustrowanych młodników. Do złych
zakwalifikowano 58% lustrowanych młodników, wg wówczas obowiązujących kryteriów.
Przestrzegano regionalizację nasienną w zakresie przenoszenia nasion w ramach regionów nasiennych.
W 20% kontrolowanych przypadków wysadzono sadzonki pochodzące z nasion zebranych z niŜszych
wysokości, róŜniących się ponad 200 m od wysokości załoŜonych upraw.
Zgodnie z poprzednim planem u.l. zaprojektowano do wykonania 598,59 ha poprawek i uzupełnień w
uprawach i młodnikach istniejących. Według zapisów w operacie nie rozliczono się w 4-leciu z zaplanowanych
630 pozycji (lub ich części) poprawek i uzup. o łącznej pow. ok. 455 ha – nie wykonano 76 % planu. Potrzeby
wykonania tych zabiegów, ustalone w czasie kontroli, były mniejsze – stanowiły 30 % projektowanych w planie
219

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
u.l. powierzchni zredukowanych, gdyŜ w ciągu 5 sezonów wegetacyjnych luki wypełniały się i zabliźniały, a
niektóre na Ŝyznych siedliskach zarosły nieodpowiednimi gatunkami – głównie Brz i Olc.
W przypadku 33% pozycji poprawek i uzupełnień lustrowanych w terenie, wniesiono zastrzeŜenia do
dostosowania materiału sadzeniowego do warunków siedliska. Na Ŝyznych siedliskach lasowych sadzono zbyt
małe sadzonki bez przygotowania gleby.
Mankamentami wykonawstwa zabiegów pielęgnowania gleby było zbędne wykaszanie traw przy
wyrośniętych sadzonkach, lub zbyt małe zwracanie uwagi na konieczność staranniejszej pielęgnacji wokół
sadzonek najmniejszych.
Prace z zakresu czyszczeń wczesnych oceniono średnio poniŜej dobrego – 3,72. Główną przyczyną
obniŜenia ocen tych zabiegów było pozostawianie szkodliwej Brz i zbyt mała intensywność zabiegów w
stosunku do szkodliwej Brz na siedliskach LM wyŜ., oraz zbyt duŜa intensywność cięć na siedliskach górskich
Obr. Świeradów, gdzie występowały małe potrzeby wykonywania zabiegów CW. Wykonane tam zabiegi były
często przedwczesne i w rozrzedzonych fragmentach - zbyt intensywne. Niekiedy, na wyŜszych wysokościach
siedlisk górskich, pilniejsze było wykonanie uzupełnień (zamiast CW).
Za okres 5 lat obowiązywania planu u. l. zaawansowanie realizacji planu CP wynosiło 43,7 %, a za okres
10 lat zadania te wykonano w 100,7 %. Średnia ocena tych zabiegów była wyŜsza od dostatecznej i wynosiła
3,46. Powodami niŜszych ocen zabiegów CP było stosowanie zbyt małej intensywności cięć w stosunku do
szkodliwej Brz (rzadziej So) na siedliskach wyŜynnych, oraz stosowanie zbyt duŜej intensywności cięć w
stosunku do Św i Md - głównie na siedliskach górskich.
Podczas kontroli terenowych wykonania prac w zakresie pielęgnowania gleby, CW i CP, generalnie
stwierdzono, Ŝe występowały większe potrzeby pielęgnacyjne na siedliskach wyŜynnych Obr. Lubań i
podgórskich Obr. Świeradów, na tle często zbyt intensywnie wykonywanych tych zabiegów pielęgnacyjnych na
siedliskach górskich Obr. Świeradów.
Średnie oceny wykonania zabiegów trzebieŜowych były zbliŜone do oceny dobrej i wynosiły: TW –
3,84, TP - 3,95. Przy wyznaczaniu TW stwierdzano często zbyt mało zdecydowane podejście do domieszek
szkodliwej Brz.
Istotną sprawą stwierdzoną podczas kontroli problemowej w lutym i marcu 2002 r., było stosowanie zbyt
duŜej intensywności zabiegów TP w rębnych i bliskorębnych drzewostanach świerkowych. Kontrola
kompleksowa wykazała poprawę w tym zakresie, lecz nadal występowały przypadki stosowania zbyt duŜej
intensywność zabiegów TP w tych drzewostanach, zagroŜonych ze strony wiatrów.
Nie planowano i nie wykonywano zabiegów wprowadzania podszytów.
220

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
3. OCHRONA LASU
Podczas kontroli kompleksowej stan sanitarny lustrowanych drzewostanów oceniono jako generalnie
dobry. Wskaźnik pozyskania posuszu wynosił średnio 0,46 m3/ha. W trzech analizowanych podczas kontroli
sezonach usunięto łącznie 20,2 tys. m3 posuszu, wywrotów i złomów, co spowodowane było głównie szkodami
abiotycznymi ze strony wiatru i śniegu.
Wykonywano jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych świerka i sosny. Większość partii
kontrolnych nie była oznakowana w terenie. Poszukiwania larw zasnuj na podokapówkach odbywała się w
zróŜnicowany sposób, najczęściej niezgodnie z obowiązującą IOL.
Corocznie w celu kontroli i zwalczania szkodników wtórnych wykładano pułapki klasyczne i
feromonowe. Pułapki klasyczne na kornika drukarza w latach 1999 – 2001 wykładano w ilości od 354 – 538
szt. w Nadleśnictwie, z tendencją malejącą. W 2001 roku
pozostałych leśnictwach wyłoŜono od 6 – 84 szt.
nie wykładano tych pułapek w 8 leśnictwach. W
• Pułapki feromonowe w latach 1999 – 2001 wykładano na :
• kornika drukarza – od 336 szt.(w 2001 r.) – 439 szt.(w 2000 r.) w Nadleśnictwie.
• rytownika pospolitego - od 220 szt.(w 1999 r.) –321 szt.(w 2000 r.) w Nadleśnictwie.
Mankamentem obsługi pułapek był brak ewidencjonowania wyników odłowu szkodników w
poszczególnych pułapkach, co uniemoŜliwiało wyciągnięcie właściwych wniosków o zagroŜeniach ze strony
poszczególnych szkodników i lokalizacji ich występowania.
Szkody łowieckie miały decydujący wpływ na jakość upraw i młodników. W latach 1999-2001
ewidencjonowano szkody wyrządzane przez jeleniowate na powierzchni : 564 ha upraw, 567 ha młodników i
318 ha innych drzewostanów. Szkody te w roku 2001 były wyŜsze od średnich w badanym okresie.
Większość szkód zlokalizowana jest na terenie obwodów łowieckich nr 54 i 55, gdzie występowało duŜe
zagęszczenie jeleni. Szkody te w porównaniu do szkód wyrządzonych w całym Nadleśnictwie były
nieproporcjonalnie wyŜsze, co dotyczy szczególnie szkód o nasileniu powyŜej 20 %, głównie w innych
drzewostanach.
Nakłady na zabezpieczenie upraw i młodników przed zwierzyną w latach 1997–2001 stanowiły ok. 80%
ogólnych kosztów ochrony lasu i wynosiły od 524 do 667 tys. zł rocznie.
Stosowane metody zabezpieczania przed szkodami od zwierzyny polegały głównie na:
• zabezpieczaniu repelentami – od 552 – 721 ha rocznie;
• grodzeniu upraw i młodników – od 43 – 57 ha rocznie.
221

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
W największym zakresie stosowano zabezpieczenie sadzonek przy uŜyciu preparatów „Cervacol” i
„Emol”, zabezpieczając średnio w ciągu roku około 611 ha upraw, kosztem około 187 tys. zł. Średni koszt
zabezpieczenia 1 ha upraw tym sposobem wynosił 307 zł. Od 2001 r. stosowano tylko „Cervacol”. Nowe
grodzenia wykonywano średnio na pow. ok. 50 ha upraw rocznie, stawiając 23,6 km płotów z siatki metalowej
typu leśnego, kosztem 321,7 tys. zł rocznie. Ogrodzenie 1 ha uprawy kosztowało średnio ok. 6,5 tys. zł, a
średnia długość ogrodzenia 1 ha wynosiła 475 mb. Koszty naprawy starych grodzeń wynosiły średnio 72,6 tys.
zł rocznie. Nowe grodzenia przebudowywanych drzewostanów były skuteczne.
Obwody wyłączone z wydzierŜawienia w Nadleśnictwie nie występują.
Występuje osiem obwodów wydzierŜawionych w skład 3 Rejonów Hodowlanych.
Wykazywane w latach 1999 – 2001 stany jeleni były wielokrotnie wyŜsze od stanu docelowego.
Stan ilościowy jeleni i dzików ustalony podczas inwentaryzacji w 2001 r. metodą prof. Bobka był około
dwukrotnie wyŜszy od stanów ustalonych podczas inwentaryzacji tradycyjnych, przeprowadzonych w 2
poprzednich sezonach. Natomiast stany ilościowe jeleni i dzików ustalone podczas inwentaryzacji w latach
1999 i 2000 były prawie dwukrotnie wyŜsze od stanów docelowych, do osiągnięcia w 2007 r.
Wyniki inwentaryzacji przeprowadzonej metodą prof. Bobka wskazują na przegęszczenie populacji jeleni
w obwodach nr 54 i 55 (zagęszczenie 41 szt. jeleni na 1.000 ha).
Planowanie i wykonanie planu odstrzałów było prawidłowe. Planowano do odstrzału średnio 55%
wiosennego stanu liczebnego populacji jeleni. Przy tak wysokim planowaniu (przekraczającym przyrost
zrealizowany) i prawie pełnym wykonaniu planu odstrzałów, stan jeleni nie malał.
DuŜy stan liczebny jeleni miał bezpośredni wpływ na występowanie i nasilenie szkód łowieckich, co
opisano wcześniej.
222

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
II.4. OCENA DYREKTORA REGIONALNEJ DYREKCJI LASÓW
PAŃSTWOWYCH WE WROCŁAWIU
gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Świeradów
za ubiegły okres gospodarczy 1998 – 2007
I. Uwarunkowania przyrodniczo – ekonomiczne wpływające na gospodarkę leśną
1. Powierzchnia, zasięg i połoŜenie nadleśnictwa
Powierzchnia ogólna nadleśnictwa Świeradów wg stanu na 1.01.2008r. wynosi 15 735,94 ha i jest
niŜsza od średniej w RDLP we Wrocławiu. Zasięg terytorialny nadleśnictwa wynosi około 470 km 2 .
Obszar nadleśnictwa w całości połoŜony jest na terenie województwa dolnośląskiego w zasięgu 2
powiatów i 13 gmin. Nadleśnictwo posiada bardzo zróŜnicowany geograficznie i przyrodniczo
charakter. Podzielone jest na dwa obręby leśne – Świeradów i Lubań.
2. ZróŜnicowanie siedliskowe
Nadleśnictwo Świeradów posiada opracowanie siedliskowe wykonane wg stanu na 01.01.2007 r.,
z którego zostały przyjęte siedliskowe typy lasu.
Na terenie nadleśnictwa wyróŜnionych zostało 20 siedliskowych typów lasu.
W strukturze siedlisk przewaŜa LwyŜśw, który zajmuje 28% powierzchni, po kilkanaście procent
stanowi LMGśw 17% i LMwyŜśw 14% powierzchni.
3. Lasy ochronne
Zgodnie z Decyzją Nr 31 Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 3
marca 1999 r. za ochronne uznano i przyjęto w planie urządzenia lasu 12789 ha lasów, tj. 86%
powierzchni lasów. Zgodnie z decyzją I KTG nie stwierdzono potrzeby dokonywania korekty zasięgu
lasów ochronnych.
II.
Ocena prowadzonej w minionym okresie gospodarki leśnej
1. Stan posiadania
Powierzchnia ogólna wg stanu na 31 grudnia 2007 r. wynosiła 15 735,94 ha i zwiększyła się o
43,92 ha w stosunku do stanu z początku okresu urządzeniowego. Powierzchnia leśna zwiększyła się
o 182 ha. Wzrost ten jest wynikiem zalesień przejmowanych gruntów porolnych i przejęcia gruntów
leśnych. Powierzchnia nieleśna zmniejszyła się o 139 ha.
223

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
2. Analiza uŜytkowania
Przyjęty w minionym okresie gospodarczym etat cięć dla nadleśnictwa Świeradów wynosił ogółem
500 734 m 3 grubizny netto, w tym:
a) uŜytki rębne - 221 001 m 3 grubizny netto
b) uŜytki przedrębne - 279 733 m 3 grubizny netto
UŜytkowanie grubizny ogółem w latach 1998 – 2007 wyniosło 466 159 m 3 , wykorzystano więc
moŜliwości etatowe w 93%. UŜytki przygodne stanowiły 23% pozyskania. Jest to znaczna to wielkość
wskazująca na niestabilny stan sanitarny lasów nadleśnictwa.
UŜytkowanie rębne wyniosło 218 975 m 3 . Etat w wymiarze masowym zrealizowano w 99%. W
wymiarze powierzchniowym etat został znacznie przekroczony, jego realizacja wyniosła bowiem
149%. Przekroczenie etatu powierzchniowego uŜytków rębnych spowodowane było m. in.
wymuszonymi zrębami wynikającymi z porządkowania stanu sanitarnego lasu.
a) UŜytkowanie przedrębne wyniosło 247 185 m 3 , tj. 88% wielkości planowanej w wymiarze
masowym. Nie został wykonany etat powierzchniowy w uŜytkowaniu przedrębnym.
Czyszczenia późne w wymiarze powierzchniowym wykonano w 40%, natomiast etat trzebieŜy
wykonano w – 99%. Spowodowane to zostało wykonaniem niektórych zabiegów planowanych jako
trzebieŜe a wykonanych jako zabieg czyszczeń późnych bez pozyskania masy (świadczy o tym
przekroczenie wykonania CP).
Wykonanie etatu w trzebieŜach jest bardzo dobre. Zbyt niskie jest wykonanie CPP.
Intensywność cięć przedrębnych była nieznacznie przekroczona i wynosiła:
obręb Świeradów
– wykonanie: 26,65 m 3 /ha plan: 35 m 3 /ha
obręb Lubań Śląski
– wykonanie: 32,30 m 3 /ha plan: 30 m 3 /ha
3. Analiza zadań z zakresu hodowli lasu
Odnowienia na powierzchniach otwartych, nie licząc zalesień, wykonano w 111% (396 ha).
Odnowienia przy rębniach złoŜonych nie zostały wykonane w wielkości zaplanowanej i wyniosły
84% planu (686 ha).
Zalesienia gruntów nieleśnych wykonano w 104% (112 ha). Podsadzenia wykonano w 25% (177
ha), zadania w zakresie dolesienia luk i przerzedzeń wykonano - 50% (20 ha).
Plan poprawek i uzupełnień wykonano w 77% w stosunku do planu.
224

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
Pielęgnowanie upraw – CW wykonano w 60% (1961 ha), pielęgnowanie młodników – CP w
pełnym zakresie – 101% (3814 ha). Niezrealizowanie planu czyszczeń wczesnych wynika przede
wszystkim z braku potrzeby dokonywania takiego zabiegu dla niektórych pozycji ujętych w planie.
Oceniając dostosowanie składów gatunkowych upraw do warunków siedliskowych naleŜy
stwierdzić, Ŝe większość upraw (66%) jest zgodna ze składem odnowieniowym. 33% upraw jest
częściowo zgodnych. Właściwie brak upraw niezgodnych – w całym nadleśnictwie jest ich zaledwie
2,08 ha tj. 0,7%. W analizie zgodności naleŜy jednak uwzględnić zmiany w typach siedliskowych lasu
dokonane w przeprowadzonych w ostatnim czasie pracach siedliskowych. Pokrycie upraw jest
równieŜ zadowalające. Upraw o pełnym zadrzewieniu 1,0 – 0,9 jest 121 ha tj. 43% ogólnej
powierzchni upraw i młodników do 10 lat, upraw o przeciętnym zadrzewieniu 0,8 – 0,7 jest 152 ha,
czyli 53%. Na podkreślenie zasługuje fakt, ze nie stwierdzono upraw przepadłych.
Według stanu na 1 stycznia 2008 r. w nadleśnictwie Świeradów jest 190,78 ha gospodarczych
drzewostanów nasiennych. W stosunku do początku okresu planowania tj. 1 stycznia 1998 r.,
zanotowano zmniejszenie ich powierzchni o 43,60 ha. Udział gatunkowy drzewostanów nasiennych
jest zróŜnicowany i odpowiada potrzebom hodowlanym nadleśnictwa, wyznaczonym przez
gospodarcze typy drzewostanów. PrzewaŜają drzewostany świerkowe – 127,32 ha, sosnowych jest –
30,00 ha, modrzewiowych – 10,39 ha, bukowych 5,80 ha, dębowych jest – 2,08 ha. Nadleśnictwo
posiada równieŜ wyłączone drzewostany nasienne: modrzewia europejskiego i świerka. Realizowane
są bloki upraw pochodnych świerka i modrzewia.
4. Ochrona lasu
Lasy nadleśnictwa naraŜone są na szkody od działania czynników klimatycznych. Istotnym jest
takŜe permanentny wpływ szkodliwego oddziaływania przemysłu.
Stan zdrowotny drzewostanów nie jest najlepszy, ale naleŜy stwierdzić, Ŝe nastąpiła jego
widoczna poprawa. DuŜe szkody w drzewostanach wyrządzają zarówno czynniki zarówno abiotyczne
jak i biotyczne. Spośród czynników biotycznych wymienić naleŜy przede wszystkim zwierzynę i
owady. Znaczne uszkodzenia występują teŜ od grzybów.
ZagroŜenie ze strony owadów jest realne, zwłaszcza na terenach poklęskowych, ale w latach
1998 – 2007 nie stwierdzono gradacji. W minionym okresie gospodarczym nie prowadzono
chemicznego zwalczania owadów. Największe znaczenie spośród owadzich szkodników wtórnych ma
kornik drukarz, drwalnik, rytownik pospolity, kornik modrzewiowiec. Występują teŜ inne zagroŜenia, o
mniejszym znaczeniu gospodarczym i lokalnym zasięgu – np. powodowane w uprawach przez
szeliniaka, szkody od grzybów chorobotwórczych – głównie na szkółce, czy pędraków – na
zalesionych gruntach porolnych.
225

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
5. Ochrona przeciwpoŜarowa
Nadleśnictwo Świeradów zaliczone jest do II kat. zagroŜenia przeciwpoŜarowego. Wpływ na to
ma głównie ilość poŜarów i struktura siedlisk.
Podpalenia, nieostroŜność i wiosenne wypalanie traw były główną przyczyną poŜarów. Średnia
liczba poŜarów z lat 1998 – 2007 wynosi 6,3. Przeciętna powierzchnia z tego okresu to ok. 0,55 ha.
Nadleśnictwo posiada sprawnie działający system alarmowy. Na system zaopatrzenia w wodę
składa się sieć punktów poboru wody oraz hydrantów. Sieć dróg poŜarowych jest wyznaczona i
oznakowana w terenie. Niezbędne są jednak inwestycje drogowe.
Sprawność systemu ochrony przeciwpoŜarowej nadleśnictwa Świeradów naleŜy ocenić
zadowalająco.
6. Ochrona przyrody i edukacja
Nadleśnictwa Świeradów posiada program ochrony przyrody opracowany w formie aneksu do
planu urządzenia lasu. Tereny administrowane przez nadleśnictwo Świeradów naleŜą do bogatych w
obiekty cenne pod względem przyrodniczym.
− rezerwaty przyrody; ,,Torfowiska Dolin Izery” o pow. 529,36 ha,
− obszar chronionego krajobrazu „Karkonosze – Góry Izerskie”;
− Specjalne obszary ochrony: „Sztolnie w Leśnej”, „Torfowiska Gór Izerskich”;
− ostoje zwierząt chronionych – cietrzewia i puchacza.
Od 2004 roku Nadleśnictwo Świeradów (obręb Świeradów) włączone zostało do LKP „Sudety
Zachodnie” Przy biurze nadleśnictwa działa centrum edukacyjne. Na szczególne uznanie zasługuje
zaangaŜowanie nadleśnictwa w działaniach związanych z powstaniem i funkcjonowaniem centrum.
7. Infrastruktura
Działania nadleśnictwa w zakresie inwestycji w latach 1998 – 2007 ukierunkowane były przede
wszystkim na poprawę stanu istniejących budynków. Wybudowano dwie leśniczówki oraz dwa
budynki na kancelarie dla leśniczych oraz dokonano modernizacji 70 budynków. Istotnych inwestycji
dokonano w budowlach związanych z ochroną przeciwpoŜarową (budowa zbiorników retencyjnych),
budownictwem drogowym, zabudową potoków, infrastrukturze szkółki leśnej i inn.
226

Wyniki analizy gospodarki przeszłej.
III. Wnioski
Prowadzona w ubiegłym okresie gospodarka leśna w nadleśnictwie Świeradów przyniosła
pozytywne skutki gospodarowania. Odzwierciedla się to w stanie lasów, który jest dobry. Przeciętny
zapas grubizny brutto, wzrósł ze 176 m 3 /ha w 1998 roku do 206 m 3 /ha obecnie.
Przeciętny wiek wynosi obecnie 50 lat, wzrósł więc o 5 lat w stosunku do poprzedniej rewizji
urządzania lasu.
Jakość upraw pod względem zgodności ze składem odnowieniowym i zadrzewieniem jest
zadowalająca.
Niewykonanie przez nadleśnictwo obligatoryjnych zadań z zakresu pielęgnowania lasu naleŜy
uznać za uzasadnione.
Trudno jednoznacznie ocenić efekty dokonanych zmian w strukturze gatunkowej drzewostanów.
Znaczna część przeprowadzonych czynności miała bowiem za zadanie ustabilizowanie stanu
sanitarnego obszarów dotkniętych klęską. Powstałe w konsekwencji tych działań młodniki złoŜone
głównie z gatunków przedplonowych, powinny być sukcesywnie przebudowywane.
Na pozytywną ocenę zasługują działania nadleśnictwa w zakresie ochrony przyrody i edukacji.
Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki wpływające na prowadzoną w minionym okresie
gospodarkę, jej ogólną ocenę naleŜy uznać za pozytywną.
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu
.
Wrocław, 22.11.2007 r.
227

228
Wyniki analizy gospodarki przeszłej.

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III. OPIS PRZYJĘTYCH ZASAD OKREŚLANIA ZADAŃ
GOPODARCZYCH DLA NADLESNICTWA
III.1.
III.1. PODSTAWY GOSPODARKI PRZYSZŁEGO OKRESU
III.1.1
III.1.1 CELE I ZASADY TRWALE ZRÓWNOWAśONEJ GOSPODARKI LEŚNEJ
Podstawą gospodarki przyszłego okresu jest planowanie działalności zmierzającej do ukształtowania
struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniający trwałe zachowanie ich bogactwa
biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, Ŝywotności i zdolności do
wypełniania, teraz i w przyszłości, waŜnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie
lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów.
Lasy ochronne - wokół jeziora Leśniańskiego (fot. autor).
leśnej:
Dla celów planowania urządzeniowego przyjęto sześć kryteriów trwale zrównowaŜonej gospodarki
kryterium zachowania i odpowiedniego wzmacniania zasobów leśnych i ich udziału w
globalnym bilansie węgla,
kryterium utrzymania zdrowia i witalności ekosystemów leśnych,
kryterium utrzymania i wzmacniania i wzmacniania produkcyjnych funkcji lasu,
kryterium zachowania, ochrony i odpowiedniego wzmocnienia biologicznej róŜnorodności w
ekosystemach leśnych,
kryterium zachowania i odpowiedniego wzmocnienia funkcji ochronnych w
zagospodarowaniu lasów,
kryterium utrzymania innych funkcji i uwarunkowań społeczno – ekonomicznych poprzez:
229

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• zwiększenie udziału społeczności lokalnej w podejmowaniu decyzji dotyczących
trwałego i zrównowaŜonego rozwoju gospodarki leśnej,
• udostępniania lasów do celów zdrowotno – rekreacyjnych,
• udostępniania lasów do celów dydaktycznych,
• promocji trwale zrównowaŜonej gospodarki leśnej.
III.1.2
III.1.2 DOMINUJĄCE FUNKCJE LASU
Lasy Nadleśnictwa Świeradów zostały podzielone, dla celów planowania urządzeniowego, w
zaleŜności od wagi pełnionych funkcji na:
lasy rezerwatowe,
lasy ochronne,
lasy wielofunkcyjne (gospodarcze).
Charakterystyka funkcji lasu oparta jest o tabelę nr III – powierzchniową i miąŜszościową tabelę klas
wieku wg głównych funkcji lasu i gatunków panujących, zamieszczoną w części tabelarycznej planu.
TAB. 50. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI LEŚNEJ WG GŁÓWNYCH FUNKCJI LASU
Lp.
Główna funkcja lasu
Obr. ŚWIERADÓW Obr. LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo
Powierzchnia leśna (zal. + n-zal.) [ha / %]
1 Lasy rezerwatowe 148,00 1,8% 0,00 0,0% 148,00 1,0%
2 Lasy ochronne 7998,66 97,4% 4790,50 71,8% 12789,16 85,9%
3 Lasy gospodarcze 62,14 0,8% 1881,95 28,2% 1944,09 13,1%
4 Razem 8208,80 100,0% 6672,45 100,0% 14881,25 100,0%
13,1% 1,0%
Lasy rezerwatowe
Lasy ochronne
Lasy gospodarcze
85,9%
230

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.2.1.
III.1.2.1. LASY REZERWATOWE
W Nadleśnictwie ŚWIERADÓW występuje rezerwat przyrody:
Rezerwat „Torfowiska Doliny Izery”
– powołany rozporządzeniem Wojewody
Dolnośląskiego Nr 8 z dnia 3 lipca 2000r.
(Dz. Urz Woj. Nr 23, poz. 390),
zmienionym rozporządzeniem Nr 51 z dnia
5 kwietnia 2007r. (Dz. Urz Woj. Nr 126,
poz. 1653) o powierzchni 529,36 ha (w tym
na terenie Nadleśnictwa Świeradów 213,34
ha). Celem ochrony jest zachowanie
torfowisk typu wysokiego i przejściowego
wraz z całą róŜnorodnością flory i fauny występującej na tym obszarze.
Rezerwat „Torfowiska Doliny Izery” – Hala Izerska (fot. autor).
TAB. 51. WYKAZ REZERWATÓW W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
Nazwa rezerwatu Pow. całk. w ha (pow. leśna w ha) Podstawa prawna
Wg
rozporządzenia
W Nadleśnictwie
powstania rezerwatu
„Torfowiska
Doliny Izery”
213,34 (b.d.) 214,15 (148,00)
1. Zarz. MLiPD z dnia 20.22.2969r. (MP Nr 51 poz.
400 z 1969r.)
2.Rozp. Wojewody Dolnośląskiego Nr 8 z dnia 3 lipca
2000r. (Dz. Urz Woj. Nr 25, poz. 390 z 2000r.)
3. Rozp. Wojew. Dolność. Nr 51 z dnia 5 kwietnia
2007r. (Dz. Urz Woj. Nr 126, poz. 1653 z 2007r.)
Razem 213,34 (b.d.) 214,15 (148,00)
W palnie urządzenia lasu na okres 1.01.2008 – 31.12.2017r. dla Nadleśnictwa Świeradów opisano
lasy rezerwatowe na łącznej powierzchni 148,00 ha, co stanowi 1,0 % powierzchni leśnej nadleśnictwa.
231

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.2.2.
III.1.2.2. LASY OCHRONNE
Zgodnie z postanowieniami I KTG lokalizację i powierzchnię lasów ochronnych przyjęto zgodnie z
Decyzją nr 31 Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 3 III 1999 roku, w sprawie
uznania lasów ochronnych stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie Państwowego
Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwa ŚWIERADÓW.
Powierzchnia lasów ochronnych w planie urządzenia lasu dla Nadleśnictwa ŚWIERADÓW na lata
2008 – 2017 – 12789 ha jest mniejsza od powierzchni lasów ochronnych wg Decyzji nr 31, która wynosi –
12920 ha o 131 ha, co jest wynikiem m.in.:
• utworzenia w roku 2000 rezerwatu „Torfowiska Doliny Izery”,
• przeniesienia do gruntów nieleśnych (Bz) powierzchni parku zabytkowego w Kościelnikach Dolnych,
• wylesień gruntów leśnych nadleśnictwa na cele nieleśne ,
Lasy ochronne – wodochronne (Leśnictwo Izera) – fot. autor
232

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
W poniŜszej tabeli podano rozliczenie powierzchni leśnej nadleśnictwa wg dominujących funkcji
lasu oraz szczegółowo przedstawiono powierzchniowy udział głównych kategorii ochronności w lasach
ochronnych zgodnie z w/w decyzją:
Lp.
Grupa lasu - kategoria ochronności,
(wg kategorii wiodącej)
Obręb leśny
Nadleśnictwo
ŚWIERADÓW LUBAŃ ŚLĄSKI
pow. – ha (zal. + n-zal) %
1 Rezerwaty przyrody
2 Lasy ochr. – uszkodzone przez przemysł
3 Lasy ochr. – glebochronne
4 Lasy ochr. – wodochronne
5 Lasy ochr. – w miastach i wokół miast
6 Lasy ochr. – w strefach ochrony uzdrowisk
7 Lasy ochr. – drzewostany nasienne
8 Lasy ochr. – ostoje zwierząt chronionych
9 Lasy ochr. – stałe pow. badawcze i doświadczalne
10 Lasy ochr. – cenne fragmenty rodzimej przyrody
148,00 0,00 148,00 1,0%
4183,40 0,00 4183,40 28,1%
519,03 217,65 736,68 5,0%
725,30 4191,11 4916,41 33,0%
164,89 68,35 233,24 1,6%
1391,52 0,00 1391,52 9,4%
2,76 2,36 5,12 0,0%
1011,76 34,28 1046,04 7,0%
0,00 250,02 250,02 1,7%
0,00 26,73 26,73 0,2%
11 Ogółem lasy ochronne
7998,66 4790,50 12789,16 85,9%
12 Lasy gospodarcze
62,14 1881,95 1944,09 13,1%
13 Ogółem
8208,80 6672,45 14881,25 100,0%
W palnie urządzenia lasu na okres 1.01.2008 – 31.12.2017r. dla Nadleśnictwa Świeradów opisano
lasy ochronne na łącznej powierzchni 12789,16 ha, co stanowi 85,9 % powierzchni leśnej nadleśnictwa.
PoniŜszy wykres ilustruje procentowy udział poszczególnych karegorii ochronności w łącznej
powierzchni lasów ochronnych:
233

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
uszkodzone przez
przemysł
glebochronne
1,8%
10,9% 0,0% 8,2%
2,0%
0,2%
32,7%
w odochronne
w miastach
w okół uzdrow isk
nasienne
38,4%
5,8%
ostoje zw . chron.
dośw iadczalne
cenne przyrodniczo
Zgodnie z Decyzją nr 31 Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 3 III 1999
roku, w sprawie uznania lasów ochronnych będących w zarządzie Nadleśnictwa Świeradów wyrózniono
„nakładające się” kategorie ochronności co oznacza, Ŝe poszczególne drzewostany pełnią kilka funkcji
kwalifikujących je do uznania za ochronne. PoniŜsza tabela ilustruje pełny wykaz „nakładających się”
kategorii ochronności:
Lp.
Kategorie ochronności,
Obręb leśny
Nadleśnictwo
Świeradów Lubań Śląski
pow. - ha %
1 Lasy ochr: WOD
725,30 - 725,30 5,7%
2 Lasy ochr: USZK / WOD / MIAST / UZDR
38,53 - 38,53 0,3%
3 Lasy ochr: USZK / WOD / UZDR
4144,86 - 4144,86 32,4%
4 Lasy ochr: NAS / WOD / USZK / UZDR
2,76 - 2,76 0,0%
5 Lasy ochr: OSTOJ / WOD
137,05 - 137,05 1,1%
6 Lasy ochr: OSTOJ / WOD / USZK / UZDR
759,90 - 759,90 5,9%
7 Lasy ochr: OSTOJ / WOD / MIAST
114,82 - 114,82 0,9%
8 Lasy ochr: MIAST / WOD 164,89 - 164,89 1,3%
9 Lasy ochr: UZDR / WOD 73,67 - 73,67 0,6%
234

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Lp.
Kategorie ochronności,
Obręb leśny
Nadleśnictwo
Świeradów Lubań Śląski
pow. - ha %
10 Lasy ochr: UZDR / WOD / USZK 543,33 - 543,33 4,2%
11 Lasy ochr: UZDR / WOD / USZK / MIAST 774,52 - 774,52 6,1%
12 Lasy ochr: GLEB / WOD / USZK / OSTOJ / MIAST / UZDR 2,29 - 2,29 0,0%
13 Lasy ochr: GLEB / WOD / USZK / OSTOJ / UZDR 292,52 - 292,52 2,3%
14 Lasy ochr: GLEB / WOD / USZK / UZDR 224,22 - 224,22 1,8%
15 Lasy ochr: GLEB / WOD - 182,92 182,92 1,4%
16 Lasy ochr: GLEB / WOD / MIAST - 34,73 34,73 0,3%
17 Lasy ochr: WOD - 4008,81 4008,81 31,3%
18 Lasy ochr: WOD / MIAST - 182,30 182,30 1,4%
19 Lasy ochr: NAS - 2,36 2,36 0,0%
20 Lasy ochr: OSTOJ / GLEB / WOD - 11,27 11,27 0,1%
21 Lasy ochr: OSTOJ / WOD - 23,01 23,01 0,2%
22 Lasy ochr: CENNE - 18,55 18,55 0,1%
23 Lasy ochr: CENNE / WOD - 8,18 8,18 0,1%
24 Lasy ochr: BADAW - 124,29 124,29 1,0%
25 Lasy ochr: BADAW / WOD - 125,73 125,73 1,0%
26 Lasy ochr: MIAST - 68,35 68,35 0,5%
Ogółem lasy ochronne 7998,66 4790,50 12789,16 100.0%
235

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.2.3.
III.1.2.3. WIELOFUNKCYJNE LASY GOSPODARCZE
Pozoste lasy nadleśnictwa zaliczono do lasów gospodarczych, do których naleŜą lasy
wielofunkcyjne. Dla celów planowania urządzeniowego utworzono jednostki regulacji nazwane
gospodarstwami. Gospodarstwo skupia drzewostany na podstawie dominującej funkcji pełnionej przez nie (z
uwzględnieniem wszystkich funkcji pozostałych), a takŜe przyjętych celów gospodarowania (z
uwzględnieniem moŜliwości produkcyjnych siedlisk leśnych). W ramach lasów gospodarczych w
nadleśnictwie zostały utworzone następujące gospodarstwa:
gospodarstwo specjalne – gdzie dominują funkcje ochronne, np. ostoje zwierząt wymagających
wyznaczenia stref ochronnych zgodnie z ustawa o ochronie przyrody,
gospodarstwo przebudowy - do którego zaliczano drzewostany w lasach gospodarczych lub
ochronnych, które nie zapewniają osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie
urządzenia lasu,
gospodarstwo przerębowo-zrębowe - zaliczono drzewostany, które ze względu na typ
siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład gatunkowy zagospodarowano rębniami
częściowymi, gniazdowymi lub stopniowymi.
W palnie urządzenia lasu na okres 1.01.2008 – 31.12.2017r. dla Nadleśnictwa Świeradów opisano
lasy gospodarcze na łącznej powierzchni 1944.09 ha co stanowi 13,1 % powierzchni leśnej nadleśnictwa.
III.1.3
III.1.3 PODZIAŁ NA GOSPODARSTWA
Dla celów planowania urządzeniowego utworzono gospodarstwa na podstawie dominującej funkcji
pełnionej przez las (z uwzględnieniem wszystkich funkcji pozostałych), a takŜe przyjętych celów
gospodarowania (z uwzględnieniem moŜliwości produkcyjnych siedlisk leśnych).
Drzewostany pełniące funkcje specyficzne kwalifikowane są do gospodarstwa specjalnego,
niezaleŜnie od funkcji gospodarczych lub ochronnych. Podobnie kwalifikowane są w odrębne gospodarstwo
(zarówno z lasów ochronnych, jak i gospodarczych) drzewostany przeznaczone do przebudowy. Pozostałe
drzewostany ujmowane są odpowiednio w gospodarstwie lasów ochronnych lub przerębowo-zrębowe lasów
gospodarczych.
236

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.3.1.
III.1.3.1. GOSPODARSTWO SPECJALNE
W palnie urządzenia lasu na dla Nadleśnictwa Świeradów opisano gospodarstwo specjalne w
następujących przypadkach:
TAB. 52. STRUKTURA GOSPODARSTWA SPECJALNEGO
Lp.
Dominująca funkcja
Obręb leśny
Nadleśnictwo
Świeradów Lubań Śląski
Pow. Leśna (zal. + n-zal.) [ha]
1 rezerwat przyrody 148,00 0,00 148,00
2
3
4
lasy na terenach ośrodków
wypoczynkowych i w otulinach,
wyłączone powierzchnie badawcze i
doświadczalne,
wyłączone drzewostany nasienne z
otulinami,
44,22 16,41 60,63
16,58 251,95 268,53
2,76 2,36 5,12
5 plantacje nasienne 0,00 14,37 14,37
6
7
8
lasy połoŜone w strefie A i B ochrony
uzdrowisk
lasy stanowiące ostoje zwierząt
objętych ochroną gatunkową,
lasy w strefie górnej granicy lasu (na
siedlisku BWG),
1244,14 0,00 1244,14
938,06 45,91 983,97
198,62 0,00 198,62
9 lasy o duŜym znaczeniu dla rekreacji, 466,93 240,58 707,51
10
11
12
13
lasy glebochronne na stromych
zboczach,
lasy wodochronne w strefach ochrony
ujęć wód,
lasy cenne przyrodniczo, w tym lasy na
siedliskach bagiennych i łęgowych
lasy uszkodzone przez przemysł - III
strefa
0,00 63,65 63,65
4,70 12,33 17,03
172,73 73,58 246,31
193,43 0,00 193,43
Razem 3430,17 721,14 4151,31
237

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.4
III.1.4 GOSPODARSTWO LASÓW OCHRONNYCH
W palnie urządzenia lasu na okres 1.01.2008 – 31.12.2017r. dla Nadleśnictwa Świeradów opisano
gospodarstwo lasów ochronnych, które obejmuje te lasy ochronne, których nie zaliczono do gospodarstwa
specjalnego lub do gospodarstwa przebudowy.
TAB. 53. POWIERZCHNIA GOSPODARSTWA LASÓW OCHRONNYCH
Obręb
Nadleśnictwo
Powierzchnia (*
Obręb: Świeradów 4056.81
Obręb: Lubań Śląski 4086,98
Nadleśnictwo` 8143.79
(*– w powyŜszej tabeli zestawiono powierzchnię gospodarstw dla całości gruntów leśnych
nadleśnictwa (grunty leśne zalesione i nie zalesione) – w tabeli VI zestawiono tylko grunty leśne zalesione.
III.1.5
III.1.5 GOSPODARSTWO PRZERĘBOWO-ZRĘBOWE W LASACH GOSPODARCZYCH
Gospodarstwo przerębowo-zrębowe obejmuje drzewostany w lasach gospodarczych (nie ujęte w
gospodarstwie specjalnym lub przebudowy), które ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny
skład gatunkowy, stosuje się przerębowo – zrębowy sposób zagospodarowania rębniami częściowymi,
gniazdowymi lub rębnią stopniową z okresem odnowienia do 40 lat.
TAB. 54. POWIERZCHNIA GOSPODARSTWA PRZERĘBOWO - ZRĘBOWEGO
Obręb
Nadleśnictwo
Powierzchnia (*
Obręb: Świeradów 52.67
Obręb: Lubań Śląski 1814,45
Nadleśnictwo` 1867.12
(*– w powyŜszej tabeli zestawiono powierzchnię gospodarstw dla całości gruntów leśnych
nadleśnictwa (grunty leśne zalesione i nie zalesione) – w tabeli VI zestawiono tylko grunty leśne zalesione.
238

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.6
III.1.6 GOSPODARSTWO PRZEBUDOWY W LASACH OCHRONNYCH I
GOPODARCZYCH
Gospodarstwo przebudowy – do którego zaliczano drzewostany w lasach gospodarczych lub
ochronnych, które nie zapewniają osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie urządzenia lasu.
Do gospodarstwa przebudowy typowano drzewostany kierując się następującymi przesłankami:
drzewostany o składzie niezgodnym lub częściowo zgodnym z GTD,
drzewostany silnie uszkodzone, o obniŜonym zwarciu i zadrzewieniu.
TAB. 55. STRUKTURA GOSPODARSTWA PRZEBUDOWY
Lp.
Typ siedliskowy lasu
Świeradów
Obręb leśny
Lubań Śląski
Nadleśnictwo
ha
1 BGŚW 22.82 0.00 22.82
2 BGW 7.24 0.00 7.24
3 BMGŚW 119.05 0.00 119.05
4 BMGW 14.19 0.00 14.19
5 BWG 3.64 0.00 3.64
6 LGW 5.67 0.00 5.67
7 LMGŚW 413.28 0.00 413.28
8 LMGW 68.72 0.00 68.72
9 LMWYśŚW 2.82 7.16 9.98
10 LWYśŚW 4.51 22.8 27.31
11 LWYśW 7.21 19.92 27.13
Razem 669.15 49.88 719.03
Wykaz drzewostanów zakwalifikowanych do przebudowy na najbliŜsze 10 – lecie (Wzór nr 3)
zatwierdzony przez II Komisję Techniczno – Gospodarczą został zamieszczony w części tabelarycznej
planu. Zgodnie z ustaleniami KTG zamieszczono poniŜej wykaz drzewostanów niezgodnych z GTD,
niezakwalifikowanych do gospodarstwa przebudowy na najbliŜsze 10 – lecie, gdzie przebudowa będzie
realizowana w ramach pozostałych gospodarstw lub w ramach trzebieŜy przekształceniowych,
wprowadzania drugiego piętra. Ogólna powierzchnia tych drzewostanów wynosi 439,04 ha (tzw. Wzór nr
3a).
Drzewostan brzozowy z odnowieniem Św-Bk-Jd pod osłoną – Gosp. Przebudowy (Leśnictwo Lasek) – fot. autor
:
239

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
TAB. 56. WZÓR NR 3A – WYKAZ DRZEWOSTANÓW NIEZGODNYCH Z GTD I NIEPLANOWANYCH
DO PRZEBUDOWY
Wykaz drzewostanów zaplanowanych do przebudowy w ramach:
- trzebieŜy przekształceniowych (Tp)
- uŜytkowania rębnego poza gospodarstwem przebudowy (ODN-ZRB, ODN-ZŁOś)
- wprowadzania podsadzeń produkcyjnych
Wzór 3a
Lp adres gosp pow siedl gat_pan udz wiek
wskazania
gospodarcze
1 13-27-1-01-1 -b -00 O 1.62 LWYśW OL 10 95 ODN-ZRB
2 13-27-1-01-11 -a -00 O 2.96 LMWYśŚW LP 9 50 ODN-ZŁOś
3 13-27-1-01-12 -a -00 O 6.18 LWYśŚW MD 3 140 ODN-ZŁOś
4 13-27-1-01-14 -a -00 O 0.48 LWYśW BRZ 5 25 ODN-IIP
5 13-27-1-01-4 -f -00 O 0.95 LWYśŚW BRZ 10 25 ODN-IIP
6 13-27-1-01-43 -c -00 O 0.55 LWYśŚW BRZ 10 75 ODN-ZRB
7 13-27-1-01-50 -j -00 O 0.58 LWYśŚW BRZ 10 45 Tp
8 13-27-1-01-51 -a -00 O 4.36 LWYśW BRZ 6 70 ODN-ZŁOś
9 13-27-1-01-51 -b -00 O 2.50 LWYśW BRZ 4 80 ODN-ZŁOś
10 13-27-1-01-51 -c -00 O 0.88 LWYśW BRZ 10 55 Tp ODN-IIP
11 13-27-1-01-52 -w -00 S 1.83 LMWYśW BRZ 5 35 Tp ODN-IIP
12 13-27-1-01-8 -c -00 O 1.79 LWYśW BRZ 7 75 ODN-ZŁOś
13 13-27-1-02-16 -j -00 O 4.70 LWYśW MD 6 110 ODN-ZŁOś
14 13-27-1-02-21 -g -00 S 4.90 LWYśW ŚW 5 95 ODN-ZŁOś
15 13-27-1-02-21 -k -00 S 1.49 LWYśW ŚW 10 100 ODN-ZŁOś
16 13-27-1-02-24 -m -00 O 1.67 LWYśW BRZ 5 25 Tp ODN-IIP
17 13-27-1-02-25 -b -00 O 2.91 LWYśW ŚW 10 130 ODN-ZŁOś
18 13-27-1-02-26 -a -00 S 2.13 LWYśŚW BRZ 4 45 Tp ODN-IIP
19 13-27-1-02-31 -d -00 O 2.33 LWYśŚW BRZ 8 40 Tp ODN-IIP
20 13-27-1-02-36 -a -00 O 2.25 LWYśŚW BRZ 7 50 Tp ODN-IIP
21 13-27-1-02-36 -d -00 O 1.43 LWYśŚW BRZ 7 45 Tp ODN-IIP
22 13-27-1-02-38 -d -00 O 17.33 LWYśW BRZ 3 40 Tp ODN-IIP
23 13-27-1-02-39 -a -00 O 2.48 LWYśW SO 6 85 ODN-ZŁOś
24 13-27-1-02-40 -a -00 O 3.87 LWYśŚW BRZ 6 50 Tp ODN-IIP
25 13-27-1-02-40 -b -00 O 22.75 LWYśŚW BRZ 6 30 ODN-IIP
26 13-27-1-02-41 -a -00 O 10.24 LWYśŚW BRZ 6 40 Tp ODN-IIP
27 13-27-1-02-42 -b -00 O 3.70 LWYśŚW BRZ 6 40 Tp ODN-IIP
28 13-27-2-13-116 -d -00 GPZ 1.35 LMWYśŚW DB 9 135 ODN-ZŁOś
29 13-27-2-13-137 -x -00 O 1.46 LWYśŚW DB 10 135 ODN-ZŁOś
30 13-27-2-13-140 -a -00 O 4.22 LWYśŚW ŚW 6 90 ODN-ZŁOś
31 13-27-2-13-143 -a -00 O 1.63 LWYśŚW ŚW 8 90 ODN-ZŁOś
240

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
32 13-27-2-13-143 -c -00 O 6.41 LWYśŚW ŚW 8 85 ODN-ZŁOś
33 13-27-2-13-144 -a -00 O 9.46 LWYśŚW ŚW 8 85 ODN-ZŁOś
34 13-27-2-13-144 -a -00 O 9.46 LWYśŚW ŚW 8 85 ODN-ZŁOś
35 13-27-2-13-151 -g -00 O 1.49 LWYśŚW ŚW 5 90 ODN-ZŁOś
36 13-27-2-13-151 -h -00 O 0.66 LWYśŚW ŚW 8 110 ODN-ZŁOś
37 13-27-2-13-155 -a -00 O 6.91 LWYśŚW ŚW 10 105 ODN-ZŁOś
38 13-27-2-13-155 -a -00 O 6.91 LWYśŚW ŚW 10 105 ODN-ZŁOś
39 13-27-2-13-155 -a -00 O 6.91 LWYśŚW ŚW 10 105 ODN-ZŁOś
40 13-27-2-13-167 -a -00 GPZ 2.99 LWYśŚW ŚW 10 100 ODN-ZŁOś
41 13-27-2-13-167 -d -00 GPZ 2.77 LWYśŚW ŚW 10 110 ODN-ZŁOś
42 13-27-2-13-167 -i -00 GPZ 3.25 LWYśŚW ŚW 10 105 ODN-ZŁOś
43 13-27-2-13-186 -h -00 GPZ 2.23 LWYśŚW ŚW 8 75 Tp
44 13-27-2-13-199 -bx -00 GPZ 0.21 LWYśŚW DB 4 70 Tp
45 13-27-2-13-199 -dx -00 GPZ 0.67 LWYśŚW DB 6 70 Tp
46 13-27-2-13-199 -fx -00 GPZ 1.29 LWYśŚW DB 4 70 Tp
47 13-27-2-13-201 -p -00 O 2.41 LWYśŚW ŚW 10 105 ODN-ZŁOś
48 13-27-2-13-202 -f -00 GPZ 1.46 LWYśŚW ŚW 10 85 ODN-ZŁOś
49 13-27-2-13-42 -b -00 GPZ 0.99 LWYśŚW BRZ 4 70 ODN-ZŁOś
50 13-27-2-13-42 -i -00 GPZ 1.01 LWYśŚW SO 9 90 ODN-ZŁOś
51 13-27-2-13-42 -j -00 GPZ 2.59 LWYśŚW BRZ 10 71 ODN-ZŁOś
52 13-27-2-13-47A -p -00 GPZ 0.72 LWYśŚW BRZ 7 80 ODN-ZRB
53 13-27-2-13-50 -j -00 GPZ 3.00 LWYśŚW BRZ 7 80 ODN-ZŁOś
54 13-27-2-13-50 -l -00 GPZ 0.77 LMWYśŚW BRZ 5 60 Tp
55 13-27-2-13-51 -g -00 O 1.57 LWYśW OL 10 70 ODN-ZŁOś
56 13-27-2-13-52 -m -00 O 0.79 LWYśW OL 7 90 ODN-ZŁOś
57 13-27-2-13-53 -f -00 O 0.93 LWYśŚW BRZ 7 75 ODN-ZRB
58 13-27-2-14-100 -k -00 S 0.78 LŁWYś ŚW 10 75 ODN-ZŁOś
59 13-27-2-14-100 -n -00 S 0.66 LŁWYś ŚW 10 75 Tp
60 13-27-2-14-100 -w -00 GPZ 0.91 LWYśŚW BRZ 8 75 ODN-ZRB
61 13-27-2-14-103 -n -00 S 0.94 LŁWYś BRZ 5 55 ODN-ZŁOś
62 13-27-2-14-104 -x -00 GPZ 1.55 LWYśŚW BRZ 8 45 Tp
63 13-27-2-14-105 -a -00 S 1.20 LŁWYś BRZ 8 55 Tp
64 13-27-2-14-105 -b -00 O 0.75 LWYśŚW BRZ 6 65 Tp
65 13-27-2-14-108 -j -00 GPZ 1.22 LMWYśŚW BRZ 6 70 ODN-ZŁOś
66 13-27-2-14-109 -j -00 O 1.39 LWYśŚW SO 7 105 ODN-ZŁOś
67 13-27-2-14-109 -k -00 GPZ 0.68 LWYśŚW ŚW 9 100 ODN-ZŁOś
68 13-27-2-14-109 -m -00 GPZ 1.01 LWYśŚW SO 7 105 ODN-ZŁOś
69 13-27-2-14-110 -b -00 GPZ 3.56 LWYśŚW BRZ 4 75 ODN-ZŁOś
70 13-27-2-14-84 -d -00 O 3.97 LWYśW BRZ 5 80 ODN-ZRB
71 13-27-2-14-84 -d -00 O 3.97 LWYśW BRZ 5 80 ODN-ZRB
72 13-27-2-14-84 -h -00 O 2.60 LWYśW SO 6 90 ODN-ZŁOś
73 13-27-2-14-85 -m -00 O 1.31 LWYśW BRZ 5 75 ODN-ZRB
241

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
74 13-27-2-14-86 -i -00 O 2.97 LWYśŚW BRZ 3 65 Tp
75 13-27-2-14-88 -f -00 O 2.92 LWYśŚW BRZ 10 40 Tp
76 13-27-2-14-89 -d -00 GPZ 2.38 LMWYśŚW SO 10 95 ODN-ZŁOś
77 13-27-2-14-90 -m -00 GPZ 2.30 LWYśŚW JS 4 55 Tp
78 13-27-2-14-92 -c -00 GPZ 6.61 LWYśŚW BRZ 5 65 ODN-ZŁOś
79 13-27-2-14-94 -a -00 GPZ 3.90 LWYśŚW BRZ 7 60 Tp
80 13-27-2-14-99 -d -00 GPZ 2.28 LWYśŚW BRZ 3 80 ODN-ZŁOś
81 13-27-2-15-120 -a -00 O 0.73 LWYśW BRZ 10 75 ODN-ZRB
82 13-27-2-15-121 -p -00 GPZ 0.72 LMWYśŚW BRZ 10 65 ODN-ZŁOś
83 13-27-2-15-123 -d -00 GPZ 11.66 LMWYśŚW SO 8 145 ODN-ZŁOś
84 13-27-2-15-123 -d -00 GPZ 11.66 LMWYśŚW SO 8 145 ODN-ZŁOś
85 13-27-2-15-123 -d -00 GPZ 11.66 LMWYśŚW SO 8 145 ODN-ZŁOś
86 13-27-2-15-124 -i -00 GPZ 5.49 LMWYśŚW SO 10 150 ODN-ZŁOś
87 13-27-2-15-125 -a -00 GPZ 0.84 LWYśŚW DB 7 140 ODN-ZŁOś
88 13-27-2-15-131 -g -00 GPZ 2.31 LMWYśŚW SO 9 125 ODN-ZŁOś
89 13-27-2-15-135 -b -00 GPZ 1.58 LMWYśŚW BRZ 5 56 Tp
90 13-27-2-15-136 -c -00 GPZ 1.68 LMWYśŚW BRZ 7 60 Tp
91 13-27-2-15-163 -c -00 O 1.30 LWYśŚW BRZ 5 80 ODN-ZŁOś
92 13-27-2-15-165 -g -00 O 0.60 LWYśŚW OL 5 75 ODN-ZŁOś
93 13-27-2-15-166 -f -00 O 4.30 LWYśŚW ŚW 6 115 ODN-ZŁOś
94 13-27-2-15-170 -b -00 GPZ 0.99 LMWYśŚW SO 7 95 ODN-ZŁOś
95 13-27-2-15-171 -f -00 S 4.68 LWYśŚW ŚW 8 90 ODN-ZŁOś
96 13-27-2-15-171 -f -00 S 4.68 LWYśŚW ŚW 8 90 ODN-ZŁOś
97 13-27-2-15-172 -g -00 S 0.62 LWYśŚW ŚW 10 120 ODN-ZŁOś
98 13-27-2-15-173 -a -00 S 1.03 LWYśŚW ŚW 10 105 ODN-ZŁOś
99 13-27-2-15-173 -d -00 S 1.19 LWYśŚW ŚW 10 100 ODN-ZŁOś
100 13-27-2-15-175 -b -00 GPZ 2.06 LWYśŚW BRZ 5 85 ODN-ZŁOś
101 13-27-2-15-176 -f -00 O 1.34 LWYśŚW BRZ 5 60 ODN-ZŁOś
102 13-27-2-15-178 -f -00 O 0.83 LWYśŚW ŚW 9 110 ODN-ZŁOś
103 13-27-2-15-178 -h -00 O 1.90 LWYśŚW ŚW 7 110 ODN-ZŁOś
104 13-27-2-15-179 -a -00 O 3.05 LWYśŚW ŚW 4 110 ODN-ZŁOś
105 13-27-2-15-180 -b -00 O 3.22 LWYśŚW SO 8 135 ODN-ZŁOś
106 13-27-2-15-187 -b -00 GPZ 1.16 LWYśŚW ŚW 9 100 ODN-ZŁOś
107 13-27-2-15-187 -d -00 GPZ 3.35 LWYśŚW ŚW 8 100 ODN-ZŁOś
108 13-27-2-15-188 -a -00 S 2.58 LWYśŚW ŚW 9 100 ODN-ZŁOś
109 13-27-2-15-188 -c -00 S 1.47 LWYśŚW ŚW 5 100 ODN-ZŁOś
110 13-27-2-15-192 -h -00 GPZ 1.19 LWYśŚW ŚW 9 105 ODN-ZŁOś
111 13-27-2-15-193 -d -00 O 2.73 LWYśW ŚW 8 120 ODN-ZŁOś
112 13-27-2-16-204 -c -00 S 0.65 LWYśŚW BRZ 6 50 Tp
113 13-27-2-16-212 -d -00 O 2.14 LMWYśŚW BRZ 6 27 Tp
114 13-27-2-16-217 -c -00 O 2.29 LWYśŚW OL 4 90 ODN-ZŁOś
115 13-27-2-16-218 -l -00 GPZ 6.39 LWYśŚW BRZ 6 50 Tp
242

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
116 13-27-2-16-222 -c -00 O 0.92 LWYśŚW BRZ 8 45 Tp
117 13-27-2-16-227 -f -00 O 1.10 LMWYśŚW BRZ 9 40 Tp
118 13-27-2-16-234 -a -00 O 1.37 LMWYśŚW SO 8 50 Tp
119 13-27-2-16-234 -h -00 O 1.19 LWYśW OL.S 7 40 Tp
120 13-27-2-16-236 -k -00 O 0.46 LWYśŚW OL 10 70 ODN-ZRB
121 13-27-2-16-334 -w -00 O 1.30 LWYśW BRZ 10 50 Tp
122 13-27-2-16-335 -b -00 O 3.56 LWYśW BRZ 4 55 Tp
123 13-27-2-16-340 -i -00 O 5.41 LWYśW ŚW 10 120 ODN-ZŁOś
124 13-27-2-17-241 -c -00 O 1.25 LWYśW BRZ 3 80 ODN-ZRB
125 13-27-2-17-247 -b -00 O 5.28 LWYśŚW SO 7 50 Tp
126 13-27-2-17-247 -f -00 O 1.56 LWYśŚW SO 7 50 Tp
127 13-27-2-17-247 -h -00 O 3.50 LWYśŚW SO 8 50 Tp
128 13-27-2-17-251 -j -00 GPZ 1.22 LWYśŚW DB 7 130 ODN-ZŁOś
129 13-27-2-17-253 -f -00 GPZ 0.49 LWYśŚW TP 10 32 ODN-ZRB
130 13-27-2-17-266 -b -00 GPZ 1.32 LMWYśŚW BRZ 6 50 Tp
131 13-27-2-17-270 -k -00 O 5.36 LWYśŚW SO 6 115 ODN-ZŁOś
132 13-27-2-17-282 -f -00 S 0.98 LWYśŚW OL 6 80 ODN-ZŁOś
133 13-27-2-18-283 -j -00 S 3.02 LMWYśŚW BRZ 5 65 Tp
134 13-27-2-18-284 -a -00 S 0.83 LWYśŚW BRZ 8 60 Tp ODN-IIP
135 13-27-2-18-284 -i -00 S 3.41 LWYśŚW BRZ 5 65 ODN-ZŁOś
136 13-27-2-18-285 -f -00 S 1.41 LMWYśŚW BRZ 10 70 ODN-ZŁOś
137 13-27-2-18-286 -c -00 S 7.47 LMWYśŚW BRZ 9 55 Tp
138 13-27-2-18-286 -h -00 S 1.07 LMWYśŚW BRZ 6 47 Tp
139 13-27-2-18-290 -d -00 S 4.44 LMWYśŚW SO 6 120 ODN-ZŁOś
140 13-27-2-18-291 -a -00 S 0.86 LMWYśŚW BRZ 6 50 Tp ODN-IIP
141 13-27-2-18-291 -i -00 S 1.26 LWYśŚW BRZ 6 50 Tp ODN-IIP
142 13-27-2-18-292 -c -00 O 0.96 LMWYśŚW BRZ 7 65 Tp
143 13-27-2-18-299 -c -00 O 1.34 LMWYśŚW BRZ 7 70 ODN-ZŁOś
144 13-27-2-18-299 -m -00 O 1.95 LMWYśŚW BRZ 7 70 ODN-ZŁOś
145 13-27-2-18-302 -o -00 O 1.00 LMWYśŚW SO 8 125 ODN-ZŁOś
146 13-27-2-18-305 -cx -00 GPZ 0.72 LMWYśŚW BRZ 7 45 Tp ODN-IIP
147 13-27-2-18-312 -d -00 O 10.56 LMWYśŚW BRZ 6 45 Tp ODN-IIP
148 13-27-2-19-317 -c -00 O 0.67 LMWYśŚW BRZ 10 55 Tp
149 13-27-2-19-319 -g -00 O 0.81 LMWYśŚW BRZ 9 38 Tp
150 13-27-2-19-325 -b -00 O 2.84 LMWYśŚW BRZ 7 52 Tp
151 13-27-2-19-326 -d -00 O 4.91 LWYśW BRZ 7 50 Tp
152 13-27-2-19-354 -j -00 O 0.65 LWYśW BRZ 7 70 ODN-ZŁOś
153 13-27-2-19-368 -g -00 O 1.88 LMWYśW SO 4 25 ODN-IIP
154 13-27-2-19-369 -a -00 O 1.40 LWYśŚW SO 9 120 ODN-ZŁOś
Ogółem 439.04
243

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
PoniŜej przedstawiono zbiorcze zestawienie powierzchni leśnej nadleśnictwa wg gospodarstw:
TAB. 57. STRUKTURA POWIERZCHNI NADLEŚNICTWA WG GOSPODARSTW
Gospodarstwo
Obr. Świeradów Obr. Lubań Śląski Nadleśnictwo
Powierzchnia [ha] (*) / [%]
Specjalne 3430.17 41.8% 721,14 10,8% 4151.31 27.9%
Lasów ochronnych 4056.81 49.4% 4086,98 61,3% 8143.79 54.7%
Lasów gosp. Przeręb. – Zręb. 52.67 0.6% 1814,45 27,2% 1867.12 12.5%
Przebudowy 669.15 8.2% 49,88 0,7% 719.03 4.8%
Razem 8208.80 100.0% 6672,45 100,0% 14881.25 100.0%
(*) – w powyŜszej tabeli zestawiono powierzchnię gospodarstw dla całości gruntów leśnych
nadleśnictwa (grunty leśne zalesione i nie zalesione) – w tabeli VI zestawiono tylko grunty leśne zalesione.
STRUKTURA POW. LEŚNEJ NADLEŚNICTWA WG GOSPODARSTW
12.5% 4.8%
specjalne
27.9%
lasów
ochronnych
przerębowozrębowe
54.7%
przebudowy
244

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.1.7
III.1.7 WIEKI RĘBNOŚCI
Przeciętne wieki rębności dla panujących gatunków drzew w Nadleśnictwie zostały ustalone na I
KTG i zatwierdzone przez II KTG. Dla sosny, świerka, dębu i buka przyjęto zgodnie z Zarządzeniem Nr 36
DGLP z dnia 19.05.2005 r. w sprawie zmian w Instrukcji urządzania lasu, stanowiącej załącznik do
zarządzenia nr 43 DGLP z dnia 18.04.2003r.w sprawie Instrukcji urządzania lasu (załącznik nr 1). Dla
pozostałych gatunków drzew zgodnie z poprzednim planem urządzenia lasu.
TAB. 58.
PRZYJĘTE PRZECIĘTNE WIEKI RĘBNOŚCI DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Gatunek
Wiek rębności
Zgodnie z Zarządzeniem Nr 36 DGLP
Db, 140
Bk 120
So 100
Św – obr. Świeradów 110
Św – obr. Lubań Śl. 100
Pozostałe gatunki
Js, Jd 120
Md 100
Brz, Olcz, Gb, Ak, Lp, Wz, Kl, Jw 80
Os, Ol odr. 60
Tp, Wb, Olsz 40
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu podczas prac taksacyjnych określano
indywidualny wiek dojrzałości rębnej dla niektórych drzewostanów. Przypadki te były szczegółowo
uzgadniane z Nadleśnictwem i dotyczyły głównie podniesienia wieków rębności dla drzewostanów
połoŜonych w obrębie lub w pobliŜu osiedli ludzkich.
III.1.8
III.1.8 ZASTOSOWANY PODZIAŁ LASU NA OSTĘPY
W Nadleśnictwie Świeradów zachowano podział z okresu ubiegłego, z uzupełnieniem na gruntach
przyjętych. W nawiązaniu do układu drzewostanów i w oparciu o istniejące linie podziału
powierzchniowego dokonano w planie definitywnego urządzania lasu, we wszystkich obrębach, podziału na
ostępy. W okresie aktualnej rewizji planów gospodarczych w zasadzie zachowano dawny podział lasu na
ostępy, wprowadzając jedynie drobne poprawki uwzględniając konfigurację terenu i kierunki panujących
wiatrów. Sytuacja ta dotyczyła w szczególności powierzchni przyjętych przez nadleśnictwo w minionym
okresie gospodarczym.
245

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Granicami ostępów są linie gospodarcze wyznaczające w terenie szeregi ostępowe. Podział
szeregów ostępowych na ostępy stałe opiera się na liniach podziału powierzchniowego lub teŜ na
istniejących w terenie trwałych rozgraniczeniach.
Ustalony podział ostępowy w całości opiera się na oddziałach i zasadniczo w terenie wyŜynnym
ujmuje w jeden ostęp dwa oddziały (o przeciętnej długości ok. 800 m). W przypadku oddziałów połoŜonych
na obrzeŜach kompleksów lub teŜ tworzących oddzielne kompleksy, występują ostępy długości jednego
oddziału (o długości ok. 350-750 m) lub trzech oddziałów (o długości ok. 900-1100 m).
W kompleksie górskim natomiast, podział ostępowy ma charakter nieregularny. Kształt i wielkość
ostępów ściśle wynika z warunków terenowych - rzeźby terenu, kierunku panujących wiatrów, moŜliwości
transportowych.
Przyjęty kierunek szeregów ostępowych (głównie wschód - zachód i północny-wschód -
południowy-zachód) zabezpiecza drzewostany przed szkodami ze strony wywalających wiatrów. Reguła ta
dotyczy głównie terenów wyŜynnych (obręb Lubań i wyŜynna część obrębu Świeradów). W kompleksie
górskim obrębu Świeradów natomiast, kierunek ostępów jest róŜny, zaleŜny od warunków terenowych - w
większości przypadków przebiega w kierunkach wschód - zachód lub północ - południe.
Odstępstwa od ogólnie przyjętego kierunku przebiegu szeregów ostępowych występują:
• w obrębie Świeradów (część wyŜynna) - w oddz. 46, 47
• w obrębie Lubań - w oddz. 184-185, 186, 200, 201-202, 236, 282, 290, 347-348, 349-350,
353, 359-360, 361, 372
i polegają na przebiegu szeregów ostępowych o kierunku północ - południe.
246

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.2.
III.2. OKREŚLENIE I PRZYJĘCIE ETATÓW CIĘĆ UśYTKOWANIA GŁÓWNEGO
UŜytki główne podzielono zostały na:
A. UŜytki rębne.
B. UŜytki przedrębne.
III.2.1
III.2.1 UśYTKI RĘBNE
UŜytki rębne podzielono na:
1. UŜytki rębne zaliczone na poczet przyjętego etatu.
2. UŜytki rębne nie zaliczone na poczet przyjętego o etatu.
III.2.1.1.
III.2.1.1. UśYTKI RĘBNE ZALICZONE NA POCZET PRZYJĘTEGO ETATU
Obliczenie etatu uŜytkowania rębnego dokonano zgodnie z ustaleniami I KTG dotyczącymi podziału
lasów nadleśnictwa na gospodarstwa oraz zgodnie z wytycznymi zawartymi w Instrukcji Urządzania Lasu (§
89 - 96).
Etat uŜytków rębnych określony został dla kaŜdego gospodarstwa w ramach obrębu, jako etat
miąŜszościowy w m 3 grubizny brutto. Suma etatów przyjętych dla obrębów stanowi etat dla nadleśnictwa.
GOSPODARSTWO SPECJALNE
Dla gospodarstwa specjalnego etatu nie oblicza się. Wielkość planowanego uŜytkowania rębnego
jest sumą stwierdzonych na gruncie potrzeb hodowlanych, realizowanych w postaci róŜnych form
uŜytkowania rębnego, zapewniającego ciągłe spełnianie przez nie funkcji, dla których zostały wyłączone.
GOSPODARSTWO LASÓW OCHRONNYCH
Dla gospodarstwa lasów ochronnych oblicza się etat wg dojrzałości drzewostanów:
- z miąŜszości drzewostanów ostatniej klasy wieku,
- z miąŜszości drzewostanów dwu ostatnich klas wieku,
Wielkość planowanego uŜytkowania rębnego dla gospodarstwa lasów ochronnych jest sumą
stwierdzonych na gruncie potrzeb hodowlanych, przestrzegając zasady, by nie nastąpiło nadmierne
nagromadzenie drzewostanów o złym stanie zdrowotnym lub sanitarnym. Etat z potrzeb hodowlanych
podlega porównaniu z wyliczonymi etatami wg dojrzałości.
247

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
GOSPODARSTWO PRZERĘBOWO – ZRĘBOWE W LASACH GOSPODARCZYCH
Dla gospodarstwa przerębowo-zrębowego oblicza się etat wg dojrzałości drzewostanów:
- z miąŜszości drzewostanów ostatniej klasy wieku,
- z miąŜszości drzewostanów dwu ostatnich klas wieku.
- wg zrównania średniego wieku
Dla gospodarstwa przerębowo-zrębowego określa się tzw. etat optymalny.
W gospodarstwie przerębowo-zrębowym przyjmuje się – z reguły – etat z potrzeb hodowlanych,
bacząc, by nie odbiegał znacznie od etatu optymalnego. Decyzje o wysokości przyjętego etatu podejmuje II
KTG. Przyjęty etat nie moŜe być niŜszy niŜ obliczony wg okresów uprzątnięcia w KO i KDO.
GOSPODARSTWO PRZEBUDOWY
Dla gospodarstwa przebudowy określa się etat wg potrzeb przebudowy, który stanowi sumę etatów
obliczonych dla poszczególnych drzewostanów zaliczonych do gospodarstwa.
W gospodarstwie przerębowo-zrębowym przyjmuje się etat z potrzeb hodowlanych, bacząc, by nie
odbiegał znacznie od etatu wg potrzeb przebudowy.
ETAT MIĄśSZOŚCIOWY GRUBIZNY NETTO
Etat miąŜszościowy grubizny netto stanowi sumę miąŜszości drzewostanów lub ich części, ujętych w
wykazie projektowanych cięć rębnych (wzór nr 6) w ramach etatu miąŜszościowego brutto. MiąŜszość netto
oblicza się jako iloczyn miąŜszości brutto i współczynników redukcyjnych (I.U.L. § 93). Do tak obliczonej
miąŜszości netto dodaje się 5% miąŜszości z tytułu spodziewanego przyrostu drzewostanów do chwili
wyrębu.
248

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
ZESTAWIENIE OBLICZONYCH I PRZYJĘTYCH ETATÓW UśYTKOWANIA RĘBNEGO
Zestawienie obliczonych i przyjętych etatów uŜytkowania rębnego przedstawia zamieszczona
poniŜej Tabela nr XIV – Zestawienie obliczonych i przyjętych miąŜszościowych etatów uŜytkowania
rębnego.
TAB. 59. TABELA NR XIV - PRZYJĘTE ETATY UśYTKOWANIA RĘBNEGO DLA
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW OBRĘB ŚWIERADÓW
Obliczenia cząstkowe (średnio na rok)
Gospodarstwo
etaty wg dojrzałości
drzewostanów
z ostatniej
klasy
wieku
z dwóch
ostatnich klas
wieku
etat wg
zrównania
średniego
wieku
etat
optymalny
etat z potrzeb
przebudowy
etat wg okresów
uprzątnięcia w
KO i KDO
Etat z potrzeb
hodowlany na
okres obowiązywania
planu
Etat
proponowany na
okres obowiązywania
planu
m3 brutto
SPECJALNE (S) x x x x x 2347 33735 33735
W LASACH
OCHRONNYCH (O)
PRZERĘBOWO- ZRĘBOWE
w LASACH
GOSPODARCZYCH (GPZ)
PRZEBUDOWY w LASACH
OCHRONNYCH i
GOSPODARCZYCH (R )
4727 6017 x x x 2621 48239 48239
28 40 106 40 x 0 146 146
x x x x 5054 0 34179 34179
RAZEM OBR 4755 6057 x x 5054 4968 116299 116299
249

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
TAB. 60. TABELA NR XIV - PRZYJĘTE ETATY UśYTKOWANIA RĘBNEGO DLA
NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI
Obliczenia cząstkowe (średnio na rok)
Gospodarstwo
etaty wg dojrzałości
drzewostanów
z ostatniej
klasy
wieku
z dwóch
ostatnich klas
wieku
etat wg
zrównania
średniego
wieku
etat
optymalny
etat z potrzeb
przebudowy
etat wg okresów
uprzątnięcia w
KO i KDO
Etat z potrzeb
hodowlany na
okres obowiązywania
planu
Etat
proponowany na
okres obowiązywania
planu
m3 brutto
SPECJALNE (S) x x x x x 1080 21399 21399
W LASACH
OCHRONNYCH (O)
PRZERĘBOWO- ZRĘBOWE
w LASACH
GOSPODARCZYCH (GPZ)
PRZEBUDOWY w LASACH
OCHRONNYCH i
GOSPODARCZYCH (R )
16577 14948 x x x 13584 165656 165656
6311 5934 5384 5934 x 4876 61811 61811
x x x x 547 0 4180 4180
RAZEM OBR 22888 20882 x x 547 19541 253046 253046
OGÓŁEM N-CTWO 27643 26939 x x 5601 24509 369345 369345
III.2.1.2.
III.2.1.2. UśYTKI RĘBNE NIE ZALICZONE NA POCZET OBLICZONEGO ETATU
Obejmują uprzątnięcie:
płazowin,
nasienników, przestojów i przedrostów, nie zaliczonych do wartościowych dla hodowli
selekcyjnej. Uprzątnięcie nasienników i przestojów planowano jedynie w przypadkach
uzgodnionych w trakcie wykonywania prac związanych z planem urządzania.
drzew i drzewostanów z tytułu poszerzenia linii podziału powierzchniowego.
Ogółem przewidziano do uprzątnięcia 2 758 m 3 grubizny netto w ramach uŜytków rębnych nie
zaliczonych na poczet wyliczonego etatu.
MiąŜszość grubizny netto uŜytków rębnych zaliczonych na poczet przyjętego etatu powiększa się o
miąŜszość grubizny netto uŜytków rębnych nie zaliczonych na poczet przyjętego etatu. Tak ustalona suma
uŜytków rębnych, powiększona o 5% spodziewany przyrost drzewostanów zaplanowanych do uŜytkowania
jest przyjmowana jako wielkość maksymalna na okres obowiązywania planu.
250

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
III.2.2
III.2.2 UśYTKI PRZEDRĘBNE
Etat uŜytkowania przedrębnego w wymiarze miąŜszościowym na I 10-lecie został ustalony w
oparciu o Instrukcję Urządzania Lasu ( § 94), sumarycznie dla całego obrębu, wg rodzajów cięć, stref
uszkodzenia, gatunków panujących oraz klas i podklas wieku, bez uwzględniania gospodarstw.
Zgodnie z § 94.4 Instrukcji u.l. orientacyjną wysokość miąŜszości grubizny planowaną do pozyskania w
ramach uŜytkowania przedrębnego na 10-lecie określono na podstawie:
a) danych uzyskanych z Nadleśnictwa (przeciętne z wykonania cięć pielęgnacyjnych z ostatnich 5 lat).
b) tabeli klas wieku spodziewanego bieŜącego rocznego przyrostu miąŜszości wg gatunków panujących,
biorąc tez pod uwagę uzyskaną w ubiegłym okresie intensywność cięć przedrębnych w stosunku do
uzyskanego przyrostu bieŜącego
c) zestawienia zbiorczego powierzchni drzewostanów zaprojektowanych do uŜytkowania przedrębnego
we wskazaniach gospodarczych opisu taksacyjnego, wg rodzajów cięć i gatunków panujących oraz klas i
podklas wieku.
Wielkość etatu uŜytkowania przedrębnego dla Nadleśnictwa Świeradów, w drzewostanach
przewidzianych do uŜytkowania przedrębnego została przyjęta zgodnie z postanowieniami II KTG.
Wysokość przyjętego etatu cięć pielęgnacyjnych wynosi:
• obręb Świeradów pow. 3 896,84 ha – ogółem miąŜszość netto 193 000 – m 3
• obręb Lubań Śląski pow. 4 245,67 ha – ogółem miąŜszość netto 149 000 – m 3
• Nadleśnictwo pow. 8 142,51 ha – ogółem miąŜszość netto 342 000 – m 3
251

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV. OPISANIE I ZESTAWIENIE ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z
PLANU URZĄDZENIA LASU
Podstawą do planowania zadań gospodarczych dla Nadleśnictwa Świeradów na lata 2008 – 2017
były obowiązujace w Lasach Państwowych przepisy regulujące trwale zrównowaŜoną gospodarkę leśną, a w
szczególności:
• Zasady Hodowli Lasu,
• Instrukcja Urządzania Lasu,
• Instrukcja Ochrony Lasu,
a takŜe wytyczne Komisji Techniczno-Gospodarczych oraz inne uzgodnienia i ustalenia dokonane w trakcie
sporządzania planu urządzenia lasu.
Młodnik na siedlisku BMGb (Leśnictwo Świeradów
fot. autor
Walory przyrodnicze, kulturowe oraz
turystyczne lasów Nadleśnictwa Świeradów
wymagają specyficznego, nieschematycznego
podejścia do planowania czynności
gospodarczych. Z tych powodów, a takŜe
uwzględniając wnioski składane przez
przedstawicieli lokalnych samorządów oraz
organizacji działających na rzecz ochrony
środowiska przyrodniczego (m.in. Klub Przyrodników ze Świebodzina) w planie urządzenia lasu dla
Nadleśnictwa Świeradów, na lata 2008 – 20017 wyłączono z planowania czynności związanych z
pozyskaniem drewna oraz pracami odnowieniowymi grunty leśne na siedliskach bagiennych o podłoŜu
organicznym. Planowane czynności gospodarcze ograniczono tylko do zabiegów pielęgnacyjnych (CW, CP,
TW) mających na celu regulację składów gatunkowych w istniejących drzewostanach (polegającą m.in. na
usuwaniu gatunków niepoŜądanych np. modrzewia). Wiele z opisanych powyŜej gruntów (24,94 ha)
pozostawiono bez zaleceń gospodarczych, do naturalnej sukcesji.
252

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.1.
IV.1. ZESTAWIENIE I OPISANIE ZADAŃ Z ZAKRESU UśYTKOWANIA GŁÓWNEGO
IV.1.1
IV.1.1 UśYTKI RĘBNE
IV.1.1.1.
IV.1.1.1. UśYTKI RĘBNE ZALICZONE NA POCZET ETATU
PROPONOWANE SPOSOBY UśYTKOWANIA RĘBNEGO
W zakresie uŜytkowania rębnego, na podstawie Zasad Hodowli Lasu oraz zgodnie z ustaleniami I i
II KTG, w poszczególnych typach siedliskowych lasu przyjęto następujące rodzaje rębni:
TAB. 61. PROPONOWANE SPOSOBY UśYTKOWANIA RĘBNEGO DLA NADLEŚNICTWA
ŚWIERADÓW
Typ
siedliskowy
Rodzaj Rębni
Zasadniczej
Rodzaj Rębni Zastępczych
ŚR. OKR. ODN. – RB II, III I IV
Gospodarstwo
BWGśw
BWGw
Rb IVd - 40 S
BGśw
BGw
Rb IVd Rb II, Rb Ic 40 GPZ
BGb Rb IVd - 40 S
BMGśw Rb II Rb IV, Rb IIIb, Rb Ic 20 GPZ
BMGw Rb II Rb IV, Rb IIIb, Rb Ic 20 GPZ
BMGb Rb IVd - 40 S
LMGśw Rb II Rb IV, Rb IIIb, Rb Ic 20 GPZ
LMGw Rb II Rb IV, Rb IIIb, Rb Ic 20 GPZ
LMGb Rb IVd - 40 S
LGśw Rb IV Rb II, Rb IIIb 40 GPZ
LGw Rb IV Rb II, Rb IIIb 40 GPZ
OlJG Rb II Rb IV, Rb IIIb 20 S
UŜytkowanie rębne jest projektowane zgodnie z uwzględnieniem ramowych (kierunkowych)
wytycznych zawartych w „Zasadach hodowli lasu z 2003 r.” i innych zasad, instrukcji i wytycznych,
obowiązujących aktualnie w Lasach Państwowych.
253

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
W przypadku gospodarstwa specjalnego – projektowane uŜytkowanie rębne wynikało wyłącznie ze
stwierdzonych na gruncie potrzeb hodowlanych. Przyjęto przy tym zasadę, iŜ uŜytkowanie nie moŜe zakłócić
pełnienia przez nie funkcji, dla których zostały wyłączone.
W lasach penetrowanych przez ludzi w celach rekreacyjnych, starano się planować sposób
zagospodarowania przy zastosowaniu rębni częściowych i stopniowych.
W drzewostanach o charakterze parkowym nie planowano uŜytkowania rębnego.
PoniŜszy wykres ilustruje strukturę powierzchniową stosowanych rębni w ramach gospodarstw i
ogółem:
100
90
80
70
60
77
73
59
93
55
Rb I
Rb II
Rb III
Rb IV
50
40
40
30
20
10
0
5
18
1
19
6
1
0
1 2
5
1
28
17
0
G.Specjalne [%]
G.Lasów Ochr.
[%]
G.Przer-Zręb [%]
G.Przebudow y
[%]
R-m Rodz_RB [%]
Plany cię uŜytków rębnych zostały uzgodnione z nadleśnictwem Lubań Śląski, w obecności
przedstawicieli RDLP WE WROCŁAWIU.
Wykazy projektowanych cięć uŜytkowania rębnego wg poszczególnych obrębów leśnych zostały
sporządzone w kolejności oddziałów i pododdziałów.
Zaplanowane cięcia uŜytków rębnych zostały wniesione na:
mapy gospodarcze w skali 1:5000,
mapy przeglądowe projektowanych cięć rębnych dla obrębów w skali 1:25000.
254

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
W części tabelarycznej planu urzadzenia lasu zamieszczono tabele z podziałem na obręby leśne oraz
zbiorcze dla nadleśnictwa:
1. Tabela nr XV – Zestawienie powierzchni manipulacyjnej uŜytków rębnych wg rodzajów rębni
w gospodarstwach.
2. Tabela nr XVII – Zestawienie łączne etatu uŜytków głównych według kategorii cięć.
CHARAKTERYSTYKA UśYTKÓW RĘBNYCH ZALICZONYCH NA ETAT, W
POSZCZEGÓLNYCH KATEGORIACH DRZEWOSTANÓW
Na nadchodzący okres gospodarczy zaplanowano dla Nadleśnictwa Świeradów uŜytkowanie rębne
na 2987,37 ha powierzchni manipulacyjnej w wymiarze 314866 m 3 miąŜszości netto (wraz z 5%
spodziewanym przyrostem).
TAB. 62. TABELA NR XV – ZESTAWIENIE POWIERZCHNI MANIPULACYJNEJ UśYTKÓW
RĘBNYCH WG RODZAJÓW RĘBNI W GOSPODARSTWACH
Gospodarstwo
Rębnie
zupełne
Rębnie częściowe. gniazdowe i stopniowe
cięcia uprząt. cięcia pozost. razem
Rębnia
przerębowa
Ogółem
ha
SPECJALNE (S) 1.01 49.87 353.90 403.77 - 404.78
W LASACH
OCHRONNYCH (O)
PRZERĘBOWO-ZRĘBOWE
w LASACH
GOSPODARCZYCH (GPZ)
PRZEBUDOWY w LASACH
OCHRONNYCH I
GOSPODARCZYCH (R)
21.33 257.34 1168.07 1425.41 - 1446.74
3.10 63.38 332.79 396.17 - 399.27
7.77 711.26 711.26 - 719.03
OGÓŁEM 33.21 370.59 2566.02 2936.61 - 2969.82
255

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
W poszczególnych kategoriach drzewostanów przedstawia się następująco:
Pow. [ha]
Zapl. pow.
manip.[ha]
%
MiąŜsz.
[m 3 ]
Zapl. miąŜsz.
[m 3 ]
%
Obręb Świeradów- KO 283.44 272.99 96.3% 77170 41067 53.2%
Obręb Lubań - KO 885.08 871.73 98.5% 246920 148681 60.2%
Nadleśnictwo – KO 1168.52 1144.72 98.0% 324090 189748 58.5%
Obręb Świeradów- KdO 12.41 12.41 100.0% 2030 659 32.5%
Obręb Lubań - KdO 126.88 87.09 68.6% 38700 8534 22.1%
Nadleśnictwo - KdO 139.29 99.50 71.4% 40730 9193 22.6%
PoniŜej podano wykaz drzewostanów w KO nie zaplanowanych do uŜytkowania rębnego wraz z
określeniem przyczyny:
Wykaz drzewostanów w klasie odnowienia – nie planowanych do uŜytkowania rębnego
Nadleśnictwo Świeradów, Obręb Świeradów
Oddz.
pododdz.
Gospodar-
stwo
Powierzchnia ha
Określenie przyczyny
227 -a S 5.40 Strefa A ochrony uzdrowiska – wyłączono z uŜytkowania
227 -d S 2.18 Strefa A ochrony uzdrowiska – wyłączono z uŜytkowania
430 -a S 2.87 BGb – siedlisko priorytetowe – wyłączono z uŜytkowania
Razem obręb 10.45 XXX
Nadleśnictwo Świeradów, Obręb Lubań Śląski
90 -l GPZ 3.85 Drzewostan o charakterze parku wiejskiego – wyłączono z uŜytkowania
190 -a S 8.38 Powierzchnia częściowo nie planowana - niekorzystne połoŜenie w ostepie
190 -c S 1.12 Powierzchnia częściowo nie planowana - niekorzystne połoŜenie w ostepie
Razem obręb 13.35 XXX
IV.1.1.2.
IV.1.1.2. UśYTKI RĘBNE NIE ZALICZONE NA POCZET OBLICZONEGO ETATU
Obejmują uprzątnięcie:
przestojów (* – o miąŜszości 913 m 3 grubizny netto,
poszerzenia linii podziału powierzchniowego – o miąŜszości 1845 m 3 grubizny netto,
Ogółem przewidziano do uprzątnięcia 2758 m 3
zaliczonych na poczet wyliczonego etatu.
grubizny netto w ramach uŜytków rębnych nie
(* - przestoje zaplanowano do uprzątnięcia tylko w przypadkach uzgodnionych z nadleśnictwem.
256

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.1.2
IV.1.2 UśYTKI PRZEDRĘBNE
Plan cięć uŜytków przedrębnych został sporządzony kategoriami cięć, wg oddziałów i pododdziałów
dla obrębów.
W skład planów wchodzą:
czyszczenia późne (CP-P), w których zaprojektowano masę do pozyskania,
trzebieŜe wczesne (TW),
trzebieŜe późne (TP). (*
(* - w ramach trzebieŜy późnych zaplanowano równieŜ trzebieŜe o charakterze odnowieniowym
(przekształceniowe). Cięcia takie planowano w drzewostanach przedrębnych, w których młode pokolenie
osiągnęło parametry i jakości hodowlaną rokującą na przyszłość stworzenie II piętra. Opisano łącznie
1029,31 ha drzewostanów zaplanowanych do trzebieŜy przekształceniowych.
Wskazania gospodarcze dotyczące uŜytkowania przedrębnego obejmują drzewostany – młodniki i
drzewostany starsze, lub ich części, w których nie przewiduje się uŜytkowania rębnego w I 10 –leciu.
Indywidualnie dla kaŜdego wydzielenia określony został rodzaj cięcia (CP-P, TW i TP). Zgodnie z
ustaleniami I KTG nie podawano planowanego terminu wykonania zabiegu (początek, środek lub koniec
okresu gospodarczego), jedynie w przypadkach tego wymagających podawano pilność wykonania zabiegu.
SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE PLANU CIĘĆ UśYTKÓW PRZEDRĘBNYCH DLA NADLEŚNICTWA
ŚWIERADÓW
L.p.
Kategorie uŜytków
Obręb
Nadleśnictwo
Świeradów
Lubań Śląski
powierzchnia – ha / miąŜszośc netto – m 3
1 Czyszczenia późne 796.14 11873 189.81 1028 985.95 12901
2 TrzebieŜe wczesne 1152.21 42690 1059.11 32832 2211.32 75522
3 TrzebieŜe późne 1948.49 138437 2996.75 115140 4945.24 253577
4 Razem trzebieŜe 3100.70 181127 4055.86 147972 7156.56 329099
Razem 3896.84 193000 4245.67 149000 8142.51 329099
257

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Cięcia pielęgnacyjne zaprojektowano wg potrzeb stwierdzonych na gruncie, obejmują one
drzewostany, bez względu na wiek, w których stwierdzono potrzebę wykonania określonych zabiegów.
W części tabelarycznej planu przedstawiono zestawienia i dane dotyczące danych wynikających ze
sporządzonych zadań z zakresu uŜytkowania przedrębnego:
1. Tabela nr XVI – Zestawienie zbiorcze powierzchni drzewostanów zaprojektowanych do
uŜytkowania przedrębnego we wskazaniach gospodarczych opisu taksacyjnego wg rodzajów
cięć i gatunków panujących oraz klas i podklas wieku.
IV.1.3
IV.1.3 UśYTKI GŁÓWNE ZAPROJEKTOWANE DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
Na nadchodzące 10-lecie zaprojektowano uŜytki główne w wielkości 656 866 m 3 . Szczegółowe dane
dotyczące wielkości uŜytków głównych zawierają tabele nr XVII, zamieszczone z danymi dla obrębów w
wykazie projektowanych cięć rębnych oraz w elaboracie w części tabelarycznej, z danymi dla nadleśnictwa
ogółem.
Dane zawarte w tabelach:
powierzchnia do cięcia – manipulacyjna,
powierzchnia do odnowienia,
powierzchnia jednorazowego zabiegu pielęgnacyjnego dla uŜytków przedrębnych,
miąŜszość grubizny netto,
258

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
TAB. 63.
ZESTAWIENIE ŁĄCZNE UśYTKÓW GŁÓWNYCH DLA OBRĘBÓW I NADLEŚNICTWA (TAB.
NR XVII)
OBRĘB ŚWIERADÓW OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
Powierzchnia
- ha
Powierzchnia
- ha
Powierzchnia - ha
KATEGORIA
CIĘĆ
cięcia*
(manipulacyjna)
do odnowienia
miąŜszość grubizny
m 3 netto
cięcia*
(manipulacyjna)
do odnowienia
miąŜszość grubizny
m 3 netto
cięcia*
(manipulacyjna)
do odnowienia
miąŜszość grubizny
m 3 netto
I. UŜytki rębne:
A. Zaliczone na
poczet
przyjętego etatu
Spodziewany
przyrost
5% miąŜszości
uŜytków
rębnych
Łącznie uŜytki
rębne ze
spodziew.
przyrost.
1293.04 443.04 93609 1676.78 617.76 203637 2969.82 1060.80 297246
4680 10182 14862
1293.04 443.04 98289 1676.78 617.76 213819 2969.82 1060.80 312108
B. Nie zaliczone
na poczet
przyjętego
etatu 1.
uprzątnięcie
płazowin
2. uprzątnięcie
nasien ników i
przestojów
126 787 913
3. pozostałe 13.54 1098 4.01 747 17.55 1845
Razem nie
zaliczone
Razem uŜytki
rębne
13.54 1224 4.01 1534 17.55 2758
1306.58 443.04 99513 1680.79 617.76 215353 2987.37 1060.80 314866
w tym: uŜytki
rębne
w rezerwatach
259

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
OBRĘB ŚWIERADÓW OBRĘB LUBAŃ ŚLĄSKI NADLEŚNICTWO ŚWIERADÓW
Powierzchnia
- ha
Powierzchnia
- ha
Powierzchnia - ha
KATEGORIA
CIĘĆ
cięcia*
(manipulacyjna)
do odnowienia
miąŜszość grubizny
m 3 netto
cięcia*
(manipulacyjna)
do odnowienia
miąŜszość grubizny
m 3 netto
cięcia*
(manipulacyjna)
do odnowienia
miąŜszość grubizny
m 3 netto
II. UŜytki
przedrębne
A. Czyszczenia
796.14 11873 189.81 1028 985.95 12901
B. TrzebieŜe 3100.70 181127 4055.86 147972 7156.56 329099
Razem uŜytki
przedrębne
3896.84 193000 4245.67 149000 8142.51 342000
w tym: uŜ.
przedrębne
w rezerwatach
Ogółem
uŜytki główne
(I+II)
5203.42 443.04 292513 5926.46 617.76 364353 11129.88 1060.80 656866
w tym: w
rezerwatach
260

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.2.
IV.2. ZESTAWIENIE ZADAŃ Z ZAKRESU HODOWLI LASU
IV.2.1
IV.2.1 ZAKRES ZADAŃ GOSPODARCZYCH
Zadania z zakresu prac hodowlanych – odnowienia, pielęgnowania lasu, melioracji agrotechnicznych
i wodnych zostały ujęte w we wskazaniach gospodarczych opisu taksacyjnego sporządzonych dla
Nadleśnictwa Świeradów dla obrębów leśnych.
Podstawą wykonanych planów są:
wskazówki gospodarcze podane w kartach dokumentacji źródłowej opisów taksacyjnych,
zebrane w trakcie prac terenowych,
wykaz gruntów przeznaczonych do odnowienia i zalesienia,
opracowany plan cięć uŜytków rębnych właściwych.
Zbiorcze zestawienie zadań z zakresu hodowli lasu zostało przedstawione w tabeli nr XVIII -
opracowanej dla kaŜdego z obrębów oraz łącznie dla nadleśnictwa. W części tabelarycznej planu
zamieszczono tabelę łączną dla nadleśnictwa oraz kaŜdego z obrębów.
TAB. 64. SPODZIEWANY ROZMIAR PRAC Z ZAKRESU HODOWLI LASU W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW
Zadania gospodarcze
Świeradów Lubań Śląski Nadleśnictwo
powierzchnia - ha
I. Odnowienia i zalesienia, w tym:
1. halizny, płazowiny i zręby zaległe 1.25 13.67 14.92
2. grunty nieleśne 0.00 29.41 29.41
3. zręby bieŜące 10-lecia 10.16 23.05 33.21
Razem I 11.41 66.13 77.54
II. Odnowienia pod osłoną, w tym:
1. przy rębniach częściowych i stopniowych 432.88 609.08 1041.96
2. podsadzenia produkcyjne 145.43 18.59 164.02
3. dolesienia luk i przerzedzeń 8.47 4.37 12.84
Razem II 586.78 632.04 1218.82
Razem I + II 598.19 698.17 1296.36
III Poprawki i uzupełnienia, w tym
1. w uprawach i młodnikach 36.51 25.95 62.46
2. na gruntach proj. do odn. i zalesienia. (* 2.03 11.69 13.72
Razem III 38.54 37.64 76.18
Razem I + II + III 636.73 735.81 1372.54
261

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Zadania gospodarcze
Świeradów Lubań Śląski Nadleśnictwo
powierzchnia - ha
IV Pielęgnowanie, w tym:
1. gleby 622.01 998.65 1620.66
2. upraw (CW) 715.53 625.90 1341.43
3. młodników (CP) (** 2590.36 549.58 3139.94
Razem IV 3927.90 2174.13 6102.03
V Melioracje, w tym:
1. wodne 0.00 0.00 0.00
2. agrotechniczne 646.15 724.69 1370.84
Razem V 646.15 724.69 1370.84
(* - w ramach poprawek na gruntach projektowanych do odnowienia planowano:
• Poprawki na powierzchni istniejących zrębów, halizn i płazowin,
• Poprawki na powierzchniplanowanych rębni zupełnych,
• Poprawki na powierzchniplanowanych cięć uprzątających Rębni III a,
(** - dotyczy tylko zabiegów hodowlanych bez pozyskania grubizny (w planie uŜytków przedrębnych
ujęto dodatkowo 985,95 ha CP-P);
Przy projektowaniu odnowień i zalesień przyjęto 20% projektowanych poprawek.
Przy projektowaniu odnowień w drzewostanach zagospodarowanych rębniami częściowymi i
złoŜonymi, planowanych do cięć uprzatających zwiększano niekiedy oszacowaną powierzchnię do
odnowienia na poziomie 20%.
W planie urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów na lata 2008 – 2017 zaprojektowano 29,41 ha
gruntów nieleśnych do zalesienia. Wykaz tych gruntów przedstawiło Nadleśnictwo zgodnie z ich
przeznaczeniem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Biuro Urządzania Lasu i
Geodezji Leśnej Oddz. W Brzegu konsultowało wykaz gruntów do zalesienia z Wojewódzkim
Konserwatorem przyrody w celu ewentualnego wyeliminowania z planowanych zalesień cennych
przyrodniczo zbiorowisk łąkowych.
IV.2.1.1.
IV.2.1.1. OMÓWIENIE ZADAŃ GOSPODARCZYCH
Odnowienia i zalesienia – obejmują powierzchnię halizn, płazowin, zrębów zaległych i
uzgodnionych z nadleśnictwem gruntów rolnych przeznaczonych do zalesienia. Odnowienie halizn,
płazowin i zaległych zrębów naleŜy wykonać w pierwszych dwóch latach obowiązywania planu.
262

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Odnowienia pod osłoną – projektowano jako kontynuację procesu odnowienia
realizowanego rębniami częściowymi, gniazdowymi lub stopniowymi oraz jako czynności
bezpośrednio wyprzedzające uŜytkowanie rębne rębniami złoŜonymi w drzewostanach
gwarantujących powodzenie wykonywanych prac – drzewostany w KDO. W związku z silną presją
zwierzyny zaleca się wprowadzanie młodego pokolenia w formie gniazdowej, co przy jednoczesnym
stosowaniu grodzeń zwiększa szanse sukcesu hodowlanego. Wydaje się równieŜ w związku z
powyŜszym celowe i poŜądane preferowanie odnowień naturalnych (w tym świerkowych), których
stoŜki odnowieniowe dobrej jakości naleŜy traktować jako szkielet przyszłego, zróŜnicowanego pod
względem wiekowym i gatunkowym drzewostanu.
Podsadzenia produkcyjne – obejmują w drzewostany II i starszych klas wieku, lecz nie
przeznaczonych do uŜytkowania rębnego. W ramach podsadzeń zaprojektowano wprowadzanie
młodego pokolenia w celu wytworzenia dolnego pietra w drzewostanie. Powierzchnia
drzewostanów, w których zaplanowano podsadzenia produkcyjne została uzgodniona z
nadleśnictwem. Wykonanie tych czynności gospodarczy naleŜy przewidzieć w pierwszych latach
obowiązywania planu urządzenia. Zaleca się stosowanie sadzonek gatunków w pełni
wykorzystujących istniejące mikrosiedlisko, z jednoczesnym zwróceniem uwagi na dobór składu
gatunkowego do przyjętego typu gospodarczego drzewostanu. Zalecany jest materiał szkółkarski
dobrej jakości. Do wprowadzania II piętra typowano głównie drzewostany świerkowe na siedliskach
BMG, LMG, LMwyŜ i LwyŜ o składzie niezgodnym lub częściowo zgodnym z docelowym, w 2 lub
3 stopniu uszkodzenia (nie zaliczone do gospodarstwa przebudowy).
Dolesienie luk i przerzedzeń – obejmują powierzchnie luk wykazaną w opisach
taksacyjnych lasu w drzewostanach II i starszych klas wieku, lecz nie przeznaczonych do
uŜytkowania rębnego. Wykonanie tych czynności gospodarczy naleŜy przewidzieć w pierwszych
latach obowiązywania planu urządzania. Zaleca się zwracenie uwagi na dobór składu gatunkowego
do przyjętego typu gospodarczego drzewostanu. Zalecany jest materiał szkółkarski dobrej jakości.
NaleŜy zwrócić uwagę na moŜliwość naturalnego odnowienia tych powierzchni. Przy projektowaniu
dolesień luk i przerzedzeń zaplanowano zabiegi hodowlane (melioracje agrotechniczne, dolesienia,
pielęgnacja gleby oraz CW). Odstąpiono od planowania dolesiania luk i przerzedzeń na siedliskach
bagiennych oraz w strafach ochronnych cietrzewia.
Poprawki i uzupełnienia – projektowano w uprawach i młodnikach I klasy wieku, o
niskim stopniu pokrycia w zasadzie do wieku 5 lat, a takŜe w uprawach podokapowych.
Uzupełnienia projektowano w starszych uprawach i młodnikach, w wieku do 20 lat, o niskim
czynniku zadrzewienia często „lukowatych”. Poprawki na powierzchniach projektowanych do
263

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
odnowień i zalesień na powierzchniach otwartych planowano zgodnie z ustaleniami II KTG, w
wysokości 20%. Szczegółowe wskazania wynikają z uzgodnień z nadleśnictwem.
Pielęgnowanie gleby – projektowano wg potrzeb w uprawach do 5 lat; przy planowaniu
dolesień luk i przerzedzeń oraz na powierzchniach projektowanych do odnowienia i zalesienia.
Zabiegi te planowano jednokrotnie. Faktyczną ilość nawrotów, wynikającą z potrzeb ustali
nadleśnictwo w trakcie realizacji planu urzadzenia lasu.
Pielęgnowanie upraw (CW) – projektowano wg potrzeb w uprawach, w dolesionych lukach
i przerzedzeniach w uzgodnieniu z nadleśnictwem oraz na odnowionych gniazdach w KO po
rebniach gniazdowych. Ograniczono planowanie CW na gruntach planowanych do odnowień i
zalesień.
Pielęgnowanie młodników (CP) – zaplanowano te młodniki, które wymagają wykonania
zabiegów hodowlanych związanych z regulowaniem składu, wyrównywaniem tempa wzrostu,
normowaniem zwarcia, poprawą jakości i zdrowotności drzewostanu.
W planie urządzenia lasu znalazły się wskazania dotyczące CP lub CP-P. Obie wskazówki
oznaczają potrzebę wykonania cięć o charakterze hodowlanym (selekcja negatywna), przy czym dla
pozycji ze wskazaniem CP-P planowane jest dodatkowo pozyskanie grubizny.
Pielęgnacje, CW i CP planowano w młodnikach po rębniach złoŜonych zróŜnicowanych pod
względem wiekowym i gatunkowym w przypadku występowania w składzie młodników gatunków
wymagających tego typu zabiegów.
Melioracje agrotechniczne – zostały zaplanowane celem stworzenia dogodnych warunków
wzrostu na odnawianych i zalesianych powierzchniach. Czynności wykonywane w ramach
melioracji agrotechnicznych mają na celu poprawę fizycznych właściwości gleby. W ramach
melioracji agrotechnicznych mieści się równieŜ przygotowanie gleby pod odnowienie.
WnajbliŜszym 10-leciu nie planuje się wprowadzania podszytów i nawoŜenia lasu.
264

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.2.2
IV.2.2 LEŚNA REGIONALIZACJA DLA NASION I SADZONEK W NADLEŚNICTWIE
ŚWIERADÓW
Zgodnie z Rozporządzeniem MŚ z dnia 9 marca 2004roku, w sprawie wykazu, obszarów i mapy
regionów pochodzenia leśnego materiału podstawowego (Dz.U. Nr 67, poz. 621) Nadleśnictwo Świeradów
połoŜone jest w:
• regionie pochodzenia nr 701 – obręb Świeradów,
• regionie pochodzenia nr 751 – obręb Lubań,
IV.2.3
IV.2.3 GOSPODARKA SZKÓŁKARSKA
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW
utrzymuje szkółkę leśną połoŜoną w obrębie
ŚWIERADÓW, w oddz.: 220 g, h, j.
Powierzchnia ogólna szkółki wynosi 3,30 ha,
w tym:
• Powierzchnia produkcyjna – 1,93 ha,
• Powierzchnia pomocnicza – 1,37 ha..
Szkółka Nadleśnictwa Świeradów – fot. autor
Produkcja sadzonek odbywa się
całkowicie w warunkach kontrolowanych (namiotach foliowych i na balotowiskach) w większości w celu
otrzymania materiału sadzeniowego z zakrytym systemem korzeniowym metodą zmodyfikowaną
Kostyrkiewicza.
Średnioroczna produkcja materiału sadzeniowego kształtuje się następująco:
• Św 150tys.szt
• Jd 90-100tys.szt
• So 11tys.szt (w tym Limba i kosówka 10tys.szt)
• Md 40tys.szt
• Bk 250tys.szt
• Brz 5tys.szt
• Ol 5tys.szt
• Inne 10tys.szt
NaleŜy stwierdzić, iŜ istniejąca powierzchnia szkółki zabezpiecza zapotrzebowanie na materiał
sadzeniowy zarówno ze strony Nadleśnictwa Świeradów, a takŜe innych jednostek LP (szczególnie w
zakresie jodły, buka i świerka z zakrytym systemem korzeniowym).
265

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3. OPISANIE KIERUNKOWYCH ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY
LASU, W TYM OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ
IV.3.1 OPISANIE KIERUNKOWYCH ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY LASU
IV.3.1.1. OCENA ZDROWOTNEGO I SANITARNEGO STANU LASU
Ocenę stanu zdrowotnego i sanitarnego lasu szeroko omówiono
w części dotyczącej rozmiaru i rodzajów uszkodzeń zarejestrowanych w
trakcie prac taksacyjnych (część I.4.3 niniejszego opracowania) oraz
Analizie gospodarki przeszłej (część II niniejszego opracowania).
fot. autor
IV.3.1.2. OCENA STOPNIA ZGODNOŚCI DRZEWOSTANÓW Z WARUNKAMI
SIEDLISK
W trakcie terenowych prac taksacyjnych określono stopień zgodności drzewostanów z docelowymi
składami gatunkowymi, w poszczególnych typach siedliskowych lasu. Wyniki tej oceny oraz wnioski na
przyszły okres gospodarczy omówiono i przedstawiono w elaboracie pkt. I.4.3.
IV.3.1.3. OKREŚLENIE POZIOMU SZKÓD W LASACH POWODOWANYCH PRZEZ
ZESPÓŁ CZYNNIKÓW BIOTYCZNYCH, ABIOTYCZNYCH ORAZ
ANTRPOGENICZNYCH
W trakcie terenowych prac taksacyjnych zaewidencjonowano występujące w drzewostanach
uszkodzenia pochodzenia biotycznego i abiotycznego. Strukturę rodzaju występujących na terenie
nadleśnictwa uszkodzeń, ujętych w sporządzonym opisie taksacyjnym lasu i przedstawiono w elaboracie pkt.
I.4.3.
266

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.1.4. KIERUNKI NIEZBĘDNYCH DZIAŁAŃ – POZOSTAJĄCYCH W SFERZE
GOSPODARKI LEŚNEJ, ŁOWIECKIEJ ORAZ GOSPODARKI
PRZESTRZENNEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA – PROWADZĄCE DO
MINIMALIZACJI SZKÓD
1. CZYNNIKI NATURY BIOTYCZNEJ
• Szkodniki korzeni
Stanowią potencjalnie największe zagroŜenie na szkółkach oraz uprawach porolnych. W poprzednim
okresie gospodarczym nie notowano większych zagroŜeń ze strony tej grupy szkodników. W związku z
istotnym ograniczeniem areału zalesiania gruntów nieleśnych oraz dzięki nowoczesnym technologiom
produkcji sadzonek w szkółce (sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym) nie przewiduje się większego
zagroŜenia ze strony szkodników korzeni na najbliŜszy okres.
Wskazania profilaktyczno-ochronne: wykonywanie próbnych poszukiwań szkodników korzeni;
corocznie - w szkółkach; na innych zalesianych i odnawianych powierzchniach – wg uwarunkowań
określonych w Instrukcji O.L.
• Szkodniki upraw
W uprawach najistotniejsze znaczenie ma szeliniak, którego występowanie oraz zwalczanie stwierdza
się corocznie.
Wskazania profilaktyczno-ochronne:
• systematycznie pielęgnować uprawy, a w przypadku wystąpienia zagroŜeń lub szkód
podejmować działania profilaktyczne lub ochronne wg zaleceń Instrukcji Ochrony Lasu,
• celem minimalizacji występowania szkód w uprawach wskazane byłoby:
- w nowozakładanych uprawach sosny i modrzewia monitorować występowanie szeliniaka; w
razie pojawu uszkodzeń podejmować działania ograniczające liczebność szkodnika; przy
zakładaniu upraw w obszarach o znanym silnym zagroŜeniu przez szeliniaka praktykować
metody profilaktyczne, np. chemiczne zabezpieczanie sadzonek przed posadzeniem.
267

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• Szkodniki młodników
W wyniku prac terenowych w Nadleśnictwie ŚWIERADÓW zarejestrowano 2727 ha młodników, z
czego większość na terenie poklęskowym w Izerach. Powierzchnia ta stanowi ca. 18% łącznej powierzchni
drzewostanów nadleśnictwa. PowyŜsze liczby ukazują, Ŝe teren ten jest obszarem specyficznym w skali
kraju. Z tej grupy szkodników zagraŜających lasom nadleśnictwa wymienić naleŜy zawodnicę świerkową. W
młodnikach z duŜym udziałem modrzewia obserwuje się istotne szkody ze strony szkodników wtórnych,
głównie kornika modrzewiowca.:
Ograniczeniu występowania szkodników pierwotnych w młodnikach słuŜą:
- zakładanie upraw wielogatunkowych - co wynika z przyjętych na najbliŜsze 10-lecie typów
gospodarczych lasu i określonych dla nich składów upraw,
- prawidłowo wykonywane czyszczenia wczesne i późne - unikanie nadmiernego przerzedzenia
młodników.
• Szkodniki starszych drzewostanów
Na kondycję zdrowotną drzew i drzewostanów starszych klas wieku, spośród negatywnie
oddziaływujących czynników biotycznych, istotny wpływ wywierały i wywierają uszkodzenia od owadów.
Szkodniki pierwotne drzewostanów iglastych – w warunkach Nadleśnictwa ŚWIERADÓW to
przede wszystkim zasnuja świerkowa, a w drzewostanach modrzewiowych i z udziałem modrzewia krobik
modrzewiowiec. Szczególnie naraŜone na uszkodzenia ze strony szkodników pierwotnych są silnie
uszkodzone drzewostany świerkowe III i IV klas wieku górskiej części obrębu Świeradów.
W drzewostanach liściastych szkody wyrządzać moŜe głównie zwójka zieloneczka. śerem tego
szkodnika zagroŜone są przede wszystkim drzewostany dębowe, których znaczny udział występuje w
obrębie Lubań. Występowanie zwójki zieloneczki obserwowano w minionym okresie z róŜnym nasileniem.
Koniecznym staje się więc systematyczna obserwacja występowania zwójki zieloneczki, szczególnie w
drzewostanach dębowych, w których w ostatnich latach pojaw miał charakter chroniczny i powodował
wyraźne szkody w postaci suchych gałęzi i suchoczubów. Do czynników ograniczających występowanie
zwójki zieloneczki naleŜą przede wszystkim zabiegi prowadzące do zwiększenia obecności w zagroŜonych
drzewostanach owadoŜernych ptaków. W przypadku drzewostanów chronicznie nękanych naleŜy
przeprowadzać zabiegi zwalczające - przy wykorzystaniu insektycydów o działaniu kontaktowym.
268

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Szkodniki wtórne – Mimo tego, iŜ stan sanitarny i zdrowotny występujących na terenie
nadleśnictwa lasów w ostatnich latach wyraźnie polepsza się, zwiększa się ich odporność – to jednak ryzyko
masowego pojawu szkodników wtórnych nadal jest realne i właśnie ta grupa szkodników nadal stanowi
powaŜny problem gospodarczy. Długotrwałe oddziaływanie przemysłowych zanieczyszczeń powietrza oraz
niekorzystny w ostatnich latach układ czynników atmosferycznych spowodowały, iŜ zagroŜone
występowaniem szkodników wtórnych są praktycznie wszystkie drzewostany świerkowe i sosnowe
nadleśnictwa. Czynnikiem potęgującym to zagroŜenie jest znaczne przerzedzenie uszkodzonych
drzewostanów, szczególnie starszych klas wieku.
Z najgroźniejszych szkodników wtórnych wymienić naleŜy: korniki, głównie kornika drukarza,
rytownika pospolitego, drwalnika paskowanego, a takŜe w przypadku drzewostanów sosnowych - cetyńce -
cetyniec większy i cetyniec mniejszy.
Wskazania profilaktyczno-ochronne:
- Szkodniki pierwotne drzewostanów iglastych: prowadzić rutynowe monitorowanie
liczebności występowania owadów – szkodników lasu za pomocą jesiennych poszukiwań
zimujących postaci owadów na powierzchniach podokapowych, oceny stopnia defoliacji,
liczenie samic brudnicy mniszki na transektach
- Szkodniki pierwotne drzewostanów liściastych: w przypadku wystąpienia istotnych defoliacji
drzew tj. przy utracie powyŜej 50% ulistnienia, wykonywać, zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu,
szczegółową inwentaryzację Ŝerów, z podaniem stopnia ich nasilenia i lokalizacji.
- W uzasadnionych przypadkach stosować zabiegi ograniczające liczebność foliofagów,
- Szkodniki wtórne: porządkować na bieŜąco stan sanitarny drzewostanów. Stosownie
do zagroŜenia stosować metody ograniczające liczebność kambiofagów: drzewa pułapkowe,
mygły chwytne, pułapki feromonowe, korowanie i zabezpieczanie chemiczne surowca,
terminowy wywóz poza strefy zagroŜeń. Cięcia sanitarne dębu wykonywać w okresie sierpieńluty,
tj. w czasie uniemoŜliwiającym zasiedlenia wyrabianych dłuŜyc i kłód przez deprecjonujące
surowiec drzewny szkodniki techniczne, głównie przez najpowszechniej występującego
rozwiertka większego.
• Szkody powodowane przez patogeniczne grzyby
Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na występowanie huby korzeniowej i opieniek. Istotną rolę
odgrywa równieŜ osutka sosny oraz w ostatnich latach zamieranie jesiona. W trakcie prac terenowych
notowano występowanie tych chorób na większości powierzchni zajmowanych przez drzewostany będące
pierwszym pokoleniem na gruntach porolnych oraz w drzewostanach uszkodzonych wcześniej przez
zwierzynę. W trakcie wykonywania zabiegów w tych drzewostanach naleŜy postępować zgodnie z
wytycznymi określającymi zasady zapobiegania i zwalczania patogenów grzybowych.
269

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• Szkody powodowane przez zwierzynę
W warunkach obrębu ŚWIERADÓW szkody w drzewostanach powodowane przez zwierzynę
łowną mają zdecydowanie pierwszorzędne znaczenie. Ogółem w trakcie prac terenowych zarejestrowano
3569 ha drzewostanów uszkodzonych przez zwierzynę, co stanowi 24 % wszystkich drzewostanów
nadleśnictwa, z czego 2438 ha w stopniu uszkodzenia ponad 25 % - co moŜna uznać za poziom szkód
gospodarczo istotny.
Uszkodzenia od zwierzyny łownej w uprawach – zgryzanie, zarejestrowano na 514 ha. Stwierdzono
jednocześnie znaczny spadek istniejących uszkodzeń w uprawach zakładanych w ostatnim okresie, w
wyniku grodzenia upraw.
Wskazania profilaktyczno-ochronne:
• celem minimalizacji występowania szkód od zwierzyny w uprawach wskazane jest:
- grodzenie kęp gatunków liściastych,
- zabezpieczanie sadzonek przy uŜyciu repelentów chemicznych lub metodami mechanicznymi
(np. palikowanie),
Uszkodzenia od zwierzyny łownej w młodnikach –
spałowanie, które w trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji
zarejestrowano na powierzchni 3055 ha.
Uszkodzenia od zwierzyny łownej w młodnikach –
spałowanie, które w trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji
zarejestrowano na powierzchni 3055 ha.
Wskazania profilaktyczno-ochronne:
- celem ograniczenia występowania szkód od zwierzyny w
młodnikach wskazane jest prowadzenie CP poprzez
ogławianie,
- prowadzenie racjonalnej, opartej na wiarygodnych danych
inwentaryzacyjnych gospodarki łowieckiej,
Uszkodzenia od zwierzyny – spałowanie (leśnictwo Niedźwiedzia Góra) – fot. autor
270

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• Szkody powodowane przez gryzonie
Do grupy potencjalnych zagroŜeń upraw i młodników naleŜą równieŜ gryzonie. W warunkach
Nadleśnictwa Świeradów gryzonie stanowią lokalne zagroŜenia drzewostanów. Szkody wyrządzane przez
nie lokalizują się głównie na terenie szkółki oraz lokalnie, w przegęszczonych odnowieniach naturalnych
buka. Do działań zapobiegawczych moŜna zaliczyć:
- systematyczna pielęgnacja upraw,
- propagowanie i ochrona naturalnych wrogów,
- stosowanie repelentów (smarowanie szyj korzeniowych drzewek w
uprawach) w miejscach nasilonych szkód,
Uszkodzenia od gryzoni – fot. autor
2. CZYNNIKI NATURY ABIOTYCZNEJ
Z czynników przyrody nieoŜywionej wyrządzających gospodarczo istotne szkody w drzewostanach
nadleśnictwa wymienić naleŜy:
śniegołomy,
uszkodzenia od wiatrów,
powodzie i podtopienia,
wczesne i późne przymrozki.
• Szkody powodowane przez okiść śnieŜną.
Szkody powodowane są przez okiść mają charakter uszkodzeń mechanicznych - łamanie się gałęzi i
wierzchołków, przeginanie, a nawet wywalanie drzew. NajwraŜliwsze na działanie okiści są młodniki z
duŜym udziałem modrzewia w górskiej części nadleśnictwa. W ramach działań zapobiegawczych,
nadleśnictwo moŜe wykonywać następujące czynności :
− stosowanie rozrzedzonej więźby przy sadzeniu oraz wykorzystanie w odnowieniu samosiewów (lokalne
ekotypy posiadają większą odporność na tego typu szkody),
− dobór właściwego składu gatunkowego drzewostanów (w ramach moŜliwości określonych przez zasady
odnowień przyjętych przez KTG) - hodowla drzewostanów o składzie odpowiadającym właściwościom
siedliska,
− odpowiednio i systematycznie prowadzone zabiegi pielęgnacyjne, wykonywane w początkach okresu
wegetacyjnego, dla wzmocnienia drzewostanu przed zimą.
271

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Uszkodzenia od okiści (leśnictwo Izera) – fot. autor
W przypadku wystąpienia szkód od czynników
atmosferycznych, koniecznym jest zapobieŜenie rozmnoŜeniu się
szkodników wtórnych, poprzez szybkie uprzątnięcie złomów i
wywrotów.
• Szkody powodowane przez huraganowe wiatry.
Szkody powodowane przez huraganowe wiatry mają głównie
charakter uszkodzeń mechanicznych (obłamywanie gałęzi, naruszanie
systemu korzeniowego, pęknięcia strzał, wiatrołomy, wiatrowały).
Najbardziej naraŜone na szkodliwe działanie wiatru są drzewostany
lukowate, przerzedzone, jednogatunkowe, zaniedbane pod względem
pielęgnacyjnym (niebezpieczne jest gwałtowne rozluźnienie zwarcia w drzewostanach nie trzebionych). Na
powstawanie szkód od wiatru w szczególny sposób naraŜone są drzewostany poraŜone przez opieńkę i hubę
korzeni oraz intensywnie spałowane przez zwierzynę. Z zabiegów zabezpieczających drzewostany przed
wystąpieniem szkód powodowanych przez wiatr, które nadleśnictwo moŜe wykonać w bieŜącym 10-leciu,
wymienić naleŜy:
− w pracach odnowieniowych – dąŜyć do wykorzystania wartościowych samosiewów,
− działania związane z planowaniem
gospodarczym - przestrzeganie
zaplanowanych rodzajów rębni i
kierunku cięć, a w przypadku cięć
gniazdowych - odpowiedni dobór
kształtu i wielkości gniazd,
− planowane i prawidłowe wykonywanie
cięć pielęgnacyjnych (unikanie
gwałtownego rozluźnienia zwarcia,
szczególnie w drzewostanach
jednogatunkowych i jednowiekowych),
− unikanie lokalizowania w zagroŜonych
drzewostanach
obiektów
wymagających wycięcia linii lub
załoŜenia zrębów odsłaniających ściany
lasu,
− w drzewostanach zaniedbanych pielęgnacyjnie - wykonywanie cięć pielęgnacyjnych w kilku nawrotach,
Uszkodzenia od huraganowych wiatrów (leśnictwo Świecie) – fot. autor
272

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• Szkody powodowane przez warunki klimatyczne.
Najbardziej naraŜone na tego typu uszkodzenia są duŜe kompleksy upraw i młodników na terenach
poklęskowych, gdzie surowy górski klimat, brak osłony starszych drzewostanów oraz ukształtowanie terenu
tworzą lokalnie obszary, gdzie warunki termiczne determinują moŜliwość hodowli lasu.
Dolina Izery – obszar zmrozowiskowy (leśnictwo Izera) – fot. autor
Z zabiegów zabezpieczających drzewostany przed wystąpieniem szkód powodowanych przez
warunki klimatyczne, które nadleśnictwo moŜe wykonać w bieŜącym 10-leciu, wymienić naleŜy:
− stosowanie dobrej jakości materiału sadzeniowego (wielolatki) w potencjalnych zmrozowiskach,
− wykorzystanie w odnowieniach wartościowych samosiewów (szczególnie lokalnych ekotypów, które
charakteryzuje większa odporność),
273

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• Szkody powodowane przez powodzie i podtopienia.
Na terenie Nadleśnictwa ŚWIERADÓW występują tereny okresowo podtapiane i zalewane. Dotyczy
to głównie drzewostanów obrębu Lubań. Na terenach górskich obrębu Świeradów szkody wyrządzają
liczne potoki, które okresowo, po ulewnych deszczach gwałtownie wzbierają.
Uszkodzenia spowodowane gwałtownymi opadami i wezbraniem Kwisy (leśnictwo Lasek) – fot. autor
Zadania Nadleśnictwa w tym zakresie polegają na utrzymaniu urządzeń melioracyjnych we
właściwym stanie oraz w miarę moŜliwości zwiększanie zdolności retencyjnej lasów np. poprzez
rozbudowę sieci zbiorników retencyjnych.
3. ZAGROśENIE POśARAMI
Lasy Nadleśnictwa ŚWIERADÓW naleŜą do obszarów średnio zagroŜonych pod względem
poŜarowym i zostały zaliczone do II kategorii zagroŜenia poŜarowego.
W minionym okresie gospodarczym miały miejsce 63 poŜary na powierzchni 34,50 ha.
4. CZYNNIKI NATURY ANTROPOGENICZNEJ
Z czynników antropogenicznych mających negatywny wpływ na kondycję zdrowotną drzewostanów
nadleśnictwa wymienić naleŜy:
zakłócenia stosunków wodnych,
emisje przemysłowe,
zaśmiecanie lasu,
• Zakłócenia stosunków wodnych.
ZagroŜenia wywołane przez zakłócone stosunki wodne ma w Nadleśnictwie ŚWIERADÓW istotne
znaczenie, szczególnie dotyczy to północnych rejonów nadleśnictwa Tam bowiem zlokalizowane są
wyrobiska odkrywkowych kopalni bazaltu. Wyrobiska te powodują przesuszanie przyległych terenów w
promieniu kilku kilometrów, co znacznie pogarsza warunki wzrostu drzewostanów.
274

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
• Emisje przemysłowe.
Istotnym elementem ograniczającym gospodarkę leśną w nadleśnictwie jest oddziaływanie
atmosferycznych zanieczyszczeń powietrza. Lasy Nadleśnictwa znajdują się w całości pod ujemnym
wpływem emisji przemysłowych. W ostatnich latach obserwuje się spadek stęŜeń zanieczyszczeń. Jest to
związane z ograniczeniem wielkości produkcji wielkoprzemysłowej oraz ze skuteczną realizacją inwestycji
proekologicznych zmierzających do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza w największych
zakładach przemysłowych.
Stacja monitoringu środowiska Czerniawa – fot. autor
• Zaśmiecanie lasu.
Istotnym problemem jest zaśmiecanie lasu opadami komunalnymi, a takŜe zaśmiecanie przez
turystów. Nadleśnictwo musi ponosić koszty w wyniku:
usuwania pozostawionych odpadów w lesie, zazwyczaj w sąsiedztwie miejsc postoju pojazdów oraz
miejsc odpoczynku wzdłuŜ licznych szlaków turystycznych ,
uiszczaniu opłat za składowanie odpadów pozostawionych w lesie.
NaleŜy dąŜyć aby samorządy były zaangaŜowane w proces ochrony środowiska przyrodniczego
poprzez:
udział w akcjach typu „sprzątanie świata”,
prowadzenie akcji uświadamiających potrzebę ochrony środowiska przyrodniczego przez społeczności
lokalne,
partycypowaniu w kosztach utylizacji odpadów ponoszonych przez nadleśnictwo, np. poprzez
zniesienie opłaty za korzystanie ze składowisk komunalnych.
275

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.1.5. LICZBA, RODZAJE I ROZMIESZCZENIE PUNKTÓW MONITORINGU
ŚRODOWISKA LEŚNEGO W NADLEŚNICTWIE
Na terenie Nadleśnictwa ŚWIERADÓW były zlokalizowane 2 punkty monitoringu biologicznego –
w obrębie LUBAŃ ŚLĄSKI:
− oddz. 118 c - SPO I rz. nr 129 G,
− oddz. 356 d - SPO I rz. nr 128 G,
W chwili obecnej nastąpiła integracja stałych powierzchni obserwacyjnych monitoringu biologicznego
z wielkoobszarową inwentaryzacją stanu lasu. Powierzchnie te są załoŜone w siatce 8x8 km i nie podlegają
ujawnieniu na mapach leśnych.
Planowanie wszelkich czynności związanych z ochroną lasu naleŜy oprzeć na obowiązującej
Instrukcji Ochrony Lasu oraz uzupełniających zarządzeniach.
Zagadnienia związane z tematem ochrony lasu i zagroŜenia środowiska leśnego, zostały
przedstawione na mapie przeglądowej sporządzonej dla kaŜdego z obrębów – pt.: „Mapa zagroŜeń
środowiska leśnego I ochrony lasu”.
276

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.2
IV.3.2 OPISANIE KIERUNKOWYCH WYTYCZNYCH Z ZAKRESU OCHRONY
PRZECIWPOśAROWEJ
Zadania dotyczące zagadnień związanych z ochroną przeciwpoŜarową ustalone zostały w oparciu o:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie szczegółowych zasad
zabezpieczenia przeciwpoŜarowego lasów. (Dz. U. Nr 58 poz. 405);
Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie
ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. (Dz. U. nr 80 poz.
563);
Wytyczne zawarte w „Instrukcji ochrony przeciwpoŜarowej obszarów leśnych”,(W-wa 1998r.,
MOŚZNiL Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych);
Wytyczne zawarte w „Instrukcji urządzania lasu” ( W-wa 2003r., PGL LP Dyrekcja Generalna Lasów
Państwowych);
„Zasady uzgadniania przez Komendantów Wojewódzkich P.S.P. projektów planów urządzania lasu w
części dotyczącej ochrony przeciwpoŜarowej”,(W-wa 1998r );
„Plan działań ratowniczych – postępowanie na wypadek powstania poŜaru lasu”; uzgodnionego z
odpowiednim Komendantem Powiatowym P.S.P.
Zbiornik wody dla celów gaśniczych (leśnictwo Kotlina) – fot. autor
277

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.2.1.
IV.3.2.1. OKREŚLENIE KATEGORII ZAGROśENIA POśAROWEGO DLA NADLEŚNICTWA
ŚREDNIA ROCZNA LICZBA POśARÓW LASU W NADLEŚNICTWIE
(PRZECIĘTNA Z OSTATNICH 10LAT)
Lp. Rok Ilość poŜarów
szt
Powierzchnia
ha
Przeciętna wielkość
pow. poŜaru
1 1998 5 2,96 0,59
2 1999 5 0,86 0,17
3 2000 2 0,12 0,06
4 2001 0 0 0
5 2002 0 0 0
6 2003 25 23,13 0,92
7 2004 4 0,73 0,18
8 2005 7 1,75 0,25
9 2006 4 0,27 0,07
10 2007 11 4,70 0,43
R-m 63 34,52 0,55
Ogólna powierzchnia poŜarów lasu wyniosła 34,52 ha. Przeciętna powierzchnia jednego poŜaru
wynosiła 0,55 ha.
Średnioroczna liczba poŜarów: 6,3 20pkt.
PROCENTOWY UDZIAŁ SIEDLISK I KLAS WIEKU:
Procentowy udział siedlisk Bśw i BMśw: 0,0%,
Procent powierzchni I i II klasy wieku: 46,8%
Ilość punktów:
3 pkt.
WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA HYDROTERMICZNEGO SIELANINOWA „K”:
Ilość punktów:
k = 1,80
(wskaźnik k

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
EMISJE PRZEMYSŁOWE PRZY ŚREDNIEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA
Wartości maksymalne dla obszaru Nadleśnictwa ŚWIERADÓW wg danych IBL (monitoring
techniczny lasów za lata 1985-1994).
SO 2 :
13,82 < 30,001mg / m 2 / dobę,
NO x: :
0,11 < 0,501 mg /m 2 / dobę.
Ilość punktów:
0 pkt.
KATEGORIA ZAGROśENIA POśAROWEGO
TAB. 65. OKREŚLENIE WSKAŹNIKA ZAGROśENIA POśAROWEGO.
Wskaźnik
Wyliczona wartość
wskaźnika
Ilość
punktów
Średnia roczna liczna poŜarów lasu w nadleśnictwie (z ostatnich 10 lat) 6,3 20
Procentowy udział powierzchni
Siedlisk Bs, Bśw, BMśw 0
I i II klasy wieku 46,8
Wartość współczynnika hydrotermicznego Sielaninowa „k”: 1,80 5
Emisje przemysłowe przy średniej wartości SO 2 < 30,0 mg/m 2 x dobę 0
wskaźnika NO x

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.2.2.
IV.3.2.2. CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE ZAGROśENIE POśAROWE
Ilość i rozmiar kompleksów leśnych – jest to waŜny czynnik kształtujący potencjalne zagroŜenie
poŜarowe Nadleśnictwa ŚWIERADÓW. Nadleśnictwo
charakteryzuje duŜa zmienność przestrzennego rozmieszczenia
kompleksów leśnych. Większość lasów w obrębie ŚWIERADÓW
oraz część obrębu LUBAŃ ŚLĄSKI skupione są w duŜych
kompleksach. Natomiast większa część obrębu LUBAŃ ŚLĄSKI
oraz część obrębu ŚWIERADÓW (leśnictwo Stawy) charakteryzuje
znaczne rozproszenie. Kompleksy te w przewaŜającej większości
pokrywają tereny o mniejszym lub większym wzniesieniu terenu,
fragmenty dolin rzek i potoków, o małej przydatności do gospodarki
rolnej. Ich bezpośrednie otoczenie stanowią pola uprawne, będące
potencjalnym źródłem zagroŜenia poŜarowego, z tytułu przerzutu
ognia z wypalanych ściernisk i łąk.
Skład gatunkowy drzewostanów oraz ich wiek - jest to bardzo waŜny czynnik kształtujący potencjalne
zagroŜenie poŜarowe Nadleśnictwa ŚWIERADÓW. Drzewostany iglaste zajmują w nadleśnictwie
73,9% powierzchni leśnej, gdzie dominującym gatunkiem jest Św, o udziale 58,7% oraz So, o udziale
9,0% powierzchni leśnej. Udział I i II klasy wieku w powierzchni leśnej nadleśnictwa stanowi 46,8%.
Rodzaj pokrywy gleby- występujące drzewostany, szczególnie starsze klasy wieku obrębu LUBAŃ
ŚLĄSKI, charakteryzują się rozluźnioną strukturą poziomą, co powoduje silną penetrację światła na dnie
lasu i w konsekwencji bujny rozwój runa, złoŜonego z gatunków powodujących silne zadarnianie i
dziczenie pokrywy leśnej. Powierzchnie upraw oraz powierzchnie nie zalesione do odnowienia i grunty
przeznaczone do zalesienia takŜe cechuje znaczne zachwaszczenie pokrywy gleby.
Atrakcyjność turystyczna - tereny Nadleśnictwa ŚWIERADÓW naleŜą do bardzo atrakcyjnych
turystycznie. Na atrakcyjność tą wpływają:
- Góry i Pogórze Izerskie;
- połoŜenie lasów nadleśnictwa niedaleko aglomeracji miejskich – J. Góra, Wrocław,
- rezerwaty przyrody „Torfowiska Doliny Izery”,
- występowanie duŜych powierzchni borówczysk i miejsc zasobnych w grzyby,
- istniejące cenne fragmentów rodzimej przyrody, liczne walory przyrodniczo – kulturowe
zlokalizowane na obszarze nadleśnictwa,
- przebieg licznych szlaków turystycznych i ścieŜek rowerowych,
- dostępność komunikacyjna,
- na gruntach nadleśnictwa istnieją miejsca postoju dla pojazdów mechanicznych.
280

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Sieć dróg i linii kolejowych - przez tereny nadleśnictwa, przebiegają szlaki komunikacyjne:
- linia kolejowa: J. Góra – Węgliniec,
- droga krajowa nr 30: J. Góra –Zgorzelec,
- droga wojewódzka nr 357 – Lubań Śl. – Sulików,
- droga wojewódzka nr 358 – Gryfów Śl. – Lubań Śl.,
Obszary o podwyŜszonej palności rzeczywistej – obszar leśny Nadleśnictwa ŚWIERADÓW posiada
miejsca o podwyŜszonej palności. Wykaz tych miejsc zostanie zamieszczony w opisaniu ogólnym planu
oraz na mapach ochrony przeciwpoŜarowej.
Obszary o podwyŜszonej palności potencjalnej – obszar leśny Nadleśnictwa ŚWIERADÓW posiada
miejsca o podwyŜszonej palności potencjalnej. Są to powierzchnie:
- obszar upraw i młodników na terenie poklęskowym w Izerach,
Pasy przeciwpoŜarowe - obszar leśny Nadleśnictwa ŚWIERADÓW posiada sztuczne przerwy
ograniczające i osłabiające rozwój poŜaru w postaci pasów przeciwpoŜarowych:
- pasy ppoŜ. typu Kienitza – oddzielające las od linii kolejowej; obowiązek urządzania i
utrzymania ciąŜy na „właścicielach linii kolejowych” (RMSWiA z dnia 16 czerwca 2003 roku,
rozdz. 9§ 34.3.
Przestrzenną lokalizację istniejących pasów przeciwpoŜarowych zamieszczono na mapie
przeglądowej „Ochrony PrzeciwpoŜarowej”. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na terminowe i prawidłowe
wykonywania czynności gospodarczych na istniejących juŜ pasach przeciwpoŜarowych tak, aby zapewniona
była ich uŜyteczność przez cały rok. Parametry i stan techniczny tych pasów określają obowiązujące
odpowiednie zarządzenia.
IV.3.2.3. OCENA SPRAWNOŚCI SYSTEMU OBSERWACYJNO – ALARMOWEGO I
INTERWENCYJNEGO
Zgodnie z Rozporządzeniem MŚ z dnia 22 marca 2006r obserwacja lasu Nadleśnictwa
ŚWIERADÓW w okresach występowania I, II lub III stopnia zagroŜenia poŜarowego jest prowadzona w
formach:
przez naziemne patrole przeciwpoŜarowe,
patrole lotnicze.
IV.3.2.4. SYSTEM OBSERWACYJNO – ALARMOWY NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
System obserwacyjno – alarmowy Nadleśnictwa ŚWIERADÓW opiera się na:
Patrolowaniu lasu w okresach wzmoŜonego zagroŜenia poŜarowego. Na terenach o
zwiększonym nasileniu ilości poŜarów organizowane są patrole przeciwpoŜarowe. Trasy i
rejony patrolowania ustala nadleśniczy. Na czas trwania „Akcji Bezpośredniej” nadleśniczy
powołuje „Leśne Pogotowie PrzeciwpoŜarowe” wyposaŜone w samochód terenowy z
wysokociśnieniowym urządzeniem gaśniczym posiadającym własny zbiornik wodny o
pojemności 400 litrów.
281

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
SpostrzeŜenia pracowników nadleśnictwa.
Informacjach innych osób – połoŜenie na obszarze nadleśnictwa licznych miejscowości
posiadających sieć telefoniczną, przebiegające przez tereny leśne szlaki turystyczne i ścieŜki
spacerowe oraz sezonowa penetracja obszarów leśnych przez ludność zbierającą płody runa,
przyczynia się do szybszego wykrywania powstających poŜarów.
System obserwacji lotniczej – w okresach wzmoŜonego zagroŜenia poŜarowego obszar
Nadleśnictwa ŚWIERADÓW jest objęty systemem obserwacji lotniczej R.D.L.P. Baza
lotnicza znajduje się w Lubinie. Orientacyjny czas lotu samolotu poniŜej 20 min.
Na podstawie oceny sprawności istniejącego systemu obserwacyjno – alarmowego, sieci straŜy
poŜarnych, zaopatrzenia w wodę ustala się, Ŝe okres swobodnego rozwoju poŜaru (od momentu powstania
poŜaru do chwili wkroczenia pierwszych sił i środków ratowniczych) na terenie Nadleśnictwa
ŚWIERADÓW wynosi ca 20 minut.
W związku z wymogami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie
szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego lasów (Dz. U. Nr 58 poz. 405) - § 5.4. oraz na
podstawie decyzji II KTG stwierdza się, Ŝe na terenie Nadleśnictwa Świeradów istnieje potrzeba
zbudowania jednej dostrzegalni przeciwpoŜarowej na terenie kompleksu „Wielki Las Lubański”;
IV.3.2.5.
IV.3.2.5. WYKAZ ISTNIEJĄCYCH JEDNOSTEK STRAśY POśARNYCH
Wykaz istniejących jednostek straŜy poŜarnych leŜących w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa lub
w jego bezpośrednim sąsiedztwie:
• Komenda Wojewódzka P.S.P. we Wrocławiu
1. Komenda Powiatowa P.S.P. w Lubaniu Śl.
JRG:
Lubań Śląski,
O.S.P. typu S: Świeradów, Czerniawa, Pobiedna, Platerówka, Leśna, Giebułtów, Złotniki,
Włosień, Radostaw, Olszyna, Biedrzychowice
Komenda Powiatowa P.S.P. w Lwówku Śl.
JRG:
Lwówek Śl.,
O.S.P. typu S: Gryfów Śl., Mirsk, Gierczyn, Przecznica, Rębiszów.
282

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.2.6. OCENA SPRAWNOŚCI SYSTEMU ALARMOWO – DYSPOZYCYJNEGO
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW jako jednostka organizacyjna Lasów Państwowych jest częścią
systemu alarmowo-dyspozycyjnego R.D.L.P. WE WROCŁAWIU – tworzy w nim punkt alarmowodyspozycyjny
P.A.D.. Punkt alarmowo dyspozycyjny nadleśnictwa znajduje się w jego biurze i wyposaŜony
jest w wymagany sprzęt łącznościowy oraz dokumentacje i mapy.
W terenie punkty alarmowe znajdują się w siedzibach leśnictw. Wszystkie siedziby leśnictw
wyposaŜone są w telefony lub radiotelefony.
IV.3.2.7.
IV.3.2.7. OCENA WYPOSAśENIA W SPRZĘT
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW posiada jedną bazę główną sprzętu gaśniczego:
w siedzibie Nadleśnictwa ŚWIERADÓW – ul. 11 Listopada 1,
Baza sprzętu p.poŜ. wyposaŜona jest m.in. w:
- samochód terenowy z agregatem gaśniczym Nissan 1 szt,
- ładowarka Ł 200 1 szt,
- koparko – spycharka 1 szt,
- pług do wyorywania pasów (LPZ): 1 szt,
- pług talerzowy: 1 szt,
- szpadle i łopaty: 30szt,
- tłumnice 10 szt,
- gaśnice uniwersalne: 7 szt,
w siedzibie leśnictwa Platerówka znajduje się baza pomocnicza dla obrębu Lubań–
wyposaŜona w sprzęt lekki: szpadle, łopaty, tłumnice i gaśnice.
Ilość baz przeciwpoŜarowych i sprzętu jest wystarczająca dla lasów II kategorii zagroŜenia.
W razie wystąpienia poŜaru punkt alarmowo-dyspozycyjny powiadamia odpowiednią Komendą
Powiatową Państwowej StraŜy PoŜarnej (K.P.P.S.P.) i dysponuje do poŜaru wyznaczony pojazd oraz
miejscowego leśniczego. W przypadku wystąpienia duŜych poŜarów, na Ŝądanie dowódcy akcji gaśniczej,
dyŜurny PAD wykonuje kserokopie map z terenu, w którym wystąpił poŜar. Do akcji gaśniczych moŜe być
uŜywany samolot.
283

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.2.8.
IV.3.2.8. OCENA DOSTĘPNOŚCI TERENÓW LEŚNYCH
W Nadleśnictwie ŚWIERADÓW zgodnie z „Rozporządzeniem MŚ z dnia 22 marca 2006r”
odległość dowolnego punktu połoŜonego w lesie do najbliŜszej drogi poŜarowej dla lasów II kategorii
zagroŜenia nie przekracza odległości 1500 m.
Pod względem dostępności terenów leśnych naleŜy stwierdzić, Ŝe
do głównych kompleksów leśnych dojazd jest dobry. Istnieje jednak spora
liczba niewielkich kompleksów leśnych, połoŜonych wśród pól uprawnych,
do których dojazd jest utrudniony lub niemoŜliwy. Dotyczy w zasadzie
lasów obrębu Lubań Śląski oraz leśnictwa Stawy obrębu Świeradów.
Droga dojazdowa dla celów ppoŜ. (leśnictwo Kotlina) – fot. autor
Obszary leśne nadleśnictwa pokryte są wystarczającą, pod
względem gęstości siecią dróg o nawierzchniach ulepszonych (asfaltowych),
bądź teŜ gruntowych. UmoŜliwiają one dostęp cięŜkiego sprzętu gaśniczego
do poszczególnych kompleksów leśnych, jak równieŜ poruszanie się po ich
obszarze. Większość dróg znajduje się w dobrym lub średnim stanie technicznym i wymaga remontów
bieŜących. Wszystkie drogi leśne - przeciwpoŜarowe są (lub zostaną w najbliŜszym czasie) oznaczone w
terenie znakami informacyjnymi, wskazującymi numer drogi i kierunek dojazdu do zbiorników wody
gaśniczej. Obecnie wysiłek nadleśnictwa skierowany jest na utrzymanie tych dróg w naleŜytym stanie
technicznym. Drogi te muszą zapewniać przejazd – nie naleŜy składać na nich drewna lub innych materiałów
w sposób utrudniający poruszanie się pojazdów mechanicznych. Drogi leśne, które znalazły się w istniejącej
sieci dróg poŜarowych i dojazdowych do punktów czerpania wody posiadają szerokość min. 4 m.
Obowiązkiem nadleśnictwa w najbliŜszym 10-leciu będzie utrzymanie w dobrym stanie technicznym
juŜ istniejących dróg, przeprowadzenie niezbędnych remontów w przypadku dróg uszkodzonych oraz
udroŜnienie nowych dróg leśnych gruntowych, będących do tej pory w złym stanie technicznym a
stanowiących niezbędne ogniwo w sieci dróg stanowiących o dostępności lasów.
Docelowa sieć dróg poŜarowych i dojazdowych do punktów czerpania wody – powinna posiadać
następujące parametry (wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie
szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego lasów) (* :
nawierzchnia utwardzona lub gruntowa o nośności 10 ton i nacisku na oś 5 ton,
najmniejszy promień zewnętrznych łuków drogi powinien wynosić co najmniej 11m,
skrajnia 6 m szerokości (odstęp pomiędzy koronami drzew do wys. 4 m od poziomu ziemi),
szerokość jezdni co najmniej 3m,
drogi bez moŜliwości przejazdu naleŜy zakończyć placem manewrowym o wymiarach, co najmniej 20
x 20 m, objazdem pętlicowym lub innym rozwiązaniem,
na drogach jednopasmowych naleŜy zapewnić mijanki w odległości max. 300 m, tak aby z jednej
mijanki moŜna było widzieć następną. Szerokość jezdni wraz z mijanką powinna wynosić minimum
6m, a długość mijanki 23 m.
(*) – oznacza to, Ŝe drogi nowo budowane lub poddawane w przyszłym okresie remontom kapitalnym, a
pełniące jednocześnie funkcje przeciwpoŜarowe, powinny odpowiadać w/w kryteriom.
284

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.3.2.9.
IV.3.2.9. OCENA STANU ZAOPATRZENIA WODNEGO
Stopień pokrycia obszarów leśnych Nadleśnictwa ŚWIERADÓW punktami czerpania wody, przy
uwzględnieniu istniejącej sieci hydrantowej, jest wystarczający ( zgodnie z normami określonymi w § 35.3.
Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie
ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów – Dz.U. nr 80 poz. 563).
Zgodnie z niniejszym Zarządzeniem:
( ...)
§ 35.3.Źróła wody do celów przeciwpoŜarowych w lasach, które samoistnie lub wspólnie tworzą
kompleks o powierzchni ponad 300 ha, powinny być zapewnione w postaci nie więcej niŜ dwóch zbiorników
w obrębie chronionej powierzchni zawierających łącznie, co najmniej 50m 3 wody lub cieku wodnego o
stałym pływie wody nie mniejszym niŜ 10 dm 3 /s przy najniŜszym stanie wód, z zapewnieniem najbliŜszego
stanowiska czerpania wody w terenie o promieniu:
1) nieprzekraczającym 5 km w lasach II kategorii zagroŜenia poŜarowego;
( ...).
Nadleśnictwo dysponuje na swoim terenie punktami czerpania wody dla celów gaśniczych, które
znajdują się:
Leśnictwo Stawy:
Obręb ŚWIERADÓW:
- oddz. 13 –projektowany zbiornik o pojemności ponad 50 m3 (na pot. Długi Potok),
- oddz. 48 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
Leśnictwo Rębiszów:
- oddz. 24 – ujęcie wody o wydajności ponad 10 dm3 /s, (zastawka),
- oddz. 27 – dwa zbiorniki o łącznej pojemności ponad 50 m3,
Leśnictwo Kotlina:
- oddz. 56 –dwa projektowane zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
- oddz. 89 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
Leśnictwo Lasek:
- oddz. 217 – projektowane ujęcie wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s (most na rz. Kwisa),
Leśnictwo Niedźwiedzia Góra:
- oddz. 65 - zbiornik o pojemności ponad 50 m3 (na pot. MroŜynka),
- oddz. 145 - zbiornik o pojemności ponad 50 m3 (na pot. Płonka),
285

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Leśnictwo Czerniawa:
- oddz. 223 - zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
- przy oddz. 242 – ujęcie wody o wydajności ponad 10 dm3 /s,
- oddz. 258 – ujęcia wody o wydajności ponad 10 dm3 /s (na pot. Czarny Potok),
Leśnictwo Świeradów:
- oddz. 307 / 326 – dwa ujęcia wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s,
- oddz. 368 / 381 – trzy zbiorniki o łącznej pojemności ponad 50 m3,
- oddz. 372 – dwa zbiorniki o łącznej pojemności ponad 50 m3,
Leśnictwo Izera:
- oddz. 408 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
- oddz. 426 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
- oddz. 450 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
Zbiornik wody dla celów gaśniczych (leśnictwo Izera)
fot. autor
Leśnictwo Lubań:
Obręb LUBAŃ ŚLĄSKI:
- oddz. 47 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
- oddz. 143 – projektowane ujęcie wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s (most na potoku),
- oddz. 200 – projektowane ujęcie wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s (most na potoku),
Leśnictwo Radostaw:
- oddz. 99 – ujęcie wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s (na potoku),
Leśnictwo Platerówka:
- oddz. 183 – projektowane ujęcie wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s (most na potoku),
Leśnictwo Przylesie:
- oddz. 224 – ujęcie wody o wydajności ponad 10 dm3 /s (most na potoku),
- oddz. 336 – projektowany zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
Leśnictwo Olszyna:
- oddz. 244 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
- oddz. 259 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3,
286

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Leśnictwo Czocha:
- oddz. 283 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3 (jez. Złotnickie),
- oddz. 288 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3 (jez. Złotnickie),
- przy oddz. 291 – zbiornik o pojemności ponad 50 m3 (jez. Leśnieńskie),
- oddz. 307 – projektowane ujęcie wody o wydajności ponad j 10 dm3 /s (most na potoku),
Leśnictwo Świecie:
- oddz. 316 – projektowane ujęcie wody o wydajności ponad 10 dm3 /s (na potoku),
- oddz. 359 – ujęcie wody o wydajności ponad 10 dm3 /s (na potoku),
- oddz. 362 – ujęcie wody o wydajności ponad 10 dm3 /s (na potoku),
Większość miejscowości znajdujących się w zasięgu działania Nadleśnictwa ŚWIERADÓW
przyłączone jest do sieci wodociągowej, do której woda dostarczana jest z lokalnych ujęć głębinowych lub
powierzchniowych. Do celów przeciwpoŜarowych wykorzystywana jest w miarę potrzeby istniejąca sieć
hydrantowa o wydajności ponad 10 dm3/s. Istniejącą sieć hydrantów zamieszczono w Mapie Przeglądowej
Ochrony PrzeciwpoŜarowej.
Do zadań nadleśnictwa, słuŜących utrzymaniu zaopatrzenia w wodę naleŜy:
Utrzymywanie w dobrym stanie technicznym dróg dojazdowych do punktów czerpania
wody – drogi powinny umoŜliwiać przejazd pojazdów bez zawracania ewentualnie kończyć
się placem manewrowym oraz powinny być trwale i wyraźnie oznaczone w terenie.
Przy istniejących punktach poboru wody dla celów gaśniczych na rzekach oraz pozostałych
ciekach wodnych, w celu poprawy warunków jej poboru, naleŜy w miarę potrzeb
zabudować studzienki ssawne.
W trakcie wykonywanych prac wodno-melioracyjnych oraz budowy zbiorników wodnych
naleŜy uwzględniać potrzeby w zakresie budowy ujęć wody - ze szczególnym
uwzględnieniem zbudowania zastawek.
IV.3.2.10.
IV.3.2.10. ANALIZA POTRZEB NADLEŚNICTWA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ
Zaopatrzenie w wodę – kaŜdy punkt czerpania wody na cele gaśnicze winien być oznaczony
w terenie tablicami o treści „Punkt czerpania wody” a na drogach dojazdowych umieścić
tablice kierunkowe „Do punktu czerpania wody” - w szczególności uzupełnić brakujące
tablice na drogach zaprojektowanych jako drogi przeciwpoŜarowe.
287

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Drogi dojazdowe – zadania mające na celu udostępnienie kompleksów leśnych dla celów
ochrony przeciwpoŜarowej i udroŜnienie dróg dojazdowych do punktów czerpania wody
zostało omówione w pkt. 4.6. W szczególności: wszystkie drogi leśne wykorzystywane jako
dojazdy poŜarowe, powinny być oznakowane i ponumerowane;.
System łączności alarmowo – dyspozycyjnej – istnieje potrzeba wymiany na bieŜąco
zuŜytego sprzętu radiotelefonicznego oraz wyposaŜenia. i. Odległość baz lotniczych od
obszarów leśnych umoŜliwia dolot do kaŜdego punktu lasu w przedziale czasowym od 10
do 20 minut. Na terenie nadleśnictwa nie istnieje specjalne lądowisko operacyjne. W
związku z wymogami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w
sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego lasów (Dz. U. Nr 58 poz.
405) - § 5.4. istnieje potrzeba budowy na terenie Nadleśnictwa Świeradów jednej
dostrzegalni przeciwpoŜarowej;
Bazy sprzętu – duŜa liczba działających na terenie nadleśnictwa ochotniczych straŜy
poŜarnych, jak równieŜ istnienie jednostek P.S.P i Z.S.R. gwarantuje szybkie i sprawne
działanie na wypadek powstania poŜaru. Większość jednostek OSP wyposaŜona jest w
System Selektywnego Wywoływania drogą radiową, co znacznie przyspiesza wyjazd tych
jednostek. Sprzęt pozostający w dyspozycji nadleśnictwa naleŜy uznać za wystarczający.
IV.3.2.11.
IV.3.2.11. ZALECENIA W ZAKRESIE PROFILAKTYKI
Działania hodowlane:
przy zakładaniu upraw naleŜy wprowadzić liściaste gatunki domieszkowe i pomocnicze, w
pasowej formie zmieszania,
w przypadku wystąpienia powierzchni powyŜej 6 ha (odnowienia powierzchni leśnej
pozbawionej drzewostanu w wyniku wystąpienia klęski Ŝywiołowej lub przy zalesieniach
gruntów rolnych), zaleca się stosowanie podziału na mniejsze kwatery, przy wykorzystaniu
liściastych gatunków domieszkowych i pomocniczych wprowadzanych w pasowej formie
zmieszania.
przy zakładaniu upraw w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowych, dróg publicznych, itp.
przygotowanie gleby naleŜy wykonywać równolegle do potencjalnych źródeł zagroŜenia, na
głębokość nie mniejszą niŜ 50 cm.
w miarę moŜliwości, szczególnie na obszarach o szczególnym zagroŜeniu – sąsiedztwo
parkingów, miejsc postoju z wyznaczonymi punktami do palenia ognisk, naleŜy stosować
podkrzesywanie drzew iglastych z usuwaniem suchych i usychających gałęzi. Ponad to
miejsca te powinny być otoczone bruzdą o szerokości min. 2m, oczyszczoną do warstwy
mineralnej i poprowadzoną równolegle do granic obiektów stanowiących potencjalne
zagroŜenie poŜarowe.
288

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
drzewostany połoŜone wzdłuŜ bardziej zagroŜonych odcinków szlaków turystycznych i
ścieŜek spacerowych, naleŜy zabezpieczyć pasami o szerokości 4-10m, na których
przeprowadza się zabiegi porządkowe polegające na oczyszczeniu powierzchni
drzewostanów z wszelkiego rodzaju materiałów palnych.
Prowadzenie działalności informacyjnej i ostrzegawczej
informacje słowne, wizualne, współpraca z lokalnymi ruchami ekologicznymi, szkołami,
samorządami terytorialnymi, itp.
OGÓLNIE SYSTEM OCHRONY PRZECIWPOśAROWEJ
W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW
NALEśY UZNAĆ ZA DOBRY
Integralną częścią planu ochrony przeciwpoŜarowej dla Nadleśnictwa ŚWIERADÓW jest „Mapa
przeglądowa ochrony przeciwpoŜarowej w Skali 1:25000.” – dla obrębów leśnych.
Plan Ochrony PrzeciwpoŜarowej uzgodniono z Komendantem Wojewódzkim Państwowej StraŜy
PoŜarowej we Wrocławiu dnia 17.01.2008r.
289

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.4.
IV.4. KIERUNKOWE ZADANIA Z ZAKRESU UBOCZNEGO UśYTKOWANIA LASU I
GOSPODARKI ŁOWIECKIEJ
IV.4.1
IV.4.1 UśYTKOWANIE UBOCZNE
W bieŜącym 10-leciu w Nadleśnictwie Świeradów nie planuje się pozyskiwania Ŝywicy
balsamicznej, kory garbarskiej oraz karpiny przemysłowej.
Wykorzystanie płodów runa leśnego odbywa się w sposób niezorganizowany przez ludność
miejscową oraz okolicznych miast. Nadleśnictwo nie planuje Ŝadnych działań w tym zakresie, w najbliŜszej
przyszłości.
IV.4.2 GOSPODARKA ŁĄKOWO - ROLNA
TAB. 66. STRUKTURA GRUNTÓW ROLNYCH W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW.
Lp.
Rodzaj powierzchni
ŚWIERADÓW LUBAŃ ŚLĄSKI Nadleśnictwo
powierzchnia - ha %
1 Role 14,91 100,30 115,21 32,1%
2 Sady 0,72 1,39 2,11 0,6%
3 Łąki 33,15 46,49 79,64 22,2%
4 Pastwiska 89,02 57,15 146,17 40,7%
5 Gr. Rol. Zab. 1,86 0,92 2,77 0,8%
6 Stawy Ryb. 2,03 10,64 12,67 3,5%
7 Rowy Rol. 0,13 0,32 0,45 0,1%
Razem 141,82 217,21 359,03 100,0%
W przyszłym okresie część nie uŜytkowanych gruntów moŜna zalesić – zgodnie z miejscowymi
planami zagospodarowania przestrzennego. Dla pozostałych gruntów naleŜy rozwaŜyć moŜliwość
przekazania na poletka łowieckie – dotyczy to szczególnie tych powierzchni, które zlokalizowane są przy
kompleksach leśnych lub na ich obszarze.
290

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.4.3
IV.4.3 POZYSKANIE CHOINEK
Nadleśnictwo ŚWIERADÓW w chwili obecnej nie utrzymuje plantacji choinkowych. Pozyskanie
choinek realizowane będzie w drodze cięć pielęgnacyjnych w młodnikach na potrzeby ludności na poziomie
200-300 szt. rocznie.
IV.4.4
IV.4.4 GOSPODARKA ŁOWIECKA
IV.4.4.1.
IV.4.4.1. OBWODY ŁOWIECKIE
Strukturę powierzchni w obwodach łowieckich nadzorowanych przez Nadleśnictwo ŚWIERADÓW
(11 obwodów łowieckich na powierzchni 50 156 ha) przedstawił Nadleśniczy w Analizie gospodarki
przeszłej.
Podstawowym zadaniem racjonalnie prowadzonej gospodarki łowieckiej jest dostosowanie
liczebności zwierzyny do moŜliwości określonych przez wyznaczone pojemności łowisk oraz regulacja
struktury płci i liczebności osobników do stanu umoŜliwiającego osiąganie zamierzonych celów w hodowli
lasu.
Realizację planowanych odstrzałów w obwodach łowieckich nadzorowanych przez Nadleśnictwo
Świeradów przedstawił Nadleśniczy w Analizie gospodarki przeszłej.
TAB. 67. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI POLETEK ŁOWIECKICH DLA NADLEŚNICTWA
Poletko łowieckie
Obiekt
na pow. leśnej dzierŜawione grunty rolne Ogółem
1 2 3 4
Obr. ŚWIERADÓW 2,87 42,16 45,03
Obr. LUBAŃ ŚLĄSKI 3,91 14,87 18,78
Nadleśnictwo 6,78 57,03 63,81
Strukturę populacji zwierząt łownych w obwodach łowieckich nadzorowanych przez Nadleśnictwo
Świeradów przedstawił Nadleśniczy w Analizie gospodarki przeszłej. Inwentaryzację przeprowadzono
metodą tradycyjną.
Do najwaŜniejszych zadań z zakresu gospodarki łowieckiej, mających na celu prawidłowe
zagospodarowanie łowisk oraz ograniczeniu szkód powodowanych przez zwierzynę naleŜy:
przystosowanie liczebności zwierzyny do poziomu optymalnego ustalonego wieloletnim
planem hodowlanym,
291

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
regulacja struktury płci w obrębie populacji,
poprawa warunków bytowania zwierzyny:
Zagospodarowanie łowieckie Nadleśnictwa – fot. autor
- wyłączenie stałych ostoi zwierzyny,
- prawidłowe zagospodarowanie łowisk przez koła łowieckie,
- utrzymanie w odpowiednim stanie i liczebności infrastruktury łowieckiej,
- dokarmianie zwierzyny w okresie niedoboru pokarmu naturalnego.
IV.4.4.2.
IV.4.4.2. LICZEBNOŚĆ POPULACJI A WYSOKOŚĆ WYRZĄDZANYCH SZKÓD
Szkody powodowane przez zwierzynę oraz strukturę uszkodzeń w drzewostanach Nadleśnictwa
Świeradów została przedstawiona przez Nadleśniczego w Analizie gospodarki przeszłej oraz w elaboracie
(cz. I.4.3 ; cz. V.3.1.4).
Problem szkód powodowanych przez zwierzynę płową wynika z:
- przegęszczenia stanu populacji jeleniowatych, występujących na terenie nadleśnictwa,
- zmian ekologicznych w środowisku leśnym – silna penetracja lasu przez człowieka, wpływają
zakłócając dobowy rytm Ŝerowania, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia rozmiaru szkód
wyrządzanych przez zwierzynę.
Zasady gospodarki łowieckiej regulują:
1. Prawo łowieckie – ustawa z dnia 13 października 1995 roku,
2. Rozporządzenie MŚ – z dnia 12 listopada 2002 roku, w sprawie rocznych planów łowieckich i
wieloletnich łowieckich planów hodowlanych.
3. Wieloletni Łowiecki Plan Hodowlany,
292

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.5.
IV.5. KIERUNKOWE WYTYCZNE W ZAKRESIE ZAGOSPODAROWANIA
REKREACYJNEGO ORAZ OKREŚLENIE POTRZEB W ZAKRESIE
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
IV.5.1
IV.5.1 KIERUNKOWE WYTYCZNE W ZAKRESIE ZAGOSPODAROWANIA
REKREACYJNEGO
Lasy Nadleśnictwa Świeradów połoŜone są na terenie o bardzo ciekawym krajobrazie i licznych
walorach przyrodniczo – kulturowych.
Zagospodarowanie rekreacyjne i turystyczne Nadleśnictwa – fot. autor
Czynniki kształtującymi walory turystyczno-rekreacyjne Nadleśnictwa Świeradów to:
górski charakter, korzystne warunki klimatyczne, urozmaicona rzeźba terenu,
lokalizacja zabytków historycznych i osobliwości przyrodniczych.
przebieg szlaków komunikacyjnych,
przebieg szlaków turystycznych.
lokalizacja uzdrowisk i sanatoriów w ramach uzdrowiska Świeradów Zdrój i Czerniawa Zdrój,
lokalizacja schronisk górskich, domów wczasowych i ośrodków wypoczynkowych,
lokalizacja wyciągów narciarskich, ścieŜek spacerowych, ścieŜek rowerowych, torów
saneczkowych.
293

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Udostępnianie terenów leśnych na potrzeby turystyki i rekreacji musi odbywać się w sposób
planowy i zorganizowany. Obszar nadleśnictwa ze względu na wysoki stopień zróŜnicowania w swym
zasięgu gromadzi róŜne formy rekreacji, które wymagają innych rozwiązań koncepcyjnych
zagospodarowania, w tym wyposaŜenia w urządzenia turystyczne. Planowanie w zakresie zagospodarowania
rekreacyjnego (ścieŜki spacerowe, ścieŜki edukacyjne, ścieŜki rowerowe, punkty widokowe, punkty
obserwacji flory i fauny, parkingi, miejsca wypoczynku i inne) muszą uwzględniać istniejącą publiczną
infrastrukturę turystycznego zagospodarowania oraz właściwy wybór lokalizacji. Urządzenia rekreacyjne
małej architektury swym wyglądem powinny być dostosowane do regionalnej budowlanej i krajobrazowej
infrastruktury.
Region Gór Izerskich i Pogórza Izerskiego jako obszar turystyczny wykorzystywane były od
początków rozwoju turystyki w Sudetach (Potocki 1998). O intensywności kształtowania funkcji
turystycznych tego terenu decydowało szereg czynników, z których najwaŜniejszymi były:
sytuacja polityczna i połoŜenie (fakt przecięcia granicą państwową) - po stronie czeskiej rozwój
turystyki postępował trwale i konsekwentnie, natomiast po stronie polskiej nastąpił znaczny regres
turystyki po roku 1945. Zadecydowało o tym odcięcie polskiej części Izerów od tradycyjnych
źródeł napływu turystów (Góry Izerskie stały się najbardziej peryferyjną częścią Sudetów) oraz
obowiązujące przez wiele lat restrykcyjne przepisy o pobycie w strefie nadgranicznej,
dostępność komunikacyjna,
stan środowiska - przez wiele lat Góry Izerskie postrzegano jako teren ,,ekologicznej pustyni”,
W okresie powojennym wystąpiło wyraźne zjawisko degradacji funkcji turystycznej Pogórza
Izerskiego. Szereg miejscowości, które w okresie międzywojennym posiadało charakter ośrodków
turystycznych, po 1945r. zupełnie go zatraciło. W ostatnich latach obserwuje się nieznaczne zwiększenie
zainteresowania turystów tym regionem (pojawiły się nowe schroniska, szlaki turystyczne, udostępniona
została strefa przygraniczna). W wielu opracowaniach strategicznych dotyczących przyszłości gospodarczej
regionu wymienia się turystykę jako szansę jego dynamicznego rozwoju. Realizacja takich planów będzie
wymagała znacznego poszerzenia oferty turystycznej terenów Gór Izerskich i Pogórza Izerskiego.
Niewątpliwie nasilenie ruchu turystycznego na tych terenach spowoduje takŜe większą penetrację
turystyczną obszarów leśnych. Stąd w najbliŜszym okresie gospodarczym, naleŜy utrzymywać w
odpowiednim stanie technicznym istniejącą infrastrukturę turystyczną oraz dąŜyć do jej rozbudowy w
zakresie zapewniającym dostateczną obsługę występującego na obszarach leśnych ruchu turystycznego.
Niezbędnym będzie koordynacja działań w zakresie zagospodarowania rekreacyjnego z organami samorządu
lokalnego, działającymi organizacjami turystycznymi, Dyrekcją Uzdrowiska.
294

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.5.1.1. OTULINA ZESPOŁU UZDROWISKOWEGO ŚWIERADÓW I CZERNIAWA - ZDRÓJ
Lasy obrębu Świeradów stanowią otulinę kompleksu uzdrowiskowo - sanatoryjnego Świeradów
Zdrój i Czerniawa Zdrój. W ramach tej otuliny - lasów uzdrowiskowo - klimatycznych wyróŜniono:
strefę A ochrony uzdrowisk - obejmującą oddziały: 227, 268, 269, 290, 291.
strefę B ochrony uzdrowisk - obejmującą oddziały: 73-75, 93, 106, 107, 187-189, 208-213, 223-226,
228-233, 235-256, 259, 260, 287-289, 308-314, 318, 319, 334.
strefę C ochrony uzdrowisk – obejmującą pozostałą, górską część obrębu.
Granice stref zatwierdzono Uchwałami Rady Miasta Świeradów - Zdrój o ustanowieniu statutu
uzdrowiska Świeradów Zdrój oraz o ustanowieniu statutu uzdrowiska Czerniawa Zdrój.
Lasy o tym charakterze, szczególnie w strefie A i B ochrony uzdrowisk, wymagają objęcia
zagospodarowaniem rekreacyjnym, które powinno dotyczyć głównie:
tworzenie i urządzenie ścieŜek spacerowych,
lokalizacja urządzeń turystycznych (ławki, zadaszenia),
odpowiednio prowadzone zabiegi gospodarcze (zabiegi związane z uŜytkowaniem lasu - zrywka, wywóz
drewna, powinny być wykonywane w okresach zmniejszonego nasilenia ruchu turystyczno -
wypoczynkowego).
Koniecznym jest w tym zakresie współdziałanie administracji leśnej z właściwymi jednostkami
administracji państwowej oraz Dyrekcją Uzdrowiska.
W zasięgu działania Nadleśnictwa Świeradów, w sąsiedztwie lasów funkcjonują liczne ośrodki
wypoczynkowe. W planie urządzenia lasu dla nadleśnictwa zostały wydzielone otuliny dla w/w ośrodków,
które zaliczono do gospodarstwa specjalnego.
IV.5.1.2.
IV.5.1.2. INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNO-REKREACYJNA
SZLAKI TURYSTYCZNE
Na terenie Nadleśnictwa Świeradów istnieje sieć znakowanych szlaków turystycznych. Pozwalają
one dotrzeć do wielu ciekawych miejsc. Utrzymaniem „czytelności” szlaków zajmują się znakarze
oddziałów PTTK.
Przez teren Nadleśnictwa przebiega Międzynarodowy szlak im. M. Orłowicza, który biegnie przez
całą południową Polskę. Szlak ten to nie tylko droga turystyczna, ale i program pełniejszego zrozumienia
dziedzictwa kulturowego. Jego celem jest poznanie dziejów poszczególnych regionów, architektury,
zachowanych zabytków sztuki oraz dokonań kulturowych.
295

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Do najwaŜniejszych szlaków turystycznych przebiegających przez tereny nadleśnictwa naleŜą:
Szlak czerwony – „im. M. Orłowicza”;
Szlak niebieski – „E-3” – z Kamiennej Góry do Świeradowa;
Szlak zielony – Lubań – Gryfów – Mirsk – Świeradów – Leśna – Lubań;
Szlak Ŝółty – Mirsk – Świeradów – J. Góra;
Do najwaŜniejszych szlaków rowerowych przebiegających przez tereny nadleśnictwa naleŜą:
Międzynarodowy Szlak „ER-2” – granica państwa – Świeradów – Schronisko „Orle”;
Międzynarodowy Szlak „ER-7” – Platerówka – Leśna – Mirsk – Rębiszów;
Szlak czerwony – Lubań – Leśna – Świeradów;
Szlak niebieski – Mirsk – Rębiszów – Stara Kamienica – Świeradów;
Do najwaŜniejszych szlaków narciarskich przebiegających przez tereny nadleśnictwa naleŜą:
Szlak turystyki narciarskiej – Schronisko „Chatka Górzystów”– Schronisko „Orle”– Jakuszyce;
OBIEKTY EDUKACJI LEŚNEJ W NADLEŚNICTWIE ŚWIERADÓW:
Ze względu na walory przyrodnicze, historyczne i turystyczne regionu Generalny Dyrektor Lasów
Państwowych w dn.14.10.2004r. utworzył Leśny Kompleks Promocyjny „Sudety Zachodnie” obejmujący
równieŜ obszar nadleśnictwa Szklarska Poręba. Pociąga to za sobą konieczność szerszego potraktowania
zagadnienia zagospodarowania turystycznego i edukacji jako głównych zadań stojących przed Leśnymi
Kompleksami Promocyjnymi. W ramach LKP w Nadleśnictwie Świeradów funkcjonują:
1. Leśna ŚcieŜka Edukacyjna – składa się z tablic o tematyce przyrodniczo – leśnej. Biegnie przez
kompleks leśny leśnictwa Czerniawa. Długość ścieŜki to ok. 2 km.
2. Sala multimedialna przy siedzibie Nadleśnictwa w Świeradowie Zdroju – utworzona przy
wykorzystaniu środków UE. Jednorazowo moŜe pomieścić około 50 osób.
3. W ramach edukacji przyrodniczo – leśnej Nadleśnictwo Świeradów organizuje cykliczną imprezę
dla edukatorów leśnych o randze ogólnokrajowej: „Zielony Rower”.
URZĄDZENIA TURYSTYCZNE
DuŜa atrakcyjność terenów nadleśnictwa i związane z tym nasilenie ruchu turystycznego przyczyniło
się do powstania wielu urządzeń i obiektów turystycznych mających sprostać wymogom zagospodarowania
rekreacyjnego lasów nadleśnictwa.
W stanie posiadania Nadleśnictwa znajdują się następujące obiekty zagospodarowania
rekreacyjnego:
schronisko turystyczne („Chatka Górzystów” - w dzierŜawie),
miejsca postoju dla pojazdów,
296

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
schrony turystyczne,
miejsca odpoczynku dla turystów,
punkty widokowe
Dokładną lokalizację urządzeń i obiektów zagospodarowania rekreacyjnego przedstawiono na mapie
przeglądowej „Zagospodarowania rekreacyjnego”. Na mapie tej zaznaczono istniejące elementy
infrastruktury turystycznej Nadleśnictwa Świeradów.
Nadleśnictwo Świeradów współpracuje z Samorządami Gmin i organizacjami zajmującymi się
turystyką, w zakresie rozwoju i udostępniania terenów leśnych dla potrzeb turystyki, w szczególności
turystyki kwalifikowanej. Współpraca ta obejmuje wspólne przedsięwzięcia mające miedzy innymi na celu:
wytypowanie ścieŜek do turystyki rowerowej,
wyznaczenie punktów widokowych,
podejmowanie nowych przedsięwzięć w zakresie infrastruktury turystycznej,
ochrony przyrody,
promowania lasów Nadleśnictwa Świeradów.
Zasady rekreacyjno - turystycznego zagospodarowania lasu są treścią:
„Zasad hodowli lasu” – DGLP, W-wa 2003r.
„Ogólnych zasad zagospodarowania lasów wchodzących w skład parków krajobrazowych i obszarów
chronionego krajobrazu” NZLP – IBL, W-wa 1988r.
„Turystyczne zagospodarowanie lasu” S. Kasprzyk, PWRiL, W-wa 1977r.
„Urządzanie i zagospodarowanie lasu dla potrzeb turystyki i rekreacji” B. WaŜyński, Wyd. A.R. Poznań
1997r.
297

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.5.2
IV.5.2 OKREŚLENIE POTRZEB NADLEŚNICTWA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ
Niezbędnym warunkiem efektywnej realizacji wielofunkcyjnych zadań nadleśnictwa –
gospodarczych, ochronnych, rekreacyjnych, itp., określonych w planie urządzania gospodarstwa leśnego, jest
odpowiednia infrastruktura techniczna. Głównym zadaniem inŜynieryjnego zagospodarowania lasu jest
udostępnienie dla celów gospodarczych, społecznych oraz zabezpieczenie terenów leśnych przed
destrukcyjnym działaniem róŜnych czynników.
IV.5.2.1.
IV.5.2.1. BUDOWA I REMONTY DRÓG
Nadleśnictwo Świeradów nie posiada aktualnego aneksu dotyczącego budownictwa drogowego.
Długość i stan techniczny dróg wywozowych w nadleśnictwie przedstawiono w części I.3.3.2
niniejszego opracowania.
Przy modernizacji naleŜy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe odwodnienie drogi i
odpowiednie usadowienie przepustów. W trakcie wykonywania tych prac naleŜy pamiętać o ochronnym
charakterze lasów i ich walorach krajobrazowo-turystycznych.
Potrzeby nadleśnictwa w stosunku do budownictwa drogowego ograniczają się w bieŜącym 10-leciu
głównie do remontów i konserwacji istniejących dróg.
IV.5.2.2.
IV.5.2.2. BUDOWNICTWO OGÓLNE
Niezbędne potrzeby w zakresie remontów istniejących budynków zostały ujęte w formie
kierunkowych zaleceń z pominięciem szczegółowych wytycznych dotyczących zakresu i form realizacji.
Wykonawstwo prac budowlanych i remontowych powinno być realizowane na podstawie
szczegółowej dokumentacji techniczno-kosztorysowej, sporządzonej przez komórki specjalistyczne
nadleśnictwa lub przez inne jednostki specjalistyczne na zlecenie nadleśnictwa.
Ze względu na stan techniczny budynków konieczne jest wykonanie remontów bieŜących, bądź
kapitalnych – ze względu na bardzo duŜe koszty remontów, naleŜy ograniczyć je tylko do budynków
mających status budynków funkcyjnych – budynki słuŜby leśnej. W stosunku do pozostałych budynków
naleŜy przewidzieć moŜliwość sprzedaŜy.
298

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
IV.5.2.3.
IV.5.2.3. MELIORACJE WODNE
Nadleśnictwo Świeradów posiada aneks z zakresu zabudowy potoków i melioracji wodnych z 1979r.
Zakres projektowanych melioracji wodnych ogranicza się do planowania konserwacji istniejących
urządzeń wodno - melioracyjnych. W ramach prac terenowych zinwentaryzowano istniejące potoki, rowy i
urządzenia melioracyjne – na mapach gospodarczych i ujęto je w opisach taksacyjnych. Ogółem w
nadleśnictwie zainwentaryzowano c.a. 260 km potków i rowów o szerokości powyŜej 2m.
Istniejące, trwałe i okresowe oczka wodne, bagna i mokradła naleŜy pozostawić jako ostoje Ŝycia
biologicznego i waŜne elementy krajobrazu.
PoniŜsze zestawienie przedstawia szczegółowe plany inwestycyjne Nadleśnictwa Świeradów na
najbliŜszy okres gospodarczy (dane wg Nadleśnictwa):
TAB. 68. ZESTAWIENIE PLANOWANYCH REMONTÓW I INWESTYCJI NA LATA 2007-2017.
L.p. Lokalizacja Opis planowanych prac
1 leśniczówka "Przylesie" budowa nowej leśniczówki w miejscowości Przylasek
2 biurowiec nadleśnictwa
3 zbiornik retencyjny Kwisa
4 modernizacja infrastruktury szkółkarskiej
5 modernizacja leśniczówki Platerówka
6 zbiornik retencyjny Stóg Izerski
7 droga Grabieszyce
8 droga Czerniawa
9 wieŜa p-poŜ- turystyczna
10 wieŜa p-poŜ
remont i modernizacja budynku biurowego wraz z otoczeniem w
Świeradowie Zdroju
budowa zbiornika retencyjnego na potrzeby ujęcia wody dla
szkółki oraz obrony p-poŜ leśnictwo Kwisa
modernizacja hydroforni, systemu deszczującego , namiotów,
placu balotowiska (kontynuacja z 2007) -szkółka Świeradów
remont kapitalny leśniczówki leśnictwa Platerówka, adaptracja
pomieszczeń dla podleśniczego
budowa zbiornika retencyjnego na potrzeby ujęcia wody dla
obrony p-poŜ na Stogu Izerskim
budowa drogi wywozowo-poŜarowej do kompleksu leśnego
Grabieszyce
budowa drogi leśnej w leśnictwie Czerniawa w kompleksie "nad
uzdrowiskiem" - kontynuacja
budowa dostrzegali poŜarowej wraz z punktem widokowym -
leśnictwo Czerniawa "Zajęcznik"
budowa dostrzegalni pozarowej leśnictwo Przylesie "Wielki Las
Lubański"
11 melioracje-odbudowa rowów ciek Świeradówka-leśnictwo Świeradów
12 melioracje-odbudowa rowów ciek nad RozdroŜem Izerskim-lctwo Niedźwiedzia G.-kontynuacja
299

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
V. PROGRAM OCHRONY PRZYRODY
Sporządzony Program ochrony przyrody został oparty na istniejącym programie ochrony przyrody
opracowanym w 1998r. Jego treść została zaktualizowana zgodnie z § 3 pkt. 4 oraz § 110 i 111
obowiązującej instrukcji.
Wszelkie informacje dotyczące istniejących i projektowanych form ochrony przyrody zostały
zamieszczane w planie urządzenia lasu w uzgodnieniu z Wojewódzkimi Konserwatorami Przyrody i
Wojewódzkimi Urzędami Ochrony Zabytków.
Aktualizacja Programu Ochrony Przyrody obejmowała:
zaktualizowania danych ogólnych,
zaktualizowania adresów leśnych,
weryfikację istniejących stanowisk oraz inwentaryzację nowych – gatunków chronionych,
inwentaryzację drzew o charakterze pomnikowym,
Program Ochrony Przyrody Nadleśnictwa ŚWIERADÓW został sporządzony w celu:
zinwentaryzowania i zobrazowania bogactwa przyrodniczego lasów Nadleśnictwa,
ułatwienia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych i w zgodzie z potrzebami społecznymi,
ulepszania i rozwijania metod ochrony przyrody,
przedstawienia istniejących i potencjalnych zagroŜeń lasów oraz środowiska przyrodniczego,
umoŜliwiania analiz zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym omawianego terenu.
V.1.1.1.
V.1.1.1. WALORY PRZYRODNICZE
FORMY OCHRONY PRZYRODY
Z wymienionych w Ustawie o ochronie
przyrody z dnia 16.04.2005 r. form
ochrony przyrody, na gruntach
Nadleśnictwa Świeradów występują:
Rezerwaty przyrody
• Rezerwat „Torfowiska Doliny Izery”
– leśnictwo Izera,
Powołany rozporządzeniem Wojewody
Dolnośląskiego Nr 8 z dnia 3 lipca 2000r.
(Dz. Urz Woj. Nr 114, poz. 492),
zmienionym rozporządzeniem Nr 51 z dnia
5 kwietnia 2007r. (Dz. Urz Woj. Nr 126, poz. 1653) o powierzchni 529,36 ha (w tym na terenie
Nadleśnictwa Świeradów 213,34 ha). Według planu urządzania lasu powierzchnia ogólna rezerwatu na
obszarze Nadleśnictwa Świeradów wynosi 214,15 ha, a powierzchnia leśna ( zalesiona i niezalesiona )
300

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
148,00 ha Celem ochrony jest zachowanie torfowisk typu wysokiego i przejściowego wraz z całą
róŜnorodnością flory i fauny występującej na tym obszarze.
301

Program Ochrony Przyrody.
Pomniki przyrody
Wykaz istniejących pomników przyrody sporządzono na podstawie danych pochodzących od
Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody we Wrocławiu oraz gmin. Uwzględnia on obiekty połoŜone w
zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa, zarówno na jego gruntach jak i na gruntach obcych. Łącznie w obszarze
terytorialnego zasięgu Nadleśnictwa ŚWIERADÓW zlokalizowano 90 pomników przyrody w tym 3 na
gruntach w zarządzie Nadleśnictwa.
Ostoje sieci Natura 2000
Zgodnie z Ustawą z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880 z
późn. zm.), w Polsce pojawia się nowa forma ochrony przyrody, jaką jest obszar Natura 2000, tworzony
zgodnie z Dyrektywą Rady EU w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny
92/43/EEC (zmienionej Dyrektywą 97/62/EEC (tzw. Dyrektywa siedliskowa) oraz zgodnie z Dyrektywą w
sprawie ochrony dzikich ptaków 79/409/EEC (tzw. Dyrektywa ptasia).
Na obszarze Nadleśnictwa Świeradów w chwili obecnej proponowane są dwa obszary siedliskowe
(stan na koniec października 2007):
- SOO „Sztolnie w leśnej” (PLH 020013) - obszar o ogólnej powierzchni 8,68 ha, z czego na grunty
będące w zarządzie Nadleśnictwa Świeradów przypada 0,51 ha,
- SOO „Torfowiska Gór Izerskich” (PLH 020047) - ). Obejmuje on powierzchnie łącznie 1424,06
ha, z czego na terenie Nadleśnictwa Świeradów – 999,42 ha (pozostała część obejmuje grunty Nadleśnictwa
Szklarska Poręba.
W stosunku do obu projektowanych obszarów stosuje się przepisy zgodnie z obowiązującą ustawą o
ochronie przyrody. Obszry te zostały szerzej opisane w tekście programu ochrony przyrody, granice ich
zostały wniesione na mapę walorów przyurodniczych, jak równieŜ informacja o nich została zapisana w
Systemie Informatycznym Lasów Państwowych.
Stanowiska gatunków roślin i grzybów chronionych
W programie ochrony przyrody dla Nadleśnictwa podana będzie szczegółowa lokalizacja gatunków
roślin i grzybów chronionych potwierdzonych podczas inwentaryzacji w terenie. Pozostałe gatunki, których
występowanie odnotowywane jest w opracowaniach rezerwatowych lub innych publikacjach przedstawione
zostaną w formie listy gatunków występujących na tym obszarze.
Stanowiska gatunków zwierząt chronionych
Materiałem źródłowym do sporządzenia listy gatunków zwierząt rzadkich, zagroŜonych i
podlegających ochronie, występujących na terenach zarządzanych przez Nadleśnictwo były przede
wszystkim informacje uzyskane od słuŜb terenowych Nadleśnictwa.
302

Średniookresowy plan zagospodarowania lasu dla nadleśnictwa.
Na terenie Nadleśnictwa wyznaczono strefy ochronne wokół gniazd:
Zasięg strefy
Lp.
Gatunek
Obręb
Leśnictwo
całorocznej
Oddział
Pow .
okresowej
Oddział
Pow .
Pododdział
[ha]
Pododdział
[ha]
1 Puchacz (Bubo bubo)
2 Bocian czarny (Ciconia nigra)
3 Cietrzew (Tetrao tetrix))
Lubań Śl.
Rębiszów
Świeradów
Rębiszów
Świeradów
Niedźwiedzia Góra
278 h, j; 279 c-g, i 18,16 278 a-g; 279 a, b, h; 280 c, f 27,75
22 d 5,53 21 g-k; 22 c, f -i 34,60
108-110; 115-119; 125-128; 139-142; 153-157; 159-162; 167 340,60
4 Cietrzew (Tetrao tetrix))
Świeradów
316; 318; 319; 330; 334; 348-352; 355-357; 358; 359; 367; 368; 383 272,62
Czerniawa, Świeradów
5 Cietrzew (Tetrao tetrix))
Świeradów
Izera,
335-336; 369; 384; 385; 398-400; 422; 423; 434; 435; 444; 445; 460-469 396,92
Program Ochrony Przyrody sporządzony został jako oddzielny tom, w ramach planu urządzenia
lasu dla Nadleśnictwa Świeradów na lata 1.01.2008 - 31.12.2017 r. (Tom IV), do którego załączono mapę
sytuacyjno – przeglądową walorów przyrodniczo – kulturowych w skali 1:50 000.
W lasach Nadleśnictwa występują liczne gatunki chronionych roślin – fot. autor
303

Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego.
VI. PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA
KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO
VI.1.
VI.1. OKREŚLENIE STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU
GOSPODARCZEGO DLA NADLEŚNICTWA
Stan zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego obliczono zgodnie z I.U.L. §123 pkt. 1.
Podstawą do obliczenia orientacyjnej, spodziewanej na koniec okresu gospodarczego, wielkości
zasobów miąŜszości grubizny drzewostanów nadleśnictwa są tabele:
Tabela nr IV – powierzchniowa i miąŜszościowa tabela klas wieku wg wg głównych funkcji
lasu i gatunków panujących.
Tabela nr VIIIa – tabela klas wieku spodziewanego bieŜącego rocznego przyrostu miąŜszości
wg gatunków panujących i stref uszkodzenia – przyrost tablicowy.
Tabela nr XVII – zestawienie łączne uŜytków głównych według kategorii cięć.
TAB. 69. PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO
DLA NADLEŚNICTWA I OBRĘBÓW LEŚNYCH.
OBIEKT
Wielkość zasobów
na początku
okresu
(na 1.01. 2008 r.)
Spodziewany
przyrost
miąŜszości
grubizny
MiąŜszość
grubizny
przewidziana do
pozyskania
Wielkość
zasobów na
koniec okresu
(na 31.12.2017 r.)
m 3 brutto/10lat %
Relacja wielkości
zasobów na
końcu i
początku okresu.
Obr. Świeradów 1235724 606850 370441 1472133 119,1%
Obr. Lubań
Śląski 1778740 465200 459016 1784924 100,3%
Nadleśnictwo 3014464 1072050 829458 3257057 108,0%
Syntetyczne zestawienie wskaźników charakteryzujących potencjał produkcyjny nadleśnictwa wg
stanu obecnego i w prognozie przedstawiono w tabeli „Wskaźniki stanu zasobów drzewnych – stan obecny i
prognoza”.
304

Prognoza stanu zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego.
TAB. 70. WSKAŹNIKI STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH – STAN OBECNY I PROGNOZA.
Wskaźnik
Jednostka
Stan obecny
I 10-lecie
Prognoza
RóŜnica
na II 10-lecie + / - %
Obręb Świeradów
Zapas aktualny m 3 1235724 1472133 236409 19,1%
Zasobność m 3 / ha 151 179 29 19,1%
Obręb Lubań Śląski
Zapas aktualny m 3 1778740 1784924 6184 0,3%
Zasobność m 3 / ha 267 268 1 0,3%
Nadleśnictwo Świeradów
Zapas aktualny m 3 3014464 3257057 242593 8,0%
Zasobność m 3 / ha 203 219 16 8,0%
305

Podsumowanie prac urządzeniowych.
VII. OMÓWIENIE PRAC URZĄDZENIOWYCH
VII.1. PRACE PRZYGOTOWAWCZE
VII.1.1
VII.1.1 MATERIAŁY KARTOGRAFICZNE
Rewizyjne prace rozgraniczeniowe oraz pomiar
uzupełniający granic nadleśnictwa dla potrzeb urządzania
lasu wykonał zespół geodezyjny Biura Urządzania Lasu i
Geodezji Lasu w Brzegu, w 2006 i 2007 roku.
Dla potrzeb urządzania lasu sporządzono podkład
mapowy w postaci zaktualizowanych według stanu na
1.01.2008r. map gospodarczych w skali 1:5000,
obejmujących łącznie 60 arkuszy:
• Obr. Świeradów: 30 ark.
• Obr. Lubań Śląski: 33 ark.
Nowy podkład mapowy sporządzono w oparciu o mapy wykonane dla celów definitywnego
urządzania lasu oraz uzupełnienia z I, II i III rewizji urządzania lasu. Mapy gospodarcze, podobnie jak i inne
mapy planu urządzania lasu, wykonane zostały w technice mapy numerycznej – przy uŜyciu aplikacji Leman
w środowisku programu Arc Viev na bazie opracowanej przez BULiGL Oddz. w Brzegu mapy numerycznej
dla Nadleśnictwa wg stanu na 01.01.2005r.
VII.1.2
VII.1.2 KARTA DOKUMENTU ŹRÓDŁOWEGO
Przed rozpoczęciem prac taksacyjnych wykonawca prac urządzeniowych uzyskał od nadleśniczego
kopię opisów taksacyjnych, zaktualizowanych w SILP-LAS na dzień 31 grudnia 2006 roku, w formie
danych elektronicznych.
Do bazy danych „Taksator” została przeniesiona lista adresów wydzieleń z SILP wraz z
następującymi informacjami:
numer wewnętrzny,
adres leśny,
rodzaj powierzchni,
budowa pionowa,
powierzchnia,
typ siedliskowy lasu,
kategorie ochronności,
ranga kategorii ochronności,
cecha drzewostanu,
ranga cech drzewostanu,
wykaz obrębów ewidencyjnych,
wykaz działek ewid. wraz z informacją o wydzieleniach zawartych w działkach.
306

Podsumowanie prac urządzeniowych.
Z bazy danych wydrukowane zostały karty źródłowe dla kaŜdego wydzielenia z zapisanymi
informacjami:
opis taksacyjny według stanu SILP,
wykaz czynności gospodarczych wykonanych w danym wydzieleniu.
Taksator wypełnił kartę źródłową posiłkując się danymi juŜ wpisanymi.
Adres wyłączenia – przejęty z SILP-LAS – był zachowany w następujących przypadkach:
zachowano granice wydzielenia z poprzedniego okresu,
nowe wydzielenie powstało z dwóch (lub większej liczby) wydzieleń, które weszły w
całości do nowego wydzielenia,
nowe wydzielenie powstało z podziału istniejącego wydzielenia.
VII.2. WŁAŚCIWE PRACE URZĄDZENIOWE
VII.2.1
VII.2.1 WYKONAWCA PRAC URZĄDZENIOWYCH
Prace urządzeniowe (terenowe i kameralne)
zostały wykonane przez druŜynę urządzania lasu
Oddziału BULiGL w Brzegu w składzie:
DruŜyna urządzania lasu Oddziału BULiGL w Brzegu –
ruiny zamku w Świeciu – fot. autor
(Stoją od lewej: M.Jęcz, S.Topolewski, A.BoŜek,
J.Pietrzyk, A.Grembowski)
Kierownik druŜyny
Taksator specjalista
Taksator specjalista
Starszy Taksator
Taksator
Taksator
Starszy asystent taksatora
Starszy asystent taksatora
Starszy asystent taksatora
Starszy asystent taksatora
mgr inŜ. Michał Jęcz
inŜ. Stanisław Topolewski,
mgr inŜ. Andrzej Grembowski,
mgr inŜ. Sylwester Koszykowski,
Andrzej BoŜek,
Jacek Pietrzyk,
mgr inŜ. Adam Tomaszewski,
mgr inŜ. Fabian Jeda,
mgr inŜ. Piotr Kania,
Bartłomiej Dec,
307

Podsumowanie prac urządzeniowych.
VII.2.2
VII.2.2 TERMIN WYKONANIA PRAC
Prace terenowe wykonano w dwóch etapach:
• od kwietnia do listopada 2006 r. – tkasacja lasu,
• od kwietnia do listopada 2007 r. – inwentaryzacja zasobów drzewnych,
Prace kameralne natomiast wykonano w okresach zimowych, w 2006 i 2007r.
VII.2.3
VII.2.3 ROZMIAR PRAC TERENOWYCH ORAZ UZGODNIENIA I ODBIORY
Ogólna powierzchnia gruntów objętych planem urządzenia lasu wynosi 15735,94 ha (opisano 6140
wyłączeń „literowanych”).
Prace urządzeniowe wykonała DruŜyna Urządzeniowa BULiGL Oddział w Brzegu w oparciu o
Ustawę o Lasach z dn. 28.09.1991 r. (Dz. U. Nr 101 poz. 444 z dn. 8.11.1991 r. z późn. zm.),
Rozporządzenie MOŚZNiL z 20.12.2005 r. (Dz.U. 2005 nr 256 poz. 2152) w sprawie szczegółowych zasad
sporządzania planów urządzenia lasów oraz zgodnie z obowiązującą Instrukcją urządzania lasu z 2003 r. i
Zasadami Hodowli Lasu z 2002 r., Instrukcją ochrony lasu z 2007r., Instrukcją ochrony przeciwpoŜarowej z
1998r. itd. oraz wytycznymi narady wstępnej, I KTG i II KTG.
W trakcie prac terenowych odbyły się następujące uzgodnienia i kontrole:
1.Objazd terenowy, który odbył się 22 sierpnia 2006 roku, w celach szkoleniowych wytycznych
planowania urządzeniowego na potrzeby IV rewizji urządzenia lasu. W objeździe udział wzięli
przedstawiciele Nadleśnictwa ŚWIERADÓW, Wydziału Zagospodarowania Lasu RDLP WE
WROCŁAWIU oraz wykonawcy prac – BULiGL oddz. w Brzegu.
2. Uzgodnienia potaksacyjne, przeprowadzone po zakończeniu prac taksacyjnych terenowych dla
poszczególnych leśnictw. Na tym etapie odbiorów, przy współudziale pracowników nadzoru Nadleśnictwa,
omówiono między innymi następujące pozycje:
- wykaz rozbieŜności geodezyjnych,
- grunty leśne nie zalesione do odnowienia ( zręby, halizny, płazowiny);
- wykaz drzewostanów przeznaczonych do przebudowy,
- poletka łowieckie na gruntach leśnych i rolnych,
- drzewostany o strukturze KO i KDO,
- grunty do sukcesji naturalnej,
- wykaz drzewostanów wymagających podsadzeń produkcyjnych,
- zakres projektowanych wskazań gospodarczych.
Wyniki uzgodnień zostały zapisane w protokołach uzgodnień potaksacyjnych. Protokoły z
uzgodnień przekazane zostały do nadleśnictwa, po 2 egz. z kaŜdego leśnictwa.
308

Podsumowanie prac urządzeniowych.
3. Odbiory cząstkowe prac urządzeniowych terenowych przeprowadzone przez przedstawicieli
RDLP WE WROCŁAWIU i Nadleśnictwa ŚWIERADÓW
4. Odbiór prac terenowych – kontrola pomiarów na powierzchniach kołowych, dokonana przez
zespół w składzie: przedstawiciele Wydziału Zagospodarowania Lasu RDLP WE WROCŁAWIU,
przedstawiciele Nadleśnictwa ŚWIERADÓW i wykonawcy prac – BULiGL oddz. w Brzegu. Kontrolę
przeprowadzono w okresie 6 – 9 listopada 2007 roku.
PoniŜej zamieszczono protokół z odbioru inwentaryzacji zasobów drzewnych w ramach
opracowanego planu urzadzenia lasu IV rewizji dla Nadleśnictwa Świeradów.
309

310
Podsumowanie prac urządzeniowych.

Podsumowanie prac urządzeniowych.
311

312
Podsumowanie prac urządzeniowych.

Podsumowanie prac urządzeniowych.
VII.2.4
VII.2.4 STOSOWANE METODY INWENTARYZACJI
etapach:
Inwentaryzacja zasobów drzewnych dla kaŜdego Obrębu leśnego przeprowadzona została w trzech
Etap pierwszy – szacunek zasobności drzewostanów (podczas sporządzania opisu taksacyjnego), z
wykorzystaniem powierzchni próbnych relaskopowych, określenie bonitacji i zadrzewienia na
podstawie„Tablic zasobności i przyrostu drzewostanów”, opracowanych przez Bolesława Szymkiewicza
(Wydanie V. PWRiL. Warszawa 1986).
Etap drugi - inwentaryzacja miąŜszości zasobów
obrębu leśnego statystyczną metodą reprezentacyjną z
zastosowaniem warstw gatunkowo-wiekowych oraz losowego
rozdziału prób pomiarowych. W tym celu załoŜono 2575 szt.
powierzchni próbnych, rozlosowanych przez program
„Taksator”.
Pracownik BULiGL Oddz. w Brzegu podczas inwentaryzacji
zasobów drzewnych (fot. autor).
Etap trzeci - wyrównanie miąŜszości oszacowanej w
drzewostanach do miąŜszości ustalonej dla klas i podklas wieku, w wyniku pomiaru miąŜszości -
statystyczna metodą reprezentacyjną – w warstwach gatunkowo –wiekowych, z wykorzystaniem równań
regresji.
313

Podsumowanie prac urządzeniowych.
VII.2.5
VII.2.5 POMIAR SYTUACJI WEWNĘTRZNEJ
Uzupełniający pomiar sytuacji
wewnętrznej wykonany został z
wykorzystaniem ortofotomapy oraz
domiarów liniowych, w sytuacjach bardziej
złoŜonych zostały załoŜone ciągi busolowe.
Pomiarem objęto wszystkie granice wyłączeń
leśnych i szczegółów liniowych w przebiegu,
których stwierdzono istotne zmiany oraz
pozostałe szczegóły sytuacji wewnętrznej, np.
luki, gniazda, itp., których istnienie zostało
stwierdzone w trakcie prac terenowych.
Zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu przyjęto zasadę maksymalnego wykorzystania
(przeniesienia) w aktualnie opracowywanych mapach gospodarczych, szczegółów z map gospodarczych
poprzedniego planu urządzeniowego.
VII.2.6
VII.2.6 MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE DO SPORZĄDZONYCH TABEL I WYKAZÓW
Tabele i wykazy zostały sporządzone w oparciu o :
materiały zebrane w trakcie prac inwentaryzacyjnych,
dane dostarczone przez Nadleśnictwo Świeradów.
VII.3.
VII.3. MAPA NUMERYCZNA DLA NADLEŚNICTWA ŚWIERADÓW
VII.3.1
VII.3.1 INFORMACJE OGÓLNE
Przy sporządzaniu Planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Świeradów, wszystkie mapy
gospodarcze, przeglądowe i sytuacyjno – przeglądowe wymagane instrukcją urządzania lasu – zostały
wykonane techniką mapy cyfrowej i wydrukowane na specjalistycznych wielkoformatowych drukarkach.
Zleceniodawca otrzymał równieŜ oprócz wydruków, bazę danych – podstawowy element systemu informacji
przestrzennych (GIS).
Mapa numeryczna rozumiana właśnie jako system informacji przestrzennych, to zbiór danych, który
po zastosowaniu ściśle określonych algorytmów i odpowiednich środków technicznych, umoŜliwia, między
innymi wykonanie róŜnorodnych graficznie opracowań w postaci np. map tematycznych. Na system taki
składają się dwa (nie licząc sprzętu komputerowego) podstawowe elementy:
Wspomniana baza danych,
Oprogramowanie.
314

Podsumowanie prac urządzeniowych.
Bazę danych stanowią dwa rodzaje danych:
• Dane graficzne – to z wektoryzowane elementy sytuacji wewnętrznej map gospodarczych:
- punkty
- polilinie
- poligony
- symbole
• Układają się one na mapach w:
- - elementy liniowe - drogi, linie oddziałowe, rowy
- - granice wydzieleń
- - elementy rysunkowe (kasowniki, luki, gniazda)
- - opisy poszczególnych warstw
• Dane atrybutowe – to informacje zebrane podczas prac taksacyjnych.
Obiekty kartograficzne mapy wektorowej moŜna opisywać za pomocą wielu atrybutów. KaŜdy
obiekt jest opisany w oddzielnym rekordzie danych atrybutowych. Obiekt jest połączony z rekordem
indeksem, który stanowi łącznik między dwoma rodzajami danych. Indeksem tym jest adres wydzielenia
leśnego, drzewostanu do którego przywiązane są wszystkie interesujące nas wielkości opisowe i wyliczone
elementy taksacyjne.
Struktura bazy danych
jest związana z oprogramowaniem. Do stworzenia poszczególnych warstw, mapy numerycznej uŜyto
oprogramowania stworzonego przez zespół informatyków BULiGL – pod nazwą Leśna Mapa Numeryczna
(LEMAN), będącego aplikacją profesjonalnego oprogramowania firmy ESRII – ArcView.
VII.3.2
VII.3.2 TWORZENIE MAPY NUMERYCZNEJ
• Punktem wyjścia są dane geodezyjne, pozyskiwane zgodnie z wymogami ośrodków
dokumentacji geodezyjnych. Podlegają one obróbce w programach specjalnie
przeznaczonych dla tej branŜy: C-GEO, EWMAPA, REJ-L,TERRA.
315

Podsumowanie prac urządzeniowych.
Prace związane z tworzeniem leśnej mapy numerycznej obejmują prace z zakresu prac
geodezyjnych, urządzania lasu a przede wszystkim informatycznych.
Pierwszym etapem jest ustalenie zakresu prac geodezyjnych, ocena kompletności danych oraz
pozyskanie brakujących. Dane mogą być pozyskiwane w róŜny sposób:
Pomiar bezpośredni w terenie
Wektoryzacja
Pomiar fotogrametryczny
Teledetekcja
Pierwsze dwa sposoby były wykorzystywane przy zbieraniu danych do mapy numerycznej dla
Nadleśnictwa.
Drugim etapem jest zamiana map gospodarczych z postaci analogowej na numeryczną, przez ich
skanowanie. Skany zostały poddane obróbce – kalibracji w oprogramowaniu firmy INTER-DESIGN
SuperEdit do ustalonego w Zarządzeniu Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 74 z dnia 23
sierpnia 2001 roku układu współrzędnych.
Kolejnym etapem prac była wektoryzacja wszystkich elementów sytuacji wewnętrznej,
rozpoczynając od obwodnicy kompleksów leśnych, wniesienia działek ewidencyjnych w oparciu o
zgromadzone współrzędne. W oparciu o dane zgromadzone w czasie prac taksacyjnych, utworzona została
warstwa pododdziałów i pozostałe warstwy rysunkowe wewnątrz oddziałów wraz z rozliczeniem
powierzchni do danych ewidencyjnych. Układ warstw, sposób rozliczenia jak i pozostałe etapy tworzenia
leśnej mapy numerycznej są zgodne z wspomnianym juŜ Zarządzeniem nr 74 DGLP.
Z wykorzystaniem programu Taksator stworzona została równieŜ baza atrybutowa – na podstawie
dokumentacji źródłowej z prac taksacyjnych.
Ostatnim etapem prac przy realizacji planu urządzenia lasu i tworzeniu leśnej mapy numerycznej
jest redakcja map leśnych i ich wydruk.
VII.3.3
VII.3.3 SYSTEM INFORMACJI PRZESTRZENNEJ
Funkcje analizy przestrzennej są narzędziami słuŜącymi do łącznej analizy danych graficznych i
atrybutowych. Dane atrybutowe mogą być stale uzupełniane i tworzone wg ciągle rosnących potrzeb,
zarówno pracowników nadleśnictwa, regionalnej dyrekcji czy teŜ kaŜdej innej instytucji, której zostaną
udostępnione. KaŜda baza danych posiadająca adres leśny, identyfikujący poszczególne jej rekordy z
konkretnymi drzewostanami moŜe stanowić atrybuty stworzonej bazy graficznej i umoŜliwiać wykonywanie
analiz. MoŜe i powinna stanowić moduł rozszerzający moŜliwości Systemu Informatycznego Lasów
Państwowych (SILP), stanowiąc istotny element przy podejmowaniu decyzji hodowlanych, z zakresu
ochrony lasu, ochrony przeciw poŜarowej i innych.
316

Podsumowanie prac urządzeniowych.
Elementem niezbędnym do stworzenia GIS jest oprogramowanie, umoŜliwiające korzystanie z bazy
danych. Oprogramowaniem, które w pełni pozwoli na wykonywanie analiz przestrzennych w szerokim
zakresie jest program ArcView firmy ESRII. Korzystanie z tego oprogramowania wymaga jednak dobrej
jego znajomości i pewnej wiedzy informatyczne. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Nadleśnictw – Biuro
Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej proponuje przeglądarkę do Leśnej Mapy Numerycznej, pod nazwą
Mapnik.
Program ten jest bardzo prosty w obsłudze i pozwala na bardzo szybkie rozpoczęcie korzystania z bazy
danych. Oprócz swojej podstawowej roli – umoŜliwiającej przeglądanie poszczególnych warstw mapy,
opisywania obiektów właściwymi atrybutami, pozwala na wykonanie najprostszych funkcji analitycznych,
m.in.:
Wskazywania – jest to funkcja interakcyjna, która sprowadza się do najechania kursorem na dowolny
obiekt na ekranie i wskazanie go, celem wyświetlenia danych atrybutowych, np. pobranych z SILP.
Selektywne wyszukiwanie – polega na wybraniu i zaznaczeniu obiektów, których cechy atrybutowe
spełniają pewien warunek logiczny, np. drzewostanów brzozowych w II klasie wieku.
Klasyfikacja – podział obiektów na klasy często stosuje się przy tworzeniu warstw i opisywaniu
obiektów, np. klasy wieku, bonitacje drzewostanów czy strefy uszkodzeń przemysłowych.
Zalecana przez BULiGL przeglądarka „Mapnik” posiada
podstawowe moŜliwości GIS, które mogą zostać z powodzeniem
wykorzystane na szczeblu nadleśnictwa do redakcji prostych map
tematycznych oraz uzyskiwania informacji do analiz
przestrzennych.
Te i inne funkcje umoŜliwiają szybkie, proste przygotowanie map tematycznych, analizujących
Ŝądany problem i wykonanie natychmiastowego wydruku.
System informacji przestrzennej powinien stać się w niedalekiej przyszłości podstawową platformą
decyzyjną nie tylko w leśnictwie ale we wszelkich dziedzinach gospodarki.
317

Podsumowanie prac urządzeniowych.
VIII. ZESTAWIENIE OPERATU URZĄDZENIA LASU
Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Świeradów składa się z:
Ogólny opis lasów nadleśnictwa (elaborat),
Ogólny opis lasów nadleśnictwa (zestawienia tabelaryczne),
Opisy taksacyjne dla obrębów leśnych,
Wykaz projektowanych cięć uŜytkowania rębnego wg obrębów leśnych,
Program Ochrony Przyrody wraz z mapą sytuacyjno – przeglądową walorów przyrodniczo -
kulturowych,
Mapy przeglądowe wg obrębów leśnych, mapa sytuacyjna w granicach terytorialnego
zasięgu nadleśnictwa, mapa sytuacyjno-przyglądowa funkcji lasu,
Baz danych inwentaryzacyjnych TAKSATOR,
Baz danych geometrycznych wg SLMN,
Operaty dla leśniczych.
OGÓLNY OPIS LASÓW – ELABORAT
Opis ogólny – elaborat – jest opisem ogólnym nadleśnictwa i zawiera odpowiednie zestawienia i
omówienia. Do tomu tego dołączone są:
Protokoły I i II KTG,
Zarządzenie MOŚZNiL, w sprawie uznania za ochronne lasów Nadleśnictwa Świeradów,
Decyzja Komendanta Wojewódzkiego PSP we Wrocławiu,
Szczegółowa analiza gospodarki leśnej dokonana przez Nadleśniczego,
Koreferat wykonawcy planu urządzenia lasu,
Koreferat Inspektora Lasów Państwowych,
Końcowa ocena Dyrektora RDLP,
10 kartek czystego papieru na kronikę (na końcu tomu),
Tabele i wzory zgodnie z instrukcją u.l. – Tom IA.
MATERIAŁAMI KARTOGRAFICZNYMI PLANU URZĄDZENIA LASU SĄ:
mapy gospodarcze nadleśnictwa w skali 1: 5 000,
mapy przeglądowe drzewostanów w skali 1: 25 000,
mapy przeglądowe siedlisk w skali 1: 25 000,
mapy przeglądowe cięć rębnych w skali 1:25 000,
mapy przeglądowe ochrony przeciwpoŜarowej w skali 1:25 000,
mapy przeglądowe ochrony lasu w skali 1:25 000,
318

Podsumowanie prac urządzeniowych.
mapy przeglądowe gospodarki łowieckiej w skali 1:25 000,
mapy przeglądowe zagospodarowania rekreacyjnego w skali 1:25 000,
mapa sytuacyjna obszaru terytorialnego zasięgu dla nadleśnictwa w skali 1:50 000.
mapa sytuacyjno - przeglądowe funkcji lasów w skali 1:50000,
mapa sytuacyjno – przeglądowa walorów przyrodniczo - kulturowych w skali 1:50000,
W SKŁAD OPERATÓW URZADZENIOWYCH DLA LEŚNICZYCH WCHODZĄ:
Opisy taksacyjne dla leśnictw,
Zadania gospodarcze dla leśnictw,
mapy gospodarczo - przeglądowe drzewostanów w skali 1: 10 000,
mapy gospodarczo - przeglądowe cięć rębnych w skali 1:10 000,
Zamieszczona poniŜej tabela przedstawia zestawienie operatu planu urządzenia lasu dla
Nadleśnictwa Świeradów na lata 2008 – 2017:
TYTUŁ N-CTWO RDLP GDLP
1 2 3 4
Mapy gospodarcze nadleśnictwa w skali 1: 5 000, x x
Mapy przeglądowe drzewostanów w skali 1: 25 000 p.p.f. x x x
Mapy przeglądowe siedlisk w skali 1: 25 000, x x x
Mapy przeglądowe cięć rębnych w skali 1:25 000 p.p. x x x
Mapy przeglądowe ochrony przeciwpoŜarowej w skali 1:25 000 x x
Mapy przeglądowe zagospodarowania rekreacyjnego w skali 1:25 000 x x
Mapy przeglądowe ochrony lasu w skali 1:25 000 x x
Mapy przeglądowe gospodarki łowieckiej 1:25 000 x x
Mapa sytuacyjno - przeglądowe funkcji lasów w skali 1:50000 x x x
Mapa sytuacyjno – przeglądowa walorów przyrodniczo-kulturowych w skali 1:50000 x x x
Mapa sytuacyjna obszaru terytorialnego zasięgu dla nadleśnictwa w skali 1:50 000 x x x
Elaborat x x x
POP x x x
Opisy taksacyjne x x
Wykaz cięć z tabelami x x x
Operaty dla leśniczych
Mapy gospodarczo-przeglądowe drzewostanów w skali 1: 10 000
Mapy gospodarczo-przeglądowe cięć w skali 1: 10 000
x
p.p.f. x
(2egz.)
p.p. x
p.p. – podklejone na płótno
p.p.f – podklejone na płótnie i zafoliowane
319

Kronika
KRONIKA
320

Kronika
321

322
Kronika

Kronika
323

324
Kronika

Kronika
325

326
Kronika

Kronika
327

328
Kronika

Kronika
329

330
Kronika

Kronika
331

332
Kronika

Kronika
333

334
Kronika

Kronika
335

336
Kronika

Kronika
337

338
Kronika

Kronika
339

340
Kronika