egzamin maturalny z języka polskiego

2
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Część I – rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uważnie tekst, a następnie odpowiedz na pytania. Odpowiadaj własnymi słowami,
udzielaj tyle odpowiedzi, o ile jesteś proszony.
POCHWAŁA MAKIJAŻU
1. Znam pewną piosenkę, tak bardzo trywialną i niedorzeczną, że niepodobna jej nawet
przytaczać w pracy mającej niejakie pretensje do powagi, oddaje jednak dobrze, w wodewilowym
stylu, estetykę bezmyślnych ludzi. Natura upiększa piękno! Można przypuszczać,
że gdyby ów poeta umiał mówić po francusku, powiedziałby: Prostota upiększa piękno!
– co równa się prawdzie zgoła nieoczekiwanej – Nic upiększa to, co jest.
2. Większość błędów dotyczących piękna wywodzi się z fałszywej koncepcji moralnej
XVIII wieku. Naturę uważano wówczas za podstawę, źródło i wzór wszelkiego piękna
(…). Jeśli jednak zechcemy odwołać się po prostu do oczywistości, płynącej z doświadczenia
wieków, (…) zobaczymy, że natura nie uczy niczego lub niemal niczego, to znaczy
zmusza człowieka do snu, do jedzenia, do picia i do zabezpieczania się jako tako przed
przeciwnościami klimatu. Ona też popycha człowieka, by zabijał swego bliźniego, pożerał
go, więził i torturował, (…) widzimy, że natura może doradzić tylko zbrodnię. Nieomylna
natura wymyśliła ojcobójstwo, ludożerstwo i tysiąc innych okropności (…).
3. Filozofia (mówię o dobrej) i religia każą nam żywić biednych i słabych rodziców.
Natura (która nie jest niczym innym jak głosem naszego interesu) każe ich zabijać. Przyjrzyjcie
się, zanalizujcie wszystko, co naturalne, wszystkie czyny i pragnienia nieskażonego
człowieka natury, a odkryjecie same potworności.
Wszystko, co piękne i szlachetne, płynie z rozumu i kalkulacji. Zbrodnia, której smak
zwierzę ludzkie poznało w łonie matki, jest naturalna od początku. Cnota natomiast jest
sztuczna, nadnaturalna, skoro wszystkim narodom we wszystkich czasach trzeba było bogów
i proroków, by jej nauczali zezwierzęconą ludzkość. (…) Zło czyni się bez wysiłku,
naturalnie, z przeznaczenia, dobro zawsze jest owocem jakiegoś kunsztu (…).
4. Tak więc doszedłem do wniosku, że ozdoby są jedną z oznak pierwotnej szlachetności
duszy ludzkiej. Rasy, które nasza pogmatwana i przewrotna cywilizacja ze śmieszną
pychą i próżnością uważa za dzikie, rozumieją równie dobrze jak dziecko – wysokie uduchowienie
przybrania. Człowiek dziki i dziecko, pragnąc naiwnie błyszczących przedmiotów,
pstrokatych piór, mieniących się tkanin, wspaniałości sztucznych form, dają świadomość
niechęci do tego, co rzeczywiste, i nieświadomie dowodzą w ten sposób niematerialności
swojej duszy (…).
5. Modę należy więc uważać za objaw upodobania do ideału, który w umyśle ludzkim
góruje nad wszystkim, co życie naturalne gromadzi w nim grubego, przyziemnego, plugawego.
(…) Słusznie też zauważono (nie znajdując jednak uzasadnienia), że wszystkie mody
są czarujące, (…) ponieważ każda jest nowym, mniej lub bardziej szczęśliwym wysiłkiem
zmierzającym ku pięknu, zbliżeniem do ideału, którego pragnienie wciąż podnieca niezaspokojony
umysł ludzki (…).
6. Kobieta ma prawo wydawać się czarodziejska i nadnaturalna, a nawet chcąc tego,
spełnia pewien obowiązek; powinna zadziwiać i urzekać; jest bóstwem, musi być pozłacana,
jeśli chce być uwielbiana. Musi więc zapożyczać od wszystkich sztuk środki, które pozwolą
jej wznieść się ponad naturę (…). To nic, że o podstępie i sztuczności wiedzą wszyscy,
jeśli sukces jest pewny i efekt nieodparty (…).
2