egzamin maturalny z języka polskiego

Tu komisja naklei kod
Miejsce
na naklejkę
z kodem
(Wpisuje zdający przed
rozpoczęciem pracy)
KOD ZDAJĄCEGO
EGZAMIN MATURALNY
Z JĘZYKA POLSKIEGO
Arkusz I
Czas pracy 170 minut
Tu wpiszesz kod
ĆWICZCIE Z NAMI!
W maju, na egzaminie maturalnym,
otrzymacie analogiczny arkusz. Dokładnie
przeczytajcie 1. stronę.
Arkusz I obowiązuje wszystkich maturzystów.
Spróbujcie zmierzyć się z zadaniami,
które proponujemy. Tematy
maturalne owiane są tajemnicą, ale to
ćwiczenie czyni mistrza.
Komentarz do zadań i przykładowe
wypracowania realizujące zamieszczone
tu tematy znajdziecie w Cogito (str.
100 – 108) i na www.cogito.com.pl.
Redakcja opiera się na informacjach
i wzorze formularza ze strony
www.cke.edu.pl, podanych do wiadomości
publicznej.
ARKUSZ I
Instrukcja dla zdającego
1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron.
Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu
nadzorującego egzamin.
2. Część 2 arkusza zawiera dwa tematy wypracowania.
Do opracowania trzeba wybrać jeden z nich i podkreślić.
3. Proszę zaplanować czynności tak, by było możliwe
rozwiązanie zadań z obu części arkusza w ciągu 170 minut.
4. Pracę proszę napisać czytelnie.
5. Proszę pisać tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;
nie pisać ołówkiem.
6. Nie wolno używać korektora.
7. Błędne zapisy trzeba wyraźnie przekreślić.
8. Wszelkie notatki należy sporządzać tylko w brudnopisie,
który nie będzie oceniany.
9. Podczas egzaminu można korzystać ze słownika poprawnej
polszczyzny i słownika ortograficznego.
10. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta odpowiedzi,
którą wypełnia egzaminator.
Życzymy powodzenia!
MAJ
ROK 2005
Za opracowanie tematu
można otrzymać
70 punktów
20 za część 1
50 za część 2
(Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy)
Autor zadań w arkuszu I:
Izabela Zasłona
Copyright by AGA-PRESS sp.j.
PESEL ZDAJĄCEGO
Tu wpiszesz swój
PESEL

2
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Część I – rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uważnie tekst, a następnie odpowiedz na pytania. Odpowiadaj własnymi słowami,
udzielaj tyle odpowiedzi, o ile jesteś proszony.
POCHWAŁA MAKIJAŻU
1. Znam pewną piosenkę, tak bardzo trywialną i niedorzeczną, że niepodobna jej nawet
przytaczać w pracy mającej niejakie pretensje do powagi, oddaje jednak dobrze, w wodewilowym
stylu, estetykę bezmyślnych ludzi. Natura upiększa piękno! Można przypuszczać,
że gdyby ów poeta umiał mówić po francusku, powiedziałby: Prostota upiększa piękno!
– co równa się prawdzie zgoła nieoczekiwanej – Nic upiększa to, co jest.
2. Większość błędów dotyczących piękna wywodzi się z fałszywej koncepcji moralnej
XVIII wieku. Naturę uważano wówczas za podstawę, źródło i wzór wszelkiego piękna
(…). Jeśli jednak zechcemy odwołać się po prostu do oczywistości, płynącej z doświadczenia
wieków, (…) zobaczymy, że natura nie uczy niczego lub niemal niczego, to znaczy
zmusza człowieka do snu, do jedzenia, do picia i do zabezpieczania się jako tako przed
przeciwnościami klimatu. Ona też popycha człowieka, by zabijał swego bliźniego, pożerał
go, więził i torturował, (…) widzimy, że natura może doradzić tylko zbrodnię. Nieomylna
natura wymyśliła ojcobójstwo, ludożerstwo i tysiąc innych okropności (…).
3. Filozofia (mówię o dobrej) i religia każą nam żywić biednych i słabych rodziców.
Natura (która nie jest niczym innym jak głosem naszego interesu) każe ich zabijać. Przyjrzyjcie
się, zanalizujcie wszystko, co naturalne, wszystkie czyny i pragnienia nieskażonego
człowieka natury, a odkryjecie same potworności.
Wszystko, co piękne i szlachetne, płynie z rozumu i kalkulacji. Zbrodnia, której smak
zwierzę ludzkie poznało w łonie matki, jest naturalna od początku. Cnota natomiast jest
sztuczna, nadnaturalna, skoro wszystkim narodom we wszystkich czasach trzeba było bogów
i proroków, by jej nauczali zezwierzęconą ludzkość. (…) Zło czyni się bez wysiłku,
naturalnie, z przeznaczenia, dobro zawsze jest owocem jakiegoś kunsztu (…).
4. Tak więc doszedłem do wniosku, że ozdoby są jedną z oznak pierwotnej szlachetności
duszy ludzkiej. Rasy, które nasza pogmatwana i przewrotna cywilizacja ze śmieszną
pychą i próżnością uważa za dzikie, rozumieją równie dobrze jak dziecko – wysokie uduchowienie
przybrania. Człowiek dziki i dziecko, pragnąc naiwnie błyszczących przedmiotów,
pstrokatych piór, mieniących się tkanin, wspaniałości sztucznych form, dają świadomość
niechęci do tego, co rzeczywiste, i nieświadomie dowodzą w ten sposób niematerialności
swojej duszy (…).
5. Modę należy więc uważać za objaw upodobania do ideału, który w umyśle ludzkim
góruje nad wszystkim, co życie naturalne gromadzi w nim grubego, przyziemnego, plugawego.
(…) Słusznie też zauważono (nie znajdując jednak uzasadnienia), że wszystkie mody
są czarujące, (…) ponieważ każda jest nowym, mniej lub bardziej szczęśliwym wysiłkiem
zmierzającym ku pięknu, zbliżeniem do ideału, którego pragnienie wciąż podnieca niezaspokojony
umysł ludzki (…).
6. Kobieta ma prawo wydawać się czarodziejska i nadnaturalna, a nawet chcąc tego,
spełnia pewien obowiązek; powinna zadziwiać i urzekać; jest bóstwem, musi być pozłacana,
jeśli chce być uwielbiana. Musi więc zapożyczać od wszystkich sztuk środki, które pozwolą
jej wznieść się ponad naturę (…). To nic, że o podstępie i sztuczności wiedzą wszyscy,
jeśli sukces jest pewny i efekt nieodparty (…).
2

Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
3
7. Róż i czerń uosabiają życie, życie nadnaturalne i nadmierne; czarna oprawa przydaje
głębi i niezwykłości spojrzeniu, bardziej jeszcze upodabnia oko do okna otwartego
na nieskończoność; róż, rozpalając policzek, rozjaśnia źrenicę i piękna twarz kobieca nabiera
tajemniczej namiętności kapłanki.
8. Jeśli więc dobrze zostałem zrozumiany, nie po to należy malować twarz, by ordynarnie
i bezwstydnie naśladować naturę czy rywalizować z młodością. Zauważono zresztą,
że sztuczność nie upiększa brzydoty i może służyć tylko pięknu. Któż odważyłby się przypisać
sztuce bezpłodną funkcję naśladowania natury? Nie ma powodu ukrywać makijażu,
udawać, że go nie ma; przeciwnie, niechaj będzie widoczny, jeśli nie w sposób widoczny, to
przynajmniej szczery.
(Tekst opracowano na podstawie: Charles Baudelaire, Pochwała makijażu,
w tegoż: Rozmaitości estetyczne, Gdańsk 2000)
Zadanie 1.
Jakim celom służy wzmianka o zasłyszanej gdzieś przez autora głupiutkiej piosence? (akapit 1.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: Ta wzmianka jest efektownym sposobem rozpoczęcia tekstu. Przez odwołanie
się do doświadczeń z życia codziennego pozwala autorowi nawiązać kontakt z czytelnikiem.
Oprócz tego zacytowane słowa zasłyszanej gdzieś przez niego piosenki wprowadzają od razu
w problematykę tekstu; zawierają dwa kluczowe słowa: natura i piękno.
Komentarz do zad. 1.: Przytoczenie anegdotki czy wyjście od słów wiersza, piosenki itd. – to znacznie lepszy sposób na
rozpoczęcie tekstu niż zdania typu: Chciałbym skupić się na problemie…, Pragnę poruszyć tak ważne zagadnienie, jakim na
pewno jest…
Pamiętaj, że żadna anegdota, żart czy wspomnienie nie pojawiają się w tekstach ot tak, bez powodu. W ten sposób
zjednujemy sobie odbiorców. To jeden ze starych, bardzo skutecznych chwytów wykorzystywanych przez pisarzy, mówców,
polityków i kaznodziejów.
Uwaga! W pytaniu została użyta liczba mnoga – wskazanie tylko jednego celu będzie więc traktowane jako odpowiedź
niepełna!
3

4
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Zadanie 2.
Słowa „prawda” i „nic” zostały napisane kursywą. Jaki jest cel tego zabiegu? (akapit 1.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Zadanie 3.
Za co autor obwinia naturę? (akapit 2.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: Autor obwinia naturę o to, że popycha nas do zbrodni, bezwzględnej walki o byt
i upodabnia nas do zwierząt.
Odpowiedź: Prawda – autor zaznacza w ten sposób swój stosunek do nazywania prawdą
fałszywego wniosku.
Nic – kursywa podkreśla paradoksalność całego zdania, a co ważniejsze – także takiego
sposobu rozumowania.
Komentarz do zad. 2.: Zauważ – mamy do czynienia z dwoma różnymi celami. To jedno z trudniejszych pytań tego testu. Nie
warto udzielać pochopnych odpowiedzi.
Komentarz do zad. 3.: Natura to potrzeby „niższe”, takie jak: potrzeba snu, zaspokojenia głodu i pragnienia, rozładowanie
napięcia seksualnego itd. To nie natura każe nam opiekować się starymi, schorowanymi zwierzętami. Zgodnie z jej prawami
powinniśmy przecież „eliminować” słabsze, źle przystosowane do życia jednostki. Taki nakaz niosą etyka i religia. Zauważmy,
że w świecie zwierząt opieka nad starymi rodzicami czy zainteresowanie rodziców dorosłymi już dziećmi należą do
rzadkości…
Zadanie 4.
W którym akapicie autor zwraca się bezpośrednio do nas, czytelników? Zacytuj te słowa.
Co autor chce osiągnąć?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
4

Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
5
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 4.: To jeden z najpopularniejszych i najbardziej skutecznych środków perswazji. Zauważ, że czasownik
„odkryjecie” nie jest formą trybu warunkowego, lecz czasu przyszłego. Nie da się ukryć, że sposób myślenia (zgodny
ze sposobem autora) zostaje nam w pewien sposób narzucony i ukazany jako oczywisty i logiczny. Dlatego ta technika jest
też często wykorzystywana przy wszelkich próbach manipulacji językowej.
Zadanie 5.
Jaka ważna opozycja została ukazana w akapicie 3.?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 5.: A także cywilizacja i nauka kontra przyroda. Człowiek, jak wynika z tekstu, nie rodzi się dobry, lecz zły!
Autor polemizuje z popularną tezą Jeana Jacques’a Rousseau, jakoby człowiek, z natury dobry, w wyniku obcowania ze skażoną
cywilizacją nabierał złych cech. Baudelaire przedstawia sprawę inaczej – zły z natury człowiek byłby bestią, gdyby nie
nakazy religijne i etyczne.
Zadanie 6.
Wyjaśnij własnymi słowami zdanie z akapitu 4.: Wszystko, co piękne i szlachetne, płynie
z rozumu i kalkulacji.
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: Z natury jesteśmy „źli”, „zezwierzęceni”. Nie stać nas na wielkoduszność i szlachetne
porywy, podobnie jak nie stać na nie zwierząt. Aby spełnić dobry uczynek, musimy
działać jakby wbrew własnej naturze, posłużyć się rozumem i kalkulacją (jeśli mu pomogę, on
kiedyś pomoże mnie; jeśli włożę trochę pracy w stworzenie jakiegoś dzieła, moje imię przetrwa).
Odpowiedź: To opozycja natura – kultura.
Odpowiedź: Autor zwraca się do nas w akapicie 3: Przyjrzyjcie się, zanalizujcie wszystko, co naturalne,
wszystkie czyny i pragnienia nieskażonego człowieka natury, a odkryjecie same potworności.
Autor tekstu oczekuje, że przyjmiemy jego punkt widzenia, przynajmniej zaś nadążali
(aktywnie) za jego myśleniem.
Komentarz do zad. 6.: Zgodnie z prawami natury nastawieni bylibyśmy tylko na doraźne korzyści: najeść się, zaspokoić pragnienie,
pokonać wroga. Spełnianie dobrych uczynków (rzecz raczej nieznana zwierzętom) opiera się na… myśleniu, a nie na czynie!
5

6
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Zadanie 7.
Co łączy dzikiego człowieka i dziecko? (akapit 4.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: Członka jednego z plemion pierwotnych i dziecko łączy upodobanie do błyszczących
ozdób, lśniących tkanin, zdobienia twarzy. Świadczy to o ich wrażliwości, „duchowości”
i swego rodzaju idealizmie – niezgodzie na ponurą, niekolorową rzeczywistość.
Komentarz do zad. 7.: Dzieci chętnie malują sobie buzie (malowanie wzorków i obrazków na twarzach to jedna z atrakcji
różnych imprez dla dzieci), przyklejają sobie zmywalne tatuaże (można je znaleźć w paczkach chipsów), przebierają się (lubią
bale przebierańców). Podobają im się wesołe, czasem nawet jaskrawe barwy. Niechętnie wkładają szare czy granatowe
ubrania. Pytane o ulubione kolory najczęściej wymieniają niebieski, żółty i czerwony. Członkowie pierwotnych kultur wykazują
zaś upodobanie do dziwnej nieraz biżuterii, rytualnych malunków na twarzy i ciele – okazuje się, że to zaskakujące
zestawienie dziecka i np. wojownika jednego z indiańskich plemion nie jest pozbawione sensu.
Zadanie 8.
Jaki tytuł mógłbyś nadać akapitowi 5.?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: Duchowy wymiar mody.
Komentarz do zad. 8.: To tylko jedna z propozycji. Oto inne: • Wszystkie mody są czarujące (cytat z tekstu) • Moda –
ucieczka przed przyziemnością życia • Dlaczego warto interesować się modą? • Inny wymiar mody • Moda a wysokie
ideały • Co ma wspólnego moda z duchowością?
Zadanie 9.
Wybierz z tekstu jedno sformułowanie o zabarwieniu prześmiewczo-ironicznym. Uzasadnij
swój wybór.
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
6

Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
7
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Zadanie 10.
Co łączy kobietę i bóstwo? (akapit 6.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 10.: Jest właściwie niepotrzebny. Taka definicja kobiecości może się podobać. Ale można ją też odrzucić.
Zadanie 11.
Z jakimi kosmetykami nie powinna się rozstawać efektowna, piękna kobieta? (akapit 7.)
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: Z różem i tuszem do rzęs – ładnie podkreślone oczy i kości policzkowe upodabniają
kobietę do tajemniczej kapłanki.
Odpowiedź: Posążki bogów zwykle były pozłacane i bogato zdobione. Bóstwa otaczane były
uwielbieniem i kultem. Kobieta jest jak bóstwo – i jak ono powinna być „pozłacana” (staranny
makijaż, przemyślany strój) i uwielbiana, niemal czczona. Musi więc otaczać ją mgiełka
tajemnicy. Podobnie jak bóstwo powinna być nieprzewidywalna i kapryśna, czasem okrutna,
czasem nad podziw łaskawa.
Odpowiedź: Przyjrzyjcie się, zanalizujcie (…) wszystkie czyny nieskażonego człowieka natury (…).
Powszechnie uważa się, że człowiek żyjący zgodnie z naturą byłby niewinny i czysty. Autor
polemizuje z tym potocznym mniemaniem i przewrotnie nazywa nieskażonym człowieka
zdolnego do zbrodni, ojcobójstwa, kanibalizmu itd. (akapit 3.)
Komentarz do zad. 9.: Możesz wybrać także inne fragmenty: w akapicie 2. Baudelaire pisze o nieomylnej naturze i o tym, że
człowiek zabija, więzi i torturuje swojego bliźniego.
Komentarz do zad. 11.: To prawda. Warto wypróbować.
7

8
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Zadanie 12.
Dlaczego możemy powiedzieć, że akapit 1. i 8. tworzą klamrę spinającą cały tekst?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Komentarz do zad. 12.: Parafraza – w zakończeniu rozprawy – cytatu, anegdoty czy przysłowia przytoczonego we wstępie, jest
dość klasycznym chwytem stylistycznym, nadającym całości tekstu zamkniętą, spójną kompozycję.
Zadanie 13.
Jakie związki treściowe występują Twoim zdaniem między akapitami 1. i 8.?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Odpowiedź: W akapicie pierwszym mowa jest o upiększaniu oraz wyśmiane zostaje twierdzenie,
że natura upiększa piękno. W akapicie ósmym autor zamyka – właściwie nawet
puentuje – rozważania na ten temat rozpoczęte w akapicie 1. Ostatni akapit jest swego
rodzaju wytłumaczeniem wątków początkowego akapitu.
Odpowiedź: Baudelaire w akapicie 8. parafrazuje przytoczone przez siebie w akapicie 1.
słowa piosenki. Wyśmiana przezeń teza, iż „natura upiększa piękno”, ustępuje stwierdzeniu,
że to sztuczność służy pięknu.
Komentarz do zad. 13.: To trudne pytanie. Jeśli jednak przed sformułowaniem odpowiedzi jeszcze raz (lub kilkakrotnie)
przeczytasz oba akapity, dostrzeżesz silny związek między nimi. Mistrzowski koniec i początek, prawda? Klamra spinająca
tekst sprawia, że przypomina on misterną, lecz trwałą konstrukcję.
Przy pisaniu wszelakich prac możesz wzorować się na autorze Pochwały makijażu i zapewne dobrze znanego Ci tomiku
Kwiaty zła.
8

Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
9
Część II – pisanie własnego tekstu
Temat 1:
Wiersz Leopolda Staffa Ostatni z mego pokolenia… jako testament poetycki
poety trzech pokoleń. Na podstawie tego i innych znanych Ci wierszy
tego twórcy wskaż najważniejsze cechy jego poezji i jej – formułowane
przez poetę – cele.
* * *
Ostatni z mego pokolenia,
Drogich przyjaciół pogrzebałem.
Widziałem, jak się życie zmienia,
I sam jak życie się zmieniałem.
Człowiekam kochał i przyrodę,
W przyszłość patrzyłem jasnym okiem,
Wielbiłem wolność i swobodę
Zbratany z wiatrem i obłokiem.
Nie wabił mnie spiżowy pomnik,
Rozgłośne trąby, huczne brawa.
Zostanie po mnie pusty pokój
I małomówna, cicha sława.
9

10
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
Temat 2:
Na podstawie fragmentów III aktu Wesela Stanisława Wyspiańskiego
i Ojczyzny chochołów Kazimierza Wierzyńskiego wskaż, jakie wady i słabości
społeczeństwa polskiego dostrzegają Ci twórcy. Bazując na fragmentach
tych dzieł i własnej wiedzy, zastanów się, jaką rolę w naszej kulturze
i tych właśnie utworach odgrywają Chochoł i chocholi taniec.
A zaklęte słomiane straszydło, ująwszy w niezgrabne racie podane przez drużbę patyki
– poczyna sobie jak grajek-skrzypak – i – słyszeć się daje jakby z atmosfery błękitnej idąca
muzyka weselna, cicha a skoczna, swoja a pociągająca serce i duszę usypiająca, leniwa
w omdleniu, a jak źródło krwi żywa, taktem w pulsach nierówna, krwawiąca jak rana świeża…
– melodyjny dźwięk z polskiej gleby bólem i rozkoszą wykołysany.
JASIEK
Jest teraz kontent a dziwuje się
Tyle par, tyle par!
CHOCHOŁ
Tańcuj, tańczy cała szopka,
a cyś to ty za parobka.
JASIEK
Z ręką do czoła, jakby se chciał na ucho nasunąć czapki
Kajsi mi się zbyła copka –
przeciem druzba, przeciem druzba,
a druzbie to w copce słuzba.
CHOCHOŁ
W takt się chyla a przygrywa
Miałeś, chamie, złoty róg,
miałeś, chamie, czapkę z piór:
czapkę wicher niesie,
róg hula po lesie,
ostał ci się ino sznur,
ostał ci się ino sznur. (…)
JASIEK
Aże ochrypły od krzyku
Chyćcie broni, chyćcie koni!!!!
A za dziwnym dźwiękiem weselnej muzyki wodzą się liczne, przeliczne pary, w tan powolny,
poważny, spokojny, pogodny, półcichy – że ledwo szumią spódnice sztywno krochmalone,
szeleszczą długie wstęgi i stroiki ze świecidełek podzwaniają – głucho tupocą buty
ciężkie – taniec ich tłumny, że czwartym kołem stół okrążają, ocierając o się w tym ścisku,
natłoczeni.
JASIEK
Nic nie słysom, nic nie słysom,
ino granie, ino granie,
jakieś ich chyciło spanie…?!
10

Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
11
Dech mu zapiera Rozpacz, a przestrach i groza obejmują go martwotą; słania się, chylą
ku ziemi, potrącany przez zbity krąg taneczników, który daremno chciał rozerwać; – a za
głuchym dźwiękiem wodzą się sztywno pary taneczne we wieniec uroczysty, powolny, pogodny
– zwartym kołem, weselnym –
– – – – – – –– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
(…)
(Stanisław Wyspiański, Wesele, akt III, scena 37)
Kazimierz Wierzyński, Ojczyzna chochołów (z tomu Wolność tragiczna)
Park dziwów starożytnych, wiatr, który szeleści
Wokół śpiących pałaców, grobowców bez treści,
Te lampy i posągi, księżyc gdzie się słania
Geniusz twego narodu, duch zapominania,
Te rany wielkiej dumy, inne wielkie rzeczy,
W których tyle jest prawdy, ile się złorzeczy,
Wszystkie cnoty parszywe – to nas nie przejedna,
To Polską zarażona Polska jeszcze jedna.
Z czego budujesz kraj ten?
Z czeczoty, z jesionu,
Kruchy antyk i rzewność od wielkiego dzwonu?
Ojczyznę w kolumienkach z widokiem na ule;
Gdzie miód słodyczą swojską zasklepia się czule,
Nad rzeką stoją wierzby, na łąkach bociany,
Słyszysz, Basiu, to nasi biją w tarabany –
A wyszydzony chochoł, sobowtór symbolu
Starym się obyczajem kokoszy na polu,
Słoma trzeszczy zapchlona, gzi dziewki w podołku,
Szumy chmielu, alkowa z pałaszem na kołku
I ta krzepa: wieś w malwach, szkorbut, dzieci kopa
Święta ziemio praojców.
Twój naród – bez chłopa!
Z czego budujesz kraj ten?
Z ludzi, których nie ma,
Znów jeden za miliony, rękami aż dwiema?
Z kim pieniactwo wielkości twoje tu się kłóci,
Gdy wszyscy jedzą dzień swój wolni i rozkuci,
Na wszystko wasza zgoda spływa narodowa,
Anhellicznym natchnieniem wypchana, jak sowa.
Przelicz jeszcze i dodaj czterdzieści i cztery
Sposoby wybawienia od wszelkiego licha,
By wolność jak tabakę zażyć z tabakiery,
Potem zdrowo i głośno na wszystko się kicha,
I ten rachunek w prawdę sumuj oczywistą,
Niech ci do romantycznej znów uderzy głowy,
To jest twój sen upiorny, Wielki Realisto:
Państwo w kamieniach młyńskich, naród niegotowy
(…)
11

12
Egzamin maturalny z języka polskiego
Arkusz I
WYPRACOWANIE
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Uwaga! Na maturze otrzymasz więcej stron na wypracowanie.
12