Program Ochrony Przyrody na lata 2010-2019 - Państwowe ...

34
parków, a nie jak wcześniej jednym parkiem (Zarządzenie nr 349/2005 Wojewody Kujawskopomorskiego).
Całkowita powierzchnia wynosi 55 642,50 ha. Z gruntów Nadleśnictwa w skład parku
wchodzą wszystkie znajdujące się w woj. kujawsko-pomorskim (231,90 ha).
W środowisku przyrodniczym Zespołu Parków można wyróżnić trzy podstawowe
typy krajobrazu naturalnego: dno doliny, strefę zboczową i wysoczyznę morenową. Dno
doliny Wisły to głównie terasy zalewowe i nadzalewowe, położone 2 – 5 m ponad średnim
poziomem Wisły. Zbudowane są z osadów rzecznych: mułków, piasków drobnoziarnistych
i średnoziarnistych, z przewarstwieniami żwirów. Na tym podłożu rozwinęły się w większości
żyzne gleby, typu mad; lokalnie występują osady organiczne i mineralnoorganiczne. Tereny
te zagospodarowane są jako użytki zielone, w mniejszym stopniu jako grunty orne.
Dno doliny zróżnicowane jest od czasu wykonania prac regulacyjnych w końcu XIX
wieku. Obwałowanie Wisły spowodowało ograniczenie wylewów do strefy międzywala.
Zmieniły się stosunki wodne w obu częściach doliny. W ślad za tym zróżnicowaniu podlegają
pozostałe elementy środowiska ( gleby, roślinność). Bardzo ważne jest występowanie na dnie
doliny licznych starorzeczy – zarówno ze względów hydrograficznych, jak roślinnych
i faunistycznych. Niewielkie fragmenty dna doliny uległy przekształceniu przez procesy
eoliczne, stąd występują tu liczne pagórki eoliczne (najwyższe w rejonie wsi Bruki). U ujścia
wielu dolinek powstały stożki napływowe (rejon Gruczna, Unisławia, Warlubia, Chełmna).
Wysoczyzna morenowa (100 – 120 m n.p.m.) ma najczęściej charakter płaski, lokalnie
lekko falisty. Zbudowana jest z osadów gliniastych i gliniasto-piaszczystych. Dominującą
formą użytkowania jest rolnictwo (grunty orne). W okolicy Ostromecka występują również
wyższe poziomy terasowe, silnie przekształcone eoliczne, z charakterystycznymi wydmami
śródlądowymi o względnie dużej wysokości.
Teren Parku znajduje się na terenie Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000
Dolina Dolnej Wisły PLB040003.
Następujące rezerwaty znajdują się w zasięgu Zespołu Parków Krajobrazowych:
rezerwat roślinności kserotermicznej Zbocza Płutowskie;
Góra św. Wawrzyńca – stepowy, ochroną objęty jest wał obronny dawnego
grodziska w Kałdusie koło Chełmna, który porasta roślinność ciepłolubna
(kserotermiczna);
Grabowiec – leśny, położony na północny zachód od Sartowic, utworzony w celu
ochrony naturalnego lasu liściastego z przewagą grabu; posiada liczne wąwozy
i wzniesienia o dużych walorach krajobrazowych;
Jezioro Fletnowskie – geomorfologiczny, obejmuje polodowcowe jezioro rynnowe
z osadami, które pozwalają badać zmiany rozwoju doliny Wisły;
Las Mariański – leśny, położony na północ od Ostromecka, na zboczach
poprzecinanych jarami i strumieniami Doliny Dolnej Wisły; chroni grąd zboczowy.
W rezerwacie występują liczne źródliska, z których Źródło Marii jest eksploatowane;
Linje – torfowiskowy, obejmuje śródleśne torfowisko ze stanowiskiem brzozy
karłowatej;
Łęgi na Ostrowiu Panieńskim – leśny, położony na północny wschód od rezerwatu
Ostrów Panieński z analogicznym lasem łęgowym;
Ostnicowe Parowy Gruczna – stepowy, obejmuje fragment zboczy Doliny Dolnej
Wisły między Topolinkiem i Grucznem; chroni murawy kserotermiczne z roślinnością
ciepłolubną;
Ostrów Panieński – leśny, położony przy Wiśle koło Chełmna; ochroną objęty jest
unikalny łęg wiązowo-jesionowy;
Płutowo – leśny, ścisły rezerwat przyrody, w którym ochroną objęty jest grąd
subkontynentalny; zajmuje głęboki parów ze strumieniem w okolicach wsi Płutowo;