16.03.2014 Views

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

افکار و مقاصدي که به ایجاد این نهادهاي جهانی انجامید،‏ افکار و مقاصد خوبی بودند،‏ ولی<br />

سه قلوهاي نولیبرالی 74<br />

همسو با منطق<br />

سرمایهداري که هر پدیده و فرایند جدیدي را متناسب با منافع خود باز تعریف میکند،‏ این سازمانها نیز به<br />

تدریج و طی سالها چیزي به کلی متفاوت از آب در آمدند.‏<br />

توجه اولیهي صندوق بینالمللی پول به اقتصاد کنیزي که بر نارساییهاي بازار و نقش دولتها در ایجاد شغل<br />

تأکید داشت،‏ جاي خود را به بازار آزاد دههي<br />

80<br />

داد که جزئی از<br />

‏«اجماع<br />

واشنگتن»‏<br />

میان صندوق،‏ بانک<br />

جهانی و وزارت خزانهداري آمریکا روي سیاستهاي مناسبی است که راهکارهایی به کلی متفاوت از راهکار اولیه<br />

براي توسعهي و تثبیت اقتصادي کشورهاي در حال توسعه است ‏(همان:‏<br />

.(38<br />

برخورد مستعمراتیِ‏ ‏«مکتب اقتصادي شیکاگو»‏ با ‏«صندوق بیتالمللی پول»‏ و ‏«بانک جهانی»‏ که تا سال<br />

مسکوت مانده بود،‏ با معرفی<br />

‏«اجماع<br />

1989<br />

3<br />

واشنگتن»‏<br />

توسط<br />

‏«جان ویلیامسون»‏<br />

رسمیت یافت.‏<br />

اجماع واشنگتن<br />

فهرستی از سیاستهاي اقتصادي بود که فنی و داراي مقبولیت تصور میشد و ادعاهاي ایدئولوژیک محضی چون<br />

ضرورت<br />

میشد.‏<br />

‏«خصوصیسازيِ‏ همهي بنگاههاي دولتی»‏<br />

و<br />

‏«حذف موانع ورود مؤسسات خارجی»‏<br />

به کشور را شامل<br />

لیست سیاستهاي مزبور،‏ پس از تکمیل،‏ چیزي جز سه گانهي نولیبرالی فریدمن نبود:‏<br />

خصوصیسازي،‏ حذف مقررات،‏ تجارت آزاد و کاهش شدید هزینههاي خدمات عمومی دولت.‏<br />

اینها سیاستهایی بود که،‏ به گفتهي ویلیامسون،‏<br />

سیاستها در کشورهاي آمریکاي لاتین اصرار میورزیدند».‏<br />

یعنی<br />

‏«قدرتهاي مستقر در واشنگتن نسبت به اتخاذ این گونه<br />

4<br />

‏«جوزف استیگلیتز»‏<br />

اقتصاددان ارشد سابق بانک<br />

جهانی و یکی از مهمترین منتقدین کنونی این سیاستها مینویسد:‏ ‏«اگر کینز میتوانست ببیند بر سر دست<br />

پرورده اش چه آورده اند،‏ در گور میلرزید»‏ ‏(کلاین،‏<br />

.(246:1389<br />

نهادهاي برتون وودز ‏(بانک جهانی،‏ صندوق بینالمللی پول و سازمان تجارت جهانی)‏ از دید منتقدانشان،‏ فقط<br />

نمایندگان جهانیشدن تحت ادارهي مستقیم بازار،‏ در زمینههاي خاص هستند که از احکام جزمی نولیبرالیِ‏<br />

‏«اجماع واشنگتن»‏ پیروي میکنند ‏(مولر،‏<br />

.(95:1384<br />

آنها در بیشتر کشورهاي در حال توسعه ‏(و کشورهاي در حال گذار)‏ به علت وابستگی به وامهاي این نهادها،‏ از<br />

اقتدار بالایی برخوردار هستند.‏<br />

‏«برنامههاي تعدیل ساختاري»‏<br />

به ویژه کشورهایی که خواستار دریافت وام از این نهادها هستند بایستی<br />

(SAPs)<br />

مورد نظر آنها را اجرا نمایند ‏(خور،‏<br />

5<br />

‏«دیویسون بودهو»‏ ، از اقتصاددانان ارشد صندوق که در سرتاسر دههي<br />

اقتصادي براي آمریکاي لاتین و آفریقا بود،‏ بعدها اذعان کرد که ‏«از سال<br />

.(12:1386<br />

1980<br />

1983<br />

طراح برنامههاي تعدیلات<br />

به بعد،‏ هر آن چه کردیم مبتنی<br />

3 Washington Consensus<br />

4 Joseph Stiglitz<br />

5 Davison Budhoo

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!