نولیبرالیس٠در بوته ي نقد

عدالت نولیبرالی 70
ثروتی در پاسخ به سوالی که به میزان یارانهي ارایه شده به هر خانوار اشاره داشت،‏ گفت:‏ ‏«مجلس اختیار تعیین
میزان یارانهها را به دولت واگذار کرده است و حتی قید
‏«در
5
بیآنکه احساس تبعیض شود،‏ به همه اقشار جامعه یارانه تعلق گیرد.»(مردمسالاري،‏
دهک را از لایحه هدفمند کردن یارانهها حذف کرد تا
(88/08/26
پیش از این سوزان جورج در سخنرانی معروف خود تحت عنوان ‏«تاریخچهي مختصر نولیبرالیسم»‏ گفته بود:‏
1950 یا 1945
-1
-2
-3
اگر شما از نولیبرالیسم و سیاستهاي مربوط به آن سخن میگفتید،‏ نه فقط به شما
میخندیدند،‏ که شما را به تیمارستان میفرستادند».‏ اما روزگار آنگونه ورق خورد که به مدد وقاحت موجود در
چهرهي کنونی سرمایهداري،‏ و ‏«مذهب»‏ شدنِ‏ ‏«نولیبرالیسم»‏ براي آنکه همچون نیروي جاذبهي زمین امري
طبیعی و اجتنابناپذیر تلقی میشود،‏ نه تنها کسی را به تیمارستان نمیفرستند بلکه نمایندگانی که خود را
‏«مردمی»‏ میدانند نیز از بیان علنی مصائبِ‏ آن سیاستها ابائی ندارند،‏ آن هم در جغرافیایی که می رود تا به
قطار سریع السیر ‏«انباشت سرمایه»‏ بپیوندد!‏
بیانات این نماینده و بدیهی انگاشتن بازیهاي زبانی موجود در آن،‏ شاید در ابتدا ما را از هر اظهار نظري بینیاز
کند،‏ اما پرداختن به ریشههاي سیاسی و اقتصادي این اظهارات و مشاهدهي آن در چهارچوبِ‏ سیاستهاي آتی،‏
واقعیات چندي را نمایان می کند که به چندي از آنان اشاره میشود:‏
بر اساس صحبتهاي این نماینده،‏ هر سال،‏ و در آستانهي نوروز باستانی،‏ دولت به مردم ‏«عیدي»‏ خواهد داد
و این عیدي و پاداش چیزي نخواهد بود جز قیمتهاي جدیدي که ‏«قطعاً»‏ افزایش خواهد داشت.‏
مردم نباید در برابر این افزایش قیمتها هیچ نگرانی به خود راه دهند چرا که دولت با انباشت سرمایهاي که
حاصل افزایش قیمتها است به ‏«کنترل»‏ فضا میپردازد.‏
-4
قرار نیست ‏«مسئله»،‏ ‏«حل»‏ شود،‏ بلکه به بیان عامیانه قرار است ‏«مسئله»،‏ ‏«جمع»‏ شود.‏ از آن نوع جمع
شدنی که نمونه هاي تاریخی آن را در دولتهاي نظامی برخاسته از کودتا در آمریکاي لاتین شاهد بودهایم و
حوادث چند ماه اخیر را نیز میتوان در همین متن تاریخی بررسی کرد.‏
آنچه همواره از ‏«لایحهي هدفمند کردن یارانهها»‏ مطرح بوده و آنچه از این طرح به اذهان متبادر میشود
همانا سوق دادن یارانهها به سمت محرومین و اقشار آسیب دیدهي جامعه است.‏ روندي که پیش از این انجام
نمیشد و همهي اقشار و دهکهاي جمعیتی از یارانهها بهطور برابر بهره مند میشدند.‏ اما نکتهي بارز در بیانِ‏
این نماینده ‏«نقض غرض»‏ آشکار نهفته در آن است.‏ ایشان در ابتدا از ‏«لایحهي هدفمند کردن یارانهها»‏ سخن
میرانند،‏ لایحهاي که تعریف آن را دانستیم،‏ و سپس دقیقاً‏ آنچه را که این طرح براساس نفی آن بنا شده به
عنوان ویژگی جدید طرح میداند یعنی اختصاص یارانه به همهي اقشارِ‏ جامعه.‏ سفسطهاي که نگارنده را به