16.03.2014 Views

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

نولیبرالیسم و دموکراسی 52<br />

در دوران پس از جنگ سرد،‏ هر کس از خصیصهي همگانی سخن میگوید طرفدار دموکراسی به نظر می رسد.‏<br />

نولیبرالیسم و نومحافظهکاري از یک سو و نهضتهاي ضد جنگ و ضد جهانیسازي از سوي دیگر هر دو در این<br />

نکته مشترکند که تمام توجه خود را به ارائهي تعریفی دوباره از دموکراسی در نظام کنونی جهان معطوف<br />

کردهاند.‏<br />

‏«گسترش دموکراسی»‏ شعار محوري است که گروه ‏«اجماع واشنگتن»‏ و طرفداران نظریهي بوش یک صدا سر<br />

دادهاند.‏ گروه ‏«اجماع واشنگتن»‏ مبتنی بر این ادعا است که نولیبرالیسم جهانی و کنترل اقتصادي سرمایه مالی<br />

و مرکزي بر کشورهاي پیرامونی و تمامی جهان از طریق ‏«صندوق بین المللی پول»‏ و ‏«سازمان تجارت جهانی»،‏<br />

تنها بدیل واقعی براي چیره شدن بر فقر و مصیبت است.‏ ‏«نظریه بوش»‏ نیز بیان عریان جریان نومحافظهکار در<br />

توجیه تلاش آمریکا براي تسلط نظامی بر جهان و جنگ پیشگیرانه با توجیه امن کردن جهان براي استقرار<br />

دموکراسی و حقوق بشر است.‏ از نظر نهضتهاي ضدجنگ و ضد جهانیسازي،‏ ادعاي این نظریههاي حکومتی<br />

براي گسترش دموکراسی،‏ هیچ چیز نیست جز پوششی بر دیکتاتوري جهانی آمریکا و سردمداران شرکتهاي<br />

اصلی.‏ این نهضتها در عین حال که حمله به نهادهاي مجري این دیکتاتوري را کانون توجیه قرار دادهاند،‏ سخت<br />

میکوشند تا بدیلی نیز ایجاد کنند:‏ یک دموکراسی مشارکتی راستین ‏(تب،‏<br />

.(16:1388<br />

دموکراسی در قالب مدل نولیبرال یا راست جدید به طور مشخص از درون مناسبات نظام سرمایهداري مدرن<br />

تئوریزه میشود و بیرون میآید.‏ دموکراسی مبتنی بر اندیشه ‏«نولیبرال»‏ یا ‏«راست جدید»‏ در متن مکتب<br />

سیاسی ‏«رابرت نوزیک»‏ و ‏«فون هایک»‏ دیده میشود.‏ آنان زندگی سیاسی را مانند زندگی اقتصادي،‏ بر آزادي<br />

یا ابتکار فردي استوار میدانند.‏ هایک دموکراسی را آموزهاي درباره روش تعیین آنچه باید قانونی باشد تعریف<br />

میکند و آن را به خودي خود هدف نمیداند.‏ به نظر هایک دموکراسی ابزاري سودجویانه براي کمک به تأمین<br />

والاترین هدف سیاسی یعنی آزادي به شمار میرود ‏(هلد،‏<br />

.(370- 378 :1378<br />

هایک قانون را به استخدام صیانت از سلامت و ثبات دموکراسی میگیرد و سپس به طراحی پیش نیازهاي<br />

استقرار چنین پروژهاي میپردازد.‏ به نظر هایک فقط ‏«دموکراسی قانونی»‏ میتواند آزادي را محور کار خود قرار<br />

دهد.‏ در این راستا قانون گذاران نباید در حاکمیت قانون مداخله کنند.‏ ‏(تفکیک حدود وظایف مجلس به دولت)‏<br />

زیرا چنین دخالتی عموماً‏ باعث کاهش آزادي میشود.‏ پس باید همه چیز به وسیله حاکمیت قانون محدود شود.‏<br />

هایک در جریان تدوین چارچوب دموکراسی و دولت میپردازد.‏ او دموکراسی تودهاي را خطري براي گرایش به<br />

استبداد اکثریت تلقی میکند،‏ که نتیجهي آن انتقال حاکمیت اکثریت به حاکمیت کارگزاران دولت خواهد بود.‏<br />

دموکراسی قانونی مدلی براي شکل بندي بازار آزاد و تحدید نقش دولت و انحلال تشکیلات اقتصاد دولتی بوده و<br />

هدفاش برجستهسازي جایگاه دولتهاي نولیبرال غربی است.‏ برخی از ویژگی هاي این مدل عبارتند از:‏

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!