16.03.2014 Views

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

شوك درمانی در اقتصاد نولیبرالی 110<br />

آنها در کشورهایی مثل شیلی در دوران دیکتاتوري پینوشه،‏ روسیه در دوران یلتسین،‏ آمریکاي پس از طوفان<br />

کاترینا و عراق پس از اشغال نظامی توسط امریکا،‏ پیش برده شده است.‏ پیش بردن این سیاستها نه با روندي<br />

دموکراتیک که با سوء استفاده از شوك زدگی مردم در اثر فاجعه<br />

صورت گرفته است.‏<br />

کلاین تا آنجا پیش<br />

میرود که سعی میکند نشان دهد بعضی از این فاجعهها اصلاً‏ به قصد ایجاد شوك و پیش بردن این سیاستها<br />

ایجاد شدهاند،‏ همچنین از از پیشامدهاي طبیعی نیز در جهت اهداف ایدئولوژیک بهرهبرداري شده است.‏<br />

کلاین در ابتداي مقدمهي کتاب با آوردن نقل قولی از ‏«دکترین نظامی آمریکا براي جنگ با عراق»‏ مینویسد:‏<br />

3<br />

‏«عملیات شوك و ارعاب شامل هراس آفرینیها،‏ ایجاد مخاطرات و ویرانگريهایی است که براي عامهي مردم،‏<br />

نیز عناصر و بخشهاي مشخصی از جوامعِ‏ تهدیدکنندهي ما و رهبرانشان غیر قابل درك است.‏<br />

طبیعت نیز با<br />

گردبادها،‏ توفانهاي سهمگین،‏ زلزلهها،‏ سیلها،‏ آتشسوزيهاي مهار نشدنی،‏ قحطیها،‏ و بیماريها میتواند<br />

‏«شوك و ارعاب»‏ ایجاد کند»‏ ‏(کلاین،‏<br />

.(17:1389<br />

به باور وي ‏«دکترین شوك»‏ اینسان عمل مىکند:‏ ‏«در اثر فاجعهي اصلى ‏(مثلاً‏ یک کودتا،‏ حملهاي تروریستى،‏<br />

فروپاشى بازار،‏ جنگ،‏ سونامى،‏ یا توفان)،‏ یک حالت شوك همگانی برتمام جمعیت مستولى مىشود.‏<br />

همان گونه که موزیک کرکننده و ضربات درون سلولِ‏ بازجویى زندانى را سست<br />

درست<br />

مىکند و به راه مىآورد،‏ فرو<br />

ریختن بمبها،‏ موج ترور،‏ و توفانهاى درهمکوبنده نیز در خدمت سست کردن و به راه آوردنِ‏ کل جامعه قرار<br />

مىگیرد.‏ درست مثل زندانى وحشتزدهاى که نام رفقایش را لو مىدهد واز باورهایش رویگردان مىشود،‏ جوامعِ‏<br />

شوکه شده نیز غالباً‏ از چیزهایى که در حالتعادى سرسختانه از آنها محافظت مىکردند دست برمىدارند.‏ آنچه<br />

بر سر انسانهاي قربانی شوك و آنچه بر سر جوامع قربانی شوك میآید به نوعی با یکدیگر مرتبط است:‏ همه<br />

اینها تجلیات متفاوت یک منطق واحد بسیار دهشتناك است»‏ ‏(همان:‏<br />

دکترین شوك معتقدند تنها یک ‏«شوك»‏ و ‏«گسست بزرگ»‏ میتواند<br />

(10<br />

نظریهپردازان و مجریان سیاستهاي<br />

4<br />

‏«لوح سفید و نانوشتهاي»‏ را براي آنها<br />

ایجاد کند تا از آن براي ساختن دنیایی نو و اجرایی کردن برنامههاي نولیبرالیشان استفاده کنند.‏<br />

این نظریهي اقتصاددانان بازار آزاد شباهت زیادي به نظریات دکتر ایوِون<br />

دانشگاه مکگیل»‏<br />

کانادا و رئیس<br />

‏«انجمن روانپزشکی آمریکا»‏<br />

در دهه<br />

5<br />

کامرون رئیس ‏«انستیتوي روانپزشکی<br />

دارد.‏ 1950<br />

بر خلاف فروید،‏ که باور<br />

داشت با گفتار درمانی میتوان به علل ریشهاي مشکلات روانی پی برد،‏ دکتر کامرون معتقد بودکه با واردن<br />

آوردن شوك به مغز انسانها،‏ میتوان ذهنهاي معیوب را تهی کرد،‏ از هر چیزي زدود و سپس شخصیتهاي<br />

جدیدي را بر ‏«لوحهاي پاك نانوشته»‏ ترسیم کرد ‏(همان:‏<br />

.(11<br />

3 Shock and Awe<br />

4 Tabula Rasa<br />

5 Ewen Cameron

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!