16.03.2014 Views

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

سرمایهداري و تولید رضایت 99<br />

و خبرگزاريهایی که به سوددهی میاندیشند و نفع مردم مد نظرشان نیست،‏ در مقایسه با آنهایی که به ارائهي<br />

اخبار و گزارشهاي درست اهمیت میدهند،‏ موفقترند.‏<br />

آنچه نوام چامسکی به درستی آن را<br />

2<br />

‏«تولید رضایت»‏ از جانب رسانهها میداند اشاره به همین نوع تبلیغات<br />

رسانهاي دارد.‏ تغییر جهت دادن ارزشهاي انسانی به سمت ایدئولوژي نظام حاکم و همچنین بازتولید شرایط<br />

تولید که به وضوح در برنامههاي مختلف رسانههاي گوناگون مشاهده میکنیم،‏ استفادهي بهینهي سیستم<br />

سرمایهداري از ‏«دگرگونیهاي اخیرِ»‏ مورد نظر سوئیزي است.‏ آنچه نزد جامعهشناسان مکتب فرانکفورت<br />

‏«ارزشهاي کاذب»‏ نامیده میشود و با ارزشهاي حقیقی،‏ کیفی و زیباییشناختی در تقابل است در اساس<br />

همان ارزشهایی است که رسانهها با اشاعه آنها به بازتولید روابط تولید سرمایهداري میپردازند.‏<br />

هربرت مارکوزه معتقد است ترویج<br />

3<br />

ایدئولوژي مصرفگرایی نیازهاي کاذبی ایجاد میکند که به نوعی ذهن<br />

جامعه را ‏«کنترل»‏ میکند؛ بهطوري که نیاز به کالاهاي تجملاتی را به مردم القا میکنند و اشخاص خود را در<br />

کالاهايشان معنا کرده و روح خود را در اتومبیل و کالاهاي لوکسشان میجویند.‏ تبلیغات رسانهها با دامن زدن<br />

به این نیازهاي دروغین مانع شکلگیري نیازهاي بنیادي میشوند.‏<br />

نگاهی به محتواي فیلمهاي ساخته شده در کمپانیهاي بزرگ فیلمسازي نیز مؤید این نظر است.‏ همهي ما<br />

پایانِ‏ خوشِ‏ فیلمهاي دوران کودکیمان را به خاطر داریم ؛ ‏«ازدواج»،‏ ‏«بچهدار شدن»،‏ کارکردن و زندگی در زیر<br />

یک سقف در کنار زن و بچه و پدر و مادر.‏ این تصویر قابل مقایسه است با تصاویر کنونی پایان فیلمها:‏<br />

‏«پولدارشدن»!‏ تصویري که اخیرترین نمونهي آن را میتوان در فیلم<br />

4<br />

‏«میلیونر زاغه نشین»‏ سراغ گرفت.‏ پولدار<br />

شدنِ‏ یک شبه بدون صرف کار و فعالیت ‏(به سبب نبود کار مناسب)،‏ از یک سو کمال مطلوب نظام سرمایه را<br />

نشان میدهد و از سوي دیگر با ایجاد امید کاذب براي رسیدن به زندگی ایدهآل!‏ حس ناخشنودي در طبقات<br />

رنجدیده و کمدرآمد جامعه را کاهش میدهد.‏ فیلمهایی که در گذشته به پایانی خوش میانجامید،‏ با فیلمهاي<br />

هدفدار امروزي متفاوت بود.‏ در گذشته هدف عمدتا جلب بینندههاي بیشتر براي مصارف تبلیغاتی بود.‏ امروزه<br />

علاوه بر آن،‏ با تولید چنین فیلمهایی برآنند که نشان دهند نظام سرمایهداري رو به جلو میرود و در این نظام<br />

همهي طبقات جامعه میتوانند بهراحتی مالک خانه،‏ زندگی،‏ ماشینهاي آخرین مدل...‏ شوند.‏ از این راه به<br />

طبقات پایین جامعه امید میدهند و حس ناخشنودي و نابرابري را در بین آنها کاهش میدهند.‏<br />

به گفتهي چامسکی گاه براي ایجاد آرامش و خاموش کردن صداي اعتراض مردم محروم با بهرهبرداري از رسانه<br />

ها که در انحصار مطلق آنها است،‏ ‏«واقعیات را کاملا وارونه»‏ جلوه میدهند.‏ مثال خوبی که در تأیید این عقیده<br />

2 Manufacturing Consent<br />

3 Consumerism<br />

4 Slumdog Millionaire

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!