شماره ٢٨

شماره ٢٨ شماره ٢٨

16.03.2014 Views

صفحه 94 که این نامه خطاب به یک زمین شناس نوشته شده است(:‏ در این صورت مسئله عبارت از ‏»شکل بندی چیزی است که هرگز در تاریخ زمین ما بدست نیامده است.«‏‎۳۸‎ از دیدگاه هگل،‏ یگانگی نوع،‏ ممکن است به گونه ای به غایت فشرده توسط انگلس اندیشیده شده،‏ بی آن که به طور شایسته این واقعیت در نظر گرفته شود که مسئله عبارت از یگانگی است که اختالف و تضاد را نفی نمی کند؛ با این همه،‏ برای هگل و نیز انگلس،‏ فراز و نشیب های تاریخ عمومی یا کیهانی،‏ Cos- )mique بنا بر ساخت پیشرونده کلیت و یگانگی نوع موزون شده اند.‏ در حقیقت،‏ این مارکس است که در این باره خط تداوم با معنایی را نشان داده است:‏ ‏»اگر هگل پیر،‏ در فراسو به این معرفت می رسید که کلیت در زبان آلمانی و کشورهای شمال اروپا چیزی جز زمین مشترک معنی نمی دهد،‏ چه می گفت ]...[۳۹.« به نظر می رسد که این جا کمونیسم به عنوان مرحله عالی تر روند ساخت کلیت اندیشیده شده است.‏ مجله هفته شماره 28 مهر 1391 ( اگر یگانگی نوع نمی تواند بدون تاریخ کلی اندیشیده شود،‏ تاریخ کلی هم به نوبه خود نمی تواند بدون ظهور بازار جهانی اندیشیده شود.‏ این ‏»وابستگی متقابل عمومی میان ملت ها«‏ و ‏»رقابت عمومی«‏ است که تاریخ عمومی را ممکن می گرداند )۴۰(. در این مفهوم،‏ بازار جنبه ای از روند ساخت کلیت و یگانگی نوع است ‏)دید مشابهی نزد هگل وجود دارد(.‏ بدیهی است که مارکس از مدح و ثنای ساده لوحانه سنت لیبرالی در این باره بسیار فاصله مند است.‏ بازار جهانی می تواند کامالً‏ با بردگی مستقیم سیاهان در آمریکا همزیستی کند‎۴۱‎ ‏»طرد سیاهپوست ها«‏ از عرصه سوداگری ها و دیگر ‏»روندهای طبیعت پرستانه«‏ که ‏»انباشت بدوی«‏ را ترسیم کنند،‏ بخش مکمل تاریخ پیدایش بازار جهانی اند.‏‎۴۲‎ بازار حتی هنگامی که برابری مالکان کاالها را که به مبادله می پردازند،‏ واقعیت می بخشد.‏ با این همه برابری را محقق نمی سازد.‏ در مبادله میان نیروی کار و مزد،‏ برابری میان مالکان کاالهای مختلف نقض نشده است.‏ ولی با این همه،‏ کارگران « که بنا بر سن و جنس خود کم و بیش گرانبها هستند«،‏ ‎۴۳‎به ابزار های کار تبدیل شده اند.‏ در این مفهوم،‏ اگر از برابری طبق روشنگری که در ‏»خانواده مقدس«‏ بعمل آمده ‏»یگانگی اساسی انسان ها«‏ و یگانگی نوع را می فهمیم،‏ برابری نقض شده است و تبدیل افراد یک طبقه به ابزار کلی،‏ نفی کیفیت انسانی آنها و تخریب یگانگی نوع است.‏ ما تعریف مشابهی را نزد هگل می یابیم که در این باره به مقوله های برگرفته از منطق خود متوسل می شود.‏ جامعه درباره فردی که نومیدانه در گرسنگی دست و پا می زند،‏ نه یک داوری منفی ساده،‏ بلکه یک داوری منفی نامتناهی را اعالم می دارد:‏ یعنی جامعه به نفی برخی حقوق و یژه او بسنده نکرده،‏ بلکه او را در وضعیت ‏»فقدان کامل حقوق«‏ و بنابراین در آخرین تحلیل در وضعیت بردگی قرار می دهد،‏ بنظر می رسد جامعه درباره فردی که در شرایط عسرت فوق العاده قرار دارد،‏ این رأی نفرت انگیز را داده که تو انسان نیستی!‏ در این صورت بنا بر تصریح هگل داوری منفی نامتناهی در واقع به نفی ‏»نوع«‏‎۴۴‎ می انجامد.‏ بنابراین،‏ یگانگی نوع به مثابه خط راهنمایی که امکان می دهد که نابرابری غیرقانونی از نابرابری قانونی متمایز گردد،‏ رخ می نماید.‏ برابری در برابر قانون با توجه به این که امکان تعریف آن به طور مشترک وجود دارد،‏ کافی نیست.‏ از دید هایک حتی فقر نومیدانه بخش وسیعی از مردم نمی تواند توزیع دوباره درآمد از راه قانونی را توجیه کند:‏ یعنی در چنین چارچوبی وضع مالیات تصاعدی نه فقط آزارنده و مستبدانه،‏ بلکه – چنان که قبالً‏ اشاره کرده ایم-‏ مخرب برابری در برابر قانون به نظر می رسد.‏ در عوض بنا بر دیدی که شرح آن اینجا گذشت،‏ عمل رواداشتن فقر نومیدانه توده های وسیع مردم در وضعیت رشد سریع نیروهای مولد و ثروت اجتماعی،‏ به تخریب یگانگی نوع و برابری می انجامد.‏ در این صورت آیا باید برابری صوری و برابری گوهری را رویاروی هم قرار دهیم؟ در واقع،‏ برابری – به عنوان نفی نابرابری هایی که یگانگی نوع را از بین می برد – یک سنجة صوری است؛ بدین معنا که هیچ داده کمی در زمینة توزیع ثروت اجتماعی به دست نداده و قرینة مشترکی در زمینة شیوه مناسب تولید برای پرهیز از تبدیل انسان یا تمامی یک طبقه اجتماعی به ‏»ابزار کار«‏ فراهم نمی آورد.‏ البته،‏ برابری و یگانگی نوع به عنوان سنجه صوری به نفی نگریستن سپهر مالکیت و سپهر تولید و توزیع ثروت های مادی به صورت امر دست نیافتنی می انجامد.‏ در این مفهوم،‏ هگل از حقوق مادی سخن می گوید و روی این واقعیت اصرار می ورزد که حقوق در کلیت آن باید نه فقط به عنوان یک ‏»حق نفی«‏ ‏)آزادی در برابر زور و ستمی که توسط اشخاص دیگر یا قدرت سیاسی مستبد اعمال می گردد(،‏ بلکه همچنین به عنوان یک ‏»حق مثبت«‏ ‏)حق باحداقل شرایط مادی که با فقدان آن ها یگانگی نوع از میان می رود(،‏ درک گردد.‏ اما با وجود دخالت دادن و حتابا تقاضای دخالت های سیاسی در قلمرو تولید و توزیع مادی ثروت ها،‏ برابری و یگانگی نوع کم تر از آن در بودن سنجه صوری ادامه نمی یابند.‏ بنابر لحظه تاریخی و وضعیت سیاسی – اجتماعی مشخص،‏ این سنجه می تواند هر بار مضمون های مختلف پیدا کند.‏ طبیعتاً‏ یافتن و گنجاندن این یا آن مضمون بدون کشمکش و برخورد صورت نمی گیرد و یک چنین سنجه صوری نمی تواند به طور واهی چونان چیزی درک شود که بتواند به طور مشترک مضمون هایی را رقم زند که برای همیشه مانع تضادها و کشمکش ها گردد.‏ با این همه،‏ سمت گیری اساسی که ساخت تدریجی کلیت را تشکیل می دهد،‏ موضوعی ثابت باقی می ماند:‏ تنها درون این چارچوب است که ما می توانیم پیدایش ‏»اخالق عام مسئولیت«‏ عصرمان را درک کنیم.‏ این فرمول بندی،‏ همان طور که هر کس می داند از آپل به ما رسید که با این همه،‏ در این باره به جدل شدیدی علیه هگل و مارکس پرداخت که به کوشش در جفت و جور کردن مسئله مکلف بودن نسبت به وجود متهم شدند،‏ در صورتی که مسئله عبارت از وجود تاریخی است؛ البته،‏ بازگشت به کانت یا درست تر تمایل به بازگشت به این سوی مارکس و هگل به سر فرود آوردن خلع سالح شده در برابر ایراد میستر باز می گردد که پیش از این دیده ایم:‏ بنابراین،‏ انسان با این کیفیت کجا است؟ انسان در کلیت اش ‏)که آپل به روشنی اخالق عمومی مسئولیت را با آن ساخت(،‏ اگر از تاریخ انتزاع گردد،‏ کجاست؟ او نخست بوجود آمد،‏ سپس چهره ا نسان با این کیفیت را قوام بخشید تا بدین پایه رسید که امروز به صورت یک چیز انتقال ناپذیر در نظر ما جلوه می کند و بخش تشکیل دهنده طبیعت دوم است.‏ منبع:‏ از کتاب:‏ ‏»آزادی،‏ برابری،‏ اختالف ها«‏ انتشارات:‏ ،PUF پاریس،‏ سپتامبر ۱۹۹۰ ترجمه از ایتالیایی توسط Evelyne et Carmelo Maruotti با همکاری:‏ Jacques texier پی نوشت ها:‏ -۱ Losurdo :Domenico نظریه پرداز معاصر ایتالیا،‏ فیلسوف و استاد دانشگاه اوربینو )Urbino( ایتالیا Phénoménologie de L´esprit -۲ Cf. D. LOSURDO, Tra -3 Hegele Bismarck. La rivoluzi-

A. GRAMSCI, Quaderni -31 del carcere, ed. Critica a cura ,di V. Gerratana, Turin, Einaudi .1477 .p ,1975 J. de MAISTRE, Considéra- -۳۲ tions sur la France, in Oeuvres completes, nouv. Éd., Lyon. Librairie Générale Catholique et 74 .t. I, p ,1884 ,classique G. W. F. HEGEL, Vorlesun- -۳۳ gen über Rechtsphilosophie, hrsg. V. K. H. Ilting, Stuttgart- Bad Cannstatt, Frommann- .ss, Vol. III, p 1973 ,Holsboog ).C´est moi qui souligne( .98 Id., Vorlesungen über die -34 Geschichte der Philosophie, in Werke in zwanzig Bänden, hrsg. V. E. Moldenhauer und ,K. M. Michel, Francfort/Main e 573 .vol. XIX, pp ;1979-1969 .577 Id., Philosophie der Weltge- -۳۵ schichte, t. IV, Die Germanische .p ,1923 ,Welt, Leipzig, Meiner .920 Id., Über die wissenschaftli- -۳۶ chen Behandlungsarten des Naturrechts …, in Werke in zwanzigBänden, op. Cit., vol. II, .491 .p K. MARX, Grundrisse der -37 Kritik der politischen Ökono- .30 .p ,1953 ,mie, Berlin, Dietz K. MARX, F. ENGELS, op. -38 .63 .Cit., vol. XXXIX, p Cf. La lettre de Marx à En- -۳۹ ibid., vol. ,1868 mars 25 gels du .52 .XXXII, p K. MARX, F. ENGELS, -40 Manifest der Kommunistischen Partei, in Werke, op. Cit., vol. id., Die Deutsche ;466 .IV, p Ideologie, in Werke, op. Cit., 60 .col. III, p Cf. K. MARX, Das Elend -41 der Philosophie, in Werke, op. .132-131 .Cit., vol. IV, pp صفحه 95 Vol. I, ,1840 ,Belge de Librairie .521-509 .pp K. MARX, F. ENGELS, op. -17 .190 .Cit. Vol XXIII, p A. SMITH, An Inquiry into -18 the Nature and Causes of the Wealth of Nations, Indianapo- .p ,1981 ,lis, Liberty Classics .)book IV, chap. X.c( ,664 book IV, chap.( 530 .Ibid., p -19 book I, chap. X.( 157 .Vb) et p )E )book IV, chap. IX( 687 ,.Ibid -20 book I, chap.( 157 .Ibid., p -21 ).X.c K. MARX, F. ENGELS, op. -22 .41 .Cit. Vol II, p B. de MANDEVILLE, An -23 Essay on Charity and Charity- Schools, in The Fable of the Bees, ed. By F. B. Kaye, India- ,1988 ,napolis, Liberty Classics .306-305 .vol. I. pp E. BURKE, Thoughts and -24 Details on Scarcity, in The ,Works, Londres, Rivingston .380 .vol. VII, p ,1826 79 .A. SMITH, op. Cit., p -25 84-83 .book I, chap. VII) et pp( .)book I, chap. VIII( book I,( 85-84 .Ibid., pp -26 )chap. VIII boock I, chap.( 145 .Ibid., pp -27 )X.c Cf. D. LOSURDO, Hegel -28 Marx e la tradizione liberale, .92 .p ,1983 ,Rome, Riuniti W. E. H. LECKY, Democra- -۲۹ ed. By W. ,)۱۸۹۶( cy and Liberty Murchison, Indianapolis, Lib- .vol. II, pp ,1981 ,erty Classics 322-321 F. A. HAYEK, The Constitu- -۳۰ .tion of Liberty, trad. It. Cit., pp 445 et 264-263 e la crisi della 1848 one del ,cultura tedesca, Rome, Riuniti .228 .p ,1983 Cf. D. LOSURDO, “Hegel, -4 it Notrecht e la tradizione ,۴ °liberale”, Hermeneutica, n .136-111 .pp ,۱۹۸۵ B. CONSTANT, Principes -5 de politique, in Oeuvres, Paris, ,)Gallimard (Bibl. De la Pléiade .1146 .p ,1957 F. A. HAYEK, The Constitu-F ۶ trad. It. La ;1960 ,tion of Liberty Società libera. Florence, Val- .129 .p ,1969 ,lecchi .132 .Ibid., p -7 .B. CONSTANT, op. cit., p -8 .1630 .F. A. HAYEK, op. cit., p -9 .4 .n ,493 H. SPENCER, The Prin- -۱۰ ,)۱۸۹۳-۱۸۷۹( ciples of Ethics publ. par T. R. Machan, India- ,1978 ,napolis, Liberty Classics .183 .vol. II. P F. NIETZSCHE, Crépuscule -11 des dieux, “Incursions d´un in- ۴۸٫ § ,”actuel F. A. HAYEK, New Stud- -۱۲ ies in Philosophiy, Politics, Economics and the History of trad. It, : Nouvi stu- ;۱۹۷۸ ,Ideas di di filosofia, politica, economia e storia delle idee, Rome, .158 .p ,1988 ,Amando Id., The Constitution of lib- -۱۳ .144 .erty, trad. It. Cit., p .149 .Ibid., p -14 K. MARX, F. ENGELS, Wer- -۱۵ ss, vol. 1955 ,ke, Berlin, Dietz .189 .XXIII, p J. BENTHAM, Traité des -16 sophismes politiques et des sophismes anarchiques, in ,Oeuvres, publ., par. E. Dumont 3ème éd., Bruxelles, Société مجله هفته شماره 28 مهر 1391

A. GRAMSCI, Quaderni -31<br />

del carcere, ed. Critica a cura<br />

,di V. Gerratana, Turin, Einaudi<br />

.1477 .p ,1975<br />

J. de MAISTRE, Considéra- -۳۲<br />

tions sur la France, in Oeuvres<br />

completes, nouv. Éd., Lyon. Librairie<br />

Générale Catholique et<br />

74 .t. I, p ,1884 ,classique<br />

G. W. F. HEGEL, Vorlesun- -۳۳<br />

gen über Rechtsphilosophie,<br />

hrsg. V. K. H. Ilting, Stuttgart-<br />

Bad Cannstatt, Frommann-<br />

.ss, Vol. III, p 1973 ,Holsboog<br />

).C´est moi qui souligne( .98<br />

Id., Vorlesungen über die -34<br />

Geschichte der Philosophie,<br />

in Werke in zwanzig Bänden,<br />

hrsg. V. E. Moldenhauer und<br />

,K. M. Michel, Francfort/Main<br />

e 573 .vol. XIX, pp ;1979-1969<br />

.577<br />

Id., Philosophie der Weltge- -۳۵<br />

schichte, t. IV, Die Germanische<br />

.p ,1923 ,Welt, Leipzig, Meiner<br />

.920<br />

Id., Über die wissenschaftli- -۳۶<br />

chen Behandlungsarten des<br />

Naturrechts …, in Werke in<br />

zwanzigBänden, op. Cit., vol. II,<br />

.491 .p<br />

K. MARX, Grundrisse der -37<br />

Kritik der politischen Ökono-<br />

.30 .p ,1953 ,mie, Berlin, Dietz<br />

K. MARX, F. ENGELS, op. -38<br />

.63 .Cit., vol. XXXIX, p<br />

Cf. La lettre de Marx à En- -۳۹<br />

ibid., vol. ,1868 mars 25 gels du<br />

.52 .XXXII, p<br />

K. MARX, F. ENGELS, -40<br />

Manifest der Kommunistischen<br />

Partei, in Werke, op. Cit., vol.<br />

id., Die Deutsche ;466 .IV, p<br />

Ideologie, in Werke, op. Cit.,<br />

60 .col. III, p<br />

Cf. K. MARX, Das Elend -41<br />

der Philosophie, in Werke, op.<br />

.132-131 .Cit., vol. IV, pp<br />

صفحه 95<br />

Vol. I, ,1840 ,Belge de Librairie<br />

.521-509 .pp<br />

K. MARX, F. ENGELS, op. -17<br />

.190 .Cit. Vol XXIII, p<br />

A. SMITH, An Inquiry into -18<br />

the Nature and Causes of the<br />

Wealth of Nations, Indianapo-<br />

.p ,1981 ,lis, Liberty Classics<br />

.)book IV, chap. X.c( ,664<br />

book IV, chap.( 530 .Ibid., p -19<br />

book I, chap. X.( 157 .Vb) et p<br />

)E<br />

)book IV, chap. IX( 687 ,.Ibid -20<br />

book I, chap.( 157 .Ibid., p -21<br />

).X.c<br />

K. MARX, F. ENGELS, op. -22<br />

.41 .Cit. Vol II, p<br />

B. de MANDEVILLE, An -23<br />

Essay on Charity and Charity-<br />

Schools, in The Fable of the<br />

Bees, ed. By F. B. Kaye, India-<br />

,1988 ,napolis, Liberty Classics<br />

.306-305 .vol. I. pp<br />

E. BURKE, Thoughts and -24<br />

Details on Scarcity, in The<br />

,Works, Londres, Rivingston<br />

.380 .vol. VII, p ,1826<br />

79 .A. SMITH, op. Cit., p -25<br />

84-83 .book I, chap. VII) et pp(<br />

.)book I, chap. VIII(<br />

book I,( 85-84 .Ibid., pp -26<br />

)chap. VIII<br />

boock I, chap.( 145 .Ibid., pp -27<br />

)X.c<br />

Cf. D. LOSURDO, Hegel -28<br />

Marx e la tradizione liberale,<br />

.92 .p ,1983 ,Rome, Riuniti<br />

W. E. H. LECKY, Democra- -۲۹<br />

ed. By W. ,)۱۸۹۶( cy and Liberty<br />

Murchison, Indianapolis, Lib-<br />

.vol. II, pp ,1981 ,erty Classics<br />

322-321<br />

F. A. HAYEK, The Constitu- -۳۰<br />

.tion of Liberty, trad. It. Cit., pp<br />

445 et 264-263<br />

e la crisi della 1848 one del<br />

,cultura tedesca, Rome, Riuniti<br />

.228 .p ,1983<br />

Cf. D. LOSURDO, “Hegel, -4<br />

it Notrecht e la tradizione<br />

,۴ °liberale”, Hermeneutica, n<br />

.136-111 .pp ,۱۹۸۵<br />

B. CONSTANT, Principes -5<br />

de politique, in Oeuvres, Paris,<br />

,)Gallimard (Bibl. De la Pléiade<br />

.1146 .p ,1957<br />

F. A. HAYEK, The Constitu-F ۶<br />

trad. It. La ;1960 ,tion of Liberty<br />

Società libera. Florence, Val-<br />

.129 .p ,1969 ,lecchi<br />

.132 .Ibid., p -7<br />

.B. CONSTANT, op. cit., p -8<br />

.1630<br />

.F. A. HAYEK, op. cit., p -9<br />

.4 .n ,493<br />

H. SPENCER, The Prin- -۱۰<br />

,)۱۸۹۳-۱۸۷۹( ciples of Ethics<br />

publ. par T. R. Machan, India-<br />

,1978 ,napolis, Liberty Classics<br />

.183 .vol. II. P<br />

F. NIETZSCHE, Crépuscule -11<br />

des dieux, “Incursions d´un in-<br />

۴۸٫ § ,”actuel<br />

F. A. HAYEK, New Stud- -۱۲<br />

ies in Philosophiy, Politics,<br />

Economics and the History of<br />

trad. It, : Nouvi stu- ;۱۹۷۸ ,Ideas<br />

di di filosofia, politica, economia<br />

e storia delle idee, Rome,<br />

.158 .p ,1988 ,Amando<br />

Id., The Constitution of lib- -۱۳<br />

.144 .erty, trad. It. Cit., p<br />

.149 .Ibid., p -14<br />

K. MARX, F. ENGELS, Wer- -۱۵<br />

ss, vol. 1955 ,ke, Berlin, Dietz<br />

.189 .XXIII, p<br />

J. BENTHAM, Traité des -16<br />

sophismes politiques et des<br />

sophismes anarchiques, in<br />

,Oeuvres, publ., par. E. Dumont<br />

3ème éd., Bruxelles, Société<br />

مجله هفته شماره 28 مهر 1391

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!