Kitab oz format DEYİSHİKLİKLÜER. 26 11 2008 1.indd - Inter ...

imkanını nəzərdə tutan Avropa Konvensiyasının 7.1.a maddəsində
yer almış başqa vətəndaşlığın tanınmaması barədə müddəa əsasında
həll edilə bilər. Dövlət, həmçinin, maraqlı şəxsdən başqa vətəndaşlığı
olmadığı və olmayacağı barədə yazılı bəyanat tələb edə bilər. Bu,
Dövlətə, nəticədə maraqlı şəxsin yalan bəyanat verdiyi aşkarlandığı
halda öz vətəndaşlığını ləğv etməyə imkan yaradacaq.
Faydalı təcrübə: Çexiya Respublikası
1 yanvar 1993-cü il tarixində, əvvəllər Çexoslovakiya adlanan Dövlət
dağıldıqda, hər iki varis Dövlət - Çexiya Respublikası və Slovakiya
Respublikası – hər ölkənin vətəndaşlarının ilkin məcmusunu müəyyən
etmiş vətəndaşlıq haqqında yeni qanunlar qəbul etdi və əsasında onların
vətəndaşlığının verildiyi proseduru müəyyən etdilər. Lakin hər iki qanun
məcmusu Çexoslovakiyanın 1969-cu ildə qəbul olunmuş vətəndaşlıq
haqqında qanunu əsasında hazırlanmışdı və bu səbəbdən yeni reallıqlara
uyğun deyildilər.
İki yeni yaradılmış Dövlətin vətəndaşlıq haqqında qanunlarına əsasən
1954-cü ilə qədər anadan olmuş şəxslər, yəni Çexoslovakiya Sosialist
Respublikasının federativ dövlətə çevrildiyi tarixə qədər 15 və daha
çox yaşı olan şəxslər bu dövlətlərin ərazisində doğulublarsa onların
vətəndaşları olurdular (jus soli). 1954-cü ildən sonra doğulmuş şəxslər ya
jus soli əsasında (qarışıq çex/slovak vətəndaşlığı olan valideynlərdən olan
şəxslər adətən doğulduqları yerdən asılı olaraq vətəndaşlıq alırdılar) və ya
valideynlərinin vətəndaşlığı əsasında (jus sanguinis) – hər iki valideynin
vətəndaşlığı eyni olduqda, bu Dövlətlərin vətəndaşı olurdular.
Nəticədə, ömür boyu Çexiya Respublikasında yaşayanların çoxu Slovakiya
vətəndaşlığı aldılar və əksinə. Çexiya Respublikasında yaşayan etnik azlıq
olan qaraçıların əksəriyyəti hüquqi cəhətdən çıxılmaz vəziyyətə düşdülər,
ona görə ki, onların çoxu Slovakiya ərazisində doğulmuş və ya onların
əcdadları Slovakiyada doğulmuşdular.
Slovakiyanın vətəndaşlıq haqqında qanunu Çexoslovakiyanın bütün
keçmiş vətəndaşları üçün vətəndaşlıq almaq hüququnu məhdudlaşdırmırdı,
lakin Çexiya Respublikasının vətəndaşlıq haqqında yeni qanunu əsasında
Çexiya vətəndaşlığının verilə biləcəyi sərt tələblər qoymuşdu. Çexiya
vətəndaşlığını almaq üçün şəxs aşağıdakı şərtlərə uyğun gəlməli idi:
- Federasiyanın dağılmağından əvvəl iki il ərzində Çexiya
Respublikasının ərazisində daimi yaşamalı və qeydiyyatda
olmalıdır;
50